Ұстаздық шеберліктің қалыптасу жолдары
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: Әбдуәли Қайдар еңбектеріндегі этнолингвистикалық көріністер
Орындаған:
Ғылыми жетекші:
2010 жыл
ЖОСПАР
КІРІСПЕ....................................................................................................................3
1 Ұстаз жолы – ұлы жол.........................................................................................5
1.1 Мұғалім, оқытушы, тәрбиеші, педагог, ұстаз ұғымдары туралы
1.2 Ұстаз туралы халықтың, ұлы адамдардың қанатты сөздері
1.3 Педагогикалық шеберлік туралы педагогтардың көзқарастары.................10
2 Ұстаздық шеберліктің қалыптасу жолдары.....................................................16
2.1 Ұстаздық шеберлікке барар жолдағы ұстаздық қабілет түрлері
2.2 Ұстаздық шеберліктің көрінісі, қалыптасу жолы........................................27
Қорытынды............................................................................................................33
Әдебиеттер тізімі ..................................................................................................35
КІРІСПЕ
Тілтанудың күрделі мәселелері көп-ақ. Солардың ішінде кейде мән
Сонымен, біздің бұл курстық жұмысымызда – біздің елдігіміздің,
1. Ұстаз жолы ұлы жол
1.1 Мұғалім, оқытушы, тәрбиеші, педагог, ұстаз ұғымдары туралы
Этнолингвистика – этнос болмысын оның тілі арқылы танып-білу
Осыған байланысты этнолингвистика «этнос», «этнос болмысы», «этнос тілі»
«Этнолингвистика» терминіне тіл мамандарының беріп жүрген ең жұпыны,
«Этнолингвистика» – это раздел макролингвистики, изучающий отношения между
Алайда бұл термин ғылым саласында көптен бері-ақ қолданылып
Мәселен, профессор М.М. Копыленконың пайымдауынша, «этнолингвистика» термині ғылым
Алайда этнолингвистика идеясын әр қырынан және әр деңгейде
Сол сияқты Э. Сепир де этнография, салт-дәстүр, мифология
Міне, көріп отырғанымыздай, «этнолингвистиканы мақсат-мүддесі мен зерттеу объектісі,
Осы орайда, этнолингвистиканың барлық тілдерге қатысты әмбебап ғылым
Бүгінгі таңда қазақ этнолингвистикасы ғылыми негізі қалыптаса бастаған,
Жоғарыда этнолингвистика о бастан-ақ екі ұдай объектінің –
Әдетте, осы екі объектіні – «этнос» пен «тілді»
Сонда «этнос» және «этнос болмысы» деген ұғымдарды этнолингвистика
«Этнос – ғылым жүзінде: «өткен бір дәуірлерде дүниеге
Мұндай этностар жер жүзінде өте көп және олар
Енді осы «этнос» деген тарихи күрделі ұғымды сол
Сонда, «этнос болмысы» деп нені түсінеміз? Біздің пайымдауымызша,
Этнос туралы кейбір деректер бүгінгі ұрпаққа археологиялық қазбалар
Этнос туралы осыншама мол деректер мен мағлұматтарды тек
Сонымен, «тіл әлемі» дегеніміз – этнос болмысына қатысты
Міне, осынау бай тіл қазынасын этнос болмысы тұрғысынан
Тілді кейде көп бұлақтан бастау алып, арнасына сыймай,
Этнолингвистиканың зерттеу объектілері мен мақсат-мүдделері
Этнолингвистиканың зерттеу объектісін этностың тілі десек, ондағы мақсаты
Осы орайда, қазақ этнолингвистикасының да қалыптасу барысында айқындала
Енді соларға тоқталып өтейік.
Этнолингвистиканың зертеу объектісі – барлық жағдайда да этнос
Бұл пәндерді өз ретінде 1) этнос тіліне жалпы
Ендігі мәселе: бір объекті төңірегіне шоғырланған соншама пәннің
Бірақ пайымдап қарасақ, аталмыш пәндердің этнолингвистикамен қатыстығы бірінші
Енді, этнолингвистиканың кейбір қоғамдық және лингвистикалық пәндермен нақтылы
Этнолингвистика және мәдениеттану. Этносты танып-білуге тұс-тұсынан ат салысып,
Бұл – мәдениет – әрбір этносқа тән белгілі
Этнолингвистика және этнография. Бұл екеуінің тоқайласар тұсы этнос
Зерттеушілердің көбі-ақ этнолингвистика мен этнографияны «мақсат-мүддесі ортақ, бағыт-бағыт-бағдары
Қорыта келгенде: этнос болмысына қатысты тіл фактілерін этнографияға
Қоғамдық пәндермен этнолингвистиканың ара қатынасы осылай болса, лингвистикалық
Этнолингвистика және этимология. Сөздер мен сөз тіркестерін төркіндете
Кейде этнолингвистикалық түсініктеме дәлелсіздеу көрінгенде де этимологиялық бір
Айта кету керек: этимологиялық зерттеулерде кейде этнолингвистикалық факторларды
Этнолингвистиканың диалектологиямен шеңдесуі ең алдымен біріншісінің түбегейлі мақсатына
Міне, қазақ этнолингвистикасы осы тәрізді басқа да лингвистикалық
Қазақ этнолингвистикасының өзіндік ерекшеліктері.
Сонымен, қазақ этнолингвистикасының қалыптасу, даму үрдісінен кейбір өзіндік
Қалай болған жағдайда да: қазақ этнолингвистикасының бүгінде өзінше
1. Қазақ этнолингвистиксының өзі үшін (басқалар үшін де)
2. Қазақ этнолингвистикасы алдына қойған мақсаттың үддесінен шығу
3. Қазақ этнолингвистикасы қазақ тілінің лексикалық байлығын мүмкін
4. Қазақ этнолингвистикасының тағы бір принципі – лексикалық
Бұл принциптер мыңдаған (сөз, сөз тіркесі, тұрақты тіркес
5. Қазақ этнолингвистикасының мықтап ұстанатын принциптерінің тағы бірі
Этнос болмысындағы сан алуан заттар мен құбылыстар бір
Міне, осы орайда, этнолингвистикалық зерттеудің жүйелілікке байланысты тағы
Қазақ этнолингвистикасы зерттеу объектілерін өзара әрі іштей топтастыра
Жоғарыда көрсетілгендей, объективті болмыстағы заттар мен құбылыстардың табиғатын,
Тіл-тілдердің сөздік қорында ғасырлар бойы қордаланып, шоғырланып тұратын
Міне, тіл байлығын жан-жақты паш етудің де, терең
Бұл дәстүрдің тікелей жалғасын қазақ этнолингвистикасынан да көріп
Қысқасы, жалпы «тіл әлемін», сондай-ақ кез келген тақырыптық
Тіл байлығын этнолингвистикалық тұрғыдан зерделеу әдіс-тәсілдері.
Бұл – этностың тіл әлеміне тән лексикалық байлықты
1. Соның бірі – қазақ этносын жалпы түркі
2. Этнос тіл әлемін түбегейлі меңгеру, игеру. Басқаша
Олай дейтін себебіміз: барша тіл байлығына этнос танымы
Академик Ә. Қайдардың тілші ғалым ретінде көп жылдардан
Этнолингвистика – этностың (одан ұлыс, халық, ұлт) инсандық
222674 551925
[18;464].
[18;620].
[18;174].
[18;392].
1.2 Ұстаз туралы халықтың, ұлы адамдардың қанатты сөздері
1.3 Педагогикалық шеберлік туралы педагогтардың көзқарастары
2 Ұстаздық шеберліктің қалыптасу жолдары
2.1 Ұстаздық шеберлікке барар жолдағы ұстаздық қабілет түрлері
2.2 Ұстаздық шеберліктің көрінісі, қалыптасу жолы
Қорытынды
«Тоқсан ауыз сөздің тобықтай түйіні»: а) «қазақ тілі
Тіл байлығы – халықтың рухани қазынасы, тарихтың куәсі,
Қорыта келгенде айтарымыз: сөз өнерінің шынайы сырын ашып,
Шынында да, «толғауы тоқсан қызыл тілдің» сыры мол
Олай болса, тілін сүйер қауым, зерделі де зейінді
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1. Ағабекова Ж.А. Қазақ тілінде қалыптасқан араб текті
2. Айтпаева Ә. Бесік жырларының этнолингвистикалық сипаттамасы. –
3. Алмауытова Ә.Б. Қазақ тіліндегі киім атауларының этнолингвистикалық
4. Атабаева М.С. Қазақ тіліндегі диалектілік лексиканың этнолингвистикалық
5. Атаханова Р.К. Туыс емес тілдердегі мақал-мәтелдердің этнолингвистикалық
6. Ахметжанова А., Әлімхан А. Шығыс Қазақстан топонимдерінің
7. Бияров Б. Өр Алтай жер-су аттары. –
8. Есенәлиева Ж. Лингвистикалық типология немесе тілдер типологиясы//Қазақ
9. Жанпейісов Е. Этнолингвистика//Ана тілі. -1994 жыл. -№2.
10. Исаева Г. Шаңырақ атауының этнолингвистикалық сипаты//ҚазМУ хабаршысы.
11. Қазақ тілі. Энциклопедия. Алматы. 1998 жыл. -
12. Қайдар Ә. Ел мәдениеті тілден басталады //
13. Қайдар Ә.Жаңа қазақ әліпбиі//Егемен Қазақстан.-2000.-26 шілде.
14. Қайдар Ә. Жеті жыл жыр болған жазу
15. Қайдар Ә. Зергер//Егемен Қазақстан. 2000. - 25
16. Қайдар Ә. Қазақстанның болашағы - қазақ тілінде//Егемен
17. Қайдар Ә. Қазіргі ең негізгі майдан -
18. Қайдар Ә. Қаңлы//Парасат. -2005. № 1. -
19. Қайдар Ә. Латын әліпбиі әлемдік білім мен
20. Қайдар Ә. Қазақ тілінің өзекті мәселелері-Актуальные вопросы
21. Қайдар Ә. Ана тілімізді заң қорғамаса, кім
22. Қайдар Ә. ж.б. Тіл үшін күрес -
23. Қайдар Ә., Оразов М. Түркітануға кіріспе. -
24. Қайдари Ә., Айтбайұлы Ө. Береке, бірлік -
25. Қайдаров Ә. Керимбаев Е. Этнолингвистические аспекты казахской
26. Қарысбекова Ш.П. Қазақ тіліндегі мақал-мәтелдерді топтастырудың этнолингвистикалық
27. Нақысбеков О. Ғұлама, ғалым, ұлағатты ұстаыз//Қазақстан -
28. Салқынбай А., Абақан Е. Лингвистикалық түсіндірме сөздік.
29. Тұрышев А. Этнолингвистиканың негіздерін арнаулы курстарда оқып-үйренудің
30. Уызбаева Б.К. Қазақ тіліндегі соматикалық етістік фразеологизмдердің
31. Ұстаз һәм шәкірт. Құрастырған Г. Смағұлова және
4
Кәсіби-педагогикалық іс-әрекет – педагогикалық шеберліктің қалыптасуының негізі
Кәсіптік шеберлік құрылымындағы педагогикалық қатынас
Жаңа әлеуметтік тұрғыда мұғалімнің кәсіби шеберлігінің қалыптасуы
Этнолингвистиканың зерттеу объектілері мен мақсат - мүдделері
МЕКТЕП МҰҒАЛІМІ МҰҒАЛІМДІК МАМАНДЫҚТЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
Мұғалімнің кәсіби шеберлігін арттыру
Педагогтық әдеп және оны меңгеру жолдары
Мұғалімнің оқушыларға ықпал етуінің жолдары
Мұғалім мен оқушылар арасындағы қарым-қатынасы
Педагогикалық шеберлік элементтері