Кәсіпорын табысының экономикалық мәні
Мазмұны
Кіріспе 3
1. Кәсіпорын табысының ұғымы және маңызы
1.1 Кәсіпорын табысының экономикалық мәні 5
1.2 Табыстың кәсіпорын қызметіндегі ролі және
2. Кәсіпорын табысын талдау және жоспарлау
2.1 Кәсіпорынның қаржылық нәтижелерін талдау 9
2.2 Кәсіпорынның табыстылығының көрсеткіштері 12
Қорытынды 17
Қолданылған әдебиеттер тізімі 19
Кіріспе
Нарықтық қатынастар жағдайларында кәсіпорынның қоршаған ортадағы
Бәсекелестік ортада кәсіпорынның қаржы менеджменті оның
Табыс кәсіпорын қызметіндегі атқаратын ролі үлкен,
Кәсіпорынның өндіріске салынған активтерінің табыстылық деңгейі
Курстық жұмыстың мақсаты нарықтық экономика жағдайларында
кәсіпорын табысының экономикалық негіздерін қарастыру;
кәсіпорын табысының талдау және жоспарлау әдістемелерін
кәсіпорындардағы табыстың артуын түрлі факторлардың және
Зерттеу объектісі ретінде кәсіпорынның өндірістік, инвестициялық,
Курстық жұмыс барысында отандық және шет
1. Кәсіпорын табысының ұғымы және маңызы
1.1 Кәсіпорын табысының экономикалық мәні
Табыстың экономикалық мәні бүгінгі экономикалық теорияның
Біз білетіндей, кәсіпорын табыстары оларды алудың
негізгі қызметтен алынған табыс;
өзге де табыстар.
Негізні қызметтен алынған табыс өнімді өткізумен,
Өзге табыстарға өткізілімнен тыс операциялардан, мүлікті
Бухгалтерлік есеп теорияшылары табыс ұғымымен байланысты
Тауарлар жөнелтілді, өнімдер сатылды, қызметтер көрсетілді,
Тауарлар жөнелтілді, өнімдер сатылды, қызметтер көрсетілді,
Кәсіпорын өзінің табыс сомасына үлкен сомаға
Жоғарыда аталған жағдайдың шегіне жеткен нұсқасы
Кәсіпорынның мүлкі есепті кезеңде ұлғайғанмен, табыс
Кәсіпорын нақты түрде шығын көруде, бірақ
Кәсіпорынның біртұтас тұлға ретіндегі құны мен
Табыспен байланысты барлық көзқарастарды зерттеудің нәтижесінде
Табыстың осындай екі түрлі тұжырымдамасы батыс
салықтарды есептеу үшін;
кредиторлар мен акционерлердің мүдделерін қорғау үшін;
тиімді инвестициялық саясатты жүзеге асыру үшін.
Табыстың бухгалтерлік тұжырымдамасы тек бірінші мақсатқа
Табыстың түрлі ғылыми тұжырымдамаларын талдай отырып,
Бүкіләлемдік банктің бухгалтерлік есеп, қаржылық есеп
Ықшамдалған түрде бұл ұғым 1995-жылдың 26-желтоқсанында
Белгілі бір шығындар шығармай әдетте қажетті
1.2 Табыстың кәсіпорын қызметіндегі ролі және
Нарықтық жағдайларды табыстың ролі айтарлықтай өсті.
Нарықтық экономикада кәсіпорын табысының ролі оның
Біріншіден, табыс кәсіпорын қызметінің тиімділігін білдіретін
Екіншіден, табыс ынталандырушы функция қызмет атқарады.
Табыс – меншікті капитал өсімінің бірден-бір
Нарықтық экономикада табыс - өндірістік активтердің
Тағы да айта кететін жағдай –
Үшіншіден, табыс мемлекеттік бюджет қаражаттарының қалыптасу
Сонымен, кәсіпорынның табысы – оның экономикалық
акционерлік меншікті арттыру;
табысты арттыру;
басқарушылық сыйақыларды арттыру;
әлеуметтік жауапкершілікті арттыру.
Қаржыны басқарудың бүгінгі теориясы бизнестің ең
Кәсіпорын мақсаттарын бұлайша саралау батыстық экономика
2. Кәсіпорын табысын талдау және жоспарлау
2.1 Кәсіпорынның қаржылық нәтижелерін талдау
Нарықтық экономика жағдайында кәсіпорынның қаржылық-шаруашылық қызметінің
Табыстылықтың бірінші абсолютті көрсеткіші - өнімді
Табыс құрылымында ең үлкен үлесті өнімдер
Кәсіпорында өнімді өткізуден түскен табыс жоспарланған
1-кестеде өнімді өткізуден түскен табысты алу
1-кесте
Өнімді өткізуден түскен табыс жоспарының
негізделуін бағалау
мың теңге
№ Көрсеткіштер Есептік бағасы
1 Өткізілмей қалған дайын өнімнің нақты
2 Тауарлы өнім шығару 29 000
3 Өткізілген өнімнің жыл соңындағы қалдығы
4 Өнімді өткізуден алынуы мүмкін табыс
5 Жоспар бойынша өнімді өткізуден алынатын
6 Ауытқуы (4 – 5) 570
Кестеден кәсіпорынның өнімді өткізуден түсетін табыс
Өтпеген өнімнің қалдықтары келесі себептерге байланысты
Табыстылықтың екінші абсолюттік көрсеткіші – жалпы
Жалпы табысқа әсер ететін маңызды фактор
Кәсіпорын табысының артуы тек өнімнің өзіндің
2-кесте
Кәсіпорынның жалпы табысы
мың теңге
№ Көрсеткіштер Жоспа бойынша Нақты сатылымға
1 2 3 4 5
1 Өнімді өткізуден түскентабыс 20 850
2 Өнімнің өндірістік өзіндік құны 16
3 Жалпы табыс (1 – 2)
2-кестеден байқайтынымыз, жалпы табыстың нақты көлемі
Өнімнің өндірістік өзіндік құнының өзгерісінің әсері,
(2.1)
мұнда – өткізілген өнімнің
Осылайша табылған сомада шикізат, материалдар, отын,
Өткізілген өнімнің өндірістік өзіндік құнының жоспармен
Жалпы табыстың нақты көлемінің жоспардан ауытқуына
(2.2)
мұнда және
Басқаша айтқанда, бұл фактордың әсерінің мөлшері
Өткізу көлемінің өзгерістерінің жалпы табыс ауытқуына
Табыстылықтың келесі абсолютті көрсеткіші – негізгі
ТН = ТЖ – ШК,
мұнда ДН – негізгі қызметтен алынған
Жалпы табыс көлемі қаншалықты көп және
2.2 Кәсіпорынның табыстылығының көрсеткіштері
Табыстылықтың негізгі көрсеткіштеріне нарықтық экономика жағдайындағы
Басқару тиімділігінің көрсеткіші ретінде өндіріске салынған
Барлық өндіріске салынған активтердің тиімділік деңгейі
(2.4)
Кәсіпорынның жалпы активтерінің табыстылық деңгейін шартты
3-кесте
Жалпы активтердің (өндіріске салынған
капиталдың) табыстылық деңгейі
мың теңге
№ Көрсеткіштер Өткен жыл Есепті жыл
1 2 3 4 5
1 Таза табыс 5 040 6
2 Жалпы активтер (салынған капитал) 30
3 Жалпы активтердің табыстылығы, % 16,52
Кестеден байқағанымыздай, аталған кәсіпорында жалпы активтердің
Арнайы оқулықтарда бұл көрсеткіш деңгейінің өзгеруіне
Бұл екі фактордың талданып отырған көрсеткіш
Екінші көзқарас бойынша кәсіпорынның табыстылық деңгейінің
өткізілген өнімнің табыстылық деңгейі;
жалпы активтердің айналымдылығы.
Бұл көрсеткіштердің арасындағы өзара байланыс келесі
(2.5)
Басқаша айтқанда, кәсіпорынның активтерге салынған қаражаттарының
Өндірістік активтерге салынған капиталдың табыстылық деңгейінің
4-кесте
Жалпы капиталдың табыстылық деңгейіндегі ауытқулар
№ Көрсеткіштер Өткен жыл Есепті жыл
Сату табыс-тылығы Активтердің айналымды-лығы
1 2 3 4 5 6
1 Таза табыс, мың теңге 5
2 Өткізуден түскен табыс, мың теңге
3 Жалпы активтердің орташа жылдық құны,
4 Активтеррдің табыстылық деңгейі (1 /
5 Өткізілген өнімнің табыстылығы (1 /
6 Активтердің айналымды-лық коэффициенті (2 /
Бірінші қатардағы факторлар тізбектеп ауыстыру әдісімен
Та = 20,66 · 0,62 =
Осы көрсеткішті және кестеде келтірілген өткен
өткізілген өнімнің табыстылық коэффициентінің өзгерісі: 17,55
жалпы активтердің айналымдылық коэффициентінің өзгерісі: 12,81
Сонымен қатар, жалпы активтердің табыстылық деңгейінің
Кәсіпорын табыстылығының маңызды көрсеткіштерінің бірі –
5-кесте
Өндірістік құралдардың табыстылық деңгейінің
өгеруінеәсер етуші көрсеткіштер
№ Көрсеткіштер Өткен жыл Есепті
1 2 3 4 5
1 Таза табыс, мың теңге 5
2 Өткізуден алған табыс, мың теңге
3 Негізгі құралдардың орташа жылдық құны,
4 Айналым активтерінің орташа жылдық құны,
5 Өндірістік активтердің орташа жылдық құны,
6 Өнімнің қор сыйымдылық коэффициенті (3
7 Айналым активтерін бекіту коэффициенті (4
8 Өткізілген өнімнің табыстылық коэффициенті (1
9 Өндірістік активтердің табыстылығы
5-кестеден байқайтынымыз, өндірістік қорлардың табыстылық деңгейі
Өндірістік қорлардың табыстылық деңгейінің өзгеруіне ықпал
өткізілген өнімнің 1 теңгесіне шаққандағы таза
қор сыйымдылығының көбеюі, яғни негізгі өндірістік
материалдық айналым қаражаттарын бекіту коэффициентінің азаюы,
Осылайша, негізгі құралдардың, жалпы активтердің табыстылық
Қорытынды
Табыстың экономикалық мәні бүгінгі экономикалық теорияның
Белгілі бір шығындар шығармай әдетте қажетті
Нарықтық жағдайларды табыстың ролі айтарлықтай өсті.
Нарықтық экономикада кәсіпорын табысының ролі оның
Біріншіден, табыс кәсіпорын қызметінің тиімділігін білдіретін
Екіншіден, табыс ынталандырушы функция қызмет атқарады.
Табыс – меншікті капитал өсімінің бірден-бір
Нарықтық экономикада табыс - өндірістік активтердің
Тағы да айта кететін жағдай –
Үшіншіден, табыс мемлекеттік бюджет қаражаттарының қалыптасу
Нарықтық экономика жағдайында кәсіпорынның қаржылық-шаруашылық қызметінің
Табыстылықтың негізгі көрсеткіштеріне нарықтық экономика жағдайындағы
Кәсіпорынның табыстылық деңгейінің өзгеруіне әсер етуші
өткізілген өнімнің табыстылық деңгейі;
жалпы активтердің айналымдылығы.
Кәсіпорын табысын қамтамасыз ету барысында оның
Кәсіпорындардың қазіргі таңдағы табысты арттырудың бірден-бір
Бәсекелстік күрестің күшеюі кезінде бағаны төмендету
Мұндай стратегия кәсіпорындардың қол жеткізген табыстылық
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Қазақстан Республикасының 1995-жылдың 26-желтоқсанындағы «Бухгалтерлік есеп
Балабанов И.Т., «Основы финансового менеджмента», Москва
Дүйсенбаев К.Ш., «Кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдау»,
Жуйриков К.К., «Финансовые риски и как
Ковалева А.М., «Финансы фирмы», Москва –
Колчина Н.В., Поляк Г.Б., «Финансы предприятий»,
Мейірбеков А.Қ., «Кәсіпорын экономикасы», Алматы –
Романовский М.В., Сабанти Б.М., «Финансы», Москва
Стоянова Е.С., «Финансовый менеджмент», Москва –
Шеремет А.Д., «Теория экономического анализа», Москва
19
Кәсіпорын табысының экономикалық мәні
Кәсіпорын табысы мен шығыстары
Кәсіпорын табысын талдау және жоспарлау
Кәсіпорынның табысы және қаржылық жағдайы
Кәсіпорынның қаржылық нәтижелерін талдау
Нарықтық экономика жағдайларында табыстың кәсіпорын қызмтіндегі ролі мен оны арттырудық жолдары
Кәсіпорын табыстылығын талдау
Өнімді өндіруден, сатудан және жұмыстан алынған табыстар және оларды жоспарлау
Өндірістік кәсіпорынның өзіндік құнын төмендету және пайданы көтеру жолдары
Кәсіпкерлік қызметтің қаржылық қызметімен байланысты табыстар