ТМД мемлекеттерінің ұлттық қауіпсіздік жүйесініің қауіптері
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
ҰЛТТЫҚ ҚАУІПСІЗДІК МӘСЕЛЕСІНІҢ ТЕОРЕТИКАЛЫҚ-ӘДІСНАМАЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
Ұлттық қауіпсіздік концепциясы жаһандану жағдайында
Ұлттық қауіпсіздік жүйесінің жаңа өлшемдегі мәні
ТӘУЕЛСІЗ МЕМЛЕКЕТТЕР ОДАҒЫ ҚАТЫСУШЫЛАРЫНЫҢ ҰЛТТЫҚ ҚАУІПСІЗДІГІНІҢ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТІЛУІ
2.1. ТМД-ға қатысушы мемлекеттердің ұлттық және ұжымдық қауіпсіздігінің
2.2 ТМД мемлекеттерінің ұлттық қауіпсіздік жүйесініің қауіптері
ҚОРЫТЫНДЫ
КІРІСПЕ
Зерттеудің өзектілігі посткеңестік кеңістіктегі жаңа мемлекеттердегі ұлттық қауіпсіздік мәселесі
Аз уақыт ішінде (1991ж бастап) посткеңесік кеңістіктегі
Осы тәсілдер жалпылауды және салыстыруды қажет етеді, ол
Тәжірібиелік жағынан алып қарағанда, жаңа посткеңестік кеңістіктегі мемлекеттердің халықаралық
Маңызды өзекті зерттеудің тәжірібиелік аспектісі ретінде Орта Азиялық мемлекеттердің
Жоғарыда аталған барлық мәселелерді ұлттық, аймақтық және
Зерттеу тақырыбының Саясаттанулық әдебиетте ұлттық қауіпсіздікті
Саясаттанулық зерттеудің жеке кешенін қауіпсіздіктің әр түрлі концепциялары
1980ж. соңынан ұлттық қауіпсіздіктің жаңа парадигмасы қалыптаса
Отандық саясаттану үшін ұлттық қауіпсіздік мәселесі КСРО-ның құлауымен және
Соңғы онжылдықта аймақтық және ресейлік зерттеушілердің орта
Жаңа теоретикалық жұмыстардан басқа көптеген нормативті және бағдарламалық
Осылайша, жаңа тәуелсіз мемлекеттердің ұлттық қауіпсіздігі аса
Зерттеу объектісі ретінде жаңа тәуелсіз мемлекеттердің ұлттық қауіпсіздігі тұлғаның,
Зерттеу мақсаты ретінде ұлттық қауіпсізідіктің әр түрлі концепцияларын
Осы мақсатқа жету үшін ең алдымен келесідей зерттеу міндеттері
«ұлттық қауіпсіздік» категориясының құрылымын қарастырып және операционалды анықтама беру;
ұлттық қауіпсіздіктің қазіргі теоретикалық және саяси категорияларын талдау;
нормативті-институционалды қамтамасыз ету саласында ТМД-ға қатысушы-мемлекеттерінің ұлттық және ұжымдық
ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз етуде орта азиялық мемлекеттердің тәсілдерінің
Орта Азия мемлекеттерінің ұлттық қауіпсіздігінің аймақтық қауіптерін сипаттау;
Мемлекетаралық интеграция институттарының трансформациясын ортаазиялық мемлекетердің ұлттық қауіпсіздігіне қауіп
Курстық жұмыстың жұмыстың ғылыми жаңалығы келесіден тұрады:
-қазіргі жағдайларда «ұлттық қауіпсіздік» түсінігі қауіпсізідіктің жаңа
- ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз етудің қазіргі теоретикалық және
-ТМД қатысушы-мемлекеттерінің ұлттық қауіпсіздігін қамтамасыз етудің жалпы құрылымдық
- Орта Азиялық мемлекеттердің ұлттық қауіпсіздік страгеияларының концепциялары
- орта азиялық мемлекеттердің қауіптерінің негізгі ретінде
- ретроспективті анализ барысында мемлекетаралық интеграция инстиуттарының перспесктивалары
Зерттеудің теоретикалық және методологиялық негіздері. Дипломдық жұмыс жалпы ғылыми
Зерттеудің эмпирикалық базасы. Зерттеуді жүргізу барысында құжаттар және
Шетелдік мемлекеттердің нормативті құжаттары және халықаралық ұйымдардың қауіпсіздігін
ТМД нормативті құжаттары;
Орта Азиядағы жаңа тәулесіз мемлекеттердің концепциялары, стратегиялары, ұлттық
Эксперттік талдаулар және адам дамуы туралы баяндамалар;
Орта Азиялық саясаттанушылар және саясаткерлердің мақалалары және сөйлеген
Орта Азиялық мемлекеттердің әлеуметтік-экномикалық жағдайы туралы статиститкалық ақпарат;
Батыстық және посткеңестік БАҚ туралы құжаттар;
Зерттеудің нәтижесі ретінде, оның қортындылары және ұсыныстары мемлекеттік құрылымдар
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
ҰЛТТЫҚ ҚАУІПСІЗДІК МӘСЕЛЕСІНІҢ ТЕОРЕТИКАЛЫҚ-ӘДІСНАМАЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
Ұлттық қауіпсіздік концепциясы жаһандану жағдайында
Ұлттық және жаһандық қауіпсіздіктің өзара тәуелділігі, ядролық соғыстың пайда
Кооперативті қауіпсіздік концепциясы. Осы концепция екі негізгі бағытқа бөлінеді,
Сәйкесінше гроциандық бағыт осы ішшара ретінде халықаралық институттардың
Кантиандық бағыттың гроциандықтан айырмашылығы, оның қолдаушылары БҰҰ
Кооперативті қауіпсіздіктің қамтамасыз етудің гроциандық концепциясы 1980ж соңында АҚШ-тың
Гроциандық моделдің жақтаушыларына сәйкес кооператитві қауіпсіздіктің элементтерінің негізгі мазмұнын
- кооператитві қауіпсіздікке жетуге бағытталған шаралар күшке қаарғанда келісім
- кооперативті қауіпсіздік жүйесі басқа мемлекеттердің қосылуына
- кооперативті қауіпсізідіктің мақсаты барлық қаруды жою емес, барлық
-кооператитвті қауіпсіздік мәселесі өз ішіне мынандай маңызды принципиалды
Жақын пікірлер қатарын австралиялық зерттеуші Д.Дьюитт көрсетеді. Оның инициативаларына
Аса маңызды түрде атап өту қажет, Д.Дьюиттің пікірлері бойынша
Кооператитві моделдің гроциандық қауіпсіздік концепциясының қолдаушыларына сәйкес, ұсынылатын
Біздің көзқарасымызша, гроциандық концепцияның әлсіздігі, ұлттық мемлекеттердің ішкі
Кооперативті қауіпсіздіктің кантиандық концепциясының негізгі ережелері Р.Коэнмен калыптастырлыған,[50]
Ұжымдық қауіпсіздік қақтығстың бастадғанынан кейін агрессоррды тоқтатуға бағытталған,
Осылаша, кооперативі қауіпсіздіктің кантиандық моделі өз алдына белгілі
Адамзаттық қауіпсіздік концепциясы. Адамзаттық қауіпсіздік концепциясы 90 жылдардың екінші
1.2.Ұлттық қауіпсіздік жүйесінің жаңа өлшемдегі мәні
Адамзаттық қауіпсіздік саласының басты идеясы ретінде индивидтердің қауіпсіздігі
Жағдай дәлелдеген кезде адамзаттық қауіпсіздікті қорғауға араласу қажет. Осындай
Стратегияның адамзаттық издержки өлшеу қажет, мақсаты болып мемлекет қауіпсіздігінің
Қауіпсіздік саясаты адам құқықтарын қорғау, демократия және дамуды
Мәселенің трансұлттық табиғатына сәйкес, тұлғаның қауіпсіздігне қауіп төндіре
Адамзаттық қауіпсіздік жүйесі эффективті болуы үшін барлық қарастырылған салалар
Адамзаттық қауіпсіздікті қамтамасыз етуде маңызды орын үкіметтік емес ұйымдарға
Осы концепцияны бағалай отырып, оның ерекше қасиеті ретінде индивид
Демократиялық әлем теориясы. Осы теория халықаралық қауіпсіздіктің демократияның белгілі
Демократиялық әлем теориясы белгілі дәрежесінде қауіпсіздіктің әлеуметтік концепциясына жақын,
Әлеуметтік концепция сияқт, демократиялық әлем теориясы да конфликтілер
Методологиялық жағынан жақын және дәлелденетін болып табылады.
АҚШ немесе басқа НАТО тобының қатысушы мемлекеттері басқа
Іс жүзінде екі гипотезада «социалистік әлем» және «демократиялық әлем»-
Мойындау қажет гомогенділік бойынша, мысалы батыстық әлем жалпы алғанда
П.Аснердің айтуынша « дамыған мемлекетер арасындағы соғыстың төмендеуі жайлы
Қазіргі кездегі көптеген саясаттанушылар мемлекеттің оның соғыс құмар немесе
К.Райт, соғыс және қарулы конфликтілерді зерттейтін аса танымал маман
Соңғы ескерту аса маңызды, себебі демократиялық әлем теориясы, әлемде
Демократиялық әлем теориясының қолдаушылары жекелей алғанда Р.Дж.Руммель АҚШ-та пайда
Дж.Снайдер және С. Ван Эвераның есептеуінше демократия таралауының американдық
Осы концепцияның әлсіз жақтарына, біздің көзқарасымызша, ол шынайы
Жалпы қауіпсіздік концепциясы. Жалпы қауіпсіздік концепциясы дамыған мемлекеттерде пайда
Ағылшын зерттеушісі Б.Бузан «Халық, мемлекет, қорқыныш» деп аталатын мақаласында
Осы жылы Принстон университетінің профессоры Р.Ульман дайындаған «Қауіпсіздік
Адамзаттың қауіпсіздік концепциясынан айырмашылығы осы теорияда индивид қауіпсіздігі
Ұлттық және халықаралық қауіпсідік мемлекетті және азаматтарды әскери сипаттағы
Концепцияның басқа аспектісі-адамдар арсындағы конфликтімен байланысты емес, тіптен адамнан
Осындай барлық әсркери емес қауітпер бай мемлекеттердің өздерінде болып
Жалпы қауіпсздік концепциясы минималды түрдегі қажет қауіпсіздікті құрайды.
Қатерлер қауіпсіздігі жайлы түсініктерді кеңеткен кезде, осы түсініктерді қорғаныстың
СИПРИ аналитиктерінің атауынша, «зорлық түрлері туралы түсініктер
Осыдан шығатын қорытынды, халықаралық қауымдастыққа халықаралық араласу арқылы
Балқандағы қарулы қақтығыс (1999ж) осы концепция қалай орындалатындығы жайлы
Жоғарыда аталған концепияларды талдай отырып, дамыған мемлекеттер жеке қауіпсіздігі
Алайда белгілісі осы теоретикалық тәсілдер посткеңестік кеңісіктегі жаңа тәулелсіз
Осыдан шығатыны ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз етудің мәселелерін шешудің басқа
Авторлрдың зерттеуінше «Трансұлттық терроризм: Қауіпсіздік қатерлері және
Нақты осы жағдайларда Латын Америкасы мемлекетерінде,өздерінің жеке шынайы анықталынған
Жаһандану мерзімінде барлық латынамерикалық мемлекеттер өзінің басты қауіптері ретінде
Алайда әскери шаралар немеме қауіпсіздіктің милитарландырылуы, көпеген
Ұлттық қауіпсіздік доктринасында Бразияляның әскер режимі Жоғарғы әскери
«Біздің ойымызша, деп интегративті қауіпсізіздік концепциясының авторлары, кедейлік және
Сол уақытта аса өзектілік ретінде мәдени-этникалық, ақпараттық және
Төрт жылдық интервал негізінде шыққан төрт екі кітап Чилидің
Бразилияның әскери доктринасы (1996ж) «ұлттық мұра» ұғымын енгізді
Латынамерикалық мемлекетердің әсерінен Амеериканың Квебектегі үшінші самитінде мәдени алуандылық
Б.Ф.Мартынов атап өткендей « латынамерикалық аймақтағы мемлекеттер халықаралық
Осылайша, осы концепцияда біз жоғарыда аталған мәселелердің принципиалды
Интегративті қауіпсіздік концепциясының авторларына сәйкес ол тек қана латын
Ұлттық қауіпсіздікті түсіну ол тұрақты даму үшін аса
80-90ж қауіпсізідктің әр түрлі салаларындағы интеграциялық айырмашылықтар жаһандық
1990ж Еуроалық одақтың құрылымдарында жарыққа шыққан Еуропалық қауіпсіздік
С.А. Пугачев зерттеушілердің назарын «1995ж АСЕАН мемлекеттерінің екінші аймақтық
ТӘУЕЛСІЗ МЕМЛЕКЕТТЕР ОДАҒЫ ҚАТЫСУШЫЛАРЫНЫҢ ҰЛТТЫҚ ҚАУІПСІЗДІГІНІҢ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТІЛУІ
2.1. ТМД-ға қатысушы мемлекеттердің ұлттық және ұжымдық қауіпсіздігінің
Жаһандану жағдайында және КСРО-ның және биполярлы әлемнің құлауы
1991ж посткеңестік кеңестікте жаңа тәуелсіз мемлекеттер қалыптасты, олар
-ұлттық тәуелсіздік және егеменділікті жариялау;
-Конституцияны қабылдау; мемлекеттік құрылымды анықтау, басқару түрі, билік
-мемлекеттік нышандар және тілді қабылдау;
-ұлттық валютаны енгізу;
- басқа мемлекеттремен дипломаиялық қаттынасар орнату;
- халықаралық ұйымдарға мүше болып кіру:
Аталған жеке мемлекеттілікті қалыптастыру міндеттер арасында олардың арасында ұлттық
Объективті түрдегі ұлттық мүдделердің экономика, қорғаныс, адам құқықтарын қорғау
жаңа тәуесліз мемлекеттердің өзара көп салалы форматта қауіпсіздік
халықалалық аренадағы мемлекттердің экономикалық және саяси біріккен интеграциялық құрылы
Осының негізінде 1991ж желтоқсанында Тәуелсіз Мемлекеттер Одағы (ТМД) құрылды,
2002ж 15 мамырында Армения, Қазақстан,Қырғызстан, Ресей Федерациясы, Тәжікісан, Өзбекстан
мемлекетаралық қарым-қатынастарда күш және қауіп төндіруден бас тарту;
мемлекеттер арсында өзара түсініспеушілікті басқа бейбіт әдістермен шешу;
әскери одақтарға мүше болудан бас тарту немесе мемлекетердің
Халықаралық қауіпсіздіктің барлық маңызды мәселелері бойынша бір-бірімен кеңесу, олардың
ДКБ қатысушы мемлекеті ұжымдық қауіпсіздік Кеңесін құрды және егер
Келісімде аталып өтілгендей ол мемлекеттер индивидуалды және ұжымдық
Келешекте мемлекеттер ұлттық және ұжымдық қауіпсіздіктің дамуы 1993ж 22
Осылайша, ТМД Жарғысы, 1993ж. қабылданан отырып ұжымдық қауіпсіздік
Маңызды бағыт ретінде ұжымдық қауіпсіздік жүйесінің ДКБ қатысуышы мемлекетері
1999ж 15 қазанында Белорусь, Қазақстан, Қырғызстан, Ресей, Тәжікстан мемлекетерінің
-«мемлекет қауіпсіздігі»- шынайы және потенциалды қауіптерден мемлекет мүдделерінің
-«сыртқы қауіпсіздік»- мемлекетердің қауіптерден, шетелдік мемлекеттер қауіптерінен, ұйымдар және
-«әскери қауіпсіздік»- мемлекетің шынай және потенциалды қауіпттен қорғануы
-«мемлекетің мүдделері»- саяси,экономикалық, әлеуметтік және басқа да мемлекеттер қажеттілктерінің
-«ақпараттық қауіпсіздік»- мемлекеттің ақпарат қауіпсіздігің қорғаныс жағдайы, сонымен
-«ұлттық қауіпсіздік концепциясы»- мемлекеттің құрылысына бағытталған, ресми қабылданған бағыттардың
-«ұжымдық қауіпсіздік»-мемлекетің шынайы және потенциалды қаутіпен қорған процесі,
-« ұжымдық қауіпсіздік»- мемлекеттің шынайы және потенциалды қауіптерден
- «қоғамдық қауіпсіздік»- өмірдің, денсаулықтың және азаматтардың әл-ауқатының қорғалуы,
-«қауіпсіздік объектілері»- тұлға, оның құқықтары мен бостандықтары, қоғам және
-«қауіпсіздік субъектілері»- мемлекет өзінің өкілеттіліктерін заң шығарушы, атқарушы және
-«қауіпсіздіккке төнетін қауіптер»- жағдайлар, процестер және факторлардың жиынты,ы, олар
-«экологиялық қауіпсіздік»- өмірлік маңызды мүдделер және тұлғаның
-«экономикалық қауіпсіздік»- мемлекеттің экономикасының ішкі және сыртқы шарттарының, тұрақты
Моделдік заңда бекітілгендей «қаупсізіздікті қамтамасзы ету тәулесіз, егменді,
Заң жобасындағы маңызды болып табылатыны онда қауіпсіздікті қамтамасыз
Қауіпсіздікке қауіп төндіруді болжау және анықтау;
Оперативті кешенді табу және ұзақ уақытқа әсер етуші
Қауіпсіздікке қауіп төндіруге дайындықты қолдау және дайындығын табу;
Мемлекетттің жалпы және аймақтық қауіпсіздігін халықаралық келісімдерге сәйкес келуін
Қазіргі және басымдық іс-шараларын қауіпсіздікке қауіп төндіретін
Заң жобасына сәйкес мемлекеттің қауіпсіздігін сақтаудың негізгі приинцитперіне мынан
Қауіпсіздікті қамтаммасыз етуге байланысты заң негіздерін сақтау;
Қауіпсіздікті қамтамасыз етуге байланысты өзара ақпарат алмасу және келісімдердің
Қауіпсідіктің барлық түрінің бірегейлігі, өзара байланысы және тепе-теңдікті сақтау;
-Тұлғаның қоғамның және мемлекеттің өзара жауапкершілігі;
-қауіпсіздікті қорғауға байланысты барлық жиынтықтағы іс-әркеттерді сақтау;э
-қауіпсіздік саласындағы барлық халықаралық келісімдерді сақтау;э
Моделдік заңда көрсетңлгендей мемлекеттің мүдделеріне жататындар:
Адам және азаматтың құқықтары мен бостандықтарын анықтау,
Мемлекеттің қоғамдық келісім және саяси тұрақтылығын сақтау;
Халықтың барлық игілігіне байланысты экономикалық дамуы,
Патриотизімді тәрбилелеу және халықтың бірлігін күшейту;э
Қоғамның материалдық және рухани құндылықтарын сақтау және көбейту;
Мемлекеттің конституциялық құрылысының өзгермейтіндігі, соның ішінде мемлекеттік тәуелсіздігі
Мемлекеттік институттардың тұрақты қызмет атқаруы, қызметінің эффектитвлігі
Қарулы күштердің әскери дайындығын қамтамасыз ету, басқа да
Заңдардың, халықаралық келісімдердің және тәртіпті қамтамасыз етуді мінсіз
Серіктестік негізіндегң халықаралық ынтымақтастықтың дамуы;
Біздің көзқарасымызша, осы аталған мемлекетердің мүдделері бүгінгі күнде де
-осы саладағы қызметтің негізгі бағыттарын анықтау;
-қауіпсіздікке қауіп төндіретін қауіптерді анықтау;
- қауіпсіздік қатерлерінің оперативті және ұзақ уақыттқа арналған
- мемлекеттің мүддесіне тікелей қауіп төнген кезде күштерді
- мүдделерді қорғауға байланысты шешім қабылдаудың
- салдарлары локализациялау және ликвидациялау, олардың мемлекеттің мүддесіне
Моделдік заң жобасында қелесідей қатер айтылған:
Заңды сақтау және қоғамдық тәртіптің , сонның
Конституциялық құрылыстың зорлық-зомбылық түрінде өзгерту, соның ішінде
Мемлекет қорғанысының әлсіздігі, мемлекеттің шекарасының бұзылмастығыныа және
Мемлекеттің қауіпсіздігіне қауіп төндіретін барлау, террористік, диверсиялық және
Мемлекеттік органдар қызметіне кесел келтіреді, олардың үздіксіз қыз мет
Кез-келген түрдегі саяси экстремизм, осның ішінде ұлтаралық, әлеуметтік, нәсілдік,
Әлеуметтік-саяси жағдайдың шиленісуі, ол ұлтаралық және конфесияаралық конфликтілерде, жаппай
Мемлекет тарапынан заңдастырылған әскери құрылымдардың құрылуы;
Экологиялық жағдайдың күрт нашарлауы, стихиялық апаттар, табиғи және техногенді
Мемлекеттің экономикалық қауіпсідіге қатер туғызу, оған мемлекеттің мүддесіне қайшы
Демографиялық жағдайдың нашарлауы, соның ішінде туудың төмендеуі, өлімнің көбеюі,
Мемлекеттің білім беру сапасы және интеллектуалдық потенциалының төмендеуі,
Мемлекеттің мүддесін қорғауға қатысты нормативтік- құқықтың актілердің жетілдірілмеуі немесе
Моделдік заң негізгі назарды сыртқы қауіпсіздікті қамтамасыз етуге аударады.
- жаһандық әлемдік тәртіпті қалыптастыру үшін халықаралық күш-жігер салу;
- мемлекеттің геосаяси қоршаған ортсында ұжымдық
- халықаралық ұйымдарда қатысу, олардың қызметі мемлекеттің қауіпсіздік
- мемлекеттен тыс іс-шараларда қатысу, ол мемлекеттің халықаралық
- қажетті жағдайларда іргелес мемлекетермен, қауіпсіздікті қамтамасыз ету мақсатында
Моделдік заңда аталғандай, оның ережелері заңдық және басқа
Талданған Моделдік заңның маңыздылығы, біздің пікірімізше, оның көмегі арқылы,
Біріншіден, оларда қажетті түрде ұлттық қауіпсіздікке жақын
Екіншіден, ұлттық қауіпсіздікті қамтамамасыз етудің негізгі прициптеріне
Үшіншіден, мемлекеттің ұлттық мүдделері қауіп және
Төртіншіден, құжаттарда аталып өтілетіндей ұлттық қауіпсіздік концепциясының негізінде ұлттық
Мемлекеттің өмірлік маңызды ресурастары ретінде оның территориалдық тұтастығы; халықтың
Бесіншіден, ұлттық- мемлекеттік қауіпсіздік жүйесінің құрылымының жүйесін келесілер
ТМД мемлекеттері қабылдаған нормативті актілерге сәйкес ұлттық қауіпсіздік
Алтыншыдан, ұлттық қауіпсіздікті қамтмасыз ету экономикалық, ақпараттық- насихаттау, құқықтық,
Жетіншіден, посткеңестік мемлекеттердің ұлттық қауіпсіздік жүйесі төрт
Бейбіт кездегі режим- ол ұлттық қауіпсіздік жүйесінің
«Қауіпсіздік туралы» моделдік заңынан басқа ТМД қатысушы
Ұлттық заңнамалардың гармонизацилануы ұйымдасу туралы ынтмақтастықпен толықтырылған. Аналитикалық
Достастық елдерінің құқықтық жүйесінің құрамдас элементтері ретінде
Бас Прокурорлардың координациялық кеңесі ТМД (КСГП)
ТМД мемлекетерінің Ішкі Істер Министрлерінің Кеңесі (СМВД)
ТМД мемлекетерінің қауіпсідік кеңесінің және арнайы қызметінің жетекшілер Кеңесі
Шекаралық әскерлердің басқарушы Кеңесі (СКПВ);
ТМД Салықтық (қаржылық) тексеру органдарының басшыларының координациялық кеңесі;
ТМД қатысушы мемлекеттерінің кедендік кеңесінің жетекшілер Кеңесі (СРТС)
ТМД қатысушы мемлекеттерінің антитерроистік орталығы (АТЦ)
ТМД қатысушы мемлекетерінің территориясындағы ұйымдасқан қылмыс және қылымыстың басқа
ТМД қатысушы мемлекетерінің зияткерлік меншік саласындағы құқық бұзушылықты болдырмау
ТМД қатысушы мемлекетерінің заңсыз миграцияға қарсы күрес жөніндегі біріккен
ТМД қатысуыш мемлекетерінің құқық- қорғаушылық қызмеінің біріккен саласы
Атап өту қажет, осы мәселлерге байланысты Достастық елдерінің
Осыдан шыға отырып, аса маңызды орынды автоматтандырылған
ТМД бойынша қабылданған құжаттардың ратификациясы орындалады
Жүйенің басты кешендік құқықтық және ұйымдасқан жүйесі бойынша ТМД-ның
Белорусь Республикасының ішкі істер Министрлігінің Академиясы, оған ТМД қатысушы
Ресей ІІМ-нің экономикалық Қауіпсіздік акадаемиясы және Қазақстан Респубилкасының қаржы
Ресей Федерациясының «Арнайы техника және байланыс» Ғылыми- өндірістік мемлекеттік
Белорусь Республикасының Төтенше жағдайлар министірлігінің квалификацияны көтеру және қайта
Ресей Федерациясының қорғаныс Министірлігінің 2-ші Орталық ғылыми-техникалық институты,
РФ Қорғаныс Министірлігінің 32-ші ғылыми-зерттеу сынақ институты, ол
Жоғарғы әскери білім беретін федералдық профессор Н.Е. Жуковский және
Кеңес Одағының батыры маршал Г.К.Жуков атындағы әскери ауа-ғарыштық
Ұжымдық қауіпсіздік салаасындағы интеграцияны қамтамасыз етуде 1997ж. құрылған
СОРБ барысында қауіпсіздік органдарының мәліметтер базасының Біріккен банкі және
СОРБ негізгі міндеттеріне мыналар жатады:
Халықаралық сипаттағы ұйымдасқан қылмысқа қарсы күресудегі эффективті өзара іс-әрекеттеестік
СГГ шешімдерінің арнайы қызмет салаларына қатысты құзіреттіліктерді шешуі;
ТМД қатысушы мемлекетерінің ұлттық заңнамаларының халықаралық қылмыс пен
СОРб өзіне жүктелген міндеттерге сәйкес келесідей іс-шараларды орындайды:
Ұйымдасқан қылмыс және арнайы қызмет салаларының, сонымен қатар
Арнайы қызметтер саласында кіретін мәселелерге қатысты ұсыныстарды атайды, және
ТМД СГГ қабылдаған шешімдерін қарастырады, Достастық барысында қабылданға, СОРБ
Арнайы қызметтер арасындағы өзара ақпарат алмасу және тәжірібие
Оқу орындарына және арнайы ұйымдардың құрылымдары үшін кадрлар
СОРБ қызметінің негізгі формасы ретінде қажеттілік іс-шаралары ретінде
Концепцияда, ТМД қатысушы мемлекеттері терроризм және экстремизге қарсы күресуге
Маңыздылық ретінде тап өту керек ТМД қатысушы мемлекетері,
Ары қарай Конституцияда «тұлғаның терроризм мен экстермизмнен қорғалуы, өзінің
Біздің көзқарасымызша, осы Концепция ТМД мемлекетерінің басшыларының Кеңесінің
Құжатта «жаһандану процестерінің әсері және аймақтық ынтымақстық және интеграция
Департемент Баяндамасында қауіпсіздік және жаңа қауіп-қатерлере қарсы ТМД Атқарушы
Осылайша, қауіпсіздік саласындағы нормативті-құқықтық база және халықаралық ынтымақтастық
С.Кортуновтың атауынша, ТМД мемлекетеріне толықтай сәйкес келетіні «ұлттық
Жоғарыда аталған талдауға қатысты халықаралық кеңестікте қауіпісздіктің негізгі
2.2 ТМД мемлекеттерінің ұлттық қауіпсіздік жүйесініің қауіптері
Қазіргі әлем динамикалқ тұрғыда дамиды және мемлекетаралық қауіпсіздік
ТМД Жарғысы Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы мемлекеттері мүшелері
Мемлекетердің заңнамаларын талдау үшін қатысушы мемлекеттердің ҰҚК қорғаныс
Құқықтық демократиялық доктринаға сәйкес ТМД мемлекеттерінің конституциясына сәйкес халықаралық
Белорусь Республикасы халықаралық құқықтың жалпыға мойындалған принциптерін мойындайды
Тәжікстан Конституциясының 10 бабына сәйкес «Респубилка заңдарының
Халықарлық келісімдер нормаларының басымдығын Армения Респубилкасының Конституиясы қарастырады. Алайда
Қазақстан Респубилкасының және Қырғызстан Респубиккасының Конституциялары халықаралық келісімдер
Жоғарыда аталғандарыан шығатын қорытынды, міндеткерліктерді орындау Ұжымдық қауіпсіздік келісімі
Ұжымдық қауіпсіздік келісімніің конституцияларында мемлекеттік одақтарда қатысылуы қарастырылады.
Қазақстан және Қырғызстанның Конституиясында халықаралық дауларда қарулы күштерді
Ерекше наззарды Ұжымдық қауіпсіздік Келісімі бойынша Белорусь позициясы ерекше
Тұрақты нейтралитет мәртебесінің негізі көпжақты келісім және декларация болып
Белоруссия өзінің нейтралитетін көпжақты келісім түрінде, не қандай да
Сәйкесінше, нейтралды мемлекетті құру туралы ой Белорусь Респубилкасының Конституциясында
Көрсетілген анализ көрсетіп отырғандай, ҰҚК қатысушы мемлекеттердің контституциясы мен
Алайда, атап өту қажет, ТМД мемлекетерінің ұлттық
Алайда атап өту қажет, ТМД қатысушыларының ұлттық қауіпсіздік
ҰҚК құқық механимзмдерінің қалыптасу мәселелері.
Жоғарыда аталып өтілгендей, ТМД мемлекетерінің біріккен ұжымдық
Келісмді Ратификациялау барысында 1993ж Жоғарғы Кеңес Ресей Федерациясының үкіметіне
Ұжымдық қауіпсіздік келісімінің 4 бабы бірнеше реттік келісімдерді бекітеді,
2000ж. қазан айыннда ұжымдық қауіпсіздік жүйесі бойынша құралдар және
Қазіргі соғыс жоғарғы технологиялық қаруды қолдану кененттен болу мүмкіндігін
Бірақ та осындай рәсім екі принципалды кемшілігі бар, ол
Ұжымдық қауіпсіздік Келісімінің 6 бабының 2 тармағы бойынша
Осығай байланысты, ТМД мемлекттерінің жарғысы мемлекетердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету
Мемлекет басшыларымен қабылданатын шешемдерді атайтын болсақ онда қарулы күштерді
Аталғаннан көретініміз, ұжымдық қауіпсіздікке қатысты қарулы күштерді қолдану
Ұжымдық қауіпсіздік келісімі мемлекетер немесе мемлекетер топтары тарапынан орын
ҰҚК ережелерінің салыстырылуы басқа халықаралық келісімдермн қауіпсіздк саласындағы
Фактілі түрде тек қана аймақтағы зонаға географиялық анықтмадан басқа
Американды мемлекетердің жарғысы агрессияға қатысты толықтай анықтама береді,
Көрсетілген анықтамалар көбіне агрессия анықтамсының қайталайды, ол БҰҰ
Мемлекеттің қарулы күштерінің территорияға басып кіруі және күшпен енуі
Мемлекеттің қарулы күштерімен басқа мемлекет территориясында немесе кез-келген қаруды
Басқа мемлекеттің қарулы күштерінің порттар блокадасы немесе мемлекетердің блокадалары;
Мемлекеттің қарулы күштерінің әскери күштерінің құрлықтағы, су немесе әуе
Бір мемлекеттің қарулы күштернің басқа мемлекет территориясында бола отырып
Мемлекеттердің оның территориясында ол ұсынып отырған басқа мемлекет агрессиясысына
Мемлекеттің немесе мемлекеттің қарулы күштерінің бандалары, топтары және тұрақты
Дағдрастық жағдай туындаға кезде Келісімге қатысуышы мемлекеттер ұжымдық қауіпсіздік
2001ж 11 қыркүйек оқиғаларынан кейін НАТО 1949ж. Вашингтон
Ақпараттық технологиялардың дамуын атайтын болсақ, біз атап өткендей, осы
Жоғарыда аталғандардан шыға отырып, жалпылай қабылданған агрессия анықттамасы
Агрессия- мемлекет тарапынан орындалатын, сонымен қатар әр тараптағы террористік,
Көрсетілген анықтамалар жалпы қабылданған агресия анықтамасына қатынасының субъектілерін және
ТМД, ҰҚК, ГУУАМ Достастық территориясында бейбітішілк операцияларын қолдануы.
ТМД ұжмдық қауіпсіздігінің ондағы құқықтық механизмердің бар
Бейбітшлік операцияллары туралы мәселе ТМД Жарғысында қарастырылған және оның
ТМД Жарғысының 16 бабында қатысушы мемлекетер қайшылықтарды алдын-алуға
Тәжірібиелік мақсатта маңызды болып 17 және 18 баптың ережелері
Сонымен бірге екі мәселе маңызды олар эффетивтілікті төмендетеді. ТМД
2002ж, мамыр айына дейін аймақтық Ұжымдық қауіпсіздік келісімі ұймын
Осындай көзқарас шынайы құқықтыұ мәртебеге сәйкес келмейді, ұжымдық
ТМД құқықық табиғатыныі сараптамалық логикасы осы зерттеудің бірінші тарауында
Ұлттық заңнаманың кейір актілерінде халықаралық келісім оның қатыстуышылары Ұжымдық
Қазақстан Республикасының әскери доктринасына сәйкес әскери конфлитктерді алдын-алу халықаралық
1996ж ТМД органдар қызметінің жетілдіріу мақсатында әскери қауіпсіздік мәселерін,
Сәйкесінше, Ұжымдық қауіпсіздік келісімі 1992ж 15 мамырында қол қойыла
Бейітшілік опреацияларын орындауға келетін болсақ, ҰҚК барысында біз
Бұлардың барлығы тек қана жеке бөлек іс-шаралар ретінде
Ұжымдық қауіпсіздік келісімінің концепциясы қатысуышы мемлекетер бойынша нақты шарарларды
ҚОРЫТЫНДЫ
Бейбітшілік ооперацияларының өткізіліуіне келер болсақ, олардың барлыңы ҰҚК басшыылғымен
Ұжымдық қауіпсіздік келісімінің қатысушы-мемлекеттерінің концепциясы бойынша
ҰҚК қатысушы мемлекеттерінің ұжымдық қауіпсіздік концепциясы ұжымдық қауіпсіздіктің
Бірақ та бұл жерде тек қана қатысу жайлы ғана
Келісімді орындауға байланысты қарастырылатын мәселелер;
Қауіпсіздікке қауіп төнген кезеңде, территориалды тұтастық және бір
Қатысушы-мемлекеттердің қорғаныс саласын жетілдіруге байланысты іс-шараларды қабылдау;
Қажетті көмекті беруге байланысты, соның ішінде әскери, қатысушы-мемлекеттің
-кеңес бейбітшілікті сақтау және қолдауға қатысты және
Қатысушы-мемлекеттердің қызметін әскери күштердің және шаруашылық құрылымдарына
Қатысушы-мемлекетердің әскери- техникалық саясаты және қару мен
Жоғарыда аталғандардан байқайтынымыз, ұжымдық қауіпсіздік Келісімі бейбітшлік операцияларының
Ұжымдық қауісіздіктің келісімі бойынша (Бішкек, 2000ж 11
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1. Статистические сборники и справочники, документальнаялитература
2. Великая Октябрьская социалистическая революция. Энциклопедия. -М., 1987.
3. Военные кадры Советского государства. 1941-1945.-М., 1963.
4. Народное хозяйство СССР за 70 лет. Юбилейный статистический
5. Промышленность СССР. Статистический справочник. М., 1957.
6. Информационно-аналитический справочник для Правительства США / Перевод с
7. Страна Советов за 50 лет. М.: Статистика, 1967.
8. Безопасность России. Правовые, социально-экономические и научно-технические аспекты. Основополагающие
9. Нормативно-правовые документы (перечень). Второе издание, исправленное и дополненное.
10. Административное законодательство. Сб. важнейших постановлений. -М., 1936.
11. Ю.Внешняя политика СССР. Сб. документов. М., 1947. T.V.
12. Документы и материалы кануна Второй мировой войны. 19371939.
13. Докторские диссертации по социологии, утвержденные ВАК в 1999
14. Конституция Российской Федерации (Основной Закон). -М., 1993.
15. Концепция внешней политики Российской Федерации //Независимая газета. 2000.
16. Крымская конференция руководителей трех союзных держав. Сб. документов.
17. Переписка Председателя Совета Министров СССР с Президентом США
18. Положение о Наказаниях уголовных и исправительных. СПб., 1845.
19. Полный сборник платформ всех Русских политических партий в
20. Полный свод законов Российской Империи. С 1649 по
21. Послание Президента Российской Федерации Федеральному Собранию. М., 1999;
22. Программы русских социалистических партий с резолюциями съездов. -Петроград,
23. Сборник программ политических партий в России /Под ред.
24. Сборник программ русских политических партий. Издание 4-е. Измененное
25. Свод законов Российской Империи. Кн. 2. Т.З. М.,
26. Сборник исторических свидетельств. Париж, 1979.
27. Собрание Законов и Распоряжений Рабоче-Крестьянского правительства.-М., 1925.
28. Собрание кодексов РСФСР. 4-е изд. М., 1927.
29. Тегеранская конференция руководителей трех союзных держав. Сб. документов.
30. Факты и документы. Каменев и Зиновьев в 1917
31. И. Отечественная и зарубежная литература
32. Dan Т. The Origius of Bolschewism. N.Y., 1964.
33. Ditte Gerus. Hitlers Wehrmacht in der Sowjetunion. Frankfurt
34. Hollis Ch. Parlament and its sovereinity. Z.E.A.: Hollie
35. Адамов B^E. Факторный индексный анализ: методология и проблемы.
36. Айвазян С.А. и др. Прикладная статистика. Исследование зависимостей.
37. Александров А. Диктатор ли Сталин? Историко-догматический анализ. Париж:
38. Алексеева Т.А. Нужна ли философия политике? /РАН. Институт
39. Алексеева Т.А. Современные политические теории /М.: РОССПЭН, 2000.
40. Алексеева Т.А. Справедливость, Морально-политическая философия Джона Роулса /РАН.
41. Ю.Алешин В.А. Обеспечение безопасности военной службы ответственная задача
42. Аллан Д. Зимм. Сдерживание: основная теория, принципы и
43. Андреев А., Юрченко В. Конфликтологическая экспертиза социально-политического развития
44. Андреев И.С., Бородкин Ф.М. Принцип дополнительности в социологии
45. Андреева И. Российские телекоммуникации. Состояние и перспективы развития
46. Андреевский И.Е. О договоре Новгорода с немецкими городами.
47. Андреевский И.Е. Полиция безопасности. Ч. 1. СПб., 1874.
48. Анисимов С.Ф. Теория ценностей в отечественной философии //
49. Анохин М.Г. Политическая система: переходные процессы /М.: РИЦИСПИ
50. Анохин М.Г., Комаровский B.C., Тимофева JI.H. Актуальные проблемы
51. Анохин М.Г., Комаровский B.C., Матвеенко Ю.М. и др.
52. Анохин А.Г., Комаровский B.C. Политика: возможности современных технологий
53. Антонович А. Политическое право, политическая экономия. Киевские университетские
54. Арбатов А. Безопасность России. М., 1999.
55. Арсентьев М. Экономическая безопасность // Обозреватель. 1998. -№
56. Артамонов В.А., Васильев А.А. Национальные военные реформирования в
57. Асфандиаров Б. Вопросы правовой охраны информационных ресурсов в
58. Афанасьева И.Г. Социалистические ценности и ценностные ориентации личности.
59. Бабосов Е.М. Личность, коллектив, общество. Минск, 1975.
60. Балашов А. ФАПСИ умеет защищать государственные интересы //
61. Барбюс А. Сталин. М., 1936.
62. Баталов И. Система национально-государственных интересов России // Президент.
63. Безопасность России. Безопасность и устойчивое развитие крупных городов.
64. Белая книга российских спецслужб. Изд. 2-е, переработанное. М.,
65. Белюубова М.Н. Региональная безопасность Европейского Севера. Архангельск: АГМА,
66. Бельков О. Почему буксует военная реформа?//Власть. 1998.- №
67. Бельков О.А. и др. Безопасность России условия и
68. Беляев С. Расширение НАТО на Восток: второй круг
69. Бердяев Н. Духи русской революции. Париж, 1923.
70. Бердяев Н. О назначении человека. Париж: Современные записки,
71. Бердяев Н. Русская религиозная психология и коммунистический атеизм.
72. Бердяев Н. Смысл истории. Опыт философии человеческой судьбы.
73. Бердяев Н. Судьба России. М., 1918.
74. Бернтано Г. Древние и современные софисты. СПб., 1886.
75. Берондтс Эд. Задачи, система и метод науки административного
76. Бжезинский 3. Большой провал. Рождение и смерть коммунизма
77. Боголюбов Г. Расширение НАТО на Восток и российско-китайские
78. Бор Н. Избранные научные труды. М.: Наука, 1971.
79. Боровский И.В. Юнкерские училища. Историческое обозрение их развития
80. Босхолов С. Законодательное обеспечение борьбы с организованной преступностью
81. Бочаров М.П. От социальных ценностей к социальному государству.
82. Бунге Н. Полицейское право. Киев, 1869.
83. Бухарин Н.И. Избранные произведения. М., 1988.
84. Wait S. The Renaissanse of Securiti Studies //
85. Варета Т. Необходимо добиваться единства // Латинская Америка.
86. Василенко В.А. Ценность и ценностные отношения. В кн.:
87. Васильев А. Техногенная безопасность: О системе обеспечения национальной
88. Васильчук Ю. Постиндустриальная экономика и развитие человека //
89. Вебер М. Политика как призвание и профессия. Избр.
90. Виллари П. Николло Макиавелли и его время. Т.
91. Виницкий Я. Экономические перспективы Восток и Запад. -
92. Вирабов А. Исламский фактор // Москва. 1998. -
93. Власов П. Нефть и Коран: Турция и Иран
94. Внешняя политика: требования науки и опасные игры //
95. Возжеников А.В., Глебов И.Н., Золотарев В.А. Основные концептуальные
96. Возжеников А.В. Национальная безопасность России: методология комплексного исследования
97. Возжеников А.В. Парадигма национальной безопасности реформирующейся России. М.:
98. Возжеников А.В. Национальная безопасность: теория, политика, стратегия. М.:
99. Волкогонов Д.А. Триумф и трагедия. Кн. 1,2. -М.,
100. Гаджиев К.С. Геополитика. М.: Международные отношения, 1997.
101. Гаджиев К.С. Политическая философия. М., 1998.
102. Гегель Г. Введение в философию. М., 1927.
103. Гегель Г. Энциклопедия философских наук в кратком очерке.
104. Гегель. Работы разных лет. В 2-х т. М.,
105. Гегель. Соч. Т.8. М., 1935.
106. Гегель. Философия религии. В 2-х т. М., 1975.
107. Герман В. Взгляд на состояние мануфактур в России
108. Герцен А.И. Избранные философские сочинения. М., 1940.
109. Гиляров И.Н. Греческие софисты, их мировоззрение и деятельность.
110. Глазьев С.Ю. Причина кризиса некомпетентность //Президент. Парламент. Правительство.
111. Гоббс Т. Избранные произведения. В 2-х т. Т.2,
112. Гоббс Т. Левиафан, или материя, форма и власть
113. Гольцев В. Учение об управлении. // Юридический вестник.
114. Горбунов А.В. Льготные грамоты, жалованные церквам и монастырям
115. Горчаков М. Монастырский приказ. СПб., 1868.
116. Горчаков М. О земельных владениях всероссийских митрополитов, патриархов
117. Градовский К.А. Политическая философия Гегеля. М., 1870.93 .Грамши
118. Гусаков Н.П., Зотова Н.А. Национальные интересы и внешнеэкономическая
119. Гусев Ю.А. Общество против человека. Минск, 1983.
120. Гушер А. На южных рубежах России // Международная
121. Давыдов Ю. Россия и НАТО: "После бала" //
122. Джеффри Блейни. Причины войны. Нью-Йорк: Фри пресс, 1973.
123. ЮО.Дзлиев М. Каждому хочется жить в стабильном государстве
124. Dougherty J., Robert P. Contending Theories of International
125. Дубнов В. Антитурецкий марш: Как восстанавливается политическая картография
126. ЮЗ.Дюги JL Государство, объективное право и позитивный закон.
127. Ю4.Дюги JL Конституционное право. СПб., 1909.
128. Егоров В.К. История в нашей жизни /АН СССР.
129. Юб.Егоров В.К. Глобализация: синергетический подход. М.: РАГС, 2002.
130. Еллинек Г. Закон и указ. Базель, 1887.
131. Ю8.Еллинек Г. Право современного государства. Т. 1. СПб.,
132. Ю9.Еллинек Г. Система объективных публичных прав. СПб., 1913.
133. Еллинек Г. Учение о государственных объединениях. Гейдельберг, 1882.111
134. Жилин П.А. О войне и военной истории. М.,
135. ПЗ.Жинкина И. Оценка угроз в американской стратегии национальной
136. Н.Жириновский В., Фархутдинов И., Бабурин С. Острова невезения
137. Иб.Жуковская В.М., Мучник И.Б. Факторный анализ в социально-экономических
138. Иванов П. История управления мануфактурной промышленностью в России//Московит.
139. Ивановский В. Вступительная лекция в курс учения о
140. Кавелин К.Д. Просвещение во Франции // Журнал Министерства
141. Камкия Б.А. Проблема легитимности власти в полиэтническом государстве.
142. Кандель П. Война в Старой Сербии//Новое время. 1998.-
143. Кандель П. Российская внешняя политика: диагноз и состояние
144. Кант И. Критика практического разума. Соч. в 6-ти
145. Кантор К. Свободная личность как идеал культуры: некоторые
146. Караганов С. и др. Внешняя политика. Вступая в
Жалпы қауіпсіздік концепциясы
Қазіргі әлемдік саясат және жаһандық мәселелер
Орталық Азия қауіпсіздігінің мазмұны мен механизмдері шеңберіндегі мемлекеттік егемендік мәселесі
Жаhандық проблемалар және заманауи саясат
Орталық Азиядағы қауіпсіздік тәртіптері
Қазақстанның Орта Азия аумағындағы қауіпсіздік пен саяси тұрақтылықты қамтамасыз етудегі орны
Әлемдік саясат жаһандық мазмұндағы саясат
Жалғыз ғана заңды саяси қозғалыстар
Ұжымдық қауіпсіздік жүйесіндегі Қазақстан Республикасы мен еқыұ байланысы
«ТҰРАН» ГЕОСАЯСИ БАҒЫТЫ: ТҮРКІ ХАЛЫҚТАРЫНЫҢ БІРЛЕСТІГІ