ҚЫРЫМ СОҒЫСЫНЫҢ БАСТАЛУЫ
ЖОСПАР
Кіріспе 3
I-тарау. ҚЫРЫМ СОҒЫСЫНА ДЕЙІНГІ ХАЛЫҚАРАРЛЫҚ ЖАҒДАЙ 6
1.1. Ұлы державалардың позициялары 6
1.2 Соғыстың дипломатиялық дайындалуы. Меньшиковтың миссиясы 11
II-тарау. ҚЫРЫМ СОҒЫСЫНЫҢ БАСТАЛУЫ 15
2.1 Соғыстың басталу себептері мен алғышарттары 15
2.2 Дунай, Қара теңіз бен Кавказдағы орыс
2.3 Қырым соғысының жаңа кезеңі. Англия мен Францияның
III-тарау. ҚЫРЫМ СОҒЫСЫНЫҢ АЯҚТАЛУЫ. ПАРИЖ БЕЙБІТ КЕЛІСІМІ 25
Қорытынды 30
Пайдаланған әдебиеттер 32
Кіріспе
1853-1856 жж. Қырым соғысының халықаралық қатынастар тарихында алатын
Тақырыптың өзектiлiгi. Соғыстың басталуы, өріс алуы мен аяқталуы
Негізінен Қырым соғысының басталуына себепші болған орыс патшасы
Міне, осыдан Қырым соғысы атты тақырыптың өзектілігін көре
Негізінен Қырым соғысы тарихи жағынан жан-жақты зерттелген және
Курстық жұмыстың зерттелу объектісі мен зерттелу деңгейі. Жоғарыда
Н.А. Дулина, И.Е. Петросян, И.Л. Фадееваның еңбектері Қырым
Жұмыста тақырыбымызға қатысты зерттеулер жүргізген тарихшылар мен саясаткерлердің,
Курстық жұмыстың методологиялық және теориялық негізі ретінде отандық
Жұмыстың мақсаты 1853-1856 жж аралығында Қырым соғысының басталуы
1853-1856 жылдар арасында болған
Қырым соғысында болған халықаралық жағдайды көрсету;
1853-1856 жылдар арасындағы дипломатиялық қарым-қатынастың мәнiн көрсету.
Жұмыстың құрылымына келетін болсақ, негізгі бөлімі үш тараудан
I-тарау. ҚЫРЫМ СОҒЫСЫНА ДЕЙІНГІ ХАЛЫҚАРАРЛЫҚ ЖАҒДАЙ
1.1. Ұлы державалардың позициялары
1853-1856 жж. Еуропалық елдердің дамуына үлкен әсер еткен
Ең терең экономикалық та, саяси да қайшылықтар Англия
Англия -Үндістан, Қытай жерлерінде отарлау саясатын жүргізіп, Таяу
Франция Англияны отарлық - сауда экспансия жағынан қуып
Ал Австрия үшін Ресейдің әлсіреуі өзінің Балқанда позицияларының
Николай I жас кезінен-ақ Осман империясын жойып жіберуге
Бес күн өтісімен Сеймур Николай І-мен алғашқы әңгімеде
1853 жылы 9 ақпан күні Лонданнан Ресей үшін
Бұл жауаптың негізгі себебі: Англия Ресейдің Шығыстағы саясатына
Англияның қарсы жауабынан кейін патша алдында екі жол
Егер Австрия мен Франция Англияны қолдап, оның жағына
Бұл жолды қалауда және 1853 жылғы Николай I-нің
Біріншіден, патша 1848-1851 жж. төңкерістерден кейін Франция әлсіз
Екіншіден, ағылшын елшісі Сеймурдың Австрия жөнінде сұрағына Николай
Үшіншіден, патша оның ұсынысы Англиямен қалай қабылданатынын дұрыс
Осындай қате жолды тандаудың негізгі себебі: Ресейдің сол
Луи-Наполеонмен "қасиетті жерлер" жайлы жанжалдың пайда болуы патшаның
"Қасиетті жерлер" - христиан дінінің пайда болуымен, Иисус
1852 жылы 30 қаңтар күні патшаның ықпалымен "қасиетті
Мәселе әрбір елдің ұстанған мақсатына байланысты еді: Францияның
Сонымен, Николай I өзінің жоспарларына толық сенген: Наполеон
1.2 Соғыстың дипломатиялық дайындалуы. Меньшиковтың миссиясы
Түркияны бөлу туралы патшаның ұсынысына ағылшын үкіметінің суық
Николай I Меньшиковтың миссиясынан үлкен үміт күткен, өйткені
Портаға Меньшиковтың ұсынысын талқылауға үш күндей уақыт беріліп,
Меньшиковқа бірден миссия соғыспен аяқталса да, оны ешкім
1853 жылы 28 ақпан күні Меньшиков көмекшілерімен Константинопольге
Православиялық шіркеудің барлық құқықтарына кепіл болатын келісімге келу;
Патшаның ұсынысымен Портадан тәуелсіз болатын грек-православие патриархын өмірінің
10-12 миллионға жететін православие шіркеуінің өкілдеріне Портамен Ресейдің
Түркияның келісімі сұлтанның жай жарлық сипатында емес, халықаралық-құқықтық
1853 жылы 24 (12) наурыз күні Меньшиков сұлтанға
Прут бойында, орыс-түрік шекарасында орыс әскерлерінің шоғырлануы мен
Ұзақ уақыт бойы Портамен алданып келе жатқан тиянақсыз,
Стрэдфорд Меньшиковтың қылықтарынан оның негізгі мақсаттарын айқындап алады.
Стрэдфорд пен Делакур Портаға көмек беретіндігін уәде етті
Рифаат - пашаның нотасы Меньшиковтың наразылығын тудырды. Мұны
Сөйтіп, Меньшиковтың миссиясы толығымен сәтсіздікке ұшырады. Меньшиков Портамен
II-тарау. ҚЫРЫМ СОҒЫСЫНЫҢ БАСТАЛУЫ
2.1 Соғыстың басталу себептері мен алғышарттары
1853 жылы 28 мамыр күні Николай I-ге Одессадан
1853 жылы 31 мамыр күні Ресей түріктердің сырқы
1853 жылы 25 маусым күні Петербургке Порта соңғы
Николай I және оның үкіметі Портаның талабын қабылдамады,
Күннен-күнге жағдай қиындап бара жатты, сондықтан 1853 жылы
Николай I веналық нотаның мазмұнымен келісті, алайда патша
Бұл кезде орыс әскерлері уақыт кетірмей Молдавия мен
2.2 Дунай, Қара теңіз бен Кавказдағы орыс
Түрік және орыс әскерлерінің арасындағы қақтығыстар Омер -
Дегенмен, бұдан бұрын орын алған соғыстарға қарағанда, Дунай
Түрік әскерлерінің басшылығына анықтама беретін болсақ, түрік әскерлері
Дунайдағы әрекеттер түріктердің Видин мен Калафат арасындағы аралдарына
2.3 Қырым соғысының жаңа кезеңі. Англия мен Францияның
1854 жылдың басына таман ағылшын-француз стратегтердің Ресейді жалғыз
1854 жылы 12 қаңтар күні Петербургтегі Англия мен
Орловты Венаға жібере отырып Николай I Австрия мен
1854 жылы ақпан айы Ресейдің Англия және Франциямен
1854 жылы 22 ақпан күні Австрияның сыртқы істер
Осы уақытта Константинопольде Англия мен Франция бір жағынан
1. Франция мен Англия сұлтанның сұрауымен өздерінің әскери
2. Келісімге келген жақтардың Николай I кез-келгеніне бейбіт
3. Сұлтан келісімге келіп отырған жақтардың кеңесін
4. Соғыс әрекеттері үш әскер басшыларымен қарастырылуы, жүргізілуі
5. Келісімнің ратификациясы алты апта ішінде жүзеге асуы
Англия мен Францияның патшаға қойылған ультиматумды қабылдау патша
1854 жылы 27 наурыз күні Англия мен Франция
Пруссияға келетін болсақ, 1854 жылы 9 сәуір күні
Сөйтіп, жоғары айтылып өткен жағдайлар 1854 жылғы 20
1. Австриялық империя дипломатиялық және басқа құралдарды
2. Конвенцияның бірінші бабын орындауда австриялық әскер басшылары
3. Дунай княздықтарында оларды орыс әскерлері оккупациялағанға дейін
4. Мүмкіндік туған жағдайда австриялық үкімет шешімімен австриялық
Негізінен бұл шешімді Австрияға княздықтар беріліп, Түркия бұл
Жоғарыда айтылып өйткендей Силистриядан орыс әскерлері кеткеннен кейін
1. Ресейдің Сербия, Молдавия мен Валахияда қамқорлығы,
2. Дунайдағы жолдар бос болып жарияланады және
3. Еуропалық тепе-теңдік сақтау мақсатымен 1841 жылғы
4. Ресей ресми түрде Түркиядағы кез-келген дін
Ресей ұсынылған төрт талаптың ішінде алғашқы екеуіне келісіп,
Алайда әскери әрекеттер орталығы 1854 жылдың тамыз айында
III-тарау. ҚЫРЫМ СОҒЫСЫНЫҢ АЯҚТАЛУЫ. ПАРИЖ БЕЙБІТ КЕЛІСІМІ
Севастополь құлағаннан кейін Кавказ майданындағы жеңіске қарамастан біршама
Біріншіден соғыс бұдан бұрын естімеген әскер санын талап
Екіншіден, соғысқа үлкен мөлшерде қару керек еді, ал
Үшіншіден, соғысты жүргізуге көп қаржы керек еді. Соғыстың
Төртіншіден, Ресей армияны азық-түлікпен қамтамасыз ете алмады. Сондай-ақ,
Демек, Ресей соғысты тек экономикалық себептерден ғана емес,
Австрия мен Франция соғыс жайлы басқа мақсаттарға ие
Бейбіт келісімге дайындалып жүрген Ресейдің жаулары патша қайтадан
Жаңа жарлық 1839 жылғы Гульханейлік келісімге сәйкес Портаның
1853-1856 жж. орын алған Қырым соғысы 1856 жылдың
Бейбіт келісімді талқылау барысында Али-паша капитуляцияны тоқтату жөнінде
Вена конгресі 1854 жылдың жазында орыстарға қарсы топтың
Конгресс барысында Ресей, жеңушілер арасында қайшылықты пайдалануға және
Ресейдің Түркияға Карс қаласын бекінісімен қоса Севастопольге айырбас
Париж келісім шартына үш конвенция қосылды:
Бірінші конвенция Босфор мен Дарданелл бұғаздары арқылы еуропалық
Екінші конвенция Қара теңізде 800 тонналы 6 бу
Үшінші конвенция Ресейдің Балтық теңізіндегі Аланд аралдарында әскери
Түркияның қол астындағы христиандарға еуропалық мемлекеттердің қорғаушылық көрсету
1856 жылы 18 сәуір күні Париж конгресының соңғы
Қырым соғысын аяқтаған Париж конгресінің халықаралық қатынастар тарихында
Қорытынды
Халықаралық қатынастар тарихында 1853 - 1856 жылдар аралығында
Міне, Қырым соғысы осындай халықаралық жағдайда және державалардың
Ресей крепостнойларға еркіндік беріп, елдегі әкімшілік және сот
Қырым соғысының нәтижесінде көптен бері халықаралық қатынастарда жанжал
Жалпы айтқанда Қырым соғысы бүкіл әлемге, болашақта орын
Пайдаланған әдебиеттер
Деректер:
1. ГерценА.И. Полное собрание сочнений и писем. Т.
2. Мартенс Ф. Собрание трактатов и конвенций, заключенных
3. Сборник договоров России с другими государствами. 1856-1917
4. Тютчева А.Ф При дворе двух императоров. М.,1929.
5. Чернышевский Н. Г. Рассказ о Крымской войне.
Зерттеулер:
1. Бестужев И.В. Крымская война 1853-1856 гг. М.:
I. Бушуев С. Крымская война 1853-1856 гг. М.-Л.ІАНСССР,
3. Горев Л. Война 1853-1856 гг. и оборона
4. Дебидур А. Дипломатическая история Европы. (1814-1878). Ростов
5. Дулина Н. А.
6. Зайончковский А.М. Восточная война 1853-1856 гг.
7. Ибрагимбейли X. М. Кавказ в Крымской
8. История дипломатии / Под. ред. В.М.
9. История международных отношений и внешней политики /Под.
10. Киняпина Н.С. Внешняя политика Росси второй половины
11. Новичев А.Д История Турции. Т.4. Л., 1978.
12. Тарле Е.В. Крымская война. Т.1-2. М.-Л.: АНСССР,
13. Тарле Е.В. Парижский мир 1856. М.-Л.: АНСССР,
14. Шеремет В.И. Османская держава и Западная Европа,
История дипломатии / Под. Ред. В. М. Хвостова.
Новичев А.Д. История Турции. Т. 4. Л.,1978, с.15.
Жомини А.Г. Россия и Европа в эпоху Крымской
Богданович М. И. Восточная война. Ч.З. Спб.,1876. С.
Чернышевский Н. Г. Рассказ о Крымской войне по
Тарле Е.В. Крымская война. М.-Л.: АНСССР.1950. С 603-604.
Шеремет В.И. Османская держава и Западная Европа, вторая
Бестужев И.В. Крымская война 1853-1856 гг..М.,1956. С. 160-172.
Тарле Е.В. Парижскиий мир М.,1942. С.28-62.
Сборник договоров России с другими государствами. 1856-1917 гг.М.,
2
Қырым соғысының басталуы
ҚЫРЫМ СОҒЫСЫНЫҢ АЯҚТАЛУЫ
Ресейдегі тарихи оқиғалардың қысқаша жылнамасы
Интервенцияның себептері және басталуы
Екінші дүниежүзілік соғыс. «Қырғи-қабақ» соғысының ақырғы белесі
Шетел интервенциясы мен азамат соғысының басталуы
Қазақстандықтардың майдан мен тылдағы ерлігі
X ғасырлардағы Ежелгі Славяндар шаруашылығы
Қазіргі заманғы Қазақстан тарихы
Қазіргі заманғы Қазақстан тарихы туралы