Мамандыққа іріктеу
Мазмұны
Кіріспе ........................................................................................... 3-5
1 тарау. Әскери іс-әрекеттің кәсіби маңызды қасиеттерін психологиялық зерттеу
1.1. Еңбекке қабілеттілік және кәсіби жарамдылық мәселелері .............................................................................................................. 6-12
1.2. Жеке адам мотивация механизімінің дамуы және кәсіби бейімделу
1.3. Қарулы күштер қатарындағы әскери қызметке іріктеу жұмыстары .......................................................................................
1.4. Әскери қызметке бейімділікті тұлғаның психологиялық сапалары арқылы бағалау
2 тарау. Эксперименттік бөлім
2.1. Эксперименттік зерттеу, әдістеменің сипаттамасы және қолдану аясы ....................................................................................
2.2. Мәліметтерді өңдеу және сапалық талдау ...................... 48-52
2.3. Жеке адамның мотивациялық профилі әдістемесі мәліметтерінің сапалық талдауы
Қорытынды ............................................................................. 55-56
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ....................................... 57-61
КІРІСПЕ
Еліміздің егемендік алуына байланысты Қарулы Күштер қатарындағы әскери қызметкерлерге
Әскери қызметкерлерді мамандыққа таңдау,бағдарлау,әскери және теңіз флоты мамандарын дұрыс
Қарулы Күштерді және әскери қызмет жұмыстарында жақсы ұйымдастырылған мамандыққа
Қазіргі кезде бұл жұмыстар құрылымында мамандыққа бейімдеу және мамандық
Бөлімшелердің топ ішіндегі жеке адамдар арасындағы қарым-қатынасы, бөлімше, экипаж,
Мамандыққа бейімділік және мамандыққа іріктеу құрылымдарындағы шаралардың тиімділігі, басқа
Зерттеу жұмысының мақсаты: Еліміздегі жоғарғы әскери оқу орындарындағы қазақ
Зерттеудің міндеттері:
Алынған тақырыпқа сай әдебиеттерді саралау, талдау.
Мамандыққа іріктеу, мамандыққа бейімділік қасиеттерін қарастыру
Болашақ офицер мамандарының кәсіби маңызды сапалық қасиеттерін зерттеу.
Еңбекке қабілеттілік және кәсіби жарамдылық мәселелерін теориялық тұрғыдан түсіндіру.
Зерттеу объектісі: Жоғарғы әскери оқу орындарында оқитын 2, 3,
Зерттеу пәні: Кәсіби маңызды қасиет.
Болжамы: Кәсіби маңызды сапалық қасиеттердің оқыту – даярлық барысында
Зерттеу жұмысының өзектілігі – еліміздің егемендігі мен территориялық біртұтастығын
1.1. Еңбекке қабілеттілік және кәсіби жарамдылық мәселелері
Еңбек іс-әрекетін психологиялық талдау еңбек психологиясы аймағындағы міндетті деп
1. Нормативті – параметрикалық: еңбек объектісінің сипаттамалары (әлеуметтік-техникалық және
2. Морфологиялық деңгей: еңбектің әртүрлі қалыпты тапсырылған жағдайындағы құрылымы
Функционалдық деңгейде қалыпты параметрикалық және морфологиялық деңгей сипаттамалары бірігеді.
1. Тұлғалық мотивациялық деңгей: мамандықтың қоғамдық және жеке адамгершілік
2. Еңбек әрекетінің құрылымдық-мақсаттық талдану деңгейі: ол біріншіден, белгілі
Адам және адам еңбегінің дамуының өзі үлкен таңдау мүмкіндігінің
Е.А.Климов (22) мамандық түсінігіне негізгі сипаттамалар береді:
1. Мамандық – еңбек іс-әрекетінің шектелген белгілі бір түрі.
2. Мамандық – қоғамдық пайдалы іс-әрекеттің бір түрі
3. Мамандық – арнайы дайындықтан кейінгі кәсіптік іс-әрекет
4. Мамандық – рухани немесе материалдық мадақтауға негізделеді.
Мамандық – адамға белгілі бір әлеуметтік және қоғамдық дәреже
Е.М.Иванов (20) жұмысқа жарамдылықты анықтау үшін «профессиографияның» 4 типін
1. Информациялық; диагностикалық; прогностикалық.
2. Методикалық.
Еңбектің нәтижелігі көбінесе қызығуларға, қабілеттерге, бейімділікке, адамдардың жекелік
Мамандыққа іріктеу кезінде бес негізгі міндетті көрсетуге болады:
1.Мамандыққа бағдарлау;
2Мамандық туралы кеңес беру;
3.Мамандыққа іріктеу;
4.Мамандыққа беиімдеу;
5.Мамандық реабилитациясы.
Мамандыққа іріктеу барлық адамдардың бір мамандық түрін нәтижелі орындай
Е.А.Климов (22) зерттеулер бойынша, барлық адамдарда мамандыққа беиімделу, үйрену
Кәсіби жарамдылық мәселелері.Жұмысқа арамдылық сапаларын зерттеу жүргізудің негізгі мәселелеріне
1. Субъективті факторлар: а) кәсіби маңызды қасиеттердің болуы, жумыскердің
2. Объективті факторлар: а) іс-әрекет және жұмыс орнын ұйымдастыру;
1. Сыртқы мотивациялық факторлар жүйесі. 2. Ішкі мотивациялық
1. Физикалық негіздер. Жұмысшыға қаншалықты күш түсіруге болады, ал
2. Мамандық классификациясы. Мамандықтың қандай түрінен адамның білімі бар,
3. Саяси саналық және қоғамдық белсенділік. Адамның саяси қоғамдық,
4. Жұмысқа қабылдауға арналған әкімшілік-құқықтық алғышарттар. Адамның өз мамандығына
5. Психикалық ерекшеліктер мен қабілеттер. Маманның жұмысқа қабілеті, жұмыс
6. Жеке адамдық және мамандыққа сай сапалар. Маманның темперамент
7. Жеке адамдық мақсаттық бағыттылық және еңбек мотивациясы. Адамның
8. Жеке адамның бейімделу және жұмыс кезіндегі жүріс-тұрысы. Жұмысшы
9. Жұмыстан тыс өмір сүру образы. Маманның өмір сүру
Міне, осы орайда және саяси дайындықтар, физикалық сәйкестіліктер мен
Еңбекке қабілеттілік және кәсіби жарамдылық. Белгілі бір еңбек түріне
К.М.Гуревичтің (13) «абсолютті және салыстырмалы» жұмысқа жарамдылық түсінігі бойынша,
Іріктеуді қажет ететін мамандықтарды 4 типке бөліп қарастыруға болады:
Еңбек психологиясында жұмысқа жарамдылық және мамандыққа іріктеу кезінде профессиографиялық
Ұйымдастыру әдістері (еңбек іс-әрекетінің құрылымын зерттеу) а) салыстыру әдісі;
Эмпирикалық негіздерді жинақтау әдістері. а) берілген мамандық құжаттарын білу;
Эмпирикалық мәліметтерді өңдеу әдістері. а) өңдеудің сапалық әдісі; б)
Интерпретациялау әдістері. а) құрылымдық-жүйелік талдау; б) құрылымдық-қызметтік талдау, еңбек
1.2. Жеке адам мотивация механизмдерінің дамуы және кәсіби бейімделу
Мотивация ұғымы – адамның нақты бір мақсатқа жетуге бағытталған
Мотивация қажеттіліктен ешқашан тыс болмайды. Талаптану факторлары жүйесі арқылы
Мотив – бұл адамның белгілі бір әрекет үшін саналы
Мотивация механизімінің дамуын талдағанда адам мотивациясының төмендегідей бір қатар
1. Адам мотивацияның шығу тегі әлеуметтік сипатта болады. Оның
2. Адам мотивациясының биологиялық мотивациядан айырмашылығы – қоғам қажетіне
3. Адам мотивациясы онтогенез барысында арнаулы бағытталған негізгі мазмұнын
4. Адам мотивациясы – интеллект, сөйлеу, санамен тікелей байланысты;
5. Адам мотивациясы ерік процестері көмегімен жүзеге асырылады;
6. Адам мотивациясының тұрақтылығы, ситуациялығы, функционалдық дербестігі организмнің қалпына
7. Адам мотивациясының өмірлік алыс мақсаттарға бағытталынуы; (Обуховский 34).
8. Транспрессивтілігі.
Осы айтылған негізгі белгілердің сипатқа ие жеке адамның мотивациялық
Полимотивация феномені. Бұл ұғым негізінде адам жүріс-тұрысындағы бірнеше
А.Н.Леонтьев (25) өз концепциясы бойынша: мотивтердің қалыптасу процесін бірқатар
Г.А.Меррей терминологиясы бойынша сыртқы факторлар арқылы актуализациялауда жорамалданатын реактивті
1. Іс-әрекет процесінің өзінен қанағат алу;
2. Іс-әрекеттің тікелей нәтижесі;
3. Іс-әрекет үшін сыйлық беру (еңбек ақы, атақ-даңқ);
4. Іс-әрекет дұрыс орындалмаған жағдайларда жазаланудың қорқу-депривация. Бұл мотивтер
Осыған сәйкес полимотивация феноменологиялық сипатқа ие болады. Жеке адамның
Кәсіби бейімділіктің қалыптасуындағы дағдарыстардың психологиялық ерекшеліктері. Жеке адамның кәсіби
Бірінші, оптация немесе кәсіби ниеттің қалыптасу стадиясы (14-18 жас).
Екінші кезең, кәсіби білім алу барысындағы студенттердің таңдаған мамандығына
Жекелеген пәндерге қанағаттанбау, кәсіп таңдаудың дұрыстығына күмән келтіру, оқу
Үшінші стадия жеке адамның кәсіби білім алуы аяқталып, кәсіби
Бесінші кезең маманның кәсіби екінші біліктілік кезеңіне әкеледі. Бұл
Алтыншы стадия ,кәсіби іс-әрекеттті орындаудың шығармашылық деңгеймен сипатталады.Жеке адамның
Жетінші кәсіби кәсіби іс-әрекеттегі соңғы дағдарыс –бұл маман кәсіби
Жоғарыда қарастырылған жеке адамның кәсіби қалыптасуының нормативті дағдарыстарын әрқайсысының
«Мен» концепциясының өзгеруі, кәсіби сапаның қайта құрылуы, талаптану деңгейі
Мотивацияның көптеген теориялары ертедегі философтарды жұмыстарында пайда бола бастады.
Адам мотивациясының пайда болуымен мәніне деген көзқарастар барлық уақыт
Рационализм бағыты Х1Х ғасырдың ортасына дейінгі ежелгі философтар мен
Иррационализм негізінен жануарларға қатысты таратылады. Онда адамға қарағанда жануарлардың
Автоматизм теориясының дамуы XVII-XVIII ғасырда механикалық жетістіктермен ынталандырылған, ішкі
Жоғарыда айтылған мотивацияға және тұлға іс-әрекетіне байланысты мәселелерді талдай
Тұлғаның мотивациялық аумағының компоненттері іс-әрекетте пайда болу және дамуында
Кәсіби мотивацияны зерттеуде негізгі орын, тұлғаның кәсіби іс-әрекет жағдайларына
Тұлғаның кәсіби іс-әрекетке қатынасының ерекшеліктерінің талдауы іс-әрекетті ынталандыратын себептерді
Ф.И.Тейлордың зерттеулері негізінде пайда болған еңбек өндірістік психологияның пайда
Адамның кәсіби іс-әрекетке жағымды қатынасы адамды іс-әрекетке ынталандыратын күштердің,
Кейінгі жылдары шыққан Е.П.Ильиннің «Мотивации и мотивы» еңбегінде еңбек
Еңбек іс-әрекетінің түрлері. Адамды еңбек етуге ынталандыратын бірнеше себептері
Себептердің бірінші тобы – қоғамдық өмірге қатысты ынталандырушы күштер.
Екінші топ - өзі үшін және өзінің жанұясы үшін
Үшінші топ – тұлғаның өзін-өзі жетілдіру қажеттілігін қанағаттандырумен байланысты.
Адам мінез-құлқының дара ерекшеліктерін, оның әртүрлі жағдайларға байланысты өзгеруін,
А.Н.Леонтьевтің айтуы бойынша, мотивация мәселесі жөніндегі жұмыстарды жүйелендіру қиын,
Р.С.Немов мотивацияны адам мінез-құлқын және оның бағыттылығын, белсенділігін түсіндіретін
В.И.Ковалев мотивтерді қажеттіліктердің жоғары бейнелену формасында пайда болатын, тұлғаның
Сондықтан да, болашақ әскери қызметкерлерді оқыту, тәрбиелеу процесі жеке
1.3. Қарулы күштер қатарындағы әскери қызметке іріктеу жұмыстары.
Қазіргі кездегі қарулы күштерде болып жатқан ең басты өзгерістер
Қазіргі жағдай әскери қызметке және мемлекет құрамына қарайтын профессиология
Әскери – профессиология қазіргі әскери маман саясатын жүзеге асыру
Осыған байланысты әскери-профессиологиялық жұмыс әскери бөлімшелерді іріктеп сайлауды қамтамасыз
Әскери мамандыққа хабардар ету дегенде әлеуметтік экономикалық жүйені, психологиялық-педагогикалық
Мамандыққа бейімделу қарастыру аймағының теориялық жұмыстары біздің елімізде 20-жылдардан
Біздің елімізде адамдардың қабілетіне диагностикалық бағалау бұдан жарты ғасыр
Профессор Первомайский мамандық мүмкіншіліктерін анықтауға көмектесетін арнайы анкетаны жасап
Біріншіден, Қарулы күштердің бөлімшелеріндегі өзгеріс процестерін жетік басқара алатын
Екіншіден, Қарулы Күштер әрекетіндегі әскери экономикалық жағынан қабілеті бар
Үшіншіден, Қарулы Күштер информациялық технология мен басқаруға қабілеті бар,
Қазіргі кезде бұл жұмыстар құрылымында мамандыққа бейімдеу және мамандық
Бөлімшелердің топ ішіндегі жеке адамдар арасындағы қарым-қатынасы, бөлімше, экипаж,
Мамандыққа бейімділік және мамандыққа іріктеу құрылымдарындағы шараларының тиімділігі, басқа
Әскери қызметкерлерді уақытынан бұрын мемлекеттік азаматтық мамандығына бейімдеу жұмыстарын
Профессиограмма – бұл профессиографияның дайындалған қорытындылары. Әскери профессиология –
Профессиограмманың маңызды бөлігі психогамма болып саналады. Психограмма нақты кәсіптің
Әскери профессиографиясының ең өзекті мәселесі-әскери кәсіптік әрекеттің даму тенденциялары
Әскери кәсіпке іріктеу – бұл әскери еңбекті сараптаудың тәртібі.
Таңдауға байланысты психодиагностикалауда психологиялық экспресс іріктеу болып бөлінеді.
Әскери кәсіпке іріктеу бұл күрделі көп жүйелі әлеуметтік мәселе.
Офицер – психологиялық іріктеудің ұйымдастырушысы ретінде. Топтасқан әскери ұжымын
Оның құрамының бір бөлігі кәсіптік түрде, оның мүшелерін психофизиологиялық
Әскери қызметке іріктеудің мәні мен принциптері. Офицерлерді психологиялық таңдаудан
Алғашқы таңдау офицерлерді қарулы күштерді нақты қызметтер түріне таңдау,
Офицерлерді іріктеу кезінде саяси іскерлік қасиеттеріне, оның саналы сенімділігіне,
Офицер жеке адамдық қасиетін зерттеудің негізінде жеке адам құрылымының
Іріктеудің сенімділігі зерттеушілер санына сапалық белгілерін ажырату. Бұл жағдайда
Іріктеудің тиімділігі мен сенімділігі – маманның зерттеуші сарапшы жұмысына
Осыған орай офицер нақты әрекет түріне қарап курсанттың психологиялық
Бірінші – жарамды, яғни таңдаудағы барлық белгілерге сәйкес келеді.
Екінші – шартты түрде жарамды.
Үшінші – жарамсыз, белгіленген белгілерге ешқандай келмейді.
Әрбір жағдайда таңдаудың ойланатын жақтары қарастырылады. Кей кездері біраз
1.4. Әскери қызметке бейімділікті тұлғаның психологиялық сапалары арқылы бағалау.
Офицердің іс-әрекетіне қажетті әлеуметтік – психологиялық сапаларын қарастырғаннан кейін,
Әскери кәсіптің қай түрін болмасын игеретін адам үшін ең
Жоғарыда аталған қабілеттердің түрлі құрамы офицердің индивидуалды – психологиялық
Психологиялық критерийлер офицердің тұлғасына тестік бағалау жасайды. Бұл бағалаудың
Қарулы күштер қатарының әскери іс-әрекетінің тұрақты апарметрлеріне сай келетін
Кәсіби жарамдылық деңгейі жоғары қызметкерлерді кәсіби жарамдылығы төмен қызметкерлерден
Кәсіби жарамдылығын анықтауға байланысты әдістемелер кез-келген офицер тұлғасы мен
Осы аталған критерилік бағалаулар кандидаттар туралы алдын-ала болжам жасауға,
Қарулы күштер қатарындағы әскери қызметке, кандидаттарға психодиагностикалық зерттеу жүргізу.
а) Қарулы күштер қатарындағы әскери қызметінің кәсіби талаптарына өзінің
б) өзінің тұлғалық – психикалық ерекшеліктері бойынша кәсіби дезадаптцияға
Сонымен қатар Қарулы күштер қатарындағы әскери қызметіне іріктеу барысындағы
Осы аталған мақсатқа байланысты психодиагностикалық тестер бірнеше маңызды міндеттерді
а) кандидаттың жалпы интеллектуалдық қабілетінің деңгейін, индивидуалды-психикалық қасиеттерін, мінез
б) кандидатты бағалау барысында тек психодиагностикалық валидтілік сай болу,
в) кандидаттарды қысқа мерзімде жеке, топ жағдайында зерттеуге, нәтижелерін
г) алынған мәліметтердің сенімділігін, нақтылығын жоғарылату мақсатында қайта тексеру,
Әдістемелер мәліметтерін талдаудың және офицердің кәсіби маңызды қасиеттерін бағалаудың
Нервтік-психикалық тұрақтылық бағалау. Жүйке-психикалық, эмоционалдық тұрақтылықты бағалау үшін, С,
Стресске тұрақтылықтың төменгі деңгейі. Бұл сапа офицердің жүйке-психикалық, эмоционалдық
Жүріс-тұрыс ережелерін сақтаудың төменгі деңгейі. Бұл сапалар адамның бекітілген
Алкогольді ішімдікке бейімділік. Әдістеменің С, G факторларының төменгі мәні
Конфликтілік, ішкі дисгармония, өзіндік жоғары бағалау. Бұл сапа зерттелушінің
2.1. Эксперименттік зерттеу, әдістеменің сипаттамасы және қолдану аясы
Р.Б.Кэттелдің 16 факторлық әдістемесіне сипаттама.
Әдістеме негізгі шкалалардан және қосымша шкалалардан құралған. Қосымша шкалалар
Негізгі факторлық шкалаларға сипаттама.
А – факторы «Тұйықтық-ашықтық шкаласы»
Көрсеткіштердің төменгі дәрежеде орналасуы адамның неғұрлым тұйық, өз
Көрсеткіштердің керісінше жоғары орналасуы ашықтық, мейірімділік, көңілдік жаңа ортаға
В – факторы. «Интеллект» шкаласы.
Көрсеткіштердің төменгі жағдайы ойланудағы нақтылық, біржақтылық, төменгі ақыл-ой қабілетін
С – факторы. «Эмоционалды бақылау» шкаласы.
Көрсеткіштердің төменгі деңгейі адамның эмоционалды тұрақсыздығын, еріктік әлсіздігін, сезімдік
Е – факторы «Бағынулық - басымдылық» шкаласы.
Көрсеткіштердің төменгі жағдайында адам мінезінің жұмсақтығын, тәуелдік, енжарлық, бағыныштылық,
F – факторы «Ұстамдылық – экспрессивтілік» шкаласы.
Көрсеткіштердің төменгі деңгейі адамның өзіндік талдауға бейімділігін, көп сөйлемейтін,
G – факторы «Ережелерге қатынас» шкаласы.
Көрсеткіштердің төменгі дәрежесі адамның жалпы қабылданған нормаларға келіспеушілік, ережені
Н – факторы «Ұяңдық – батылдық» шкаласы.
Көрсеткіштердің төменгі жағдайы батылсыздық, ұялшақтық, өзіне сенімсіздік, үрейшілдік, үлкен
Жоғарғы көрсеткіштер батыл, аватюрист, тәуекелшілдік, белсенділік, эмоционалдық, қызу қандылық,
І – факторы «Қатігездік-сезімталдық» шкаласы.
Көрсеткіштердің төменгі жағдайда орналасуы қаталдық, қатігездік, эмпатиялық сезімдердің тапшылығы,
L – факторы «Сегіштік – күмәншілдік» шкаласы.
Көрсеткіштердің төменгі жағдайы адамның төңірегіндегі оқиғаларға деген сенгіштігі, жағдайларымен
М – факторы «Қиялдан – даму» шкаласы.
Көрсеткіштердің төменгі жағдайы адамның қиялдауы жоқ тек нақты принциптер
N – факторы «Бірбеткейлік – дипломатиялық» шкаласы.
Көрсеткіштердің төменгі жағдайы бірбеткейлік, ұстамсыз, тәжірибесіздік, аңқау, талғамдарының қарапайымдылығын,
О – факторы «Өзіне сенімділік – мазасыздық» шкаласы.
Көрсеткіштердің төменгі жағдайы адамның өзіне деген сенімділік, көңілдік, белсенділік,
Q1 – факторы «Консерватизм – радикализм».
Көрсеткіштердің төменгі жағдайы адамның қалыптасқан ережелерге сүйенетінін, дәстүрлік қиындықтарды
Q2 – факторы «Көбіністік» шкаласы.
Көрсеткіштердің төменгі жағдайы топқа бейімділік, тікелей тәуелділік, сүйенгіш, қоғамдық
03 – факторы «Өзіндік бақылау» шкаласы.
Көрсеткіштердің төменгі жағдайы адамның қоғамдық ережелерді орындамайтынын, өз эмоциялық
04 – факторы «Ішкі шиеленушілік» шкаласы.
Көрсеткіштердің төменгі жағдайы адамның ішкі шиеленушілік деңгейінің бірқалыптылығын, ұстамдылығын,
3. Жеке адамның мотивациялық профиль әдістемесі. (В.Мильман)
Мотивациялық профильдің шкалаларының орналасу жүйелігі А.Маслоудың мотивтер иерархиясының бірінші
«Ж» - адам тіршілігінің барлық жағына да қатысты
«Р» адамның оқу немесе кәсіби іс-әрекет аймағына қатысты болады.
«Идеалды» - мотивтің талпыну және бағытталу деңгейі;
«Реалды» - зерттелінушідегі бұл қажеттіліктердің қазіргі уақыттағы қанағаттандырылған деңгейі.
Зерттеу жұмысы индивидуалды және топтық деңгейде өткізіледі. Алдын-ала арнайы
Нұсқау: «Сіздің алдыңызда өмірлік ұмтылыстарыңызбен тіршілік ету жағдайыңыздың бірқатар
«+» - иә, толық келісемін;
«+» - солай шығар;
- әр қалай, біршама деңгейде келісемін;
«-« - жоқ, келіспеймін;
«?» - білмеймін, бұл туралы ойланбаппын.
Сұрақтарға көп ойланып жатпай, жүйелілікпен 25 минут ішінде жауап
Мәліметтерді өңдеу кезеңінде зерттелуші жауаптары балға айналдырылады.
/+/ - 3 балл; /+/ - 2 балл; /-/
Балдар әрбір шкала асты бойынша есептеледі. Есептеу нәтижесінде мәндер
а) 1, 5, 9, - «Ж» жалпы тұрмыстық идеалды
ә) 3, 7, 11 – «Ж» жалпы тұрмыстық реалды
б) 2, 6, 10 – «Р» кәсіби идеалдық мотивациялық
2.2. Мәліметтерді өңдеу және сапалық талдау.
1-этап. Зерттеу әдістемелері нәтижелерінің топтық ортақ көрсеткіштерін математикалық статистика
(1, 2 кестелер).
1-кесте 16-ФЛО әдістемесі бойынша топтық көрсеткіштер. (3)
А В С Е F G H I J
1 9 4 5 5 8 9 5 6
2 4 5 7 6 4 5 8 6
3 5 6 7 6 6 5 8 5
4 6 5 9 8 7 9 6 5
5 5 5 7 8 5 7 6 6
6 8 7 7 5 6 7 7 9
7 6 7 8 5 6 6 5 4
8 5 5 5 6 8 10 9 6
9 9 4 5 4 5 4 8 5
10 4 6 4 5 6 5 6 7
11 10 7 6 4 6 8 5 7
12 6 6 7 4 4 6 5 8
13 8 5 6 9 2 10 7 6
14 7 5 6 7 1 5 3 6
15 6 6 8 8 6 4 7 5
16 8 7 6 6 9 8 6 8
17 9 5 6 3 5 9 6 8
18 9 7 10 9 6 6 8 5
19 7 6 5 5 8 8 9 6
20 9 5 1 8 8 4 6 5
21 8 4 7 6 5 6 7 4
22 7 6 6 7 6 6 6 7
2-кесте Жеке адамның мотивациялық профилі әдістемесі бойынша топтық ортақ
Ж П К С О Д ДР ОД Э
Ж 8 7 6 7 6 7 6 7
Ж 5 6 7 8 5 5 4
Р 5 6 7 7 5 7 6 7
Р 7 6 8 6 4 6 5
Ш – кезең. Эксперименттік зерттеудің ғылыми болжамын дәлелдеу үшін
№ 4 В факторы бойынша жалпы көрсеткіштері.
№ ІІ – курс (n=7) ІІІ – курс (n=7)
0
1 4 5 7
0
1 5 6 7
0
1 6 6 8
0
1 5 7 7
5 6 6 8
6 6 7 9
7 5 6 8
S 37 43 54
М 5,2 6,1 7,7
Болжам:
НО: Кәсіби жарамдылық факторлы көрсеткіштерінің курстан курсқа өту барысындағы
Н 1: Кәсіби жарамдылық факторы көрсеткіштерінің курстан курсқа өту
Мәліметтердің сапалық талдауы.
Эксперименттік зерттеу мәліметтерінің нәтижелерін сапалық психологиялық талдау әдістеме
А – факторы көрсеткіштерінің жоғары (7) орналасу офицердің ашықтық,
В – факторы бойынша ортадан жоғары көрсеткіштер (7) офицерлердің
С – факторы бойынша ортадан жоғары көрсеткіштер (6) эмоционалды
Е – факторы бойынша көрсеткіштердің жоғары орналасуы (6) басымдылық,
G – факторы бойынша жоғары көрсеткіштер (7) ережелерді қатаң
Н – факторы бойынша ортадан жоғары көрсеткіштер (6) батыл,
І – факторы бойынша ортадан жоғары көрсеткіштер (6) офицердің
L – факторы бойынша ортадан жоғарыкөрсеткіштері (6) күмәншілдік, қызғаншақтық,
М – факторы бойынша ортадан жоғары көрсеткіштер (5) адамның
N – факторы бойынша ортадан жоғары көрсеткіштер тәжірибелік, өзін
О – факторы бойынша ортадан жоғары көрсеткіштер офицердің
Q1 – факторы бойынша ортадан жоғары көрсеткіштер адамның еркін
Q 2 – факторы бойынша ортадан жоғары көрсеткіштер тәуелсіздік.
Q3 – факторы бойынша ортадан жоғары көрсеткіштер (7)
Q4 – факторы бойынша ортадан жоғары көрсеткіштер (6) офицердің
Олар жүйке –психикалық тұрақтылық деңгейі ,қарым –қатынас компетенттілігі ,
2.3 Жеке адамның мотивациялық профилі әдістемесі мәліметтерінің сапалық талдауы
Зерттеу жұмысының негізгі мақсаты офицердің кәсіби мотивациялық көрсеткіштерінің өзгеру
Ш –ші курс мәліметтерінің «жалпы тұрмыстық» профилі шкалаларының даму
IV-курс мәліметтерінде «жалпы тұрмыстық» профилінің «П» шкаласынан «О» шкаласына
Курстарды «Р» - кәісіби мотивациялық профильдер көрсеткіші бойынша өзара
Мәліметтердің сапалық талдауына сүйене отырып, офицердің жеке адамдық құрылымындағы
Шкалалық көрсеткіштердің былайша өзгеріске түсуі, офицердің болашақ мамандыққа даярлық
Қорытынды
Әскери кәсіпке іріктеу – бұл әскери еңбекті сараптаудың тәртібі.
Әскери кәсіпке іріктеу бұл күрделі көп жүйелі әлеуметтік мәселе.
Офицерлерді кәсіпке таңдау өз-өзінен барлық мәселелерді шешепейді, ол офицерлермен
Қорыта келгенде айтарымыз, тәмәмдалған жұмысы өз алдына қойған мақсатына
Алайда, Қарулы күштер қатарындағы әскери қызметкерлердің кәсіби маңызды қасиеттерін
Пайдаланылған әдебиеттер
Аманжолов К. «Әскери терминдердің орысша-қазақша сөздігі». Алматы, 1982.
Айзенк Г. «Универсальные тесты профессора Айзенка». Спб, 1996.
Анастази А.А. «Психологическое тестирование». М., 1982 г.
Афанасьев Г.М. «Поздняя ориентация или поздний самоанализ». М., 1972г.
Бакаев Л.Н. «Любая армия должна иметь свои национальные традиции».
Бакаев Л.Н. «Военно-патриотическое наследие Б.Момыш-улы и современное военное строительство».
Бакаес Л.Н. «Политика военного строительства Республики Казахстан». Алматы, 1995г.
Балакаев Т. «Армия және ұлт саясаты». /Каз. Тарихы/ 1994Ж.
Барабанщиков А.В. «Основы военной психологии и педагогики». Москва, 1981.
Барт А.И. «Военная психология и педагогика». Алматы, 1995 г.
Введение в профессию (Учебно-методическое пособие для войсковых психологов). Подг.
Глушко А.Н. «Психофизиологические основы психогигиены и психопрофилактика. /Военно-медицинский журнал»
Гуревич К.М. «Психологические проблемы эффективности и качество труда». Москва,
Демина Л.Д. «Психологические аспекты индивидуальной профадаптаций». Барнаул, 1990г.
Джамгаров Т.Т., Марищук В.Л. «Отбор курсантов комплексного изучения методом
Донченко Е.А. «Формирование разумных потребностей личности: Социологические и психологические
Дьяченко М.И. «Индивидуальный подход в воспитаний воинов». Воениздат, 1961.
Жакупов С.М., Бердібаев С.М. «Психологическое исследование инженерной психологии и
Жакупов С.М., Бердібаев С.М. «Психологиялық зерттеу нәтижелерін статистикалық өңдеу
Иванова Е.М. «Основы психологического изучения профессиональной деятельности». Москва: Изд-во
Иванчук Н.В. «Потребности социолистической личности». Москва – «Мысль», 1986.
Калимов Е.А. «Образ мира в разнотипных профессиях». Учеб. Пособие,
Коуленд А.Г. «Психология личности». Просвещение, 1965.
Лайнварджер П., «Психологическая война». Воениздат, 1962.
Леонтьева А.Н. «Деятельность. Сознание. Личность». Москва, 1975.
Луков Г.Д. «Воспитание воли у советских воинов». Воениздат, 1960.
Люшер М. «Сигналы личности: ролевые игры и их мотивы».
Магун В.С. «Потребности и психология социальной деятельности личности». Ленинград:
Мельников В.М., Ямпольский Л.Т. «Введение в экспериментальную психологию личности».
Бауыржан Момыш-ұлы «Психология войны». Алма-Ата, 1976.
Муканов М.М. «О характере психологических особенностях подвига советского воина».
Новое оружие и дисциплина войны. Воениздат. 1964.
Обуховский «Психология влечений человека». М.: - «Прогресс», 1974.
Платонов К. «психология летнего труда». Воениздат, 1960.
Подоляк Я.В. «Практические вопросы военной психологии». Москва, 1987.
Профессиональная ориентация: этапы и методы. Киев, 1990.
Психологический отбор инспекторов военизированной пожарной охраны для работы на
«Психолого-педагогические основы деятельности командира». /Под.ред. И.Г.Павловского/ - Москва, 1978.
Романов В.В. «Военно-юридическая психология», Москва, 1987.
Ростунов А.Г. «Психологическая подготовка к службе в армии». Минск,
Ростунов А.Г. «Формирование профессиональной пригодности». Минск, 1982.
Селезнев И.А. «Война и идеологическая борьба» Воениздат, 1964.
Сейтимов Н.М. «Военно-политическая безопасность современного Казахстана». Алматы, 1996.
Симонов В.П., Ершов П.М. «Темперамент. Характер. Личность». Наука, 1984.
Сидоренко Е.В. «Мет. матем. Обработки в психологии» - СПБ,
«Современная буржуазная психология». (Сб. Переводных статей) – Воениздат, 1964.
Собчик Л.Н. «Стандартизированный многофакторный метод исследования личности: Метод руководство».
Столяренко Л.Д. «Основы психологии». Ростов на Дону: 1997.
Түрікпенов Ж.Т. «Кәсіптік бағдар». Алматы, Рауан – 1995.
Убрах В. «Математическая статистика для биологов и медиков». Москва,
Шадриков В.Д. «Психология деятельности и способности человека». Москва, 1996.
Шрамшенко А.Ф. «Вопросы психологии в управлении воисками». Москва, 1973.
«Экспериментально-психологические исследования в авиации и космонавтики». Москва, Наука 1978.
Эткинд А.М. «Эрос невозможного. История психоанализа в России». Москва,
3
Еліміздегі жоғарғы әскери оқу орындарындағы қазақ бөлімінде оқитын болашақ офицер мамандардың кәсіби маңызды сапалық қасиеттерін эксперименттік тұрғыдан зерттеу
Қазақстандағы әскери қызметке кәсіби даярлаудың психологиялық мәселелері
ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ЗЕРТТЕУЛЕРДІ ҰЙЫМДАСТЫРУ ӘДІСТЕМЕСІ
Кәсіби бағдар беруге арналған кеңестер
Мектептегі кәсіптік бағдар беру жұмыстары: мазмұны және белсенді әдістемелері
Аударма кезіндегі сөз құрылымын өзгерту
Оқушылармен жүргізілетін кәсіптік бағдар беру жұмыстарының әдістемесі
Жалпы білім беретін мектептерде стандартты емес кәсіптік бағдар беру сабақтарын өткізу әдістемесі
Персоналды басқару жүйесінің қызметі туралы
Кез келген өркениетті мемлекеттегі аса маңызды қоғамдық саланың бірі – медицина саласы