Инфляцияға қарсы шаралар
Инфляция: пайда болу себептері, салдары және онымен күресі
Мазмұны
Кіріспе----------------------------------------------------------------------------------3
І бөлім. Инфляция - әлеуметтік–экономикалық құбылыс
1.1. Инфляция түсінігі, пайда болу себептері-----------------------------------5
1.2. Инфляция түрлері мен факторлары------------------------------------------9
1.3. Инфляцияға қарсы шаралар -------------------------------------------------10
ІІ бөлім. Қазақстан Республикасындағы инфляциялық жағдай
2.1. Жалпы инфляцияға сипаттама-----------------------------------------------14
2.2. Қазақстан Республикасындағы инфляцияның даму қарқыны--------15
2.3. Инфляцияға қарсы жүргізілетін шараларға баға беру-----------------19
ІІІ бөлім. Инфляциямен күресу мәселелері---------------------------------25
Қорытынды -------------------------------------------------------------------------28
Пайдаланылған әдебиеттер ---------------------------------------------------30
Кіріспе
Зерттеу жұмысының өзектілігі. Экономикалық құбылыс ретінде инфляция
Сонымен, инфляция дегеніміз – бағалардың жалпы өсуі, табыстардың
Инфляцияның салдары өте күрделі де көп қырлы. Қарқыны
Экономиканың интернациялануы (ұлттық шеңберден шығуы) инфляцияның бір елден
Инфляцияның салдары өте күрделі де көп қырлы. Қарқыны
Инфляцияның негізгі себептері: Ақша тауарларды сатып алу
Зерттеудің мақсаты: Инфляцияға қарсы саясатты сипаттағанда, екі әдістемені
ХХ – ғасырдың екінші жартысында жұмыспен толық
Қазақстанда 2001-2003 жж. арналған Ұлттық өндірісті дамыту бағдарламасы
І. Инфляция - әлеуметтік – экономикалық құбылыс
1.1. Инфляция түсінігі, пайда болу себептері
Инфляция – бұл күрделі де көпфакторлы
Инфляция ең алдымен тауар бағаларының өсуі
Алтын немесе күміс ақша айналымы кезінде
Артық ақша сұранымды арттырады. Артық сұраным, өз кезегінде,
Батыс елдерінде 10 % - ке дейінгі
Бірақ 10 % - тен
Спекулятивті бизнес ұсыныстың өндірістің өсуіне ықпал
Инфляция – бағалардың жалпы өсуі, табыстардың құнсыздануы.
Ақша сұранысынан тыс товар бағалары еңбек өнімділігіне, нарықтың
Инфляцияның негізгі себептері: Ақша тауарларды сатып алу
Мысалы, экономиканың конъюнктуралық ауытқуына байланысты бағалардың
Инфляция негізінен шаруашылықта қалыптасқан әртүрлі диспропорцияға байланысты болатынын
Инфляцияның пайда болу себептері:
Біріншіден, бұл мемлекеттік шығындар мен табыстар арасында қалыптасқан
Екіншіден,егер инвистицияларды қаржыландыру, жоғарыда айтылған әдіспен, яғни Орталық
Үшіншіден, осы күнгі экономикалық теория бағалардың жалпы өсуін
Төртіншіден, ұлттық экономикалардың «ашыла» түсуіне, олардың дүниежүзілік шаруашылық
Бесіншіден, «инфляцияны тосу» деген жағдайда байланысты инфляциялық процесс
1.2. Инфляция түрлері мен факторлары
Инфляцияның түрлері. Бұрын инфляция төтенше жағдайда ғана қалыптасатын.
Қарқынды инфляция (бағалардың жылына 20% - 200%-ке дейін
Сонымен, тосылған инфляцияны тосын инфляциядан айыра білген жөн.
1.3. Инфляцияға қарсы шаралар
Құнсызданудың (инфляцияның) жағымсыз әлеуметтік және экономикалық салдары көптеген
Бұл екіұшты мәселе әртүрлі елдерде ерекше жағдайларға байланысты
Инфляцияга қарсы шараларды сипаттағанда, екі әдістемені бөліп айтуға
Сонымен бірге бюджет шығындарының артуы бюджет тапшылығын қалыптастырады
Екінші әдістемені жаңа классикалық бағыттағы экономистер ұсынады. Олар
Басқаша айтақанда, мемлекет сұранымды шектеу мақсатында инфляцияға қарсы
Батыс елдерінде жинақталғаи тәжірибе көрсеткендей, инфляцияға қарсы ұзақ
Біріншіден, халықтың инфляциялық үрейін жою мақсатын көздейді. Ол
Екіншіден, салықтарды арттырып, бірақ мемлекеттік шығындарды қысқарту арқылы
Үшіншіден, ақша айналымын реттеу іс шаралары, нақты айтқанда,
Төртіншіден, сыртқы факторлардың әсерін әлсірету. Жеке алғанда, бюджет
Қысқа мерзімдік саясат инфляция қарқынын уақытша төмендетуге бағытталады.
Күнделікті сұранымды қысқарту аркылы да инфляцияға қарсы әсер
Инфляцияға қарсы саясатқа байланысты инфляциямен күресу шығындары туралы
ІІ. Қазақстан Республикасындағы инфляциялық жағдай
2.1. Жалпы инфляцияға сипаттама
Осы күндері Қазақстанда қалыптасып отырған
Қоғамдық өндіріс құрылымы қаржы баға
Қеңес экономикасының 70 – ші жылдың даму
өнеркәсіп өндірісі мен ауыл шаруашылығы арасындағы алшақтық;
ауыр өнеркәсіп пен жеңіл өнеркәсіп арасындағы сәйкессіздік;
шикізат өндірісі мен дайын (түпкі) өнімдер өндірісінің
әскери өндіріс пен азаматтық өндіріс арасындағы
материалдық өндіріс пен материалдық емес өндіріс арасындағы
Бұл диспропорциялар Кеңес экономикасының өзінде бағалардың инфляциялық
Қазақстанда қалыптасқан өндірісаралық, оның ішінде шикізат өндірісі мен
2.2. Қазақстан Республикасындағы инфляцияның даму қарқыны
Қазақстан Республикасындағы инфляцияның дамуы – мемлекеттік бюджет тапшылығына
Қазақстандағы инфляцияның дамуына инфляциялық
Қазақстанда инфляцияның дамуының қосымша факторы
Батыс елдерінің экономистері жасаған теорияларда альтернативті (балама) консепция
Жоғарыда келтірілген себептерге байланысты ақша массасының өсуі жалпы
Шығындар инфляциясы график түрінде 2 - суретте
Айтылған себептерге байланысты өндіріс шығындары өседі, жалпы ұсыным
ХХ – ғасырдың екінші жартысында жұмыспен толық
Мемлекет сұранымды шектеу мақсатында инфляцияға
Батыс елдерінде жинақталған тәжірибе көрсеткендей,
Біріншіден, халықтың инфляциялық үрейін жою мақсатын көздейді.
Екіншіден, салықтарды арттырып, бірақ мемлекеттік шығындарды қысқарту арқылы
Үшіншіден, ақша айналымын реттеу іс –шаралары, нақты
Төртіншіден, сыртқы факторлардың әсерін әлсірету. Жеке алғанда, бюджет
2.3. Инфляцияға қарсы жүргізілетін шараларға баға беру
2004 жылдан бастап Ұлттық банктің
Негізгі мақсатты орындау үшін Ұлттық банкке
мемлекеттің ақша – кредит саясатын әзірлеу және жүргізу;
төлем жүйелерінің жұмыс істеуін қамтамасыз
валюталық реттеуді және валюталық бақылауды жүзеге
қаржы жүйесінің тұрақтылығын қамтамасыз етуге ықпал
Ұлттық банктің негізгі мақсаты мен
Инфляциялық таргеттеу принциптерін пайдаланатын көптеген елдер
Ұлттық банк 2004 жылдан бастап «базалық инфляция»
2004 жылы ақша – кредит саясатының негізгі
Инфляция жағдайында Үкімет «қымбат – ақша саясатын
Жалпы алғанда, инфляцияға қарсы саясаттың ұзақ
Құнсызданудың (инфляцияның) жағымсыз әлеуметтік және экономикалық салдары көптеген
Инфляцияға қарсы саясатты сипаттағанда, екі әдістемені бөліп айтуға
Екінші әдістемені жаңа классикалық бағыттағы
Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі № 4 2005 жылғы
Қазақстан Республикасының Статистика жөніндегі агенттігінің ресми деректері
Азық – түлік тауарларының құрылымында, әсіресе, жұмыртқаға баға
Азық – түлікке жатпайтын тауарлар тобына
Ақылы қызмет көрсетудің ішінде білім беру
Ағымдағы жылдың басынан бері инфляцияның деңгейі 3,8 %
2004 жылғы қыркүйекте инфляция жылдық көрсетуде 7,7 %
2004 жылдың 1 – жартыжылдығында ресурстардың нетто -
2004 жылдың 1 жартыжылдығында борыштық капитал бойынша
2004 жылдың 1 – жартыжылдығында жалпы сыртқы борыш
ІІІ бөлім. Қазақстан Республикасындағы инфляциямен күрес мәселелері
Осы күндері Қазақстанда қапыптасып отырған инфляцияның ерекшеліктерін және
Қоғамдық өндіріс құрылымы қаржы баға жүйелерін анықтайды. Өндірісте
Кеңес экономикасының 70-ші жылдың даму кезендерінде қоғамдық өндірістегі
1) өнеркәсіп өндірісі мен ауыл шаруашылығы арасындағы алшақтық;
2) ауыр өнеркәсіп пен жеңіл өнеркәсіп арасындағы сәйкессіздік;
3) шикізат өндірісі мен дайын (түпкі) өнімдер өндірісінің
4) әскери өндіріс пен
5) материалдык өндіріс пен материалдық емес өндіріс арасындағы
Бұл диспропорциялар Кеңес экономикасының өзінде бағалардың инфляциялық
Қазақстанда қалыптасқан өндіріс аралық, оның ішінде шикізат өндірісі
Бұл кездері Қазақстанда гиперинфляция қалыптасты, тек өзіміздің ұлттық
Инфляция жағдайында Үкімет «қымбат ақша» саясатын ұстануға мәжбүр
Жалпы алғанда, инфляцияға қарсы саясаттын ұзақ мерзімдік стратегиялық
Қазақстанда 2001-2003 жж. арналған Ұлттық өндірісті дамыту бағдарламасы
Қорытынды
Зерттеу жұмысының І – тарауы «Инфляция - әлеуметтік
Инфляция түсінігі, пайда болу себептері;
Инфляция түрлері мен факторлары;
Инфляцияға қарсы шаралар.
Инфляция қоғамда ақшаның құнсыздануы, бұл процесс қарқынды да
Инфляция жағдайында Үкімет «қымбат – ақша» саясатын
Қазақстан Республикасындағы инфляцияның дамуы – мемлекеттік бюджет тапшылығына
Бағалардың өсуі тұрғындардың нақты табысын төмендетеді. Сондықтан кәсіподақтар
ІІ- бөлімі «Қазақстан Республикасындағы инфляциялық жағдай» -
Жалпы инфляцияға сипаттама
Қазақстан Республикасындағы инфляцияның даму қарқыны
Инфляцияға қарсы жүргізілетін шараларға баға беру
2004 жылдан бастап Ұлттық банктің
Негізгі мақсатты орындау үшін Ұлттық банкке
мемлекеттің ақша – кредит саясатын әзірлеу және жүргізу;
төлем жүйелерінің жұмыс істеуін қамтамасыз
валюталық реттеуді және валюталық бақылауды жүзеге
қаржы жүйесінің тұрақтылығын қамтамасыз етуге ықпал
Ұлттық банктің негізгі мақсаты мен
Сонымен қорыта келе, еліміздің экономикалық жағдайын өсіру үшін,
Қолданылған әдебиеттер
Әубәкіров Я.Ә., Нәрібаев К.Н. т.б. «Экономикалық теория
Бимендиева Л.А. «Экономикалық өсу – ұлттық экономиканың қызмет
Бердалиев К.Б «Қазақстан экономикасын басқару негіздері»,
Алматы – 2001.
Жүнісов Б., МәмбетовҰ., Байжомартов Ү. «Нарықтық
Көшенова Б.А. «Ақша, Несие, Банктер, Валюта қатынастары»
/ Алматы «Экономика»-2000ж /
Мәдешев Б. «Нарықтық экономика теориясына кіріспе»
/ Алматы «Экономика»-1998ж /
Мақыш С.Б. «Ақша айналысы және несие», Алматы –
Мэнкью Н.Г. «Макроэкономика», Москва 1999 г
Мауленова С.С. «Экономикалық теория». Алматы – 2004.
Мамыров Н.Қ., Есенғалиева Қ.С. «Микроэкономика». Алматы – 2000
Назарбаев Н.Ә. Қазақстан Республикасының ұзақ мерзімдік
Общая теория денег и кредита: Учебник / Под
М: Банки и биржи, ЮНИТИ, 1998
Райханов Н. «Қазақстанның экономикалық реформа жолы өзінше»
/ Ақиқат -1996ж/
«Экономикалық саясат», Экономика Алматы - 2002
13
Инфляцияға қарсы шаралар
Инфляцияға қарсы саясат және оның Қазақстан Республикасындағы қолдану ерекшеліктері
Ақша инфляциясы
ҚР инфляцияға қарсы мемлекеттік саясаты
Инфляцияның себептері мен механизмдері
Қазақстандағы инфляциялық жағдай
Қазақстан Республикасының инфляцияға қарсы саясаты жайлы
Инфляция,оның Қазақстандағы ерекшеліктерін талдау және Ұлттық Банктің инфляцияға қарсы саясаты
Қазақстан Республикасында инфляцияны жүргізу саясаты және инфляциямен күресу жолдары
Инфляцияның түрлері. Инфляцияға қарсы саясат