Қазақ әлемі
МАЗМҰНЫ
Кіріспе.............................................................................................................................3
І Тарау. Көші – қонның теориялық және құқықтық аспектілері.
1.1. «Көші – қонның» теориялық ұғымы: негізгі түрлері мен
1.2. Қазақстандағы көші – қонның заңдылық базасы, жай –
ІІ Тарау. 1970 – 1990 жылдардағы Қазақстандағы көші –
2.1. 1970 – 1980 ж.ж. Қазақстандағы көші – қон
2.2. 1980 – 1990 ж.ж. Көші – қонның негізгі
ІІІ Тарау. Көші – қон саясаты тәуелсіздік жылдары.
3.1. 1990 жылдардағы көші – қон процестері динамикасының акторлары....31
3.2. Көші – қонның халықтық әлеуметтік кәсіби құрамына тигізген
3.3. 2000 – 2005 ж.ж. көші – қон саясаты.................................................................41
Қорытынды..................................................................................................................48
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.............................................................................51
Сілтемелер тізімі..........................................................................................................56
КІРІСПЕ
Тақырыптың өзектілігі. XX ғасырдың 90-жылдары Қазақстанда демографиялық жағдайдың қауырт
Қолайсыз демографиялық процестер ішінде славян ел-жұрты көші-қоны ерекше орын
Ел-жұрт азаюы өзінің көлемі немесе этникалық жөнінен ғана емес,
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаев халыққа жолдауында ұлттық қауіпсіздікке теріс
Демек, бұл проблеманы зерттеу үлкен теориялық және практикалық мүдде
Міне, сондықтан Қазақстандағы көші-қон процестерінің кейінгі 35 жылдан астам
Тақырыптың зерттелу дәрежесі. Қазақстандағы көші-қон процестерінің тарихына қатысты зерттеулерді
Бірінші топқа көші-қонның алуан түрлі қырларын, соның бірі оның
Екінші топ көші-қон процестерінің құқықтық, экономикалық және әлеуметтік-саяси мәселелерін
Үшінші топ біздің тақырыбымызға неғұрлым жақын келетін Қазақстандағы демографиялық
Әрине, Қазақстандағы көші-қон (миграция) процестерінің тарихына қатысы бар ойлар
Қоныс аударудың алуан түрлі қырларын қарастырған бірінші топтың өкілдері
Көші-қонның алуан түрлі аспектілерін, сондай-ақ аграрлық көші-қондарды талдаумен Л.М.Горюшкин,
Халықтың сан жөне сапа құрамы елеулі мөлшерде көші-қон процестерімен
Өзіміз екінші топ өкілдері ретінде көрсеткен көші-қон процесінің қоғамның
Кейінгі жылдары алуан түрлі басылымдарда, соның ішінде мерзімді баспасөзде
Е.Ю.Садовскаяның монографияларын бөліп көрсетуге тура келеді, оларда Қазақстандағы қазіргі
90-жылдардағы көші-қон процестеріне көптеген қазақстандық ғалымдардың мақалалары арналған. Олардың
Үшінші топ өкілдері, іргелі зерттеулердің авторлары кәсіби тарихшылар болып
Қазақстан тарихнамасындағы халықтың көші-қон мәселелері
XIX ғасырдың екінші жартысынан бастап көші-қон процестері Қазақстан дамуына
Батыс Сібір мен Түркістан аумақтарына орыстардың қоныстануы, олардың бір
З.Л.Бояршинова дворяндық-буржуазиялық тарихнамада көші-қондардың негізінен әскери-әкімшілік игерілуін, ал кеңестік
Қазақстандық тарихшы ғалымдардын келесі бір тобы Кеңес дәуірі мен
Ел-жұрттың өсуі проблемаларымен, соның ішінде көші-қон мәселелерімен шұғылдануға М.Б.Тәтімовтың
Ғалымдардың қазактардың демографиялық және көші-қон мінез — құлқының өзгеруіне
Республика ел-жұртының көші-қон мәселелеріне Г.Москвина мен М.Мельдаханова мақаласы арналған
жылжуы Қазақстандағы халықтың қалаға шоғырлану процестерімен байланысты зерттеледі.
Қазақстанның кеңестік кезеңдегі ел-жұрты проблемаларының жеке аспектілері Т.Б.Балакаев, Г.Ф.Дахшлейгер,
Ф.Н.Базанованың [18] еңбектерін де ескермеуге болмайды, оларда азамат соғысы
Кеңестік дәуірдің тарихи демографиясы проблемалары бойынша М.Х.Асылбеков пен А.Б.Галиевтің
Концептуалды тұрғыдан алғанда М.Х.Асылбековтың жұмыстары айрықша мүдде туғызады. Автор
М.Х.Асылбеков пен В.В.Козинаның "Демографические процессы современного Казахстана" монографиясында 1980-1990
В.В.Козинаның "Население центрального Казахстана (40-е года - конец XX
80-жылдардағы Батыс Қазакстанның этнодемографиялық және әлеуметтік дамуы тұрғысында аймақтық
Соңғы жылдары көші-қон процестерінің тарихнамасы бойынша жүмыстар, атап айтқанда
Сонымен, ғылыми әдебиеттің елеулі түрдегі жеткілікті сан мөлшері болуына
Көші-қон процестері ықпалымен қоғамның әлеуметтік құрылымының өзгеруі, атап айтқанда
Дипломдық жұмыстың мақсаты мен міндеттері.Бұл жұмыстың міндеті 1970-2005 жылдар
көші-қондардың халықтың әлеуметтік-кәсіби құрамына тигізген әсерін анықтау;
көші-қон процестері тенденциялары бағыттарының өзгерістерін және қазіргі
шет елдердегі қазақтарды ата қонысына қайтару саясатындағы сөзсіз қол
зерттеу нөтижесінде түйінделген қортындылар бойынша Қазақстандағы көші-қон процестерінің бағытын
Зерттеудің деректік негізі. Зерттеліп отырған мәселенің маңыздылығы мен жаңалығы
Алдымен, бұл жұмыста 1970-2005 жылдар кезеңіндегі Қазақстанда орын алған
Кеңестік уақытта бірнеше халық санақтары жүргізілді, олардың ішінде біз
Деректердің келесі бір тобын санақ аралық кезеңдегі ел-жұрт өзгерістерін
Тұтасынан алғанда "Народное хозяйство Казахстана" статистикалық әржылдығында ел-жұрт дамуының
Қазақстан Республикасының Орталық мемлекеттік мұрағатының құжаттары құнды зерттеу деректер
Сондай-ақ, жұмыста Оңтүстік Қазақстан облыстық мемлекеттік мұрағатының материалдары пайдаланылды.
Жұмыста дерек көзі болып табылған құжаттардың төртінші тобы Көші-қон
Ақырында, жұмыста бұған дейін де көпшілікке жария болған мерзімді
Сонымен жұмыста өзара бірін-бірі толықтыратын, әрі нақтыландыратын зерттеу деректердің
Зерттеудің объектісі және хронологиялық шеңбері.Біздің зерттеу объектіміз 1970-2005 жылдар
Зерттеліп отырған кезеңнің аяғына карай қазақтар тұңғыш рет, жүз
Жұмыстың практикалық маңызы алдымен оның теориялық қорытындылары мен фактылық
Зерттеу қорытындылары, сондай-ақ Қазақстанның ел-жұрт көші-қондары аясындағы мемлекеттік саясат
Сол сияқты зерттеу барысында алынған нәтижелер қазіргі кезеңдегі республика
I.ТАРАУ
КӨШІ – ҚОННЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ ҰҒЫМЫ: НЕГІЗГІ ТҮРЛЕРІ МЕН
Көші-қонның барлық негізгі үш түрі: қоныс ауыстыру, жылжымалы және
Тұрақты тұрғын орын ауыстырумен байланысты, негізінен қалаларға село халқы
Маусымдық көші-қон басым түрде еңбекке қабілетті халықты камтиды және
Көші-қон проблемаларымен айналысатын алуан түрлі мемлекеттік, халықаралық, үкіметтік емес
Жұмыста еліміз тәуелсіздік алғанға дейін көші-қон процестерінің заңдылық базасының
Абылайдың жанында Бұхар отырса,
Дегенмен, «Елбасы сізден ұлт
Сонымен Елбасы ең алдымен
«Әлемдегі қазақтардың жалғыз отаны бар.
Ондағы негізгі мәтін-Қазақстанға қажетті
Сондықтан Қазақстан тәуелсіздік алған кезеңде көші-қон саясаты және оның
Әдетте, республика Конституциясы Қазақстандағы көші-қон мәселелерін құқықтық реттеудің негізі
I.2. ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ КӨШІ – ҚОННЫҢ ЗАҢДЫЛЫҚ БАЗАСЫ ЖАЙ-КҮЙІ ЖӘНЕ
Көшіп келушілердің құқықтық жағдайын реттейтін алғашқы нормативті акті -
Десек те, Заңда «көшіп келуші» мен «босқын» түсінігі жан-жақты
Заң бойынша көші-қонның жыл сайынғы квотасын, 6 бапқа сәйкес,
Қазақстан Республикасында көші-қон процессін реттеу үшін 1990-шы жылдары темендегідей
«Қазақстан Республикасында шетелдік азаматтардың құқықтық жағдайлары туралы» Республика Президентінің
Қазақстан Республикасы Президентінің «Шетел азаматтары мен азаматтығы жоқ тұлғаларға
Көші-қонды реттеудің құқықтық базасы «Халықтың көші-қон туралы» заңда (1997
2001 жылдың 23 қаңтарынан бастап ҚР-сының «Халықтың жұмыспен қамтылуы
Сонымен, Қазақстан Республикасының еңбек көші-қоны саласындағы заңдарын зерттегенде, олардың
II.ТАРАУ.
II.1. 1970-1980 ж.ж ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ КӨШІ – ҚОН ЖӘНЕ ОНЫҢ
Қазақстанға XIX ғасырдың 70 ж. бастап көші-қондардың толқынды келуі
Қазақ өз елінде 50%-тен
Қазақ көбеюі керек. Онсыз
Көші-қон және демография агенттігі
Республика аралық көші-қондағы жағымды өсімнің қысқаруы Қазақстандағы 1960 жылдардың
Осылайша көші-қон нәтижесінде Қазақстан 70-ші жылдары халықтың өсімінің 28
1979-1989 жж. санақ аралық кезеңде Қазақстанға 513112 адам келді.
1970 ж. халық санағының мәліметтері бойынша көшіп-қонушылардың басым бөлігі
Көші-қон интенсивтігі жөнінен республиканың қала халқын бес топқа
бөлуге болады. Статистикалық мәліметтерден көріп отырғанымыздай, Қазақстанның көші-қонында солтүстік
Республика ішіндегі келушілер толқынында өз үлесі жөнінен Қазақстанның оңтүстік
Шамамен бірдей интенсивтіліктегі көтеріңкі бірнеше мәлімет тұтасынан республика бойынша
Келушілер толқынындағы неғұрлым аз үлес және өте төмен көші-қон
II.2. 1980 – 1990 Ж.Ж. КӨШІ – ҚОННЫҢ НЕГІЗГІ
1920 жылдың 26 тамызында РКФСР құрамында Қазақ Автономды Социалистік
1970-1989 ж.ж. аралығында республикада орын алған урбанизацияның жоғары деңгейін
Қарастырылып отырған кезде республиканың барлық аймақтарында қала халқының саны
(77%), Орал (69%) облыстарында да өсімнің күшті ұлғайғаны, ал
1970-1989 жылдардағы қала тұрғындарының санының өсімін атай отырып, қалалық
Статистикалық мәліметтердің талдауы көрсеткендей қалалық мекендердегі қалалардың үлесі 1970
Сонымен қатар сол уақытта республикада қала тұрғындарының шоғырлану деңгейінің
Жұмыста халықтың демографиялық құрылымының аса маңызды сипаттамаларының бірі оның
Ел-жұрттың алуан түрлі жастағы топтарын жынысы бойынша талдай отырып,
Қазақстанның демографиялық процестерінін ерекшелігін айқындайтын сипат - ол халықтың
Дегенмен, 1970 ж. бастап қазақ халқының өзіндік үлес салмағы
1970-80 жж. қалалар халқының этнодемографиялық бейнесінде істің шын мәнінде
Қала халқын сипаттағанда, оның этникалық санасының неғұрлым маңызды белгілерінің
Бұл көрсеткіштер қазақ тілі тұрмыстық салаға ығыстырылып шығып, көптеген
Сондай-ақ, атап өтерліктей қызғылықты бір жағдай қалаларда тұратындардың жалпы
Сөйтіп, зерттеу кезеңіндегі демографиялық процестердің сипатты белгісі
III.ТАРАУ.
III.1. 1990 ЖЫЛДАРДАҒЫ КӨШІ – ҚОН ПРОЦЕСТЕРІ ДИНАМИКАСЫНЫҢ ФАКТОРЛАРЫ
Қазақстан үшін, басқа да ТМД елдері сияқты, 1990 жж.
Қазақстан Республикасы 1991 ж. мемлекеттік тәуелсіздік алуымен, бұрынғы КСРО-ның
1992 ж. бастап 1994 ж. қоса алғанда, елден 1125
Қолда бар деректерді саралай отырып, 1991 ж. бастап жағымсыз
Алты жыл бойына (1991-96) республикадан 2 миллионға тарта адам
Алыс шетелдегілермен алмасуда ауқымды үлес келушілер-10%, кетушілер бойынша -
Жалпы алғанда, алыс шет елге кеткендер арасында немістер —
Біздің заманымызда жаңа құбылыс — кері эмиграциялану пайда болды,
Қазақстан халқының жалпы саны, 1999 жылғы санақ бойынша, 17-17,5
1999 жылдағы санақ қорытындысынан Қазақстанда кейбір этностардың саны қысқарғанын
III.2. КӨШІ – ҚОННЫҢ ХАЛЫҚТЫҚ ӘЛЕУМЕТТІК КӘСІБИ ҚҰРАМЫНА ТИГІЗГЕН
Соңғы үш жыл қатарынан шетелдік
Экс депутаттар Виктор Веснин
астам оралмандардың арасындағы
Сөйтіп, Қазақстан шетелден келетін
Кез-келген мемлекеттің ең әуелгі
Қазір елдің даму өрісі
Ғалымдардың зерттеуіне жүгінсек, 1989
Сапа осымен тұрсын. Бізде
Қарайтұғын болсақ, негізгі салмақ 20
Көші-қондардың әлеуметтік — кәсіби құрамын қарастырып көрсек, республикадан кетушілер
1960 жылдың екінші жартысында республика аймағында жыл сайынғы қозғалыстың
Эмигранттар арасында 16 және одан да жоғары жастағы жоғары,
1995 ж-дан Қазақстанда көшіп кетушілердің санының кемуі басталды. Мысалы,
Соңғы жылдары Астана мен Алматыға, қоныс аударушылар көбейе түсті.
Бір жағынан алып қарасақ, облыстар арасындағы көші-қон азайып барады,
Сонымен, 90-жж. Қазақстандағы көші-қон бағыттары түбегейлі өзгерді, егер бұрын
Тұтасынан алғанда, халық санын көбейту
1993 ж. көшіп-қону квотасы 10000 отбасын құраса, 1994ж. 7000
Жұмыста қазақ халқының өз мемлекетінде этникалық жағынан аз болғандығы
Өткен он жыл ішінде шетелдердегі қазақтардың саны өзгерді. Кейбір
Агенттіктің мәліметі бойынша 1991-2000 жж. аралығында республикаға 42387 қазақ
Қазақтарды бұрынғы ата қонысына қайтару саясаты жеткілікті қаржының, ұйымдастыру
Қазақстан өкіметі тарапынан шет елдік қазақтарды жоспарлы түрде көшіріп
Жұмысшы күшінің экспорты мен импорты — бүл 1990 ж.
Шет елдік жұмысшы күшін Қазақстанға тарта отырып, мемлекет бірнеше
Шет елдік қызметкерлердің неғұрлым көпшілік бөлігін Түркия азаматтары (5
Біздің елге тартылған елдердің географиясы өткен кезеңмен салыстырғанда алмасып
Шет елдік қызметкерлер ел экономикасы жетістігінің әртүрлі орыедарын: елде
3.3. 2000 – 2005 Ж.Ж. КӨШІ – ҚОН САЯСАТЫ
Соңғы санақ нәтижесіне үңілсек,
Демографиялық шежіреге қарасақ, Қазақстандағы
Жылдар Қазақстандағы
1960
1970
1980
1989
1999
2002
30,1
21,5
18,1
19,2
7,9
8,0
«Ауруын жасырған өледі». Бізде ойластырылып
Еуропаның дамыған мемлекеттерінде әлеуметтік
Қалай болса да, біздің елге
Үстіміздегі жылдың 28
Демографиялық даму қозғалысы қарқын
Мұның басты себебі-саяси факторларға
Оның бер жағында кісі
Қазақстанда бала туылымының шырқаү
« Орнында бар оңалар », дейді
Алайда, елімізде демографияның төрт
«Руханият » партиясының үндеуінде
Қазақтың ақ бата, аппақ
Еліміздің 15 миллиондық межені алуына
Оралман демекші, атажұтқа қоныс аударуға
Басқа жылдарды айтпағанның өзінде
Бүгінгі таңда Қазақстаннан тыс
Көші-қон және демография жөніндегі
Әлбетте, бұрынғы отандастарымыздың аруана
Осы жерде тоқтала кететін бір
Жұлдыздардың аспан әлеміне ешқашан көптік
Республика халқы 15 миллионға
...Шапқан аттай, атқан оқтай, уақыт
ҚОРЫТЫНДЫ
Қазақстандағы 1970-2005 жылдар кезеңіндегі көші-қон мен эмиграция процестерін талдау
Қазақстан республикасындағы көші-қон жағдайы біршама тұрақты, ТМД-дағы басқа аймақтардағыдай
Көші-қон себептері, республика басшылығының қудалау саясатынан емес, қайта ең
Республика үкіметі көші-қон саясатына, оны неғұрлым іскершіл етуге тырыса
Қазақстандағы көші-қон алғышарттары өз тамырын өткен тарихи кезеңдерден алады,
Автор қарастырылып отырған мәселенің тарихи тәжірибесін зерделей келе болашақта
Көші-қонның жағымсыз көрінісі ретінде, соңғы жылдары еліміздегі күрт шиеленіскен
Бүгінгі күні еліміздің ауыл-селолық мекендерінде жұмыссыздықтың белең алып тұрғаны
Тәуелсіздік тұсындағы экономикалық киыншылықтарға орай Қазақстан халықтарының көші-қон процесінде
Тарихи Отанына оралған қазақтарға көрсетілетін қамқорлықты тереңдете түсу керек.
Бүгінгі күні республика экономикасының әр түрлі саласында шетелдік қызметкерлердің
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Переведенцев В.И, Методы изучения миграции населения. М.: Наука, 1975,
Нурмагамбетова А.М. Рынок труда: правовые проблемы и перспективы. Алматы,
Вишневский А.Г. Серп и рубль. М., 1998; Перестройка,
Трудовая миграция как средство адаптации к экономическому кризису в
Мусин Н.Р., Манохина О.В. Миграционные проблемы: анализ, тенденции, прогнозы.
Алексеенко Н.В. Население дореволюционного Казахстана, (численность, размещение, состав)
Галиев А.Б. Развитие историко-демографических исследований в Казахстане. // Вопросы
Татимов М.Б. Проблемы демографического развития
Социальная обусловленность демографических процессов. - Алма-Ата: Наука, 1989.-128с.
Гладышева Е.Н. Особенности формирования населения и основные
Москвина Г.Д, Мельдаханова М. К. Территориальная подвижность населения и
Асылбеков М.Х, Галиев А.Б. Социально-демографические процессы в Казахстане (1917-1980гг.).
Асылбеков М.Х. Об изменениях в национальном составе и социальном
Галиев А.Б. К этнодемографической характеристике Казахской АССР (по материалам
Асылбеков М.Х, Козина В.В. Демографические процессы современного Казахстана. Алматы:
Козина В.В. Население Центрального Казахстана (40- е годы -
Сдыков М.Н. Население Западного Казахстана: история формирования и развития
Есенгүл Кәпқызы “ Түркістан” 4
Қазақстан Республикасының Конституциясы. Алматы: Қазақстан, 1998;
«Халықтың көші-қоны туралы» Қазақстан Республикасының Заңы. Егемен Қазақстан, 14
«Көші-қон туралы» Қазақстан Республикасының Заңы. Егемен Қазақстан, 1 шілде,
Садовская Е.Ю. Миграции в Казахстане на рубеже XXI века:
«Халықтың жұмыспен қамтылуы туралы» Қазақстан Республикасының Заңы. Егемен Қазақстан,
www.//httr.egemen.kz.
www.//httr.egemen.kz.
Искаков У. М. Города Казахстана. Проблемы социально-экономического развития. Алма-Ата:
Численность, естественное движение и миграция населения Казахской ССР в
Асылбеков М.Х, Козина В.В. Демографические процессы современного Казахстана. -
Итоги миграции населения по Республике Казахстан за 1995 год.
Қазақ әдебиеті. 2000 ж. 25 қаңтар. 10 бет.
Миграция населения Республики Казахстан. Итоги переписи населения 1999 года
Миграция населения Республики Казахстан за январь-июнь 2001 г. Агентство
Демография және миграция жөніндегі Агентстваның 2000 жылғы есебі Ағымындағы
Әзімбай Ғани “Қазақ әдебиеті ” 2000ж.
А.Тілесов “ Саясат ” 2003 ж.
Алтыншаш Жағанова “ Егемен Қазақстан ” 10
Нұржан Қуантайұлы “ Алматы ақшамы”
www.book.price.ru.
www.book.kz.
М.Тәтімов. Қазақ әлемі. Алматы.1993ж. 157б.
М.Тәтімов. Ауылдағы демографиялық ахуал.Қайнар.1990ж. 239б.
СІЛТЕМЕЛЕР ТІЗІМІ
Итоги миграции населения в Республике Казахстан за 1997 г.
Назарбаев Н.Э. "Қазақстан - 2030. Президенттің Қазақстан халқына
Горюшкин Л.М., Миненко Н.А. Историография Сибири дооктябрьского периода.
Переведенцев В.И, Методы изучения миграции населения. М.: Наука, 1975,
Нурмагамбетова А.М. Рынок труда: правовые проблемы и перспективы. Алматы,
Вишневский А.Г. Серп и рубль. М., 1998; Перестройка,
Садовская Е.Ю. Миграции в Казахстане на рубеже XXI века:
Мусин Н.Р., Манохина О.В. Миграционные проблемы: анализ, тенденции, прогнозы.
Тезисы докладов и сообщений Всесоюзной научной конференции «Демографические
Алексеенко Н.В. Население дореволюционного Казахстана, (численность, размещение, состав)
Бояршинова З.А. Заселение Сибири русскими в ХУІ-п.п.ХІХ в. //Итоги
Галиев А.Б. Развитие историко-демографических исследований в Казахстане. // Вопросы
Татимов М.Б. Проблемы демографического развития
Социальная обусловленность демографических процессов. - Алма-Ата: Наука, 1989.-128с.
Гладышева Е.Н. Особенности формирования населения и основные
Москвина Г.Д, Мельдаханова М. К. Территориальная подвижность населения и
Балакаев Т.Б. Колхозное крестьянство Казахстана
Базанова Ф.Н. Формирование этнического состава населения
Асылбеков М.Х, Галиев А.Б. Социально-демографические процессы в Казахстане (1917-1980гг.).
Асылбеков М.Х. Об изменениях в национальном составе и социальном
Асылбеков М.Х, Козина В.В. Демографические процессы современного Казахстана. Алматы:
Козина В.В. Население Центрального Казахстана (40- е годы -
Сдыков М.Н. Население Западного Казахстана: история формирования и развития
Ковальская СИ. Проблемы историографии миграций населения Казахстана ( к.ХУІ
Есенгүл Кәпқызы “ Түркістан” 4
Осыда қайталанған 2 бет.
Қазақстан Республикасының Конституциясы. Алматы: Қазақстан, 1998;
«Халықтың көші-қоны туралы» Қазақстан Республикасының Заңы. Егемен Қазақстан, 14
«Көші-қон туралы» Қазақстан Республикасының Заңы. Егемен Қазақстан, 1 шілде,
Садовская Е.Ю. Миграции в Казахстане на рубеже XXI века:
«Халықтың жұмыспен қамтылуы туралы» Қазақстан Республикасының Заңы. Егемен Қазақстан,
ҚР ОМА, Қ.1479. Т.5.ІС 1919. п.35.
ҚРОМА,Қ.698,Т.1,Іс 567, п. 12.
ҚРОМА, Қ.698, Т.1,Іс767, п.6.
ҚРОМА Қ.П37.Т.24.ІС69. п. 172.
ҚРОМА Қ. 1137, Т. 24. Іс 112, п. 47
ҚРОМА,Қ.1987,Т.1,Іс309,п.7.
www.//httr.egemen.kz.
www.//httr.egemen.kz.
ҚР ОМА Қ.596, Т. 1/10, Іс 45, п. 23.
Искаков У. М. Города Казахстана. Проблемы социально-экономического развития. Алма-Ата:
Численность, естественное движение и миграция населения Казахской ССР в
Асылбеков М.Х, Козина В.В. Демографические процессы современного Казахстана. -
Сост. по Итоги Всесоюзной переписи населения в 1989: Национальный
Итоги миграции населения по Республике Казахстан за 1995 год.
Қазақ әдебиеті. 2000 ж. 25 қаңтар. 10 бет.
Миграция населения Республики Казахстан. Итоги переписи населения 1999 года
ҚРОМА, Қ.1987,Т.1.ІсЗО9, п.7.
ҚР ОМА, Қ. 1987, Т. 1,1с 206, п.2.
Миграция населения Республики Казахстан за январь-июнь 2001 г. Агентство
Информационный отчет за 1997 г. Текущий архив Министерства труда
Докладная записка (1997 г.) Текущий архив Министерства труда и
Демография және миграция жөніндегі Агентстваның 2000 жылғы есебі Ағымындағы
Аналитическая записка (2000 г.) Текущий архив Министерства труда и
Әзімбай Ғани “Қазақ әдебиеті ” 2000ж.
А.Тілесов “ Саясат ” 2003 ж.
Алтыншаш Жағанова “ Егемен Қазақстан ” 10
Нұржан Қуантайұлы “ Алматы ақшамы”
www.book.price.ru.
www.book.kz.
М.Тәтімов. Қазақ әлемі. Алматы.1993ж. 157б.
М.Тәтімов. Ауылдағы демографиялық ахуал.Қайнар.1990ж. 239б.
48
Қазақ әлемі
Әбіш Кекілбаев прозасының көркем әлемі
Қазақ университеті
Мәдениет морфологиясы туралы
Заңтану мамандығы бойынша нәтижелері туралы
Ж.АЙМАУЫТҰЛЫ – ӘДЕБИЕТ СЫНШЫСЫ
Қазақстан биосферасы
Қазақстан-Туркия елдері арасындағы мәдени байланыстардың орнатылуы
Жүсіпбек Аймауытовтың көсемсөз мұрасы
Этнолингвистиканың теориялық негіздері