Жастар субмәдениеті
ЖОСПАР
Кіріспе 3
1-тарау. Жастар субмәдениеті 6
1.1 Жастар субмәдениетінің ерекшелігі 6
1.2 Жастардың қоғамға деген қазіргі заманғы талаптары 9
2-тарау. Жастар және қоғам 12
2.1 Жастар субмәдениетінің классификациясы 12
Қорытынды 26
Пайдаланған әдебиеттер 27
Кіріспе
“Жастар” ұғымына анықтама беруде ынта қойғандар, ХХ ғасырдың
Жастар нақты жас өкілі болғандықтан, оларға сензитивті және
Психофизикалық амалы, жастарды тұлғаның даму периодындағы жыныстық пен
Стратификациялық амал жастарды оларға тиісті рольдер мен статустық
Конфликтологиялық амал, жастық шақты түсіндіруге келіспейтін, үнемі конфликтіге
Рольдік жағы жастық кезеңді адамдар өміріндегі ерекше әрекеттену
Субмәдениеттік амал: жастар – олар өздерінің өмірлік образы
Әлеуметтенушілік амал: жастық кезең - әлеуметтік даму мен
Субъективті амал: жастық кезең – болашақ жоспарлармен, өмір
Интеракционистік амал: жастық кезең - әрбір адамға қатысты
Жоғарыда көрсеткендей “жастар” ұғымы ғылыми әдебиеттерде барынша көпмәнділігімен
Жастар - әлеуметтік-демографиялық топ екендігі белгілі, әртүрлі әлеуметтік-психологиялық,
Жас адамды ғылыми және жүйелік зерттеулер ХХ ғасырдың
Э.Шпрангер ұл бала 14-21 жас аралығын, қыздардың 13-19
ХХ ғасырдың шамамен 50 жылдары батыс әлеуметтануында жастар
“Жастар” ұғымының толық анықтамасын бірінші рет Ресейдің атақты
1-тарау. Жастар субмәдениеті
1.1 Жастар субмәдениетінің ерекшелігі
Мәдениет дегеніміз қандайда бір адамдар тобына жалпы байланысты
Топты көптеген қоғамдардан ерекше ететін нормалар мен құндылықтар
Олар жасы, этникалық құрамы, діні, әлеуметтік топ немесе
Жастар субмәдениетімен стереотиптер, құндылықтар, топтық нормалар, мінез-құлық пен
Оның сипатты белгілері айқынсыздық, негізгі нормалық құндылықтан алшақтау.
Генерация аралық алшақтық та тереңдетуде – ішкі отбасылық
Бұл қарама-қарсылық айқын түрде жастардың өзіндік мәдени стереотиптерінде
Жастар субмәдениетінің дәл осы деңгейінде елеулі контрмәдениет элеметтерін
Оқушылар үшін жалпы, студенттер кәсіби білім экономиканың (“ақша
Бос уақыт коммуникативтікпен қатар (достармен аралас) негізінен рекреативтік
Зерттеулер көрсетіп отырғандай, жастардың бос уақыты мәдениет мекемелерінен
Ұлттық мәдениет құндылықтары схемотизациялық стереотиптер – “Америкалық өмір
Сұрау бойынша, еліктеу үлгілері – қыздар үшін “мыльная
Соңғы 3-4 он жылдықта зерттеушілердің назары жастардың субмәдениеттеріне
1.2 Жастардың қоғамға деген қазіргі заманғы талаптары
Жастар қозғалысының пайда болу катализаторлары өмірдің мәнін жоғалту,
Жастардың қоғамға деген қазіргі заманғы талаптар және біздің
Қоғамдық қарым – қатынастың қиындап кетуі, әлеуметтенуге және
Адамға ықпал етудің әлеуметтік – экономикалық, идеологиялық, саяси
Қоғамның гүлденгенін көруге ұмтылысы.
Қазіргі заманғы әлеуметтік және экономикалық тұрақсыздық.
Демократия мен гуманизмге ұмтылу.
Тәрбиелеудің әкімшілік әдістері.
Әлеуметтену процесі мен мәдени тәрбиелеудің үздіксіздігі.
Мемлекеттік – мәдени және тәрбие мекемелерінің қаржыландыру жүйесі.
Құндылықтардың белгілі бір жүйесі.
«Ескі» және «Жаңа» құнлықтарының бар болудағы шарттарының анық
«Әрбіреуге еңбегі бойынша».
Адал еңбектің пайдасыздығы.
Молшылықтың жоғарғы қажеттілігі.
Осы қажеттіліктерді қанағаттандырудағы мемлекеттің мүмкіншілігі.
Іс пен сөздің сәйкестігі және т.б.
Қазіргі заманғы қоғам белгілі бір мәдени ерекшелігі бар
М. Брейк жастардың типологиясын төрт топқа бөліп
біріншісіне респектабелді жастарды алып қарастырған. Олар орта топқа
деликвентті жастар. Жұмысшы класына жатады және үлкендердің ықпалында
үшінші топты орта класқа жататын мәдени көтерілісшілер (бунтари);
төртінші топқа саяси белсенді жастар кіреді. Олар әр
2-тарау. Жастар және қоғам
2.1 Жастар субмәдениетінің классификациясы
Жастар субмәдениетінің классификациясы алғаш рет АҚШ-та, Канадада, Батыс
Романтикалық-эскапистік субмәдениет (хиппилер, индеанистер, толкенистер, байкерлер);
Гедонистік-көңіл көтерушілер субмәдениеті (мажорлар, рэйверлер, рэпперлер);
Криминалистер субмәдениеті (“гобниктер”, “люберлер”);
Анархтық нигилистіктер субмәдениеті (панкілер, толкинистер).
“Жүйелер” – бұл қоғамдағы қоғам. Ешқандай заң бұл
Біздің білуімізше, әрбір жас адам өзінің құрдастарымен
Негізінен, жастар субмәдениетінің пайда болу себебінің көрінісі ретінде,
Шеттетілген адамдарды танудың екі жолы бар: біріншісі -
Сонымен қатар, тағы да екі негізгі себептердің пайда
Жастардың жастық ерекшеліктері: өздерінің сезімдерін эмоционалды, динамикалық және
Жастар тоталитарлық қорқыныштан ерікті болу керек.
Тұрақты кезеңдегі және дәстүрлі қоғамдағы «шеттетілген, шығарылған» адамдар
Сондықтан, «Жүйе» - қоғамдастықтың үлгісі, оған әлеуметтік құрылымнан
Формалды еместер – бұл ресми тіркеуге алынбаған адамдар
қоғамға наразылық, қарсылық білдіру;
отбасылық түсініспеушіліктер;
барлығы сияқты болғысы келмеу;
жаңа ортада өз-өзін тану;
өзіне көңіл аудару;
елде жастардың бос уақытының ұйымдастыру сферасының дамымауы;
батыс мәдениетіне еліктеу;
діни ой – пікірлік сенімдер;
өмірдегі мақсаттың болмауы;
криминал, бұзақылықтың ықпал етуі;
жастық қызығушылықтар.
Жастардың формалды еместер қозғалыстарына тартылуының себебі:
қызығушылықтан, қозғалыстың философиясын түсінбестен енеді
кейбіреулері қозғалыстарды өз уақытын жақсы өткізудің формасы ретінде
ерекше өмір сүру формасын іздейді.
Формалды еместердің бірлестігі ешбір жерге тіркелмеген және
Металдық рок жанкүйерлерінің бірнеше түрлері бар: “ауырметалдық рок,
Рэйверлер субмәдениеті (rave – ағылшынан аударғанда байланыссыз сөз)
Тағы музыка мен биді сәйкестендіру мақсатында танымал жастар
Саяси формалды емес топтар. Берілген формалды емес жастар
Саяси белсенді формалды емес жастар тобы арасында
Пацифистер – бейбітшілікті қолдап, соғыс қаупіне қарсы, жастар
Панктер – формалды еместілердің арасында саяси көзқарасы қалыптасқан
Кибер-панкизм деп аталатын жастардың формалды емес жаңа қозғалысының
киберпанктар - өздерінің формалді емес топтарына жататындығын мойындаушылар
компьютерге берілген түрлі жастағы адамдар тобы, техникамен
Неофашисттер (скинхэдтер). “Скинхэдтер” 60 жылдары Ұлыбританияда хиппилер мен
1972 жылы скинхэдтер азайып, аяқ астынан төрт жыл
70 жылдары скиндердің униформалары өзгеріссіз қалды: қара немесе
Дүниежүзінің барлық мемлекеттерінде дерлік скинхэдтер “бұзылған” жерлерде жүреді.
Скиндердің нақты иерархиялары, яғни “жоғарғы немесе төменгі” эшолондары
Философиялық көзқарастағы формалды емес ұйымдар.
Философияға деген қызығушылық –формалды емес ортадағы кең тарағандардың
Хипптар қозғалысы жастардың көп бөлігін қамтыды. Олар “соғысты
Хипптардың өзіндік философиялық платформасы бар. Ресейде хипптар қозғалысы
Хипптардың ұзақ жылдар бойы символы – Битлз ансамбілі
Хипптардың қазіргі жаңа ұрпақтары “Иисус” бейнесін қалыптастырған. Осының
Аталмыш кезеңде хипптардан йиптар тобы бөлініп шықты. Негізгі
Уақыт өте келе дамыған мемлекеттерде рокерлер шыға бастады.
Битниктер – подвалдарда өмір сүріп, өмірдің мәнін іздеушілер.
60 жылдардың басында 12-20 жасқа дейінгі жасөспірімдер Tods
Мажорлар тобы (псевдоамерикандықтар, псевдоағылшындар, псевдофранцуздар) тек осы елдерден
Толкинистер. 90-шы жылдары жастар мәдениетінде толкинистік субмәдениет қалыптасты.
Рэйверлер субмәдениеті (rave – ағылшынан аударғанда байланыссыз сөз)
Саталлистар – белгілі бір әншінің, жұлдыздың, футбол командасының
Оңэкстремистік топтар – неофашистер кең таралған.қара курстка, жіңішке
Солэкстремисттік топтың мүшелері белгілі саяси қайраткерлерге табынады. Полубокс
Қазіргі кезде жастар субмәдениетін үш негізгі үлкен топқа
Асоциалды.
Әлеуметтік проблемалардан тыс жерде болады, бірақ қоғамға зиян
Антиқоғамды.
Ашық анық агрессивті мінез – құлық басқалардың арқасында
“Бандыларда” өзіндік заңдар, өзіндік ұстанымдар бар. “Заң ”
Қоғамды қолдаушылары.
Формалды емес клубтар немес бірлестіктер – ол әлеуметтік
“Жасылдар” – бұл экологиялық бағыттағы бірлестіктер. Олардың белсенділік
Экологиялық формалды емес бірлестіктерінің саны үлкен емес, 10
Д.Аусубельдің айтуы бойынша жастар тобы - субмәдениетті таратушы
позитивті, жастардың қоғамдағы бейімделуі.
жас буынға алғашқы статус берілуі.
ата – аналық ошақтың эмансипациясының жеңілдеуі.
әлеуметтік және басқалары.
С.Коеннің айтуы бойынша субмәдениет талдауын үш топқа
тарихи спецификалық позицияларының шығуына бағынады.
жүйелік, бір субмәдениеттік компоненттен екіншісіне көшудегі өзгеріске көңіл
субмәдениеттің “өмірлік” анализі, кім оны қолдаса, солардың көмегімен
Дж. Коллеманың айтуынша қазіргі заманда отбасы жастар қоғамындағы
Ал Р. Бэлла пікірінше, жастарға белгілі бір нормалар
Д. Баоке жастар мәдениетін дәстүрлі “үлкендер мәдениетіне” қарама
И. Рейч жастарға ерекше көңіл аудара отырып, халықтың
Қазіргі заманғы жастардың және оның қоғамдағы нақты жағдайын
Қорытынды
Адамның танымдық қөзқарас дамуының шешуші шарттары – оның
Мен, осы курстық жұмысымда, жастар мәдениетінің мәнін және
Жастардың қоғамдағы әлсіз топтардың біріне жататындықтан, оларға әрқашанда
Бүгінгі таңда ұлттық мәдениетімізге қауіп төндіріп тұрған, ол
Жастар әлеуметтік және мәдени кеңістігінде тұрғандықтан, қоғамдағы
Пайдаланған әдебиеттер
Абрайымова Г. Ценностные ориентации современной молодежи. Алматы
Смельзер Н. Социология. М.1994
Воробьев Г.Г. Молодежь в информационном обществе. Москва 2001
Лисовский В.Т. Социология молодежи. Москва 1996 г
Сикевич З.В. “Молодежная культура”, “За и против”, Л.1990
Субкультура молодежи. / Социс , 2005 г №9
Жасөспірімдердің өзін-өзі реттеуі және өзіндік құндылық бағдары./ Педогогика
Ценностные ориентации молодежи.// Саясат, 2003 жыл №4
Левикова С.И. “Молодежные субкультуры”, М.Фаир – Пресс, 2004
Эффективная молодежная концепция как залог будущего.// Саясат 2003
Абрайымова Г.С. Жастар жаңарып жатқан қоғамда:
Сарсенова Ж.Н. Әлеуметтік жұмыс. Алиаты 2004.
Абрайымова Г.С. О многозначности понятия “молодежь”. Хабаршы
Ғабитов Т. Мәдениеттану. Оқулық. Алматы – 2004жыл.
Менлибекова Г.К. К изучению проблем молодежи в
3
Жастар субмәдениеті
Мәдениет және ұлтаралық қатынастардың әлеуметтануы. Жастар және дін
Жастар субмәдениетімен әлеуметтік жұмыстың ерекшеліктері
Жастар әлеуметтану ерекшеліктері
Жастардың арасындағы субмәдениет
Субмәдениет феномені
Жастар субмәдениетінің ерекшелігі
Мәдениет теориясындағы субмәдениет ұғымы өзектілігі
Жастар әлеуметтануы
Жастардың өмірі