Құнсызданудың теориясы
ЖОСПАР
Кiрiспе
I-ТАРАУ. Құнсызданудың теориясы.
1.1. Құнсызданудың мәнi
1.2. Құнсызданудың түрлерi
II-ТАРАУ. Экономикадағы инфляциялық процесстерi.
2.1 Құнсызданудың себебi.
2.2 Құнсызданудың өлшемi
III-ТАРАУ. Инфлияцияның шарттары
3.1. Инфляцияға қарсы шаралардың мемлекеттiк жүйесi
3.2. Сұраныс инфляциясы.Инфляция деңгейін өлшеу.
3.3. Сұраныстың құнсыздануы және шығындары
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тiзiмi
Кiрiспе
Оның көрсеткiштерi және әлеуметтiк - экономикалық зардаптар ел және
Құнсыздану - процесс, жанында (тауарлардың нақты сөйлемiмен салыстырғанда
Әрине, құнсызданудың жолағына елдi дәл тигiзудi бiр уақытта барлық
Оның себебi не және оны шеттеткен құнсыздануды мүмкiн
Маңызды ықпал курстық жұмыстың тақырыбын менiң таңдауыма соңғы он
I-ТАРАУ. Құнсызданудың теориясы.
Экономикадағы тұрақты құбылыс сияқты құнсыздану алтын стандартты жоюға және
Жиынтық сұраныстың өсуiн екi факторлар арқылы анықталады
Тұтынушылардың психологиясы. Тұтынуға әуестенулердiң табыстарын үлкеюмен төмендетедi ,
Қортындысында Кейнс өндiрiсі кеңидi , қосымша қызметкерлер тартылып
Маңызды рольдi теорияны Кейсиандық мультипликатордың тұжырымдамасы ойнайды. Мультипликатормен табысты
Фридмен ақшалардың өсу қарқынын таңдауда 2 фактор қамтып көрсететiн
1.1. Құнсызданудың мәнi
Инфлиция - қағаз ақшаның құнсыздануына
Құнсыздану ақшалай нарықтағы тепе-теңдiктiң маңызды бұзылуларды шақырады. Ол экономиканың
Құнсыздану әр түрлi факторлармен шақырыла алады: төлей алатын сұраныстың
Олардың бағасыздануына тудыратын қағаз құнсыздану - қаржы каналдарын асыра
Соңғы уақытқа дейiн бiздiң санамызда
Инфляцияның себебi, әрекет ету механизмi,
Инфляцияның басты ерекшелiгi - қоғамдық
Басқаша айтқанда, инфляция бүкiл шаруашылық механизiмiнiң
1775 -1783 жылдары Солтүстiк Америкада
Алғашқы рет “Инфляция” – деген ұғым ақша
Еркiн бәсеке кезеңiндегi капитализм жағдайында
Инфляцяның мәнiн түсiну үшiн мынандай
Инфляция жұмысшылардың тұрмыс жағдайына зардапты
Ақшаның құнсыздануы халықтың әл-ауқатының дәрежесiн
Ол күмiс орынына жарымжан салмаққа және ақшалардың металлының сапаларымен,
Қоғамдық ұдайы өндірісінің пропорциясын стихиялық реттеу, соның ішінде ақшаның
жалпы дағдарысы кезінде инфляция жалпы созылмалы сипат алып, маңызды
Жұмыссыздықпен инфляцияның өсу
и
н
ф
л
я
ц
и
я
график түрінде бейнелеген болатын)
U жұмыссыздық
Филипс қисық сызығы экономикадагы жумыссыздықпен инфляция
деңгейінің өзара өзгеруін көрсетеді:Бұндай қисық сызық нысаны,жоғары жұмыссыздық
Батыс елдерінде жұмыссыздық деңгейімен инфляция деңгейінің арасындағы өзара байланысты
(салықтар нарқы және басқа тұтқалар) жасалып шығарылды. Швед экономист-ғалымдары
(1914 ж.туған) 50-жылдары жұмыссыздыққа қарсы әрекет етумен инфляцияны ұстаудың
Мейднер моделі “ деген атпен белгілі.Бірақ Филипс қисық сызығындағы
Қалыптасқан экономикалық байланыстар жағдайында, барынша көп еңбек- пен қамтуға
1.2. Құнсызданудың түрлерi
Экономикадағы тұрақты құбылыс сияқты құнсыздану алтын стандартты жоюға және
Құнсызданудың барлғы бiрiгiп база болды. Құнсыздануды тұңғыш
Кейнс қоғамдық өндiрiс және қолы тимейтiндердiң динамигiнiң өлшемдерi қамтамасыз
Жиынтық сұраныс - тауарлар және үй шаруашылығы қызметтердiң ұлттық
Жиынтық сұраныстың өсуiн екi факторлар бөгелтедi :
Тұтынушылардың психологиясы. Тұтынуға әуестенулердiң табыстарын үлкеюмен төмендетедi ,
Ең кем табыстар пайда болатын әлеуметтiк топтардың мүдделерiнде табыстарды
Қортындысында Кейнс өндiрiс кеңидi , қосымша қызметкерлер тартылып
Инвестицияны басылуды уақытында (реттеудiң ақшалай - несие әдiсi )
Маңызды рольдi теорияны Кейсиандық мультипликатордың тұжырымдамасы ойнайды. Мультипликатормен табысты
Кейнс (кейсиандық емес ) қолдаушы толықтырды және оның жағдайлары
Мемлекеттiк бюджеттен кейiн белгiлi дәрежеде циклдiк тербелiстерде автоматты сезiнуге
Қарама-қарсы тұжырымдаманы монетаристiк мектеп ұсынды. М.Фридмен оның
Монетарис арқасында iшкi тенденциялардың нарықтық шаруашылығы тұрақтылықты арман етедi.
Фридмен ақшалардың өсу қарқынын таңдауда 2 фактор қамтып көрсететiн
Шетел мамандары инфляцияның өту қарқынына байланысты оны үш түрге
Шет ел нарықта болатын инфляциялық тепеөтендік нысандарына байланысты инфляцияны
тауа нарығындағы бағаның оқтын-оқтын төмендеуімен немесе оның өсуінің баяулауымен
едәур бұрмалағанымен әйтсе де оны толық бүлдіре алмайтынын көрсетеді.
Жасырын инфляция деп аталатын басылыңқы инфляция реттелмелі бағалар қолданылатынын
Сапасының нашарлауында,амалсыздан ақша жинақтауда,астыртын экономикада,бартерлік айырбастың дамуында көрінеді.Басылыңқы инфляция,ақшаның
қызыметтерді бөлу өлшемі қызыметін атқара алмаған жағдайда тауар бағасын
Ұзақ уақыттан бері біздің экономикамызға тән болып отыр.
Амалсыз жиналуымен, астырытн экономиканың,бартерлік келісімінің
дамуымен көрінеді.Басылыңқы инфляция мемлекеттауар бағасын сұраным мен ұсыным тепе-тендігі
Қызыметін атқарудан қалады.Егер біздің осы уақытқа дейінгі экономиканы алсақ,онда
Және болашақ экономика үшін бұл қауіпті емес, одан
болады.
Шетелдік экономистер сұраным мен ұсынымға байланысты инфляцияны екі типке
Ұсыным инфляциясы ұсыным мен шығындарды өзгерту нәтижесінде болуы
әсерінен болатын инфляция, б) ұсыным экономикасы механизмінің бүзылуы
нәтижесінде пайда болатын инфляция.
Инфляцияның сипаты қоғамдық ұдайы өндірісті дамыту барысында
Елеулі түрде өзгереді.Осыған байланысты инфляцияны кейбір елдерде
Орын алатын жергілікті инфляция,барлық елдерді қамтитын бүкіл әлемдік
Инфляция,елде бір ішкі экономикалық факторлардың әсерінен болатын
Индуцирленген инфляция, мөлшерінде тыс несие экономикасынан туындайтын несие инфляция,сыртқы
әкелінген және сыртқа шығарылатын инфляция, инфляциялық процестіңбірқалыптылығы еместігімен байланысты
Инфляцияның философиясы мынада: бірте-бірте тереңдеуіне байланысты экономиканы уақытша жандандыратын
Инфляция кезінде өндіріс қарқыны төмендейді,экономикалық өсудің пропорциясы бұзылады,ақша-несие,қаржы және
Инфляция баға индексі (екі әр түрлі уақыт кезіндегі тауарлар
Ағымдағы жылдың инфляция денгейі төмендегі формуламен анықталады:
Pa – Pө
U =
Рө
Бұнда U – инфляция деңгейі
Ра – ағымдағы мерзім бағасы
Рө - өткен мерзімдегі баға
Инфляция деңгейі, әдетте, бір жылға есептеп шығарылды.Тіпті егер ол
Бір ай үшін есептелседе, онда алынған шаманы жылма-жылғы деңгейге
II-ТАРАУ. Экономикадағы инфляциялық процесстерi.
Жоғарыда айтылған басқа , құнсызданудың келесi анықтамасы бар :
Құнсыздану - бұл ақшаның құнсыздануы, олардың сатып алушы
Экономисттар екi оның түрлерiнiң аралық құнсызданудың себебiн қарастыра
сұраныстың құнсыздануымен,
шығындардың құнсыздануымен.
Әдеттегiдей, бұл екi түрлер өзара байланыстырған , бiрақ маңызы
Сұраныстың құнсыздануының мәндерi кейде образды түрде түсiндiредi өте көп
Құнсызданудың басқа түрi - шығындардың құнсыздануы. Құнсызданудың тетiгi бұл
Шығындардың құнсыздануын пайда болудың екi маңызды көздерi болады :
нақтылы еңбек ақыны жоғарлатуы,
шикiзат және энергияға баға көтеруi.
Нақтылы еңбек ақының бойы кәсiпкерлермен (кәсiподақтар ) қызметкерлердiң ұжымдық
Бағалардың аласалау өсу қарқындарына тән сұлама құнсыздану,
2.1.Құнсызданудың себебi.
Ақшалай сұраныс және тауарлық массаның сәйкессiздiгiн құнсызданудың негiзгi ќаѓидасында.
Сыртқыларға қатарына жатады :
сыртқы саудадан түсулердi қысқарту,
сыртқы сауда және төлем баланстарын терiс сальдосы.
Құнсызданудың iшкi себептерi :
бюджеттiк дефицит және бюджет тапшылығын жабуға арналған
(тауарлармен және қызметтермен қамсыз емес қағаз қаржыларының шығарылымы )
Өндiрiстiң шыѓғындарының өсуi, басқарудың аппаратты бағуындағы
шығындардың дәлелсiз өсуi, қорғанысты, милицияны, әлеуметтiк
Әлеуметтiк - экономикалық зардаптарының : келесi құнсыздануларының
арасынан ерекшелейдi :
қолдағы ақшаларды бағасыздану - тұрғын халық құнсызданудың бой
бар аз нақты табысы алады;
табыстары пайдасына әр түрлi әлеуметтiк топтарының аралық қайта бөледi
өмiр деңгейiнiң төмендеуi, жұмыссыздыққа өмiр құнының жоғарылауы,
Филипс қисығына сәйкес жұмыссыздықтың аралығында заңдылық бар, құнсызданудың
2.2.Құнсызданудың өлшемi
Құнсызданудың ең ауыр жерлерiнiң бiрi - бұл
жоғары көтерiлуге тенденциялығында. Бiреуi тез көтерiледi, ал
инфляция өсу қарқыны = 118,З - 113,6 /118,3 *
Бiзге “70-iң өсу заңы” ережесi құнсыздануды сандай өлшеуге мүмкiндiк
керек жылдардың 70
шамамен саны =
бағалардың деңгейiн жыл сайын өсу екпiнiнң құнсыздануын
Бiрнеше баға индекстерi бар׃
бiрiншi тұтынушы бағаларының индексi - соның iшiнде, ол тұтынушы
қоректенудiң 25 ең маңызды түрлi өнiмдердiң жиынының бөлшек бағалардың
айналымда және айналымға ақшалардың шығарылымы қолдағы ақшалардың санының индекстерi;
өмiрдiњ құнының индексi - тұтынушы тауары және (тұрғын халықтың
Басқа бағаларды белгiлi индекстерден де ерекшелейдi
өндiрушiнiң көтерме бағалардың индексi;
(ЖҰТ ) жалпы ұлттық табыстың дефляторы , керiсiнше ,
III-ТАРАУ. Инфлияцияның шарттары
Егер iргелi салым тиiмдiлiктiң бағасының жанында, амалдарынша немесе
Негiзгi факторлардың арасынан : көмек көрсетудiң көлемi және
Бос тұруды көбiрек құнсызданудың индексiне дисконттау коэффициентiн
түзетудiң әдiстемесi болып табылады. Ең алдымен өте қарапайым мысалдағы
Мысалы :
Кәсiпкер инвестицияны 10% бiр жылдықтардан сүйене iстеуге даяр.
1,1*1 , 05 =1 , 155 миллион тенге.
Сонымен, керектi табыс жабдықтау үшiн, кәсiпкер 10% емес -
1 , 10*1 , 05 =1 , 155.
Сонымен жалпы формула жазуға болады (r )
1 + р = ( 1+ r)* ( 1+I).
Берiлген формуланы ықшамдауға болады.
1+р= (1+r)*(1+I)= 1+ r+ I+ r * i.
Практикалық есептердегi оның аздығы соңғы қосылғышпен сондықтан менсiнбейдi ,
Р = r +I.
Инвестициялық жобаның коммерциялық тиiмдiлiгiнiң көрсеткiштерiне негiзгi ықпал болады :
өнiмнiң түрлерi бойынша және қорлардың (оның деңгейiнiң әр түрлi
шетелдiк валютаның курсының бойының үстiнде инфляция деңгейiн шектен шығуы.
Бұл басқа, тiптi бiркелкi құнсыздану инвестициялық жобаның көрсеткiштерiне арқасында
Сол амортизациялық төлемдердiң артта қалушылығы салықтардың төбесi арқасында,
Заемдер және қарыздарды берудiң нақты шарттардың өзгерiсi.
Құнсыздануды бар болуды ақшалай ғана емес, табиғи айтылуда
Тұрақты валютаға есептерде өтудi сондықтан немесе табиғи көрсеткiштерге
Инвестициялық жобаның тиiмдiлiгiнiң түзеткен бағасының жанында динамикке есептеуге қажет
iшкiге және (өткiзуге құнсыздану ) сыртқы нарықтар өндiретiн өнiмге
бағалардың (топтар бойынша бағалардың өзгерiсiнiң шамамен бiрдей жылдамдығымен бейнеленетiн
(түрлер бойынша ) тiке шығындар;
еңбекақының деңгейi - (еңбекақыға құнсыздану ) қызметкерлердiң түрлерi бойынша;
(жалпы және әкiмшiлiк құнсыздану ) жалпы және әкiмшiлiк
жер, ғимараттар және құрылыстар, жабдық негiзгi қорлардың
(жарнаманы, көлiкке жеке алғанда тағы басқалар ) өткiзудiң
Мүмкiн, практикалық есепте (тiптi , олардың болжамы ) құнсызданудың
Тиiмдiлiктiң есептерiн (жобаны жүзеге асыруды мерзiмге ) мемлекеттiң бағалы
Дұрыс жобаның нәтижелерi бағаланатындай етiп, сонымен бiрге нәтижелер және
3.1. Инфляцияға қарсы шаралардың мемлекеттiк жүйесi
Жеке кәсiпорын, айқын кәсiпкерлiк инфляциямен белдесе алмайды.
Бұндай күрес мемлекеттiң экономикасын шайқалатады. Инфляциямен
Бейiмделген саясаттан бастаймыз. Табыстардың индексациясы деңгей бөлiмiнде кәсiпкерлердiң
Инфляцияға қарсы қорғаныштықтың тетiгiн Еуропада тағы да көбiрек
жайылған. Индексацияны мемлекеттiк кiрiсу және бақылауды анағұрлым күштiрек. Бекiтiлген
Бағалардың секiрiстерi күтпеген қатты индексацияның барлық тиiстi коэффициенттерi жағдайда
Бейiмделген инфляцияға қарсы күрестiң табыстар - бағыттың бiрлерiнiң
саясаты. Тарих оның көп нұсқаларын бiледi. Бiздiң
Басқа саясат - бағалар және (Скандинав елдерi, Нидерландтар тағы
Келесi нұсқа - бағасын анықтау және еңбекақының мемлекеттiк
кепiлдемелiк бағдарлары. АҚШ –тағы Кеннеди және Картердiң
Нарықтық күштердiң ойынына монополияға қарсы шаралармен күшейтiлген мемлекеттiк кiрiсулер
Өкiнiшке орай, ешқайсысы түрлi табыстардың саясаты тамаша болып
табылмаған. Әлемдiк аты бар экономисттар мойындайды : 80- шi
Жаңа нұсқаларды iздестiру жалғасады: АҚШ-тағы танымалы фирмалар
Мәлiмдiлiкпен байланысты, күтпеген апат нарықтық тетiктi табиғи жұмыссыздық
Табиғи жұмыссыздық деңгейi - жанында еңбекақының өзгерiсiнде және
бағалар ықпал ететiн факторлар динамикалық теңестiрген. Онда шамалы өзара
Тiптен құнсыздануды баяулатуға жұмыстан шығаруға барлық елдерде
Көбiне-көп қажет болу, яғни табиғи жұмыссыздық деңгейi жоғарылату керек.
Сұрақ туындайды, қандай бағаны инфляция деңгейiн төмендетуге бiздiң
қоғамымыз төлейдi? Сандық көрсеткiштерi мынадай : 1% жұмыссыздыққа инфляцияны
Инфляция зардаптарын бейтараптандыру мақсатымен мемелекет инфляцияға қарсы саясат жүргізеді.Мемлекттің
Сәйкессіздікткрді біртіндеп жоймай инфляцияға қарсы саясатты құру мүмкін емес.
Инфляцияға саясаттың маңызды элементтерінің бірі қаржыны сауықтыру және халық
салдарын баяулатады.Сондықтан,бұл салалардың дамуына айрықша көңіл бөлінуі керек.Сыртқы саудамен
валюталық ақтауға көшіру қажет.Бір сөзбен,инфляция халықтың әл-ауқатының деңгейіне теріс
Батыс елдерінде инфляцияна жиынтық сұранымының жыл сайынғы өсу
Қарқынының өнім өндіру қарқынынан асып кетпеуімен түсіндіреді.Оны толық жұмыспен
Көбейтеді,ал ақшаның көп болуы экономикалық өсуді шектемейді(басқаша
Айтқанда жалақы мөлшерінің көп болуы материалдық мүдделікті төмендетеді,ол өндірістің
Мильтон Фридмен (1912 жылы туған), инфляцияны “өнімді шығаруға
Қарағанда ақшаның артықшылығымен шақыратылатын ақша феномені”
Болып табылады деп көрсетеді.
Көптеген елдердің экономикасында кейде мынандай жагдай қалыптасады:бағаның жалпы
бір мезгілде болады.Экономиканың бұндай жағдайын стагфляция деп атайды.Стагфляцияның барынша
түсіндіреді.Шындығында жоғары бәсеке жағдайында бір тауарладың
қымбаттауы басқа тауарлардың арзандауына әкеліп соқтырады. Жалпы бұл
тұрақты макроэкономикалық баға деңгейін қамтамасыз едеді.Ал егер бәсеке
жеткілікті дәрежеде болмаса,онда бағаның,оның төмендеуіне деген “қаттылығын” көреміз,яғни бір
Стагфляция монополиялардың нарықтағы үстемдігіне байланысты болады деген де көқарас
Жеткізеді.Дегенмен монополия жоғары баға деңгейінің себебі бола тұра,бірақ бағаның
Көптеген зерттеушілер стагфляцияның болу себебін инфляциялық күтумен байланыстырады. Сұраным
өсуіне және жиынтық ұсынымының азаюына себеп болады.Нәтижесінде
стагфляцияға тән бір мезілде бағаның өсуі және өндіріс көлемінің
орын алады.
Стагфляция себептері туралы теориялық даудың тәуелсіз Қазақстан
мемлекеті үшін де үлкен практикалық маңызы бар. Себебі
Мемлекеттің ақша жүйесін өзгерту,жүргізіліп жатқан экономикалық реформадан,яғни бір мезгілде
Сондықтан, ұлттық валютаны енгізі үшін қажетті алғышарттар жасалуы керек.Бірінші
Ұлттық валютаны енгізудегі ең басты нәрсе –қалыптасқан жағдайда оны
Осы сұраққа байланысты көптеген пікірлер бар, бірақ оның барлығы
Осы мәселе бойынша “Қазақстан: экономика және өмір” журналының 1993
Жаңа ақшаны қамтамасыз етудің бірінеше тәсілдері бар: алтынмен, шикізат
Ұлттық валютаны нарықтың шын мәніндегі катализаторы қылу үшін, оны
Бұндай жағдайда қаржы тепеөтендігіне, валютамен және алтын қорымен жабылмаған
3.2 Сұраныс инфляциясы.Инфляция деңгейін өлшеу.
Инфляция дегеніміз бағалардың орташа деңгейінің өсу қарқыны, бірақ бұл
Инфляция қарқыны = 158,2-154,5 Х 100 = 2,3 %
154,5
“70 – ереже ”деп аталатын ереже инфляцияны басқаша анықтауға
ААа
1984ж.
Инфляцияның екі еселенуі =
үшін белгілі бір жылдар саны баға өсуінің жылдық
қарқыны.
Мүлік иелері.Инфляция мүлікті сақтаушыларға да үлкен зардап әкеледі.Баға өсуінен
Қарыз алушы және несие беруші(дебитор және кредитор).Қарыз алушы және
Болжалды инфляция. Егер адамдар; 1) инфляцияны алдын ала біліп
Нақты пайыздық мөлшерлеме –бүл сатып алу қабілетінің пайыздық көбеюі.Яғни
3.3 Сұраныстың құнсыздануы және шығындары
Құнсыздану сұраныспен пен ұсыныстың арасындағы тепе-теңдiктiң
бұзылуы нәтижесi болып табылатындығы жоғарыда айтылған . Тепе-теңдiк
- қағаз ақшалардың эмиссиясы, сыртқы саудаға, салықтар
- өлшем және еңбек ақының әртүрлi деңгейiнiң ұзақтығы енетiн
- бағалар және меншiктi шығындардың анықтамасына ең iрi фирмалардың
Барлық үш белгiленген монополиялар өзара байланыстырған және әрбiр
өзiнше сұраныс және сөйлемнiң динамигiнде бағалардың арасы бойынша олардың
Сұраныстың құнсыздануын толығырақ қарастырамыз. Сұраныс
құнсызданудың нәтижесiнде тауарлардың санына ақшалардың молдығы пайда болады, бағалар
Сұраныстың құнсыздануы келесi ақшалай факторлармен шақырылады :
Экономиканы милитарландыру және әскери шығындардың өсуi. Барлық үшiн кем
Бiздер сұраныстың құнсыздануының екi тетiгiн салыстыруға
талаптанамыз , бағаның (социалистiк ) бiрiншi тетiгiнде дефициттi
1-шi сызба нұсқа. Сұраныстың құнсыздануының классикалық схемасы
Сұраныстың бойы солтүстiк-шығыс бағытта сияқты тепе-теңдiктiң нүктесiн орын алмастырар
Өкiнiшке орай, нарықтық жүйенi айна аударылған қылшық сол
2-шi сызба нұсқа. Сұраныстың құнсыздануының дефицит варианты
Екi графиктердi салыстыруды қосымша түсiндiрумен 3 сызба нұсқасы
3-шi сызба нұсқадағы. Сұраныстың құнсыздануының дефицит тетiгi
Меншiктiң көбiнесе мемлекеттiк формасының өнеркәсiптiк кәсiпорындардың ТМД елдерiндегi монополизм
Штрихталмаған тiк төртбұрыштың алаңы кәсiпорын-монополисттарды көмек көрсетудi құрастырылады. Сызықтаған
Қорытынды
Инфляция жаңа экономикалық фактор болып табылады , жеке жағдайларға
Қазақстанның құнсыздануының пайда болуына келесi себептер қызмет
Сонымен , құнсыздануды әлсiретудi онымен күрестiң құралдардың әлемдiк теорияда
Құнсызданудың процессi тұрақты мiнездеменi сипаттайды. Құнсыздану
дамыған нарықтық экономикасы бар елдерде шаруашылық тетiгiнiң ажырамас элементi
Құнсызданумен басқаруды ақшалай - несие және негiзiнен экономикалық саясаттың
Инфляцияға қарсы саясаттың нәтижелiлiгi оның iске асыруы және көп
факторларды жұмыс iстеудiң тiзбегiне тәуелдi болады.
Қолданылған әдебиеттер тiзiмi
1.Е.Ф.Борисов, А.А.Петров, Ф.Ф.Экономика - М : Экономика
2.Экономика теориясының оқулығы. Экономикалық ғылымдардың докторы, И.П.Николаева-
3.В.В.Усов. Инфлияция - Юнити 1999 .
4.Л.Н. Красавин Инфляция және антинфляция - 1993.
5. Нарықтық экономика негiздерi Б.Жүнiсов.,
6. Макроэкономика Фишер.
7.Жалпы экономикалық теория Шеденов
8. Саясат журналы - 2003 ж.
9.Қаржы және қаражат 1998 ж.
10.Экономикалық теорияның негiзi Е.Ф.Борисов. М : Ғылым ,
P
D1
D
D1
S
Q
P D1
S
D
D1
D
Q
P
E1
D1
C
Е
S
D S
Q
Экономикадағы инфляциялық процесстер
ҚР ұлттық банкі – мемлекеттің ақша-несиелік саясатының атқарушысы және тексерушісі
ЖОСПАРДЫҢ АЛҒАШҚЫ НҰСҚАСЫН ЖАСАУ
Мемлекеттік мекемелердегі қаржы инвестициялары
Несие шарты қарыз алушының қаржылық жағдайын ұстап тұру немесе жақсарту
Қазақстандағы жұмыссыздық себептері мен формалары жайлы
Негізгі құралдардың амортизациясы, есеп объектілері
Қазақстан Республикасының бюджеттен тыс қорлары және олардың қызмет ету ерекшеліктерін талдау
Зейнетақы жүйесі
Нарықтық экономикадағы мемлекеттің экономикалық қызметі