Терминологиялық сөздік
Мазмұны
Кіріспе.
I-тарау.
1.1. Сөздік туралы түсінік
II-тарау. Сөздіктің түрлері
2.1. Түсіндірмелі сөздік
2.2. Этимологиялық сөздік
2.3. Фразеологиялық сөздік
2.4. Диалектологиялық сөздік
2.5. Терминологиялық сөздік
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Қазіргі қазақ тілі лексикасын меңгеру үшін қазақ тілінің сөздік
Сөздік деген термин — басында бір-ақ мағыналы атау болғанымен,
Сөйтіп, сөздік дегеніміз — белгілі бір тілдің сөздік құрамындағы
Сөздік кітап болып, басылып шығуы да, қолжазба ретінде көшіріліп,
Лексикография грекше -жазамын деген екі сөздей жасалған. Мұның мағынасы
Жұмыстың құралы: тілдегі әртүрлі сөздіктер.
Бұл курстық жұмыс ағылшын тіліндегі, осы жұмыстың мақсаты сөздік
Бұл мақсатқа жету үшін қойылатын келесідей тапсырмалар қойылды :
Зерттеудің әдістері: берілген тапсымаларды шешу үшін салыстырмалы әдіс қолданылды.
Зерттеу материалдары ретінде сөздіктер туралы әр түрлі оқулықтар қолданылған,
Теориялық мәні өзектілігімен анықталады. Зерттеу нәтижесі және жұмыстың теориялық
Практикалық құндылығы сөздіктерсіз сөздің мағынасын, мәнін түсіну мүмкін емес.
Курстық жұмыстың зерттелу объектісі сөздіктердің түрлері болып табылады.
Курстық жұмыстың құрылымы: курстық жұмыс кіріспеден, екі тараудан, қорытындыдан
Сөздік туралы түсінік
Қазіргі қазақ тілі лексикасын меңгеру үшін қазақ тілінің сөздік
Сөздік деген термин — басында бір-ақ мағыналы атау болғанымен,
жеке тілдің сөздік құрамының, әлеуметтік топ диалектісінің, жазушы шығармаларының
тілдегі сөздерді, сөз тіркестерін, идиомдарды әліпби негізінде я тақырыптық
Алғашқы сөздік өзге тілдер сөздерін түсіндіру мақсатында ерте заманда
2. Сөздіктің түрлері
Сөздіктердің түрлері өте көп, шартты түрде оларды лингвистиқалық ,
Көп елдерде ұлттық тілдің түсіндірме сөздіктерін жасау мемлекеттің тіл
Лингвоелтану сөздігі белгілі бір тілде сөйлеушілердің ұлттық ерекшеліктерін
2.1. Түсіндірмелі сөздік
Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі – қазақ тіліндегі сөздердің мәнін
Мысалы, акция – бұл акционерлік қоғамның жарғылық капиталына үлес
Ақша – барлық тауарлардың құнын өлшейтін, жалпыға балама айрықша
Ақша бірлігі –барлйқ тауарлардың бағаларын бейнелеуге қызмет ететін, заңды
Акционерлік қоғам – жарғылық қоры акционерлердің арасында таратылғанн акциалардың
Акциздер – акцизделетін тауарларға және қызметтің акцизделетін түрлеріне салынатын,
Овернайт – банктердің Ұлттық банктегі корреспонденттік шотында дебеттік қалдықтың
Облигация - оның иесінің ақшалай қаражат салғандығын куәландыратын және
Овердрафт несиесі – клиенттің шотынан қаражатты шегеру, дебеттік қалдық
Овернайт несиесі - өтімділікті қолдау мақсатында бір түнге берілетін
Онкольдық несие – кредитордың алғашқы талабы бойынша бойынша өтелетін
Банкнота – орталық банктің айналысқа шығарған әр түрлі номиналдағы
Банкаралық несие – бұл комерциялық банктердің бір-біріне беретін несиелері.
Бағалы қағаздар нарығы – бағалы қағаздар сатып алынатын және
Банкроттық – қаржылық күйреу, жұтау , жоспардың күйреуі.
Бағалы қағаздар – иеленушілеріне мүліктік құқық беретін ақша немесе
Валюта – бұл біріншіден, сол елдің ақша бірлігі; екіншіден,
Валюталық бағам – бір елдің ақша бірлігінің екінші бір
Вексель – белгілі бір соманы алдын ала келісілген мерзімде
Жай вексель – вексельді ұстаушыға вексельде көрсетілген соманы белгілі
Қағаз ақшалар – бюджет тапшылығын жабу мақсатында шығарылатын және
Қаржылық вексель – белгілі бір ақша сомасын қарызға беруден
Коммерциялық банк – бұл ерекше өнім шығарумен айналысатын кәсіпорын
Кредиттік карточка – оның эмитенті мен карточка иесі арасындағы
Несие – бұл пайыз төлеу және қайтару шартында уақытша
Несиелік ақшалар – тауар өндірісінің дамуымен, яғни тауарларды сатып
Депозит – бұл клиенттердің ( жеке және заңды тұлғалардың)
Дивиденттер – акциялар бойынша төленуге тиісті табыс; заңи тұлға
Ломбардтар – бұл жылжитын мүліктерді (өтімді активтерді) кепілге ала
Ломбардтық несие – тез іске асатын бағалы заттарды немесе
Лизинг – бул лизинг берушінің (жалға берушінің) өзіне тиесілі
Резервтік қор – банк қызметінде пайда болуы мүмкін зияндардың
Чек – адымдағы шот иесінің чекті ұстаушыға белгілі бір
Инвестициялар – лизинг шартын жасаған кезден бастап лизинг заттарын,
2.2. Этимологиялық сөздік
Этимологиялық сөздік (грек. etymon – ақиқат, logos –сөз), белгілі
2.3. Фразеологиялық сөздік
Фразеологиялық сөздік — тілдегі сан алуан тұрақты тіркестерді жинап,
«Орыс тілінің фразеологиялық сөздігі» (ред. бас. А. И. Молотков)
^ Воспрянуть (восстать) ото сна. Выйти из состояния апатии,
Фразеологиялық сөздік бір тілдік түсіндірме сөздік түрінде де, екі
Фразеологиялық сөз тіркестері белгілі дәрежеде түсіндірме сөздіктерде де қамтылады.
Орыс тілі мен қазақ тілінде және т. б. Тілдерде
«Шықбермес Шығайбай.
Қазақ ертерек, аңыздарында Шықбермес Шығайтай аты аталады. Бұл -
Ел арасында кездесетін осы сияқты сараңдарды қазақ «нағыз Шықбермес
2.4. Диалектологиялық сөздік
Диалектологиялық сөздік әдеби тілдің лексикасынан тыс жатқан, бірақ ұлттық
Қазақ тілінде «Қазақ тілінің жергілікті ерекшеліктері (лексика)» деген атпен
Ж. Досқараевтің диалектологиялық сөздік түрінде жазылған жоғарыда аталған еңбегінен
«Далан. Сенек, ауыз үй, кіре берістегі бөлме: балалар даланда
«Мият. Болысу, біреудің сөзін сөйлеу, жақтау; сен оған мият
2.5. Терминологиялық сөздіктер
Терминологиялық сөздіктер ғылым мен техниканың т. б. Сан алуан
Кеңес дәуірінде түркі тілдерінің барлығында да ғылым мен техниканың
Қазақ тілінде қоғамдық ғылымдардың, физика, математика, биология, медицина, география,
Терминологиялық сөздіктер бір тілдік түсіндірме сөздік түрінде де, екі
Түркі тілдеріндегі терминологиялық сөздіктердің көпшілігі екі тілді аударма терминологиялық
Қорытынды
Лексикография (гректін лексикос — сөз және графос — жазу
Сөздіктердің негізгі түрлері мынадай:
Түсіндірме сөздік тілдегі барлық сөздерді қамтып, білдіретін мағыналарды мысалдар
Аударма сөздік бір тілдің сөздерін екінші тілге аударып береді.
Терминологиялық сөздік тілдегі әр түрлі ғылым мен техника саласы
Этимологиялық сөздік — тілдегі сөздердің шығу төркіні мен тарихын,
Орфографиялық сөздік — тілдегі сөздердің дұрыс жазылу қалпын, емлесін
Орфоэпиялық сөздік — тілдегі сөздердің дұрыс айтылуын көрсетеді: өйткені
Сөздіктің баска да түрлері бар. Олар: энциклопедиялық сөздік, жиілік
Пайдаланылған әдебиеттер:
1.Кеңеспев.І. Қазіргі қазақ тілі.-Алматы,1998.
2.Бектуров.Ш.К.Қазақ тілі.-Алматы,2001.
3.Балғанбаев.Ә.Қазіргі қазақ тілі лексикологиясы.-Алматы,1996.
4. Сөздіктер
2
Терминологиялық бірліктердің лексикографиялық сипаты
Сөздіктің түрлері және олармен жұмыс
Қазақ терминографиясының тарихындағы Алаш кезеңі
Лексикография жайлы
Сөздіктің түрлері
Педагогикалық бақылау теориясы бойынша электрондық терминологиялық түсіндірмелік сөздік
Аударматану терминдерінің когнитивтік-семантикалық құрылымы
Қазақ тіліндегі аударматану ұғымындағы терминдердің тілдік табиғатын семасиологиялық, ономасиологиялық және когнитивтік лингвистика тұрғысынан зерттеу
Біріздендіру – терминологиялық қорды қалыптастыру жолы
Қазақ тіліндегі терминдердің қалыптасуы