МАЙДА ЕРИТІН ВИТАМИНДЕР
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 2
1. СУДА ЕРИТІН ВИТАМИНДЕР 3
2. МАЙДА ЕРИТІН ВИТАМИНДЕР 11
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі: 13
КІРІСПЕ
Кейінгі кезде әлемдік ғылыми терминдерді бұзатын
Витаминдер деп химиялық табиғаты әртүрлі органикалық
1) алифатикалық витаминдер қатары (аскорбин қышқылы);
2) алициклды витаминдер қатары;
3) ароматикалық витаминдер қатары;
4) Гетероциклды витаминдер қатары.
Осылардың iшiнде табиғат пен күнделiктi тіршілікте
Суда еритін витаминдерге: тиамин, рибофлавин, пантотен
Майда еритiн витаминдерге: ретонол, кальциферол,
токоферол, филлохинон, у6ихинон, алмастырылмайтын май қышқылы
Қазiргi кезде 30-дан астам витаминдер түрлерi
Ал витаминдердi көп мөлшерде пайдалану гипервитаминоз
1. СУДА ЕРИТІН ВИТАМИНДЕР
Тиамин
Тиамин (В1 витаминi, аневрин). Тамақ құрамында
Азия және оңтүстік Америка материктерінде тұратын
Организмде В1 витаминінің жетімсіздігінен нервтердің
В1 витамині зат алмасуға, әсіресе углеводтардың
В1 витаиннің органихмнің түрлі зиянды әсерлерге
«Бери-бери» ауруымен ауырғанда адамның жүру қабілеті
В1 витаминінің кейбір тағам құрамындағы мөлшері
( 100 г тағамда, мг)
Тағам түрлері
Нан ашытқысы
Бұршақ
Сұлы жармасы
Қарақұмық жармасы
Сиыр еті
Рибофлавин (В2 витамині, лактофлавин)
Тамақта рибофлавин болмаса, баланың бойының өсуі
В2 витамині тотығу және қайтадан қалпына
В2 витамині әсіресе клетканың яғни организмнің
С витамині жеткілксіз болғандағыдай, рибофлавин гиповитаминозында
Рибофлавин картопта, капустада, қара нанда, ашытқыда,
В2 витаминінің кейбір тағамдардың құрамындағы мөлшері
( 100 г тағамда,мг )
Тағамдар
Ақ ірімшік
Капуста
Картоп
Ашытқы
Жұмыртқа
Қара нан
Сүт
Ақ нан
Ет-балық
Никотин қышқылы
(В5 витамині немесе РР никотиномед, пеллаграга
РР витаминінің аты «Pellagra prevebtig» /
В2 витаминінің кейбір тағамдардың құрамындағы
(100 г. тағамда. мг)
Тағамдар
Сыра ашытқысы
Қарақұмық жармасы
Ақ нан
Қара нан
Ас бұршақ
Ет пен балық
Сұлы жармасы
Картоп
Капуста
Сүт
Жұмыртқа
1926 жылы Гольдбергер қолдан жасалған диеталық
В6 витамині организмге өте қажетті-ақ. Өйткені
(2-метил – 3 окси – 4,5
В6 витаминін судағы ерітіндіден фосфорлы-вльфрамды
В6 витаминнің табиғи заттардан бөліп алу
Пиридоксиннің туындылары – фосфопиридоксаль мен фосфопиридоскаль
Ересек адамдарға В6 витамині орта есеппен
Кобаламин (В12 витамин, антианемиялық)
XIX ғ. ортасында асқазанның сілемей қабаттарының
Пангам қышқылы (В15 витамині)
1950 жылы Томияма деген оқымысты ірі
Аскорбин қышқылы (С витамині, цингаға қарсы)
1820 жылы Австралия дәрігері Крамер
XVI ғасырдың басында атақты Христафор Колумб
Адам тарихында ең бірінші дүние жүзілік
Бұдан ХХ ғасырдың басына дейін бүкіл
1907 жылы Холст пен Фрейлих шошқаларын
1921 жылы Н.Бессонов капустаның шырынынан тотығу-тотықсыздандыру
1927-1928 жылдары венгр оқымыстысы Сент-Дьердьи малдың
Р витамині (флавин, цитин, рутин)
1926 жылы венгр оқымыстысы Сент-Дьердьи зерттеулердің
Биотин (Н витамині)
XX ғасырдың басында түрлі жануарларға жүргізілген
1942 жылы Дю Виньо деген
Инозит
1895 жылы атақты орыс ғалымы В.И.
Фолий қышқылы (Вс витамині, птероилглютамин
1926 жылы В. Ефремов жеген зерттеуші
Сондай-ақ бұл витамин химиялық табиғаты жөнінен
Птероиглютамин - фолий қышқылы
Фолий қышқылы сары түсті кристалдық зат,
Вс витаминi пурин синтезiне қатысатындықтан,
Бұл витаминнiң тағы да бiр биологиябық
О
- СН3, - СН2ОН - С
Н
сияқты қалдықтарды тасымалдауда үлкен роль атқарады.
Тетрагидрофолий қьшқылының сақинада 5-жағдайда тұрған азоттың
Сонымен бiрге N5 – N10 -
Холин
Соңғы жылдары холиндi де витаминдерге жатқызады,оның
Парааминобензай қышқылы
1940 жылы Вуде сульфаниламидтi препараттардың гемолитикақ
Түрлі жануарларға жүргізілген тәжірибелер нәтижесiнде қоректiк
Бұл витамин активтік қатарына жатады, оған,
2. МАЙДА ЕРИТІН ВИТАМИНДЕР
Ретинол (А витамині, антиксерофтальмиялық)
А витамині химиялық структурасы тұрғысынан каротинге
Адам мен жануарлар тіршілігінде А витаминінің
Кальциферол (Д витамині, антиразиттік)
ХVII ғасырдың ортасында Глиссон деген ағылшын
Токоферол (Е витамині, антистерильдік)
Е витамині 1921 жылы Иванс деген
Активитаминдер
Клетканың витаминмен қоректенуіне әртүрлі әдістермен бөгет
Витамин молекулаларын бұзатын немесе олардың олардың
Витаминдердің структурасында ұқсас және олардың биологиялық
Мысалы, К витаминіне гепарин мендикумарин жатады.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Приходько «Валеология»
Ж.Ж.Жатқанбаев «Валеология»
Соколова, Абишева «Валеология – наука о
7
Майда еритін витаминдер
Витаминдер сипаты
Май еріткіш дәрумендер
Витаминдер классификациясы
Витаминдер алмасуы бұзылуын анықтау
Витаминдердің топтары мен түрлері
Витаминдердің жіктелуі
Витамин алмасуының бұзылуы
Құрамында витаминдер бар дәрілік шикі заттар
Витаминдер жайлы жалпы түсініктеме