Инвестициялық қызметтің негізгі қиыншылықтары
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ...............3
1 БӨЛІМ ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ҚЫЗМЕТТІҢ ӘЛЕУМЕТТІК –ЭКОНОМИКАЛЫҚ МӘНІ
1.1. Инвестициялық қызметтің механизмі мен қағидалары ………..……..….8
1.2. Инвестициялық қызметті құқықтық реттеу қажеттігі…......17
2 БӨЛІМ ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ҚЫЗМЕТТІҢ ЖАҒДАЙЫ
2.1. Қазақстан экономикасындағы шетел инвестицияларының рөлі және қызметтері……………………………………………………………………..........23
2.2. Қазақстан Республикасында инвестициялық қызметті мемлекеттік қолдау
2.3. Инвестициялық қызметтің негізгі қиыншылықтары …………….............42
3 БӨЛІМ БАСЫМДЫ САЛАДАҒЫ ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ҚЫЗМЕТТІҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ӨСУІН
3.1. Қазақстан Республикасында инвестициялық қызметті шетел тәжірибесі негізінде жетілдіру...................47
3.2. «Қазақстан Республикасының үдемелі индустриялық-инновациялық дамуының 2010-2014 жылдарға арналған
.
ҚОРЫТЫНДЫ …………………………………………………………….……….58
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ………………………………………. 61
КІРІСПЕ
Дипломдық жұмыстың зерттеу нысаны. Қазақстан Республикасындағы инвестициялық қызметтің экономикалық
Дипломдық жұмыстың пәні. Қазақстан Республикасындағы инвестициялық қызметтің экономикалық өсуі
Дипломдық жұмыс тақырыбының өзектілігі. Менің бұл тақырыпты таңдаған себебім:
Бүгінгі таңда нарықтық қатынастарға бейімделген Қазақстанның тәуелсіз мемлекет ретінде
Инвестициялық саясат ең біріншіден экономиканың тиімділігін өсіру және жоғарлату
2012 жылы желтоқсанның 14-ші жұлдызында Қазақстан Республикасының Президенті –
Мемлекеттің экономикалық дамуының позитивті процесі инвестиция тартусыз мүмкін емес.
Қазақстан экономикасының дамуы өндірістерді құру және қолданыстағы өндірістік инфрақұрылымның
Аймақта қолайлы инвестициялық климат жасау – бұл әртүрлі толық
1. Аймақ нарығы потенциалының сипаттамасы;
2. Табиғи және еңбек ресурстарымен қамтылуы;
3. Экономикалық рефомалардың күйі мен алға жылжуы;
4. Инвестициялық қызмет үшін заңдық базаның болуы;
5. Мемлекеттік органдарда басқару шешімдерінің қабылдануының тәртіпке келтірілуі;
6. Нарықтық инфрақұрылым мен валюта нарығының дамуы
7. Банктік жүйенің тұрақтылығы;
8. Саяси климаттың тұрақтылығы мен бағыттылығы.
Қазақстан Республикасын 2050 жылға дейін дамытудың стратегиялық міндеттерінің
Экономиканың басымды салаларын дамытуға шетел инвестициясын тартуда негізгі факторлар
- минералдық ресурстарға бай жер қойнауларын барлау мен ашу
- өнімді экспорттаудан ақшалай түсімнің үлкен үлесінің болатындығы;
- амортизацияның жоғары қарқыны;
- осы сферадағы ынтымақтастықтың екі жақты тиімділігі;
- республика заңнамаларында инвесторлар үшін қолайлы жағдайдың болуы.
Шетел капиталын тарту аймақтағы өндіріс кәсіпорындарын дамытуға ынталандырады, ал
Дипломдық жұмыстың мақсаты- экономикалық жағдайлар тұрғысынан еліміздегі инвестициялық климаттың
- инвестицияның экономикалық мазмұнына шолу;
- еліміздің инвестициялық саясатын зерттеу;
- инвестициялық қызметтің құқықтық реттелуін қарастыру;
- экономиканың басымды салаларындағы инвестицияның қазіргі
күйіне талдау жасау;
- инвестициялық климатты жетілдіру жолдарын келтіру.
Жұмыстың ғылыми жаңалығы. Қазақстан Республикасындағы инвестициялық қызметінің концептуалдық жай-күйін
Қазақстан Республикасындағы инвестициялық қызметтің экономикалық өсуі мен құқықтық реттелуінің
Қазақстан Республикасындағы инвестициялаудың концептуалдық және ұйымдастырушылық негіздері зерттелген;
Қазақстан Республикасындағы инвестициялық қызметті экономикалық өсуін жетілдірі жолдары
Тақырыптың зерттелу деңгейі. Қазіргі таңда Қазақстанның дамуы барысында инвестициялық
Соңғы жылдарда институционалдық инвесторлардың активтерін басқарудың портфельді әдістерін қолдану
Бүкіл қор рыногына қатысты, оның ішінде инвестициялық менеджмент, портфельді
Жалпы инвестициялық қызметтер және портфельді инвестициялар теориясына қатысты үлкен
практической конференции, Польша, май, 2008г.), «Концессия – разновидность инвестиционного
Дегенмен, қазақстандық экономика мектебінде инвестициялық портфельдің тәуекелін бағалау және
Жұмыстың әдіснамалық негізі. Жұмысты орындау барысында келесі экономикалық–статистикалық зерттеу
Диплом жұмысының құрылымы: кіріспеден, 3 бөлімнен, қорытындыдан және пайдаланылған
Диплом жұмысының бірінші бөлімінде қаржыландырудың ұзақ мерзімді көздерін бастапқы
1БӨЛІМ ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ҚЫЗМЕТТІҢ ӘЛЕУМЕТТІК –ЭКОНОМИКАЛЫҚ МӘНІ МЕН
1.1. Инвестициялық қызметтің механизмі мен қағидалары
«Инвестиция» деген сөз латынның «инвест» (салу) дегенінен шыққан. Енді
Сөйтіп, нені салуға болады? ірі банктердің қаржылық ресурстары, өнеркәсіптік
Бұл - акцияны сатып алу, олармен биржадағы ойынға қатысу,
Инвестиция дегеніміз – табыс алу мақсатында кәсіпкерлік және басқа
Инвестициялық қызмет бұл – инвестицияларды салып және инвестицияларды жүзеге
Инвестициялаудың тар кәсіпқойлық анықтамасы бұдан да қатты, мұнда қаржы
Енді қаржыны кімдер салады? Негізгі салымшылар кәсіпорындар, фирмалар, мемлекет
Инвестицияны жүзеге асырушы заңды және жеке тұлғалар, бұлар коммерциялық
Инвестор - бұл капиталды салған кезде, көбіне басқа біреудің
Кәсіпкер - бұл белгілі бір тәуекелділікпен өз капиталың салушы
Саудагер - бұл белгілі, алдын-ала есептелінген тәуекелділікке баруға дайын
Ойыншы - қандай да болмасын тәуекелдікке баруға дайын адам.
Инвестициялау мақсаты - табыс, пайда, кіріс. Кірісті қаржыны бизнестің
Инвестициялар – кәсіпкерлік қызметі үшін қолданылатын, заңды тұлғаның жарғылық
Инвестициялар – кәсіпкерлік қызметтің және нәтижесінде пайда (табыс) құралатын
Инвестициялар нақты инвестициялар және қаржы инвестициялары болып бөлінеді. Нақты
Бірінші жағдайда инвестор, өзінің өндірістік капиталының көлемін - өндірістік
Капиталдың кейбір салымдары шығысты құраушыларға әсер етеді. Мәселен, шығынды
Барлық инвестициялар екі негізгі топқа бөлінеді: нақты (капитал құрушы)
Нақты инвестицияларды кейде тікелей деп атайды, өйткені олар өндірістік
Қаржылық мүлікке салым бас кәсіпорындардағы үлестік қатысуларға құқық алу,
Одан басқа, бастапқы инвестиция немесе нетто-инвестицияларды айырады, олар кәсіпорын
Реинвестициялар – бұл қайтадан босаған инвестициялық ресурстар, өндірістің жаңа
Негізгі капитал мөлшерін ұлғайтатын және оның модернизациясына бағытталған жаңа
Тұтынылған құралдар орнын толтыруға, қызмет етуші кәсіпорындар қуаттарын техникалық
Кәсіпорынның өндірістік-шаруашылық қызметінің маңызды бір бөлігі өзінің өндірістік-экономикалық потенциалын
Инвестициялық қызмет – коммерциялық ұйымдардың жарғылық капиталына қатысуға немесе
Инвестициялық қызметтердің субъектілеріне инвесторлар (инвестициялық қызметті жүргізетін жеке және
Инвестициялық жоба – қызмет етуші өндірістерді кеңейту және жаңарту,
Инвестициялық преференциялар – Қазақстан Республикасының Заңнамасына сәйкес инвестициялық жобаларды
Инвестор - ҚР-да инвестицияны іске асыратын жеке немесе заңды
Инвестициялық талас – инвестордың инвестициялық қызметіне байланысты инвесторлар мен
Мемлекеттік натурлық гранттар – ҚР-дың заңды тұлғасына инвестициялық жобаны
Құзыретті орган – келісімшартқа отыру және орындалу барысын бақылауменен
Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы – ҚР-ң заңнамасында бекітілген құрылған
Инвестициялық қызмет – мемлекеттің жүргізетін құрылымдық саясатымен тығыз байланысты
Құрылымдық қайта құру институционалдық рефрмалармен қатар Қазақстанда болып жатырған
Бұл қайта құру жылдар бойы жинақталған жоспарлы шаруашылықтың терең
Мемлекеттік инвестициялық қызметтің басты мехнизімінің бірі мемлекеттік қаржы болып
Инвестициялық қызметті қаржыландыру көздері және жүйесі туралы айтар болсақ.
Мемлекеттік қаржы өзінің құрамына келесілерді енгізеді:
- мемлекеттік бюджет;
- бюджеттен тыс қорлар;
- мемлекеттік несие жүйесі;
- сақтандыру жүйесі.
Қаржыландыру жүйесі
Мемлекттік қаржы
Шаруашылық етуші субъектілер қаржысы
Сурет 1- Қаржыландырудың құрамды өзара байланыс бөлігі
Мемлекеттік бюджет қаржы ресурстарының орталықтанған қорын жинақтау формасы болып
Бюджеттен тыс қорлар үкімет пен жергілікті басқару органдарының қаржы
Мемлекеттік несие жүйесі шаруашылық етуші субъектілердің, қайтарылуы есептелген,
Бөлуші қызмет нақты бір шаруашылық етуші субъектіні қажетті қаржы
Бақылау функциясы қаржы ағымы мен олардың көлемдік шығындарын талдауға
Ұйымның инвестициялық қызметтегі қаржыландыру жүйесі бірнеше мәселелері шешімімен байланысты.
- ұйымның инвестициялық қызметін қамтамасыз ету үшін қаржы ресурстарын
- қаржылық стратегияны әзірлеу;
- жедел қаржы жоспарын әзірлеу;
- әлеуетті инвесторлармен келісімшартқа отыру.
Инвестициялық қызметті қаржыландырудың рационалды жүйесі қаржы ресурстарын пайдаланудың тиімділігін
Ұйымның инвестициялық қызметінің қаржыландыру жүйесі келесі принциптерге сүйенуі керек:
қаржыландыру жүйесінің максимальді нәтижеге мақсатты бағытталуы;
инвестициялық қызметтің заңды қорғалуы және қаржылық негізділігі;
қаржыландыру көздерінің неғұрлым көп болуының жеткіліктілігі;
қаржыландыру жүйесінің нақты жағдайда икемділігі мен бейімділігі.
Инвестициялық қызметті жақсы ұйымдастырылған қаржыландыру
жүйесінің болуы ұйымның қызметінің жоғары тиімділігін қамтамасыз ете
Қаржыландырудың негізгі көздері. Инвестициялық қызметті қаржыландыру көздері көп көлемділігімен
Қаржы көздерінің түрлері
Сурет 2- Қаржыландыру көздерінің түрлері
Ұйымның жеке қаржы ресурстары жарғы капиталы, пайда, амортизациялық аударымдар,
Тартылған қаржы ресурстары акция, еңбек колективі жеке және заңды
Сурет 3- Инвестициялық қызметтің негізгі қржыландыру көздері
Нақты инвестициялық жобаларды қаржыландыру үшін мемлекет деңгейінде де, ұйым
Инвестициялық шешім қабылданған және шығындар мен салынатын құралдар мерзімі
Тәжірибе көрсеткендей, жобаны қаржыландыру мәселелері толық шешімін таппайынша жұмыстарды
Бұл жағдайда потенциалды инвесторлармен алынатын несиенің пайыздық мөлшерлемесі туралы
Инвестициялық қызметті қаржыландырудың маңызды көздерінің бірі болып мемлекеттік бюджет
Келесі басты механизм ол – ақша-несиелік құралдар. Ақша құралдары
Монетарлық саясат жетілген нарықтық экономика саясатын, институционалды және
Инвестициялық қызметтің толық қанды жұмыс істеуі үшін төмендегідей бағыттағы
- инвестициялық қызметтің ақпараттық қамтамасыз етілуі.
- потенциалды инвесторларды елдегі жүргізіліп жатырған реформалар, демократиялық қайта
- әртүрлі халықаралық жиындарда елдің инвестициялық мүмкіндігін көрсететін хабарламалар;
- елдегі экономикалық жағдай мен оның даму перспективалары туралы
- мемлекеттік органдар мен инвесторлардың өзара байланысында транспаренттілікті қамтамасыз
- дипломатиялық келіссөздердің шеберлігі;
- елдің инвестициялық мүмкіндіктерін таныстыру.
- инвестициялық қызметтің заңнамалық қамтамасыз етілуі.
Басты мақсаты салымның өсімі мен пайдасы, оның сенімділігі мен
Инвестициялық инфрақұрылымның дамуына келейік. Инвестициялық инфрақұрылым, елдің инвестициялық климатының
- инвестордың өз қызметінде пайдаланатын территориясының инфрақұрылымдық жағдайы (автомобиль
- дүниежүзінің дамыған елдеріндегі тікелей инвестиция тарту тәжірибесін пайдалануы;
- инвесторларға маман жұмысшы кадрларын іздеу мен дайындауға көмектің
- инвесторларға тығыз ынтымақтастық орната алатын екінші деңгейдегі банктердің
Инвестиция тартуда мемлекеттік қолдаудың жетілдірлуі.
- экономика салаларына тікелей инвестиция тартуда мемлекеттік қолдаудың икемділігі
- елдегі саяси тұрақтылықтың болуы.
Қазақстан Республикасына инвестиция тарту келесі негізгі мемлекеттік инвестициялық принциптерін
Тұрақтылық және болжау мүмкіндігі. Елдің инвестициялық климатының сапасы берілетін
Инвестициялық қызметті реттеуші, әлемдік стандарттарға сай ашық және бір
Инвестициялардың заңды құқықтарын қорғау. Биліктің барлық деңгейінде инвесторлардың құқықтарын
Отандық және шетел инвесторларының қызметі үшін тең шарттар. Қазақстан
Келісімшарттар мен халықаралық келісімдердің шарттарын сақтау Қазақстанға деген сенім
Тікелей инвестициялардың пайдалылығы мен нәтижелілігі. Инвестор пайда алуға құқығы
Экономиканың басымды салаларына тура инвестицияларды ынталандыру. Жеңілдіктер мен преференциялар
Әр инвесторлар тобына қызметі үшін ішкі қор нарығының ақпараттық
Қоршаған ортаны қорғау. Жер қойнауын пайдалану мен тауар және
1.2. Инвестициялық қызметті құқықтық реттеу қажеттігі
Нарықтық экономикаға ауысу, өндірісті технологиялық модернизациялау қарқыны Қазақстан Републикасының
Дегенмен, қазіргі кезде жағдай жақсарып келеді. Республика Парламенті елдегі
Елімізде инвестициялық климатты жақсарту – бұл әртүрлі тұтас кешенді
Шетелдік инвестицияларды құқықтық реттеу екі деңгейде жүзеге асады: ұлттық-құқықтық
Шетелдік инвестицияны халықаралық-құқықтық реттеу екі жақты және көпжақты халықаралық
Екі жақты келісімдер кепілдіктерінің бірі – шетелдік инвесторға оның
Тіпті, сот процесі арқылы жеңіп алғандағы материалдық пайда, елдің
Екі жақты келісімге сәйкес шетелдік инвестиция үшін тағы да
Сонымен, шетелдік инвестицияны ынталандыру мен қорғау туралы екі жақты
Қазақстан Республикасының Парламенті «Тікелей инвестицияны мемлекеттік реттеу туралы» Заң
2003 жылдың 8 қаңтарында «Инвестиция туралы» Заңның қабылдануы Қазақстанда
Қабылданған заңдар республиканың инвестициялық климатын отандық және шетел инвесторлары
«Тікелей инвестицияларды қолдау туралы» Заңы инвесторлардың құқықтарының ерекшелік деңгейін
Бірінші кезекте басымды салаларға тікелей инвестицияны мемлекеттік қолдаудың міндеті
Бұл ең алдымен машина жасау, шикізатты өңдеу және ақырғы
Бекітілген инвестордың мүддесін қорғау бойынша Қазақстан Республикасымен ұсынылған кепілдікке
инвестордың өзін жарғылық қорда немесе шаруашылық серіктестік акцияларындағы үлесін
бекітілген инвестор өндіретін тауарларды сату мен өткізуді бақылайтын мемлекеттік
шикізат өткізу немесе тауар сату барысында бағаны реттеу және
инвесторларға заң бойынша тиісті мүлікті басқаруда мемлекеттік органдар мен
Қазақстан Республикасы Заңымен инвестициялар, кіріс, дивиденд, инвесторлардың құқығы мен
Бұл заң[17] арқылы инвесторлар инвестициялық жобаларды жүзеге асыру үшін
Жобаны жүзеге асыруға қажетті жабдықтар, шикізат пен материалдар импортының
Заң инвесторды бекіту процедурасын экспертизаға қажетті мерзімді анықтап, оларды
Жеңілдіктер берілуі мен қатар инвесторлардың жауапкершілігіне қатаң талаптар да
Республикада инвестициялық клиамтқа жағымды жағдай жасау және бұл процестің
Тағы да бір маңызды нәрсе, инвестициялық жобаны жүзеге асыруға
Сонымен қатар, Қазақстан Республикасындағы инвесторлардың қызметін көрсететін кең ақпараттық
2 БӨЛІМ ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ҚЫЗМЕТТІҢ ЖАҒДАЙЫ МЕН
2.1. Қазақстан экономикасындағы шетел инвестицияларының рөлі және
Әлемнің көптеген елдерінің тәжірибесі тікелей шетел инвестицияларын (әрі қарай
Шетел ресурстары экономикалық белсенділікті жандандыру мен экономикалық өсудің тұрақты
Өтпелі экономикасы бар елдермен салыстырғанда Қазақстандағы ТШИ көлемі мардымды
Компаниялардың өз қызметін осы және басқа елдерде жасау туралы
Қазақстан және басқа да бұрынғы социалистік елдер үшін бұл
Қазақстан Республикасының Ұлттық банкінің мәліметі бойынша Қазақстанға 1993-2006 жылдар
Ел экономикасына шетел инвестициялар ағымына тән басты ерекшелік -
Тікелей шетел инвестицияларының ең көп ағымы 2006 жылы 4607,6
Сурет 4- Қазақстан Республикасы экономикасына тура шетел инвестицияларының ағымы
*Қазақстан Республикасының Ұлттық банкінің мәліметі.
Қазақстан экономикасына тура инвестициялардың өсуі – жағымды жәйт. Жедел
Әлемнің 40 елі Қазақстанда тура инвестицияларды жүзеге асыруда. Бұл
Қазақстанға 90-шы жылдар басында жеке инвестициялардың экспорты бойынша шетел
АҚШ компаниялары, әсіресе, мұнай-газ өнеркәсібінде, электроэнергия өндірісінде, өңдеу өнеркәсібінде,
Келесі ірі инвестор – Ұлыбритания. Қазақстанға ағылшын компаниялары 1994-2005
Жаңа индустриалды елдердің ішіндегі ең ірісі – Оңтүстік Корея.
Азия елдерінің ішінде Қытай (1235,6 млн.АҚШ долл.) және Жапония
Тікелей шетел инвестицияларының ірі салымшылары Италия (2136,9 млн. АҚШ
Кесте 1-Елдер бойынша келген тікелей шетел инвестицияларының үлесі
(1994-2005 жж.) [21]
Мемлекет атауы ТШИ салымы, млн. АҚШ долл. Үлесі, %
Австрия 34,6 0,1
Белиз 18,4 0,06
Бермуд құрлығы 75,4 0,3
Ұлыбритания 4046,3 13,6
Венгрия 22,6 0,08
Виргиндік құрлығы 577,8 2
Германия 460,7 1,5
Гэрнси құрлығы 1,8 0,05
Израиль 16,1 0,05
Индонезия 294,3 1
Иран 17,6 0,06
Ирландия 46,9 0,15
Исландия 154,4 0,5
Испания 15,3 0,05
Италия 2076,8 7
Кайман құрлығы 108 0,36
Канада 1089,9 3,7
Кипр 91,3 0,3
Қытай 1235,7 4,6
Либерия 200,3 0,67
Ливан 10,2 0,03
Лихтенштейн 59,8 0,2
1-ші кестенің жалғасы
Нидерланды 2193,6 7,4
Норвегия 77,3 0,26
ОАЭ 16,1 0,05
Оңтүстік Корея Республикасы 1803,7 6
Молдова Республикасы 34,7 0,1
Ресей Федерациясы 930,4 3
Румыния 46,9 0,15
Сингапур 19,7 0,07
Словакия 20,8 0,07
АҚШ 8895,2 29,9
Турция 8031 2,7
Франция 688,3 2,3
Чехия 57,7 0,19
Швеция 23,2 0,08
Швейцария 1862,3 6,3
Япония 618,6 2
Басқа мемлекеттер 771,8 2,6
Халықаралық ұйымдар 40,3 0,14
Барлығы 29750 100
Сонымен бірге ТМД елдері 1068,1 3,5
Кестеде тікелей шетел инвестицияларының үлестері елдер бойынша көрсетілген.Шетел компаниялары
Салалар атауы Инвестиция көлемі (млн. тенге) Үлесі, %
Барлығы 29750 100
Ауыл шаруашылығы,аң аулау, орман және балық аулау 16 0,1
Тау-кен өнеркәсібі 17144,1 57,6
Өңдеуші өнеркәсібі 4561,4 15,3
Электроэнергия,газ және су өндірісі мен бөлу 563,8 1,9
Құрылыс 236,1 0,8
Көлік пен тұрмыстық өнімдерді жөндеу және сату 647,6 2,1
Мейманханалар мен мейрамханалар 107,8 0,4
Көлік және байланыс 557,8 1,9
Қаржылық қызмет 379,3 1,3
Жылжымайтын мүлікпен операциялар, кәсіпорындарға жалға беру және өызмет көрсету
Білім беру, денсаулық сақтау және әлеуметтік қызметтер 204,5 0,7
Аталған қызмет түрлеріне жатпайтын қызмет түрлері 360,8 1,2
Сурет 5-Тікелей шетел инвестицияларының салалар бойынша үлесі (1994-2005
Бұл суретте көріп отырғанымыздай шетел инвестицияларының ең көп салымы
Жалпы алғанда, 1994-2005 жж. кен өндіру өнеркәсібіне 17
Кен өндіру өнеркәсібінің басқа салаларына тікелей шетел инвестицияларының салымы
1999 жылдан бастап аздаған сомада шетелдік инвестициялар көмір өнеркәсібіне
2002 жылдан бері ТШИ келе бастаған саланың бірі урандық
Қазақстанның өңдеу сферасына капитал салымының басымды объектілері болып ең
Сурет 6 - Тау-кен өнеркәсібінің негізгі салаларына 1994-2005 жж.
Ең жоғарғы ағымы 2004 ж. келеді, ол 2 млрд.
Сурет 7 - Өңдеу өнеркәсібінің негізгі салаларына 1994-2005 жж.
Қызмет көрсету саласына тартылған ТШИ көп үлесі геологиялық зерттеу
Алайда мына фактіні атап көрсеткен жөн, білімге, денсаулық сақтау
1998-2005 ж. 25 наурыз аралығында келісімшарт саны 495, жалпы
Қазіргі уақытта қарекет етуші келісімшарт саны 270, жалпы сомасы
ҚР «Инвестиция туралы» заңына сәйкес 2003 ж. 8 мамырынан
Кесте 3 - Индустриалды-инновациялық даму Стратегиясын орындау мақсатында жасалған
Қызмет түрі Келісімшарт саны
1 2
1.Өңдеу өнеркәсібі, оның ішінде:
азық-түлік өнімдерінің өндірісі
тоқыма өнеркәсібі
5
4
3 кестенің жалғасы
1 2
ағаш өңдеу
целлюлозды-қағаз өнеркәсібі
химия өнеркәсібі
пластмасса және резеңке бұйымдарының өндірісі
металл емес минералды өнімдер өндіру
металл өнеркәсібі және дайын металл
бұйымдарының өндірісі
машина және жабдық өндірісі
электр жабдықтар өндірісі
өнеркәсіптің басқа да салалары
2. Ауыл шаруашылығы
3. Электроэнергия және ыстық су өндіру және тарату
4. Құрылыс
5. Туристік қызмет
6. Транспорт
7. Әлеуметтік қызмет көрсету 3
12
6
12
20
9
6
4
4
14
15
13
1
11
4
Барлығы 152
Өңдеу өнеркәсібі саласында жасалған келісімшарттар ішінде металл емес өнім
Кесте 4 - Экономика секторлары бойынша құрылған инвестиция келісімшарттары
Экономика секторы Келісімшарт саны Инвестиция саны
млн. теңге млн. АҚШ
долл.
1. Өңдеу өнеркәсібі 94 54190,4 396,903
2. Ауылшаруашылығы 14 12578,9 92,131
3. Электроэнергия және
ыстық су өндіру және
тарату 15 29604,3 216,829
4. Құрылыс 13 9383,4 68,726
5. Туристік қызмет 1 1234 9,038
6. Транспорт 11 56210,5 411,699
7. Әлеуметтік қызмет
көрсету 4 506,4 3,709
Барлығы 152 163707,8 1199,035
Инвестицияның негізгі ағымы экономиканың өңдеу секторының материалды-техникалық базасын жақсартуға
Кесте 5 - Инвестициялар мен инвестициялық преференциялардың жасалған келісімшарттар
Жаңа өндірістерді ашу Өндірісті кеңейту және жаңарту Кедендік алымдар
Келісімшарттар саны 91 61 18 20
Сомасы, млн. АҚШ долл. 835 363,9 26,7 26,4
Аймақтық разрезде келісімшарт саны (ең көбі Алматы қ. бойынша
Кесте 6 - Аймақтар бойынша жасалған келісімшарттар (саны, көлемі).
№ Аймақтар Келісімшарттар саны Инвестиция көлемі
млн. тенге млн. АҚШ долл. 1 Алматы
2 Астана 14 10642,6 77,949
3 Алматы облысы 20 8374,9 61,34
4 Ақмола облысы 9 2765,6 20,256
5 Ақтөбе облысы 10 6126,1 44,869
6 Атырау облысы 4 18435,9 135,029
7 Шығыс Қазақстан облысы 5 1614,8 11,827
8 Жамбыл облысы 2 272,7 1,997
9 Қарағанды облысы 6 37137,9 272,007
10 Қостанай облысы 8 12328,1 90,294
11 Қызылорда облысы 1 446,1 3,267
12 Павлодар облысы 6 3550,3 26,003
13 Солтүстік Қазақстан облысы 9 18798,8 137,687
14 Батыс Қазақстан облысы 1 12994,4 95,174
15 Маңғыстау облысы 2 1434,3 10,505
16 Оңтүстік Қазақстан облысы 8 9715,4 71,158
Барлығы 152 163707,8 1199,035
Территориялық бөліністе ТШИ ағымының теңсіздігі байқалады. Инвесторлар өзінің капиталын
Сөйтіп ТШИ аймақтық таралуының бірдей еместігін айтуға болады. Бұл
Жасалған келісімшарттардың он төрті Астана қаласының құрылысы және дамуымен
«Деловой центр «Сити-Палас» қоғамдық кешенінің құрылысы мен эксплутациясы;
ЖАҚ «Ақмола электробайланыс компаниясы» электр кешенін оптимизациялау;
Құрылыс металл бұйымдарын өндіру;
Қазіргі кездегі құрылыс компанияларының активтерін құру және құрылыс күштерін
Бетон өндіру;
Бетоннан жасалатын бұйымдарды өндіру;
Құрылыс материалдарын шығару бойынша өнеркәсіп базаларын құру.
Жасалған келісімшарттардың ішіндегі ең ірілері:
«Кенкияк-Атырау»
мұнай құбырының құрылысы мен эксплуатациясы (“СЗТК Мұнай тас” ЖАҚ
«Атасу-Алашанькоу» мұнай құбырының құрылысы мен эксплуатациясы («Қазақстан-Қытай» ЖШС), инвестиция
«Ауыр жүктерді ұйымдастыру үшін темір жол транспортына иемдену» («Евразия
«Шыны жасау зауыты Лисаковск қ. Қостанай облысы», (“Лисаковск шыны
“Бидай өңдеу және кілегей, ашытқы, этанол, көмірқышқыл газын өндіруші
“Көпсалалы ауылшаруашылық кешенін құру” (“КазАгроРесурс компаниясы” ЖШС – 27,9
“Электр желілері мен жабдықтарын қайта қалпына келтіру, реконструкция және
“Ұялы бетоннан өнім шығаратын зауыттың құрылысы мен эксплуатациясы” (“Экатон
“Петропавл қаласында астық өндіру” (“Сұлтан - ЭММК” АҚ –
“Мақта талшықтарын терең өңдеу әдісі бойынша жұмыс істейтін біріккен
“Өндірістік қуаттарды кеңейту” (“KUAT корпорациясы” ААҚ – 11,0 млн.
“Жартылай өңделген еттер” (“ЛИТ - Азия” ЖШС – 10,8
Келісімшарт жасаған 152 кәсіпорынның 36-сы шетел қатысуымен. Олардың жобалар
Кесте 7 – Шетел инвесторларымен салалар бойынша жасалған келісімшарттар
Қызмет түрі Келісімшарт саны
1.Өңдеу өнеркәсібі, оның ішінде:
азық-түлік өнімдерінің өндірісі
текстиль өнеркәсібі
целлюлозды-қағаз өнеркәсібі
химия өнеркәсібі
пластмасса және резеңке бұйымдарының өндірісі
металл емес минералды өнімдерін өндіру
металл өнеркәсібі және дайын металл
бұйымдарының өндірісі
машина және жабдық өндірісі
2
1
3
2
2
5
4
3
- электржабдықтар өндірісі
2. Ауылшаруашылығы
3. Электроэнергия және ыстық су өндіру және тарату
4. Құрылыс
5. Транспорт 1
1
7
3
2
Барлығы 36
Экономиканың басымды салаларында қызметін жүзеге асырушы кәсіпорындарға жеңілдіктер мен
ҚР Индустрия және сауда министрлігінің инвестиция жөніндегі комитеті
2004 жылы 64 келісімшарт жасалды, олар экономиканың басымды салаларында
Негізгі капиталға салынған инвестиция көлемінде шетелдік инвесторлардың үлесі жыл
Мәселен, инвестициялық жобалардағы шетел капиталының қатысуы туралы кейбір жобаларға
2004 жылы Инвестицияларды таратуды талдау мынадай мәлімет береді: келісімшарттың
2004 жылы аймақтар бойынша инвестициялардың бөлінуін талдау келісімшарттың көбі
2.2. Қазақстан Республикасында инвестициялық қызметті мемлекеттік қолдау
Экономиканың басымды салаларында қызметін жүзеге асырушы кәсіпорындарға жеңілдіктер мен
Республикада инвесторлармен жұмыстың құқықтық базасы белсенді дамуда. ҚР мынадай
“Инвестициялар туралы” (08.01.03 ж.)
“Банкроттық туралы” (21.01.97 ж. және 03.06.03 ж. өзгерістерімен)
“ҚР Ұлттық банкі туралы” (30.03.95 ж. 10.07.03 ж. өзгерістерімен)
“Бағалы қағаз нарығы туралы” (02.07.03 ж.)
“Бюджетке салық және басқа да міндетті түсімдер туралы” (12.06.01
Инвестициялық жеңілдіктер беру 2003 жылдың 8 қаңтарында қабылданған “Инвестиция
Инвестицияны мемлекеттік қолдау шараларының жаңа механизмдері біршама жаңа артықшылықтарға
Алдымен, Заңда отандық та, шетелдік инвесторларды да бірдей дәрежеде
Шетелдік және отандық инвесторлардың теңдігі мемлекеттік ұйымдардың тексерулерін жүргізгенде,
Заңға сәйкес өкілетті органмен контракт жасауға төмендегідей инвестициялық преференциялар
1. инвестициялық салықтық преференциялар;
2. кедендік баж салығынан босату;
3. мемлекеттік натурлық гранттар.
Инвестициялық салықтық преференциялар белгіленген активтегі инвестиция көлеміне тәуелді
Заңға сәйкес төмендегідей салықтық преференциялар беріледі:
- Корпоративтік табыс салығына преференциялар бойынша корпоративтік табыс салығын
Қолданылатын заңнамаға сәйкес салық төлеушінің (заңды тұлға), зиян шегу
- Мүлікке салық преференциялары бойынша инвестициялық жоба шеңберіндегі белгіленген
Салық салынатын обьектінің салықтық базасы болып, бухгалтерлік есептің мәліметі
- Жерге салық преференциялары бойынша салық төлеушіге инвестициялық жобаны
Қолданылатын заңнамаға сәйкес жердің белгілі-бір категориялары салық төлеуге жатады.
- Ауылшаруашылық қызметтерге арналған жерлер үшін базалық ставкалары 1
- Елді мекендердің жерлері үшін (тұрғын үй фондылары мен
- Өнеркәсіп, транспорт, байланыс, қорғаныс және басқа да ауылшаруашылық
Инвестициялық салық преференцияларының қолданыла басталу мерзімі Қазақстан Республикасының Салық
Арнайы салық режимі қолданылатын заңды тұлға қызметі үшін, сондай-ақ
Мемлекеттік натурлық грант берілген Қазақстан Республикасының заңды тұлғаларына белгіленген
Кедендік баж салығынан босату инвестициялық жобаны жүзеге асыру
- Қазақстан Республикасы аумағындағы балама құрал-жабдықтар мен оған керекті
- Инвестициялық жобаны жүзеге асыруға байланысты құрал-жабдықтар мен оған
- Қазақстан Республикасы аумағында шығарылатын құрал-жабдықтар мен оған қажетті
Кедендік баж салығынан босату мүмкін болатын ұзартуларымен бір жылдық
Қолданылатын заңнамаға сәйкес кедендік баж салығының ставкасы жалпы кедендік–тарифтік
Қазіргі кезде импорттық баж салығы бойынша кедендік қорғау
Мемлекеттік натурлық гранттар Заңда бекітілгендей Қазақстан Республикасының Үкіметімен немесе
Мемлекеттік натурлық грант есебінде жер учаскелері, ғимараттар, машиналар және
Мемлекеттік натурлық гранттарды бағалау Қазақстан Республикасындағы бекітілген заңнамаларға сәйкес
Мемлекеттік натурлық гранттың максимальді мөлшері Қазақстан Республикасындағы заңды тұлғаның
Егер сұралған мемлекеттік натурлық гранттың бағаланған құны көрсетілген максимал
Жоғарыда айтылғандардан, Қазақстанда жеке инвестицияларды ынталандырудың құқықтық және экономикалық
Инвестициялық климаттың жақсаруы Үкіметтің қызметіндегі артықшылықты істердің бірі болуы,
Қазақстан нарықтық экономикалы ел ретінде Европамен де, АҚШ-пен де
Қазақстанға екінші жыл Шығыс Европа деңгейіне сәйкес келетін инвестициялық
2002 жылдың қыркүйегінде жетекші халықаралық “Mood’s” рейтингтік агенттігі Қазақстанға
2003 жылдың мамырында “Standart and Poors” агенттігі Қазақстанның шетелдік
Рейтингтік агенттіктің есебінше, рейтингтің өсуі республиканың тұрақты экономикалық өсу
Мемлекеттің фискалдық тұрақтылығы Ұлттық қорға мұнай мен салықтық түсімдердің
Макроэкономикалық тұрақтылық инфляция 6,4 пайыз деңгейінде және экономикалық өсу
Инвестициялардың өсуінің жалғасуына байланысты, мұнай-газ секторындағы өндіріс пен экспорт
Қазақстанның несиетік рейтингісін көтеру туралы шешім біздің елімізге АҚШ-тағы
«Қазақстан Республикасы халқының инвестициялық мәдениеті мен қаржылық сауаттылығын арттырудың
3 993 220 500 теңге, оның ішінде:
2007 жылы - 600 000 000 теңге;
2008 жылы - 697 505 000 теңге;
2009 жылы - 900 000 000 теңге;
2010 жылы - 900 000 000 теңге;
2011 жылы - 895 715 500 теңге";
бөлінді. Онда бірыңғай жарнамалық науқанның халыққа ақпараттық әсер етуін
2.3. Инвестициялық қызметтің негізгі қиыншылықтары
Қазіргі кездегі тура халықаралық инвестицияларды тарту саясатының негізгі мақсаты
Алайда ТШИ тартуды қолдануда республикада бірнеше мәселелер бар:
1. ТШИ құрылымы қазіргі таңда шикізаттық бағытта және кәсіпкерлерді
2. Аймақтық талдау аймақтардың инвестициялық рейтингі жергілікті билік күшімен
3. Шетел инвестициялардың шикізаттық бағыты республика экономикасының құрылымындағы диспропорцияны
4. ТШИ “Капитал ағымына” трансформациялануы. Тәжірибеде, талдау көрсеткендей шетел
5. Кәсіпкерлік шетел капиталы құрылымында заемға алынған құралдардың меншікті
Сөйтіп, ТШИ “әдемі статистикасы” бұрмаланған, ал ТШИ көбіне жаңа
Әрбір дамушы елдің экономикалық дамуының болмысы сыртқы қаржыландырудың
ТШИ тартудың мүмкін жағымсыз жақтарын обьективтік бағалаудың маңыздылығы –
Кейбір экономистердің пікірінше, жақын арада шетел инвесторларының дивиденд республика
Өлшеулі ағымның себебін талдай келе бірінші кезекте инвесторлардың түсініктемелеріне
Отандық және шетелдік мамандардың бағасы бойынша инвесторларды бәрінен бұрын
- елдегі еркін экономикалық аймақтардың жеткіліксіздігі;
- тұрақтық құбылмалы және тиянақсыз заңдар, заңдық базаның тұтастай
- экологиялық норманы ескеруде кәсіпорын жауапкершілігі мәселесінде саясаттың жоқтығы;
- транспорттық инфрақұрылымның дамымағандығы, Қазақстан мен сыртқы әлем
- Қазақстаннан сыртқы нарыққа құрлықпен тауар тасымалы үшін жер
Осы қорытындыларды растайтын басқа да зерттеу нәтижелерін келтірейік.
Шетел инвестициялары бойынша Кеңестік қызметтің тексеру мәліметіне сәйкес кейбір
1. Инвестициялық жобаларды іріктеудің жетілмеген, тәртіпсіз, шиеленіскен жүйесі
2. Шетел инвесторларына ықыластың кәсіпкерге емес, қаржылық құралдардың, салықтық
3. Шиеленіскендік, қайшылық, заңды аумалы-төкпелі қолдану және толығымен елемеу.
4. Заңды сақтау мен келісімшарттық қарым-қатынасты қамтамасыз ететін сенімді
5. Инфрақұрылымның шетел фирмаларының қажеттілігіне сәйкес келмеуі.
6. Корпорациялар үшін тұрақсыз, әрдайым өзгеретін салық режимі.
Салық және инвестициялар бойынша Халықаралық орталықтың батыстың ірі инвесторлары
- ірі нарықтық әлеует;
- табиғи ресурстардың молдығы;
- стратегиялық іскерлік орналасуы;
- аймақтағы басқа бәсекелестердің алдына шығу тілегі;
- инвестициядан түсетін әлеуетті пайда көлемі.
Сұраудың нәтижесі бойынша неғұрлым тартымдылау болып төмендегілер табылады:
- мұнай мен газ қоры;
- өндіріс;
- қызмет саласы (бухгалтерлік есеп және заңды қызметті қоса);
- тұтынушылық кооперация.
Сонымен қатар, шетел инвесторларын іскерлік мәселені шешудің бюрократиялық әдісі,
ТШИ теориялық пайдасының практикаға сәйкес келмеуі және бұрмалануы келесі
Нәтижесінде қазіргі уақытта бірде бір біріккен немесе шетел кәсіпорындары
Жер қойнауы байлығын қолдану барысында біріккен кәсіпорын құру барысында
Сөйтіп, ТШИ тартуда көңіл көншітерлік жағдай, кейде статистикаға қарамастан
Екінші жағынан, бұл жағдайды түзетуде ешқандай шаралар қолға алынбауда
Шетел инвестицияларын тартуда ең басты бағыт ақырғы өңдеу салалары.
Осы мәселелерді шешу үшін және экономикалық дамуға жету үшін,
Мемлекеттік инвестициялық саясатты жүргізу шикізаттық емес өндірісті дамыту мақсатында
Перспективті жобаларды табу бойынша потенциалды инвесторларға да, кәсіпорындарға
Ақпараттық-презентациялық шараларды өткізуден басқа, инвесторлармен, әсіресе, индустриалды-инновациялық дамудың ірі
Инвестициялық қарекет үшін жағымды ортаның қалыптасуына әсер етуші болып
Біріккен кәсіпорын құруда жаңа әдістер, олардың қызметінде радикалды өзгерістер
Тіпті ең дамыған елдерде де біріккен кәсіпорындарға қолдау көрсету
Осындай протекционистік саясатты барлық деңгейдегі әкімшілік басшыларының ұстанғаны дұрыс.
Батыс прессаларының хабарламаларының негізінде қалыптасқан пікірге байланысты, қазақстанда шынымен
Мәселелердің айтарлықтай кең шеңбері бар, алайда неғұрлым маңыздылары мүмкіндігінше
Қорытындылай келгенде, басты мәселелердің бірі кеден органдарының жұмыстарын
Сонымен, тура инвестициялардың көп бөлігі өндірістік салада шоғырланғанына қарамастан,
Осы құрылымдық бұрмалаушылықтың өзгермеуінің басты себептерінің бірі-қазақстандық экономиканың даму
3 БӨЛІМ БАСЫМДЫ САЛАЛАРДАҒЫ ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ҚЫЗМЕТТІҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ӨСУІН
3.1. Қазақстан Республикасындағы инвестициялық қызметті шетел тәжірибесі негізінде
Шетел капиталының ағымы және оны тиімді мемлеткеттік реттеу экономикаға
Ішкі инвестициялардың өсуіне қарамастан, Қазақстан экономикасында шетел инвестициялары маңызды
Қазақстанда және басқа ТМД елдеріндегі тура шетел инвестицияларын тартудың
- саяси тұрақтылық;
- елде жүргізілетін экономикалық реформалардың нарықтық объективтілігі;
- қолайлы инвестициялық климат;
- басқа елде ұқсас инвестициялық шешімдердің өміршеңдігі мен мүмкін
- құқықтық қорғалуы, ашықтығы және тұрақтылығы;
- жарамды, қолайлы өндірістік және нарықтық инфрақұрылым;
- табиғи ресурстардың баршылығы мен құны;
- валютаның еркін конверттелуі мен пайданы репатриациялау мүмкіндігі.
Теріс тенденциядан құтылып және тура шетел инвестицияларының өсуіне қол
- қызмет етуші шетел инвесторлары үшін жеңілдіктер мен преференциялар
- жергілікті билік пен шаруашылық субъектілер арасында меншікті нақты
- тұрақты экономикалық және сыртқы сауда заңнамасын құру, концессия
- салық ауыртпалығын төмендету мен салық құрылымын оңайлату;
- жерге жекеменшік енгізу;
- шетел инвестицияларын сақтандыру механизмдерін құру;
Инвестициялау процесінің негізін салымның басымды бағытын анықтау мен сәйкес
Приоритетті бағытты және бағдарламалық шараларды таңдау барысында мыналарды есте
- бұрын құрылған материалды-техникалық базаны, өндірістік қуатты және жабдықты
- қызмет етуші жұмыс орындарымен толықтыру және жаңа орындар
- экспортты-жарамды өнім үлесін ұлғайту;
- инвестиция қайтарымдылығы және ең алдымен, жоғары қор қайтарымдылық
- әртүрлі көздерден инвестиция тарту мүмкіндігі.
Бюджеттен тыс инвестициялар үшін мемлекеттік приоритеттер мен сәйкес жеңілдіктер
Инвестиция салу туралы шешім қабылдауны негізгі шарт инвестициялық жобаның
Инвестициялық климатты жақсарту мен шетел және отандық инвесторларды эконмикаға
- республика деңгейінде бақылау үшін арнайы банктік шоттарды амортизациялық
- халық жинақтарын міндетті сақтандыру жүйесін бекіте отырып, халықтың
- инвестициялық климатты жақсарту және шетел инвесторларының ағымын ынталандыру
- үкімет деңгейінде ұлттық мүддені сақтау және кәсіпорынның негізгі
- әрі қарайғы экономикалық даму мен ынтымақтастық үшін нақты
- инвестициялық белсенділікті арттыру үшін қор нарығының дамуын жүзеге
- есептеу тәсілінің қарапайымдылығы мен ашықтығын және аймақтың өмірін
- аймақтың инвестициялық әлеуетін жетілдіру, яғни әлеуетті инвестициялық ресурстар
Инвестициялық қызметті мемлекеттік ынталандыру: АҚШ және
Елдің өнеркәсіптік құрылымын модернизациялау аясындағы макроэкономикалық саясаттың негізгі мақсаты
Оңтүстік Шығыс Азия елдері мемлекеттің инвестициялық үрдіс қарқынына әсер
Мемлекеттік несие және бағаларды бақылау. Фирмалардың инвестициялық бағдарламаларын қаржыландыруда
АҚШ тәжірибесі қызықты, өйткені 80 жылдардың басында инфляция мен
Әр елдің корпорация қызметін қаржыландырудағы айырмашылықтарына қарамастан, басты рөлді
Дамушы елдердің инвестициялық бағдарламаларын қаржыландыруда мемлекеттік қаржылық институттар маңызды
Мемлекеттік несие-қаржылық институттар Жапонияның өнеркәсіптік құрылымын модернизациялауда маңызды орын
Жапония өнеркәсібінің дамуына үлкен әсер еткен үш мемлекеттік қаржылық
Мемлекеттік Даму Банкі берген займдар маңызды функция атқарды. Жоғары
Даму банкінің займдары әдетте инвестициялық жоба құнының 30-50%-ын жауып
Оңтүстік Шығыс Азия елдерінде инвестициялық үрдісті мемлекеттік ынталандырудың маңызды
Американдық экономист А. Амсден айтуынша, “Оңтүстік Кореялық 25 жылдық
Әлемдік Банк мамандары аталған елдерде салықтық, тарифтік және валюталық
А. Амсден есептеуінше, “Оңтүстік Корея тәжірибесі экономикалық даму инвестициялау
Тайваньда мемлекет жергілікті фирмаларды шығынды азайтуға ынталандыру үшін импорт
Мемлекеттің баға пропорциясына әсер ету масштабы туралы Малайзия мысалын
АҚШ-та бағаны мемлекеттік реттеудің әртүрлі формаларына тоқталды. 1960 жж.
1970 жж. екінші жартысында Канада үкіметі 3 жыл бағаны
Инвестициялық үрдістің ынталандырушысы ретінде салық жүйесі.
Өнеркәсіп дамуына әсер етуші мемлекеттік салық саясатының 2 маңызды
1970 жж. энергетикалық дағдарыстан кейін жалғасқан өнеркәсіптің құрылымдық қайта
Инвестициялық бағдарламаларды қаржыландырудың қосымша көздерін қалыптастыруда амортизациялық заңнама өзгерістері
1986 ж. салық реформасы негізгі қорлар құнын амортизация уақыты
Көптеген жылдар инвестициялық үрдістің салықтық стимуляторларының кең тараған түрлерінің
Ұлғайтылған мөлшерде инвестициялық салықтық жеңілдік АҚШ-та және басқа да
АҚШ-та фирмалардың университеттермен қарым-қатынасын нығайту үшін арнайы салықтық ынталандырушы
3.2. «Қазақстан Республикасының үдемелі индустриялық-инновациялықдамуының 2010-2014 жылдарға арналған мемлекеттік
МЕЗГІЛІ 2003 2004 2005
Өнеркәсіп, барлығы 630418 687775 838278
Оның ішінде:
Тау кен өндірісі 470972 459565 540152
Оның ішінде:
Энергетика үшін материал өндіру 447816 432910 492973
Табиғи газ бен мұнай өндіру;
Осы салада қызмет көрсету 439649 423617 475512
Урандық және торилық руда өндіру 3702 4706 10093
металдық руда өндіру 19691 24042 40841
Тау кен өндірісінің басқа салалары 3465 2613 6338
Өндеу өнеркәсібі 131012 200368 263078
Оның ішінде:
Тамақ өнімдері мен сусындарды өндіру 23004 26339 32721
Шылым өнімдерін өндіру 6751 2221 1839
Тоқыма өнеркәсібі 994 7200 7360
Киім өнеркәсібі;
Теріні бояу мен өндеу 242 298 166
Тері өндіру, тері бұйымдарын өндіру және аяқкиім өндіру 102
Ағашты өндеу және ағаштан бұйымдар өндіру, жиһаздан басқа 575
Қағаз, картон және қағаз өнімдерін өндіру 1011 3050 5862
Баспа және полиграфия қызметі, жазылған ақпарат тасушылардың таратылымы 3427
Кокс, мұнай өнімдері және ядролық материалдарды өндіру 11893 30797
Химиялық өнеркәсіп 2563 3389 20607
Резенке және пластмастық заттарды өндіру 2100 5500 13333
Басқа металдық емес минералды заттарды өндіру 10158 13368 15469
Металлургиялық өнеркәсіп 46280 82022 100701
Дайын металдық заттарды өндіру 1874 2731 2735
Машина мен жабдықтарды өндіру 7541 7105 5942
Су, газ және электроэнергияны бөлу және өндіру 28434
Оның ішінде:
Электроэнергияны бөлу және өндіру 22249 17926 27661
Газ тәрізді отынды бөлу және өндіру 838 1568
Ыстық су және бумен жабдықтау 3386 5979 3093
Суды бөлу, тазалау және жинау 1961 2369 2502
Қазіргі кезде мемлекет тарапынан инвестицияны ынталандыру шараларында кәсіпорындардың инвестициялық
Инвестицияны мемлекеттік қолдаудың бірыңғай жүйесі шеңберінде, мемлекеттік инвестициялық қызметті
Қазақстанның Даму Банкі ұзақ мерзімді және орташа мерзімді төмен
Қазақстанның Даму Банкінің жұмыс істеу себебі, қаржылық жүйе едәуір
Қазақстанның Инвестициялық Қорының (ҚИҚ) мақсаты Қазақстандық болсын, шетелдік болсын
Жеке секторда қажетті қаражаттың жетіспеуі жағдайында, жобаны қаржыландыруды жеңілдету
Оның өзі ҚИҚ-ң жаңа өндірістің тууына ықпал етіп қоймай,
Инновациялық қор нарықтық экономиканың венчурлық қызметін ынталандыруға бағыталған, ал
Қордың негізгі міндеттері:
- инновациялық инфрақұрылым элементтерін жасауға қатысу (технополистер және технопарктер,
- отандық және дүниежүзілік деңгейдегі ірі венчурлық инвесторлармен бірге
- жоғары технологиялық және ғылымды көп қажет ететін өнімді
- грант ұсыну арқылы, экономикалық-технологиялық дамуы және коммерциялық тиімділігі
Экспортты сақтандыру корпорациясының негізгі міндеттері саяси және реттеуші тәуекелдерді
Экспортты сақтандыру корпорациясы қазақстандық өнімдердің экспортының дамуы үшін маркетингтік
Мемлекеттік органдар мен жоғарыда айтылған Қазақстандық дамыту институттарының өзара
Жалпы алғанда тұрақты қызмет етуі орталықсыздандыру, мамандандыру, бәсекелестік принциптеріне
Одан басқа, сервистік даму институттары маркетингтік және аналитикалық зерттеу
Маркетингтік-аналитикалық зерттеу Орталығының міндеті – бәсекеге қабілетті салалар мен
Инжиниринг және трансферттік технология Орталығының негізгі міндеті – технологияны
Қазақстан ТМД елдері арасында бірінші болып экономикалық дамуды басқарудың
ҰИЖ негізгі төрт элементтен тұрады. Бұл ғылыми потенциал, инновациялық
Бұл жүйеде технопарктер маңызды орындардың бірін иемденеді, өйткені олар
Қазақстандағы технопарктер жүйесін дамыту Концепциясына сәйкес олар екі деңгейде
Қазіргі кезде үш арнайы экономикалық аймақ (АЭА) бар, олар
Үш аймақтық технопарктер: Оралда «Алгоритм», Қарағанды және Алматыдағы аймақтық
Шетелдік инвесторлар мен даму институтының қатысуымен жаңа жоғары технологиялы
Дамыған шетелдер мен көрші Ресей аймақтарындағы алдыңғы қатарлы өндірістік
Инвестициялық қызметтерінің негізгі көрсеткіштерінің серпіні [35]
Негізгі капиталға салынған инвестициялар Тұрғын үй құрылысына салынған инвестициялар
млн. теңге өткен жылға %-бен млн. теңге өткен жылға
2003 1327864 116,6 59524 158,9
2004 1703684 123,1 130495 210,2
2005 2420976 134,1 254287 185,9
2006 2824523 111,1 368354 138,2
2007 3392122 113,5 490375 126,2
2008 4210878 114,8 468039 88,8
2009 4585298 102,9 310848 63,1
2010 4653528 97,0 335655 103,6
2011 5010231 102,9 421013 120,3
Тозған негізгі қорларды жаңартуға ынталандыру үшін амортизациялық есептеулердің жаңа
Бұл әдіс белгілі уақыт өткеннен кейін белгіленген активтердің құнын
ҚОРЫТЫНДЫ
Қазіргі кезде Қазақстанда жүзеге асырылып жатқан инвестициялық процесс әлеуметтік
Президент Н. Ә. Назарбаевтың Қазақстан Республикасына Жолдауында өтпелі кезеңнің
Инвестициялар деп - өнеркәсіпке, құрылысқа, ауыл шаруышылығына және өндірістің
«Шетел инвестицияларын тиісінше қорғауды және пайданы кері қайтарып алу
Елімізге келген шетелдік инвесторлар мұнай мен газ саласына көбірек
Дипломдық жұмысты зерттеу барысында төмендегідей қорытынды шығаруға болады:
1. Инвестициялар – кәсіпкерлік қызметтің және нәтижесінде пайда (табыс)
2. Теориялық көзқарастан инвестиция екі топқа бөлінеді: тікелей (тура),
3. Экономиканың басымды салаларын дамытуға шетел инвестициясын тартуда негізгі
Шетел капиталын тарту аймақтағы өндіріс кәсіпорындарын дамытуға ынталандырады, ал
4. Инвестицияның басым бөлігі тау-кен өндірісі, өңдеу өнеркәсібі, электроэнергия
Қазақстан экономикасының нақты секторын мемлекеттік қолдау болашақта мемлекеттік инвестициялық
Қазіргі кезде инвестициялық қызметті мемлекеттік реттеу барысында келесі негізгі
Осы қиыншылықтарды шешу жолдары болып келесілерді келтіруге болады:
Елдегі еркін экономикалық аймақтар санын ұлғайтып, инвесторларды қолдауды одан
Заңдық базаны тұрақтандыру, олардың орындалуын бақылау;
Мемлекеттік қызметкерлердің, әсіресе салық инспекторлары, құқық қорғау органдары қызметкерлерінің
Инфрақұрылымды шетел фирмалары қажеттіліктеріне сәйкестендіру. Оларға тек қаржы көзі
Ақпараттық-таныстыру шараларын өткізумен қатар, ірі инвестициялық жобаларды бірігіп іске
Қаржылардың әділетті бөлінуі мен тағайындалу нүктесіне тұтастай жетуін мұқият
Тізімделген шаралар уақытында, толығымен орындалуы экономикамыздың қарқынды дамуына әкелетіні
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕРДІҢ ТІЗІМІ
1 Қазақстан Республикасының Президенті – Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың «Қазақстан-2050» стратегиясы
2 Баймуратов У. нвестиции и иновации [Текст] : нелинейный
3 Кенжегузин,М.Б.Рынок ценных бумаг Казахстана:проблемы формирования и развития /
А.К.Амринова;Под ред.М.Б.Кенжугузина;МН-АН РК,Ин-т экономики. - Aлматы, 1998. - 194с.
4 Кенжегузин М., Атаниязов Ч. Международные портфельные инвестиции //
5 Ахметзянов, Ильшат. Анализ инвестиций: методы оценки эффективности финансовых
6 «Қазақстан Республикасының үдемелі индустриялық-инновациялық дамуының 2010-2014 жылдарға
7 Инвестициялар туралы ҚР Заңы (20.02.2012 берілген өзгерістермен)
8 Қазақстан Республикасында инвестицияларды тарту, арнайы эномикалық аймақтарды дамыту
9 Инвестициялық преференциялар берілетін экономикалық қызмет түрлерінің жалпы сыныптауыш
10 Жоғары технологиялықөнiмдер өндiрiсi жөнiндегi қызмет түрлерiнiң тiзбесi ҚР
11 Шетел инвестициялары туралы. Қазақстан Респуликасы Заңы. 1994, 27
12 Мыльник Д.Г. Инновационный менеджмент. - М.:2001
13 Қазақстан Респуликасы Конституциясы. http://www.akorda.kz/kz/category/konstituciya
14 Қазақстан Респуликасының Азаматтық Кодексі. Алматы, 1995.
15 «Қазақстан-2050» Стратегиясы. Алматы, 2012.
16Тура инвестицияларды мемлекеттік қолдау туралы. Қазақстан Респуликасы Заңы 1997
17 Экономиканың басым салаларында инвестициялық қызметін жүзеге асырушы инвесторлармен
18 Индустрия және сауда министрлігінің, инвестиция жөніндегі комитетінің статистикалық
19 Инвестицияны тиімді бағалау/Саясат.-2003 -№ 10.
20.Прямые иностранные инвестиции: деятельность ТНК и глобализация. // МЭ
21 Сараев А. Инвестициялық қызметті мемлекеттік реттеу мәселелері //
22Доронина А.Г. Регулирование иностранных инвестиций. //Проблемы международного частного права.
23 Мороз С. Қазіргі кездегі инвестициялар жағдайы //Қазақстан жоғары
24 Инвестиционная активность как главный индикатор //Евразийское сообщество. -2004-№1-б
25 Караваев В. Шетел инвестицияларын мемлекеттік реттеу // Проблема
26 Инвесторлар мүддесі мен мемлекет мүддесінің оңтайлы арақатынасы //
27 Каренов Р.С. Теория и практика менеджмента.-Алматы: Ғылым,1999-264б.
28 Каренов Р.С.Производственный менеджмент.–Алматы: Ғылым,1996-232 б.
29 Каренов Р.С. Инновационный менеджмент – Алматы: Ғылым, 1997-184
30 Золотогоров В.Т. Инвестирование проектов. Оқу құралы, 1999-289 б.
31 Мертенс А.В. Инвестиции. Дәрістер курсы, 1997. М –
32 Муниципальный менеджмент. ЖОО оқу құралы / Т.Г. Морозова,
33 Аврамов А.Е Основы анализа финансовой, хозяйственной и инвестиционной
34 Беренс В., Ховранек П. Руководство по оценке эффективности
35 Газеев М.Х., Смирнов А.П., Хрычев А.Н. Показатели
36 Оспанов М.Т., Мухамбетов Г.И. Иностранный капитал и инвестиции:
37 Инвестиционные возможности Казахстана Dostar Capital Markets, 1997
К.Янковский, И. Мухарь Организация инвестиционной деятельности – Санкт-Петербург: Москва-Харьков-Минск,
38 Защита инвестиционной деятельности в РК. http://ldp.kz/index.php/stati-3/73-zashchita-investitsionnoj-deyatelnosti-v-rk
39 Инвестиционная политика в РК. http://www.kaz.stat.kz/digital/investicii/Pages/default.aspx
40 Богатин Ю.В., Швандар В.А. Инвестиционный анализ: Учебное
41 Бочаров В. В. Методы финансирования инвестиционной деятельности. –
42 Гитман Л., Джонк М. Д. Основы инвестирования. Пер.
43 Игошин Н. В. Инвестиции. Организация, управления и финансирование.
44 Крушвиц Л., Шеффер Д., Шваке М. Финансирование и
45. Лаврушин О. И. Финансирование и кредитование инвестиций. М.:
46 Мартнес А. Инвестиции. – Киев: Киевское инвестиционное агентство,
47 Москвин В.А. Кредитование инвестиционных проектов: рекомендации для предприятий
48 Садвокасова Б., Рахматуллаев Д.Ж. Иностранные инвестиции в Казахстане:
49 Сейтказиева А. М. Инвестиционная деятельность предприятия. Учебное пособие.
50 Сергеев И.В., Веретенникова И. И. Организация и финансирование
51 Рахметова А. М. Финансирование и кредитование инвестиций. Учебное
52 Финансово – кредитный словарь. – М.: Финансы и
53 Абрамов С. И. Организация инвестиционно – строительной деятельности.
54 Алимбаев А. А., Рахметова А.М.Повышение роли банковского кредитования
55 Фальцман В.К. Оценка инвестиционных проектов и предприятий. М.:
56 Шарп У. ФФ. Инвестиции. М.:-2001г. –1028 с.
57 Шеремет В.В., Павлюченко В.М., Шапиро В.Д. Управление инвестициями.
60 Смирнов С.Л. Промышленность и фондовый рынок Казахстана. –
61 Миркин Я.М. Ценные бумаги и фондовый рынок. М.:
62 Мажитов Д.М. и коллектив авторов. Денежно – кредитное
63 Мамыров Н.К. Государственное регулирование. – 1998 г.
64 Статистические показатели социально – экономического развития РК №2.-2005.
65 «Қазақстан Республикасындағы инвестициялық қызмет» в Республике Казахстан» Статистикалық
4
63
Меншікті
Тартылған
Қарызға алынған
Қаржыландыру көздерінің құрамы
Мемлекет
Ұйымдар
Меншікті
Меншікті
Пайда
Республикалық бюджет
Амортизациялық аударымдар
Бюджеттен тыс қорлар
Жеке тұлғалар және ұйымдар жинақтары
Тартылған
Тартылған
Акция эмиссиясы, салымдар
Мемлекеттің несие жүйесі
Инвестициялық компаниялардың қаржылық ресурстары
Мемлекеттің сақтандыру жүйесі
Сақтандыру компаниялардың мемлекеттік емес зейнетақы қорларының қаржылық ресурстары
Займдар
Мемлекеттік займдар
Қарызға алынған
Сырттан қарыз алу
Банктердің несиелері, бюджеттік және мақсатты несиелер
Халыхаралық қорлар, банктер және ұйымдар несиелері
Шетел инвесторларының нақты және қаржы ресурстары
Мемлекет меншігінен алу және жекешелендірудің мәні мен маңызы
Қазақстан Республикасындағы шағын кәсіпкерліктегі қиыншылықтар мен одан шығу жолдары
Жинақтаушы зейнетақы қорларында қаржылық басқару мәселелері
Инвестицияның методологиялық мазмұны
Өндірістік инфрақұрылым
Ұсақ бизнес деген ұғым және оның маңызы
Инвестицияларды қаржыландыру көздері экономикалық мәні мен мазмұны
Лизинг түсінігі және артықшылықтары мен кемшіліктері
Қазақстан республикасындағы аймақтарының экономикалық әлеуеті
Экономиканы әртараптандыру және жаңарту бағыттарының теориялық негіздері