Натрийдің қосылыстары
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ
Қ.И.СӘТБАЕВ атындағы ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ
ТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
___________________________________кафедрасы
РЕФЕРАТ
Оқытушы_____________________
_____________________________
ғыл. дәрежесі, атағы
Студент_______________________
Мамандығы___________________
Тобы_________________________
Алматы – 2006
Жоспар
I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім: сілтілік металдар
Натрий
Натрийдің қосылыстары
Сілтілік металл элементтер
Сілтілік металдар
Натрий
Натрийдің физикалық қасиеттері
[2 - 1 тәжірибе] бір түйір
Тәжрибеден металл натридің өте жұмсақ екенін,
Натрий жылу мен түктің тамаша өткізгіші,
Натрийдің химиялық қасиеттері:
Натрий атомының сыртқы электрон қабатында 1
Натридің бейметалдармен реакцияласуы.
[2 –2 тәжірибе] пышақпен кесіп
Тәжірибеден, жаңа кесілген натридың жылтыр беті
Натрий оттегімен әрекеттескенде ақ түсті натрий
2Na + O2 ====Na2 O2
Натрий оттегімен тікелей қосылудан тыс, хлор,
2Na + S=Na2 S
Натридың сумен реакцияласуы.
[2 –3 тәжірибе] Су толтырылған кішкене
[2 –4 тәжірибе] бос құмыраға шамамен
Натридың тығыздығы судікінен кіші, натрий сумен
2Na +2H 2O ====2NaOH+H2↑
Натрий ауадағы оттегімен және сумен өте
Натридың табиғатта сақталуы және басты қолдануы.
Элементтер табиғатта екі түрде сақталады. Бірі
Мысалы: Теңіз суындағы хлорлы натридың массалық
Натрий асқын тотығы сияқты қосылыстарды алуға
Натрийдың қосылыстары.
Натридың қосылыстары өте көп. Олар кең
Натрий асқын тотығы.
Натрий асқын тотығы сарғыш түсті қатты
2Na 2O 2+2H 2O===HNaOH+O2↑
Бұл реакция жылу шығаратын реакция,
Натрий асқын тотығы тотықтырғыш, онымен тоқыма
Натрий асқын тотығы көміртегі қос тотығы
2Na 2O 2+2СО 2===2Na2 СO3 +O2
сондықтан ол тыныс алу тұмылдырығында, сүңгуір
Көмірқышқыл натрий және қышқылкөмір натрий.
Көмір қышқыл натрий (Na2 СO3) жай
Қышқыл көмірқышқыл натрий (NaHCO3) жай тілде
Көмір қышқыл натрий мен қышқылкөмір қышқыл
Na2 CO3 + 2HCI = 2
NaHCO3 + HCI = NaCI+H2O+CO2 ↑
Тәжірибе: екі пробиркаға жеке-жеке 3 мл-ден
Жоғарыдағы тәжірибеден NaHCO3 пен Na2
Тәжірибе: NaHCO3 –ті пробирканың шамамен 1/6
Жоғарыдағы тәжірибеден Na2 CO3 қыздырғанда
2NaHCO3 + HCI = Na 2CО3+H2O+CO2
осы реакцияны пайдаланып Na2 CO3 мен
Көмір қышқылы натрий химия өнеркәсібінің маңызды
Сілтілік металл элементтер.
Литий натрий, калий, рубидий, цезилер сілтілік
Сілтілік металл элементтердің атомдық құрылысы
Сілтілік металдардың қасиеті өте актив келетіндіктен
2-1-кесте. Сілтілік металдардың басты физикалық қасиеттері.
Қайнау нүктесі
Балқу нүктесі Тығыз-
дығы Түсі және күйі
Ядро зарядсаны Эле-
мент таң-
басы Эле-
мент аты
Ċ Ċ T.cm-3
1347 180▪5 0▪534 Күмістей ақ түсті,
882▪9 97▪81 0▪97 Күмістей ақ түсті,
774 63▪65 0▪86 Күмістей ақ түсті,
688 38▪89 1▪532 Күмістей ақ түсті,
678 28▪40 1▪879 Алтын сияқты жылтыр,
2-1- кестеден, сілтілік металдарда цезий алтын
Мысалы: цезий ауа температурасы сәл жоғарылаған
2-1- кестедегі сандық мәліметтерге талдау жасау
2-1 – сілтілік металл элементтердің атомдық
Атом ядросы Электрондық қабат құрлысы Ядро
Li
0,152
) )
2 1
) )
3
Li
Литий
Na
0,186
) ) )
2 8 1
) ) )
11
Na
Натрий
K
0,227
) ) )
2 8 8 1
) ) )
19
K
Калий
Rb
0,248
) ) )
2 8 18 8 1
) ) )
37
Rb
Рубидий
Cs
0,265
) ) )
2 8 18 18 8
) ) )
55
Cs
Цезий
2-2- кестеден де заңдылық сипатты білімдерді
Жоғарыдағы фактілерден мынадай қорытынды шығаруға болады:
Біріншіден, элементтердің қасиеті атомның ең сыртқы
Екіншіден, ядро заряд санының артуына сай
Жоғарыдағы қорытындылардың бәрінің дұрыстығын тәжірибе және
Сілтілік металдардың бейметалдармен реакцияласуы
Кішкене бір түйір калиды алып, оның
Калий де натриға ұқсас оттегімен реакцияласады,
Тәжірибелер сілтілік металдардың бәрі оттегімен реакцияласатындығын
Сілтілік металдар оттегімен реакцияласудан тыс хлор
Сілтілік металдардың сумен реакцияласуы
Екі химиялық стаканның әр қайсысына азырақ
Реакция ақырласқаннан кейін екі химиялық стаканға
Тәжірибелер: калий натриге ұқсас сумен реакцияласып
2K + 2H2O = 2KOH +
Сілтілік металдардың барлығы сумен реакцияласып, тотық
Тәжірбиелер мен факторлар жоғарыда шығарылған қорытындылардың
Жалын реакциясы.
Натридың ауада жану құбылысын бақылағанымыз да,
Шыны таяқшаны бекітілген платина сымды спирт
Калий жалын реакциясында күлгін түс көрсетеді.
Сілтілік металдармен олардың қосылыстары жалын реакциясына
2
Сілтілік металдардың жалпы қасиеттері
Литий
Орта мектеп химия курсындағы металдардың жалпы қасиеттерін оқып үйретудің әдістемесі
Сілтілік металдар
Макроэлементтердің физиологиялық ролі
Натрий және оның қосылыстары
Натрий
Металдардың жалпы физикалық қасиеттері
Шикізат және қосымша материалдар. Өнімді алу тәсілдері
Металдардың жалпы химиялық қасиеттері