Шаруашылық жүргізуші субъектілер қаржысының негіздері
Курстық жұмыс
Тақырыбы: Қазақстан Республикасында кәсіпорын қызметінің заңнамалық негізгі
Мазмұны
Кіріспе 3
1 Экономикалық және әлеуметтік құқықтар мен бостандықтар туралы
1.1 Негізгі ұйымдық-құқықтық нысаңдардың шаруашылық жүргізуші субъектілері қаржысының
1.2 Шаруашылық жүргізуші субъектілердің сыныптамасы 17
2 Шаруашылық жүргізуші субъектілер қаржысының негіздері 23
Қорытынды 28
Қолданылған әдебиеттер тізімі 30
Қосымшалар
Кіріспе
Қаржылық қызметті жүзеге асыру кезінде мемлекеттік органдар өзінің
Қаржы-құқықтық актілер дегеніміз қарастырылған нысанда қабылданған және зандық
Қаржылық қызметтің сол немесе өзге құқықтық нысандарын қолдану
Қаржы-құқықтық актілер заңи негіздер бойынша нормативтік және жеке,
Нормативтіктерге біртекті қаржы қатынастарының тобын реттейтін актілер жатады;
Жеке актілер құқық нормаларын белгілі бір төлеушіге немесе
Заңнамалык, актілер – бұл Парламент шығаратын заңдар мен
Қосалқы актілер – бұл заңға негізделген және заңды
Жоспарлы-қаржылық актілердің қалғандарынан айырмашылығы сол олар өзара қаржы
1 Экономикалық және әлеуметтік құқықтар
мен бостандықтар туралы
Қоғамның саяси және экономикалық өмірін демократияландыру, экономикалық реформа
Адамға бостандық пен экономикалық құқық өзінің мүмкіндіктерін материалдық
Қазақстан социалистік экономикадан нарықтық экономикаға енді. Осыған орай
қоғамның қажетін қанағаттандыру үшін мемлекеттік пен жеке меншікке
кәсіпкерліктің кез келген түрін қолдау, солардың ішінде әсіресе
Нарықтық экономика жеке меншік иелерін, өндіріс құралдарына жеке
Қазіргі заманғы экономикасы дамыған, алдыңғы қатарлы елдердің тәжірибесі
Жекешелендірудің мақсаты – әрбір азаматқа мемлекеттік мүліктің белгілі
Сөйтіп әрбір азамат белгілі бір мөлшерде жеке меншіктің
Меншік иесінің құқықтары қандай? Меншік құқығы үш бөлшектен
Жеке меншік иелері өзінің меншігіндегі мүліктерді заңға байланысты
Мемлекет өз азаматының жеке меншіктік құқығын ел ішінде
Жеке кәсіпкерлік – азаматтың экономикалық бостандықты іске асыруының
"Әркімнің кәсіпкерлік қызмет еркіндігіне, өз мүлкін кез келген
Қазақстан Республикасының жеке кәсіпкерлікті қорғау және қолдау жөніндегі
Жеке кәсіпкерлік – түрлі тарауларға (қызметке, көмекке) сұранымда
Сонымен бірге кәсіпкердің дүние-мүлкін және оған ешкімнің қол
Кәсіпкерлікпен жеке адам немесе бір топ адам шұғылдана
1.1 Негізгі ұйымдық-құқықтық нысандарының шаруашылық жүргізуші субъектілері қаржысының
Кәсіпорын экономиканың негізгі буыны ретінде меншік нысандары мен
Кәсіпорындарды ұйымдық-құқықтық нысандары бойынша межелеу олардың қаржысын ұйымдастырудағы
Меншік нысандарына қарай шаруашылық жүргізуші субъектілердің қорларын қалыптастырудың
Кәсіпорындар мен ұйымдардың мүлкін жалға бергенде айрықшалықты төлем
Өндірістің бастапқы қорларының қалыптасуына сәйкес шаруашылық қызметтің мынадай
Үлестік жарна негізінде жұмыс істейтін кәсіпорындардың –шаруашылық серіктестіктерінің,
Қазақстан Республикасы Президентінің "Шаруашылық серіктестіктері туралы" заң күші
1) толық серіктестік;
2) сенім серіктестігі;
3) жауапкершілігі шектеулі серіктестік;
4) қосымша жауапкершілігі бар серіктестік;
5) акционерлік қоғам.
Толық серіктестіктің пайдасы мен залалдары қатысушылар арасында, егер
Акционерлік қоғамдар туралы Қазақстан Республикасының заңына сәйкес өзінің
Қаржы қатынастарының акционерлік қоғамға сәйкес белгілі бір ерекшеліктері
Акционерлік қоғамның баланстық таза табысы заңнамамен қарастырылған тәртіппен
Меншіктің акционерлік нысаны экономикалық жағынан дамыған елдерде тиімді
Экономикада едәуір орынды мемлекеттік сектор алады. Бұл секторда
1) шаруашылык, жүргізу құқығына негізделген кәсіпорындар; бұл құқық
2) жедел басқару құқығына негізделген (қазыналық кәсіпорын) кәсіпорындар.
Мемлекеттік меншіктің түріне қарай кәсіпорындар:
1) республика меншігіндегі кәсіпорындар - республикалық мемлекеттік кәсіпорындар;
2) коммуналдық меншіктегі кәсіпорындар – коммуналдық мемлекеттік кәсіпорындар
Басқа мемлекеттік кәсіпорын құрған мемлекеттік кәсіпорын еншілес мемлекеттік
Мемлекеттік кәсіпорын үшін мемлекеттің тапсырмасын орындау міндетті болып
1) мемлекеттің қорғаныс қабілетін материалдық жағынан қамтамасыз ету
2) экономиканың жеке меншік секторы қамтыған немесе
3) мемлекеттік монополияға жатқызылған немесе мемлекеттің функциясы болып
Кәсіпорынға қатысты уәкілді орган меншік иесінің және мемлекеттік
Меншік иесі кәсіпорынды құру, оның қызметінің предметі мен
Меншік иесіне аударуға жататын таза табыстың үлесі уәкілді
Мемлекеттік кәсіпорындардың мүлкін негізгі құрал-жабдықтар мен айналым қаражаттары,
Шаруашылық жүргізу құқығындағы мемлекеттік кәсіпорын қызметтің сан алуан
Кәсіпорын өндіретін тауарлардың (атқарылатын жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің) бағалары
Мемлекеттік тапсырысты орындау есебіне кәсіпорын өндіретін және өткізетін
Кәсіпорын мемлекеттік тапсырыстан тыс өндіретін және өткізетін тауарлардың
Кәсіпорын өз қызметінен алған меншікті табыстар есебінен ұсталады.
Кәсіпорын иесіне аударылуға тиіс табыстың (пайданың) үлесі жыл
Жедел басқару құқығындағы мемлекеттік мүлікке ие кәсіпорын қазыналық
Қазыналық кәсіпорындар заңнамада белгіленген тәртіппен:
1) төтенше және авариялық жағдайларда кен-құтқару және өзге
2) заңнамада қаржыландырудың арнайы тәртібі белгіленген мемлекеттік автомобиль
3) пошта байланысы мен телекоммуникация, жалпы республикалық және
4) топографиялық-геодезиялық және картографиялық жұмыстар жүргізу;
5) денсаулық сақтау, табиғатты қорғау, білім беру, әлеуметтік
Қазыналық кәсіпорынның сметадан тыс алған табыстары тиісті бюджетке
Еншілес кәсіпорын – өз мүлкінің есебінен басқа мемлекеттік
Еншілес кәсіпорындар негізгі кәсіпорынды, соның ішінде монополияға қарсы
Кәсіпкерлік қызметті жүргізудің тиімді ұйымдық-құқықтық нысандарының бірі шетелдік
Экономиканың кооперативтік секторы бірыңғай ұлттық шаруашылық кешені буындарының
Қазіргі кезде кооперация жүйесінде кооперативтердің екі негізгі тұрпаты
"Өндірістік кооператив туралы" занда өндірістік кооператив азаматтардың бірлескен
Өндірістік кооператив коммерциялық ұйым және заңи тұлға болып
Өндірістік кооператив мүлкін жарғы салымдары, оның қызметінен алынған
Кооператив жыл сайынғы пайдасынан аударымдар жасаудың есебінен резервтік
Өндірістік кооперативтің пайдасы жыл қорытындысы бойынша анықталады. Салықтар
Тұтыну кооперативі сауда-саттық және тұрмыстық қызмет көрсету арқылы
Қазақстан Республикасының заңына сәйкес селолық тұтыну кооперативі мүшелік
Заңи тұлға да селолық тұтыну кооперативіне мүше бола
Селолық тұтыну кооперативтері коммерциялық емес ұйымдар болып табылады
Селолық тұтыну кооперативтері сауда, дайындау, өткізу, өндеу, қызмет
Пәтерлер иелерінің тұтыну кооперативтері – ПИК өзгеше ұйымдық-құқықтық
1.2 Шаруашылық жүргізуші субъектілердің сыныптамасы
Шаруашылық жүргізуші субъектілердің құрамына материалдық өндірістің барлық кәсіпорыңдары
Шаруашылық жүргізуші субъектілер – кәсіпорындар мен ұйымдар (фирмалар,
Межелеудің ең жалпы белгісі кәсіпорындар мен ұйымдарды қызмет
Қоғамдық өндірістің екі сферасының аталған қағидалы айырмашылықтары бұл
Сыныптаманың басқа белгісі шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржылық қызметінің
Коммерциялық және коммерциялық емес қызмет болып межелену Қазақстан
Өз қызметінің негізгі мақсаты ретіңде пайда келтіруді көздейтін
Коммерциялық ұйым болып табылатын заңи тұлға мемлекеттік кәсіпорын,
Коммерциялық емес ұйым болып табылатын заңи тұлға мекеме,
Сыныптаудың бұл белгісіне қатысты қаржыны ұйымдастыру қызметті қамтамасыз
Коммерциялық қызметтің мақсаты табыс алу болып табылады. Коммерциялық
Өндірістік емес сфера мекемелерінің едәуір бөлігі: мемлекеттік басқару,
Шаруашылық жүргізуші субъектілерді сыныптаудың маңызды белгісі меншіктің белгілі
Мемлекеттік меншік республикалық және коммуналдық меншік болып ажыратылады.
Меншіктің аталған нысандарының ішінде шаруашылықты жүргізудің ұйымдық-құқықтық нысандарының
Мемлекеттік меншікке негізделген мемлекеттік кәсіпорындар, соның ішінде:
республикалық – Қазақстан Республикасының экономикалық және әлеуметтік дамуының
коммуналдык, меншіктегі кәсіпорындар – тиісті аумақтың халқының әлеуметтік-экономикалық
Заңи тұлғалардың жеке меншігіне негізделген кәсіпорындар: әр түрлі
Қогамдық бірлестіктердің меншігіне негізделген кәсіпорындар.
Құрылтайшылардың, соның ішінде шетелдік заңды тұлғалар мен азаматтардың
Азаматтардың меншігіне негізделген жеке меншікті кәсіпорындар.
Меншіктің жоғарыда келтірілген әр түрлі нысандарының қатысуындағы аралас
Меншіктің барлық нысандарының теңдігі мен меншік субъектілерінің құқығын
Шаруашылық жургізудің ұйымдық-құқықтық нысаны Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексімен
Кәсіпорындардың ұйымдық-құқықтық нысандары мен олардың мөлшерін ажырата білген
Жалпы меншіктің әр түрлі нысандары кәсіпорыңдарының қаржысы ортақ
Бұл ең алдымен жарғылық капиталды қалыптастыру көздеріне, табысты
Шаруашылық жүргізудің ұйымдық-құқықтық нысаны жарғылық капиталды жасаудың процесіндегі
Кәсіпорындардың ұйымдық-құқықтық нысандарын жіктеудің критерийлері мыналар болып табылады:
Экономиканы реформалау, нарықтық қатынастардың дамуы мемлекеттік, жекеше немесе
Кәсіпорындардың, ұйымдардың, мекемелердің әр түрлі сыныптамалық сипаттамаларының сан
2 Шаруашылық жүргізуші субъектілер
қаржысының негіздері
Шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржысы – біріңғай қаржы жүйесінің
Шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржысы қаржы жүйесінің сферасы ретінде
Шаруашылық жүргізуші субъектілер қаржысының болуы, жалпы мемлекеттің қаржысы
Шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржысы ақша нысанында үлғаймалы ұдайы
Шаруашылық жүргізуші субъектілер қаржысы өзіне қоғамдық- пайдалы қызметтің
Ұлттық шаруашылықтың әрбір саласы қаржысының бұл саланың техникалық-экономикалық
Шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржысы сонымен бірге бөлгіштік функция
Бөлу – өндіру мен тұтыну арасындағы байланыстырушы буын.
Шаруашылық жүргізуші субъектілер қаржысының бақылау фунциясы кәсіпорын экономикасында
Шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржысы сферасындағы сан алуан қатынастар
басқа әр түрлі кәсіпорындармен және ұйымдармен (олар: өнім
өзінің еңбек ұжымымен (бұл қатынастар еңбекке ақы төлеуді,
мемлекетпен – бюджетке салықтар төлеу, бюджеттен қаржыландыру кезінде,
банктермен (қаржы қатынастарының бұл тобы банк несиелерін алу,
сақтық органдарымен – мүлікті, қызметкерлерді, коммерциялық және коммерциялық
жоғары ұйымдармен – ішкісалалық қайта бөлу шегінде (пайданы,
кұрылтайшылармен (бұл қатынастар құрылтайшылардың жарғылық капиталды қалыптастыру үшін
Шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржысына, бір жағынан, жалпы қаржылардың
1) қаржы қатынастарының көпқырлылығы, олардың нысандары мен мақсатты
2) өндірістік құралдардың (капиталдардың) міндетті болуы және оларды
3) жоғары белсенділік, шаруашылық қызметінің барлық жағына әсер
4) шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржысы бүкіл қаржы жүйесінің
Сөйтіп, шаруашылык, жүргізуші субъектілердің қаржысы деп өнім (жұмыс,
Қорытынды
Мемлекеттің пайда болуына әкеліп ұластырған себептер (рулық құрылыстың
Жеке меншіктің қалыптасуымен бірге рулас адамдардың арасында мүліктік
Сонымен қатар мемлекет, оның органдары адамның мінез-құлкының бұрын
Құқық тек заңдардан ғана тұрмайды. Құқық дегеніміз белгілі
Құқық қоғамның саяси өмірінде маңызды рөл атқарады. Мемлекеттік
Қоғамдық тәртіп (демократиялық немесе халыққа қарсы бағытталған) тек
Құқық қоғамның әлеуметтік өмірінде зор рөл атқарады. Құқықтық
Сөйтіп құқық дегеніміз адамдардың өміріне қалыпты жағдайлар тұғызуға,
Қолданылған Әдебиеттер тізімі
«Қазақстан Республикасының Конституциясы» Алматы: Қазақстан, 2000 жыл
«Кәсіпорын туралы» Заң. Алматы, 2006 жыл
Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық Кодексі. Алматы, 2006
Горфинкель В.Я., Швандар Б.А.
Дүйсенбаев К.Ш., Төлегенов Э.Т., Жұмағалиева Ж.Т. Кәсіпорынның қаржылық
Келумжаев Қ.К., Әжібаева З.М.,, Құдайбергенов Н.А., Жантаева А.Ә.
Қалдыбаев О., Темірбаев А.
Назарова В.Л. Басқару есебі. Алматы, 2005
Оқаев Қ.О., Дюнова Е.М. Нарық жағдайындағы өнеркәсіптік кәсіпорын
Раицкий К. А. Кәсіпорын экономикасының қаржысы. Москва, 2000.
Сейітқазиева А.М. және басқалар. Кәсіпорынның инвестициялық іс-әрекеті.-
Сейітқазиева А.М., Бекназарова А.Т. Кәсіпорын экономикасы және кәсіпкершілік.
Шеденов Ө.Қ., Сағындықов Е.Н., Жүнісов Б.А., Байжомартов Ү.С.,
Қосымша А
Кесте 1 – Шаруашылық жүргізуші субъектілер сыныптамасы
31
Шаруашылық жүргізуші субъектілер қаржысының негіздері
Шаруашылық жүргізуші субъектілер қаржысы
Шаруашылық жүргізуші субъектілердің сыныптамасы
Шаруашылық жүрпзуші субъектілердің қаржысы
Коммерциялық негізде жұмыс істейтін шаруашылық жүргізуші субъектілер қаржысы
Шаруашылық жүргізуші субьектілер қаржысының мазмұны
Кәсіпорын капиталының құрылуы
Шаруашылық жүргізуші субъектінің қаржы түсініктемелері
Қазақстан Республикасында кәсіпорын қызметінің заңнамалық негізгі
Корпорациялар қаржысы: ұйымдастыру негіздері және олардың қаржы ортасының мазмұны