Классикалық политэкономия эволюциясының кезеңдері
ЖОСПАР
І-тарау. Классикалық политэкономистердің құн теориясы 2
1.1 У. Петтидің құн теориясы 2
1.2 А. Тюргоның экономикалық ілімі 3
ІІ – тарау. Классикалық политэкономия эволюциясының кезеңдері 4
2.1 Классикалық политэкономия эволюциясының екінші кезеңі 4
2.1.1 А. Смиттің құн теориясы 4
2.2 Классикалық политэономия эвалюциясының үшінші кезеңі 5
2.2.1 Рикардоның құн теориясы 5
2.2.2 Ж. Б. Сэйдің құн теориясы 6
2.2.3 Т. Мальтустың құн және табыс теориясы 7
2.3 Классикалық политэкономия эволюциясының төртінші кезеңі 8
2.3.1 Дж. Милльдің құн теориясы 8
2.3.2 К. Маркстың құн теориясы 9
ІІІ – тарау. Экономикалық ойдың неоклассикалық бағыты 10
3.1 Маржиналистік төңкерістің бірінші кезеңі 10
3.1.1 К. Менгердің құн теориясы 11
3.1.2 О. Бем–Баверктің құн теориясы 12
І-тарау. Классикалық политэкономистердің құн теориясы
1.1 У. Петтидің құн теориясы
Ульиям Петти (1623-1687) – Англиядағы классикалық политэкономияның негізін
У. Петтидің «Салықтар мен алымдар трактаттары» (1662); «Ирландияның
У. Петтидің еңбектеріне қарағанда экономика ғылымының (политэкономияның) предметі,
У. Петтидің методологиялық позициясында меркантелизмге тән эмпиризм (жер
У. Петтидің шығармашылығына тән экономикалық либерализм мынадай методологиялық
- айналыс саласының өндіріске кері әсерін жоққа шығару;
- ақша мен товар рыногының өзара тәуелді белгілерін
- товар мен қызмет көрсету құнының (құндылық) табиғатын
- жалақыны жұмысшы еңбегінің бағасы ретінде түсіндіру.
Оның көлемі еркін бәсеке жағдайында әр кезеңде аз,
Меркантилистер идеясын қабылдамауы У. Петтидің тек байлықтың мәні
Товар құны күмісті өндіруге жұмсалған еңбекпен анықталады, бұл
1.2 А. Тюргоның экономикалық ілімі
Анн Робер Жак Тюрго (1727-1781) – тегі дворян.
А. Тюргоның басты экономикалық еңбектері: «Байлықты жасау мен
А. Тюрго құнның пайда болуында шығын концепциясын ұстады,
ІІ – тарау. Классикалық политэкономия эволюциясының кезеңдері
2.1 Классикалық политэкономия эволюциясының екінші кезеңі
Тарихи жағынан қалыптасқан пікір бойынша, әлемдік деңгейде экономикалық
Адам Смит 1723 жылы 5 маусымда Шотландиядағы Киркол
1764-1766 жылы Тулуз қаласында «Халықтар байлығының табиғаты мен
2.1.1 А. Смиттің құн теориясы
А. Смит товардың тұтыну құны және құны болатынын
А. Смит тұтыну құнын қараудан бас тартып, айырбастың
Смиттің еңбек құнының тұрақтылығы және тұрақты шығындар жағдайында
Өзінің басқа бір тезисінде – еңбек товарлардың шын
Бірақ, екі жолдан кейін толықтыру жасайды. Біріншісі бойынша
Екінші толықтыру бойынша – құн табыстардың қосындысы арқылы
Сонымен, келтірілген толықтырулар құн (құндылық) теориясымен байланысы А.
2.2 Классикалық политэономия эвалюциясының үшінші кезеңі
2.2.1 Рикардоның құн теориясы
Постманфактуралық кезеңінде, яғни ХІХ ғасырдың бірінші жартысында экономикалық
Давид Рикардо (1772-1823) – Англияның классикалық политэкономиясының жарық
Ол – Англияға келген испан-голланд еврей жанұясының ұрпағы.
Ғалым ретінде – «Политэкономия және салық салудың бастамасы»
Өзінің әйгілі «Политэкономияның бастамасы ...» еңбегінің кіріспесінде Д.
Сөйтіп, оны А. Смит сияқты қызықтыратыны – болмай
«Бастамасының...» жетінші тарауын Д. Рикардо құн теориясына арнады.
2.2.2 Ж. Б. Сэйдің құн теориясы
Жан Батист Сэй (1767-1832) Францияның Лион деген
Ж. Б. Сэйдің өндірістің үш басты фактор теориясының
Нәтижесінде Смит – Рикардоны жақтаушылар пайда мен рентаны
Сэй мен Мальтус жақтаушылар өздерін смитиандықтар деп атап,
Тек ХІХ ғасырдың аяғында марженалистердің екінші толқыны, әсіресе
Ж. Б. Сэйдің құн теориясында жоғарыда айтылғандармен бірге
Бұл жөнінде ол былай деп жазды: «заттың бағалылығы
2.2.3 Т. Мальтустың құн және табыс теориясы
Томас Роберт Мальтус (1766-1834) – Англияның классикалық политэкономиясының
Т. Мальтус, басқа да классиктер сияқты, политэкономияның міндетін
1798 жылы «Халық өсуі заңының тәжірибесі» деген еңбегі
Жоғарыда Ж. Б. Сэйдің үш фактор теориясы ХІХ
Айталық, Мальтус бойынша құнның негізіне өндіріс процесіндегі шығындар
Т. Мальтустің табыстар теориясы Ж. Б. Сэйдің, тіпті,
Жоғарыда айтылғандарға қосарымыз, Т. Мальтус табыстар теориясында Рикардоны
2.3 Классикалық политэкономия эволюциясының төртінші кезеңі
2.3.1 Дж. Милльдің құн теориясы
Джон Стюарт Милль (1806-1873) – классикалық политэкономияны аяқтаушылардың
Дж. С. Милль құн теориясын бес кітаптық еңбегінің
2.3.2 К. Маркстың құн теориясы
К. Маркс (1818-1883) – классикалық политэкономияны аяқтаушы ретінде
Құнның еңбектік теориясы туралы әңгіме «Капиталдың» бірінші томының
Сонымен К. Маркс құнның еңбектік теориясынан қол үзбейді.
Ең соңында екі резюме – марксистік (Кондратьев бойынша)
ІІІ – тарау. Экономикалық ойдың неоклассикалық бағыты
3.1 Маржиналистік төңкерістің бірінші кезеңі
ХХ ғасырдың соңғы отыз жыл бойында классикалық политэкономияны
Маржинализмнің негізгі идеясы – экономикалық жүйедегі шеткі экономика
Марженалистер концепциясы бойынша бағаның құрылуы (шекті құндылық теориясы
Экономикалық әдебиеттерде «маржинал төңкерісі» болуының екі кезеңі көрсетіледі.
3.1.1 К. Менгердің құн теориясы
Карл Менгер (1840-1921) - әлемдік деңгейдегі ғалым –
К. Менгер экономикалық ылымда үстем еткен – классикалық
Нәтижесінде марженалистік төңкерістің бірінші кезеңінің барысында маржиналдық экономика
«Негіздердің ...» үшінші тарауында толық шекті пайдалылық пен
3.1.2 О. Бем–Баверктің құн теориясы
Ойген фон Бем–Баверк (1851 – 1914) Ф. Визер
Дворян тегіне жатуы және Ф. Визермен бала кезінен
Классикалық политэкономистердің құн теориясы
Қоғамның даму кезеңдерін анықтаудағы негізгі көзқарастар
Экономикалық теория: пән ерекшелiгi және даму тенденциясы туралы
Классикалық мектеп теориясы. Сэй заңы классикалық дихотомия
Экономиканың зерттеу әдістері
Маркстің экономикалық теориясы және қазіргі кезең
Экономикалық теорияның негізгі даму бағыттарына шолу
Фридрих Ласт (1789 - 1846) және немістің политэкономия мектебі
Ж.Б. Сэйдің экономикалық көзқарасы
Экономикалық теорияның негізгі ұғымдары