Бірінші сынып оқушыларының танымдық қабілеттерін дамытудың ерекшеліктері
Бірінші сынып оқушыларының танымдық қабілеттерін
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ................................................................................................................3
І Бөлім Жалпы білім беретін метептерде
1.1.Қазіргі кезде оқушылардың танымдық қабілеттерін
1.2.Бірінші сынып оқушыларының танымдық қабілеттерін дамытудың
ерекшеліктері ........................................................................................................14
ІІ Бөлім Қазіргі мектептегі бірінші сынып
2.1. Қазіргі мектептегі бірінші сынып оқушыларының танымдық қабілеттерін
2.2 Оқушылардың танымдық қабілеттерін дамытудың
2.3. Қазіргі мектептегі бірінші сынып оқушылардың
ҚОРЫТЫНДЫ....................................................................................................39
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМ.............................................41
КІРІСПЕ
Қазіргі ғаламдану заманында еліміздің әлеуметтік – экономикалық дамуы, индустрияның
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауында (Астана,
Қазақстан халқының ілгері дамуын қамтамасыз ететін – білім саласы.
Жалпы оқушылардың танымдық әрекеті ғылыми – педагогикалық проблема ретінде
Әрбір мемлекеттің болашағы мектебінде шындалады. Келешекте осы елдің тізгінін
Білім туралы заңда білім беру саласындағы мемлекеттік саясаттың ұстанымдарының
Қазақстан Республикасы жалпы білім беретін мектептің бастауыш білім стандарты
Жалпы адамның қызығулары бірнеше түрге бөлінеді. Қызығу туралы психолог-педагогтар
«Шығармашылықң- бұл адамның өмір шындығында өзін-өзі тануға ұмтылуы, ізденуі.
Кеңестік психологтар мен ғалымдар Л. Р. Выготский, В. В.
Ғылыми жұмыстың мақсаты : Бастауыш мектепте бірінші
Ғылыми зерттеу объектісі: бастауыш мектептің бірініші сынып оқушыларының танымдық
Ғылыми зерттеу әдістері : озық педагогикалық іс-тәжірибелерді сұрыптау, ғылыми
Зерттеу пәні: психология
Зерттеу әдістері: теориалық-ғылыми әдістемелік әдебиеттер мен жаңашыл педагогтардың тәжірибелері
Ғылыми жұмыс кіріспеден, екі бөлімнен, қорытындыдан, әдебиеттер тізімінен, қосымшадан
І Бөлім Жалпы білім беретін метептерде
1.1.Қазіргі кезде оқушылардың танымдық қабілеттерін
ХХ ғасыр – ғылым ғасыры. Сондықтан жас ұрпаққа, жас
Халқымыздың ардақты ұлдарының бірі Міржақып Дулатұлы: “Жалғыз сүйеніш, жалғыз
Білімнің сапасын көтерудің қазіргі таңда жолдары көп. Ең бастысы
Білім сапасы дегеніміз – мектепте білім алып отырған шәкірттің
Сапалы білім тәрбие беруде орын алған кемшіліктерді жойып дүние
Қазақстандағы білім беру ісін реформалаудың стратегиылық міндеттерінің бірі –
Я. А. Коменский: «Заттың не құбылыстың түп тамырына жету,
Ж. Ж. Руссо тәрбие мақсатын аша отырып, оқу-танымдық, ізденімпаздық
Ж.Ж. Руссо идеясы И. Г. Песталоццидің еңбектерінде өз жалғасын
А. И. Герценнің дәлелдеуінше, бұрынғы өткен ұрпақтың бүкіл тәжірибесі
Н. Г. Чернышевский еңбектерінде де оқушылардың оқу-танымдық іс-әрекетін
Оқушының оқу-танымдық іс-әрекетін белсендірудің маңызын ашуда
Оқушылардың оқу-танымдық іс-әрекетін белсендіруде мұндай ішкі мүмкіндіктерді зерттеудің маңызы
Ағартушы - ғалым Ш. Уәлиханов өз еңбектерінде жалпы халыққа
Қазақтың аса көрнекті ағартушы педагогы Ы. Алтынсарин қазақ мектептерінде
Алтынсарин еңбектерінің маңызы қазақ мектептеріне байланысты дидактикалық міндеттерді қоя
Баланың жас кезінен-ақ танымдық әлемін кеңейту, сол бағытта әрекет
Ағартушы педагог С. Торайғыров халықты, жастарды оқуға дүниетануға, өнеркәсіп
Халқымыздың
Сонымен қатар А. Байтұрсынов, М. Дулатов, Ж. Аймауытов,
А. Байтұрсынов өзінің барлық саналы өмірін қазақ жерінде білім-ғылымның
А. Байтұрсынов «Қазақ газетінде» (1914 ж), «Мектеп керектері» деген
Ж. Аймауытов болашақ ұрпақты озық жетістіктерге тәрбиелеуде, олардың оқу-танымдық
М.Жұмабаевтың «Педагогика» кітабы қажетті де ғажап дүние, ана тілімізде
Өзінің еңбегінде бұл көзқарастарға талдау жасай отыра, Т. И.
М. И. Махмутов: «Оқу-танымдық іс-әрекет-шәкірттің ақыл-ой белсенділігі және оның
Сурет 1 - Оқу танымдық іс-әрекетті жүзеге асырудағы оқу
Оқушылардың танымдық белсенділігін арттыратын танымдық әрекетін дамытуда
Оқушының оқу-танымдық әрекетін, танымдық белсенділігін арттырудың тиімді құралдарының бірі
Бұл бағыт бойынша жазылған еңбектері талдай отырып, мынадай тұжырым
а) мынадай ұғымдар берілген: танымдық белсенділік жеке тұлғаның сапасы
б) танымдық белсенділік проблемалық жағдаят туғызу арқылы: (М.И.Махмутов)
Сонымен, оқу - танымдық іс-әрекетті белсендіру барлық әр түрлі
Мұны Шәкәрім Құдайбердиев: «Тән сезіп, құлақ естіп, көзбен көрмек,
Кез келген сезім мүшелері арқылы қабылданған кейбір жеке түйсіктер
Қабылдау түйсіктен гөрі күрделірек психикалық таным процесі болып табылады,
Қабылдау – психологияның, когнитивтік психология мен танымдық ғылымның негізгі
Қабылдау адамның өз ақыл-ойына сәйкес қоршаған дүниені танып-білуге, оны
А.В.Смирнов: «Қабылдаудың тууының негізгі шарты – сезім ағзаларына сыртқы
Қабылдау – заттың бүтіндей бейнесін береді. Түйсік пен қабылдаудың
Мұғалім сабақты жүйелі түрде жүргізуі оқушының қабылдауымен тығыз байланысты.
Р.С.Омарова танымдық белсенділіктің үш дәрежесін көрсетеді:
1-дәреже – жаңғыртушы белсенділік – шәкірттің материалды жадылап, қайта
2-дәреже – түсіндіруші белсенділік – оқушының оқығанын зерделеуге, оны
3-дәреже – белсенділіктің шығармашылық дәрежесі – оқушының
Сөйтіп, оқудағы белсенділік – оқушының іс-қимыл жағдайы ғана емес,
Жеке адамның белсенділігі педагогикалық мәселе ретінде В.И.Лозоваяның докторлық диссертациясында
1. Белсенділік тірі жүйелердің ерекше қасиеті ретіндегі жалпы категория
2. Белсенділік пен әрекет ұғымдары теңестіріледі.
3. Белсенділік әрекеттің сапалық сипаттамасы деген анықтама беріледі.
4. Белсенділік дегеніміз – жеке адамның сипаты, оның қасиеті
В.И.Лозовая әрбір көзқарасты қарастыра келе, оларға жасалған талдау белсенділікті
1.2. Бірінші сынып оқушыларының танымдық қабілеттерін
Бүгінгі жас ұрпаққа жан-жақты білім беру, тәрбиелеу әрбір ұстаздың
Бұл мақсатқа жетуде ұстаздар терең білімді, әдістемелік жағынан толық
Ертеңіне лайық ұрпақ тәрбиелемеген елдің келешегі жоқ десек, сол
Танымдық – бұл адамның өмір шындығында өзін-өзі тануға ұмтылу,
«Танымдық » ұғымының жалпы теориясын зерттеген С.Л.Рубинштейн «оқушы шығармашылығының
Танымдық жұмыста, әсіресе, бала қиялының орны ерекше. Бұл жөнінде
Педагог ғалымның айтқанының сөз өнері - әдебиетке тікелей қатысы
Танымдық қабілетті сипаттағы сабақтар түрлерін жүйелі ұйымдастыру арқылы оқушылардың
Оқушыларды шығармашылыққа баулудың, өзіндік іс-әрекетін ұйымдастырудың түрлері өте көп.
Өлең құрастыру.
Бұл жұмысты екі тәсіл арқылы ұйымдастыруға болады.
а) Дайын өлең жолдарын ұсынып, оқушыларға соны аяқтауды тапсыруға
Мысалы,Ө.Тұрманжановтың «Туған өлкем» өлеңінде қайталанып тұрған:
«Неткен сұлу, неткен көркем,
Осы – менің туған өлкем» деген жолдар бар.
Оқушыларға осы дайын өлең жолдары ұсынылып, оны ары қарай
Оқушылардың шығармашылық белсенділігін қалыптастыруда саөлеңнің сызбасы түсіріледі:
«Неткен сұлу, неткен көркем,
Осы – менің туған өлкем», - ұсынылған жолдар.
«Ұлан-байтақ жерлері бар
Өз өлкемді мақтан етем», - оқушының аяқтауы, яғни бұл
ә) Дайын ұйқастар ұсынылады. Мысалы, «Күз» тақырыбына арнайы төмендегідей
... байлық
... алдық
... құс біткен
... қалдық.
Оқушының тапсырманы орындауы:
Күз – береке, күз - байлық,
Күзде астық мол алдық
Жылы жаққа құс біткен
Кеткен ұшып, біз қалдық.
Ұстаз еңбегі – оқушы білімімен өлшенеді десек, ұстаз еңбегінің
Балаларының келешегі жөнінде ойланбайтын, балаларының қабілетті, дарынды, талантты болып,
Қабілеттілік деп белгілі бір іс- әрекетте ең тәуір нәтижеге
Қызығушылық адамдарда объектіні жан- жақты танып білуге ұмтылудан туындайды.
Қабілеттілік әрекет үстінде, оқытып, тәрбиелеу негізінде қалыптасып, дамиды. Қабілеттердің
Жақсы табиғи нышандар жалпы қабілеттердің қалыптасуы мен дамуына недәуір
Ал, енді олар қандай жағдайлар? Қабілеттердің дамуының ең қажетті
Қабілеттіліктің дамуы үшін аса қажетті қасиеттердің бірі болып еңбек
Қабілет мәселесінде, балалардың ерекше табиғи нышандары мен бейімділіктерін дер
Еңбек сүйгіштік, ынта, ұқыптылықпен қосылмаған бұлардың тамаша табиғи нышандары
Балалардың қабілеті мәселесі ата- аналар мен мұғалімдердің көптеген толғанулары
ІІ Бөлім Қазіргі мектептегі бірінші сынып
2.1. Қазіргі мектептегі бірінші сынып оқушыларының танымдық қабілеттерін
Бүгінгі күрделі әлеуметтік-экономикалық жаңарулар тұсында бірінші сынып оқушыларының танымдық
Бірінші сынып оқушыларының танымдық қабілеттерін дамытудың жолдарын, құралдарын анықтау
Көтеріліп отырған мәселе туралы жазылған ойлар, тұжырымдамалар, көоқарастар, еңбектер
Көрнекті педагогтар К. Д. Ушинский, Ы. Алтынсарин, А.
Көрнекті педагогтар К. Д. Ушинский, Ы. Алтынсарин, А. С.
Кеңестік педагогтар мен ғалымдар Л.С Выготский, С. Л. Рубинштейн,
Оқыта отырып баланың қабілеттерін дамыту мәселесі көрнекті педагогтар
Заманымыздың ұлы ақыны Абайдың педагогикалық көзқарасының ерекшелігі өлеңдері мен
Қазақ халқының зиялы арыстары Ш. Құдайбердиев, Ж. Аймауытов, М.
Бұрын соңды айтылған осындай ғылыми пікірлердің теориялық және әдістемелік
Қазіргі заманда жеке адамның шығармашылығы мен шығарма проблемасына философтар,
Ең алғаш қабілеттер мәселесін көтерген Е. Л. Рубенштейн болса,
Қабілеттер жайлы жазылған ойларды, тұжырымдамаларды, еңбектерді талдай келе, адам
Баланың шығармашылық іс-әрекеттерін дамыту мәселесі өзінің тамырын адамзат тарихының
- нақты қиыншылықты сезу;
- оны (проблеманы) анықтау;
- кезіккен қиыншылықты жеңудің болжамын (гипотезасын) түзу;
- толық проблеманы немесе оның бір бөлігін шешудің жолын
- болжамды бақылау немесе эксперименттер жəрдемімен тексеру»;
«Дəстүрлі» жүйемен салыстырғанда, Дьюи өте батыл жаңалықтар, күтілмеген шешімдер
Жалпыға бірдей мызғымас оқу бағдарламалары мұғалім тарапынан тек жалпылай
Жаңа бағыттар арасында белгілі американ психологы жəне педагогы Дж.
Оқушылар бұған дейін білмеген қорытындыларды жасап, оларды өз бетінше
Шығармашыл оқуға тəн белгі, Бруннердің пайымдауынша, нақты тақырып бойынша
2.2. Оқушылардың танымдық қабілеттерін дамытудың
Қазіргі ғылыми-техникалық прогресс дәуірінде өндіргіш күштердің дамуымен бірге, қоғамның
Оқушылардың оқу-танымдық іс-әрекетін, белсенділігін қалыптастыруда олардың қабілеттерін дамытуға, танымдық
Оқу үрдісі оқушылардың оқу-танымдық әрекеті негізінде жүзеге асады, ал
Оқушының танымдық қабілетін дамыту үшін бірнеше шарт орындалу тиіс.
Шығармашылық қабілетін дамытуды ерте бастан қолға алу;
Жүйелі түрде шығармашылық әрекет жағдайында болуы;
Ойлау мүмкіндігінің ең жоғарғы деңгейіне жету;
Оқушының шығармашылық іс — әрекетіне жағдай туғызу;
Оқушының шығармашылық іс — әрекетіне жағдай туғызу дегеніміз —
№ 1. Слайд
Бірінші сынып оқушыларымен осы бағытта жүргізілген жұмыстарға тоқталайық.
Оқушылардың зейінін жаттықтыруға жеке дамытуға берілген тапсырмалардың кейбіреулерін таныстыра
Зейін тұрақтылығын дамыту және жаттықтыруға арналған тапсырмалар Шульте кестесінің
№ 2. Слайд
Шульте кестесі
Зейінді дамытуға бірнеше шығармашылық тапсырмалар орындауға болады.
Цифрларды өсу ретімен тауып, атау.
Кему ретін атау.
Тақ және жұп сандарды өсу және кему ретімен атау.
Цифрларды кезектесіп санау. 1, 3, 5, 7…(жұптасып) 2, 4,
Топпен жұмыс істеу. 1–5 тура және кері сана. 6-10
Осы кесте бойынша бірнеше шығармашылық жұмыс т. б.5 14
16 25 7 24 13
11 3 20 4 18
8 10 19 22 1
21 15 9 17 6
№ 3. Слайд
Оқушылардың байқағыштығын дамытуға арналған тапсырма. Мұнда, пішіндері мен орналасу
№ 4. Слайд
Суретте барлығы неше үшбұрыш бар? Мақсаты: үшбұрышты басқа фигуралар
№ 5. Слайд
Ойлан, тап. Мақсаты: оқушылардың амал таңбаларын тағайындай білу дағдыларын
№ 6. Слайд
Мына фигураға бір кесінді жүргізу арқылы бір тік төртбұрыш,
Мақсаты: геометриялық фигураларды ажырата және тани білуге үйрету.
№ 7. Слайд
Екі адам 2 сағат шахмат ойнайды. Олардың әрқайсысы неше
№ 8. Слайд
Сиқырлы үшбұрыштағы бос орынды толтыр. Мақсаты: оқушылардың жылдам есептеу
Бастауыш сыныптарда дүниетану пәні бойынша оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыту.
Дүниетану пәні — жоғары сыныптардағы биология, география, физика, химия,тарих
I слайд
Су. Судың қасиеті. Бұл тақырыпты өту барысында оқушыларды топқа
Сабақты қорыту мақсатында әр топқа тапсырма беремін:
I топ-эссе жазады
II топ-сурет салады
III топ-өлең шығарады
ЭССЕ «Су-тіршілік көзі»»
Бізге су өте қажет. Су болмаса біз өмір сүре
5 жолды өлең:
Су
Мөлдір, түссіз
Ағады, жұғады, жабысады
Ол бізге өте қажет
Сусын
II слайд
Өсімдік пен жануарлардың байланысы.
II слайд
Өсімдік пен жануарлардың байланысы.
Оқушыларға ой тудыратын сұрақ қоямын: — гер адам осы
III слайд
Адам мен табиғаттың байланысы.
— Біз табиғаттан не үйренеміз?
Шәйнектің қайнауына қарап, паровозды ойлап тапқан.
Инелікке қарап тікұшақты ойлап тапқан.
Бұлбұлдан ән айтуды үйренген.
Бірініші сынып оқушыларының танымдық қабілеттерін дамытудың жолдарын, құралдарын анықтау
2.3. Қазіргі мектептегі бірінші сынып оқушылардың
Қазақстан Республикасының “Білім туралы” заңының 5-тарауындағы 41-баптың 1-бөліміндегі
Мектеп –еліміздің халыққа білім беру жүйесінің – күрделі тармағы.
· Оқу
· Оқушының
· Оқу
Мектептің алдына қойған мақсаттарын шешуге пән мұғалімдерінің сапалық құрылымы
Оқушының жан- жақты үйлесімді дамуы үшін тәрбие жұмыстарына мынадай
1. Тәрбие жұмыстарын жоспарлы, жүйелі жүргізу.
2. Тәрбие жұмыстары оқушылардың шығармашылық істерін насихаттап, ізденістерін дамытатындай
3. Оқушылардың қызығушылығын арттырып, белсенділігін көтеру.
4. Ұжымдық, жеке іс- әрекеттің дамуы және оқушының әрекет
5. Басқалармен үйлесімді қарым- қатынас құруы, тұлғаның өзін- өзі
6. Өзгелердің мүддесін, өз мүддесінен жоғары қою, кеңпейіл болу,
7. Достарының, отбасының, отанының сенімін ақтауға үйрету.
Қоғамның қай кезеңінде болсын, жеке тұлғаның жан- жақты тәрбие
Әл- Фараби өз еңбектерінде сапалы білім алу үшін тәрбиеленушілерді
1-ші топ- өз еркімен білімді меңгеруге ұмтылушылар. Оларды оқытудың
2-ші топ- амалсыздан оқитындар. Ондай оқушыларды қатаң қадағалап оқыту
Әл- Фараби педагогикалық ықпал ету әдістерін алғаш ұсынған, оның
Ұлы ғұламалар Ж.Баласағұнның пікірі де, ұлы ғұлама ақын Абай
«Әрбір бала- болашақ данышпан» деген ойлы қағидаға мән берсек,
Оқушының жеке тұлға ретінде тәрбиелеуді ұйымдастыруда дамыта оқыту технологиясы
Дамыта оқыту- жеке тұлғаның барлық сапаларын тұтас сәйкестікке дамытуға
ХХ ғасырдың 30 жылдарының басында Л.С.Выготский оқыту идеясын қозғады.
Дамыта оқыту оқушылардың танымдық әрекетін қалыптастыруға, шығармашылық қабілеттері мен
Жаңа буын оқулықтарын оқытуда дамыта оқыту технологиясын қолдану дегеніміз-
Жеке тұлғаның бойындағы қабілетін ашу- одан әрі жетілдіру дамыта
Жас ұрпақты қоғамдық маңызды істерді сапалылықпен игеретін бұған дейінгі
Білім беру мазмұнын жаңарту, оқыту әдістерін жетілдіру оқушылар мен
Рубинштейн оқытудың мақсаты «оқушыға белгілі бір білім туралы мағлұмат
Психолог- ғалым Д.Б.Эльконин «Оқу әрекетінің басқа әрекет түрлерінен аса
Оқу әрекетінде оқушының субъект ретінде қалыптасу жолдарын баланың жас
Оқушының жеке тұлға ретінде қалыптасуы, бір жағынан оқу үрдісіндегі
Сапалы білім беру – оқыту мен тәрбиелеудің үздіксіз үрдісі.
Балалардың білім сапасын арттыруда мұғалім бала дамуының мынадай
Баланың шығармашылық қабілетін дамыту мәселесі жаңашыл педагогтар ( Ш.А.
Дамыта оқыту технологиясының авторының (Л.В. Занков, В.В. Давыдов, Д.Б.
Танымдық қабілеттік - өте күрделі психологиялық үдеріс. Ол іс-әрекеттің
Қазіргі таңда білімді интеграциялау, оның ғылыми деңгейін көтеру баланың
Балалардың логикалық ойлауын дамытуға, оқу белсенділігін арттыруға
Деңгейлеп оқытуда көзделетін мақсат – балаға білімді даяр түрде
Білімнің жаңа мазмұнын жүзеге асыру үшін жаңа технологиялар қажет
Психологтардың зерттеулері бойынша, бірінші сынып оқушыларының танымдық қабілеттерін дамытуға
Орта буынның танымдық қабілетін дамуын бағыттап, бағдарламаса, онда
Сонымен орта буында оқушыларды сөз өнеріне баулып, үйрету үшін
- мұғалім ең алдымен, сыныпта шығармашылық көңіл-күй тудыру үшін
- әрбір шығармашылық тапсырманы оқушыға ұсынудың жолын,
- шығармашылық жаттығу ойын-тапсырмалардың мазмұны жеткіншектердің жасерекшелігіне, қызығушылығына үлесуі
- тапсырма-міндетпен танысқаннан кейін бала жұмысқа кіріседі.
Мұғалімнің ең ұлкен міндеті: бала белгілі бір көркемдік шешім
- шығармашылықпен жеке-дара оқушы емес, сыныптың, мектептің бұкіл балалары
- мұғалім – оқушы үшін қарапайым
- шығармашылық үшін психлогиялық қауіпсіздік, еркіндік, ашықтық, бостандықты қамтамассыз
- шығармашылықты тежейтін үш нәрсе бар: - «сәтсіздікке ұшыраймын,
- оқушының шығармашылықпен айналасуына мектепте, сабақ үстінде,
- шығармашылық бағытқа баланы жүйелі, саналы түрде қалыптастырып отыру;
- мұғалім көркем шығармашылық түрлеріне үйретіп, баулу
Мұғалім оқушы шығармашылығын дамыту, бағыт-бағдар беру ісіне мыналарды ескеруі
- шығармашылық тапсырманың мазмұн - түрін ойлап
- шығармашылық міндеттерді оқушыға ұсынудың әдіс-
тәсілдерін меңгеру.
- көркем шешім табу, оқиға құру, образ
боларлық жағдайларлы тудыра білу;
- шығармашылық процесті фактілермен мен мәліметтерге пед-
агогикалық, әдістемелік тұрғыдан баға, қортынды бере білу,
теориялық, практикалық тұжырымдар жасау.
Осы сияқты жұмыс түрлерін жүргіземіз. Енді осы шығармашылық тапсырмалардың
І тапсырма «Образға кіру»
Жансыз заттардың, өсімдіктердің, жануарлардың орындарында өздері қандай күй кешетіні,
ІІ тапсырма «Талдау және қиялдау»
Бастауыш сынып оқушыларының ой-санасын, қабілетін, шығармашылығын дамытуда шығарманы, көркем
— Әңгіме кім жайында? (қайырымды, мейірімді бала жайында)
— Екі бала жайында не айтасыңдар?
Венн диаграммасы арқылы ұқсастықтары, айырмашылықтары, ортақ қасиеттері айтылады.
Жантас
Мейірімсіз, қатыгез, жаман,
әдепсіз, ешкімді аямайды,
балапанды азаптады
Қожа
Қайырымды, мейірімді,қамқорлы,
жақсы, әдепті, жаны ашитын
Осы әңгімедегі балапан торғайдың халін бір ғана сөзбен қалай
— Осыны оқи отыра қандай көңіл-күйді бастан кешірдіңдер? (Жантасқа
— Балапанды аядық, көмектескіміз келді.
— Қожаның ісіне қуандық.
— Енді осы кейіпкерлердің қайсысымен кездескілерің келеді?
— Кездескенде не деп айтар едіңдер?
— Мәтінді басқаша қалай аяқтар едіңдер?
— Осы бойынша қандай мақал-мәтелдер айтар едіңдер?
— Қандай сурет салар едіңдер?
— Қалай мүсіндер едіңдер?
Осы арқылы оқушылардың шығармашылық әрекетінің құмарту, қиялдау, идеяның жарқ
ІІІ тапсырма «Суырыпсалма ақын»
Бастауыш сыныптарда шығармашылықтың алғашқы сатысын іс-әрекет және ойын түрінде
Мысалы «Жаңбыр ойыны»
Іс-әрекет жасаудың маңызы ерекше. «Жаңбыр» ойыны кезінде мұғалімнің айтқан
Жаңбыр жауды далаға
Жаңбыр жауды қалаға
Жаңбыр жауды ауылға
Жаңбыр жауды бауға да
Көктемгі кез, жазғы мезгіл, күзде бәрі, қыста бәрі, көрікті,
ІҮ тапсырма «Диалог-ертегі»
Шарты: мұғалім не оқушы ойдан шығарып, кез келген бір
ҚОРЫТЫНДЫ
Қазіргі уақытта білім берудің негізгі талаптардың бірі – оқушыны
Оқушы танымдық қабілеттік дамыту – білімдік үрдіс субъектілерінің және
Оқушылардың шығармашылық әректі мен танымдық қабілеттерін арттыруда мәтіннің алатын
Егеменді еліміздің өсіп келе жатқан ұрпағын ойлы да іскер,
Тәрбиенің сан салалы, күрделі мәселе-леріне терең бойлауға бастайтын, күнде-лікті
Халқымыз әрқашан да ұстаз мәртебесін көтеріп, аса жоғары қастерлеп,
Мектеп табалдырығын аттаған жас бала ертеңгі ел тұтқасы десек,
Алдыңғы қатарлы тәжірибені жетіл-діре отырып, оқу үрдісіне жаңа әдіс-тәсілдерді,
Кіші мектеп оқушылары үшін мұғалім олар еліктейтін, үлгі ететін
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ:
1. ҚР Білім туралы Заңы.
2. Н.Назарбаев “Біздің халқымыз
3. Бабаева Ю.Д. Динамическая теория одаренности.
4. Айғабылов Н. Бастауыш сынып оқушыларының ақыл-ой белсенділігін
5. Жәркенов М. Әдебиет пәнін өмірмен байланыстыра оқыту.
6. Занков Л.В. Индивидуальные варианты развития младших школьников.
7. Кәтенбаев Б.Ш. Тіл ұстарту жұмыстары бойынша методикалық нұсқаулар.
8. Львов М.Р. Методика развития речи младших школьников. -М.,
Сабыров Т. Оқушылардың оқу белсеңділігін арттыру жолдары. А., Мектеп,
Хмель Н.Д. Теоретические основы профессиональной подготовки учителя. – Алматы.
Ахметов С. «Білім берудің тиімді жолдары ».Алматы, 1999
Л. Занков, Д. Эльконин, В. Давыдов, В. Репкин, В.
Талызина Н.Ф. Формирование познавательной деятельности младших школьников. - М.,
Беликова В.А. Программа курса «Основы логики»//Начальная школа Казахстана, 2002,
39
Индуктивт і және дудиктивті әдістер (логикалық аспект)
Репродуктивті және проблемалық ізденіс әдістері (танымдық белсенділік аспектісі)
Сөздік, көрне-кілік, практи-калық әдістер (оқу ақпаратын беру және қабылдау
Өзіндік жұмыс және мұғалімнің басшылық жұмыстары әдістері
Оқу танымдық іс-әрекетті жүзеге асыру және ұйымдастыру әдістері
Оқуға қызығушылығы мотивациясы әдістері
Жауапкерші-лік пен мінде-тінің мотива-циясы
Оқу мотива-циясы
Оқытуда-ғы бақы-лау және өзіндік бақлау әдістері
Лаборато-риялық және прак-тикалық бақылау және өзін -өзі бақылау әдістері
Жазбаша бақылау және өзін өзі бақылау әдістері
Ауыша бақылау және өзін-өзі бақылау әдістері
Бастауыш сынып оқушыларының шығармашылық қабілеттерін дамыту
Бірінші сынып оқушыларының танымдық қабілеттерін дамыту жолдары
Оқушылардың жеке пәндерін оқыту үдерісінде танымдық міндеттерін қалыптастыру
Тұлғаның шығармашылық қабiлеттерiн дамытудың теориялық негiздерi жайлы
Бастауыш мектепте қазақ тілі сабағын оқыту барысында оқушылардың танымдық қызығушылықтары мен қабілеттерін дамыту жолдары
Бастауыш сынып оқушылардың шығармашылық тұлғасын қалыптастырудың теориялық негіздері
БАСТАУЫШ СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫНЫҢ САБАҚҚА ҚЫЗЫҒУШЫЛЫҚ ҚАБІЛЕТТЕРІН ДАМЫТУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
Бастауыш сынып оқушыларының зияткерлік қабілеттерін дамыту құралдары
Бастауыш сынып оқушыларының шығармашылық қабілеттерін дамытудың теориялық негіздері
Математикадан шығармашылық қабілеттерін дамытудың жолдары