Вакуумды колоннаның технологиялық есебі

МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 11
1 Әдеби шолу 12
1.1 Бастапқы айдаудың түрлері 12
1.2 Мұнайды мазут пен гудронға дейін айдау 15
1.3 Атмосфералық және атмосфералы-вакуумдық процестерінің өнімдерінің түрлері 16
1.4 Бастапқы мұнай айдау қондырғыларының технологиялық
1.5 Қондырғылар сызбасы 20
1.6 Мұнай өңдеуді тереңдету 24
1.7 Шетел ұсынатын мұнай мен
1.8 Өндірістің орнын таңдау 30
1.8.1 Мұнай қоспасының физика-химиялық қасиеттері 30
1.8.2 Атмосфералы- вакуумдық қондырғының сызбанұсқасын сипаттау 31
1.8.3 Технонологиялық сызбаны сипаттау 32
2 Технологиялық бөлім 34
2.1 АВҚ қондырғысының технологиялық режимі 34
2.2 Вакуумды колоннаның технологиялық есебі 34
2.3 Вакуумды колоннаның жылулық балансы 35
2.4 Вакуумды колоннаның негізгі өлшемдерін есептеу 36
2.5 Вакуумды колоннаның механикалық есебі 39
3 Бақылау өлшегіш аспаптары және автоматтандыру 42
3.1 Автоматтандыру құралдарын таңдау 43
3.1.1 Температура өлшеуге арналған аспаптар мен түрленгіштер 43
3.1.2 Қысымды өлшеуге арналған аспаптар мен түрлендіргіштер
3.1.3 Шығынды өлшеуге арналған аспаптар мен түрлендіргіштер 45
3.1.4 Деңгейді өлшеуге арналған аспаптар мен түрлендіргіштер 46
3.2 Реттеудің автоматтандырылған жүйесін реттеу заңдылығы 47
4 Еңбекті қорғау 48
4.1 Қазақстан Республикасының еңбек туралы заңы 48
4.2 Технологиялық процесті қауіпсіз жүргізудің негізгі ережелері 49
4.2.1 Өндірісті қолданғандағы қауіпсіздік шаралары 50
4.2.2 Жарылыс өрт қауіптілігін, зияндығы тұрғысынан технологиялық процестің сипаттамасы
4.2.3 Жеке қорғаныс құралдары 52
4.3 Еңбек қорғаудағы өндірістік тазалық шаралары 53
4.4 Жарықтандыру 53
4.5 Өндірістік шу мен діріл 55
4.6 Өртке қарсы шаралар 55
5 Қоршаған ортаны қорғау 57
5.1 Мұнай өңдеу зауытындағы зиянды қалдықтарынан ауаны және суды
5.1.1 Ауаны қорғау 59
5.1.2 Су қоймаларының ластанбауын шешудің негізгі жолдары 61
5.1.3 Су қоймаларын өндірістік қалдықтарынан тазарту 62
6 Экономикалық бөлім 63
6.1 Капиталды шығындардың есептеулері 64
6.2 Өндірістің негізгі жұмысшыларының санын есептеу 64
6.3 Өнімнің өзіндік құнын анықтау 67
6.4 Негізгі техника экономикалық көрсеткіштерінің есептеулері 69
ҚОРЫТЫНДЫ 71
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 72
КІРІСПЕ
Дүниежүзілік экономикасының қазіргі заман даму жағдайында мұнай және газ
Барлық өнімдерге қойылатын тұтынушылық талаптар әртүрлі болып келеді және
Мұнай өңдеу өндірісінің алдында тұрған басты міндеттерінің бірі халық
Мұнай өңдеуіш және мұнай химиялық өнеркәсібінің алдында тұрған аса
Өнеркәсіптің мұнай өңдеу және мұнай химиялық салаларын тұтынатын түрлі
Қолданыстағы саясаттың инвестициялық саясатын өзгерту капиталдық салымдардың жартысынан көбін
Маңғышлақ ірі кен орындарын игеруде мұнай құрамында парафин мөлшері
1 Әдеби шолу
1.1 Бастапқы айдаудың түрлері
Жоғарыда атап өткеніміздей өзара еріткіш көмірсутектерінің аса күрделі қоспасы
Нәтижесінде алынған фракциялар ары қарай өңдеуге қажетті шикізат ретінде
Дистиляция. Дистиляциялану немесе айдау дегеніміз өзара еріткіш қабілетіне не
Айдауды бір реттік, көп реттік немесе сатылы буландыру арқылы
Өнімдер қоспасын белгіленген бір температураға дейін қыздыру уақыты барысында
Бір реттік булану процессінің сатылы булануға қарағанда бір артықшылығы
Қазіргі заман қондырғыларында мұнай айдау бір реттік булануда қолдану
Өзімізге белгілі болғандай, мұнай құрамында 400-5000С және одан да
Көмірсутектерінің жіктелуін болдырмау үшін, олардың қайнау температураларын азайту қажет.
Мұнай өндіру тәжрибесінде қайнау температурасын көмірсутектерінің парциалды қысымын азайтатын
Фракцияның қайнау температурасын түсіру үшін инертті газ (азот, көмірқышқыл
Ректификациялау. Өзара еріткіш сұйықтықтарды бір реттік буландыру және буды
Ректификациялау дегеніміз булар мен сұйықтықтардың ағымға қарсы көп
Булар мен сұйықтықтардың түйісулері тік цилиндрлік аппараттарда – ректификациялық
I – сулық суландыру; II – ректификат; III –
1- сурет. Ректификациялық колоннаның сызбасы
Ортаңғы бөлігіне бу, сұйықтық және бу тәріздес сұйықтық қоспасы
Өндірістік ректификациялық колоннаның жұмыс жасау принципі зертханаларда аналогты.
сұйықтық – жоғарыда орналасқан табақшадан ағатын флегма;
төменде орналасқан табақшаларда түсетін булар;
төменде орналасқан табақшаларға жіберілетін флегма – сұйықтығы;
жоғарыда орналасқан табақшаға көтерілетін булар.
Табақшаға келіп түсетін бу мен сұйықтық тепе-теңдік жағдайында болмайды,
Концентрациялық бөліктің жоғарғы жағынан қажетті тазалықтағы мақсатты өнім –
Ректификациялық колоннаның қалыпты жұмыс жасауы үшін колоннаның жоғарғы
1 суретте ректификациялық колоннаға қатысты құрылымы көрсетілген. Тек қана
1.2 Мұнайды мазут пен гудронға дейін айдау
Құбырлы қондырғыларда мұнайды бастапқы айдау вакуум астында атмосфералық қысым
Жоғары температураларда қайнайтын мұнай фракцияларын шығару үшін мазут вакуумды
Мұнай өңдеу зауытының жалпы сызбасына және айдауға түсетін мұнайдың
Зауытты ашық түсті өнімдердің максималды көлемін алу қажеттілігі туған
1.3 Атмосфералық және атмосфералы-вакуумдық процестерінің өнімдерінің түрлері
Мұнайды бастапқы айдау нәтижесінде атмосфералық қысым жағдайында мына өнімдер
Негізінен пропан мен бутаннан тұратын сұйытылған көмірсутек газ. Өнім
Бензин фракциясы. 30-180 0С температурасында айдалады, тауарлық
Керосиндік фракциясы. 120 -315 0С аралығында айдалады. Ауа реактивті
Дизель фракциясы. 180-3500С аралығында айдалады. Бұрын дизел фракциясын
Мазут. 350 0С жоғары температурада айдалады. Қазан отыны
Мазутта вакуумда айдаудан алынатын өнімдер ассортименті, мұнайды өңдеу вариантына
Вакуумдық дистилляттар саны мазутты айдау майлық сызба кезінде
Қазіргі кезде қолданыста бар сызбаға сәйкес бастапқы айдау қондырғылары
Жеңіл (фракция 300-400 °С),
Орташа (фракция 400-500 °С),
Ауыр фракция (фракция 450-500 °С).
Дислилляттың әрқайсысы содан кейін тазалаудан өтеді, тазартылған өнімдер түрлі
Мазутты өңдеу жанармай сызбасы жағдайында өндірілетін вакуумдық дистиллят 350-5000С
Гудрон – мұнай айдаудан қалған қалдығы, 5000С жоғары температурада
1.4 Бастапқы мұнай айдау қондырғыларының технологиялық
Атмосфералық және вакуумдық құбырлы қондырғылар бір-біріне тәуелсіз жұмыс
Мұнайды бір реттік буландыру қондырғылары;
Мұнайды екі реттік буландыру қондырғылары;
Алдын-ала жеңіл факцияларды буландыру қондырғысы.
Бір реттік буландыру қондырғысының принципиалды сызбасы 2 суретте келтірілген.
I-мұнай, II- газ, III-бензин, IV-керосин, V-дизельді фракция, VI-мазут, VII-су
2 – сурет. Мұнайдың екі рет булануымен атмосфералық айдаудың
схемасы
Жылу алмастырғыштарда қызған мұнай бензинсіздендіретін ректификациялық колоннаға түседі, бұл
Жартылай бензинсіздендірілген мұнайды сорғышпен алып және құбырлы
Аралық жағдайды алдын-ала буланған схема алады. Осы секілді қондырғыларда
Бір реттік булану схемасының артықшылығы жеңіл және ауыр фракциялардың
бензинді фракция жоғары (15 %-дан көп ) мұнайды айдау
егер айдауға құрамындағы су дұрыс жойылмаған мұнай берілсе, онда
егер айдауға мұнай толығымен тұзсыздандырылмаса, онда қызуы кезінде
күкіртті және дұрыс емес тұзсыздандырылған мұнайды өңдеу кезінде
Екі рет буланғанда газ, су және бензиннің едәуір бөлігі
Дегенмен бір рет буландырудағы секілді дистиллятордың тереңдігін алу үшін
Алдын-ала буландыру схемасының артықшылығы эвапоратордағы жеңіл фракциялар айдалуының
Схеманың кемшілігі – негізгі колоннаның көлемінің өсуі, себебі эвапоратордан
Қондырғыларда және вакуумдық айдау блоктарында да бір реттік және
Әсіресе бір реттік мазутты буландыру вакуумдық блоктары кең
I-мазут; II-су буы; III-конденсирленбеген газдар және булар; IV,
3-сурет. Мазутты бір реттік (а) және екі реттік
Вакуумды дистиллят тазалығына жету вакуум колоннасындағы ректификациялық
Схемамен бірінші колоннада кең майлы фракцияны айдау қарастырылған, ол
Екі сатылы вакуумды айдау кезінде қосымша отын, бу, салқындататын
1.5 Қондырғылар сызбасы
Мұндай өңдеу зауыттарында жоғарыда келтірілген барлық мұнай және
Жылына 1 млн.т. өнімділігімен негізінен шығыстық күкіртті
Аралық парк резервуарынан мұнайды Н-1 сорғышымен алып, екі ағыммен
I-мұнай; II-газ; III-стабилизацияның басы; IV-фракция н.к.-85 °С;V-фракция 85-180 °С;
4–сурет. Атмосфера- вакуумды құбырлы қондырғының технологиялық сызбасы
Бірінші ағымдағы мұнай Т-1- 180-2400С фракциясымен, Т-2-де вакуумды колоннаның
Мұнайдың 2-ші ағымы Т5 атмосфералық колоннаның суландыру жылу алмастырғыштары
К-1 колоннасының жоғарғы өнімі-бензин фракциясының буы қайнау шегі 120-150
Е-1 рефлюксті ыдыста газ бөліну жүреді, ол атмосфералық айдау
К-1 төменгі өнімі- бензинсіздендірілген мұнайды- Н-2 сорғышымен алып,
Қалған қыздырылған жартылай бензинсіздендірілген мұнай К-2 атмосфералық колоннаға
Колонна астының температурасын төмендету үшін және мазуттан жарық мұнай
К-2 колоннасының үстінен бензин фракцияларының буы 180 0С
Сондай-ақ К-2 колоннасынан 3 бүйірлі айдау шығарылады- 180-2400С фракциясы,
К-2 колоннасының жұмыс істеу жағдайын жақсарту үшін және артық
К-5-тің астына гудронның жеңіл компоненттерінің булану жағдайын жеңілдету үшін
К-5-тің үстінен сулы буды, газдарын, ауа және мұнай
I-мұнай; II-стабилизацияның басы; III-62 °С н.к. фракциясы;
5 – сурет. ЭЛОУ–АТ-6 мұнайды алғашқы өңдеу қондырғысының
Вакуумды колоннада төрт бүйірлі айдауды алу қарастырылған: 16,12,8 және
Жоғарыда келтірілген атмосфералық – вакуумды айдау қондырғыға отандық
Отандық бірнеше мұнай өңдеу зауыттарында тұзсыздандыру қондырғылары аралас және
Алғашқы айдау қондырғысының айырықша белгісі жаңа түрлі қондырғыларды
1 – кесте
Қондырғының басты аппараттарының сипаттамасы
Өлшемдердің мағынасы ЭЛОУ-АТ-6 ЭЛОУ-АҚ-6
Диаметр, м
Бензинсіздендіруші колонна
5,0
3,0
Атмосфералы колонна 5,7/7,0 3,8
Стабилизатор 2,8/3,6 1,2
Вакуумды колонна 6,4/9,0 6,4
Жылу алмастырғышы мен мұнайды қыздыру (бір аппарат), м2
Пештердің жылу жүктемесі, млн.ккал/сағ
Атмосфералық айдау
Вакуумды пеш
1.6 Мұнай өңдеуді тереңдету
Мұнайды терең өңдеу мұнай өңдеу өнеркәсібінің техникалық
Бұл мұнай табу мен өңдеуді стабилизациялау жағдайында мотор
(регенеративті гидрокрекинг) 7-10 МПН қысымында;
мазутты стационарлы катализатор қабатында гидротұзсыздандыру
гудронды жеңіл еріткішпен деасфальтизациялау;
гудронды гидровисбрекинглеу;
гудронның термиялық деасфальтизациялау;
каталитикалық пиролиз;
мазутты адсорбационды – каталитикалық өңдеуі;
Мұнайды терең өңдеуде сутекті өндіру процесіне көп көңіл бөлінеді,
Жақын арада Қарашығанақ газ конденсатында және теңіз
Қарашығанақ конденсатында ашық мұнай өнімдерінің 80%-дан астамы, теңіз мұнайында
Мұнай өңдеудің тереңдеуі, кең көлемді ақша салымдары және
Мұнай өнімдерінің ашық таңдауының тереңдеуі және катализдік крекингтің
Бұл дистилятты 530-550 0С температурасына дейін айдау вакуумды қондырғының
АВҚ қондырғысының вакуумды колоннасының буландыру және эвапорциондық бөліктерінің ректификациялық
Мазут құрамында гуронды пайдалану қарайтылған фракцияны шығаруды және төменгі
Бұдан басқа вакуумды жасаушы жүйе жұмысы жақсартылған,
Отандық зауыттардағы жоғары октанды тауарлық автомобиль бензиндерін негізінен түзу
Түзу айдау бензиндерінің детонациондық төзімділігін эффективті көтеру тәсілі
Катализдік риформингтің қышқылдық қондырғыларында гидро тазаланған бензинді
Селективті гидрокрекинг катализаторында риформингті өңдеу нәтижесінде тек балауызды
Процесстерді біріктіру кезінде каталитикалық риформингке қарағанда бірдей октандық саны
Процесстің температурасын көтеру заңды түрде бензиннің октандық санының өсуіне
Біріктірілген катализатор процессінде риформатқа қарағанда хош иісті көмірсутектерінің
Қазіргі таңда мұнай өңдеу зауыттарында жарияланған бастапқы
Мұнайды бастапқы айдаудан өткізу қондырғысы шектеулі көлемде ғана
Қазіргі заман қондырғылары мұнай өнімдерінің әр түрін өндіру мүмкіндігін
Түрлі мұнай түрлерін немесе қоспаларды өңдеген кезде жекелеген
Екіншілік процесстердің өндірістік технологиялық және басқа да көрсеткіштері:
7,8,9,10- дистилляттық майларды селективті түрде тазалау; карбамид арқылы депарафинизациялау;
6-сурет. АВҚ қондырғыларында өндірілетін өнімдер және оларды қолдану
1.7 Шетел ұсынатын мұнай мен
Екінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі АҚШ-тағы мұнай өңдеу
Жекелеген фирмалар жеке электрлік жолмен тұзсыздандыру қондырғыларын құрудан бас
Мұнайды термалдық және электрлік дайындаумен қатар өңделмеген мұнай құрамынан
Шетелдерде түрлі типтегі мұнай және мазут сызбалары кездеседі. 7
1,3,5- жылу алмастырғыштары; 2- электродегидраторлар; 4- буландрғыш; 6- пеш;
7-сурет. Уайтинг зауытындағы АВҚ қондырғысының атмосфералық бөлімі
Өңделмеген мұнай жылу алмастырғышта 3 қыздырылғаннан кейін жеңіл фракцияларды
Жеңіл фракциялар булары буландырғыштың жоғарғы жағынан негізгі
Орташа және жоғары күкірт деңгейлі мұнайды өңдеп, лигроин
Мазутты көптеген жағдайларда бір колонна сызба бойынша қуалайды. 8
1- пеш; 2-вакуумдық колонна; 3-үшсатылы эжектор; 4,5-жылу алмастырғыш; I-мазут,
8 – сурет. Уатингі (АҚШ) зауытында вакумудық айдау
Ыстық мазут атмосфералық колоннаның төменгі жағынан АВҚ вакуумдық бөлігінде
Вакуумдық колонналардың екі жақты дистиллятты фракциялары таңдап алынды. Колоннадағы
1.8 Өндірістің орнын таңдау
Атырау мұнай өңдеу зауыты Қазақстандағы ең алғашқы зауыт. 1943
Қазақстанның мұнай өңдеу өнеркәсібіндегі қолданыстағы кәсіпорындардың арасында Атырау мұнай
1.8.1 Мұнай қоспасының физика-химиялық қасиеттері
МӨЗ мұнай өндірістерінің арасында орналасқан: маңғыстау жартылай аралының
2– кесте
Маңғышлақ, Мартыш және Теңіз мұнайларының физика-химиялық қасиеттері
Көрсеткіштердің аттары,
өлшем бірліктері Маңғышлақ мұнайы Мартыш мұнайы Теңіз мұнайы
200С, кг/м3 кезіндегі тығыздық
850-860
840-850
800-810
500С, сСт жағдайындағы тұтқырлық
15,8-18
6,2
2,7
Қатаю температурасы, 0С 25-28 -39 -24
Хлорлы тұздардың мөлшері, мг/л
300
300
300
Су құрамы, % масс 0,5 0,5 0,5
Механикалық қоспалардың құрамы, % масс
0,1
0,1
0,1
Құрамындағы азот мөлшері, мг/л
1780
505
195
2-кестенің жалғасы
Көрсеткіштердің аттары,
өлшем бірліктері Маңғышлақ мұнайы Мартыш мұнайы Теңіз мұнайы
Құрамындағы күкірт мөлшері, % масс
0,336
0,216
0,677
Фракциялық құрамы, % масс
Н.к.-0С
20-800С
80-1800С
180-2500С
250-3500С
350-5500С
>5500С
0,6
2,29
9,8
8,69
14,76
31,74
32,12
1,02
2,29
12,51
13,09
21,96
32,35
16,85
2,74
9,17
27,24
15,2
19,68
15,01
10,96
1.8.2 Атмосфералы- вакуумдық қондырғының сызбанұсқасын сипаттау
Мұнай алдымен резервуар паркіндегі электротұздандыру және сусыздандыру қондырғыларына түседі:
Тұссызданған және сусызданған мұнайдан алынған бензиндік және дизельдік дистилляторы
Дизельдік фракция дизельдік жанармай компоненті ретінде қолданылады. 3060С
АВҚ атмосфералық дистилляттары: ТС-1 (авиакеросин) және уайт-спирт- тауарлық өнімдер,
Каталитикалық риформинг қондырғысында қайта өңдеу нәтижесінде АҚ және АВҚ
1.8.3 Технонологиялық сызбаны сипаттау
Н-4 сорғышы (Н-4 а,4б) арқылы мазут төрт параллельді ағыммен
К-5 колоннасының төменгі бөлігіне П-1 пешінің бу қыздыруынан дымқыл
Дымқыл булар, таратылатын газдар және құмарту мұнай булары К-5
Вакуум колоннасында колоннадағы артық жылуды алып тастау үшін циркуляциялық
І-ші циркулияциясының суландыру К-5 колоннасының 17 табақшасына 1620 С
ІІ циркуляциялық сусыздандыру 2700С жоғары емес температурада К-5 колоннасының
Кең вакуумдік фракция 350-5000С К-5 колоннасының 2 табақшасынан К-11
Қараңғылатылған өнім 500-5200С фракциясы К-5 колоннасының 5-ші табақшасынан бусыздандыру
Колонна вакуумның үсті поз.143 қысымды өлшейтін құрал арқылы реттеледі.
К-5 колоннасының астынан гудрон Т-7/8-1, Т-48/3-1, ПХ-42 енгізу тоңазытқышы
2 Технологиялық бөлім
2.1 АВҚ қондырғысының технологиялық режимі
Мұнайды алғашқы айдау қондырғыларының технологиялық режимі өңдеуге түсетін заттың
Төменде атмосфера –вакуумда айдау қондырғысының шығу аумақтың күкіртті мұнайын
Температура, С0
- мұнайдың электродегидраторға кіре берісінде
- мұнайдың бензинсіздендіруші колоннасының кіре берісінде
- бензинсізденген мұнайдың атмосфера колоннасының алдында 340-360
- мазуттың вакуум пешінен кейін
- бензинсіздендіру колоннасының жоғарғы жағының
- бензинсіздендіру колоннасының төменгі жағының
- атмосфера колоннасының жоғарғы жағының
- атмосфера колоннасының төменгі жағының
буландырушы колоннада:
- 180-2300С фракциясының
- 230-2800С фракциясының
- 280-3500С фракциясының
тұрақтандырушыда:
- жоғарғы жағының
- төменгі жағының
вакуум колоннасында:
- жоғарғы жағының
- төменгі жағының
- пештердің түтіндіктерінің түтін газдарының қысымы артық,
МПа бензинсіздендіру колоннасында
- атмосфера колоннасында
- тұрақтандырушыда
- вакуум колоннасындағы қалдық, кПа
- атмосфера колоннасының төменіне % мазутқа есептегенде
- Вакуум колоннасының төменіне % гудронға есептегенде
2.2 Вакуумды колоннаның технологиялық есебі
ЭЛОУ-АҚ қондырғысының өнімділігіне жылына 3,0 млн. Тоннаны құрайды.
ЭЛОУ-АВҚ қондырғысының К-5 өнімділігін білу үшін К-1 колоннасының бензинсіздендіру
3 – кесте
Бензинсіздендіру колоннасының материалдық балансы
Атау %, масс Жылына /т
Түскен тұзсыздалған және сусыздандырылған мұнай 100% 3000000
Қабылданған:
Жеңіл бензин
Бензинделген мұнай
1,6
98,4
48000
2952000
Жалпы 100% 3000000
4– кесте
Атмосфералы колоннаның материалдық балансы
Өнімнің атауы Шикізат ретінде шығуы Т/жыл
Түскен:
Бензинделген мұнай
100
2952000
Қабылданды:
1.Көмірсутек газ 0,2 5904
2. Бензин (62-1800С)
3.ТС-1керосиндік фракция 5,6 165312
4. Дизельді фракция 28,8 850176
5. Мазут 58,8 1719064
Жалпы 100 2952000
5-кесте
Вакуумды колоннаның материалдық балансы
Фракциялар Масс. % қондыр-ғыға Мөлшері
Мың т/жыл т/тәул. кг/сағ. кг/с
Түсті: - - - - -
5-кестенің жалғасы
Фракциялар Масс. % қондыр-ғыға Мөлшері
Мың т/жыл т/тәул. кг/сағ. кг/с
1. Мазут
2. Су буы
Барлығы: 58,8
4
62,8
116875
1834939 5053
344
5397 210542
14333
224875 58
4
62
Алынды: - - - - -
1. Вакуумды соляр 3,5 102266 301 12542 3,5
2. Жеңіл вакуумды газойль 13,3 388609 1143 47625
3. Ауыр вакуумды газойль 20 584376 1719 71625 20
4. Гудрон 22 642813 1891 78792
5. Су буы 4 116875 344 14333 4
Барлығы: 62,8 1834939 5397 224875 62
Бұл мәліметтерді есте сақтай отырып қондырғының өнімділігі материалдық баланстың
2.3 Вакуумды колоннаның жылулық балансы
Колоннаға берілетін жылу мөлшері келесі формула арқылы анықталады:
мұндағы, Gб, Gс, Gсб – сұйық және бу фазаларының
Yб, Yс, Yсб – шикізаттын су және бу фазаларындағы
Qк = 12000+ 48804 = 60804 кДж
Өнімнен бөлініп алатын жылу мөлшері төмендегі формуламен анықталады:
Qш = 595 + 6760 +10140 + 20570+12000
6- кесте
Вакуумды колонаның жылулық балансы
Ағымдар атауы С, кг/с t, (С (, кг/м3 Энтальпия,
Түсті: - - - - -
1. Шикізат 58,8 400 0,930 830 48804
2. Су буы 4 420 1 3000 12000
Барлығы: 62,8 - - - 60804
Алынды: - - - - -
1.Вакуумды соляр
3,5 170 0,855 170 595
2.Жеңіл вакуумды газойль
13 410 0,870 520 6760
3. Ауыр
вакуумды газойль
20 450 0,920 507 10140
4. Гудрон
22 500 0,952 935 20570
5. Су буы 4 520 1 3000 12000
Барлығы: 62,8 - - - 50065
2.4 Вакуумды колоннаның негізгі өлшемдерін есептеу
Колонна диаметрі бу көлеміне тәуелді болады. I-ші циркуляциялық сұйықтандыру
мұндағы, T – колоннаның есептелетін қимасындағы температура, К.
м3/с
Колоннаның есептелетін қимасындағы бу тығыздығын төмендегі теңдеу арқылы табамыз:
Т = 403 К кезіндегі тығыздығы:
мұндағы, ( = 0,000552 – тығыздыққа түзету.
= 0,870 – 0,000552(623 – 293) = 0,688 кг/м3
Колоннадағы мүмкін сызықты жылдамдық:
мұндағы, табақшалар арақашықтығы 600 мм болатын атмосфералық колонна үшін
Колоннаның қимасының ауданы :
мұндағы, Vб – бу көлемі, м3/с;
Wм – мүмкін сызықты жылдамдық, м/с.
S = 66,4 / 7 = 9 м2.
Колонна диаметрі келесі формуламен анықталады:
мұндағы, S – қиманың қажетті ауданы, м2.
D = 1,128 ( = 3
Колоннаның фракциялаушы бөлігінің диаметрін анықтаймыз. Колоннаның фракциялаушы бөлігінің бу
мұндағы, Тфрак – колоннаның фракциялаушы бөлігінің температурасы, К;
( – колоннаның фракциялаушы бөлігінің қысымы, Па.
м3/с
Бу тығыздығы келесі теңдеу арқылы анықталады:
мұндағы, Gi – колоннаның фракциялаушы бөлігіндегі бу мөлшері, кг/с.
Т = 503 К кезіндегі тығыздығы, ( = 0,000594.
= 0,870 – 0,000494(503 – 293) = 0,786 кг/м3;
Будын мүмкін сызықты жылдамдығы, К = 360.
Колонна қимасының қажетті ауданы:
S = 120 / 4 =30 м2
Колонна диаметрі:
D = 1,128 ( = 6
Колоннаның фракциялаушы бөлігінің диаметрі 6 м.
Берілген мәндерге сүйеніп колонна биіктігін анықтаймыз. Отырғыштар арақашықтығы
h1 = D1 / 4 = 4 / 4
h2, h3, h4 – биіктіктерді бұл бөліктердегі насадкалар санына
h2,3,4 = (n – 1) ( а
мұндағы, а – отырғыштар арақашықтығы, м
h2 = (6 – 1) ( 0,6 = 3
h3 = (15 – 1) ( 0,6 = 8,4
h4 = (6 – 1) ( 0,6 =3 м
Бір диаметрден екінші диаметрге өту биіктігі: h5 = 3
H6 –отырғыштар арақашықтығынан алады: h6 =1 м.
h7 –2 м тең деп алады.
h8 – қалдық термиялық тұрақсыз заттардан тұратындықтан қалдықтын 3
мұндағы, V – колоннаның төменгі бөлігіндегі өнім көлемі, м3/с;
S –алынған диаметрлерге байланысты көлденен қима ауданы, м2.
Колоннаның төменгі бөлігіндегі өнім көлемі мына формуламен анықталады:
мұндағы, G – колоннаның төменгі бөлігіндегі қалдықтын массалық шығыны;
(с –қалдық тығыздығы, кг/м3.
Колоннаның көлденен қима ауданын колонна диаметрінен анықтайды::
S = 0,785 ( D2 = 0,785 ( 62
Колоннаның жалпы биіктігі:
H = h1 + h2 + h3 + h4
Н = 22 м
2.5 Вакуумды колоннаның механикалық есебі
Түтікше сипаттамасы: қысымы – 60 атм;
температура 370 (400) 0 С
жұмыс ортасы – мұнай өнімдері
7 – кесте
Түтікшенің негізгі бөліктері туралы мәлімет
Аталуы Саны Ішкі диаметр, мм Қабырға калыңдығы, мм Болат
Корпус 1 4260 60 13 Cr Mo 4.4
Жоғарғы түбі 1 6000 34 13 Cr Mo 4.4
Төменгі түбі 1 3000 34 13 Cr Mo 4.4
8 – кесте
Негізгі металдың механикалық қасиеті
Аталуы Созылымдылық шегі кг/мм2 Бекемлік шегі кг/мм2 Созылу
Түбі 41,0 60,4 25,0
Обечайкасы 37,8 56,9 31,0
Жел жүктемесінің есебі
Н-D=17/6=2,8 болғандықтан консольді қатты бекітілген сап түріндегі есептік сызбаны
Биіктік аппаратын шартты түрде n=2 биіктік учаскесіне
Шоғырланған көлденең күштер 1 және 2 учаскелерінде таратылған желдік
Рі=0,6 βі gі Dн hі
Онда
Р1 = 0,6• 1,5135•0,07245•10-2•4,26•16,23=0,0454
Р2= 0,6•1,5135•0,05625•10-2•4,26•16,23=0,0353
бұл формулада βі - жылдамдық қысымын көбейту көэффицентін; g1-1
βі =1+Еmi=1+1,58•0,325=1,5135
gi=gӨi=0,045•10-2•1,61=0,072475•10-2
g2= 0,045μ•10-2•1,25 = 0,05625 •10-2
χ0 = 1,5 и χ0 = 0 биіктігі
Μb= 0,0353 (5-1,5)+0,0454 (15-1,5)=0,73645 МНм
Μb/ = 0,0353 (5-0)+0,0454 (15-0)=0,8575 МНм
Сақинаның сүйемелдеуіш беткі қабатының максималды кернеуін мына формула рақылы
σмах =
бұл жерде Wk – сүйеніш сақинасының кернеу сәтін тең
σmax =
тіректік сақинаның қалыңдығын мына формуламен анықтаймыз
S2 = 1,73b
бұл жерде b-0,082 м- сақинаның томпақ бөлінің сүйеніш обечайкаға
S2 = 1,73•0,082
Таңдап алынған сүйеніш S2 = 0,02 м; соның салдарынан
Ngon = 3,14•4,26•0,006•0,867•130= 9,046
мұнда φс= 0,867
Μgon= 0,785 •0,907•130•4,262•0,006 = 10, 078
мұнда φс= 0,907
мағынасы Рр = 0 и Рgon = 0
соның салдарынан, қатерлі кесуін тексеру
0,1157< 1
Бекемдік шарттары сақталады [14].
3 Бақылау өлшегіш аспаптары және автоматтандыру
Мұнай өңдеу және мұнай химия өндірісінде кешенді механизация мен
Өндірістің механизациясын орындаумен байланысты ауыр физикалық еңбек қысқарды, тікелей
Қысым мен температураның, химиялық реакцияның жоғарылауымен байланысты қол
Адам ағзасының шектелген мүмкіндіктері өндірісті әрі қарай қарқындауына кедергі
Өндірістік процесстерді автоматтандыру мысалы технологиялық қондырғы секілді арнайы нақты
Осы мәселелердің барлығы процестердің автоматтандыруына қатысты түбегейлі зерттелуі негізінде
Технологиялық қондырғылар үшін басқарушы жүйені жасау мақсатында келесі
Басқару ұйымдастыру мәселелерін шешу, ол жергілікті немесе орталықтандырылған болуы
Технологиялық процесс, жабдықтың жұмысы туралы ең толық өлшем
Реттелгіш параметрлері мен реттегіш ықпалдарының каналдарын таңдау.
3.1 Автоматтандыру құралдарын таңдау
3.1.1 Температура өлшеуге арналған аспаптар мен түрленгіштер
Басқару функцияларын жүзеге асыратын автоматтандыру жабдықтары мен есептегіш техниканың
Температура химиялық, технологиялық процесстердің ең маңызды параметрлерінің бірі
Металл электродтары бар ТХК-0806 және ТХА-0515 типіндегі термоэлектрлік термометр
ТЭПті тұрақты тоқтың унифицерленген үзіліссіз сигнал электрпневматикалық түрлендіргішімен
Қалыптастырушы түрлендіргіш НП-ТЛ1-4 ТЭПке унификацияланған ток
Екіншілік аспаптар ретінде ПВ2.2 көрсететін пневматикалық бақылау аспабы
ПВ 2.2 көрсететін пневматикалық бақылау аспабы және ПВ
ПР 3.15 реттегіш блогі екі параметрдің арақатынасының белгіленген көлемін
3.1.2 Қысымды өлшеуге арналған аспаптар мен түрлендіргіштер
Қысым кеңістік бойына таратылған күштің қатыстылығымен және
Түрлендіргіш ретінде ПВ 2.2 көрсететін пневматикалық бақылау аспабы қолданылады
3.1.3 Шығынды өлшеуге арналған аспаптар мен түрлендіргіштер
Бастапқы өлшегіш түрлендіргіш ретінде шығындарды өлшеу үшін стандартты
Шығынды өлшеу әдісі құбыр арқылы ағатын заттың ағыны
Қысым мен температураның, химиялық реакцияның жоғарлауымен байланысты қол
Адам ағзасының шектелген мүмкіндіктері өндірісті арықарай қарқындауына кедергі болады.
Өндірістік процесстерді автоматтандыру мысалы технологиялық қондырғысы секілді арнайы нақта
Температура химиялық- технологиялық процесстердің ең маңызды параметрлерінің бірі болып
3.1.4 Деңгейді өлшеуге арналған аспаптар мен түрлендіргіштер
Осылайша П тробы басты міндетті орындайды – ол газ
Өткінші және аспалы изоляторлардың тесілуі себебінен болатын корпустық қысқаша
Бұл жағдайда электродегидраторды өшіреді де, жөндеуге дайындайды. Мұнайды қыздыру
Электродегидраторларды қызмет көрсетуші мамандардың қызмет көрсету кезінде электр тоғының
Трансформаторлар мен реактивті катушкалар орналасқан электрогидраторлардағы жоғары қабатында «Жоғары
774-3ООБ үшбасты калапын газдар мен сұйықтықтарды араластыруға арналған, ол
3.2 Реттеудің автоматтандырылған жүйесін реттеу заңдылығы
Автоматты регулятор – берілген мағына бойынша технологиялық процестің қандай
Регуляторлардың жұмысы түрлі энергияларды жұмсаумен байланысты. Тікелей әрекет ететін
Құрлымдық орындалу жағынан аспаптық және блоктік түрдегі регуляторлар болады.
4 Еңбекті қорғау
4.1 Қазақстан Республикасының еңбек туралы заңы
«Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау» заңына сәйкес,
Атырау мұнай өңдеу зауыты Қазақстандағы ең алғашқы зауыт. 1943
Қазақстанның мұнай өңдеу өнеркәсібіндегі қолданыстағы кәсіпорындардың арасында Атырау мұнай
Қауіпсіздік талаптары. Сұйытылған көмірсутектерінің газдары өртке және жарылысқа қауіпті,
Табиғатты қорғау талаптары. Қоршаған табиғи ортаны қорғауды қамтамасыз ететін
4.2 Технологиялық процесті қауіпсіз жүргізудің негізгі ережелері
Мұнайды бастапқы өңдеу секциясының жабдықтарының сенімділігі, ұзақ қызмет ету
Сұйықтықтың деңгейі жоғары болған жағдайда, ректификациялық колонналардың толып кетулері
Колонналарда сұйықтық деңгейі төмен болған жағдайда, жартылай мазутты сорып
Пеш сораптарының тоқтап қалуы змеевиктің күйіп кетуіне, өрт болуына
Пештің шыға берісіндегі шикізаттың төмен температурасы өнімдерді шығуының азаюына,
Температураның күрт өзгеруі фланецтік қосындылардың герметикалығының бұзылуына, атмосфераның газдануына
Пеш сораптарының шикізат шығынының тұрақты болуын қадағалау қажет. Шикізатты
Үнемі аппараттағы сұйықтық деңгейін тексеріп отыру қажет, аппарат аспаптарының
Қысым бойынша жұмыс жасайтын аппараттардың жұмыс режиміне аса үлкен
Рефлюксты ыдыстардағы су деңгейін реттегіш клапанының жұмысын үнемі қадағалау
Суару кезінде су кіріп кету нәтижесінде колонналарда қысым көтеріліп
Технологиялық процессті қауіпсіз жүргізетін негізгі шаралар:
а) жұмыс жасау, қосу, және тоқталып тұрған уақытта аппараттардағы
б) құбырлы пештердің жұмыс жасау кезінде камералардың есіктері, лаз-
в) пештер форсункалары бірдей жүктелгендерін қадағалау қажет. Факел жалыны
г) қосатын құбырлар мен арматураларда тесік пайда болған жағдайда,
д) бақылау – өлшегіш аспаптардың жұмыстарын үнемі бақылап отыру
е) суық мерзімдерде аппараттардың, арматуралардың, құбырлардың және аспаптардың қатып
ж) өткелдерді бітеуге және жұмыс орнының шашылып жатуына жол
з) төгіліп қалған мұнай өнімдері мен реагенттерді уақытылы тазалап
4.2.1 Өндірісті қолданғандағы қауіпсіздік шаралары
Жүйелік бақылауды жүргізу қажет:
пеш змеевигінің құбырларының жағдайын.
өрт сөндіру жүйесінің жұмыс қабілетін вахта кезінде кем дегенде
Ауа жіберіп тұратын желдеткіш жүйесінің үзіліссіз жұмыстарын, өндіріс бөлмелерінің
өндірістік орныдарға ауа ортасының сапасын;
қорғаныс жермен байланыстыру, құбырлардың, қосу жабдықтарының электрдвигательдерінің корпустарының,
бақылау және автоматтандыру жүйесінің, апаттық дабыл қағу жүйесіні және
Қорғаныс жермен байланысы кенеуін тексеруді кестеге сәйкес жүзеге асыру,
Қосу жөніндегі нұсқалықты қатаң түрде сақтау; сораптардағы компрессорларды және
Канализациялық жүйенің бітеліп қалуына жол бермеу.
Қызмет көрсетуші жұмыскердің денесі мен терісінің өндірістік жарақаттан және
Жұмыскерлер олардың бүтіндігіне, тазалығына және мақсаты бойынша қолдануына жауап
Қондырғының тұтану орындарын жою үшін: су буы, көбік өрт
Қондырғыда аппатық жағдай болған кезде, жеке аппараттың немесе бірқатар
4.2.2 Жарылыс өрт қауіптілігін, зияндығы тұрғысынан технологиялық процестің сипаттамасы
ЭЛОУ-АВҚ қондырғысында жанармай мен жарылу қаупі бар материялдардың
Қондырғыда өнімділігі өте жоғары ірі тоннаждық жабдықты ұтымды қолдану
Бұл жағдайда күйреуге, мамандардың жарақаттануына және салмақты материалды
Мұнайды тікелей айыру процесіндегі негізгі қауіпті сәттер:
аппаратураның ақаулығының себебінен жарылыс қаупі бар мұнай булары
ауада мұнай булары мен басқа да зиянды газдардың шоғырлану
аппараттар мен құбырлардың ролардың ішіндегі қысымның шектен тыс жоғарлау
түрлі ағындар және фланецтік қосындының герметикасының бұзылуы, сораптың сальникті
ыстық өнімдермен, бумен және сілтімен жанасқанда күйіп қалу
электр тоғымен соғу;
мұздың, сүңгілердің әсіресе қысқы мерзімдерде болуынан жарақаттар алу.
4.2.3 Жеке қорғаныс құралдары
Қондырғыда жұмыс жасау барысында қауіпсіздікті қамтамасыз ету мақсатында
ППФМ-92 типіндегі ауа сүзгіш- 2 сорғыш элементтерді қолдану жағдайында
еркін оттегінің ауадағы көлемдік үлесі 18% зиянды қоспалардың
еркін оттегінің аудағы көлемдік үлесі 18 пайыз
арнайы киім-өндірісте жұмыс жасайтын барлық тұлғалар арнайы киімде жұмыс
Операторлар мен машинистердің арнайы киімдері ретінде мақта костюм, арнайы
Сонымен қатар, сілтілермен және қышқылдармен жанасқан кезде, қосымша: көзәйнектер,
Қондырғыда мыналар бар болу керек:
а) өрт сөндіру су құбырының жүйесі;
б) жылу алмастырғыш КВП жабдығымен ауа суыту аппараттарында көбікпен
в) колонналар, жылу алмастырғыштар, пештер, сораптар өрт сөндіру жүйелері;
г) пеш құрылымдарында өрт пайда болса жану камераларына және
д) өрт сөндірудің басты құралдары:
- ОХП-10, ОВП-100 көбікті өрт сөндіргіштер;
- ОУ-5 көмірқышқыл өрт сөндіргіштер;
- ОПУ-5 ұнтақты өрт сөндіргіштер
- құм салынған қораптар;
- қалақтар, тасығыштар, асбест көрпелері;
- жанармай сораптық АВҚ да орналасқан тұрақты көбікті
4.3 Еңбек қорғаудағы өндірістік тазалық шаралары
Өндірістік тазалық-зиянды факторлардың әсерінен жұмыс істеушілерге тигізбеуге болмаса оларды
4.4 Жарықтандыру
Жобаланып отырған цехта табиғи жарықпен қоса түнгі уақытта электр
Жарықтандыру есебін қолданылатын ағынды жарық коэффициенті әдісі бойынша жүргіземіз.
Жарықтандырғыштар саны
мұндағы Eu – жарықтың нормасы
S – жарықталатын аудан, м2
Цехтың өлшемдері
а=95 м (ұзындығы), в=80 м (ені)
n=30 м (биіктігі)
S=a(в=95(80=7600 м2
кз – запас коэффициент (кз – 1,4)
( - минималды жарықтандыру коэффициенті ((=0,913)(=I/L қолданылатын жарық
- жарықталатын жұмыс алаңы мен свительник орналасқан арадағы биіктік,
nо=1,1 м – свительниктің төменгі жағымен төбеге дейінгі жағымен
i=7600/30(95+80)=1,4
қолданатын жарық ағынының коэффициенті
r=l/i=1/1,4=0,7
шам санын есептейміз
N=(220·7600·1,4·0,913)/8400·0,7=363 дана
Желдеткіш ұйымдастыру. Жобаланып отырған цехтың, яғни өндірістік ғимараттың ауасын
Менің жобамда ПДК=10мг/м3. Өндірісте табиғи және жасанды желдеткіш қолданылады.
Цехтың көлемі:
V=95(80(30=228000
ПДК=10 мг/м3 берілген шаңды W=100 г/сағ шаң концентрациясы жұмыс
Сп =0,3 мг/м3
Ауадағы концентрациясы
м3/сағ
м3/сағ
K=Gпр/V=48000/228000=0,2 м2/сағ
Менің жобамда қолданатын микроклимат өндіріс ортасының метрологиялық шарттары температура
4.5 Өндірістік шу мен діріл
Шудың ұзақ уақытты әсер етуінен орталық нерв жүйесімен есту
Шуға қарсы шаралар:
Шулы технологиялық процестерді шусыз процестерге айырбастау;
Машинаның металды бөлшектері шусыз қозғалатын бөлшектермен алмастыру, мысалы пластмассалармен
Машиналарды уақытымен жөндеп майлап тәртіпке келтіру.
Аэродинамикалық шуға қарсы тұншықтырғыштар қолданылады. Діріл деп – механикалық
Дірілге қарсы шаралар:
Агрегаттардың, жабдықтардың жобаланған цехтың іргетасына жақын қойылуы.
Конструктордың тығыз қатты қосындылары бар жерге прокладкалар қою.
Машинанлар мен оның орнатылған базасының арасына арматизациялық сүйеніштер қою
4.6 Өртке қарсы шаралар
Жобаланып отырған цех қауіпсіздігі бойынша “А” категориясына жатады. ҚР
Жобаланып отырған цехта жанбайтын материалдан, кірпіштен, бетоннан, темірбетоннан, металдың
Сатылы аудандар жүкпен оңай өтуді қамтамасыз етеді;
Екі эвакуациялық шығу есіктері қарастырылған;
Цехтың айналасындағы жолдар бетон;
Еденге болаттық плиталар қолданылады;
Газды шығару үшін қосымша ыдыстар бар.
Жобалаушы зауыты орыны және онда орналасқан жабдықтар 2-дәрежелі өртке
9-кесте
Өрт қауіптілік дәрежесіне сәйкес категориялар
Категориялары Сипаттамасы
А
Жарылуға қауіпті Жанғыш газдар (ЖГ), оңай тұтанғыш сұйықтықтар (ОТС)
Осындай мөлшерде сумен, ауа оттегісімен немесе бір-бірімен әрекеттескен кезде
Б
Жарылуға қауіпті Жанғыш шаңдар немесе талшықтар, ОТС тұтану температурасы
9-кестенің жалғасы
Категориялары Сипаттамасы
B
Өртқауіпті Жанғыш және қиынжанғыш сұйықтықтар, қатты жанғыштар және қиын
Г Жанбайтын заттар мен материалдар жанғыш заттар, ұсақталған немесе
Д Суық күйіндегі жанбайтын заттар мен материалдар
5 Қоршаған ортаны қорғау
5.1 Мұнай өңдеу зауытындағы зиянды қалдықтарынан ауаны және суды
Елде қоршаған ортаны қорғауға табиғи ресурстарды сақтауға үлкен көңіл
Елде қоршаған ортаны қорғауға табиғи ресурстарды сақтауға үлкен көңіл
МӨЗ пайдалану тәжиребесі көрсеткендей, кейбір кездерде резервуар парктерді салмай-ақ
факел жүйесінде мүмкін болғанша булар мен газдар қалдықтарын азайтады;
факел жүйесіндегі қстап қайта өңдеуге жібереді;
факел шырағындағы жану жағдайын жақсартады;
Күкірт оксидттер ең көп ауаға таратушы технологиялық пештердің түтін
1950-1960 жылдары салынған технологиялық қондырғылар үшін түтін құбырының биіктігі
Су қоймаларын қорғау. Мұнай мен газды өңдеу зауыттары суды
Су қоймаларының ластануы мұнай өңдеу процесінің міндетті қосалқысы
Су қоймаларының ластанбауын шешудің негізгі жалдары мынандай:
судың қайта пайдалану жүйесін көп қолдану;
сумен суытудың орнына ауамен суытуды неғұрлым көбірек пайдалану;
бірінші жүйенің ағын сумен одан әрі қайта айналымға жіберіп
көп мөлшерде ағын судың бірден шығуын болдырмау;
қондырғы ішінде технологиялық конденсатты толығырақ пайдалану;
араластыру конденсаторының вакуум жүйелерінде қолданылуын болдырмау немесе азайту;
тіке сумен араластырумен ыстық ағындар мен конденсаторды суытудан бас
5.1.1 Ауаны қорғау
Мұнайды өңдеуде атмосфераға зиянды заттар – көмірсутектер, күкіртті сутегі,
Көмірсутектердің 40% жоғары ауаға тараушы көлемі резервуар парктерінің үлесіне
Сонымен қабат, көмірсутектердің ауаға тарауын, резервуарлардың бір-бірімен қосылуын газ
МӨЗ пайдалану тәжірибесі көрсеткендей, кейбір кездерде резервуар парктерді салмай-ақ
1970 жылдары көптеген каталитикалық риформинг және гидротазалау қондырғылары осындай
Айналушы сумен қамтамасыз ету және канализация жүйелерінің тазалау құрылымдарының
Мұнай мен мұнай өнімдерін темір жол эстакадаларында құюда және
Қайта пайдалануға болмайтын булар мен газдарды ашық жағуға арналған
факел жүйесінде мүмкін болғанша булар мен газдар қалдықтарын азайтады;
факел жүйесіндегі өнімдерді ұстап қайта өңдеуге жібереді;
факел шырағындағы жану жағдайын жақсартады.
Сақтау қақпақтарының тез-тез қосылуын болдырмау үшін, нормативті құжаттарда аппараттардағы
Күкір оксидетерін ең көп ауаға таратушы – технологиялық түтін
Каталитикалық крекинг қондырғыларының зиянды шығарымдар қатарына күкірт оксидтері және
МӨЗ мен ГӨЗ толық тазаланбаған ағын суларын су қоймаларына
Су қоймаларының ластануы мұнай өңдеу процесінің міндетті қосалқысы деп
5.1.2 Су қоймаларының ластанбауын шешудің негізгі жолдары
Су қоймаларының ластанбауын шешудің негізгі жолдары мынандай:
сумен қайта пайдалану жүйесін көп қолдану;
сумен суытудың орнына ауамен суытуды неғұрлым көбірек пайдалану;
бірінші жүйенің ағын суын одан әрі қайта айналымға жіберіп
көп мөлшерде ағын судың бірден шығуын болдырмау;
қондырғы ішінде технологиялық конденсатты толығырақ пайдалану;
араластыру конденсаторларының вакуум жүйелерінде қолданылуын болдырмау немесе азайту;
тіке сумен араластырумен ыстық ағындар мен конденсаттарды суытудан бас
зауыт құрамына қажет болған жағдайда, тұзды ағындардан суды буландыру,
Осы талаптарды орындау таза суды пайдалану көлемін азайтады, су
5.1.3 Су қоймаларын өндірістік қалдықтарынан тазарту
Мұнай өндеу және мұнай химия өнеркәсіптері технологиялық қажеттілігіне байланысты
Шартты таза сулар деп мұнай өнімдерімен араласпағандарды айтады. Олар
Бүлінген суларға мұнай өнімдері мен химиялық реагенттермен араласқандарды жатқызамыз.
Мұнай немесе оның өнімдері су қоймаларына түскен кезде су
Өндірістік қалдықтар су қоймаларындағы сулармен араласып, санитарлық ережелердің талабы
Ондай суларды тазартудың бірнеше әдісі бар. Соның ішінде мұнай
Механикалық тазарту кезінде суда ерімеген мұнай, оның өнімдері, минералды
Мұнай өнімдерінің көп мөлшерін мұнай аулағыштардан ұстап қалады. Одан
Су қоймаларының ластануын азайтудың түпкі мақсаты су қоумаларына өндірістік
Қорыта келе, қазіргі мұнай өңдеу зауыттар зиянды заттарды бар
6 Экономикалық бөлім
ЭЛОУ-АВҚ қондырғысының вакуумды колоннасын қайта жараптау Атырау қаласындағы мұнай
6.1 Капиталды шығындардың есептеулері
10- кесте
Өндірістік қордағы негізгі қондырғылардың бастапқы бағасы
Өндірістік фондтардың негізгі атаулары Бастапқы бағасы
Мың. тенге %
Ғимарат 262910 1,18
Құрылыстар және
Байланыстырғыш жабдықтар 155360 0,7
Жұмыс және күш машиналары
және қондырғылар 21834760 98,12
Барлығы: : 22253030 100
Меншікті капиталды кірістер:
Кмен=Ф/Qфак
Кмен – меншікті капиталды кірістер, тенге;
Ф – Қозғалыстағы қондырғылардың негізгі қордағы бағасы, тенге;
Qфак –Жұмыс жасап тұрған қондырғының өнімділігі, т/год.
К=22253030/2500000=9
Жобаланатын жобаның меншікті капиталды шығындарын :
К=Кмен.*Qөнд.
Бұл формуладағы:
К – Жобалантын қондырғының капиталды шығыны, тенге;
Qпр – Жобаланатын қондырғының өнімділігі, т/жыл.
К = 9 ( 3000000 = 27000000 тенге
6.2 Өндірістің негізгі жұмысшыларының санын есептеу
Негізгі өндіріс жұмысшылар саны кезектік кестенің көмегімен жүргізіледі. Кезектік
11- кесте
Жұмыс уақытының балансының есептелуі
Көрсеткіштер атаулары 8- сағаттық жұмыс тәртібіне
Күнтізбедегі тәулік саны (Тк) 365
Демалыс күндер:
Демалыс 81
Мейрам 9
Барлығы: : 90
Номиналды тәулік саны (Тн) 275
Жоспарланған демалыс күндер саны:
Қосымша демалыс күндер 24
Денсаулық себебімен жұмысқа шықпай
Мемлекеттік және қоғамдық міндеттерді орындау
1
Білім алу себебімен бірақ өндірістен шықпай демалыс алу
1
Барлығы: : 30
Тәулік уақытының эфектілі фонды (Тэф) 245
Уақыттың эфектілі фонды 1960
Жұмыс жасайтын жұмысшылар санын мына формуламен есептейді:
бұл формулада:
Тн – тәулік санының номиналды саны;
Тэф – уақыт қорының эфектілігі;
12-кесте
Негізгі өндіріс жұмысшыларының санын есептеу
Мамандық атауы Разряд Жалпы жұмысшылар саны Жалақының түрі Штат
Ауысымдар бір тәулікте
Технологиялық қондырғының операторы
6
1
3
Уақытпен
3
1,1
Оператор 5 3 7
7 1,1
Оператор 5 2 6
6 1,1
Машинист 5 2 6
6 1,1
Машинист 4 1 3
3 1,1
Барлығы: :
25
25
13-кесте
Негізгі өндіріс жұмысшыларының жалақысы
Мамандық атауы саны Тариф разряды Тарифтік мөлшер Марапаттар мөлшері
сағаттық күндіздік
Технологиялық қондырғының операторы
3
6
192
1536
30
Оператор 7 5 164 1312 30
Оператор 6 3 109,7 877,6 30
Машинист 6 5 164 1312 30
Машинист 3 4 131 1048 30
Барлығы: : 25
Тариф бойынша жалақының есептелуі:
Фт=Кст*Н*Тэф
Фт – тариф бойынша жалақы, тенге;
Кст – күндіздік тариф мөлшері, тенге;
Н – санақ нормасының тізбегі;
Тэф – жұмыс уақытының эфектілі фонды.
Кст=Кст6*Н6 +Кст5*Н5+Кст3*Н3+Кст5*Н5+Кст4*Н4 / Н6+Н5+Н3+Н5+Н4
Кст=1536*3+1312*7+877,6*6+1312*6+1048*3/3+7+6+6+3=26,5 мың. тенге
Фт =29670*25*245=162312,5 мың.тенге
Марапаттау қоры:
Фпрем = Фт *П/100%
П – марапаттау мөлшері, %.
Фпрем= 162312500*30/100=48693,7 мың. тенге
Түнгі уақытта жұмыс жасаған үшін қосымша :
Ктүнгі= Фт*һ/Ттәу*һтүнгі
h – түнгі жұмыс уақытының сағат мөлшері, 8 сағатқа
Ттәу – өндірістің тәуліктік жұмыс уақыты, 24 сағатқа
Hтүнгі – түнгі жұмыс уақытына қосымша коэффициент, 1/5 сәйкес.
Ктүнгі=162312,5*8/24*0,2=33815,1 мың.тенге
Мейрам күндеріне қосымша төлем ақы:
Киейр. =Фт *3,73/100%
3,73 – мейрам күндерінің саны, %
Кмейр. = 162312,5*3,73/100%= 6054,25 мың. тенге
Үздіксіз жұмыс тәртібінде, ауысым уақыты 8 сағаттық мөлшерде болғанда,
Картық= Кст*t артық /2
tартық – артық жұмыс жасаған күндер саны.
Tартық = Тпл – Тн = 12 тәулік
Картық = 26,5*12/ 2=1590 мың. тенге
Жалақының негізгі қорын есептейміз:
Фнег = 162312,5+52348,68+33815,1+6054,25+1590 =256120,3 мың тенге
Қосымша жалақы:
Фқос=Фнег*К/Тэф
К – шықпай қалған күндер.
Фқос=256120,3*30/245=31361,7 мың.тенге
Жалақының толық қоры:
Фтолық = Фнег + Фқос
Фтолық = 256120,53 + 31361,7 = 287482,23 мың. тенге
Коэффициент есебімен:
Фтолық р.к. = 1,7(Фнег + Фқос)
Фтолық.р.к. = 1,7(256120,53+31361,7) = 488719,8 мың. тенге
Қоғамдық сақтандыруға бөліген ақша мөлшері:
Фқоғ.сақ= Фтол *30%/100%
Ф қоғ.сақ = 287482,23*30%/ 100%= 86244,6 мың. тенге
Орташа айлық шығын мөлшері:
Ф орт.жал= Ф тол./ ΣН*12
Ф орт.жал = 453971,14/ 25* 12= 1513,2 мың. тенге
6.3 Өнімнің өзіндік құнын анықтау
14-кесте
Өндірістік бағдарламаның есептелуі
Шикізат және алынатын өнім аталуы % Жылдық көлем,
Алынған шикізат:
Мазут 58,8 1718064
Алынды :
Вакуумды соляр
Жеңіл вакуумдық газойль
Ауыр вакуумдық газойль
Гудрон 3,5
13,3
20
22 102266
388609
584376
642813
Барлығы: 58,8 17180643
15-кесте
Шикізатқа және энергияға жұмсалған шығынды есептеу
Шығындар түрі Шығын нормасына бекітілген сан мөлшері
Шығын нормасы
Жылдық шығын
Бірлікке баға, тенге Толық көлем суммасы, мың,Тенге
Шикізат, мың.т 973 1 973 810
Бу, Гкал 973 0,025 24 495 11880
Айналмалы
су мың. м3
973
0,2
194
360
69840
Эл/энергия мың. кВт/сағ
973
0,5
487
263
128081
Сұйық отын, мың. т. 973 0,25
Барлығы: :
1697771
Амортизациялық шығындар :
А= К*Н/100
Н – амортизациялық норма, %
А= 27000000*10,5/ 100= 2835000 мың. тенге
Осы ағындағы жөндеуге кеткен шығындар :
Ш а.ж =Q*H
Н – жөндеу шығындарының нормасы, %
Ш а.ж= 973*0,10= 97,3 мың. тенге
Қондырғының қайта қалпына кетірілуіне кеткен шығындар мына формуламен есептейді:
З с.зк=А+З а.ж
З с.эк= 2835000+ 97,3= 2835097,3 мың. тенге
16-кесте
Тікелей шығындар соммасы
Шығындар тізімі Сумма, мың. Тенге
Энергетика 11349134
Жалақы 2784509
Қоғамдық сақтандыруға бөлінетін қаражат 83053,5
Қондырғының қайта қалпына кетірілуіне кеткен шығындар 2835097,3
Зауыттың ішкі айдау шығындарын 2188,131
Барлығы: : 17054282,3
Зауыттың ішкі айдау шығындарын мына формуламен есептейді:
З з.і.а= Q*C
С – бір тоннаны айдау бағасы, тенге.
З з.і.а= 973*1,1= 1070,3 мың. тенге
Цех шығындар мына формуламен есептеледі:
Ц ш= Тш * Н/100
Пр – тікелей шығын, мың. тенге;
Н – цех шығындарының нормасы, %.
Ц ш= 1402560 * 9,1/100= 1308744,6 мың. тенге
Жалпы зауыттық шығындар мына формуламен анықталады:
Ж з= Т ш* Н ж.ш
Ж з – жалпы зауыттық шығындардың көлемі;
Н ж.ш – жалпы зауыттық шығындардың нормасы, %.
Ж з= 14381809*15/ 100= 2157271,4мың. тенге
Шығындарды соммалап өңделген өнімдердің өндірістік өэіндік құнын анықтаймыз:
11349134,3+2157271,4+1308744,6+4348820,2 = 19163970,5мың. тенге
Жанама өнімнің өзіндік құны:
Гудрон:
Жалпы соммадан жанама өнімнің құнын азайтамыз:
19163970,5-1752000= 1741191 мың.тенге
Негізгі өнімнің бір тоннасының өзіндік құны:
Ө қ=Шт/ Qт
Шт – шығарылған негізгі өнімнің толық шығыны, мың.
Ө қ= 1741191/973=1789 тенге
6.4 Негізгі техника экономикалық көрсеткіштерінің есептеулері
17-кесте
Тауарлы өнімнің бағасы
Өнімнің аталуы
Мөлшері,т Өзінднік құн Баға
1 т, тг Барлық кеткен қаражат, млн. тг
1 т, тг Барлық кеткен қаражат, млн. Тг
Вакуумды соляр 102266 8100 13999 10530 18199
Жеңіл вакуумды газойль 388609 8100 13999 10530 18199
Ауыр вакуумды газойль 584376 8100 13999 10530 18199
17-кестенің жалғасы
Өнімнің аталуы
Мөлшері,т Өзінднік құн Баға
1 т, тг Барлық кеткен қаражат, млн. тг
1 т, тг Барлық кеткен қаражат, млн. тг
Гудрон 642813 7200 6900 9360 8700
Барлығы : 1718064
48897
63297
Фонд берілім көрсеткіші:
Ф б= Т ө/ Ф
Тп – тауарлы өнімнің құны, мың. тенге;
Ф – ОПФ құны, мың. тенге.
Ф б=63297000/ 27000000= 3 тенге
Еңбексиымдылық көрсеткіші :
Е к= норма*сағат/жылдық шығарылым
Е к= 245*24/ 3000000=0,00196 адам(сағ/т
Бір жұмыскердің шығарған өнімнің көрсеткіші:
П ж= Тп / n
n – жұмыскерлердің саны, адам.
П ж=63297000/ 25= 2531880 адам. тенге
Есепке алынған түсім келесі формуламен анықталады:
Тесеп = Цесеп – Өқұн
Тесеп = 63297000 – 19163970,5 = 44133029,5 мың. тенге
Рентабельділігін келесі формуламен анықтаймыз:
P=Ппайда/Спайда*100%
P=44133029,5/1916397,05*100=23 % жыл
Өтеулу мерзімі:
Мө.ө.а=K/Ппайда
Мө.ө.а=27000000/4413302,95= 6 жыл
18-кесте
Техника- экономикалық көрсеткіштер
Негізгі көрсеткіштер, өлшем бірлік Мәні
Қондырғының техникалық жараптаудан кейінгі өнімділігі, млн. т/жыл
3
Тікелей шығындар, млн. т/жыл 14,38
Капиталдық шығын, млн.тг 25,4
Еңбекақының толық қоры, мың. Тг 276,9
Жұмысшы саны, адам 25
Тариф бойынша еңбекақы,мың.тенге 162,3
Қор қайтарым, тг/тг 3
Өнімнің өзіндік құны, мың тг/т 8,1
Өнім бағасы, мың тг/т 10,5
Жалпы пайда, млн. Тг 4,4
Тиімділік, % 23
Өтелу мерзімі, жыл 6
Модернизацияға кеткен шығындар, млн.тг 2,83
ҚОРЫТЫНДЫ
Осы жоба аясында жылына 3 млн. тонна өнімділігі бар
Жобаның бірінші бөлімінде мен материалдық ізденістер жасадым және осы
Технологиялық бөлімде мұнайдың физикалық–химиялық сипаттамалары қарастырылған, АВҚ процесінің арналы
Жобаның үшінші бөлімінде мен қондырғының негізгі блогін автоматтандыру және
Еңбек қорғау саласында қондырғымен жұмыс жасауда қажет барлық ережелер
ВАКУУПАК саптамаларын енгізумен байланысты вакуумдық дистиляттардың шығысы ұлғаюда. Есеп
Осылайша, жанар майлық және майлық өндірістегі вакуумдық колонналарға құрылымдық
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Назарбаев Н. Ә. Қазақтанның тіуелсіз мемлекет ретінде қалыптасу және
Надиров Н.К. Қазақстан мұнайы мен газы. 1 Бөлім.-Алматы:
Н.К: Надиров. Қазақстанның мұнайы мен газы.-Алматы, 2004.
Пантаев Н.Ф., Дианов В.Г., Автомотическое регулирование нефтяной промышленности.-Л.:Химия, 2001.
Серіков Т.П, Оразбаев Б.Б. Қазақстанда мұнай мен газды қайта
Е. Ералиева. Қазақстанның мұнай және газ қорларын басқарудың экономикалық
Александров И.А Перегонка и ректификация и нефтепереработке. М:-Химия,1981.
А.И.Скобло, И.А. Трегубова, Н.Н. Егоров. Процессы и аппараты нефтепереработывающей
Гуревич И.Л. Технология переработки нефти и газа, М.: Химия,
А.Г. Сарданашвили, А.И. Львова. Примеры изадачи по технологии переработки
В.Н. Эрих, И.Г. Расина, М.Г. Рудин. Химия и технология
А.Г. Сарданашвили, А.И. Львова. Примеры и задачи по технологии
Расчеты основных процессов и аппаратов нефтепереработки. /Справочник. Под редакцией
Ахметов С.А. Мұнай газды терең қайта өңдеудің технологиясы. Жоғарғы
В.П. Суханов. Переработки нефти.- М.: Высшая школа, 1979
Лебедев А.В. Основноц органический и нефтехимический синтез.- Л.: Химия,
Фарамазов С.М. Оборудование нефтеперерабатывающих заводов иего эксплуатация. М.:Химия, 1978.
Клюев А.С., Глазов Б.В., Дубровский А.Х. Проектирование систем автоматизаци
Автоматические приборы, Регуляторы и вычеслительные системы. //Под редакцией Кошарского.
Лапшенков Г.И., Полоцкий Л.И. Автоматизация производственных процессов в химической
Камразе А.Н., Фитерман М.Я. Контрольно-Измерительные приборы и автоматика.-Л.: Химия,
Шувалов В.В., Огаджанов Г.А., Голубиятников В.А. Автоматизация произведственных процессов
Гуревич И.Л. Технология переработки нефти и газа.-М.: Химия, 1979.
Соловьев Н.В., Стрелчук Н.А., Ермилов П.И.,Канер Б.П. Охрана труда
Денисенко Г.Ф. Охрана труда.-М.: Высшая школа, 1985.
Охрана труда в химческой промышленности.-М.:Химия, 1977.
Справочник нефтепереработчика//Под. Ред. Г.А. Ластовкин; Е.Д. Радченко; М.Г. Рудина//Л.:Химия,
Справочник нефтехимика //Под редакцией Огородникова С.К.Л.: Химия, 1978.
11







Ұқсас жұмыстар

---

Мұнай өңдеуді тереңдету

---

Мұнайды алғашқы айдаудың өнімдері

---

Жылына 5 млн тонна мазутты вакуумдық айдау қондырғысы

---

Мазутты вакуумдық айдау қондырғысының жобасы

---

Атмосфералық вакуумдық құбырлық қондырғысын жобалау

---

Жылдық қуаты 1 млн. т/ж болатын ромашкин мұнай майын фурфуролмен тазалау қондырғысы жобалау

---

Бастапқы айдау қондырғыларының түрлері

---

Мұнайды біріншілік өңдеу технологиясы

---

Мұнай өндеу өндірісі

---

Мұнай және газ өңдеу технологиясы

---