Электронды оқулық
МАЗМҰНЫ
КIРIСПЕ
1. ЖАЛПЫ БӨЛІМ
1.1. Жаңа ақпараттық технологиялар, оны білім беру жүйесінде пайдаланудың
1.2. Жаңа ақпараттық технологияларды оқытудың педагогикалық негіздемесі
1.3. Ақпараттық технологияларды оқытудың алғышарттары
2. Компьютерлiк оқыту жуйелерi
2. 1. Электронды оқулық
2.2. Электронды оқулықтардың түрлері. Оны жасаудың алғышарттары, заңдылықтары
2.3. Электронды оқулықтардың оқу үрдісінде тигізетін пайдасы
3. БЕЙСИК, ПАСКАЛЬ, СИ ТIЛДЕРiНДЕ МАССИВТЕРДI ӨҢДЕУ
3.1. Массив туралы жалпы түсiнiк
3.2. Бір өлшемді массивтер
3.2.1. Бiр өлшемдi массивтердi жариялау
3.2.2. Бір өлшемді массивтерді реттеу
3.2.3.
3.2.4. Динамикалық массивтер
3.3. Екі өлшемді массив
3.3.1. Екі өлшемді массивтерді жариялау
3.3.2. Екі өлшемді массивтермен орындалатын амалдар
3.3.3. Динамикалық массивтер
4. ПРАКТИКАЛЫҚ БӨЛIМ
4.1. Зертханалық жұмыстар
4.2. АВТОМАТТАНДЫРЫЛҒАН ОҚЫТУ ЖҮЙЕСІН ҚҰРУ ПРИНЦИПІ
5. ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ
6. ТЕХНИКА ҚАУІПСІЗДІГІ
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТIЗIМI
ҚОСЫМША
КІРІСПЕ
Тақырыптың көкейтестілігі. Алғашқы компьютердi өнеркәсiптiк дайындаудың басталуымен және олардың
Қазіргі уақытта электронды оқулықтар мен оқу құралдарын жасау мәселесі
Кері байланысты ұйымдастыру – оқу процесінің дидактикалық циклінің ең
Электронды оқулықты жасаудың ең ыңғайлы программалау құралы Delphi объект-бағытталған
Электронды оқулық мазмұнының түсініктілiгiмен, көрнекті мысалдар санының көптiгiмен ерекшеленедi
Жұмыс бойынша болжам. Бейсик, Паскаль, Си программалау тiлдерiнде массивпен
педагогикаға деген қызығушылық және қоғамдық өмірге деген ғылыми көзқарастың
табиғи түрде оқушылардың ойлау қабілеті дамиды;
оқушылар алған білімдерін өздерінің оқу қызметіне қолдану шеберлігін игереді.
Жұмыстың мақсаты: Бейсик, Паскаль, Си программалау тілдерінде массивтерді өңдеу
Жұмысқа тапсырма. Жұмыстың мақсатына, мәсәлесіне, болжамға сәйкес келесі тапсырмалар
«Бейсик, Паскаль, Си программалау тілдерінде массивтерді өңдеу» курсының мазмұнын
«Бейсик, Паскаль, Си программалау тілдерінде массивтерді өңдеу» курсын оқытуға
Жұмыстың құрылымы: Дипломдық жұмыс кіріспеден, теориялық және тәжірибелік бөлімдерден,
Теориялық бөлім өз кезегінде екі бөлімді қамтиды. Бірінші бөлімде
Ал, екінші бөлімде электронды оқулық туралы түсінік, түрлері, оның
Тәжірибелік бөлімде жұмыс бойынша қойылған екінші тапсырма жүзеге асырылған.
Жұмысты орындау барысында программалау тiлдерiне байланысты оқулықтарды, оқу құралдарын,
1. ЖАЛПЫ БӨЛІМ
1.1. Жаңа ақпараттық технологиялар, оны білім беру
жүйесінде пайдаланудың маңыздылығы
Қазіргі уақытта Қазақстан дамудың индустриялық кезеңінен ақпараттық кезеңіне
Сонымен, жай ақпараттық технологиялар деп көбінесе қағаз жүзінде әртүрлі
Ақпараттық процестер - адамдар арасында, тірі организмдерде, техникалық құрылғыларда
Дербес ЭЕМ-дер - жұмыста және адамның үйде
Дербес ЭЕМ-дер журналдар, кітаптар және әртүрлі құжаттар дайындауда мәтін
Сондай-қара, жаңа ақпараттық технологиялар дегеніміз - ЭЕМ жадындағы сақталған
Еліміздің саяси, әлеуметтік-экономикалық өзгерістерге сай білім беруді жетілдіру бағыттарының
Қазіргі постиндустриялық қоғамда ақпараттық технологиялардың (АТ) рөлі өте
Қазіргі таңда республика мектептерін жаңа компьютерлік технологиямен қамтамасыз ету
Бүгінгі таңда мектеп пәндерін компьютер көмегімен оқыту нәтижелігін
Зерттеу нәтижелері көрсетіп отырғандай, мектеп пәндерін оқыту процесінде компьютерді
Оқушылардың жалпы оқу біліктілігіне жататын оқу-компьютерлік біліктіліктерін (клавиатурамен жұмыс,
Қазіргі ақпараттық және телекомуникациялық өзара ықпал технологияларының мүмкіндіктерін іске
Қазіргі таңда ғылым мен техниканың даму қарқыны оқу-ағарту саласының
Заман ағымына сай күнделікті сабаққа бейне, дыбыс қондырғылары мен
Әсіресе, олардың тиімділігі:
Қашықтан білім алу мүмкіндігінің туындауы;
Қажетті ақпаратты жедел түрде алу мүмкіндігі;
Экономикалық тиімділігі (бару, келу, тұрмыс тауқыметі т.с.с. материалдық шығынды
Білім сапасына әсері зор. Әсіресе, тіл сабақтарын игеруде
Іс-әрекет қимылды қажет ететін пәндермен тапсырмаларды оқып үйренуде (би
Қарапайым көзбен көріп, қолмен ұстап сезіну немесе құлақпен есту
Оқушының ой-өрісін, дүниетанымын кеңейтуге де, ықпалы зор (теледидардағы ғылыми-көпшілік,
Қазіргі таңда білім беру жүйесінде электронды байланыс жүйелерінде
Сонымен бірге жаңа ақпараттық технологияларды қолдану үрдісін бағдарламалық-техникалық
1.2. Жаңа ақпараттық технологияларды оқытудың
педагогикалық негіздемесі
Осылайша қазіргі отандық педагогика ғылымында қайшылық туды, бір жағынан
1.3. Ақпараттық технологияларды оқытудың алғышарттары
Бұл қайшылықты шешу үшін қоғамда білім беруді ақпараттандарудың
қазіргі ақпараттық қоғам мен ғаламдық телекомуникация жағдайында оқушы тұлғасын
оқушының ақыл-ой әлеуетін дамытуды, оқу ақпаратын жинау, өңдеу, сақтау,
бірлескен ақпараттық желілер мен ғаламдық коммуникациялар базасында жұмыс істейтін
Оқу-тәрбие ісін ақпараттық әдістемелік қамтамасыз ету үрдісін және оқу
есептеу техникасы ақпараттандыру және телекоммуникация құралдарын білім беру саласында
оқушының ақыл-ой қуатының деңгейін белгілеудің, оның білімі мен жетістігін
Нақты немесе бейнелі түрде өтетін оқу тәжірбиесінің (зертханалық, демонстрациялық)
ІІ. Электронды оқулық және олардың оқыту технологиясындағы
алар орны, ерекшеліктері, жасалу жолдары
2. Компьютерлiк оқыту жуйелерi
2. 1. Электронды оқулық
Қазіргі таңда білімді ақпараттандыру жүйесін дамыту процесіне
Программалау біліктілігінің жүйелі қалыптасуы соңғы уақытта пайда бола бастаған
Оқу материалдарын ұтымды игерудегі электронды оқу құралдарының атқаратын
Электронды оқулықтар – барлық оқулықтардың материалдарын модульдік түрде құрастыру
Электронды оқулықтар ғылыми негізінде дайындалған педагогикалық–ақпараттық өнім. Электронды оқулық
Электронды оқулық – дисплей экранында көрінетін жай ғана
Осы жүйеге орай электронды оқулықтар оқулықтың қажетті бөлімдерін қайталап,
2.2. Электронды оқулықтардың түрлері. Оны жасаудың
алғышарттары, заңдылықтары және құру технологиясы
Қазіргі таңда автоматизацияланған оқыту жүйелерін соның ішінде, электронды
жай (қарапайым) түрі
мультимедиялық
гипермәтіндік
Материалды ұсынудың кәдімгі құжат түрінде көрсетілуі, яғни, қарапайым түрдегі
Мультимедиялық электронды оқулық - ол оқу материалдарын демонстрацияланған гармоникалық
Оқыту жүйесінің типтері бойынша электронды оқулық жасаудың үшінші
Гипермәтіндік құжаттарды құрудың көптеген тәсілдері құрылған, ал жалпы өте
Бірінші тәсіл бойынша, берілгендер негізін Windows жүйесінің көмегімен, анықтамалық
Негізгі кемшілігі – Windows анықтамалық жүйесін қолданудағы модификацияның мүмкін
Екінші тәсіл бойынша толық түрдегі гипермәтіндік құжаттарды құру
Электронды оқулықтарды құрастыру технологиясы оқыту процесінің заңдылықтарына негізделіп жасылып,
мотивациялы –мақсаттық;
мазмұнды-операциялық;
нәтижелік бақылау компоненттері.
Электронды оқулықтардың мотивациялы–мақсаттық компоненттері модульдерді (микромодульдерді) құрастырудан тұрады. Модуль
Электронды оқулықтардың мазмұнды компоненті гипермәтін арқылы жүзеге асырылады. Гипермәтін
Электронды оқулықтардың нәтижелік-бақылау компоненті тест алу жолдарымен жүргізіледі.
Электронды оқулықтарды дайындаудың бір жүйеге келтірілген заңдылығы бар.
белгілі бір пәнге байланысты дайындалған электронды оқулықтың
электронды оқулықтар курста оқытылатын тараулар мен тақырыптарға қатысты
электронды оқулықтың кәдімгі оқулықтар мазмұнын қайталамауын, яғни берілетін
белгілі бір тақырыпқа қатысты материал 2-3 экрандық беттен артық
бір қатардағы мәтін 62 – 65 таңбадан аспауы тиіс.
оқулықты шектен тыс иллюстрациялық, анимациялық тұрғыдан көркемдеу пайдаланушыға кері
Оқыту дидактикасының заңдылықтары бойынша электронды оқулық жасауда текстпен жұмыс
оқу курсындағы кілттік тақырыптар гипермәтін түріндегі көрінуі құрылымдық элементпен,
таңдалған пәндегі немесе курстағы мәліметтер құрылымды болуы тиіс және
оқулықтың негізгі фрагменті (негізгі тақырып) текст түрінде және оқылатын
текстік информациялармен біршама бөлігін «тірі лекциялар» түрінде жасау автоматты
иллюстрациялар, күрделі модельдерді көрсететін сызбалар (карталар, пландар, схемалар, өндіріс
электронды оқулық көпжақты интерфейсті ұсынады. Мұнда әр терезеде информациялық
текстік бөлім көпсанды, тоғыспалы, түйінді гипермәтіндермен (сілтеме) байланысып тұруы
толықтырғыш информациялар не анимацияланған клиптер текстік шығармада түсінуге қиын
дыбыстық информацияны оқытуда оқу алдында өзгертілмейтін музыкалық аспаптың даусымен,
барлық автоматтандырылған электронды оқулықтарда таңдалған текстің көшірмесін алу мүмкіндігі,
автоматтандырылған электронды оқулықтар баспаның толық аналогы болмауы керек,
Жалпы электронды оқулықтарды пайдалану үшін Microsoft Internet
2.3. Электронды оқулықтардың оқу үрдісінде тигізетін пайдасы
Оқушылар үшін электронды оқулық – мектепте оқыған жылдардың барлығында
Мұғалімдер үшін - электронды оқулық бұл күнбе–күн дамытылып
3. БЕЙСИК, ПАСКАЛЬ, СИ ТIЛДЕРІНДЕ МАССИВТЕРДI ӨҢДЕУ
3.1. Массив туралы жалпы түсiнiк
Массив дегеніміз – индекс арылы қатынау жүргізілетін бір типті
Массив тұтасымен бір атпен аталады, ал элементтерінің реті индекс
3.2. Бір өлшемді массивтер
3.2.1. Бiр өлшемдi массивтердi жариялау
Бейсикте бір өлшемді массивтер және матрицалар мен жұмыс істеуі
IBM Бейсикте құрылатын программада пайланатын массивтен бұрын OPTION BASE
Жадта нақты сандардан тұратын әр массив элементіне қалдырылатын орын
Массивтермен жұмыс істеу програмамсына оларды сипаттайтын DIM операторларын алдын
DIM(индекстер)[,(индекстер),]…
- массив аты, оның соғына элементтер типін сипаттау
1 4 1,6
2 –7 15
1-мысал. Мәндері 5, 8, 4, 10, 14, 2.6, 9.8
10 REM
20 OPTION BASE
30 INPUT ''n='';N:DIMA(N):s=0
40 FOR K=1 TO N
50 PRINT ''A(''K'')='':INPUTA(K)
60 S=S+A(K)
70 NEXT:ortaman=S\N
80 PRINT''S='';S
90 PRINT’’Орта мән=’’;
100 PRINT USING’’##.###’’;ortaman
110 PRINTA(J);
120 NEXT
RUN
N= ? 7
A(2)?5
A(2)=?8
………..
A(7)=?9, 8
S=53, 4
Орта мән+7.629
5 8 4 10 14 2.6 9.8
Ескерту. 50-жолда алдымен PRINT “A(“K”)=”; операторы жазылуы. Себебі бұл
Соңғы программаны READ – DATA операторлары арқылы құру үшін
2-мысал. Көпмүшелік мәнін Горнер схемасы бойынша есептеу программасын құру
Нұсқау. Горнер схемасы бойынша а0xn + a1xn-1+…+an-1x+an көпмүшелігінің жазылуы:
10 REM
20 INPUT ’’n,x=’’N, X:DIM A(N):Y=0
30 FOR K=0 TO N
40 PRINT ‘a(‘k’)=;:INPUT A(K)
50 Y=Y*X+A(K)
60 NEXT K
70 PRINT’’Y(‘X’)=’’;Y
80 COTO 20
2-көпмүшелік үшін мысалы, x1=2 үшін y=5*x^3-6*x+8 мәні:
RUN
N, X=? 3.2
a(0)=? 5
a(1)?0
a(2)=-?-6
a(2)=?8
y(2)=?36
N, X=?
3-мысал. y=3*x^2+5*B(k) функциясының мәнін есептеу керек, мұндағы B(k) –B
10 REM (Бір кезде өзгеретін бірнеше)
20 REM параметірлі цикілді есептеу
30 DIM B(15): OPTION BASE 1
40 FOR K=1 TO 15
50 PRINT ''(''K'')='';:INPUT B(K)
60 NEXT
70 INPUT ''x1, h='';X1, H:X=X1
80 FOR K=1 TO15
90 Y=3*X^2+5B(K)
100 PRINT''x'';X;''B(''k'')='';b(k); yy='';Y
110 X+X+H
120NEXT
130 END
Паскаль программалау тiлiнде берiлгендер типi жай жане курделi болып
Күрделi типтердiң элементтерi жай, күрделi де типтер болуы мумкiн.
A [2]=14.9
A [3]=-5
A [4]=8.5
A [5]=0.46
Егер программада массив қолданылса, онда ол не VAR айнымалылар
1- жазылу форматы:
TYPE тип аты=ARRAY [t1] OF t2
VAR массив аты: тип аты;
2- жазылу форматы:
VAR массив аты: ARRAY [t1] OF t2;
мұндагы ARRAY [t1] OF t2– массивтi анықтау; t2 -
VAR A: ARRAY [1..5] OF REAL;
немесе
TYPE mas=ARRAY [1..5] OF REAL;
VAR A: mas;
Массивтi тип бөлiмiнде сипаттау программаның көлемiн кобейтедi, бiрак сонымен
VAR A, B, C: ARRAY [1..50] OF REAL;
немесе
TYPE MAS=ARRAY [1..50] OF REAL;
VAR A, B, C: MAS;
Бұл жерде әрқайсысы 50 нақты типтi элементтерден тұратын А,
A [1], A [2], ?,A [50]
B [1], B [2], ?,B [50]
C [1], C [2], ?,C [50].
Массивтердiң элементтерi индекстi айнымалы болып табылады. Жай айнымалыға колданылатын
B [5]:=B [3]+1;
SUM:=SUM-C[k];
P1:=A [2*i+1];
Массивтердiң сан мәндерiн енгiзу жане шығару үшiн цикл колданылады.
FOR I:=1 TO 9 DO
READ (A [I]);
циклi А массивiнiң 9 элементiнiң мәндерiн енгiзудi ұйымдастырады:
A [1], A [2],?, A [9]. Ae
FOR I:=1 TO 9 DO
WRITE (A [I]);
циклы сол массивтiн элементтерiнiң 9 мәнiн экранға шығарады.
Си тілінде массив келесі түрде сипатталады (жарияланады):
элементтер _ типі атау типі [өлшемі];
мұндағы,
элементтер _ типі – массив типі;
атау – массив аты;
өлшемі – массивтің элементтер санын анықтайды.
Бір өлшемді массивті жариялануын көрсететін мысал көрсетейік.
Int mas[10]; -10 бүтін саннан тұратын массивті жариялау. Осы
mas[1] mas[2] mas[3] mas[4] … mas[10].
Тура осылай басқа да типті элементтерден тұратын массивтерді жариялауға
Char mas[14] –14 символдан тұратын массив.
Flоat mas[100] –100нақты саннан тұратын массив.
String mas[5] –5текстік жолдан тұратын массив.
Boolean mas[7] –логикалық типті элементтерден тұратын массив.
Егер де екі массив элементтерінің типі бірдей болса және
Массив элементтерін өңдеу операцияларына мысалдар қарастырудан бұрын келесі
float a[4];
int i;
Массив элементтеріне бастапқы мәндерін шектеу. Бұл ұғым массивтің әр
for(i=0;i
Электронды оқулық
Электронды оқулықтарды құру технологиясы
ҚАЗАҚ ТІЛІН ОҚЫТУДА ЭЛЕКТРОНДЫ ОҚУЛЫҚТЫ ПАЙДАЛАНУДЫҢ ӘДІСТЕМЕСІ
Электронды оқулық құрылымы
Электронды оқулық, ерекшелiктерi және оның оқыту үрдiсiне тигiзетiн пайдасы
ҚАЗАҚ ТІЛІН ОҚЫТУДА ЭЛЕКТРОНДЫ ОҚУЛЫҚТЫ ПАЙДАЛАНУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
Қазақ этнопедагогикасы пәнінің электронды оқулығын дайындау жайында
Электронды оқулықтар және бағдарламалар
Borland Delphi ортасында электронды оқулық жасау
Электронды оқулықты пайдалану