Сыбайлас жемқорлық
Кіріспе............................................................................................................................3
1.Сыбайлас жемқорлық
1.1 Сыбайлас жемқорлық: теориялық негіздері, даму тарихы .........................4
1.3 Парақорлыққа делдал болу.................................................................................8
2.Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қолданылатын халықаралық-құқықтық құралдар.Пара беру
2.1Сыбайлас-жемқорлық және пара берумен күрестің негізгі қағидалары..........10
2.2 Сыбайлас жемқорлық пен пара беруге қарсы күресті жүзеге
2.3.Пара беру.Пара берудің объективті және субъективті жағы............................24
Қорытынды..................................................................................................................26
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі..............................................................................27
Кіріспе
Тақырыптың өзектiлiгi. Демократиялық институттар мен құндылықтар сыбайлас жемқорлықтың көріністерімен,
Сыбайлас жемқорлықтың мемлекеттің бәсекеге қабілеттілігін едәуір төмендететіні, қоғамда демократиялық
Жұмысымызда сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестегі тәжірибені зерттей, талдай отырып,оған
Жұмыстың мақсаты – сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес мәселесіндегі халықаралық
- сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы мәселенің ғылыми-теориялық негіздерін
- сыбайлас жемқорлықтың болмысын, түрлерін, негізгі белгілерін, ерекшеліктерін, субъектілерін
Жұмыстың зерттеу әдiсi. Жұмыс сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес саласына
Кешегі КСРО шекпенінен шыққан республикалардың ішінен “Сыбайлас жемқорлыққа қарсы
1.Сыбайлас жемқорлық
1.1Сыбайлас жемқорлық: теориялық негіздері, даму тарихы.
Сыбайлас жемқорлықтың даму тарихы ежелгі кезеңнен бастау алады. Атақты
1.Осы ұғымның мағынасынының сипатына қарай сыбайлас жемқорлыққа жататын барлық
2.Мемлекеттік қызметтегі тұлғаларды сыбайлас жемқорлық жолына итермелейтін субъектілердің қызмет
3.Өз қызмет жағдайын жемқорлық құқық бұзушылықтың субъектісі ретінде заңға
4.Жемқорлықтың көрініс табуының ең қауіпті екі түрі:
- мемлекеттік немесе қоғамдық мүліктерді жемқорлық жолмен ұрлау;
- мемлекеттік қызметкерлердің әрекетінде ұрлық белгілері байқалмаса да, олардың
1979 жылы БҰҰ-дың Бас Ассамблеясы және сыбайлас жемқорлық мәселелері
Енді бір анықтама 1999 жылғы «Сыбайлас жемқорлық үшін қылмыстық
Кейбір ғалымдардың пікірінше осы анықтама толық емес, себебі сыбайлас
М.О. Нәукенов: «Сыбайлас жемқорлық» және «ұйымдасқан қылмыс» ұғымдарын бір-бірімен
А.С. Қалмұрзаев сыбайлас жемқорлықты: «кез келген қызметкердің қызмет жағдайын
Қазақстан Республикасының 1998 жылғы 2 шілдедегі «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаев атап өткендей: «Сыбайлас жемқорлық –
Қазіргі отандық әдебиеттерде: «Сыбайлас жемқорлық - (латын тілінен «соrruptio»
А.Н. Ағыбаевтың пікірінше: «Сыбайлас жемқорлық - бұл кез-келген лауазымды
Жоғарыда келтірілген анықтамаларды талдай келе, мынадай қорытынды жасауға болады:
- сыбайлас жемқорлық құбылысының өзіне тән белгілері бар;
- сыбайлас жемқорлық - бұл, ең алдымен, әлеуметтік құбылыс;
- халықаралық құжаттарда жемқорлықтың нақты анықтамасы жоқ;
- әрбір мемлекет қазіргі құқықтық дәстүрлер негізінде өздерінің жемқорлыққа
- жемқорлық ұғымы қазіргі қоғамдағы жемқорлықтың құқықтық анықтамасына негізделмеген.
Сөйтіп, айтылғандарды қорыта келе, сыбайлас жемқорлық - бұл екі
1. мемлекеттік қызметшінің өзі алдына келген адамды пара, сыйақы
2. белгілі бір адам, бұл ұйымдасқан қылмыс өкілі болуы
Сыбайлас жемқорлықтың түрлері мен типологиясын қарастыру үшін, сыбайлас жемқорлық
Көне заман тарихына көз жүгіртетін болсақ, алғашқы және ерте
Антик қоғамы (көне грек қала-мемлекеттер, республикалық Рим) тарихының ерте
Сыбайлас жемқорлықтың жаңа қарқынмен кең өріс алуы ХІХ ғасырдың
Қорыта келе айтатынымыз, ХХ ғасырда сыбайлас жемқорлықтық қарым-қатынастың даму
- сыбайлас жемқорлықтың түрі мен формасы көбейе түсті.
- ауық-ауық түрдегі сыбайлас жемқорлық жүйелі түрдегі сыбайлас жемқорлыққа
- биліктің төменгі сатысында орын алған сыбайлас жемқорлық биліктің
1.2Сыбайлас жемқорлықтың түрлері
Сыбайлас жемқорлық типологиясының өлшемдері
Сыбайлас жемқорлықтың түрлері
Қызметтік бабын өз басының пайдасына пайдаланушы субъект Мемлекеттік сыбайлас
Саяси сыбайлас жемқорлық
Сыбайлас жемқорлықтық қарым-қатынастың бастамашысы Мекемені басқарушы тұлға алдына келген
Көмек сұрап келген адамның өзі пара ұсынады.
Пара беруші субъект Жеке адам парасы (кез келген азамат)
Кәсіпкерлік пара (нақты фирмалар)
Қылмыстық пара (ұйымдасқан қылмыс өкілдері, мысалы, есірткі таратушылар)
Параның түрі Ақшалай пара; Қызмет көрсету
Пара берушінің пара беру мақсаты Тездету үшін пара беру
Тежеу үшін пара беру (пара алған адам бір істің
«Жылы көзбен қарау» үшін берілетін пара (пара алған адам
Сыбайлас жемқорлықтық қарым-қатынастың орталықтандырылу дәрежесі Орталықтандырылмаған жемқорлық (пара беруші
Орталықтандырылған сыбайлас жемқорлық «төменнен жоғары жаққа қарай» (төменгі сатыдағы
Сыбайлас жемқорлықтық қарым-қатынастың таратылу деңгейі Биліктің төменгі сатысында орын
Биліктің жоғарғы сатысында орын алған сыбайлас жемқорлық (жоғыры қызметтегі
Халықаралық сыбайлас жемқорлық
Сыбайлас жемқорлықтық байланыстардың жиілігі Ауық-ауық түрдегі сыбайлас жемқорлық
Жүйелі түрдегі сыбайлас жемқорлық
Клептократия (биліктің ажырамас бөлігі ретіндегі сыбайлас жемқорлық )
1.3 Парақорлыққа делдал болу
Парақорлыққа делдал болудың объектісі және оның қылмыстың заты толық
Парақорлыққа делдал болудың объективтік жағы екі нысанымен сипатталынады:
а)пара алушыға және пара берушіге пара алу мен беру
б)пара алушыға және пара берушіге пара алу мен беруді
Парақорлыққа делдал болу осы екі нысанның белгілерімен не болмаса
Пара алушы мен пара берушінің параны беруі және оның
Парақорлыққа делдал болудың нысандары қылмыстың аяқталуы белгілеріне байланысты айырмашылықтарға
Парақорлыққа делдал болудың екінші нысаны бойынша-пара алушыға және берушіге
Парақорлыққа делдал болуда,параны алуға немесе беруге қатысушыдан айырмашылығын
Парақорлыққа делдал болудың субъективтік жағы тікелей қасақаналық:яғни кінәлі адам
Қылмыстың субъектісі болып-қандайда болмасын 16 жасқа толған адам танылады.
Аталған баптың екінші бөлігі-парақорлыққа делдал болудың дәрежеленген түрін қамтиды.Әлденеше
Әлденеше рет немесе ұйымдасқан топтың түсінігі туралы ҚК 11,31,
Тәжірибеде жасалған парақорлыққа делдал болудың белгілерін кездестіруімізге болады.Егер адам
2.Сыбайлас жемқорлық пен пара беруге қарсы қолданылатын халықаралық-құқықтық құралдар.Пара
2.1Сыбайлас-жемқорлық және пара берумен күрестің негізгі
Сыбайлас-жемқорлықпен күрестің негізгі қағидалары:
-Баршаның заң және сот алдында теңдігі.Бұл қағиданы сақтау және
Бұл қағиданың сақталуының кепілі азаматтардың өздерінің белсенділігі болып табылады—сыбайлас-жемқорлық
-өтініштерді прокуратураға, экономикалық және сыбайлас-жемқорлық қылмыспен күрес жөніндегі Агенттікке
-Мемлекеттік органдар қызметінің нақты құқықтық тәртібін, заңдылығын және осындай
Заңға сәйкес аталған қағидалар:
-мемлекеттік функцияларды орындауға өкілетті;
-лауазымды, сондай-ақ олардың қатарына жататын басқа адамдардың құқықтарын және
-жеке және заңды тұлғалардың бұзылған құқықтары мен заңды мүдделерін
зиянды салдарын жою және алдын алу:
-сыбайлас-жемқорлық құқық бұзушылықпен күреске ықпал жасайтын азаматтардың жеке қауіпсіздігін;
-кәсіпкерлік қызметке бақылау жасайтын жеке және заңды тұлғаларға мемлекеттік
Сыбайлас-жемқорлық бірталай экономикалық заңдардың іс-әрекетін төмендетеді және әлемдік қауымдастық
Сыбайлас-жемқорлық әсіресе мемлекеттік билік органдарында қауіпті. Мұндай жағдайда ол
Практика көрсеткендей, сыбайлас-жемқорлық мемлекеттік жүйенің барлығын бұзады, мемлекеттік билік
Сыбайлас-жемқорлық құқық бұзушылықты анықтау, болдырмау, алдын алу және өз
Аталмыш органдардың лауазымды адамдары заңнама белгілеген мерзімде іс, материал,
Заңға сәйкес бұл органдар олардың құзырынан шығатын шаралар қабылдауға
Қарастырған қылмыс туралы қылмыстық істер бойынша алдын ала тергеу
Сыбайлас-жемқорлықпен күресуге ықпал жасаған адамдардың қауіпсіздігіне кепілдік Сыбайлас-жемқорлықпен келіскісі
Басқа міндеттерін былай қойғанда, органдар жедел-іздестіру қызметтің міндеттерін орындаған
-сыбайлас-жемқорлық қылмыс фактісі туралы хабар берген немесе басқаша бір
-сыбайлас-жемқорлықпен күресуге ықпал жасап жүрген адам туралы ақпарат мемлекеттік
-қажет болған жағдайда сыбайлас-жемқорлықпен күресетін органдар сыбайлас-жемқорлықпен күресуге ықпал
Куәгерлерді қорғау үшін, оның ішінде құқық бұзушылық туралы, мемлекет
“Сыбайлас-жемқорлықпен күрес туралы” Заңның 12 бабына сәйкес мемлекеттік функцияларды
-заңсыз басқа мемлекеттік органдардың, ұйымдардың қызметіне араласуы;
-өз қызмет өкілеттігін аталған адамдардың немесе олардың жақын туыстарының
-мемлекеттік және соған теңелген қызметке түскен және жылжыған кезде
-шешімді дайындаған және қабылдаған кезде заңды және жеке тұлғаларға
-кім болса да кіріс алумен байланысты кәсіпкерлік және басқа
-мемлекеттік міндетті орындау кезінде алынған ақпаратты жеке немесе топ
-жеке және заңды тұлғаларға заңнамамен беруге қарастырылған ақпаратты негіссіз
жеке және заңды тұлғалардан заңнамамен қарастырылмаған ақпаратты талап ету;
-мемлекеттік және материалдық ресурстарды жеке үміткерлердің немесе қоғамдық бірлестіктердің
-жеке және заңды тұлғалардың өтініштерін қарау және олардың құзыретіне
-жоғарғы ресми адамдарға сыйлық беру және қызметтен тыс қызмет
жеке және заңды тұлғаларға олардың құқықтарын және заңды мүдделерін
-жеке және заңды тұлғаларға кәсіпкерлік қызметті мемлекеттік реттеуге құзыретін
-мемлекеттік мәртебесі жоқ ұйымдарға мемлекеттік бақылау және қадағалау міндеттерін
-жоғарғы немесе төменгі лауазымды адамдармен немесе олардан басқаша тәуелділермен
Мемлекеттік міндеттер орындауға өкілетті немесе соларға теңелген адамдар өз
2.2Сыбайлас жемқорлық пен пара беруге қарсы күресті жүзеге асыратын
Бүкіләлемдік Банк сыбайлас жемқорлық мәселесіне баса назар аудара отырып
Қойылған мақсаттарға жетуге бағытталған әр бағыт бойынша іс-шаралар кешені
1) жемқорлықтықтытың қауіп-қатерін және шығасысын көтеру.
2)оған қатысушылардың тәртібі мен ойын ережесін өзгертетіндей, сатылмаушылық атмосферасын
3) заң ережелерін сақтауды қамтамасыз ету.
Сыбайлас жемқорлықпен күресудің халықаралық құралдарын талдай келсек, біз осы
СЖҚИ есептеп шығаруда тағы бір қиыншылық қаралатын мәселелерді қабылдауда
Біздің елімізде сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес 1998 жылғы 2
Осының бәрін TI туындаған жағдайды дәл есептемей бағалау және
Сыбайлас жемқорлықтың таратылуына қарсы шараларды жүзеге асыруға Бүкіләлемдік сауда
Халықаралық сауда палатасы (ХСП) көлемінде 1996 жылдан міндетті емес
Әртүрлі аймақтардан шыққан жергілікті бірнеше кәсіпкер Азаттық тілшісіне Қазақстанда
Азаттық тілшісі әртүрлі салада бизнеспен шұғылданып жүрген қазақстандық шағын
Парасыз бизнеспен айналысу мүмкін бе?
Бірінші кәсіпкер (құрылыс, үй салу ісімен айналысады):
-Егер пара бермесеңіз, сізбен ешкім сөйлеспейді. Бұл қоғамдағы жазылмаған
Екінші кәсіпкер (қоғамдық мекемелерге күрделі жөндеу жұмыстарын жүргізумен, жобалау
-Егер пара бермесеңіз, сізбен ешкім сөйлеспейді. Бұл қоғамдағы жазылмаған
-Егер мемлекеттік мекемелермен жұмыс істеу керек болса, онсыз (парасыз
Үшінші кәсіпкер (құрылыс саласы, негізінен қайта жөндеу, күрделі жөндеу,
- Парасыз әрине, жұмысымыз жүрмейді. Қазіргі уақытта онсыз жұмысыңызды
Тендерді ұты үшін неше процентт «Откат» беріледі?
Бірінші кәсіпкер:
- «Откаттың» проценті кәсіпкердің «көкесінің» (мемлекеттік қызметте істейтін жоғары
Сосын «откаттың» процент көлемі кей кезде орындалатын жұмыс көлеміне
болады. Кейін «делоларды» тексеріп келгенде проблема туындаса, 30 процентін
Ал егер «көкем» көкемнің көкесі, танысымның танысы болып тұрса,
Екінші кәсіпкер:
- Осы көктемде таныс арқылы тендер ұттым. Біздің компанияның
Өз басым көп процентке келісе бермеймін. Сапалы жұмыс жасаймын
Алматыдағы жүріп жатқан құрылыстың бір көрінісі. 2 ақпан 2011
Үшінші кәсіпкер:
- Қазір негізі 10 процент деген жоқ. Келісіп, түсіртіп,
Бір жыл таза тапсырып көрейік деп құжаттарды тапсырдық. Бір
Қазіргі жағдайда ол 10 мен 15 пайыз арасы. Енді
Арада таныстар да болады. Әртүрлі. Былай да сөйлесе береді
Төртінші кәсіпкер ( құрылыс, жобалау, күрделі жөндеумен айналысады):
- Әрбір конкурсқа кірер алдында бірінші «откатпен» келісіп аласың.
Бесінші кәсіпкер (кеңсе заттарын қамтамасыз етумен айналысады):
- Тендерлерге жылына екі-үш рет қатысып тұрамыз. Бізде құрылыс
«Откатқа» кеткен ақшаның орны қалай толады?
Бірінші кәсіпкер:
- Үнемдеуге тура келеді. Мысалы, көп жерлерде құрылыста астына
Екінші кәсіпкер:
- Жобалау саласында оңай. Құрылыс сияқты онда материал алынбайды,
Шығынды толтыра алмайтын кездер болып тұрады. 4-5 объект болса,
Үшінші кәсіпкер:
- Енді үнемдейсіз ғой. Саннан аласыз. Материалдан үнемдейсіз. Жалақыдан
Ара-арасында қолданылған материал пайдалануға тура келеді. Кей кезде азаматтар
Параны тапсыру механизмі қандай?
Бірінші кәсіпкер:
- Қолма-қол қағаз ақшамен апарып береміз. Қазір айлықты да
Екінші кәсіпкер:
- Қолма-қол берем. Арада жүретін адам артымыздан қалмайды ғой
Маған қағаз ақшаға айналдыру қиын болған жоқ. Өйткені, менде
Үшінші кәсіпкер:
Ақша санап отырған бюрократ. Көрнекі сурет.
- Енді оны өз ақшаңыздан бересіз. Жұмыс ақшасынан бере
Төртінші кәсіпкер:
- Ондай параны берудің де өз орны бар. Мысалы,
Өмірде берген ең үлкен пара көлемі қандай? Екінші кәсіпкер:
- Есімде жоқ. Қандай жағдай болмады дейсіз. Бермесең болмайды,
болды. Бірақ есімде де жоқ.
Үшінші кәсіпкер:
- 150 мың АҚШ доллары. Одан артыққа шамам де
Төртінші кәсіпкер:
- 50 миллиондай теңге бердім ғой деймін. Бір жолы
Пара бергенде қандай күй кешесіз?
Бірінші кәсіпкер:
- Өзімді кінәлау сезімі болмайды. Себебі біз – кәсіпкерлер,
«Парақор жүйемен жұмыс істемеймін» деп отырсаң, кім саған нан
Екінші кәсіпкер:
- Қандай да бір ойлар мазалайды ғой, әрине. «Қайда
Үшінші кәсіпкер:
- Әрине, ол дұрыс емес енді Ислам дінін
Төртінші кәсіпкер:
- Бір-ақ қана әсер болады. Қазір пара беріп жатқан
Бесінші кәсіпкер:
- Өзімді кінәлі сезінемін. Бірақ...сіз өзіңіз ойлаңызшы, не осы
Қалыптасқан жүйеге қатысты ойыңыз?
Бірінші кәсіпкер:
- Менің ойымша, ақша көбейген сайын демократия жағын көбірек
Екінші кәсіпкер:
- «Балық басынан шіриді» дейді. Бір-ақ жерден шара қолдану
Парақорлық та жүйенің «кілті» сияқты ғой. Әзірге біз ол
Үшінші кәсіпкер:
- Қазір «жемқорлықпен күрес» деп керісінше, бәрі қымбаттап кетті.
Қазіргідей жағдайда жемқорлықты жою мүмкін емес сияқты. Себебі бизнестің
Бірақ уақытша шығар. Өзгерістер болады деп ойлаймын. Үміт етеміз.
Төртінші кәсіпкер:
Біз Ресейдің кішкене ғана макетіміз. Олар да тек шикізатқа
Еуропаны айтпаған күннің өзінде мына дамып кеткен елдер Жапония
Біз Ресейдің кішкене ғана макетіміз. Олар да тек шикізатқа
Әрине үлкен мемлекеттерде ондай нәрсе (жемқорлық) бар. Бірақ біздегідей
Бесінші кәсіпкер:
- Елдегі жағдайды мемлекет басында отырған шенеуніктер білмей отырған
«Жемқорлықтың төрттен бірі-тендерде »
Биылғы қазан айының басында «Нұр Отан» партиясының жемқорлықпен күрес
Дәл осы «Нұр Отанның» жиынында қаржы вице-министрі Берік Шолпанқұлов
Қаржы полициясының дерегіне сілтеме жасаған «Нұр Отан» партиясының мәліметінше,
2011-2012 жылдары жасалған заңбұзушылықтардың қаржылық көлемі 351 миллиард теңгеден
Ал қаржы полициясының дерегі бойынша 2012 жылдың тоғыз айы
Бұған қатысты прокуратура органдары биылдың өзінде 113 қылмыстық іс
Статистика агенттігінің дерегіне сәйкес, 2012 жылғы қазан айына дейін
Ресми дерек бойынша, қазіргі кезде шағын және орта бизнес
2.3Пара беру
Пара берудің объектісі немесе оның қылмыс заты,ҚК 311-бапта көзделген
Қылмыстың объективтік жағы болып-лауазымды адамға тікелей немесе делдел арқылы
Егер лауазымды адамның пара берушімен пара алуы туралы келісімі
Парақорлық үшін жауапкершілік жөніндегі заңдарды соттардың қолдануы туралы ҚР
Параны беруде қылмыстың субъективтік жағы болып тікелей қасақаналық табылады.Субъект
Жоғарыда аталған ҚР Жоғарғы соты Пленумының қаулысында құнды нәрселерді
Пара берудің субъектісі болып-16 жасқа толған қандайда болмасын адам
Аталған қылмыс құрамының екінші бөлігі дәрежеленген құрамды:көрінеу заңсыз іс-әрекет(әрекетсіздік)
Көрінеу заңсыз іс-әрекет(әрекетсіздік) әр түрлі сипатта болуы мүмкін;көрінеу заңсыз
Пара беруші адам пара алушы адамның жасаған әрекеттерін заңсыз
Егер пара лауазымды адамға қылмыстық әрекеттерді жасауы үшін берілген
Қылмыстың әлденеше рет жасалуы ҚК 11-бабында белгіленгендей,яғни осы пара
Егер әрбір пара берушінің мүддесі үшін жеке-жеке әрекет жасалып,бірнеше
Пара берушінің қажет еткен нәтижесін қамтамасыз ететінін орындағаны немесе
Ұйымдасқан топтың пара беруі,пара алудағы қылмыстың құрамы түсінігімен ұқсас
Аталған баптың 2-ескертуінде,егер лауазымды адам тарапынан оған оған қатысты
Параны қорқытып алудың түсінігі ҚЛ 311-бабында анықталған.Пара беруі туралы
Пара бергендігі туралы белгілі бір органға мәлім болғандығы туралы
Қорытынды
Сыбайлас жемқорлық-бұл нақты анықтамасы жоқ әлеуметтік құбылыс және кез-келген
Сыбайласжемқорлық мәселесін зерттей отырып,сыбайлас жемқорлық мүдделі топтардың экономикалық мүдделерінің
Біріншіден,барлығы мойындағандай,сыбайлас жемқорлық-саясаттың ажырамас бөлігі болып табылады.Өйткені лауазымдық тұлғаның
Екіншіден,сыбайлас жемқорлық жоғары деңгейге көтерілуі бұл мәселеге шындап көңіл
Үшіншіден,осы қоғамдық зауалға қарсы қоғамның бірігуі жемқорлықпен күрестің жеңісіне
Сыбайлас жемқорлық экономиканың дамуына кедергі жасайды және ұйымдастырылған қылмыстың,әсіресе
Пайдаланылған әдебиеттер:
Нормативтік - құқықтық актілер:
1 Қазақстан Республикасының Конституциясы. 1995 ж. 30 тамыз //Алматы:
2 Қазақстан – 2030: Барлық қазақстандықтардың өсіп өркендеуі, қауіпсідігі
3 Мемлекет басшысының «Қазақстан халқының әл-ауқатын арттыру – мемлекеттік
4 Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексi. 2003 ж. 25 қыркүйектегі
5 Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы Кодексі.
2001 ж. 30 қаңтардағы №155 Кодексі. //Егемен Қазақстан. -
6 «Қазақстан Республикасының қаржы полициясы органдары туралы» 2002ж. 4
7 Қазақстан Республикасының «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы» 1998
8 Өзгерістер мен толықтырулар еңгізілген Қазақстан Республикасының «Сыбайлас жемқорлыққа
9 Қазақстан Республикасының «Біріккен Ұлттар Ұйымының сыбайлас жемқорлыққа қарсы
Арнайы әдебиттер:
[1]. Коррупция в Казахстане (сущность, проблемы, предупреждение). Материалы
[2]. Қазақстан Республикасының «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы» 1998
[3].Коррупция в Казахстане (сущность, проблемы, предупреждение). //Материалы международной научно-практической
[4]. Қылмыстық құқық,2 том.“Дәнекер”-2000.227-228бет
[5]. Лазарев.А.М.Субъект преступление.М.,1981.стр65
[6]. Корчагин .А.Г.Экономическая преступность.Владивосток.Издательс-
тво:Далневость,1998,-216
[7].Турсынбаев Д. Причины и условия, порождающие коррупцию в Республике
[8].Құлжабаева.Ж.ОХалықаралық жария құқық.-Алматы:“НАS”баспа компаниясы,2003ж.-384бет.
[9].Қылмыстық құқық,2 том.“Дәнекер”-2000.224-225бет.
[10].Қылмыстық құқық,2 том.“Дәнекер”-2000.226 бет.
11. Ветров Н.И. Уголовное право. Общая и Особенная части:
12. Пионтковский А.А. Учение о преступлении. М., 1961. 365
13. Яблоков Н.П. Расследование организованной преступной деятелности
14. Коржанский Н.И. Объект посягательства и квалификация
преступления, Волгоград, 1976.
15. Образцова В.А. Криминалистика. М, 199
28
Сыбайлас жемқорлық
Кәсіпорындардағы сыбайлас жемқорлық
Сыбайлас жемқорлықпен күрес шаралары
Сыбайлас жемқорлық қылмысқа қарсы күрес
Көпшілік сыбайлас жемқорлық тепе-теңдігі
КӨПШІЛІК СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚ ТЕПЕ-ТЕҢДІГІ ТУРАЛЫ
Сыбайлас жемқорлық көріністеріне ықпал ететін негізгі факторлар
Сыбайлас жемқорлық қылмыстардың экономикалық себептері мен жағдайлары
Мемлекеттік сыбайлас жемқорлық Коммерциялық сыбайлас жемқорлық
Жемқорлық тарихы мен бүгінгі жағдайы