Реактивтерді дайындау
МАЗМҰНЫ
Анықтамалар мен қысқыртулар.............................................................................3
Кіріспе 4
1 Биопрепараттар технологиясындағы реактивтер 5
1.1 Реактивтердің түсінігі және олардың қолданылуы 5
2. Биопрепараттар технологиясында стерильды ыдысты дайындау әдістері мен
2.1 Стерилизациялаудың түсінігі мен әдістері 11
2.2 Ыдыстарды өңдеудiң технологиялық үдерісiн дайындау және жүргiзу
2.3 Жуылған ыдыстың тазалық дәрежесiн анықтау 16
2.4 Ыдыстарды зарарсыздандыруға қойылатын талаптар 16
ҚОРЫТЫНДЫ 19
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 20
АНЫҚТАМАЛАР
Биотехнология-биологиялық процестер мен белгілі бір қасиеттері бар,тиімділігі жоғары
Биопрепараттар - жұқпалы ауруларды анықтау, олардың алдын алу,
Стерилизация - микроорганизмдердің вегетативті формаларын және олардың споралы
Пастерилизация - бұл бактерия споралары немесе вегетативті
Механикалық стерилизация (фильтрлеу) - бұл әдіс микроорганизмдерді және
Химиялық стерилизация – бұл әдісте әртүрлі бактерициттік қасиеті
ҚЫСҚАРТУЛАР
ҚР – Қазақстан Республикасы
ҚР АШМ – Қазақстан Республикасының ауыл шаруашылық министрлігі
мкг – микрограмм
мл – миллилитр
ГАТ – гипоксантин-аминоптерин-тимидин
кД – килодальтон
ОФД – ортофенилендиамин
ФТЕ – фосфатты тұз ерітіндісі
pH – ерітіндінің қышқылдығы
Н – ерітіндінің нормасы
М – ерітіндінің молярлығы
КІРІСПЕ
Соңғы жылдары басқарумен өткізілетін биологиялық технологияларды пайдалану арқылы
Ауыл шаруашылық биотехнологиясында, фармацевтикалық, тағам және химия өндірістерде,
Қазақстан Республикасы биотехнологияның түрлі саласында жаңа техникалар мен
Қазіргі заман талаптарына сәйкес биотехнологиялық өндірістері қалыптастыру, Қазақстандық
Биотехнологиялық процестерді адамға қажетті бағыттардың бәрінде дамытудың көзделуінің
Тазартып болғаннан кейін стерильдеу алдында тазарту сапасын бақылау
БИОПРЕПАРАТТАР ТЕХНОЛОГИЯСЫНДА РЕАКТИВТЕР
1.1 Реактивтердің түсінігі және олардың қолданылуы
Химиялық реактивтер, химиялық реагенттер — лабораторияларда анализ
Қажетті реактивтер арнайы шкафтарда сақталады. Тазалығы жағынан реактивтер:
Судың көмірқышқыл газбен қанығуының басты көздері – организмдер,
Суаттарға ақаба сулардың келуімен, суда көмірқышқыл газдың құрамы
Бос көмірқышқылды анықтау, әдетте, су үлгісін күйдіргіш натриймен
NaOH + CO2 = NaHCO3 [2]
Құрал-жабдықтар және реактивтер:
1) химиялық таза карбонат;
2) фенолфталеиннің 0,1 пайыздық ерітіндісі;
3) этил спирті;
4) тұз қышқылы;
5) көлемі 1 л және 100 мл, 200
6) дистилденген су;
7) сегнет тұзының ерітіндісі: 50 г КnаС4Н4О6;
8) 10 г СоСl2 және 10 г СuSО4.
Реактивтерді дайындау
1) химиялық таза карбонатты 3000С температурада 1 сағат
2) 2,119 г ілмені алып, көмір қышқылдың қайнауынан
3) фенолфталеиннің 0,1пайыздық ерітіндісі; 100 мл этил спиртінде
4) сегнет тұзының ерітіндісі: 50 г КnаС4Н4О6 дистилденген
5) минералды стандарт. 10 г СоСl2 • 6Н2О
Жұмыстың барысы:
1) көлемі 200 мл 2 өлшеуіш колбаны сумен
2) басқа колбаға 70 мл минералды стандартты құйып,
3) интенсивтілігі стандарт түсіне сәйкес келетіндей, бірінші колбаның
4) бос көмірқышқыл (Х) құрамын мына (8) формула
Х = 4,4 • n мг/л ,
мұндағы n – судың 200 мл титрлеуіне кеткен
Реактивтерді дайындау
1) химиялық таза карбонатты 3000С температурада 1 сағат
2) 2,119 г ілмені алып, көмір қышқылдың қайнауынан
3) фенолфталеиннің 0,1пайыздық ерітіндісі; 100 мл этил спиртінде
4) сегнет тұзының ерітіндісі: 50 г КnаС4Н4О6 дистилденген
5) минералды стандарт. 10 г СоСl2 • 6Н2О
«Фуфанон-супер» өзіне тән иісі бар ақ және ашық
Орауышы – 1л. таза салмағы бар пластикалық
«Фуфанон-супер» дәрілік заты синатроптық тарақандарға, шыбындарға, бүргелерге, төсек
Дәрілік заттың су ерітіндісін дайындау үшін қандай болсын
«Фуфанон-супер» ерітінділері су негізіндегі ерітінді концентратынан дайындалады. Жұмыс
Жабдықтар, реактивтер:
жалынды ионизациялық детектормен зертханалық газ хроматограф;
5% SE-30 N-AW-DMCS хроматоммен толықтырылған 0,3 диаметрмен
«UFL» фирмасы (Үндістан) 98,0% негізгі заттың салыстыруға арналған
2,0 мг/см2 концентрациясының төрт хлорды көмірсутекті малатионның стандартты
«х.ч.» маркалы, төрт хлорды көмірсутек;
«х.ч.» маркалы ацетон.
Градуирлеуіш ерітіндісін даярлау.
Градуирлеуіш қоспасын дайындау үшін 0,0002 дәлдікпен аналитикалық өлшеуіште
Анализдейтін ерітіндіні дайындау.
Анализдейтін ерітіндіні дайындау үшін 0,0002 г дейінгі дәлдікпен
Хроматографиялаудың шаралары: колонканың температурасы - 1900С; буландырғыштың температурасы
Анализ нәтижелерін өңдеу.
Малатионның (Х) массалық үлесі процентте төмендегі формула бойынша
х. 100, ондағы
Нх және Нгр – мм, анализдік және градуирдік
Сгр – мг/см3 градуирдік ерітіндідегі малатионның концентрациясы;
mх – г, «Фуфанон-супер» дәрілік затының мөлшер массасы;
Yх – см3 анализделетін ерітіндінің мөлшері.
Өлшеу нәтижесі үшін үш параллельді анықтамадан орташа арифметиканы
Рибофлавиннің (В2) болуын анықтау
Əдіс негізгі өлшендіден қышқылдық гидролиз жолымен В2 (рибофлавин)
Аспаптар, материалдар, реактивтер
Сынауларды жүргізу үшін:
- ГОСТ 24104 бойынша өлшеудің артық шекті дəлдігі
- флуорометр-абсорбциометр, квант-5М;
- термореттегіші бар қандай да болсын түрлі сулы
- нормативтік құжаттама бойынша ОПН-8 үйірткі;
- 100 мл сиымдылықты 2 (100)-1(2) зертханалық шыны
- 1 жəне 10 мл сиымдылықты 1-2-1-1, 1-2-1-10
- сірке суы ГОСТ 61бойынша;
- қос тотықты натрий ГОСТ 4201;
- пиридин ГОСТ 13647;
- фармакопейлі рибофлавин [3];
- дистильденген су ГОСТ 6709 бойынша қолданады.
Барлық реактивтер х.т. немесе т.ү.т. жіктелген болуы керек.
Ескерту - Техникалық жəне метрологиялық сипаттамасы жағынан көрсетілгендерден
Сынауға дайындық
Рибофлавиннің негізгі стандартты ерітіндісін дайындау: 10 мл сірке
Рибофлавиннің жұмысшы стандартты ерітіндісін дайындау: 1 мл негізгі
Пиридин-сірке суы қосындысын дайындау: Сиымдылығы 100 мл мөлшерлі
Сынауды жүргізу
Жетіспеушілігі 0,0001г артық емес, салмағы 5 г/с премикс
БИОПРЕПАРАТТАР ТЕХНОЛОГИЯСЫНДА СТЕРИЛЬДІ ЫДЫСТЫ ДАЙЫНДАУ ӘДІСТЕРІ МЕН ТӘСІЛДЕРІ
2.1 Стерилизациялаудың түсінігі мен әдістері
Сурет 1. Ыдыстар
Стерилизация- микроорганизмдердің вегетативті формаларын және олардың споралы материалдарын
Ыдыстарды (С.1)стерилизациялаудың физикалық әдістеріне мыналар жатады:
1. Газды жаңғышпен немесе спирт жалынымен қыздыру. Берілген
2. Құрғақ ыстық кептіру шкафында стерилизациялау ( Пастер
3. Буды қысыммен булау стерилизаторында стерилдеу (Автоклав).
Бірден-бір тиімді стерилизациялау әдісі, микробиологиядан басқа клиникалық практикада
4. Автоклав немесе Кохтың ағынды аппаратында стерилизациялау.
Берілген стерилизация түрі ( бұралмаған қақпақта және ашық
Бұл материалды 100С-та 20-30 мин. 3 күн қатарынан
5. Тиндализация. Бұл әдіс материалды 1 сағаттан 56-58
6. Ультракүлгін сәулелермен стерилдеу. Бұл әдіс ультракүлгін
7. Пастерилизация бұл бактерия споралары немесе вегетативті клеткалар
Механикалық стерилизация (фильтрлеу). Берілген әдіс микроорганизмдерді жіне олардың
Мембраналық фильтрлерді және қайнатып стерильдеп, Зейцтің стерильді воронкасына
Асбестік фильтрлер дм 30 және 140 мм болып
Химиялық стерилизация әдісі. Бұл әдісте әртүрлі бактерициттік қасиеті
Шыны жинағыштар: су келетін түтікке арналған, стерилді мақтадан
Жинағыштар тұғырларға, баллон аударғыштарға орнатылады.
Жинағыштар шыны түтіктердің, силиконды резеңкеден, басқа да суға
Жұмыс орындарына су беру құбырлар арқылы жүзеге асырылады.
Шыны және болат құбырларды пайдалану және дезинфекциялаудың қолайлылығы
Құбырды жуу және дезинфекциялау жинау алдында, пайдалану үдерісінде,
Шыны және металл құбырларды зарарсыздандыру үшін автоклавтан шыққан
Полимер материалдардан және шыныдан жасалған құбырлар кейіннен тазартылған
Шыны түтіктер мен сауыттарды пирогенді заттардан тазарту үшін
Құбырға ауа кіріп, ауа тығындары пайда болмауы үшін
Тазартылған суды жаңадан дайындап пайдаланады, судың қасиетін өзгертпейтін
Стерилді емес дәрілік нысандарды дайындау барысында пайдаланылатын дәрілік
Бюретка қондырғылары, тамшылар он күнде кемінде бір рет
Бюретка қондырғылардың су ағызатын крандары жұмыстың басында ерітінді
Дәрілердің сұйық нысандарын сүзу кезінде құйғыштар, бөліп өлшегенге
Жақпамайлар дайындағаннан кейін майдың қалдығы картонның, қағаздың, лигниннің
Жұмыс үшін пайдаланылатын капсулалар, қалақшалар, жіптер, орап байлайтын
Өндiрiстiк үй-жайларды күн сайын өңдеу әр ауысымнан кейін
Толық өңдеу:
1) жабдықтың дәрiлiк заттармен тікелей жанасатын алмалы-салмалы бөлiктерiн
2) жабдықтың iшкi бөлiктерiн температурасы 600С жуғыш заттың
3) жабдықтың сыртқы беттерін үй-жайдың беттерін өңдегендей жолмен
4) Қазақстан Республикасында тіркелген дезинфекциялық құралдарды қолдану оларды
Стерилдеу сапасын бақылау физикалық, химиялық, биологиялық тәсілдермен жүзеге
Стерилизаторлардың бақылау-өлшеу аспаптары жыл сайын тексеріледі, стерилизаторларға –
2.2 Ыдыстарды өңдеудiң технологиялық үдерісiн дайындау және жүргiзу
Қаптама материалдарынан босатылып алынған жаңа және бұрын қолданыста
Қатты ластанған ыдысты одан ұзақ уақытқа (2-3 сағатқа)
Суланғаннан кейін ыдысты сол ерiтiндіде қатты ысқышпен немесе
Жуу құралы бар 3% сутегі пероксид ерiтiндiсiн су
Бiр ерiтiндiнi қайталап пайдалануға жол берiлмейдi.
2.3 Жуылған ыдыстың тазалық дәрежесiн анықтау
Жуылған ыдыстың сапасын бақылауды бөгде заттың болмауын және
Қажет болған жағдайда синтетикалық жуу және жуу, дезинфекциялау
Шайғаннан кейiн оның ластануын болдырмау үшiн әрбiр сауытты
Сыналатын жуылған сауытты тазартылған сумен шаяды (сауытты сумен
Жуу құралдарының қалдығының болуы мақта тампонын қызғылт түске
2.4 Ыдыстарды зарарсыздандыруға қойылатын талаптар
Зарарсыздандыру дәрмектерімен жұмыс істегенде: құрғақ дәрмектерді бөлгенде, олардан
1) зарарсыздандыру жұмыстарының барлық түрін халат немесе комбинезон,
2) жұмыстан соң беті мен қолын сабынды сумен
Стерилизация жасау алдындағы тазалау жұмысы атқарылған кезде жуғыш
Стерилизация жасау алдындағы тазалау жұмысы, берілген құрылымның жабдықталуы
Бу және ауа арқылы стерилизациядан өткізгенде, оған химиялық,
Бу және ауа арқылы стерилизациялау циклын өткізгенде, оның
Стерилизациялық құрал-жабдықтардың өлшем құралдары заңнамамен белгіленген тәртіпте тексерілуі
Аумақтық мемлекеттік санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау органдарымен стерилизациялаудың тиімділігін анықтау
Температуралық бақылау жұмыстарын жүргізгенде, тестке (химиялық, биохимиялық тесттер,
Стерилизаторлардың паспорттары, техникалық жағдайын тексерілген, стерилизацияның тиімділігін көрсететін
Стерилизаторлардың жұмысына бақылау жүргізетін физикалық әдіс температураны, қысымды,
Стерилизацияға химиялық әдіспен бақылау жасау химиялық тесттердің көмегімен,
Бактериологиялық әдіс - микробтар спораларының дозаланған санын құрайтын
Стерилизациялау жұмысы біткеннен кейін, биологиялық тест полиэтиленді қапшыққа
Стерилизациядан өткізу үшін сүзгіші жоқ қораптарда немесе сүзгіші
Стерилизациядан өткен бұйымдардың сақтау мерзімі: сүзгілі қораптарда стерилизациядан
Қапшық тігетін қағаздан, ылғал өткізбейтін қағаздан, Е маркалы
Орамасыз стерилизациядан өткен өнімдер стерилизациядан өтісімен пайдаланылып, ал
Стерилизациядан өткізу үшін екі қабатталған қалыңдығы
0,06-0,2 милиметр полиэтиленді пленкамен, пергаментте, сіңірмейтін қапшықтық қағазда,
Полиэтиленді пленкаға оралған стерилизациядан өткен бұйымдардың сақталу мерзімі
Бұйымдар стерилизациядан өткеннен соң желденетін бөлмелерде, темір мен
Формалиннің буымен стерилизациялау арнайы стерилизаторларда жүргізіледі. Стерилизациялау тәртібі
Қорытынды
Реактивтердің басым бөлігі екі не үш сипаттамалар бойынша,
Медицина мақсатындағы бұйымдар қолданғаннан кейін дереу толығымен жұмыс
Алынбалы-салынбалы бұйымдар ерітіндіге ажыратылған түрде салынады. Ілгекті бөлігі
Бұйымдардағы арналар мен қуыстарға ауа қалмайтындай етіп ерітінді
Заты ерітіндісі кем дегенде 1см асып тұруы қажет.
Жұмыс ерітіндісінің температурасы +18°С болуы тиіс.
Дезинфекциялық өңдеуден кейін бұйымдар сыйымдылықтан алып, заттек қалдықтарын
Қатты және иілгіш эндоскоптар және олардың құралдарын «Энзидомез»
Қолданылған әдебиеттер тізімі
1. Жалпы микробиология (оқу-әдістемелік құрал). Микробиология кафедрасының профессорлары
2. Тец В.В. Руководство к практическим занятиям по
3. Медицинская микробиология под ред. Покровского В.И. //М.
4. Коротяев А.И., Бабичев С.А. Медицинская микробиология, иммунология
5. Борисов Л.Б., Смирнова Л.Н. Микробиология //
6. Поздеев О.К. Медицинская микробиология: Учеб.для вузов /О.К.Поздеев;
7. Лабинская А.С. Микробиология с техникой микробиологических методов
8. Справочник по микробиологическим и вирусологическим методам исследования
9. Красильников А.П., Романовская Т.Р. Микробиологический словарь –справочник
10. Стейнер Р., Эдельберг Э., Ингрэм Дж. Мир
11. "Дәрiлiк заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық
12. А.П. Арзамасцев. Фармацевтическая химия: учебное пособие, 3-е
13. Анализ лекарственных смесей / А.П. Арзамасцев,
14. Беликов В.Г. Фармацевтическая химия. В 2-х
15. Великородов А.В., Безуглова Т.В. Руководство к лабораторным
16. www.wikipedia.com [3]
3
Химиялық реактивтер. Химиялық реактивтермен жұмыс істеу техникасы
Ветеринариялық лаборатория. Жазым бола қалған жағдайда көрсетілетін бірінші көмек
Химия зертханаларында сақталатын қауіпсіздік ережелері
Анализдейтін ерітіндіні дайындау
Биопрепараттар
Бағдарламалық бақылау сұрақтарына жауап бермегенде
Оқушыларды эксперименттік есептерді шығаруға үйрету
Мектеп химия курсында эксперименттік есептердің оқытудың әдістемесі
Химиялық ыдыстар және реактивтер
Арнайы және жалпы мақсатта қолданылатын зертханалық ыдыстар