БАНК ТӘУЕКЕЛДЕРІН БАСҚАРУ
ЖОСПАР
КІРІСПЕ 2
І. БАНКТІК ТӘУЕКЕЛДЕР 3
1.1. Банк тәуекелінің жіктелуі 3
1.2. Валюталық тәуекел 12
ІІ. БАНК ТӘУЕКЕЛДЕРІН БАСҚАРУ 14
2.1. Пайыз тәуекелін басқару - банк пайдасын ұлғайту
2.2. Төлем жүйесіндегі тәуекелдерді басқару 23
ІІІ. АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫНДАҒЫ БАНК ТӘУЕКЕЛДЕРІНІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ МЕН ТҮРЛЕРІ
ҚОРЫТЫНДЫ 32
Пайдаланған әдебиеттер 33
ҚОСЫМША 34
КІРІСПЕ
Қазақстан Республикасының нарықтық аймағында орын алатын барлық экономикалық
Мемлекетте банктер негізгі қаржы экономикалық институттар болуына байланысты
І. БАНКТІК ТӘУЕКЕЛДЕР
1.1. Банк тәуекелінің жіктелуі
Тәуекел әрқашанда адам қызметінің кез келген аясында бірге
Тәуекел - бұл табиғаттың әр түрлі құбылыстарынан және
Тәуекел тарихи категория ретінде қоғам дамуымен байланысты болып
Тәуекел экономикалық категория ретінде кез келген кәсіпкердің қызметімен,
Шығындардың пайда болуы мен пайданы жоғалту сияқты қолайсыз
Банктік тәуекел дегеніміз не?
Банктік тәуекел – жоспарланған қаржылық операцияларды жүзеге асыру
Банктің өз қызметі процесінде тәуекел түрлерінің әр түрлі
Банк қызметі табысты болу үшін, банк тәуекелді бөлшектеу
Сонымен, банк тәуекелінің қызықты классификациясын қарастырайық, ол өзіне
Банк тәуекелін жіктеу (1- сызбада берілген).
Банктік тәуекелдің жоғарыда берілген жіктелуінде негізгі қағидаларды көрсетуге
Сонымен банктік тәуекелді жіктеу қағидалары мыналар:
1. Банктік тәуекелдің әсер ету жәнс қызмет ету
Банк клиенттерінің құрамы.
Банктік операциялар сипаттамасы.
Коммерциялық банктердің түрі.
Әсер ету мен қызмет ету аясына байланысты банктік
Сыртқы тәуекелдерге банктік қызметіне тікелей байланысты емес немесе
Саяси факторларға соғыс, жаулап, басып кіру (оккупация), саяси
Әлеуметтік факторлар азаматтық соғыс, табыстардың бірден бөлінбеуінен, идеологиялық
Құқықтық факторлар келесідей: заңдылықтардың өзгеруі, оның бұзылуы.
Бәсекелестік факторлар: банктің және банктік мекемелердің қосылуы, банктік
Банктің өзінің қызметіне байланысты және ол тәуекел жағдайларды
банк активтерімен байланысты
банк пассивімен байланысты (салым және депозит бойынша,
банктің өзінің
қаржылық қызмет жүзеге
Банк клиенттерінің құрамының тәуекелдігі банктік қызмет
Банк үшін таңдамалы клиентті дұрыс таңдау үлкен маңызға
Банк операциялар есебінің сипаттамасы тәуекелдерді келесідей бөлуді ұсынады:
Банктік баланс тәуекеліне келесілер жатады:
несиелік тәуекел
пайыздық тәуекел (берілген
өтімділік тәуекелі (банктің өз міндеттемелерін уақытында орындамау тәуекелі,
капитал құрылымының тәуекелі
Соңғысы банктің қосымша капиталы (несиелік тәуекелдерді жабуға арналған
Баланстан тыс тәуекелдер банктің келесідей жағдайларда қызмет көрсете
берілген кепілдер бойынша;
шығарылған бағалы қағаздар, бағалы қағаздармен жасалған келісім-шарт бойынша;
несиелік міндеттемелер бойынша;
- валюталық мәмілеге отыру бойынша.
Сонымен қатар, банктік тәуекелдер деңгейі лизингтік және факторингтік
Лизинг - жаңа техника және технологияны дамытуды қаржыландыру,
Лизингтік мәмілелердің тәуекелін төмендету үшін амортизациялық аударымдар нормаларын
Лизингтік операцияларды жүзеге асыратын субъектілер арасындағы қатынас формасына
Жоғарыда көрсетілген лизингтің әрбір түрлері тікелей және жанама,
Клиринг - ақша (валюта) аударымен тауарларды айырбастауды жүргізетін
Бартерлік мәмілелер - тауарды ақшамен емес, тауармен төленетін
Факторингтік операциялар бойынша тәуекелді төмендету үшін қарыз алушының
Ішкі тәуекелдер банктің түріне және ерекшелігіне байланысты. Бұны
капиталдық (бағалы қағаздар
селективтік (бағалы қағаздарды дұрыс таңдамау тәуекелі);
уақтылы;
нарықтық (бағалы қағаздардың құнсыздану тәуекелі);
іскерлік (эмитенттің бағалы қағаздар бойынша пайыздарды төлемеу тәуекелі);
- қайтарылатын (эмитент
Сыртқы сауда операцияларына қызмет көрсететін мамандандырыл-ған банк келесідей
экономикалық (валюта бағамының өзгерісіне байланысты
актив және пассив құнының өзгеру тәуекелі);
аударым (пассив және
мәмілелік (мәміле құнының болашақ ұлттық валютада анықтал-мағандығының тәуекелі;
сақтандыру:
саяси.
Жеке тұлғаларға қызмет көрсететін
ипотекалық және тұтыну ссудалары бойынша қаржылық және несиелік
кепілхат бойынша тәуекел (гарантия);
кепіл тәуекелі (залог).
Ипотекалық банктер көбінесе несиелік кепілдік заңдылық тәуекелдерге ұшырайды.
Салалық банктер қызметтеріне салалар сипатына тән тәуекелдер және
бета-тәуекел (бета-коэффициент);
саланың өмірлік цикл тәуекелі;
салалық бәсеке тәуекелі.
Бета-тәуекел - ол жалпы экономикалық қызмет нәтижесімен салыстырғанда
орташа нарықтықтан көп көбірек көрсеткіші;
орташа нарықтықтан көбірек көрсеткіші;
орташа нарықтықтан сол ғана көп көрсеткіші;
орташа нарықтықтан төмен көрсеткіші:
аз болжамданған тәуекел.
Келесі себептерге байланысты, мұндай бағалау әдісіне көп көңіл
бағалы қағаздармен мәмілелер көлемі аз, ол мәмілелердің өзі
алғашқы екі топтың банктерінің жоғары
Өмір цикл тәуекелі: әр түрлі салалардың тәуекел деңгейімен
Ішкі салалық бәсеке тәуекелі кәсіпорын саласының өмір сүру
бағалық емес бәсекенің қатаю деңгейі;
салаға кіру және шығудың жеңілдігі немесе күрделілігі;
белгілі бір саладағы өнімнің басқа
тауарлық белгі құқығының жоқ болуы;
жабдықтаушылар және тұтынушылардың нарықтық күші;
- кәсіпорын саласының қызмет
Бұдан басқа салалық банктерге мемлекеттік (аймақтық) және жалпы
Әмбебап банктер өздерінің қызметтерінде барлық тәуекелдерді есепке алу
аймақтық банктер - аймақтық сыртқы тәуекелдер;
аймақаралық-аймақтық тәуекелдер жиынтығы;
- мемлекетаралық-елдік тәуекелдер;
республикалық-республика тәуекелі.
Әр түрлі несиелік мекемелерге өздеріне тән тәуекелдер түрлері
Өзара несиелеу қоғамдастары және өзара көмек көрсету кассаларына
Көрсетілген жіктеулер және қағидалар, банктік тәуекелдердің түрлерін ғана
Осыдан келе көптеген банктік тәуекелдер түрлері бар және
1.2. Валюталық тәуекел
Валюталық немесе курстық тәуекел – бұл қандай да
Валюталардың курсы салыстырмалы түрде бір-біріне әрдайым
Валюталық тәуекелдер операциялық контрактілік, трансляциялық және басқа да
Валюталық тәуекел
Валюталық тәуекел, әсіресе әр түрлі валюталық рыноктарда сол
Банктердің валюталық тәуекелі ашық валюталық позиция кезінде болады.
Ашық валюталық позиция дегеніміз - ол банктің шетел
Ұзақ позиция валютадағы активтердің, пассивтердің артып кетуін білдіреді
Егер де банктің клиенттер алдындағы міндеттемесі (валюталық қорларға
Несие берудегі валюта төлем валютасымен сәйкес келмесе де
Бүгінгі күнде валюталық тәуекел - бұл бәрі әрдайым
Мемлекет экономика үшін негізгі фактор ретінде валюталық курстың
1) белгіленген валюталық курсты хабарлау - курсты қандай
2) инфляция және басқа да факторларға байланысты курстың
Мысалы: Литва бірінші жолды таңдап алды (Литваның ақша
Бүгінде валюталық курс - бұл елдегі экспорт пен
Қаржы нарықтарында мемлекет өз мүддесін қорғау керектігін ескеру
Сондай-ақ, айта кететін жайт, өзгерістер болып жатқан елдердің
ІІ. БАНК ТӘУЕКЕЛДЕРІН БАСҚАРУ
Банкте кездесетін тәуекелдердің бәрі банк саясатының және де
Банктік тәуекелдерді басқару негізінде тәуекелдің деңгейін төмендету бойынша
Тәуекелді басқаруға жүйелі тәсілді қолдану және оны ірі
Бұл қағидалар банктердің өз тәуекелдерін басқару мен бөлуіне
Бақылау тиімділігі көзқарасы жағынан тәуекелдерді басқаруды құрылымдастыруды қолданады.
Банкті басқарудың ролі жоғары бағаланады, себебі ірі банктерде
Тәуекелдерді жалпы басқару тәуекелдердің картасын жасаумен түсіндіріледі:
несиелік тәуекел;
портфельді топтау;
ағымдық тәуекел (операциондық);
бизнес тәуекелі.
Қағидалар келесідей түрде топтастырылады: тәуекелдерді стратегиялық басқару; тәуекелдерді
Тәуекелдерді стратегиялық басқаруға жауапкершіліктің біртұтас
Осындай тәуекелді болдырмау үшін пайда мен шығынға шек
Техникамен байланысты тәуекелдер «Рейтер», «Телерейт» сияқты димененттік жүйе
Басқарудағы қиындықтар, банктің жекелеген бөлімшелеріндегі ұйымдас-тырушылықтың тиімсіздігі және
Ақпараттық тәуекел жалған немесе бұрмаланған ақпараттың түсуі банк
Тәуекелдерді өлшеу, есеп берушілік және бақылау, несиелік тәуекел,
Несиелік тәуекелді бағалау банктік қызмет көрсетудің құрылымдық бөлімшелері
Есеп айырысу тәуекелділігіне несие бойынша төленбеген мөлшерін қосу,
Өтімділік тәуекелін бағалау тек елдің тәжірибедегі өтімділік тәуекелінің
ақша қаражатының
қаржы құралдарын тарту үшін капитал нарығына өту;
- нарықта позицияны табу үшін немесе жою мүмкіншілігі.
Тәуекелдің компоненттерін анықтау маңызды жағдай болып табылады. Бұл
Егер айырысу тәуекелі төмендеген салалардың фирманың есептеп қойған
Потенциалды тәуекел - бұл егер партнер операцияны жүзеге
Біздің республикамыздағы банктер тәжірибедегі несиеге шектеу қою үшін
Мемлекеттік құрылымдар және басқарушы тараптар занды құқықтар мен
Тәуекелді бақылау мен шектеулерді салыстыру күнделікті жүргізіледі. Несиелік
Жинақтау тәуекелдің нақты бағасын осы құнның шегімен салыстырғанда
Тәуекелді банктік операцияны және клиентгі басқарудың басты міндеті
Банктің барлық бөлімшелері мен қызметтері бойынша тәуекелділікті үйлесімді
Тәуекелдерді стратегиялық басқару мақсаты мен міндеті банктің жұмыс
а) Қарыз құралдарының диверсификациясы:
- мерзім бойынша (қысқа мерзімді, орта мерзімді, ұзақ
тартылу түрлері бойынша
тартылу көздері бойынша
б) Қолданылатын құралдардың диверсификациясы: актив портфелдеріне сенімді құралдарды
в) Ссуда (қарыз) портфелінің диверсификациясы:
мерзім бойынша. Несиелеу көбінесе қысқа мерзімдік және орта
қарыз алушылар бойынша. Ссудалық портфель мүмкіндігінше
Таңдау және нәтижелер туралы қосымша ақпараттарды иелену барысында
- Банк құрылымдарында, банк операцияларын жоспарлауда және
Банк клиенттері бойынша, банктің қауіпсіздік бөлімінің материалдары және
Мерзімдік басылуларға жазылулар аналитикалық агенттіктер
Лимиттеу - банктің көлемі, құралдары, әріптестері және т.б.
әрбір жеке контр-партнер операцияларына шектеу;
әрбір құралдарға, актив түріне, нақты бөлімшелерге немесе
дилерлерге шектеулер;
бір қарыз алушы үшін максималды ссуда мөлшерін бекіту;
бір күн ішіндегі ссуда үшін сауда шектеулері;
- баланстан тыс міндеттемелердің максималды көлемі;
келесі күнге ауыстыру мүмкіншілігінің ашық бағыттағы көлемінің максималдылығы;
банк бөлімшелерінің әрбір инструменттері, әрбір бағыттары, әрбір пайда
Өзіндік сақтау. Банктің өзіндік резервті қоры болуы тиіс,
Сақтандыру. Барлық банк активтерінің тәуелділігі, оған қоса депозиттер,
Хеджирлеу. Қаржы құралдарын ашық бағытта сату-сатып алу барысында
Сапалық басқару. Тәуекелділікті басқарудағы қазіргі заманға сай бірден
Біздің қарастырып жатқан әдісіміз ҚР-сы Банк жүйесіндегі тәуекелділіктің
Қазақстан экономикасы тұрақты, ірі, шоғырланған банктік жүйеге мұқтаж
Яғни, банктік сектор, өзі көптеген макроэкономикалық факторларға тәуелді,
Есте сақтай отырып айтуға болады, бізбен қарастырылған банктің
2.1. Пайыз тәуекелін басқару - банк пайдасын ұлғайту
Нарықтық кұрылымдар жүйесінде коммерциялық банктер маңызды орынға ие.
Қазіргі уақыттағы банктік нарықта тәуекелдің болмауы мүмкін емес.
Банк ісіндегі тәуекел - бұл банкті шығындарға және
Пайыз тәуекелі басқа да тәуекелдер сияқты өзінің белгісіздігімен
Пайыздық мөлшерлеме өзгергенде банктің табыстары мен шығындары, активтердің
Пайыздық тәуекелдің формуласы Фишер моделі деп аталады және
і = г + р, мұндағы
і - пайыздағы нарық мөлшерлемесі; г - нақты
Номиналдық
Номиналдық пайыздық мөлшерлеме = күтілетін нақты тәуекелі жоқ
Нақты пайыздық мөлшерлеме - бұл тұтынушыны, оның табысының
Базалық тәуекел - пайыздық мөлшерлеменің құрылымдағы болатын өзгерістер.
Уақытша "үзіліс" тәуекелі ресурстарды бірдей базалық мөлшерлеме бойынша
Пайыздық тәуекелдің сыртқы көрінісі маржаның төмендеуі кезінде көрінеді.
банк кез келген уақытта өзінің салымшылары мен басқа
бар қаражаттарға басқа банкілер тарапынан бағалық бәсекелестік кезінде
Пайыздық тәуекелдерді басқаруда келесідей сақтандыру әдістері қолданылады:
пайыздық мөлшерлеменің деңгейін болжау;
қайтару мерзімін және пайыздық мөлшерлемені бекіту әдісі
пайыздық своптарды жүргізу;
резервтерді және провизияларды құру;
фьючерстер және опциондар арқылы хеджирлеу
Өзгермелі пайыздық мөлшерлемеде берілген несие қарыз алушыны пайыздық
Қазақстан инфляцияның қарқынын болжау соңғы уақытта пайыздық мөлшерлеменің
Пайыз тәуекелін басқарудың келесідей концепциялары бар:
банктің пайыздық маржасы неғұрлым жоғары болса, соғұрлым пайыздық
"СПРЕД" конпепциясы немесе таза пайыздық маржа
"Үзіліс" концепциясы. GAP=RSA-RSL, мұндағы
RSA - пайыздық мөлшерлеменің деңгейіне сезімтал активтер;
RSA - пайыздық мөлшерлеменің деңгейіне сезімтал пассивтер.
"Үзіліс" концепциясы банктің тіркелген және өзгермелі пайыздық мөлшерлемедегі
Пайыздық тәуекелдің деңгейі келесілерге тәуелді болады.
• Активтер портфеліндегі өзгерістерге;
• Пайыздық мөлшерлеменің динамикасына.
Пайыздық тәуекелдің деңгейін бақылау және басқару үшін нақты
Пайыздық мөлшерлеменің тәуекеліне қарсы қорғаушы әдістердің мақсаты -
Банктік тәуекелді басқару шығындарды төмендету мақсатымен банк қызметіне
Тәуекелдерді басқару жүйелерінің болуына қойылатын талаптар:
-тәуекелдерді басқару және ішкі бақылау жүйесін ұйымдастыру;
-тәуекелдерді басқару жүйесі шеңберінде заем операцияларын жүргізу тәжірибесінің
-тәуекелдерді басқару жүйесі шеңберінде қаржы құралдармен операциялар жүргізу
-тәуекелдерді басқару жүйесі шеңберінде операциялық қызметінің, ақпарат жүйесін
2.2. Төлем жүйесіндегі тәуекелдерді басқару
Қазақстан Республикасындағы банкаралық төлемдер мынадай жүйелер арқылы жүзеге
банкаралық ақша аудару жүйесі (БААЖ);
бөлшек төлемдер жүйесі (БТЖ).
БААЖ-де барлық, төлем нақты уақыт режимінде жиынтық негізде
БТЖ-де барлық төлемдер нетто (таза) негізде жүзеге асырылады.
Экономика субъектілерінің (кәсіпорындардың, екінші деңгейдегі банктердің және т.б.)
Жалпы, Қазақстанның төлем жүйесінде тәуекелдердің көптеген түрлері бар:
- кредит тәуекелі;
- өтімділік тәуекелі;
- жүйе тәуекелі;
- операция тәуекелі;
- техника тәуекелі;
- заң тәуекелі;
- алаяқтық тәуекелі, және т. б.
Бірақ, біз осы мақалада экономикалық аспектісі бар тәуекелдер
Кредит тәуекелі - бұл пайдалушының-төлемшінің өз міндетте-мелерін толық
Сонымен қатар, кредит тәуекелі алушының банкі төлем құжатын
Өтімділік тәуекелі - пайдаланушының-төлемшінің ақша аудару жөніндегі өз
Өтімділік тәуекелі төлем мерзімі туып, ал төлемшіде оны
тәуекелі жиынтық есеп айырысу жүйесінде яғни БААЖ-де) пайда
Жиынтық есеп айырысу жүйесінен айырмашылығы нетто-есеп айырысу жүйесінде
Жүйе тәуекелі - төлем жүйесіне қатысушылардың біреуінің ақша
Нетто-есеп айырысу жүйесінде тәуекел клиринг нәтижелері бойынша ақша
Ұлттық Банк жоғарыда аталған тәуекелдерді басқару
1) Ұлттық Банктің қысқа мерзімді кредиттер беруі («овернайт»
Овердрафт - Ұлттық Банктің банкте қандайда бір төлемді
Овернайт - банктердің өздерінің Ұлттық Банктегі корреспонденттік есепшоттарында
“Овердрафт” және «овернайт» заемдары Қазақстан банкаралық есеп айырысу
Қазіргі уақытта “овердафт” заемы бойынша сыйақы ставкасы -
Күндізгі заемды сағат 18-00-ге дейін өтеуге ақша болмаған
2) қатысушының корреспонденттік есепшотынан ақшаны жүйеде оның
БААЖ пайдаланушыларының өтімділігін толықтырудың көбірек тараған әдістерінің бірі
3) кезекті басқару механизмі
БААЖ-де ақша аудару қаншалықты пайдаланушының ақша сомасы шегіңде
4) «айналдыру» әдісі
Осы әдіс тек нетто-есеп айырысулар жүйесінде ғана қолданылады.
5) нақты уақыт режимінде
Төлем жүйесінің мониторингі - тәуекелдерді басқару және төмендету
ІІІ. АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫНДАҒЫ БАНК ТӘУЕКЕЛДЕРІНІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ МЕН ТҮРЛЕРІ
Банк тәуекелдерін зерделеу тұтас алғандағы банктің, оның элементтері
Тәуекел терминінің әр түрлі анықтамалары бар. Бірақ
Тәуекелді қабылдау - банк ісінің негізі. Банктердің тәуекелдері
Тәуекелді дәрежесі артады, егер:
мәселелер аяқ астынан, күткендегіге қарама-қарсы пайда болса;
банктің бұрынғы тәжірибесіне сәйкеспейтін жаңа мәселелер қойылса;
- басшылық қажетті және шұғыл шаралар қабылдай алмай,
- банк қызметінің қолданыстағы тәртібі немесе заң шығарушылықтың
жетілмегендігі нақты жағдайларда кейбір оптималды шараларды қабылдауға кедергі
Қазіргі кезеңдегі банк тәуекелдерін талдай отырып, мыналарды есепке
тек қана өндірістің күрт төмендеуі, көптеген ұйымдардың қаржылық
тұрақсыздығынан ғана емес, сондай-ақ бірқатар шаруашылық байланыстардың
инфляцияны (қымбатшылықты) және т.б.
Тәуекел кез келген операцияда болады, тек қана ол
Банк практикасында банк тәуекелдерін сипаттауда белгілі бір қиындықтар
Қазақстандық әдебиеттерден тәуекелдің мына түрлері ұсынылады:
Стихиялық апаттар тәуекелі - бұл жер сілкіністері, су
Саяси тәуекел - саяси биліктің ауысуы немесе елдің
Жалпыэкономикалық тәуекел елдегі экономикалық жағдайдың нашарлауынан - жалпы
Ел тәуекеліне шетел әріптестері (партнер) және кредит берушілері
Басқаруға келмейтін сыртқы тәуекелдерге қаржы тәуекелдерінің бір бөлігін
Кредит тәуекелі қарыз алушының қаржылық жағдайының төмендеуі немесе
Валюталық тәуекел - әлемдік нарықтағы шетел валюталары курстарының
Пайыздық тәуекел — елдегі немесе әлемдік нарықтағы бір
Инвестициялық тәуекел - әлемдік нарық конъюнктурасы, алыпсатарлықтың өзгеруі,
Диверсификация тәуекелі - жеке қарыз алушыларға немесе бағалы
Операция түрлері бойынша тәуекел - әр нақты құрал
Сауда тәуекел — сауда құрал-депозиттері, бағалы қағаздар, валюталар,
Тәуекелдерді басқару теориясында және практикасында тәуекелдерді банк саласында
Ауыл шаруашылығы оның өңдірісінің маусымдылығына және салымдардың өте
Қысқа мерзімді кредит ең алдымен жанар май және
Ауыл шаруашылық кәсіпорындарын кредитгік қаржыландырудың қарама-қайшылығы, әсіресе дағдарыс
Кәсіпорын, әдетте, банктерге кредиттің жоғары өтімді қамтама-сыздандырылуын ұсына
Кәсіпорындардың көпшілігінің ауыр қаржылық жағдайы оларды банк кредит
Жоғарыда аталған факторлар банктердің маржаға кредиттің қайтарылмауы және
Трансформациялық экономмкада тағы бір, шартты түрде ре-форматорлық
Ұсынылып отырған реформаторлық тәуекел термині қарастырылған кезеңде реформаның
Аграрлық сектордағы нарық реформаларының сәттілік критерийлері деп
Тұтынушылық сұранысты халық үшін қолайлы бағалық деңгейде және
Халықтың тиімді жұмысбастылығы және табысттарына қол жеткізу, ауыл
Осы критерийлерге сәйкес сандық индикаторларды - реформаларды өткізудің
Реформаторлық тәуекелдерді бағалау сондай-ақ аграрлық өзгерістердің барлық сатыларында
ҚОРЫТЫНДЫ
Осы жазылған курстық жұмыс бойынша қысқаша түсініктеме айтып
Негізінен мемлекеттік тәуекелдер халықаралық кредиттердің борышкерлерге әсер ету
Пайыз саясаты банк қызметінде оның табыстылығының нәтижесі болып
Қаржы нарықтарында мемлекет өз мүддесін қорғау керектігін ескеру
Сондай-ақ, айта кететін жайт, өзгерістер болып жатқан елдердің
Пайдаланған әдебиеттер
1.Астахов А.В. Системный подход к управлению рисками крупных
2.Диана МакНотон. Банки на развивающихся рынках. М:1994.-Т.1,2.
3.Жданов А.Ю. Банковские риски и управление персоналом //
4.Жуков Е.Ф. Банки и банковские операции.- М:Банки и
5.Кулмагамбетов А.Р. Управление финансовыми рисками // Рынок ценных
6.Мажитов Д.Современная банковская система РК: отдельные аспекты теории
7.Сейткасымов Г.С. Банковское дело. Алматы: Қаржы – Қаражат,
8.Садвакасова А.Б., Хаджиева А.Б. Управление кредитными рисками в
9.Сейткасымов Г.С., Шаяхметова К.О., Абдраимова Г.Т. Бухгалтерский учет
10.Сейткасымов Г.В. Деньги, кредит, банки. Алматы, 1996.
11.Шаяхметова К.О. Банктік тәуекелдер: Оқу құралы.- Алматы: Қазақ
ҚОСЫМША
34
Кешенді экономикалық талдау негізінде банктің меншікті капиталын басқару тиімділігін жоғарылату бойынша шаралар
Қаржылық тәуекелдерді басқару
КОММЕРЦИЯЛЫҚ БАНКТЕРДІҢ ТӘУЕКЕЛДЕРІН БАСҚАРУ
Сыртқы реттелмейтін тәуекелді басқару
Тәуекелдерді басқару әдістері
«ҚР-ның екінші деңгейлі банктерінде тәуекелдерді басқару жүйесі (банк мысалында)»
Банктік тәуекелді басқару және бағалау әдістері
Коммерциялық банктегі несиелік тәуекелді басқару
Банктің валюталық тәуекелін талдау
Коммерциялық банктердің несиелік тәуекелдерін басқару