Еуропалық сот қызметі
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
1 ЕУРОПАЛЫҚ СОТ ЕУРОПАДАҒЫ АДАМ ҚҰҚЫҚТАРЫН ҚОРҒАУДЫҢ НЕГІЗГІ КЕПІЛІ
1.1 Еуропалық соттың құрылу тарихы және негізгі функциялары мен
1.2 Еуропалық сот қызметінің құқықтық негізі
2 АДАМ ҚҰҚЫҚТАРЫ ЖӨНІНДЕГІ ЕУРОПАЛЫҚ СОТ ҚЫЗМЕТІН ҰЙЫМДАСТЫРУ
2.1 Адамның өз құқықтарын Еуропалық сотта қорғау құқығы
2.2. Еуропалық сот қызметі
2.2.1 Еуропалық сот қызметін жүзеге асырушы органдар
2.2.2 Еуропалық соттағы судьялар және ad hoc судьяларының мәртебесі
2.3 Еуропалық соттағы процесс
3 ЕУРОПАЛЫҚ СОТ ТӘЖІРИБЕСІНДЕГІ ІСТЕРГЕ ҚЫСҚАША ТАЛДАУ
3.1Киган Ирландияға қарсы ісі бойынша қысқаша талдау
3.2 Касадо Кока Испанияға қарсы ісі бойынша қысқаша талдау
ҚОРЫТЫНДЫ
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
Кіріспе
Адам құқықтарының бұзылуы көптеген жылдар бойы адамзат aлдында тұрған
Адам құқытары мен бостандықтарын- қорғау мен бекiту аясындағы халықаралық
Аталып кеткен адам құқықтарын және бостандықтарын бекіту аясындағы ынтымақтастық
Адам құқықтары жөніндегі халықаралық-құқықтық актілердің қабылдануы мен өңделуінде негізгі
Барлық келісімшарттар халықаралық ұйымдарда «жеке өтініштерді» қарастыру мүмкінндігін ескереді.
Білетініміздей, халықаралық қатынастарда, халықаралық құқықтың қағидалары мен нормаларын
Мен дипломдық жұмыстың мақсаты ретінде Еуропалық сот жүйесі
Қазіргі кезде Еуропада 30-ға жуық ірі халықаралық ұйым бар,олардың
Еуропа Кеңесі гуманитарлық ынтымақтастықтың мәселелеріне жауапты орталық халықаралық
Кез келген мемлекетте, тіпті тұрақты демократиялы елдердің өзінде де
Қазақстан Республикасы үшін адам құқықтары бойынша Еуропалық соттың қызметі,біздің
Бұдан басқа да, жақсы ұйымдасқан және тиімді қызмет етіп
Адам құқықтары бойынша Еуропалық соттың классикалық халықаралық сотпен
Зерттеудің ғылыми жаңашылдығы Еуропалық сотта адам құқықтарын қорғау нысандарын
Зерртеу пәні Еуропалық сотта адам құқықтарын және бостандықтарын қорғау
Зерртелу тақырыбының теориялық негіздері мен дайындалу дәрежесі. Адам құқықтарын
Зерттеудің нормативті-құқықтық негізін мемлекеттік территорияның құқықтық мәртебесінің, істегі келіспеушіліктерді
Зерттеудің методологиялық негізін тәсілдер мен әдістер құрайды. Зерттелеген негізді
Зерртеудің теориялық және практикалық маңызы Еуропалық сотта болған істерді
Зерттеу жұмысының негізгі мақсаты Адам құқықтары мен бостандықтарын Еуропалық
1 ЕУРОПАЛЫҚ СОТ ЕУРОПАДАҒЫ АДАМ ҚҰҚЫҚТАРЫН ҚОРҒАУДЫҢ НЕГІЗГІ КЕПІЛІ
1.1 Еуропалық соттың құрылу тарихы және негізгі функциялары мен
Адам құқықтары жөніндегі еуропалық комиссия бірінші түскен Конвенциямен кепілдендірілетін
Алғашқы өзгерістер Еуропалық соттың қызметінің ұйымдастыру мен оның құзыреті
Бірақ орталық және шығыс Еуропа мемлекеттері Еуропалық Кеңеске қосылып,
Қазіргі кезде Еуропада 30-ға жуық ірі халықаралық ұйым бар,олардың
1994 жылдың қаңтар айында Еуропалық сотта 2700 іс болды,оладың
Адам және мемлекет арасындағы қарым-қатынастырда адам құқығы маңызды рольге
Жеке шағымдарды беру процедурасын жеңілдету мақсатымен жеке
Адам құқықтарын және бостандықтарын қорғаудың жоғары сапада сақтай отырып,
Жалпы Конвенцияның қадағалау жүйесінің эффектілігін жоғарлату шараларын ұйымдастыру.
Бұл мақсаттарды жүзеге асыру шаралары Конвенцияның «Конвенцияға сәйкес қадағалау
Еуропа Кеңесі гуманитарлық ынтымақтастықтың мәселелеріне жауапты орталық халықаралық
Кез келген мемлекетте, тіпті тұрақты демократиялы елдердің өзінде де
№11 Хаттамаға сәйкес:
1.Барлық шағымдар Адам құқықтары жөніндегі Еуропалық Сотпен қаралатын болды,
2.Жеке шағымдар және мемлекетаралық даулар Еуропалық Сотқа шағымданатын болды;
3. Конвенцияны талдау және қолдану бойынша сұрақтардың барлығы Еуропалық
4.Бұрын әрайлық сессиялар тәртібімен жұмыс істеген Еуропалық сот енді
5. Еуропа Кеңесiнiң Министрлерiнiң комитетi iстiң маңызы бойынша
Еуропалық сот және Комиссия №11 Хаттаманың күшіне енуінен кейін
Конвенцияның № 11 Хаттамасы күшіне енген күннен бастап сол
Сонымен қатар, 1998 жылдың 4 қарашасында қабылданған еуропалық соттың
Адам құқықтарын сатып алуға , мұра ретінде алуға болмайды,
Адам және мемлекет арасындағы қарым-қатынастырда адам құқығы маңызды рольге
Осылайша, Еуропалық соттың қызметiнiң ұйымы 2007 жылдың 1
Еуропалық сотттың құзыреті. Еуропалық сот Конвенцияға қатысушы мемлекеттердің олардың
Осылайша, Ресейге қарсы Бурков ісінде Семейдегі ядролық сынақтар
Конвенция мен оның Хаттамаларында көптеген әлеуметтік және экономикалық адам
Бұдан басқа, еуропа Кеңесінің барлық мемлекеттері мүшелер болып табылатын
Адам құқықтары мен бостандықтарын қорғау жөніндегі Еуропалық Ковенция –
Осылайша, Ресейге қарсы О.В.Р. ісінде нотариус қызметінен шешілген шағымданушы
1998 жылдың шілде айында Ульяновсктың облыстық соты Халықтық демократиялық
Конвенция мен оның Хаттамаларымен ұсынылған құқықтар мен бостандықтардың
Мысалы, Біріккен Корольдікке голдер ісі Қаулысында Еуропалық сот әділ
Конвенцияның мәтінінің 6 бабында әділдікке қолжетерлік құқығы тікелей
Біріккен корольдікке қарсы Джеймс және тағы басқалары ісінде Еуропалық
Еуропалық сотқа жүгінгенде шағымданушы үш нормалардың біреуне бөлек шағымдау
Еуропалық соттың құзыреті немесе сот терминолониясына сәйкес ratione
Еуропалық сот шағым бойынша жауапкер-мемлекеттің соттарының жоғары тұрған
Барлық ішкі құқықтық қорғалу құралдарының пайдалану. Конвенцияның 35 бабына
Еуропалық сот өзінің қаулыларында «Келісуше тараптарға мемлекеттерге
Құқықтық қорғалудың мемлекет ішіндегі құралдары- мемлекеттің сот және әкімшілік
Құқықтық қорғалудың ішікі құралдарын пайдалану талабын орындау кезінде, шағымданушы
Өзінің еуропалық сотқа өтінішінде Мәскеу бизнесмены А. Козлов
Әр мемлекетте,Конвенция мүшесінде қызмет ететін сот және
1.Қолжетімділік. Мемлекет заңдары шағымданушы арыздайтын әр органның заң күші,
2. Эффектілігі. Шағымданушы өз құқықтары мен бостандықтарын қорғау үшін
Тиімділікке нақты мүмкіншілктері бар жүгінулер эффектілік критерийіне жауап береді.
Мысалы, Киганның Бірікке Корольдікке қарсы ісінде шағымданушы ұлттық Жоғарғы
Егер мемлекетішіндегі құқыққорғау құралы эффектілік пен қолжетімдік критерийлеріне
Еуропалық сот қызметінің құқықтық негізі
Батыс Европадағы Екінші дүниежүзілік соғыстан
Нәтижесінде, Адам құқықтары жөніндегі еуропалық сот Конвенцияның құрылу мақсаттарын
1950жылдың 4 қарашасында Рим қаласында Еуропа Кеңесінің мүше-мемлекеттері 2-14
Берілген Конвенция негізінде, Адам құқықтары бойынша Еуропалық соттың классикалық
Конвенцияның 59бабы 2-тармақшаға сәйкес, Конвенция он грамотамен
Конвенцияда қарастырылған құқықтар мен бостандықтардың бұзылуы жөнінде шағымдану
Халықаралық дәрежеде адам құқықтары мен бостандықтарын қорғау соттық қорғау
Жеке шағымдану институтының пайда болуы кез-келген заңды және жеке
Жеке тұлғалардың Еуропалық сотқа жеке арыздарымен
Конвенцияның қадағалаау жүйесі өз қызметін жүзеге асыруды бастамас
Мүше –мелекеттердің оларға қарсы шағым түскен кезде жеке
Адам құқықтары жөніндегі Еуропалық сот бірінші Қаулыны Ирландияға қарсы
Конвенцияға Адам құқытары жөнінде Еуропалық Комиссия және Сот жеке
Iстердiң басым көпшiлiктерi бойынша жеке тұлғалар болды. Жеке арыздардың
Бұл тенденциялар бастапқы шағылысуды адамның құқықтары жөніндегі Еуропалық
Мысалы, комиссияның алдын ала сұрағына, 1960 жылғы Ирландияға
Мәлiмдеушiге және оның өкiлiне қарсы мемлекетпен қатар тыңдауларға қатысу
Өзгерiстер тараптардың iс жүргiзу мiндеттерi мен құқықтарына ғана емес,адамның
Бірақ Еуропа Кеңесіне жаңа мемлекеттердің қосылуы және Адам құқықтары
1992 жылы Конвенцияның қадағалау жүйесін нақтылы қайта ұйымдастыруды
2 АДАМ ҚҰҚЫҚТАРЫ ЖӨНІНДЕГІ ЕУРОПАЛЫҚ СОТ ҚЫЗМЕТІН
2.1 Адамның өз құқықтарын Еуропалық сотта қорғау құқығы
Қазақстан Республикасы 1950 жылғы Адам құқықтарын және бостандықтарын қорғау
адам абыройын түсіретін,адамгершіліксіз қинау мен жазалар түрлерін жою;
құлдықты, мәжбүрлі немесе міндетті еңбек түрлерін жою;
еркіндік және қауіпсіздікке құқық;
тәуелсіз сот пен демократиялық процессуалдық құқықтарға;
жеке және отбасылық өмірді құрметтеу құқығы;
хат-алмасу құпиясы мен қолсұғылмаушылыққа құқық;
дін,ар-намыс, және ойлау құқығы;
бейбітшілік мақсаттағы жиналыстар мен ассоцияацияларды құру құқығы;
некеге тұру құқығы;
бұзылған құқықтар қалпына келтіру мақсатымен тәжірибедегі құралдарды қолдану құқығы.
Адам құқықтары мен бостандықтарын қорғау жөніндегі Еуропалық Конвенциядағы құқықтар
Сот тыңдауында Адам құқықтары жөніндегі Еуропалық комиссия да қатысады,
1984 жылдың 22 қарашасындағы Жетінші хаттама шетелдіктерді жөнелтудегі тәртіпті
Конвенцияға қосылу, оған барлық хаттамаларға да қосылуды білдірмейді. Басқа
Еуропалық сот пен Еуропалық комиссия «Азаматтық құқықтар мен міндеттер
Еуропалық сот және Еуропалық комиссия салалық классификацияны иемдейтін құқықшығармашылық
«Австрияға қарсы Ригайзен» ісі бойынша (Австриялық мүлікті сату сатып-алу
«Азаматтық құқық» түсінігі жеке тұлғаның құқықтарына қол сұға алатын
Сот контекстінің мазмұны мен істің зардаптарында «жария»
Сот қорғалуына жататын «Азаматтық құқықтар мен
-азаматтық жөніндегі даулар;
- елге кіру құқығы;
- сотқа дейінгі уақытқа
- түрмеде жұмы істеу құқығы;
- кешірімге құқық;
-салықтық жалақы мен жеңілдіктер орнату құқығы;
- культ қызметкерлерінің істері бойынша тәртіптік
- зейнеткерлік және сақтандыру қорларын пайдалану құқығы,
- Үкіметтен шетел оқушыларын оқытуға оқу орнымен алынған «келісімдері»;
-мемлекеттік қызметшілер істері бойынша тәртіптік іс-жүргізу.Жоғарыда көрсетілген
Еуропалық сотқа шағымды жібере тұра
Сот позициясы келесі талаптқа байланысты
Ресейге қарсы Бурдов ісінде мәлімдеуші –Чернобыль АЭС-ң қызметкері
Егер шағымданушы ретінде түскен арыз бойынша
Мысалы, Грецияға қарсы Агрецким және
Еуропалық сот шағымданушыны құқықтардың бұзылуының зардап
Осылайша,Никишинаның Ресейге қарсы ісінде, шағымданушы Мәскеу облысындағы
Зардап шегуші статусынан тек қана Еуропалық соттың
Мысалы, шағымданушы Еуропалық сотқа тұрақты мекенді және
Құқықтардың бұзылуының потенциалды зардап шегушісі. Еуропалық сотқа
Еуропалық сот осындай шағымдарды жеке топқа
Класс және тағы басқалары Германия Республикасына қарсы ісінде
«Әулие монастырьлер» Грецияға қарсы ісінде шағымданушылар Еуропалық сотқа
Еуропалық сот шағымданушыны потенциалды зардап
Серинг Біріккен Корольдікке қарсы ісінде қылымстық жауапкершілікке тартылатын
Ашық есік және Дублиннің Ирландияға қарсы ісінде, мемлекетпен әйелдерге
Еуропалық сот шағымданушыға потенциалды зардап шегушінің статусын текбелгілі-бір жағдайларда
Құқықбұзушылықтың жанама зардап шегушісі. Адам құқықтары жөніндегі Еуропалық Конвенциямен
Егер құқықтары немесе бостандықтары бұзылған тұлға өлген немесе
Мысалы, Стюарт Біріккен Корольдікке қарсы ісінде еуропалық сотқа көтеріліс
Кинанның Біріккен Корольдікке қарсы ісінде еуропалық сотқа айыпталуда
Ресейге қарсы Сыркин ісінде Украинада тұрақты мекен еткен
Құқықбұзушылықтың зардап шегушісінің туыстары Еуропалық сотта қарауды бастау ғана
Францияға қарсы Х. Ісі шағымданушының бірнеше рет болған қан
Құқықбұзушылықтың тікелей зардап шегушісінің құқықтары мен бостандықтарының бұзылуына байланысты
2.2. Еуропалық сот қызметі
2.2.1 Еуропалық сот қызметін жүзеге асырушы органдар
Еуропалық Сот Төрағасы. Еуропалық сот төрағасы келесі қызметтерді
-ұйымдастырушы – басқарушылық қызмет: Еуропалық Сот ісі басқармасы мен
-өкілдік қызмет: Еуропа кеңесінің институттары мен органдары арасындағы
-Сот қызметі: Еуропалық Соттың пленарлық мәжілістерінде, Үлкен палата мен
Еуропалық Сот Төрағасы Соттың пленарлық мәжілісінде 3 жылғы мерзімге
Сот Төрағасаның сайлануы тек қана қатысушы төрешілердің
Нұсқалған ережелер Сот Төрағасының екі орынбасарына
Еуропалық сот Бюросы. Сот Төрағасының сот жұмысын
Еуропалық соттың судьялары оларға тапсырылған
Қойылған тапсырмаларды орындау үшін Бюро Сот Төрағасының
Сонымен бірге, Еуропалық сот Реглемнтінің 32 б. Ережелеріне сәйкес,
Еуропалық соттың пленарлық мәжілісі. Пленарлық мәжіліс- Соттың жоғарғы басқарушы
Пленарлық мәжілістің құзыреттілігіне келесі мәселелер кіреді:
-сот Төрағасының, оның орынбасарларының, сонымен қатар бөлімдердің
-бөлімдерді құру және олардың құрамын бекіту;
-сот аппаратының және оның орынбасарларының басқарушысы – Грефьені сайлау;
-сот регламентін қабылдау, осыған байланысты оны талқылау мен
-төрешіні қызметінен босату;
-Сот немесе төрешінің Төрағасы Пленарлық мәжілістің қарастыруына
Еуропалық соттың Үлкен Палатасы. 2000 жылдың 8 желтоқсанынан бастап
Үлкен Палата 17 төрешіден және запастағы 3 төрешіден тұрады.
Конвенцияның 30 б.сәйкес қандай да бір Палатаның қарастырылуындағы бір
Конвенцияның 43 б. сәйкес іс кезінде әр жақ
Үлкен Палатаның шеңберінде Конвенцияның 43. б. сәйкес көрсетілген
Алқа құрамына өтініш бойынша жауапкер-мемлекеттен таңдалған төреші кіре
Еуропалық соттың бөлімдері. Конвенцияның 26б.-ң б п. Пленарлық мәжілістердегі
Сот Төрағасының ұсынысы бойынша
Еуропалық соттың әрбір төрешісі қандай да бір бөлімнің мүшесі
Жоғары аталған талаптар процессте Конвенцияның қандай мүше –мемлекеттің төрешісінің
өтті: Біріккен Корольдіктен пен Ирландиядан. Оларға белгілі-бір шартталған деңгейде
Еуропалық сот Палаталары. Еуропалық соттың төрт бөлімінің біріне жіберілген
Осылайша, әр Палатаның жұмысында жеті төреші қатысады[35.б.114].
Егер өтініш бойынша жауапкер-мемлекет таңдалған судья шағым жіберілген
Еуропалық соттың Палаталары шағым-арыздарын қарайды, мәні бойынша және
Палаталардың олраға жіберілген шағымдары кезектік тәртіпте қарастырады. Алайда,
Еуропалық сот комитеттері. Адам құқықғы жөніндегі (фильтраж бойынша )
Комиттер кезектік тәртіпте ( бөлім Төрағасынан басқа) әр бөлімнің
Арыздың жарамдылығы мәселесі бойынша комитеттің шешімі бірауыздан қабылданады және
Еуропалық соттың Хатшылығы. Сот жұмысының күрделілігі мен
Грефье (немесе оның орынбасарларының бірі) сот мәжілісіне
Грефьенің маңыздылығы оның және орынбасарының соңғы міндеттемесін
Грефьенің екі орынбасарларына да ұқсас талаптар қойылады.
Еуропалық сот Регламентінің 18б. 3п. сәйкес құқықтық
Осылайша, Адам құқығы жөніндегі Еуропалық соттың қазіргі заманауи
Негізгі мақсаты Еуропалық сот жұмысы мен қызметінің тиімділігін
Адам құқықтары мен бостандықтарын қорғау жөніндегі Конвенциямен және оның
2.2.2 Еуропалық соттағы судьялар және ad hoc судьяларының мәртебесі
Адам құқықтары жөніндегі Еуропалық сот 47 судьядан тұрады. Конвенцияға
Адам құқықтары бойынша еуропалық соттың құрамына
Еуропалық сот өз құрамының ішінен Төрағаны және
Сонымен қатар 17 судьядан тұратын (Сот Төрағасы,
Бас келісімнің Алтыншы Хаттаманың 4б. сәйкес,
Иммунитет заңдылық пен әділділікке
Алтыншы хаттаманың 6б.-да Еуропалық соттың,
Еуропалық соттың, судьялардың, кеңсенің ресми хат
1961 жылдың 16 желтоқсанында Бас
- Өзінің қызмет міндеттемелерін атқаруға
Жұмыс сапарлары кезінде судьяларға:
-мемлекеттермен олардың азаматтықтары шетелге уақытша
-Еуропа Кеңесінің мүше-мемлекеттерімен дипломатиялық миссиялар басшыларына беретін
Судьялар Еуропа Кеңесімен төленетін қосымша
Еуропалық соттың судьялары оларға тапсырылған
Белгілі-бір судья мен Сот Төрағасы
Маңызды стаж үлкен тәжірибені
Конвенцияның 23б. 6 тармағына сәйкес, 70 жасқа толғаннан кейін
Конвенцияның әр мүше-мемлекеті Конвенцияда анықталған талаптарға сай өкілдерді
Еуропа Кеңесінің Парламенттік ассамблеясымен сайланған судья ерекше
Судьяны оның салт-дәстүрлеріне, діни және басқа да
Судьялардың өкілеттігі қайта сайлану құқығы бар мерзімі -6
Судьяның өкілеттік мерзімінің бітуі бұл лауазымға сайланған күннен бастап
Жаңа судья өз қызметін жүзеге асыруға кіріскеннен кейін де,
Судья өкілеттігін қызметінен кету немесе босатумен байланысты мерзімінен бұрын
Жұмыстан кету деп судьяның өз еркімен кетуін білдіреді. Еуропа
Қызметтен босатуды әр судья жүзеге асыра алады. Конвенцияның 24
Конвенция және Регламентте судьяны лауазымға тағайындаған орган, яғни
Судьяларды айырбастамау қағидасына қайшы келетіндіктен, мемлекет өзі сайлаған судьяны
Судьялар мәртебесі олардың тәуелсіздігі, айырбастамауы және қолсұғылмаушылығы негізінде
Адам құқықтарын және бостандықтарын қорғау жөніндегі конвенцияның 51 б.
Көрсетілген жағдайларды орындау мақсатында Еуропа Кеңесінің
Бас келісімнің 18б. Еуропа Кеңесінің лауазымды
Бас келісім алты Хаттамамен толықтырылған,соңғысы 1996 жылдың
Ресейге қатысты 2001 жылдың 11 маусымында күшіне
Алтыншы Хаттаманың 1 б. сәйкес, Бас келісімде
Бас келісімнің Алтыншы Хаттамасының 3б. сәйкес судьялар
Бас келісімнің Алтыншы Хаттаманың 4б. сәйкес,
Иммунитет заңдылық пен әділділікке
Алтыншы хаттаманың 6б.-да Еуропалық соттың,
Еуропалық соттың, судьялардың, кеңсенің ресми хат
1961 жылдың 16 желтоқсанында Бас
- Өзінің қызмет міндеттемелерін атқаруға
Жұмыс сапарлары кезінде судьяларға:
-мемлекеттермен олардың азаматтықтары шетелге уақытша
-Еуропа Кеңесінің мүше-мемлекеттерімен дипломатиялық миссиялар басшыларына беретін
Судьялар Еуропа Кеңесімен төленетін қосымша
Еуропалық соттың судьялары оларға тапсырылған
Еуропалық соттың жұмысында маңызды
Еуропалық соттың Регламентінде 5б. жас
-егер де Соттағы (сот Төрағасы, оның
-Сот Төрағасы болмаған кезде, Сот
-судьялардың аттарын атап сайлау өткен
-Сот отырыстары залында Сот Төрағасы
-Сот төрағасы мен секциялардың
- қайта сайлау кезінде бұрын
Конвенцияның №14 Хаттамасы Еуропалық соттың
Еуропалық сот жұмысында ad hoc
Егер жауапкер-мемлекет атынан бір немесе бірнеше істер бойынша маңызды
-белгілі-бір мемлекеттердің судьясы уақытша жоқ болуы.Мысалы: судьяның құзыреті
-судьяның жеке себептермен қатыса алмаған жағдайда. Мысалы: денсаулық немесе
-судья өзінің бұрыңғы қызмет ету жеріне байланысты қаралатын іске
-судья жеке дәлелдермен шағымды қараудан бас тарту қажет деп
Егер жоғары аталған себептердің біреуімен Еуропалық сот
Еуропалық сот судьяларына қойылған талаптарға тағайындалған ad hoc
Арыз түскен мемлекет ad hoc судьяны тағайындаған
ad hoc судьяның кандидатурасын таңдау бойынша бір келісімге
Еуропалық соттағы процесс
Адам құқықтарын және бостандықтарын қорғау жөніндегі Еуропалық
Жеке арыздарды қарау екі сатыдан тұрады:
-дауды зерттеудің кез-келген сатысында пайда бола
-сұрақты мәні бойынша шешу.
Адам құқықтары жөніндегі Еуропалық сот және
Еуропалық сотқа жеке арыздардың түсу жолында
Жеке арыз келесі талаптардың орындалуымен
- мемлекеттің үстінен арыз түскенде, мемлекеттің
- ұлттық деңгейде соңғы шешімнің шыққан
- анонимды арыздар (Еуропа Кеңесі арыздың
егер Адам құқықтары жөніндегі Еуропалық
Адам құқықтары жөніндегі комиссия оның
Конвенцияның қадағалаау жүйесі өз қызметін жүзеге асыруды бастамас
Мүше –мелекеттердің оларға қарсы шағым түскен кезде жеке
Конвенцияға Адам құқытары жөнінде Еуропалық Комиссия және Сот жеке
Iстердiң басым көпшiлiктерi бойынша жеке тұлғалар болды. Жеке арыздардың
Мысалы, комиссияның алдын ала сұрағына, 1960 жылғы Ирландияға
Мәлiмдеушiге және оның өкiлiне қарсы мемлекетпен қатар тыңдауларға қатысу
- «Ұлттық қорғау құралдарының біткені жөнінде айтсақ, шешімдер
Мәлімдеші барлық ішкі қорғалу құралдарын
Конвенция адам құқықтары жөніндегі Еуропалық сотқа үндеуі бар
Конвенция Еуропалық сотқа жеке шағыммен айнала алатын субьектілердің үш
Жеке тұлғалар. Өз құқықтары мен еркіндігі қолсұғушы деп
-кәмелетке толмаған азаматтар;
-қабілеті жоқ азаматтар;
-басқа үкіметтің азаматтары немесе азаматтығы жоқ тұлғалар;
-айыпталған немесе сотталған азаматтар;
-психикалық ауру бар азаматтар.
Ракевичтің Ресейге қарсы ісінде психикалық ауруы бар
Конвенцияның 14 бабына сәйкес құқықты және еркіндікті пайдалану ешқандай
Үкіметтік емес ұйымдастырулар. Конвенцияның 34 бабы «үкіметтік емес» ұғымға
Еуропалық сот шағымданушы ұйымдастыруларының құқықтық мәртебесін шағымданушының мемлекеттік
-коммерциялық ұйымдастырулардың барлық түрлері;
-коммерциялық емес ұйымдастырулардың барлық түрлері, заңды тұлғаның болуы немесе
Еуропалық сотқа жүгіну құқықты субьектілерге жатпайды: үкіметтік органдар (заң,
Үкіметтік емес мекеме дербес өз құқықтарын
Үкіметтік емес ұйымдастырудың да өз кәсіпкерлердің құқықтары қолсұғушы
Жеке тұлғалар тобы. Жеке тұлғалар тобы не жеке тұлғаларға
Жеке тұлғалар тобымен берілген шағым- топтық немесе коллективтік
Әр топ мүшесі өз шағымын өзі жасайды.Бұл шағымда іс
Бұл материалдық компенсацияның мөлшеріне де ықпалын тигізеді. Сондықтан, бұндай
- №9214-80, 9473-81, 9474- 81 петициялардың жатуына
-Басқа жағынан Комиссия өзінің №712-60 шешімінде келесіні
-Мәлімдеушіге ұлттық сот инстанцияларында уақыт жұмсауға
-Сонымен қатар, қолжетімді ұлттық қорғалу құралдарына прокурорлық
- Еуропалық Конвенцияда көзделген және жеке немесе
- Мүше-мемлекеттердің міндеттемелерді орындауын қанағаттандыратын Адам құқықтарын және
Еуропалық Конвенциямен көзделген ,сонымен қатар, адам құқықтарын
Баяндамашы ретінде шығатын Комиссияның бір мүшесі хаттардың
№1-8 Хаттамаларын қосылғандар мен №9
№1-8 Хаттамаларында көзделген шағымдарды қарау
Ал Еуропалық Конвенцияның 1990 жылдың 6
Адам құқықтары бойынша еуропалық соттағы арыздарды (шағымдар)
Еуропалық сотқа арыз беру Конвенция ережелерін білуді талап
Сот шешімді дауыс көпшілігімен шығарады. Сот
Еуропалық Конвенцияның 6б. әділ сот айырысуды
Осы уақытқа дейін мемлекеттер сот шешімдерін
Сотта істі қарау комитеттер,палаталар Және
Тәжірибенің көрсеткеніндей, (әрекетқабілеттілігінен тәуелсіз) кез-келген азаматтың оның Еуропалық
Азаматтық және саяси құқықтар туралы халықаралық пактінің Факультативті
Мысалы: Шотландия мектептері балаларының дүреге тап болу
1963 жылдың 16 қыркүйектегі Төртінші хаттама Конвенция мен Бірінші
1984 жылдың 22 қарашасындағы Жетінші хаттама шетелдіктерді жөнелтудегі тәртіпті
Тағы да бір маңызды өзгерістерге мемлекеттер
Егер петиция қабылданса, оның қабылдануы
Басқа жағынан, құрылған палата кейбір жағдайларда
Еуропалық соттағы жауапкер-мемлекет. Адам құқықтарын және бостандықтарын қорғау жөніндегі
Конвенцияда көзделетін адам құқықтары мен бостандықтардың бұзылуы көбінесе белгілі-бір
Мысалы, Бурдов Ресейге қарсы ісінде Еуропалық сотқа шағымдану негізі
Белгілі-бір шағым негізінде жауапкер ретінде шығатын мемлекет Еуропалық сотпен
Шағым бір және бірнеше Конвенцияға қатысушы мемлекеттерге қарсы жазыла
Шашку,Лешко,Иванцок және Петров-Пала өздерінің шағымдарында олардың құқықтары Молдова мемлекетінің
Конвенцияға және оның Хаттамалаларына қатысушы емес болып табылатын мемлекет
3 ЕУРОПАЛЫҚ СОТ ТӘЖІРИБЕСІНДЕГІ ІСТЕРГЕ ҚЫСҚАША
3.1Киган Ирландияға қарсы ісі бойынша қысқаша талдау
А. Негізгі фактілері. 1988 жылдың 29 қыркүйегінде арызданушының неке
1964 жылғы нәрестелерді қамқорға алу туралы Заңның 6А бөліміне
Жоғарғы Сот істі қайта қарап, 1990 жылғы 9 ақпанда
В. Істі адамдар құққығы жөніндегі комиссияда қарау
Өзінің 1991 жылғы 1 мамырдағы Комиссияға жіберген шағымында Киган
Сонымен қатар, асырап алуды қарайтын Кеңесте оның мәселесі қаралу
Оған қоса, ол жоғары аталған құққққықтар жүзеге асырылу барысында
Шағымды Комиссия 1992 жылғы 13 ақпанда жарамды деп мойындады.
Сот шешімінен шығару
Құқық сұрақтары
І. Үкіметтің алдын ала қарсылықтары
А. Арызданушы өзінің қызының атынан талап ете алама?
33. Үкіметтің мәліметі бойынша арызданушының қызының атынан талап етуге
34. Соттағы тыңдау процесінде арызданушы қызының асырап алынғанда құқықтары
35. Тап осы жағдай тұрғыдан Сот тек арызданушының құқықтары
В. Заң қорғанышының ішкі құралдары біткені туралы
36. заң қорғанышының ішкі құралдары бітпегендігі Конвенцияның 26 бабына
(1) арызданушы Биік Соттың (Высокий Суд) қамкоршы туралы қорытынды
(2) ол асырап алу процесіне қатысуға заң тыйым салғаны,
(3) ол некеден тыс әкенің және некеде туылған бала
37. Арызданушы да, Комиссия да бұл пікірлер істің мәніне
38. Үкімет Комиссияның тексерісінде жоғарыда аталған, 1-тармақтағы емес, 2
Сонымен қатар, Биік Соттың апелляциялық саты ретінде шығарылған шешіміне
39. 2-ші және 3-ші тармақтар жөнінде Сот тек нәтижелі
40. Демек, ішкі заң құралдарын бітіруге негізделген Үкіметтің қарсылықтары
ІІ. 8-бапты шамаланған бұзу туралы
41. Арызданушы оның отбасылық өмірін құрметтеу құқығы бұзығаны Конвенцияның
«1. Әрбір адам оның жеке және отбасылық өмірін құрметтеу,
2. Мемлекеттің қауіпсіздігі мен қоғамдық тыныштығы, экономикалық әл-ауқаттылығы пайдасында,
А. 8 баптың қолданушылығы 42. Үкімет арызданушының баланың шешесімен
43. Арызданушымен Комиссияның пікірлері бойынша отбасылық өмірді құру үшін
44. Сот берілген бапта «отбасы» түсінігі тек қана некемен
Берілген жағдайда шағымданушы мен баланың анасының байланысы екі жылға
3.2 Касадо Кока Испанияға қарсы ісі бойынша қысқаша
А. Негізгі фактілер
1979 жылы шағымданушы Барселонада заң тәжірибесімен айналыса бастады;Ол жергілікті
1982 жылдың қазан айынын бастап Тұрғындар мен Валлдореитхтегі
Ол шағымын ампаро процедурасымен 1989 жылғы 17 сәуірде
В. Адам құқықтары жөніндегі Комиссиядағы істі қарау
1989 жылғы 25 мамрды Комиссияға жіберілген шағымда шағымданушы
Бейбіт келісімге қол жеткізе алмай Комиссия 1992 жылдың
Сот шешімінен шығару
Құқықтық мәселе. Конвенцияның 10 бабы бұзылғаны жөнінде бекітулер
Азамат Касадо Кока 1983 жылдың 6 сәуірінде өзінің
«1. Әр адамның өз ойын жариялауға құқығы
2. Аталып кеткен бостандықтар белгілі-бір міндеттемелер мен жауапкершілікті
А. Конвенцияның 10 б. қолдану
Үкімет 10 б. қолдануын көздеген жоқ. Үкіметтің
Шағымданушының айтуына сәйкес, шын мәнінде, оның хабарламасының ішіндегі ақпарат
Сот, ең алдымен, 10 бап «барлығына» сөз еркіндігіне
Берілген істегі даулы хабарламалар ішінде шағымданушышың аты, мекен-жайы
В. 10б. талаптарын орындау. Билік органдарының қатысуы болды ма?
Үкіметке сәйкес, егер іске араласу орын алса да,
Сот Комиссия және шағымданушы тәрізді, 1974 жылдағы Кәсіби
Көрсетілген ерекшелік адвокаттар коллегиясына қатысты коллегияның құқықтық
Іске араласу дәлелденді ме? Аталып кеткен мақсатқа жету үшін
Заңмен көзделген шағымданушы санкция өзінің заңдық негізін
Шағымданушының Жоғарғы сотқа жіберген шағымы не нәрсе құқықбұзушылық
Осы негіздер бойынша сот
10-шы бап осы істе қолданылуы керек деп бірауызбен қаулы
Оның бұзылуы орын алмады деп жеті де екі
1994 жылдың 24 ақпаннннннында Страсбург қаласында адам құқықтарын қорғау
Конвенцияның 51 бабының 2 тармағына және Сот Регламентінің 53
Төрешілер Тора Вильямсон және Палмның біріккен ерекше пікірлері. Біз
Алайда, іске араласушылық қажеттілігіне келсек, біз Комиссия баяндамасының 54-65
ҚОРЫТЫНДЫ
Адам құқықтары мен бостандықтарын қорғау жөніндегі Еуропалық сот көмегімен
кеткен жөн.
Адам құқықтары бойынша Еуропалық сот Еуропа Кеңесі сияқты
Ұлттық мемлекеттер бастапқыда әрқашан егеменді мемлекеттің ерекше
Алайда, уақыт өте келе жағдай өзгерді, сотқа
1998 жылы 1 қарашада адам құқықтары
Қазірдің өзінде, қаралатын істердің саны бойынша және
Адам құқықтары бойынша еуропалық Конвенцияның
Адам құқықтары бойынша еуропалық соттың құрамына
Еуропалық сот өз құрамының ішінен Төрағаны және
Адам құқықтары бойынша еуропалық сот төрт
Сонымен қатар 17 судьядан тұратын (Сот Төрағасы,
Адам құқықтары бойынша еуропалық соттағы процедура ақысыз, бәсекелес
Адам құқықтары бойынша еуропалық соттағы арыздарды (шағымдар)
Еуропалық сотқа арыз беру Конвенция ережелерін білуді талап
Арызда арыз берушінің пікіоі бойынша Еуропалық конвенцияның бұзылған баптарына
Еуропалық сотқа шағым түскеннен кейін оны
Талас-егесті қарау сатысында қарсы жақтар дауды татулықпен реттеу
Егер қарсы жақтар татулықпен реттеуге келмейтін болса,онда
Палата сот шешімін шығарған күннен бастап үш
Осыған байланысты, Еуропалық Конвенцияның қатысушы-мемлекеттеріндегі адам құқықтарының
Көрініп отырғанындай, Қазақстан Республикасы үшін адам құқықтары бойынша
Қорытындылай келе, Еуропа Кеңесінің сот механизмінің негізі ретіндегі
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
1 Европейская конвенция о защите прав человека и основных
2 Конституция РФ. М., 1994.,85б.
3 Жеребцов А. Н. «Международное Гуманитарное право». Курс лекций.
4 Колосов Н. М. Конституционное право граждан на обращение
5Обращение в международно-правовые органы, как средство защиты прав и
6Энтин М. Л. Международные гарантии прав человека. М., 1992.,452б.
7Кашкин С.Ю. Основы права Европейского Союза М. 1997г., 801б.
8Фокин.М. равоохранительные органы Р.Ф.,456б.
9Федеральный закон «об органах федеральной службы безопасности Р.Ф. от25.07.95.,25б.
10Комментарий к Конституции Р.Ф. М.2001г. с.69.
Аметистов Э.М. Современные тенденции развития права Европейского
Сообщества. Сов. государство и право. М., 1985, № 7,560б.
11Крылова Е.С. Европейский парламент (правовой статус). М., 1987; 567б.
12 Берман Г.Дж., Рейд Ч.Дж. Римское правои общее право
13 Аметистов Э.М. Современные тенденции развития права Европейского Сообщества.
14 Берман Г.Дж., Рейд Ч.Дж. Римское правои общее право
15 Гренендейк К. Применение праваЕвропейского Сообщества в странах-членах ЕС:
16 Договор о Европейском Союзе. Извлечения. Комментарий Г.П. Толстопятенко.
17 Европейская интеграция: правовые проблемы. Книга 1. /Ред. кол.:
18 Европейская Конвенция о защите прав человека и основных
19 Европейский Парламент /Cост. В. Смирнова; Генеральной информации и
20 Европейский Союз: новый этап интеграции. Проблемно-тематический сборник /Отв.
21 Право Совета Европы и Россия (сборник документов и
22 Костенко М.Л., Лавренева Н.В. ЕС после Маастрихта: федерация,
23 Крылова Е.С. Европейский парламент (правовой статус). М., 1987;
24 Маклаков В.В. Европейские сообщества и права человека. М.,
25 Топорнин Б.Н. Европейские Сообщества: право и институты (динамика
26 Энтин М. Л. Международные гарантии прав человека. Практика
27 Энтин М.Л. Суд Европейских сообществ: правовые формы обеспечения
28 Юмашев Ю.М. Правовое регулирование прямых иностранных капиталовложений в
29Конвенция о защите прав человека и основных свобод (Рим,
30 Регламент Европейского Суда по правам человека от 4
31 Конституция РФ
32 Федеральный закон от 30 марта 1998 г. N
33 Постановление Конституционного Суда РФ от 27 июня 2000
34 кодекса РСФСР в связи с жалобой гражданина В.И.Маслова"
35 Колосов Ю.А. Международное право Учебник., М,98.
36 Жеребцов А. Н. «Международное Гуманитарное право». Курс лекций.
37 Конюхова И.А. "Комментарий к Конституции Российской Федерации" Юрайт-Издат,
38 Каламкарян Р. А. Международное право. Учебное пособие. Эксмо,
39 Пушмин Э.А. Международный юридический процесс и международное
40 Моника Маковей Учебно-методическое пособие. Европейская Конвенция о
41 Энтин М. Л. Международные гарантии прав человека. М.,
42Сборник решений Европейской комиссии по правам человека.
43 Молостова Е.В. "Применение предварительных мер Европейским судом по
44 Рожкова М.А. «К вопросу о предварительных мерах, принимаемых
45 Информация о деле (по материалам Постановления Европейского Суда
46 Колосов Н. М. Конституционное право граждан на обращение
47Обращение в международно-правовые органы, как средство защиты прав и
53
Еуропалық сот қызметі
Құқық қорғау идеологиясы
Еуропалық Қауымдастық құқығының заңдық болмысы мен құрылтай және институционалдық сипаттағы негізгі құжаттары
Мемлекетаралық экономикалық дауларды шешудің құқықтық аспектілері
Халықаралық іс жүргізу құқығындағы медиация мәселелері
Халықаралық ұйымдар шеңберінде мемлекетаралық экономикалық дауларды шешу механизмдері
Қазақстан Республикасы мен Еуропалық Одақтың ынтымақтастығы
Еуропалық қауымдастықтан Еуропалық одаққа дейін
Азаматтардың құқығы (европамен салыстыру)
Адам құқықтарын қорғау механизімі