Ақша айналымының ұйымдастырудың принциптері
Жоспар
I. Кіріспе
1.1. Ақша айналымы және оның құрылымы
1.2. Тауар айналысының ақша айналысымен өзара байланысы
II. Негізгі бөлім.
Ақша айналымының ұйымдастырудың принциптері
2.1. Қолма-қол ақша айналысы.
2.2. Ақша айналысының заңы.
2.3. Ақша айналысын басқарудың және реттеудің өлшемдері.
Кіріспе
Ақша айналысы ұдайы өндірістік процестің
Тауарлық немесе тауарлық емес фирмада
Сондай-ақ ақшаның көмегімен несие мен
Кәсіпорындардың, ұйымдардың арасында, олар мен халық
Алайда, ақша айналымы тауар айналымының
Ақша айналымының біршама бөлігі мемлекеттік бюджеттің
Ақша айналымының бір бөлігіне банктің несиелік
Ақша айналамының жалпы көлеміне халықтың
Осылайша, бүкіл ақша айналымы қолма-қол
тауарлық сипаттағы, яғни, өнімдерді өндіру мен өткізу
еңбекақы төлеумен сақтандыру төлемдерін төлеумен,
Сонымен, ақша айналымы төлем құралы және
1.Ақша айналымы және оның
Экономика тиімді басқарылғанда ғана ақша айналымын дұрыс
Ақша айналымы мынадай принциптердің негізінде ұйымдастырылады:
барлық ұйымдар мен мекемелер, шаруашылық органдары өз
шаруашылық органдарының арасындағы ақшалай есеп айырысу,
есеп айырысу құжаттары тек банктер мен байланыс
төлемдер тек төлеушінің келісімімен ғана жүзеге асырылады.
Мынаны айрықша айта кету керек, ақша
қол ақшасыз айналысқа және осыған керсінше
Ақша банк кассасынан шаруашылық органдарының
1.1.Тауар айналысының ақша айналысымен
Ақша айналысы тек қолма-қол
ал ақша айналымына қолма-қол ақша
КСРО-ның құлауына байланысты бағаның еркіне жіберілуі, орталықтандырылған
Бұл қолма-қол ақша қозғалысы мен
Осы заманғы нарықтық жағдайда «ақша айналымы»
Ақша айналысы екі формада алға шығады:
1.2. Ақша айналысын басқарудың және реттеудің
Алайда ақша айналысы тек
Ақша айналыста жүріп, бірде айналыс құралының
Қолма-қол ақша мен қолма-қол
Қолма-қол ақшасыз айналыс ақша айналымының бір
Қолма-қол ақшасыз айналым екі түрге
Айналымның тауарлық қолма-қол ақшасыз айналыс құрамына
Тауарға қатыссыз қолма-қол ақшасыз айналымда
Тауарға қатысы жоқ қолма-қол
Ақша айналысын оңтайлы ұйымдастырып, оны нығайту
Қолма-қол ақшасыз есеп айырысудың артықшылықтары мынады:
ол банк жүйелерінің несиелік ресурстарын арттыруға несие
ол айналымға аса қажаетті қолма-қол ақша сомасын
ол трансакциялық шығындарын (банкноттар мен тиындарды басып шығару,
ол банктердің дәлдікті қажет ететін жұмыснда есеп
және қаржат айналымын шапшаңдатады;
қолма-қол ақшасыз есеп айырысу процесінде шаруашылық органдардың
Мынаны айта кету керек, қолма-қол ақшасыз айналыстың аталған
Оған мыналарды жатқызуға болады:
төлеушілердің банктерде және қолма-қол ақшасыз есеп айырысудың
төлеушінің төлем келісімін міндетті түрде болу принципі
Төлемнің мерзімділік принципі. Бұл
Барлық қатысушылардың келісімшарт қатынастарының
2. Ақша айналымын ұйымдастырудың принциптері
Есеп айрысудың барлық принциптері бір-бірімен өзара
Қолма-қол ақшасыз есеп айырысу
Есеп айырысу қызметі үшін банк пен
Корреспонденттік қатынаста мынадай операциялар орындалуы
а) клиентке қызмет көрсетуге
ә) шетелдік банктердің тартылуымен
Бұл операцияға мерзімі бойынша
Банк аралық операцияға клеринктік есеп айырысу жатады. Онда
2.1. Ақша айналымының заңы
Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңына сәйкес қолма-қол ақшасыз есеп
Төлем тапсырмалары ;
Аккредитивтер;
Чектер ;
Векселдер;
Пластикалық карточкалар;
Жабдықтаушылар мен сатып алушылар есеп айырысудың формаларын
шаруашылық келісім –шартында өздері анықтайды.Есеп айырысу бойынша бір-біріне
Төлем тапсырмасы шот иесінің өз шотынан алушының
Аккредитив сатып алушы банкісінің сатып алушы тапсырмасы
Аккредитивтер жабық(жабық) депозитік және ашық (кепілдікті), қайтарып алынатын
Төлеушінің жабдықтаушы есеп айырысу үшін қаражатты алдын-ала сақтап
Ашық аккредитив орындаушы банктен өзінің
Қайтарып алынбайтын аккредитив жабдықтаушының қаражатты алушының келісімінсіз
Чек берушінің чекті ұстаушыға чекте көрсетілген ақша сомасын
Есеп айырысу чектері жабық және ашық болады.
Ақшалай чектер чекті ұстаушыға банктен қолма-қол
Вексель сатылған тауардың төлем мерзімін ұзарту түріндегі
Заңда вексельдің екі түрі қарастырылады:
Пластикалық карточкалар магниттік жолағы бар карта
Есеп айырысуда пластикалық картаны
- карточканы ұстаушылар (клиент, пайдаланушы)- карта
- карта эмитент-банкісі- карта эмиссиясын
- эквайер-банк (acguirer) – картаны ұстаушыға қызмет
- есеп айырысушы банктер;
- дүкендер мен қызмет
- процессингтік орталық – төлем жүйелерінің
Магниттік жолағы бар карталарды пайдаланумен есеп айырысудың
1 клиентке - карточканы рәсімдеу және беру;
Микросызбалық пластикалық карта шамамен осы сызба бойынша
Аударылатын вексель (тратта) – бұл вексель ұстаушысының (несие
Вексельмен есеп айырысуы төлеушінің
Пластикалық карточкалармен
Пластикалық карточка электрондық ақшаның
Есеп айырысудың негізгі екі сызбасы белгілі: дебетік пластикалық
Пластикалық карталарды пайдалану арқылы есеп айырысудың артықшылығы қандай
Кемшіліктері: ақша карточка шотына бірден түседі- қандайда бір
Шетелдік банктермен операция болмаған жағдайда біздің коммерциялық банктер
ҚР Ұлттық банкі Қазақстанда қолма-қол ақшасыз есеп айырысудың
Есеп айырысу –кассалық орталықтары қағаз тасымалдауда банк құжаттарын
Жаңа технологияның басты артықшылығына – ол (жаңа технология)
Электрондық технологиялардың негізінде төлем айналымын ұйымдастыратын болсақ, бұл
2.2. Қолма-қол ақша айналысы
Қолма-қол ақша айналымының бір бөлігі ретінде бір
Ол шаруашылықты жүргізуші субъектілердің халықпен есеп айырысуын, сондай-ақ
Нақты қолма -қол ақшаға банк
Қолма-қол ақшаның ұйымдастырылуына екінші деңгейдегі банктер маңызды рөл
Банк кассасында қолма-қол ақша сомасы мыналар үшін болуы
Банк клиенттерін қолма-қол ақшаны қызмет көрсетуші банк кассасында
Белгілі бір уақыт аралығында қолма-қол ақшамен жүзеге асырылатын
Негізгі қолма-қол ақша айналымы экономикадағы кассалық қызмет көрсетуді
Кіріс кассасының жұмысы банк клиентінің түсімді белгілі
Инкассация түсімді алынған орыннан банкке дейін жеткізілуін және
Қолма-қол ақша айналымы қолма-қол ақшасыз айналымға қарағанда айтарлықтай
Қолма-қол ақша айналысының болжауы экономикалық
Қолма-қол ақша айналымы бұл
Әр түрлі формадағы ақша айналысы
К. Маркс айналысқа қажетті ақша мөлшерін
Өткізілген тауар
бағасының
сомасы
М ақша
Айналыс пен төлем құралы ретіндегі айналымның орташа
Осылайша, К. Маркс ашып беріп кеткен ақша айналысы
∑ ТБ
М=
V
мұндағы: М- ақша массасы;
Т- тауар массасы;
Б- тауарлардың орташа бағасы;
К. Маркстің пікірінше, ақша қызметін
К. Маркстің айналыс заңына сәйкес қағаз ақша
Проблема мына жағдайда пайда болады: ештеңемен шектелмеген
Ақша айналысының негізгі принципі -
Металға немесе қағаз ақшаға айырбасталмайтын банкнот
Экономикалық ғылымда айналыстағы ақша
Айналыстағы ақша
Жалпы ішкі өнім (М)
массасы М
Сонымен, айналысқа қажетті ақшаның мөлшері
Халықтық банк тарапынан реттелетін
Қазақстандағы қаржы статистикасында
М 0 - айналыстағы қолма-қол
М1= М0 + заңды тұлғалардың есеп
М2= М1+ халықтың банктердегі мерзімді
М3= М2+ мемлекеттік қарыз
Бұл арада банктердің
Алтын және күміс
Бүгінгі таңда Қазақстандағы депозиттердің мөлшері
Осылайша, бұл ақша
3. Банктердің жылдық айналымы және көрсеткіштері
Бұл агергаттардағы ақша
Қазақстандағы ақша
Ақша айналысының жылдамдығы. Ақша айналысының жылдамдығы
Ақша массасының әрбір
Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі
Айналыс жылдамдығының өзгерісі
Жалпы экономикалық сипаттағы факторға:
Монетарлық факторға қолма-қол ақша
Басқадай тең жағдайларда ақша айналымының
Ақша массасы талданғанда экономиканың айналымдағы
Айналымдағы ақша массасын
Ақша массасы банкнот
Ақша массасын арттыратын факторлардың
Ұлттық банк бұл процесті депозиттердің
Ақша айналысы «Қазақстан Республикасының
Қазақстан Респуликасы ақшалай банкнот
Осыған қарай Ұлттық банк
Бұл ақша - несие саясатының
Ақшалай мультипликатордың шамасы міндетті
Халықаралық тәжірибе көрсетіп бергендей, банк
Міндетті резерв нормаларын шектеп
Қазақстанда 1993 жылдың қаңтарынан 1994
Банк резервтерінің (Ұлттық банктің корреспонденттік
Айналымдағы ақша массасын реттеудің тиімді
Әлемдік тәжірибеде коммерциялық банктердің тұрғысынан
Ұлттық банк есептік мөлшерлемені көтеру арқылы банктердің
Инфляция айтарлықтай төмен блған жағдайда
Ашық нарықтағы операция айналымдағы ақша
Орталық банк құнды қағаздарды сату және
Мұнай мен металдың әлемдік бағасының
Экономиканың «тым қызып кетуі» теңгенің
Ұлттық банк пен Қазақстан үкіметі елдегі ақша
3
Есеп айырысу банктері
Эквайер - банк
Процессингтік орталық
Эмитент - банк
Сауда – саттық
қызмет көрсетуші кәсіпорындар
Карточка иелері
Ақша айналымы және оның құрылымы
Ақша жүйесінің элементтері
Қаржылық институттарға берілетін несиелер
Қазақстан Республикасындағы ақша айналысы
Ақша және ақша жүйесінің теориялық негіздері. ҚР ақша жүйесі
Ақшаның қажеттілігі,пайда болуы және мәні
Республикада ұлттық валюта - теңгені енгізу
Қазақстан Республикасындағы ақша жүйесінің ерекшеліктері мен дамуы
Ақша жүйесі,оның элементтері және түрлері
Ақша айналымы және құрылымы