Сумен қамтамасыздандыру
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ………………………………………………………………………………3
1. ТӨТЕНШЕ ЖАҒДАЙҒА (ТЖ) ҚОРҒАНЫС ҒИМАРАТТАРЫН ДАЯР ЖАҒДАЙДА ҰСТАУ..................5
1.1 Қорғаныс ғимараттарын тұрғызу мақсаты, жіктелуі және оларға қойылатын
1.2 Қорғаныс ғимараттарының құрылымы, жабдықталуы......10
1.2.1 Панахананың тығыздық дәрежесін тексеру (есептеу)....13
2. ҚОРҒАНЫС ҒИМАРАТТАРЫНДАҒЫ ИНЖЕНЕРЛІК ЖҮЙЕЛЕРДІҢ ТҰРАҚТЫЛЫҒЫ......................22
2.1 Байланыспен қамтамасыз ету...........................17
2.2 Электрмен қамтамасыз ету...........18
2.3 Сумен қамтамасыздандыру..........19
2.4 Газбен қамтамасыздандыру..........20
2.5 Жылумен қамтамасыз ету.............21
3. БЕЙБІТ УАҚЫТТА ҚОРҒАНЫС ҒИМАРАТТАРЫН КҮТІП ҰСТАУ
ЖӘНЕ ПАЙДАЛАНУ ТӘРТІБІ...................22
ҚОРЫТЫНДЫ...........................27
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ.......................28
КІРІСПЕ
Тіршілік әрекетін қамтамасыз етудегі қазіргі
Адамдардың қауіпсіздігін қамтамасыздандыру бейбіт және соғыс уақытындағы ТЖ жағдайында
Төтенше жағдайларды ескерту және іс-әрекеттер жөніндегі Республикалық жүйенің өзіне
Адам өміріне қауіпті заттарды пайдаланатын және өндіретін объектілер бір
Республика аумағында атом энергетикасы, химия өнеркәсібі объектілері мен өзге
Бейбіт уақыттағы ықтимал төтенше жағдайды, сондай-ақ осы заманғы зақымдау
1. ТӨТЕНШЕ ЖАҒДАЙҒА (ТЖ) ҚОРҒАНЫС ҒИМАРАТТАРЫН ДАЯР ЖАҒДАЙДА ҰСТАУ
Халықты осы заманғы зақымдау құралдарынан және төтенше жағдайлар
Қорғаныс ғимараттарына жасыру халықты осы заманғы зақымдау құралдарынан, әсіресе
Таратып қоныстандыру және АҚ топтарына жататын қалалардың халқын, яғни
Бұл әдісте ықтимал зақымдану ошақтарынан адамдарды уақытында алып кету
Жеке және медециналық қорғаныс құралдарынқолдану осы заманғы зақымдау құралдарының
Жеке қорғаныс құралдары родиоактивтік, улағыш, қатты әсер ететін улы
1.1 Қорғаныс ғимараттарын тұрғызу мақсаты, жіктелуі және оларға қойылатын
Панахана толқын соққысынан, жарық сәулесінен, өткіш радиациядан және радиоактивті
Сонымен қатар панаханадағы адамдар жоғары температурамен өрт жағдайындағы азық
Өндіріс күштерін осы заманғы зақымдау құралдарынан, зілзаладан, радиациялық және
Қорғаныс ғимараттары адамдар жасырынуға тиіс жерлерге мүмкіндігінше жақын орналасуға
Қорғаныс ғимараттары салыну мерзімі бойынша бейбіт уақытта жылдам салынуға
Мақсаты бойынша халықты жасыру немесе басқару және байланыс тораптарын
Қорғаныс ғимараттары желдеткіш қондырғыларымен қамтамасыз етуі бойынша олар қолдан
Қорғаныс ғимараттарын толтыруға, онда адамдарды орналастыруға және өзін -
Қорғаныс ғимаратына келген адамдарда жеке қорғаныс құралдары, екі тәулікке
Панахана бірінші кезекте балалар менқарттар жіберіледі, балалар мен ата
Паналаушылар комендант пен қызмет көрсету тобының жеке құрамының өкімін
Қажетсіз ғимарат ішінде жүруге, шулауға, темекі тартуға, рұқсатсыз керосин
Панахана еденің ара – тұра сумен шайып, ал 2
Тамақ пен су ішу кезінде ғимарат желдеткіші тоқтауға тиіс.
1.2 Қорғаныс ғимараттарының құрылымы, жабдықталуы
Панаханалар жан – жақты қымталған құрылғылардың және желдеткіш құралдарының
Панаханалар су баспайтын уческелерде тереңдетілген топыраққа берік материалдардан салынады.
Панахананың қорғау сенімділігіне қоршау құрылғыларының өте беріктігі, сондай-ақ қоршаған
Панахананың сыйымдылығы отыруға (бірінші яруста) және жатуға арналған (екінші
Бейбіт уақытында панахана олардың қорғаныс ерекшеліктерін бұзбай өндірістік және
Панахана онда жасырынған адам үшін қажетті санитарлық-гигиеналық жағдаймен қамтамасыз
Ауадағы көмірқышқыл газдың көлемі 1 % (шекті жол берілуі
Санитарлық нүкте (медпункт) сырқаттарды анықтау және оқшалау мақсатында жасырынатындардың
Панахананың авариялық шығаберісі туннель түрінде жасалады, ол үйінді баспаған
Авариялық шығаберістен баулықтары ғимарат биігінің кемінде жартысын, яғни, кемінде
Панахананы ауамен жабдықтау жүйесі ауа ұстағыш қондырғылардан, шаңнан қорғайтын
1.2.1 Панахананың тығыздық дәрежесін тексеру (есептеу)
Қорғаныс ғимаратының тығыздығы іштегі ауаның қарсы қысымымен анықталады. Ғимараттағы
(1)
мұндағы, V - тығыздықты тексеру аймағындағы панахана бөлмесінің көлемі,
1 кесте
№
р/с Ауа алмасудың еселі саны (к) Іштегі ауаның керекті
қарсы қысымы (Р) мм су
бағанасы
1.
2.
3.
4.
5.
6. 0,5
0,6
0,8
1,0
1,2
1,4 5
6
8
12
15
18
Ғимарат сыртындағы залалданған ауаны өткізбес үшін ауаның қарсы қысымы
V=V1*L, (2)
мұндағы, L - панаханадағы адам саны.
Егер панаханада L - 600 адам болса,
V=1,5 м3*600 адам = 900 м3;
Сүзгіш желдеткіш жағдайында бір жасырынушыға Q= 3м3/сағ. ауа қажет,
Q=Q1*L, (3)
Q= 3м3/сағ. * 600 адам = 1800 м3/сағ
к = 1800 м3/сағ. / 900м3 = 2;
к = 2 болса, Р-ның мәні үлкен болып тұр,
Таза желдеткіш жағдайында бір жасырынушыға ауа көлемі Q= 3м3/сағ;
Q = 13*600 = 7800 м3/сағ.
k = 7800 / 900 = 8,66, бұл жағдайда
Қыс уақытында панахана ішіндегі ауаның температурасы (t), оны толтырғанға
тоқтатылады. Қорғаныс ғимараттарындағы рұқсат етілетін ең жоғарғы температура +340С,
2. ҚОРҒАНЫС ҒИМАРАТТАРЫНДАҒЫ ИНЖЕНЕРЛІК ЖҮЙЕЛЕРДІҢ ТҰРАҚТЫЛЫҒЫ
Ауыл шаруашылығының нысаны жұмысының тұрақтылығы деп – жоспар бойынша
1. Ғимараттар мен құрылыстарды зерттеу үшін топтық басшысы болып
2. Коммуналды энергетикалық жүйеге топтың басшысы - бас энергетик
3. Станокты және техникалық құрал жабдықтардың топ басшысы –
4. Техникалық процессті – бас технолог.
5. Материалдық – техникалық қамтамасыздандыру және транспорт, т.б –
Бұдан басқа нысандардың негізгі қызмет басшылары кіретін нысанның АҚ
Бұл топ нысан жұмысының тұрақтылығын тексеретін барлық есептеу жұмысын
Себебі, қорғалуы аз ғимараттарда орналасады. Бұл өндірістік басқаруды жоғалтуға
2.1 Байланыспен қамтамасыз ету
Азаматтық қорғаныс орнын жақсы басқару үшін нысандар жақсы байланыс
Байланыс жүйесі АҚ және штаб бастығының шешімі бойынша жоғарғы
Бұған жауапты АҚ штабының бастығы және қызмет бастығы. Радио
2.2 Электрмен қамтамасыз ету
Өндіріс жарық және жылу алу үшін өндірістік процессті орындау
Электрмен қаматамасыз ету жүйелерінде жер асты мен жүргізу шараларын
2.3 Сумен қамтамасыздандыру
Басқа құрылыстардың бір тобы істен шыққан жағдайда қалған құрылыстың
2.4 Газбен қамтамасыздандыру
Азаматтық қорғаныс бойынша топтарға жататын қалаларды газбен жабдықтау екі
Газбен қамтамасыз ету түйіндері жолдары жер астында орналастырылады. Себебі
2.5 Жылумен қамтамасыз ету
Жаңа нысанда соққан кезде, оларды жөндеген кезде немесе бар
3. БЕЙБІТ УАҚЫТТА ҚОРҒАНЫС ҒИМАРАТТАРЫН КҮТІП ҰСТАУ ЖӘНЕ ПАЙДАЛАНУ
Қорғаныс ғимаратын пайдалануға даярлықта ұстау мен оны дұрыс пайдалануға
Бейбіт уақытта қорғаныс ғимараттарын пайдалану кезінде бөлмелерді белгіленген мерзімде
Бейбіт уақытта қорғаныс ғимараттарын пайдалану кезінде жалпы, сондай-ақ оны
Қорғаныс ғамаратында мына құжаттар болуға тиіс: АҚ хабарының дабылдары,
Қорғаныс ғимараттарының жәй-күйі бейбіт уақытта қорғаныс
ғимараттарын пайдаланатын кәспорын (мекеме) басшысы белгілеген тәртіппен жүргізілетін жыл
Қорғаныс ғимаратының кіреберісіне кедергі жасауға болмайды. Қала (аудан) ТЖ
Қорғалған-қымталған есіктер бейбіт уақытта ғимарат пайдаланған кезде ашық болуы
Есік ойықтарын жабу үшін кәдімгі есіктер қойылуға тиіс.
Қорғаныс ғимаратының бөлмелері құрғақ болуға қажет.
Температура қысқы уақытта бейбіт уақытта бөлмелерді пайдалану
талаптарына сәйкес ұсталуға тиіс. Бөлмелерді есікті ашық және таза
желдету режимі бойынша сүзгілік желдету қондырғысын қысқа мерзімді
жұмысы үшін қоса отырып ұдайы ауасын тазартып отыру қажет.
Қорғаныс ғимаратының инженерлік-техникалық қондырғылары пайдалану үшін ақаусыз күйде күтілуге
Ауыз суының авариялық қорының ыдыстарында екі тәуліктің
бойында су толық айырбасталуға тиіс. Авариялық қысымсыз ыдыста таза
Дәрет жинауға арналған авариялық резервуарлар жабық болуға тиіс, оларды
Бейбіт уақытта пайдаланылмайтын ДЭС тоқтатылады. Оларды тоқтату қорғаныс ғимаратын
Панахана (РҚО) режимі бойынша пайдалануға қорғаныс ғимараттарын әзірлікке келтіру
— қорғаныс ғимараттарының алдын тазалау, жазбакөрсеткіштерді және
«Кіру» жарық дабылын қою;
— қорғаныс ғимараттарын панахана режимінде пайдалану кезінде
пайдаланылмайтын мүлік пен материалдан босату, ғимараттарды нарлармен және орындықтармен
— инженерлік-техникалық қондырғылардың тоқтатылуын жүргізу;
— қорғалған-қымталған есіктерден кәдімгі есіктерді, пандустарды және жеңіл экрандарды
— қорғалған-қымталған есіктердің, олардың ілгешектерінің ақаусыздығын тексеру;
— технологиялық ойықтарды, барлық қорғау-қымтау қондырғыларын жабу (жүк люктері
— бейбіт уақытта панахана желдеткіші үшін пайдаланылмайтын желдеткіш жүйесінің
— авариялық шығаберістерін жәй күйін тексеру және қажет болса
— желдеткіш, жылыту, сумен жабдықтау, канализация, энергиямен жабдықтау және
— қорғаныс ғимараттарының қымталуын тексеру;
— бейбіт уақытында пайдаланылмайтын санитарлық тораптарын ашу;
— сыртқы су құбырына қорғаныс ғимаратының су құбырын жүйесін
— ғимараттың жарық жүйесін панахана режиміне қосу;
— дауыс шығарғыштар мен телефондарды орнату және қосу қажет
— ғимаратты желдету;
— азық-түлік пен дәрі-дәрмек қорын жасау.
Қорғаныс ғимаратының панахана режимінде пайдалану қызмет көрсету буынның басшылығымен
ПАНАХАНА
1 – кіреберіс
2 – шлюз
3 – санитарлық нүкте
4 – жасырынатын бөлме
5 – шығаберіс
ҚОРЫТЫНДЫ
Халықты қорғау принциптері – бұл бейбіт және соғыс уақытындағы
Қорғаныс ғимараттарына жасыру халықты осы заманға зақымдау құралдарынан, әсіресе
Халықты ішінара көшіру туралы шелмемді жергілікті атқарушы органдар қабылдайды.
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1) П.Т.Егоров, И.А.Шляхов, М.И.Алабин
Гражданская оборона, М. Высшая школа, 1977
2) ТЖ және АҚ жөніндегі материалдардың ақпараттық әдістемелік жинағы
Алматы ҚР ТЖ Агенттігі 2002 №2
3) А.Т.Алтунин АҚ жасақтары стихиялық апаттарға қарсы күресте Алматы,
4) Б. И. Зотов, В. И. Кудюмов Безопастность жизнедеятельности
5) А. А. Раздорожный Безопастность производственной деятельности М. Инфро,
6) Под. ред. С. В. Белова Безопастность жизнедеятельности МГТУ,
7) Г. В. Шапаров, А. Я. Васин
8) ТЖ және АҚ жөніндегі материалдардың ақпараттық әдістемелік жинағы
3
Ыстық сумен қамтамасыздандыру және төтенше жағдайларда сумен қамтамасыздандыру сұрақтары
Төтенше жағдайларда сумен қамтамасыздандыру сұрақтары
Гидравлика
Ақтау қаласына қысқаша мәлімет
Ластанған суларды тазалау
Әскери далалық жағдайларда әскердің тамақтануына санитарлық қадағалау жүргізу және ұйымдастыру негіздері туралы ақпарат
Қорғаныс ғимараттарының құрылымы, жабдықталуы
Алматы ЖЭО-1дегі БКЗ-160-100 қазандығын жаңғырту
Электр энергиясын тұтынушылар
Су құбырына қойылатын талаптар