Мәтіннің анимациясы
Мазмұны
Кіріспе..............................................................................................................................3
І-бөлім. Электрондық оқулықтың оқу үрдісіндегі маңызы
1.1. Қазақстан Республикасындағы электрондық оқу басылымының
1.2. Электрондық оқу басылым жөніндегі Қазақстан Республикасының
1.3. Электронды оқулықтың тиімділігі............................................................14
ІІ-бөлім. Электрондық оқу басылымды дайындауда қолданылатын программалық
қамту
2.1. Электрондық оқу басылымын жасау үшін қолданылатын
программалық қамту түрлері..............................................................................17
2.2. HTML тілі және FrontРage қосымшасының электрондық оқулық
2.3. Электрондық оқулық дайындауға қолданылатын FrontРage
қосымшасының негізгі компоненттері мен формалары...................................43
ІІІ-бөлім. Электронды оқулықты «Желілік технологияны жүргізу» курсы
бойынша өңдеу
3.1. «Желілік технологияны жүргізу» курсы бойынша электрондық
оқулыққа кіріспе............................................................................................ 49
3.2.Желілік технологияның теориясы мен тәжiрибесiнің байланысы............50
3.3. Электрондық оқулық құрылымындағы білімді тексеру блогы................53
ІV-бөлім. Еңбек қорғау бөлімі
4.1. Еңбек қорғау заңдары..................................................................................55
4.2. ДЭЕМ-ді қолданудағы еңбекті қорғау туралы кейбір мәліметтер..........55
4.3. Компьютермен жұмыс кезіндегі қауіпсіздік техникасы..........................55
4.4. Жұмыс орнына қойылатын эргономикалық талаптар..............................57
4.5. Денсаулық бұзылуының белгілері..............................................................58
V-бөлім. Экономикалық бөлім
5.1. Жұмыстың қысқаша сипаттамасы және оның тағайындалуы.................60
5.2. Бағдарламаның өнімді құрудағы шығындарды анықтау..........................60
Қорытынды....................................................................................................................67
Қолданылған әдебиеттер..............................................................................................68
Қосымша (компакт дискіде)
Кіріспе
ХХ ғасырдың соңы адамзаттың индустриялық эрадан информациялық эраға өтуімен
Жаңа техникалық пән –«Желілік технологияны жүргізу» - XX–шы ғасырдың
Бұл курс техникалық бағыттағы, соның ішінде «Есептеу техникаларымен автоматталған
«Желілік технологияны жүргізу» пәні желілік компьютерлік технологиялар саласында
Электрондық оқулықты өңдеу үшін оқу пособиясы «Желілік технологияны жүргізу»
І-бөлім. Электрондық оқулықтың оқу үрдісіндегі маңызы
1.1.Қазақстан Республикасындағы элетрондық оқу басылымының қазіргі жағдайы
«Электронды оқулық –үлкен ғылыми және әдістемелік деңгейде жасалған негізгі
Әр электронды оқу басылым тағайындауы білім стандартына сәйкес келу
Электрондық оқу басылымды инженер-техника мамандарына оқу процесінде қолдану ең
Оқиғалар қатарында өздерінің сәйкестік туралы электрондық оқу басылымды
Компьютерлік курстарды құруға және құрастырушыларды күшейту координациясына , мысалы
Алайда, бізге берілгендей компьютерлік технологияның элементтерін оқу процесіне енгізудегі
Қазіргі кезде компьютерлер күнде қолданылады, оларсыз біз өмірімізді
Олар графикалық материалдарды, фотографияларды, дыбыстарды, анимацияларды және видеофрагменттерді өңдеу
Сонымен қатар кейбір жағдайларда оқытушылар өздерінің компакт-дискілеріндегі дайын
Компьютерлік техниканың әрдайым өсу мүмкіндігі мен өнімділігі және
Сонымен қатар мұндай жағдайда барлық оқу-әдістемелік материалдарды электронды
Сондықтан да басылып шыққан басылымды электронды тасушыға қарапайым
Бастаушы техникалық университеттер электронды оқулық құрудағы өздерінің лидерлігін сақтап
Сапалы мультимедиалық оқулық құру тек бір адамның қолынан келмейді.
оқулық сценариінің авторынан, берілген пән бойынша консультанттан
жоба дизайнерінен, ол компьютер дизайнері болуы мүмкін
компьютерлік монтаж видео-, аудио- және графикалық материал бойынша
Программалық өнімдермен және аппараттық құралдармен жұмыс жасай алатын
Редакторлар мен корректорлардан
Әрине, бұл мультимедиалық оқулық құратын топтың толық тізімі
Өз пәні бойынша оқулық немесе оқу әдістемесін құрудың инициаторы
Қысқарту
ЭБ – электронды басылым.
ЭОБ – электронды оқу басылымы.
1.2.Электрондық оқулық басылым жөніндегі Қазақстан Республикасының мемлекеттік стандарты
1 Қолдану саласы
1.1 Осы мемлекеттік стандарт электрондық оқу басылымдарының жалпы талаптарын
1.2 Стандарт авторлық ұйыммен, электрондық оқу басылым бойынша эксперттік
2 Анықтамалар
Осы мемлекеттік стандартта терминдер және анықтамалар ҚР СТ 34.014-2002
- білім алушы – мақсаты оқу материалын оқып-үйрену және
- оқу курсы – мемлекеттiк жалпыға мiндеттi бiлiм беру
- оқыту траекториясы – бір электрондық оқу басылымындағы оқыту
- электрондық басылым - программалық басқару құралдары мен
- электрондық оқу басылымы – оқытуды және білім бақылауды
- электрондық оқулық – құрамында оқу курсының немесе оның
- электрондық оқу құралы – құрамында оқу курсының ең
3 Қысқартулар
ЭБ- электрондық басылым;
ЭОБ- электрондық оқу басылымы;
4 Электрондық оқу басылымына қойылатын жалпы талаптар
ЭОБ-ның объектісі ғылыми негізделген фактілер, тұжырымдар мен ережелердің, сонымен
ЭОБ анықтамалық және басқарушы ақпаратты қамту керек, және қолданушының
ЭОБ әртүрлі мамандықтар үшін олардың типтік оқу жоспарлары мен
ЭОБ-да интерфейс көрнекті, түсінікті, бірмәнді және қолданушы қате іс-әрекеттер
ЭОБ-да имитациалық компьютерлiк моделдер оқылатын объектiлер, үрдістер мен құбылыстардың
ЭОБ қалай жабық, солай ашық ортада қолданылу мүмкіндіктеріне ие
ЭОБ қосымша программалық құралдарды талап етпейтін операциялық жүйенің версиясын
ЭОБ тұрақсыздандыру әрекеттер болмағанда (электр өшуі, операциялық жүйенің істен
ЭОБ қолдану процесінде ЭОБ-ға қажет өзгерістер мен кемшіліктерді енгізудің
5 Электрондық оқу басылымынының құрамына қойылатын талаптар
ЭОБ-ның құрамына: титул, тақырыптама, мазмұны, утилиталар, көмекшi және құжаттама
Титулда ЭОБ-ның шығу мәліметтері орналасады. Шығу мәліметтеріне қойылатын талапта
Тақырптамада ЭОБ-ның құрылымы мен барлық семантикалық оқу бірліктерінің аттары
Мазмұнда ЭОБ-ның мақсаттары және есептеріне қатысты және сол арқылы
Утилиттер пайдаланушыларды тіркеу, статистикалық деректерді шығару, мазмұнды қарау, оқу
«Көмекшi» элементi ЭОБ-ның жұмысын басқару бойынша ақпарат және ЭОБ-ның
6 ЭОБ-ның функцияларына қойылатын талаптар
ЭОБ-мен жұмыс жасау үшiн келесi функциялар асырылу керек: пайдаланушының
Пайдаланушының тiркелу функциясы ЭОБ-да пайдаланушы туралы берiлгендердi енгізу, өзгерту
Берiлгендердi қорғау функциясы контент бүтiндiгi мен ЭОБ-дағы әртүрлi материалдарға
Навигация функциясы ЭОБ бойынша алға және артқа қозғалудың мүмкіндігін
Қарау функциясы тапсырмаларды орындауды, сұрақтарға жауап беруді және білімді
Оқыту траекториясын анықтау функциясы қолмен, тесттік немесе толық таңдау
Оқу және білімді тексеру функциясы теориялық материалды оқу, тапсырманың
Тестілеу функциясы нәтижелерді тіркеу және тіркемей мүмкіндіктерімен ЭОБ және
Статистикалық есеп функциясы білім алушының берілген оқыту бірлігін меңгеру
7 Электрондық оқу басылымының мазмұнына қойылатын талаптар
ЭОБ-ның контенті үш деңгейлі бөліктерге бөліну керек: 1-деңгей –
Модул блоктан блокқа өскен сайын мағыналы байланыстары бар
Блок сабақтан сабаққа өскен сайын мағыналы байланыстары бар логикалы
Сабақ минималды семантикалық бірліг және ол бірнеше оқу элементтерінен
Теория таңдап алынған оқу курсы бойынша мазмұны түсінікті, нақты,
Мысалдар теорияның жеке маңызды аспектерiн жаттығуды орындау, есептi шешу,
Тапсырмалар оқытылатын объекттер, үрдістер мен құбылыстарының iшкi байланысын анықтауға,
Сұрақ-жауаптар бiлiмдi меңгеру үшiн және практикалық жұмыстарды орындау машықтарын
Тесттерде сұрақтар және арасында бiр дұрыс және бiрнеше дұрыс
Анықтамалық оқу материалына қатысты және жаттығуларды орындау, есептердi шешу
Графика, аудио және видео оқу курсында оқытылатын объекттер, үрдістер
8 Электрондық оқу басылымының оқыту элементтеріне қойылатын талаптар
Оқыту элементтерiне «Теория», «Мысалдар», «Тапсырмалар», «Сұрақтар», «Тестілер», «Тезаурус», «Анықтамалық»,
Оқыту элементі «Теория» оқылатын сабақтың теориялық материалдарының гипермәтiндi сипаттауына
Оқыту элементі «Мысалдар» мысалдардың сипаттамасына қол жеткізуге імүмкіндік беру
Оқыту элементі «Тапсырмалар» оқытуды басқару элементі жаттығуларға және есептерге,
Оқыту элементі «Сұрақтар» білім бақылау элементі ағымды сабақ бойынша
Оқыту элементі «Тесттер» білім бақылау элементі оқытудың ағымды бірлігі
- сабақ деңгейінде – білімнің ағымды бақылауы;
- блоктар деңгейінде – білімнің аралық бақылауы;
- модулдер деңгейінде - білімнің белестік бақылауы;
- ЭОБ-ы деңгейінде – білімнің қорытынды бақылауы.
Оқыту элементі «Тезаурус» оқытуды басқару элементi ЭОБ-да кездесетін және
Оқыту элементі «Анықтамалық» оқытуды басқару элементi ағымды сабақ бойынша
Оқыту элементі «Графика», «Аудио» және «Видео» оқытуды басқару элементтерi
Оқыту элементі «Графика» оқытуды басқару элементi схемаларға, сызуларға, суреттерге,
Оқыту элементі «Аудио» оқытуды басқару элементi оқылатын сабаққа қатысты
Оқыту элементі «Видео» оқытуды басқару элементi оқылатын сабаққа қатысты
9 Электрондық оқу басылымды рәсімдеуге қойылатын талаптар
ЭОБ-ның рәсімделуі оқу материалын жеңіл меңгеру үшін қолайлы және
Мәтіннің шрифті эргономикалық сипаттаудың шектеулерін ескере отырып таңдалыну керек.
ЭОБ-дағы түстер ақпаратты жақсы және шаршамай қабылдауды қамтамасыз және
ЭОБ-ның мақсаты мен міндеттеріне қатысты негізгі мазмұны назардың ортасында
ЭОБ-дағы графика оқытудан алаңдатпай, оқу материалды жеңіл меңгеруге көмектесу
ЭОБ-ң басқару элементтері білім алушының назарын негізгі оқу материалынан
Ашық ортада шығарылған ЭОБ-дар үшін графикалық объекттердің және аудио-видео
ЭОБ–да көрсетілу жылдамдығы өте дәл болуды талап ететін кез
ЭОБ-да түстердің мәні тұрақты және түстер спектріне сәйкес болу
1-кесте. Түстер палитрасы ассоциациялары туралы ақпарат
Түстер палитрасы Ассоциация
Қызыл түс Ең активті түске жатады. Активті түстер өте
Қызыл-қызғылт сары өң Жылулық сезім шақырады. Бұл түс адамның
Қызғылт сары түс Максимал жылулық сезім береді.
Қызғылт сары-сары өң Денелердің бір-бірімен жақындасу эффектісін береді.
Сары түс Жеңілдік және тірі сезім береді. Әлдеқайда жеңіл
Жасыл түс Визуалды тепе-теңдік күй шақыра алады. Өзінде сары
Көк-көгілдір өң Уақыттың және кеңістіктің сезімін, тағы сол
Көк түс Бір қалыптылық және салмақтылық сезім силайды.
Полярлық түстер кестесі Қоңыр фонда және әр түрлі жазықтықтарда
Сұр түс Бейберекет түс. Ол өзіне назар аудармайды, ешқандай
10 Электрондық оқу басылымының құжаттамаларына қойылатын талаптар
ЭОБ-да программалық құжаттаманың бірыңғай жүйесі бойынша мемлекеттік стандартқа сәйкестендірілген
ЭОБ құжаттамаларында қондырғыны орнату және онымен жұмыс істеу нұсқасы,
Қондырғыны орнату және онымен жұмыс істеу нұсқаларында ЭОБ-да қондыру
Пайдаланушы үшін нұсқа құрамында жалпыға бірдей бөлімдер және жұмыс
Нұсқау – мазмұны нақты оқыту мазмұнына жатады, онда барлық
Қосымша құжаттар білім алушының оқушының сабақта жұмыс істеу кезінде
Басқа көздер пайдаланушы нұсқауларында басқа материалға сілтемелер болып табылады.
Техникалық инструкциялар ЭОБ-ң бір бөлігі болу тиісті. Олар не
1.3. Электронды оқулықтың тиімділігі
Қазіргі кезеңдегі негізгі мәселелердің бірі-оқыту. Оқыту процесінде білім, тәрбие
Оқушы өзін қоршаған ортаны барлық сезім мүшелері арқылы танып,
Бүгінгі күннің басты ерекшелігі оқу процесін жетілдіру жолында ең
-оқу материалдары туралы оқушыларға дәл және толық ақпарат беру
-абстрактылы оқу материалдарын нақтылыққа жеткізіп, оқытудың тиімділігін жетілдіреді;
-оқу материалының маңызын арттырып, уақыттан ұтып, есте сақтау қабілеттерін
-мұғалім мен оқушы еңбектерін жеңілдететін, пікір алысып, байланыстарын арттырады;
Қазіргі таңда дайындалған электрондық оқулықтарда мынадай жағдайларды ескеру керек:
-белгілі бір пәнге байланысты дайындалған электрондық оқулықтың сол пәннің
-электрондық оқулықтар оқылатын тараулар мен тақырыптарға қатысты дәріс конспектісін
Информатикадан оқушы үшін электрондық оқулықты қолдану тиімді.
Электронды оқулықты қолдана отырып оқушылар төмендегідей жұмыс жасауға мүмкіншілігі
Өтілетін материалдарды дұрыс әрі жеңіл түрде түсінуге;
Оқушының өздігімен дайындалып, жұмыстың барлық кезеңдерінде өзін-өзі тексеруге;
Жұмысты тиянақты түрде орындап, мұғалімге файл түрінде тапсыруға;
Түсінбеген тақырыптарды шексіз қайталауға;
Оқулықты сабақтарды қолданып, оқушының өз деңгейінде тапсырмаларды таңдауға;
Қажетті материалды жылдам іздеп табуға мүмкіндік туғызады.
Ақпараттық технологияларды мүмкіндіктері пайдаланылып жасалынған электрондық баспа оқулығын пайдалану
Электронды оқулықты қолдану саласы өте кең: электронды оқыту жүйесі
Жалпы электрондық оқулықтар мен Web-парақтарды пайдалану үшін FrontPage, HTML
ІІ-бөлім. Электрондық оқу басылымды дайындауда қолданылатын программалық қамту
2.1. Электрондық оқу басылымын жасау үшін қолданылатын
программалық қамту түрлері
JavaScript тілі
JavaScript бағдарламалау тілі Netscape мен Sun Microsystems фирмаларының бірлестігінің
Динамикалық беттерді жасау (құжат мазмұны өзгере алатын беттер);
Формаларды серверге жіберместен бұрын оларды дұрыстығын тексеру;
«Жергілікті» тапсырмаларды сценарийлер арқылы шешу және т.б
JavaScript тіліндегі бағдарлама (сценарий) браузерге енгізілген интерпретатормен өңделеді. Сценарийді
JavaScript тіліндегі бағдарлама (сценарий) операторлар тізбегі болып келеді. Егер
Құрылымды бағдарламау принциптеріне сәйкес, бағдарлама блоктың құрылымды болатындай етіп
JavaScript бағдарламаларында түсініктемелер (коментарии) қодануға болады. Ол үшін түсініктеменің
JavaScript бағдарламасында жай әріптер пен бас әріптер әр түрлі
JavaScript тілінде жазылған сценарийлер, HTML-құжаттың ішінде және
HTML-құжаттың ішінде JavaScript тілінің сценарийлерінің жалпы жазылу макеті мынадай:
< !--
JavaScript тілінің операторлары
//-->
JavaScript сценарийлік тілмен танысу
Литералдар
Бағдарламаның операциялар жасай алатын, қарапайым мәліметтер, литералдар деп аталады.
Ондық санақ жүйесіндегі литерал, оң немесе теріс белгілерімен (оң
Оналтылық санақ жүйесіндегі литералдар 0-9 сандарынан және а, b,
Сегіздік санақ жүйесіндегі литералдар тек 0-7 сандарынан құралады және
Бөлшек литералдардың жазылуы қарапайым математикалық бөлшек сандардан айырмашылығы, түбір
Түбір және бөлшек мәндерден басқа JavaScript тілінде логикалық мәндерде
Мәтіндік (строковой, текстовый) литерал бірлік немесе екілік тырнақшаға алынған
Айнымалылар
Айнымалылар мәліметтерді уақытша сақтауға қолданылады. Айнымалыларды арнайы идентификаторлар арқылы
var test1
Осы мысалда test1 айнымалысының типі анықталмаған, ол тек
Var операторын айнымалыға бір мәнді теңістіру үшін қодлануға болады,
var test2=276
test2 айнымалысы анықталып және оған 276 мәні теңестіріледі.
Айнымалының мәні теңестіру операторының орындалуына байланысты өзгереді. Теңестіру операторы
а=b
мұндағы а – бір мәнді теңестіруге арналған айнымалы; b
var n=3725
var x=2.75
var p=true
var s="Орындау аяқталды"
n және х айнымалылары number типіне жатады, р –
JavaScript тілінде бүкіл стандартты немесе қолданушының өзінің функцияларына function
Өрнектер
Өрнектер литералдардан, айнымалылардан, операция амалдарынан, жақшалардан тұрады. Өрнектің есптеу
Өрнектің ішінде қоданылатын айнымалылар анықталған (инициализированы) болуы керек. Егер
Өрнек операндалардан және операция белгілерінен құралады. Мысалы, а*b формуласында
Арифметикалық өрнектер төменгі тізімде көрсетілген операциялар тізімі арқылы өрнектеледі:
+ – Қосу
- – Азайту
* – Көбейту
/ – Бөлу
% – Бүтін сандардың бөлімінің қалдығы
++ – Операнданың мәнін бірлікке үлкейту
-- – Операнда мәнін бірлікке азайту
Операторлар арифметикалық операциялар талаптарына сай солдан оңға қарай есептеледі.
Салыстыру операциялары кезгелген операндалар типіне қолданла береді. Салыстырудың қорытындысы
< (кем);
= (артық немесе тең);
> (артық).
&& (логикалық ЖӘНЕ)
|| (логикалық НЕМЕСЕ)
! (логикалық ЕМЕС)
! – операциясы логикалық операндаларға қолданылады, егер а операндасының
Мәтіндік мәндерге арналған конкатенациялау (жалғау) операциясын қодануға болады. Ол
st = "қалыпты " + "жағдай" өрнегінің қорытындысында st
st = "қазіргі "; st2 = "жағдай" берілсін, сонда
Шаршы ауданын есептеу
Берілген қабырғасы бойынша шаршы ауданын есептейтін сценарийді жазайық. Аудан
Екі мәтін енгізу объектісі және «Жаңарту батырмасы» бар форманы
Change - оқиғасы
function srec(obj)
{obj.res.value=obj.numl.value * obj.numl.value}
Қабырғасы:
Аудан:
BLUR оқиғасы
Blur оқиғасы, форманың кез-келген элементі фокусынан айырлған кезде (форманың
Берілген қабырғасы бойынша шаршы ауданын анықтайтын сценарий құрайық:
Blur - оқиғасы
function srec()
{forml.res.value=forml.numl.value* form1.numl.value}
Қабырға:
Аудан:
Numl мәтінді енгізу объектісінің фокусын жоғалту салдарынан ауданды есептеу
SELECT оқиғасы
Select оқиғасы мәтіндік объектідегі мәтіннің барлығын немесе үзіндісін белгілеген
Берілген қабырғасы бойынша шаршы ауданын есептейтін сценарийді жазайық. Бұл
Қарастырылып отырған мысалдың HTML-коды:
Select оқиғасы
function srec ()
{form1.res.value=form1.num1.value * form1.num1.value}
Қабырғасы:
Ауданы:
Екі суреттің орындарын ауыстыру
Мысалы құжатта екі сурет берілсін. Енді осы суреттің орындарын
1- сурет. Екі суреттің орындарын ауыстыру
«Обменять» батырмасын басқан кезде суреттер орындарымен ауысады. Бұл мысалды
Мысалдың HTML-коды:
Обмен двух изображений
Обмен двух изображений
Бұл мысалдағы chpict функциясы «Обменять» батырмасын басқан кезде шақырылады.
2.2. HTML тілі және FrontPage қосымшасының электрондық оқулық дайындауындағы
MS Front Page 2003 редакторында парақтарды әскездеу
Электрондық оқулық парақтары оқушыны жалықтырмайтын әдемі, әрі көңілге қонымды
Қаріптер (шрифты)
Қаріп параметрін өзгерту.
«Кіріспе» парағын ашыңыз. Мәтіннің бірінші азат жолын өңдейміз.
Мәтін ерекшелеп, Font (Шрифт) сұқбат терезесін ұсынылған әдістердің кез
Format (Формат)- Font (Шрифт).
Жанама мәзірден Font (Шрифт) командасын таңдап.
Форматтау саймандар панелін қолданып.
2-сурет. Форматтау саймандар панелі
3- сурет. Font (Шрифт) сұқбат терезесі
Мұндағы мүмкіндіктер Ms.Word мәтіндік редакторына өте ұқсас. Маркирлеудің қосымша
Горизонтальды сызық.
Тақырыпты бөлімдерді немесе кез-келген басқа элементтерді әдімі ерекшелеу үшін
Курсорды сызықты қай жерге орналастырғыңыз келеді, сол жерге
Insert-Horizontal Line(Горизонтальная линия) позициясын таңдаңыз.
Кесте қолдану.
Web-парақта кесте қолдануды курс жөнінде ақпарат жалпы берілетін «Кіріспе»
«Кіріспе» парағына, оқытушы және сағаттар жөнінде ақпараттан тұратын кесте
Page режимінде Кіріспе. һtm файлын таңдаймыз және курсорды Web-парақтың
«Кіріспе» парағында Table-Insert-Table (Таблица-Вставить-Таблица) командасын қолданып, 5 жолдан және
Кестені келесі ақпаратпен толықтыр:
Пән
Оқытушы
Кафедра
Дәріс
Практика
Кесте жасаған соң Table Properties (Свойства таблицы) сұқбат терезесінде
Front Page 2003 редакторын графикалық мүмкіндігі
Фон түсін өзгерту
«Кіріспе» парағының фонын көгілдір түске өзгертеміз. Ол үшін:
Format - Background (Формат - Фон) таңдаңыз немесе жанама
Colors (Цвета) тізімінен таңдаңыз:
Background (Фон) – көгілдір
Text (цвет текста) – қоңыр
Hyperlink (цвет гиперссылки) – сол күйінде қалдырамыз (көк)
Visited hyperlink (цвет посещенных гиперссылок)
Active hyperlink (цвет активных гиперссылок) –
«Мазмұн» парағының фонын сарғыш түсті жасайық.
Қалған парақтардың фонын көгілдір түске өзгертеміз.
Page Properties – Background режиміне еніңіз. Get Background and
Бейнелерді орналастыру
«Кіріспе» парағына Кітап бейнеленген суретті орналастырайық:
Редактор терезесінде Курсорды суретті қай жерге орналастырғыңыз келеді, сол
Insert – Image. 30-суреттегідей Image сұқбат терезесін көресіз.
4-сурет. Image сұқбат терезесі
URL мәтіндік өрісінің оң жағындағы батырмасын басыңыз.
Қойылған бейнені MS Office программаларындағыдай өңдеуге болады.
Электрондық оқулық жасау кезінде анимацияларды қолдану.
Мәтіннің анимациясы.
Кіріспе. һtm бетін ашыңыз. Тышқанды беттің басына («Кіріспе» сөзіне)
Мәтінге анимация қолдану үшін оны ерекшелеу қажет.
Егер DHTML Effects саймандар панел ашылмаған болса, оны келесі
Format - Dynamic HTML Effects (Формат -Эффекты Dynamic HTML)
View -Toolbars - Dynamic HTML Effects (Вид - Панели
5- сурет. DHTML Effects құрал-саймандар панелі
Саймандар панелінде 3 тізім орналасқан.
Оn (В случае) тізімі, басталған кезде динамикалық HTML-эффект орындалатын
5-кесте. Басталған DHTML –эффект орындалатын оқиғалар
Оқиға Түсіндірме
Шерту (Щелчок (Click)) Тышқанмен шерту
Екі рет шерту (Двойной щелчок (Double click)) Екі
Тышқан курсорын орнату (Наведение мыши (Mouse over)) Тышқан курсорын
Web-парақты жүктеу (Загрузка страницы (Page load)) Web-парақты жүктеу
2.Apply (Применить) тізімі нысандармен орындалатын анимациялық әрекеттер қатарынан тұралы.
6-кесте. Нысандарға қолданылатын, анимациялық әрекеттер
Әрекет Түсіндірме
Сөздің құлауы (Drop in by word) Мәтін жоғарыдан
Пружин (Elastic) Объект орташа толқынмен айналады
Ұшу (Fly in) Объект ұшады
3.Нысанның қозғалу бағыты үлкен санды мәндерден тұратын Effect (Эффект)
On (В случае) ашылған тізімінен Mouse Over (При проведении
Apply (Применить) тізімінен Formatting (Форматирование) таңдаңыз.
Эффектілер тізімінен Choose Border (Выбрать рамку) таңдаңыз.
Borders and Shading (Границы и заливка) сұқбат терезесінде шекара
Сұқбат терезені жабу үшін ОК шертіңіз.
Жұмыс аяқталды, сондықтан беттің кез-келген мәтіннен өзге жеріне шертіңіз.
DHTML эффектін қарау үшін Preview (Предварительный просмотр) қабатына шертіңіз,
Мәтінге нұқсаған кезде қоршау пайда болады да, тышқан нұсқағышын
Мәтіннен DHTML эффектілерді және үшін мәтінді ерекшелеп, DHTML саймандар
Дәріс1. htm бетінде өз бетіңізбен:
Мәтінді шерткен кезде мәтін қозғалатындай эффект жасаңыз:
Спиральды;
Толқын тәрізді; Екі рет шерткенде;
Жоғарыдан, төменнен, оңнан, солдан, диагоналі бойынша
Бет ауысу анимациялары
Бет ауысу анимациялары беттер арасында ауысу кезінде өзгеретін бейнелерді
Дәріс2.htm бетін ашыңыз.
Format- Page Transitions (Формат - Переходы страниц).
Диалогтық терезеде бірнеше параметрлерді орнатыңыз:
Ашылған Event (Событие) тізіміне бет алысуын қосатын оқиғаны таңдаңыз.
Page Enter беті қолданушымен ашқан кезде;
Page Exit бетті қолданушымен жабу кезінде;
Site Exit Web- тораптан қолданушы щығу кезінде;
Site Enter Web- торапқа бірінші рет қолданушымен кіру кезінде.
Page Enter таңдаңыз.
Transition Effect (Эффект перехода) тізіміне қажет ауысуды таңдаңыз. Біздің
Duration (Продолжительность) өрісіне, берілген эффект қанша уақытқа созылатынын көрсетіңіз
Ауысуды орнатып, ОК батырмасын басыңыз, бетті сақтаңыз.
Оны броузермен қараңыз және ауысу кірумен не шығумен байланысты
Өз бетіңізбен аусудың басқада эффектілерін байқап көріңіз, мысалы:
Circle in – беттің дөңгелек бйынша пайда болуы
Circle out – беттің дөңгелек бйыншажоқ болуы
Wipe up – бет жоғарыдан жүктеледі
Wipe down –бет төменнен жүктеледі.
Фреймдар
Фреймдар қолданушының экранын екі немесе одан көп бөліктерге бөлуге
Фреймдар құрудың қарапайым түрін қарастырайық;
Кіріспе. Htm бетін ашыңыз
Format – Shared Borders (Формат – Общие поля)
Бұл диалогты беттің параметрлерін келтіру 32-суретте көрсетілген, яғни біз
6-сурет. Диалогты беттің параметрін өзгерту
Мазмұн.htm бетінен фреймдардың жүктелуін аналогты түрде аламыз.
Кіріспе.htm бетін ашыңыз.
Сол жақ фреймға курсорды қойыңыз. Осында бар мәтінді жойыңыз.
Insert - Component - Include Page (Включаемая
Редактор қойған мәтіннің орнына жоғарғы фреймға «Электронды оқулық.....»
Нәтижесін сақтаңыз.
Броузерде жұмысты тексеріңіз.
Тақырыптар.
Сіздер бұдан бұрын барлық жолдар мен құрал-саймандар Web-түйін беттеріне
Кіріспе.htm бетін ашыңыз
Format - Theme (Формат - Тема). Themes терезесі
7-сурет. Themes терезесі
Барлық беттерге біркелкі әскездеуді орнату үшін терезенің жоғарғы бөлігіне
Тақырыптың әр жерінен шертіңіз, оны Theme Preview (Предварительный просмотр
Vivid Colors (Яркие цвета) – кейбір мәтін блоктарын немесе
Active Graphics (Активная графика) – Web-беттердің кейбір анимацияларын құрады.
Background Image (Фоновый узор)- Web-бетке фондық текстурасын қосады. Егерде
Тақырыпты қолдану үшін ОК батырмасын шертіңіз. Жаңа эффектілерді қарау
Тақырыпты жою үшін No Theme (Не использовать темы) жалауын
HTML құжат құрылымы
HTML тәгтерінің ең негізгісі - , ол құжатты ашады,
Бірақ қазіргі Internet Explorer 5.0-де бұл екеуін жазбаса да
HTML құжаты екі бөліктен тұрады, олар төмен-дегідей түрде кезектесіп
...
...
HTML құжатына түсінік беретін комментарийлер енгізуге болады, олар
2.1 Құжат тақырыбы
Тақырып бөлігін енгізбесе де болады, ол көбінесе броузерге қажет
Құжат тақырыбы тәгінен кейін орналасатын тәгімен
құжат тақырыбы
Көбінесе құжат тақырыбы ішінде
... тәгтері орналасады, бұлардың ортасына жазылатын сөз
Алмагүл
Сонда экран терезесінің көк түсті тақырыбында осы “Алмагүл” сөзі
2.2 Құжат тұлғасы (тело)
Тақырыптай емес, құжат тұлғасы міндетті түрде болуы тиіс бөлім
... ... .... тәгтерінің ортасына жазылады.
тәгі тек құжат басын ғана емес, оның бірсыпыра
Мысал
Бірінші бет
Құжаттың тұлғасы
8-сурет. Құжат тұлғасының мысалы
Мәтіндер әріптен, босорын, табуляция таңбаларынан, жаңа жолға көшу символынан,
Оған HTML тілінде арнайы мағынасы бар мынадай символдар кірмейді:
Егер мәтінге осы символдардың бірі кіруі қажет болса, онда
Осындай арнайы символдар тіркестерінің әрқайсысы амперсенд (&) символымен басталып,
Символ тіркесі Негізгі символ
< < символы
> > символы
& & символы
" «»(тырнақша) символы
Бөлінбейтін бос орын
Құжатты форматтау тэгтері
Құжаттың түсін анықтау
Құжат бөліктерінің түсін анықтау – оны жасау-дың алғашқы әрекеттерінің
Түстер палитрасын тағайындағанда, мәтін мен оның фон түсінің айқындылығын
Түстер палитрасын олардың аттары арқылы (мыс., green) немесе RGB
Бұл модельде түсті негізгі үш түсті бояуды - қызыл
Он алтылық сандарды жазу кезінде бас әріп пен кіші
#00FFAA және #00ffaa
сандары бір сан болып қабылданады.
Төменгі кестеде 16 негізгі стандартты түстер аты мен
Негізгі түстердің орысша аттары:
aqua - бирюзовый; black - черный; blue - синий;
Бұл түстерден басқа мынадай қосымша түстер бар: brown -
Мысал
Көк түстің он алтылық кодын тағайындау үшін сол түске
Кейбір мониторларда барлық түс реңдерін беру қиын. Броузерлер экран
Web-палитра қызыл, көк және жасыл түстердің әрқайсысының алты түрін
RGB-түстердің Web-палитраға кіретін негізгілерін Web-сенімді түстер деп атайды. Ағылшынша
Мәтіннің абзацтарға бөлінуі
Мәтінді абзацтарға бөлу тәгі арқылы орындалады. Абзацтар алдында
Бұл тәгті жабатын тәгін міндетті түрде жазу қажет
Бірнеше тәгтерін қатар жазу бір тәг жазғанмен бірдей
Бұл тәгтің бір ғана атрибуты бар, ол - мәтін
Мәні Функциясы
LEFT Мәтін броузер терезесінің сол жақ шетіне жақын жазылады
CENTER Мәтін терезе ортасына орналасады
RIGHT Мәтін броузер терезесінің оң жақ шетіне жақын жазылады
JUSTIFY Мәтінді броузер терезесінің екі жақ шетіне де жақын
Мысалы, мәтін ортаға жазылады:
Текст
Келесі жолға көшу
Кейде жаңа абзац жасамай-ақ, сөздердің жалғасын келесі жолға көшіру
Ереуіл атқа ер салмай, Егеулі найза қолға алмай,
9-сурет. Келесі жолға көшу мысалы
Мысал және оның нәтижесі
Өлең
Мұқағали Мақатаев
Көзің қайда көшеден мені іздеген, Сөзің қайда
екеуміз егіз деген,
Терезеңнің алдына келіп тұрмын Кептердей
қысты күні жем іздеген.
Әйелдерді еркектерден көп дейді,
Бола берсін, бола берсін көп мейлі...
10-сурет Мұқағали Мақатаевтың өлеңі
Қатар орналасқан бірнеше тәгтері бір ғана тәг түрінде
Сөздерді келесі жолға көшірмеу:
және тәгтері арасындағы сөздер мәндетті түрде бір
Горизонталь сызықтар жүргізу
Құжат мәтіндерін бөліктерге бөлудің тағы бір тәсілі – көлденең
тәгі әр түрлі көлденең сызықтар жүргізу үшін керек.
тәгінің бірнеше атрибуттары бар, келесі кестеде солардың мәндері
Атрибут
Атқаратын қызметі
ALIGN
Сызықты сол жақ, оң жақ шетке немесе жол ортасына
WIDTH
Сызықтың ұзындығын анықтайды, пиксельмен немесе терезе енінің пайызымен беріледі.
SIZE
Сызықтың қалыңдығын пиксельмен анықтайды.
NOSHADE
Сызықтың рельефтілігі (көлеңкесі) болмайды.
COLOR
Сызықтың түсін анықтайды, түстің атауы немесе он алтылық коды
Мысалы:
Мұнда қалыңдығы 8 пиксель, ұзындығы жолдың жартысын алып тұрған,
Гипермәтінді форматтау
HTML тілі мәтін бөліктерін форматтаудың логикалық (logical),
Физикалық стиль деп қаріптің түрленуі жайлы браузерге берілетін нақты
В әріптері арасындағы мәтін қарайтылған қаріппен жазылады.
І әріптері арасындағы мәтін курсив, яғни қисайтылған
U әріптері арасындағы мәтін асты сызылған қаріппен жазылады.
және белгілерінің қызметі ерекше. Бұл белгілердің арасындағы
Электрондық оқулық
Macromedia Flash технологиясы - қуатты технологиялардың бірі
Flash ортасында жұмыс
Microsoft Power-Point
Macromedia flash бағдарламасында Flash меню, Теру мәтіні, Телефон, Баспалдақпен жүретін адам жасау
Электрондық оқулық және оның құрылымы
HTML тілінің негізгі тегтері
Анимациялық өнер
Қашықтан оқу технологиясы
Графикалық кескіндерді сақтау форматтары