ШҚО Статистика департаменті
Жергілікті жерлерде муниципалдық әлеуметтік саясат
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ..........................................................................................................3
1. ЖЕРГІЛІКТІ ЖЕРДЕГІ МУНИЦИПАЛДЫҚ ӘЛЕУМЕТТІК САЯСАТТЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
1.1. Жергілікті жердегі муниципалдық әлеуметтік саясаттың мәні, мақсаты
1.2. Жергілікті жердегі муниципалдық әлеуметтік саясат жүргізудің
2. ЖЕРГІЛІКТІ ЖЕРДЕГІ МУНИЦИПАЛДЫҚ ӘЛЕУМЕТТІК САЯСАТТЫ ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ
2.1. Муниципалдық әлеуметтік саясатты жүзеге асыру (ШҚО
2.2. ШҚО да әлеуметтік саясат бойынша болашақта жүргізілетін
кешені..........................................................................................................27
ҚОРЫТЫНДЫ...............................................................................................31
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ..........................................33
КІРІСПЕ
Әлемдік даму аренасына қадам басқан кез келген мемлекет
Қазақстан бүгінгі таңда әлеуметтік-экономикалық жаңару мен саяси демократияландырудың
Әлеуметтік-саяси шаралардың мақсаты нарықтық еркіндік қағидаларының әлеуметтік өтеу
Мемлекеттік реттеудегі шетелдік тәжірибелердің талдауы көрсеткендей территориясы үлкен
Сондықтан да бұл курстық жұмыста өзекті мәселе қарастырылып
Курстық жұмыстың мақсаты: жергілікті жердегі муниципалдық әлеуметтік саясаттың
Міндеті:
Әлеуметтік саясат мәнін, негізгі бағыттарын қарастыру;
Жергілікті жердегі муниципалдық әлеуметтік саясаттың дамуына талдау жүргізіп,
Әлеуметтік саясатқа қатысты дамыту жолдарын ұсыну.
Курстық жұмыс кіріспе, 1,2 – бөлім, қорытынды және
1. ЖЕРГІЛІКТІ ЖЕРДЕГІ МУНИЦИПАЛДЫҚ ӘЛЕУМЕТТІК САЯСАТТЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
1.1. Жергілікті жердегі муниципалдық әлеуметтік саясаттың мәні, мақсаты
«Әлеуметтік саясат» ұғымы ежелден бастау алады. Адамзат дамуының
Саяси тарихты талдау барысында көптеген ойшылдардың зерттеу
Аристотель еңбектерінде «мемлекет өмір сүру үшін ғана емес,
Т.Гоббс, И.Кант, Ф.Гегель және т.б. мемлекеттің өзінің азаматтары
И.Фихте мемлекеттің азаматтардың өмір жағдайының кезеңдерінде әлеуметтік
О.Хеффе бойынша, «егер адамзат тұрмысы легитимди сипатта болса,
Т.И. Заславская «әлеуметтік саясат» ұғымын тар және кең
«Әлеуметтік саясат» ұғымына Р.Барнер мынадай анықтама береді: «Әлеуметтік
«Әлеуметтік ұғымы» бізідің әдебиетімізде ХІХ ғасырдың ортасында пайда
Әлеуметтік саясат – бұл тұрғындардың әлеуметтік жағдайын толығымен,
Әлеуметтік жағдай – бұл тұрғындардың және оның құрама
Әлеуметтік жағдайды қалыптастыратын қоғамдық жағдайлардың ішіндегі ең маңыздылары
Қоғамдық құрылыс. Мұнда қоғамдық рольдердің негізгі үлестірімі бірінші
Қоғамдағы билік. Әлеуметтік тұрақтылықты ұстап тұрушы әдіс ретінде.
Сызба 1 - Әлеуметтік жағдайдың негізгі қалыптастырушылары
Шаруашылықтағы билік (меншік). Меншік – бұл әкімшіл-шаруашылық қатынастар,
Экономикалық жағдай – тіршілік пен дамуды қамтамасыз ететін,
Экологиялық қауіпсіздік – өндірістік сферадағы, тұрғылықты жерлердегі, табиғи
Әлеуметтік қауіп - қатерден қорғану (әлеуметтік қорғаныс) –
Әлеуметтік саясаттың мазмұнын ашу үшін кейбір маңызды аспектілердегі
әлеуметтік саясатқа нақты қатысатындар, яғни оның шеңберінде нақты
ең беделді адамдар (класстардың, әлеуметтік топтардың);
субьектілердің әлеуметтік жағдайларын шешу жолдары;
субьектілердің қазіргі таңдағы ең маңызды әлеуметтік проблемалары (мәселері);
әлеуметтік саясаттағы мемлекеттің орны;
әлеуметтік саясаттың беделді субьектілердің мақсаттары, стратегиялары және бағдарламалық
әлеуметтік күштердің нақты тарихи арақатынасы;
әлеуметтік дамудың қалыптасқан тұрақты тенденциясы және бағыттары;
қоғамдағы әлеуметтік тұрақтылықтың деңгейі, оның тұрақтылығы мен тұрақсыздығының
Әлеуметтік саясаттың пәні – ғылымның құрамдас бөлігі,
Кейбір зерттеушілердің ойынша обьект – бұл бағынушы, пассивті,
Бұл контексте әлеуметтік саясаттың обьектілері қоғамның әлеуметтік және
көпшіліктің білім алуы;
денсаулығы;
жағдайы;
әлеуметтік топтардың қарым – қатынасының конструктивтілігі және әлеуметтік
Әлеуметтік саясаттың субьектілері – бұл дербес әрекет ететін
Әлеуметтік саясаттың субьектілеріне мыналар жатады:
мемлекеттік ұйымдар мен ведомствалар;
жергілікті басқару органдары;
бюджеттік емес қорлар;
қоғамдық , діни ұйымдар;
мемлекеттік емес құрылымдар;
коммерциялық құрылым және бизнес;
әлеуметтік саясатпен айналысатын және оны жүзеге асыратын профессионалды
азаматтар (мысалы, азаматтық инициативаларға қатысу арқылы, басқада көмекке
Сызба 2 - Әлеуметтік саясат субъектілері
Әлеуметтік саясаттың негізгі субьектісі – осы саясатты жүзеге
Жергілікті жердегі муниципалдық әлеуметтік саясат – бұл жергілікті
ХХ ғасырдың 30 жылдарында, мемлекеттер қатарында әлеуметтік шиеленісушіліктің
Мемлекеттің әлеуметтік саясаты – қоғам өмірінің әлеуметтік-экономикалық жағдайларын
Жергілікті жердегі муниципалдық әлеуметтік саясаттың мәні – әлеуметтік
Осыған байланысты, қоғамдық өндірістің шарттарын реттеу мақсатында мемлекет
Ал кең мағынада әлеуметтік саясат бұл қоғамның әлеуметтік
Мемлекеттің әлеуметтік саясаты бұл – өзінің мақсаты
бағаның көтерілуі кезінде орнына төлеудің әртүрлі формаларын кіргізу
ең кедей отбасыларын көмекпен қамтамасыз ету;
жұмыссыздық жағдайында көмек беру;
әлеуметтік сақтандыру саясатымен қамтамасыз ету, ең төменгі жалақыны
білім беру, денсаулық сақтау, қоршаған ортаны қорғауды мемлекет
мамандануды қамтамасыз етуге бағытталған белсенді саясат жүргізу.
Әлеуметтік саясатты жасау кезінде мемлекет алдында әлеуметтік алымдар
1.2. Жергілікті жердегі муниципалдық әлеуметтік саясат жүргізудің
Мемлекеттің әлеуметтік саясаты әлеуметтік қамсыздандыруға және әлеуметтік қызметтерді
Халықты әлеуметтік қорғаудың скандинавиялық үлгісі. Әлеуметтік саясат жүргізудің
Халықты әлеуметтік қорғаудың континенталды үлгісі. Әлеуметтік саясат жүргізудің
Халықты әлеуметтік қорғаудың американ-британдық үлгісі. Американ-британдық үлгі әлеуметтік
Жерорта теңізі елдерінің әлеуметтік саясат жүргізудің өзіндік
Демек, әр мемлекеттің әлеуметтік саясат жүргізу ерекшелігі елдің
Халықты әлеуметтік қорғау мәселесін әр мемлекет өзінің
базалық мемлекеттік бюджет есебінен төлемдер: зейнетақы төлемдері, мүгедектік
міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесі бойынша төлемдер: еңбек етуге
қосымша, жұмыс беруші жауапкершілігімен сақтандыру.
Осының аясында жыл сайын үкімет пен министрлікте ауқымды
Қоғамның тағы да бір әлжуаз таптарына арналған мемлекет
тұрғын үймен қамтамасыз ету;
кедейшілік шегіне дейінгі жандарға көмек көрсету;
4 балалы және 7 жасқа дейінгі балалары бар
үйде оқытылып, тәрбиеленетін мүгедек балаларға.
Әлеуметтік саясат минималды кіріс кепілдігін беруге халықты
Қазақстанның әлеуметтік саясатының стратегиялық мақсаты болып әлеуметтік бағдарланған
2. ЖЕРГІЛІКТІ ЖЕРДЕГІ МУНИЦИПАЛДЫҚ ӘЛЕУМЕТТІК САЯСАТТЫ ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ
2.1. Муниципалдық әлеуметтік саясатты жүзеге асыру (ШҚО
Қазіргі уақытта республика кеңістігіндегі әлеуметтік-экономикалық даму жағдайларының біркелкі
Мемлекет Басшысының Жарлығын іске асыру мақсатында қаңтар –
Тұрғын үй құрылысы. 2010 жылы тұрғын үйді
Кесте 1 – Тұрғын үйлерді іске қосу
пайдалы алаңның шаршы метрі
Жылдар: 2010ж-ды 2006 ж-ға % шаққанда
2006 2007 2008 2009 2010
ШҚ облысы бойынша барлығы 181421 216625 180955 204625
оның ішінде:
Өскемен қ. 62393 88557 29077 58763 50833 81,47228054
Семей қ. 67382 55434 65095 62378 62427 92,64640408
басқа қ-р мен ауд-р 51646 72634 86783 83484
Дерек көзі: ШҚО Статистика департаменті
ШҚО Статистика департаменті мәліметтеріне сәйкес, 2010 жылы ШҚО
Сурет 1 - ШҚО бойынша іске қосылған
2010 жылы Өңірлік тұрғын үй құрылысы шеңберінде мынадай
Өскемен және Семей қалаларында 6 көпқабатты кредиттік
үй;
Өскемен, Семей, Зайсан қалаларында және Ұлан ауданының
Молодежный кентінде 6 көпқабатты жалға берілетін тұрғын
Бородулиха ауданында 1 төрт пәтерлі жалға берілетін үй;
Тарбағатай ауданында 8 бір пәтерлі жалға берілетін үй;
Үржар ауданында 1 екі пәтерлі жалға берілетін үй.
Мұнан бөлек Семей қаласында республикалық бюджеттің кредиттік қаражаттарынан
Барлығы 691 пәтер салынды және сатып алынды, осының
«Нұрлы көш» Өңірлік бағдарламасын іске асыру шеңберінде Курчатов
104 сумен қамтамасыз ету объектісінің құрылысы аяқталып, пайдалануға
Облыстың барлық елді мекендерінде аумақтарды абаттандыру және тазалау
Жол жөндеу жұмыстарын қаржыландыру көлемі облыс бойынша 12,5
Дағдарысқа төтеп беру үшін облыста 17,3 млрд. теңге
Әлеуметтік жұмыс орындарын құруға 281,6 млн.теңге және
Ағымдағы жылы Жол картасын жалғастыруға облыс бюджетінде 10,7
Кадрларды даярлау және қайта даярлауға 602 млн.теңге
Білім. 5 мектеп пен бала бақша пайдалануға берілді,
Жалпы білім беру мекемелерінің материалдық-техникалық базасын нығайтуды қаржыландыруда
2010 жылы мектептерді пәндік және мультимедиалық кабинеттермен жарақтауға
Білім беру – бұл тек қана инфрақұрылымды дамыту
Мектептер мен кәсіптік мектептердің барлығы дерлік компьютерлік
Жазғы мезгілде қаладан тыс орналасқан 28
Облыстың техникалық және кәсіби білім беру жүйесіне
Жастарды қолдауға ерекше көңіл аударылды. 169,1 млн.
Студенттік құрылыс отрядтары мен жастар еңбек отрядтары және
СҚЖЕО Шығыс Қазақстан облыстық штабының жұмысы Республикалық
Денсаулық сақтау. Денсаулық сақтауды кадрлық, материалды-техникалық қамтамасыз ету
Кесте 2 - ҚР халық саны
жыл басына, адам
Жылдар 2010ж-ды 2005ж-ға % шаққанда
2005 2006 2007 2008 2009 2010
ҚР 15 074 767 15 219 291 15
106,3771
Ақмола обл. 747 185 746 652 748 559
98,770719
Ақтөбе обл. 678 607 686 698 695 454
105,9376
Алматы обл. 1 589 751 1 603 758
106,94466
Атырау обл. 463 466 472 384 480 687
110,77404
БҚО 606 534 609 291 612 479 615
102,9291
Жамбыл обл. 992 089 1 001 094
105,21233
Қарағанды обл. 1 331 702 1 334 438
101,52421
Қостанай обл. 907 396 903 178 900 333
97,675105
Қызылорда обл. 612 048 618 249 625 070
112,68724
Маңғыстау обл. 361 754 374 430 390 531
123,37113
ОҚО 2 193 556 2 233 568 2
110,738
Павлодар обл. 743 826 742 911 744 860
100,95103
СҚО 665 936 663 126 660 950 653
96,600875
ШҚО 1 442 097 1 431 180 1
98,384505
Астана қ. 529 335 550 438 574 448
129,21874
Алматы қ. 1 209 485 1 247 896
116,10727
Дерек көзі: ҚР статистика жөніндегі агенттігі мәліметтері
Кесте деректері бойынша, 2010 жылы ҚР халқының саны
Сурет 2 – ҚР аймақтары бойынша халық үлесі
2005 жылдан 2008 жылға дейін ШҚО халқының саны
Бұл графикте 2005-2010 жылдар аралығындағы ШҚО-ның халық санының
Сурет 3 – ШҚО халық санының динамикасы
2010 жылдың 1 қазанына қарағандағы жағдайы бойынша облыста
Нәресте өлімінің көрсеткіші өткен жылмен салыстырғанда 4,4 пайызға
«Жол картасы» шеңберінде 2,6 млрд. теңгеге
Облыста мемлекеттік әлеуметтік бағдарламалар орындалып жатыр.
2010 жылдың қорытындысы бойынша мемлекеттік мекен-жайлық әлеуметтік көмек
Мемлекеттік балалар жәрдемақысы 45582 балалары бар 19372 отбасына
2010 жылдың қорытындысы бойынша тұрғын үйлік көмек 83,3
2010 жылдың І кварталында экономикалық белсенді халықтың саны
Кесте 3 - ШҚО бойынша жұмыссыздық деңгейі
Көрсеткіштер
Жұмыссыздық
деңгейі, % Экономикалық тұрғыдан
белсенді халық санында
тіркелген жұмыссыздар
үлесі, %
2009 ж. І тоқсан 6,8 1,2
2009 ж. ІІ тоқсан 6,6 1,2
2009 ж. ІІІ тоқсан 6,0 1,1
2009 ж. ІV тоқсан 6,2 0,9
2010 ж. І тоқсан 6,1 1
2010 ж. ІІ тоқсан 6,4 0,9
2010 ж. ІІІ тоқсан 5,5 1,1
2010 ж. ІV тоқсан 6,3 0,8
Дерек көзі: ШҚО Статистика департаменті
2010ж. үшінші тоқсанда халықтың жұмыспен қамтылуын бір жолғы
Ал 2010ж. төртінші тоқсанында бұл көрсеткіш 6,3%-ды құрады.
Сурет 5 - 2009-2010 жылдардағы ШҚО бойынша
1.05.10 жылға жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар бөлімдерінде
2010 жылдың басынан бастап уәкілетті органдарға жұмыспен қамту
Төленетін қоғамдық жұмыстарға 4602 жұмыссыздар қатысты, мамандандырылған даярлауға,
Шығыс Қазақстан облысының халқын жұмыспен қамту жүйесін жетілдіру
2010 жылы Жол картасы жобасын іске асыру бойынша
Жол картасын іске асыру үшін Шығыс Қазақстан облысында
11611 бірлік жұмыс орындарын құру жоспарланған.
Әлеуметтік жұмыс орындарын және Жол картасы бойынша жастар
Жол картасы аясында азаматтарды қайта даярлау жоспары 5000
2010 жылдың 1 мамырына меңгерілген қаражаттың жалпы сомасы
Бағдарламалардың әкімшіліктері 579 жобадан 570 конкурс жариялады, 542
2393 жұмыс орны құрылды, 522 адам, олардың ішінде
Қазіргі уақытта әлеуметтік жұмыс орындарына 1388 адам (57,8
Халықтың әлеуметтік қорғансыз қабаттарын қосымша қолдау бойынша облыста
Облыстық мәслихаттың «Кейбір санаттағы азаматтарға материалдық көмек көрсету
«Алтын алқа» және «Күміс алқа» салпыншақтарымен марапаттауға құқылы
2010 жылдың 1 мамырына жергілікті өкіметті атқарушы органдарға
Әлеуметтік қорғалмаған халықты қолдау мақсатында облыстың қалалары мен
1941-1945 жылдардағы Ұлы Отан соғысының 65-ші Жеңісі мерекесін
Облыстың қалалары мен ауылдарында 1903 ҰОС қатысушылары мен
Қалалар мен аудандарда 1941-1945 ж.ж. Ұлы Отан соғысы
Ардагерлерге қала ішіндегі, қала сыртындағы және қалааралық көліктерде
Облыстық бюджет есебінен Ұлы Отан соғысы ардагерлері ең
Облыстық мәслихаттың шешімі негізінде соғыс қатысушылары мен мүгедектеріне
Бірінші кезектік тәртіпте соғысқа қатысушылар және мүгедектер протезді-ортопедиялық
127 ардагерлерге 166,2 млн. теңге сомасына тұрғын үй
Облыстың қалалары мен аудандарында үй жөндеуіне мұқтаж ардагерлердің
Жеңілдетілген дәрі-дәрмектермен қамтамасыз ету жалпы сомасы 24,8
Тіс протездеу 1,5 млн. теңге сомасына 102 адамға
Ұлы Отан соғысы ардагерлерін «Дидар» және «Рудный Алтай»
Республикалық бюджет есебінен Жеңіс мерейтойына бір жолғы материалдық
2.2. ШҚО да әлеуметтік саясат бойынша болашақта жүргізілетін
кешені
Соңғы жылдары облыста әлеуметтік-экономикалық жағдай тұрақтанды және бірқатар
Шығыс Қазақстан облысының даму стратегиясы «Қазақстан 2030» даму
Стратегияның мақсаты: Шығыс Қазақстан облысының 2015 жылға дейінгі
Әлеуметтік инфрақұрылым.
«Адам – елдің басты байлығы» атты Президентіміздің «Жаңа
Білім беру жүйесі оның құрылымына сәйкес қалыптасады, оның
Жалпы орта білім беруде 12 жылдық білім беруге
Жалпы орта білім беретін ұйымдар саны 2010 жылға
Кәсіптік білім беру және білікті кадрлар даярлау жүйесі
2015 жылға дейінгі кезеңде еңбек рыногының орта буындағы
Білім беру саласында атқарылып жатқан жұмыс мектепке дейінгі
Сапалы медициналық көмекке қол жеткізудегі теңдік кепілдіктерін қамтамасыз
Облыстың денсаулық сақтау саласын дамыту іс-шараларына сәйкес, денсаулық
Денсаулық сақтауда атқарылып отырған жұмыс тұрғындардың науқастану деңгейін
2015 жылға дейінгі кезеңде еңбек рыногында бәсекеге қабілеті
Кедейлік шегінен төмен тұратын адамдардың санын 2010 жылы
Экономикалық өсу, тұрғындардың өнімді жұмыспен қамтылуы және табыстарының
2015 жылға дейін мәдениет пен спорт ұйымдарын дамыту
Бұрын жұмысы тоқтатылған мәдениет объектілерін қалпына келтіру есебінен
Дене шынықтыру мен спорттың тиімді жүйесін құру мақсатында,
2010 жылы 2007 жылмен салыстырғанда осы жүйе ауылдық
Мәдениет мекемелерінің жүйесін кеңейту, тарих, археология және сәулет
Дене шынықтыру және спорт мекемелері жүйесін кеңейту және
Тіршілікті қамтамасыз етуші және әлеуметтік инфрақұрылымның дамуы адам
ҚОРЫТЫНДЫ
Қазақстанның әлеуметтік саясатының стратегиялық мақсаты болып әлеуметтік бағдарланған
Жергілікті жерлердегі әлеуметтік саясат – бұл муниципалдық әлеуметтік
Әлеуметтік саясатта халықты әлеуметтік қорғау механизмінің орны ерекше.
Сонымен бірге бұл мәселеде мемлекеттің көңіл аударуын талап
жұмысқа орналасу мәселелері бойынша әлеуметтік әріптестікті
жетілдіру қажеттігі;
еңбек және жұмыспен қамту мәселері жөніндегі күшінде бар
заңдардың еңбекшілер құқықтарын қорғау мен қамтамасыз ету бөлігін
Әлеуметтік саясатта сондай-ақ білім беру, денсаулық сақтау және
Шығыс Қазақстан облысының Статистика департаменті ай сайын жергілікті
Сонымен әлеуметтік саясат қоғамдағы әлеуметтік теңсіздікті жұмсартуға, әр
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Платон. Собр.соч. в 4 томах, 3-том.
Аристотель. Собр.соч. в 4 томах, 4-том.
В.Гумбольдт, Язык и философия культуры, Москва, 1985.
О.Фихте, соч в 2-х томах, 2-том.
О.Хеффе, Политика. Право. Справедливость /Основоположения критической философии права
Социальные ориентиры обновления: общество и человек / Под
Р.Барнер, Словарь социальной работы, Москва, 1994
Ихданов Ж.О., Орманбеков Ә.О. Экономиканы мемлекеттік реттеудін өзекті
Тасмагамбетов И.Н. «Социальная политика и политическая трансформация». Алматы.
Социальная политика государства: понятный фрагмент А.И. Стребков
Homo philosophans. Сборник к 60-летию профессора К.А. Сергеева.
http//www.akimvko.kz.
http//www.stat.kz. ШҚО Статистика департаменті мәліметтері
ҚР Президентінің ресми сайты: www.akorda.kz
3
Қоғамдық құрылыс
Қоғамдағы билік
Меншік
Әлеуметтік жағдай
Экономикалық жағдай
Экологиялық қауіпсіздік
Әлеуметтік қорғаныс
Мемлекеттік ұйымдар мен ведомстволар
Мемлекеттік емес құрылымдар
Коммерциялық құрылым және бизнес
Әлеуметтік саясат субъектілері
Қоғамдық, діни ұйымдар
Бюджеттік емес қорлар
Әлеуметтік саясатпен айналысатын қызметкерлер
Жергілікті басқару органдары
азаматтар
ШҚО әлеуметтік-экономикалық дамуының статистикалық көрсеткіштерін талдау
ШҚО статистистика департаменті бағдарламалық қамтамасыздандыруын игеру бөлімі бойынша ақпараттық веб парақшасын құру
Жергілікті жердегі муниципалдық әлеуметтік саясат
Семей полигонына қарасты территориялардың қазіргі экологиялық жағдайы
Кептірілген нан, печенье және өзге де нан пісіру өнімдері цехын құру
Өндірістік – техникалық тәжірибе есебі
ЖШС «Тараз RAYS» ақша қаражаттарымен есеп айырысудың есебі
ҚР Ұлттық банкінің дебиторлық борыштар есебінің ақпараттық жүйесі
Тәжірибеден өту базасы Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі Мемлекеттік кірістер комитетінің Шығыс Қазақстан облысы бойынша мемлекеттік кірістер департаментінің Үржар Ауданы бойынша Мемлекеттік кірістер басқармасы
Шығыс Қазақстан облысының туризмінің қазіргі жағдайы мен туристік іс - шаралар