Касса ақша қаражаты шоты бойынша жүргізілетін операциялар
МАЗМҰНЫ
беттері
Кіріспе ---------------------------------------------------------------- 3
1 - тарау. Ұйымдағы бухгалтерлік есеп және
жұмысының ұйымдастыруы
Кәсіпорынның қаржы шаруашылық
қызметінің нәтижесі -------------------------------------------- 6
Ұйымның экономикалық саясаты -------------------------------- 12
2 - тарау. Ұйымдағы ақшалардың есебі
2.1 Ұйымдағы касса операцияларының
есебін ұйымдастыру ------------------------------------------- 20
Есеп айырысу шотындағы ақшалар есебі ------------------------ 29
Валюталық және банктердегі арнаулы шоттардағы ақшаларесебі-- 35
Аударылған жолдағы ақшалар ----------------------------------- 47
3 - тарау. Ақша қаражаттарының ішкі аудиті
Ұйымның ақшаларын аудиторлық тексерудің маңызы
мен мақсаты --------------------------------------------------- 50
3.2 Ақша қаражаттарының қозғалысын ішкі бақылау ----------- 52
3.3 Ақшалардың ішкі аудиті ----------------------------------------- 54
3.4 Ақша қозғалысын талдау ------------------------------------ 65
Қорытынды ---------------------------------------------------------- 71
Қолданылған әдебиеттер тізімі --------------------------------------- 74
Қосымшалар КІРІСПЕ
Экономиканы нарықтық жолмен жүргізіп және өндірістің сапасын жетілдіру үшін
Кез-келген өркениетті қоғамда нарық механизмі мен мемлекеттік реттеу іркіліксіз
Қазақстан Республикасында бухгалтерлік есеп жүйесін реформалау 1993-жылғы бухгалтерлік есепті
Лондондағы бухгалтерлік есептің халықаралық үлгілері жөнінде комитет (БЕХК) бекіткен
Еуропалық қауымдастық елдерінде есепті жүргізу ережелерін белгілейтін номері 4-
өтпелі экономиканың ұлттық заңдар жиынтығының және Бухгалтерлік есептің халықаралық
Бұл таңдаудың қорытындысы бойынша жоғарыда аталғандардың үшінші жолы таңдалынып
Ұйымның шаруашылық іс-әрекеттері барысында жабдықтаушылармен, олардан алған негізгі құралдар,
Ұйымның ақшалары кассада қолма-қол ақша (түрінде) және ақша құжаттары
1-тарау. ҰЙЫМДАҒЫ БУХГАЛТЕРЛІК ЕСЕП ЖӘНЕ АУДИТ ЖҰМЫСЫНЫҢ ҰЙЫМДАСТЫРЫЛУЫ
Кәсіпорынның қаржы шаруашылық қызметінің нәтижесі
“Бурда – Алатау – Пресс” Қазақ-Герман жабық акционерлік қоғамы
редакциялық – баспа қызметі;
жарнама – баспа қызметі;
қайта – сатарлық қызмет;
Ал негізгі емес қызметтеріне:
коммерсиялық – делдалдық қызмет;
аударма қызметі;
ақпараттық – делдалдық қызмет және т.б.
Жабық акционерлік қоғам “Бурда-Алатау-Пресс”-те басқарма органдарына:
жоғарғы орган – акционерлердің жалпы жиналысы;
қызмет көрсету органы – президент;
бақылау органы – ревизиялық комиссия жатады.
“Бурда-Алатау-Пресс” жабық акционерлік қоғамда Астана қаласында өзінің филиалы бар.
Жабық акционерлік қоғам “Бурда-Алатау-Пресс” 7 жыл қызмет етіп келеді,
1998 жылы құрылған Астана қаласындағы филиал жабық акционерлік қоғам
Сурет 1
Товар айналымының географиялық бағыты
ЖАҚ "Бурда-Алатау-Пресс" 1999-2002 гг.
Ұйымның негізгі қызмет көрсету түрі баспа өнімдерін көтерме сауда
Осындай оқиға Алматы қаласында да байқалды, яғни қала бойынша
Сурет 2
Дилерлық сеть ЖАҚ "Бурда-Алатау-Пресс" 2001-2002 гг.
ЖАҚ “Бурда-Алатау-Прессте” 2002 жыл сәтті өтті, яғни оны 1
Кестеден көріп отырғанымыздай өнімді өткізуден түскен табыс 2001 жылы
Орташа жұмыс істеу 2 адамға өсіргендігіне қарамастан, жұмыс өнімділігі
1-кесте
Негізгі техникалық-экономикалық көрсеткіштер
ЖАҚ "Бурда-Алатау-Пресс" 2001-2002 жж.
Көрсеткіштер Өлшем бірлік. 2001 ж 2002 ж. Ауытқу (+;
%
Т а б ы с
1 Өнімді өткізуден түскен табыс (жұмыс, қызмет) Мың тг.
2 Өнімнің өзіндік құны
(жұмыс, қызмет) Мың тг. 258 644 371 486 +112
3 Жалпы табыс Мың. Тг 70 602 85 822
4 Кезең шығындары Мың. Тг 51 859 56 121
5 Салық салынғанға дейінгі табыс Мың.
6 Рентабельдік % 5,7
7 Орташа жұмыс қабілеті Адам
8 Еңбек өнімділігі Мың. Тг 12 194,3 15 769,2
Актив өтімділігі және төлем қабілеттілігі
9 Ағымдағы активтер Мың. Тг 52 667 98 380
10 Ағымдағы міндеттемелер Мың. Тг 37 249 68 194
11 Ақша қаражаттары Мың. Тг 4 057 14 907
12 Дебиторлық борыш Мың. Тг 38 712 91 178
13 Басқа да активтер Мың. Тг 5 864 6
14 Айналым капиталы Мың. Тг 15 418 30 186
15 Кредиторлық борыш Мың. Тг 37 249 68 194
16 Жалпы өтімділік коэффициенті
1,41
1,44
+0,03
102,1
17 Абсолюттік өтімділік коэффициенті
0,11
0,22
+0,11
200
18 Аралық өтімділік коэффициенті
1,31
1,65
+0,34
126,0
19 Жеке айналыммен қамтамасыз ету коэффициенті
0,29
0,31
+0,02
106,9
Активтердің бағалануы
20 Меншікті капиталдың айналымдылық коэф-фициенті (Ө.Ө.Т.Т./ меншікті капитал)
21,4
10,9
-10,5
50,9
21 Ағымдағы активтердің айналымдылық коэф-фициенті. (айналымдылық саны) (Ө.Ө.Т.Т./ айналымдылық
6,3
4,7
-1,6
74,6
22 Ағымдағы активтердің айналымдылығы (күндері бойынша) (360*Ағымдағы активтердің орташасы
Күн
57,6
77,5
+19,8
134,6
23 Дебиторлық борыштар айналымдылық коэф-фициенті (Ө.Ө.Т.Т. / дебиторлық борыш-тардың
8,5
4,7
-3,8
55,3
24 Дебиторлық борыш-тардың орташа күн айналымдылық коэффициенті (360* орташа
Күн
42,3
71,8
+29,5
169,7
25 Кредиторлық қарыз-дардың айналымдылық коэффициенті (Ө.Ө.Т.Т. / кредиторлық қарыз-дардың
8,8
6,7
-2,1
76,1
26 Кредиторлық қарыз-дардың орташа күн айналымдылығы ( 360 *
Күн
40,7
53,7
+13
131,9
Осы есептеген көрсеткіштер негізінде келесідей талдау жасауға болады:
- жалпы өтімділік коэффициенті 2002 жылы 1,44 болса,
абсолюттік өтімділік коэффициентінің өсуі 2001 жылы 0,11-ден 2002 жылы
аралық өтімділік коэффициенті 2001 жылы 1,31-ден 2002 жылы 1,65-ке
жеке айналыммен қамтамасыз ету коэффициенті 2001 жылы 1,31 болса,
Қорыта айтқанда, “Бурда-Алатау-Пресс” жабық акционерлік қоғамының төлем қабілеттілігі
1.2 Ұйымның экономикалық саясаты
Есеп саясаты есептің жүргізу жиындығын және қаржылық есептің ашылуын
“Бурда-Алатау-Пресс” ЖАҚ-ның есеп саясаты осы ұйымды толық сипаттайтын, сондай-ақ
1. Қазақстан Республикасының “Бухгалтерлік есеп және қаржылық есеп” заңы
2. Қазақстандық бухгалтерлік стандарт.
3. Типтік есеп шоттары №438 18.09.2002 жылы Қазақстан Республикасының
4. Есеп жүргізу бойынша методикалық нұсқаулар.
Бухгалтерлік есептің мақсаты болып ЖАҚ “Бурда-Алатау-Пресс” келесілер болып табылады:
ұйым тұралы толық және дұрыс ақпараттармен қамтамасыз ету, яғни
нормаға және смета негізінде негізгі құралдарды, ақша қаражаттарды, материалдарды,
негативті жағдайларды дер кезінде айту;
Ұйымның бухгалтерлік есебі жабық акционерлік қоғамда “Бурда-Алатау-Пресс” 1С-7.7.
Бухгалтерлік есепті сақтау және жою мәліметтері Қазақстан Республикасының Министірлігімен
Сондай-ақ алғашқы құжаттар Қазақстан Республикасының мемлекеті бекіткен №73 16.11.1994
Ұйымда келесідей алғашқы құжаттар көрсетілген. Бірақ бұл құжаттар коммерциялық
төлем тапсырмасы;
банк көшірмесі;
кіріс және шығыс кассалық ордер;
келісім шарттар.
Осы құжаттар тек кәсіпорынның президентінің келісімімен ғана берілуі мүмкін.
“Бурда – Алатау – Пресс” ЖАҚ-ның есеп саясаты
Салық есебі және төлемдер Қазақстан Республикасының 12-маусым 2001-жылғы №209-ІІ
Ұйымның негізігі есеп саясаты жабық акционерлік қоғамда “Бурда-Алатау-Прессте” келесідей
ЖАҚ “Бурда-Алатау-Пресс”-тің бухгалтерлік балансы. Бухгалтерлік есеп стандарттарының талаптарына негізделіп
есептік кезең ЖАҚ “Бурда-Алатау-Прессте” жылдық календарь болып табылады. Оперативтік
БЕС №30 “Қаржылық есеп беруге” байланысты деген бөлімге сәйкес
табыстар БЕС №5 “Табыс” деген бөліміне сәйкес жүргізіледі. Бухгалтерлік
тауарларды сатудан алынатын табыс;
қызмет көрсетуден алынатын табыс;
девиденттер, пайыздар негізінде алынатын табыс.
Табыс бойынша есептеулер бухгалтерлік есепке алу шоттарының үлгілі жоспарының
Товарлардың өзіндік құны бухгалтерлік корреспонденцияда дебет 301
Дт 301 Кт 701 - товарға табыс
Дт 801 Кт 222 – товар есептен шығарылды;
Дт 441 Кт 301 – сатқан товарлар бойынша
Дт 451 Кт 701 – товарлар бойынша выручка
Дт 801 КТ 222 - өзіндік құн есептен
Ұйым міндетті түрде резерв жасау керек. Резерв кәсіпорынның пайдасы
Негізгі құралдар есебі кәсіпорында БЕС №6 “Негізгі құралдар есебі”
Амортизацияны есептеген кезде негізгі құралдардың барлық түрлеріне тура
Негізгі құралдар бойынша инвентаризация жылына бір рет 1 қарашада
Негізгі құралдарды кіріске алғанда №НҚ-1 “Қабылдау-тапсыру актісі” толтырылады және
Дт 123-125 Кт 671, 687 – накладной немесе
Сатып алынған негізгі құрал бойынша қосылған құнға салынған салыққа
Дт 331 Кт 671, 687.
“Бурда-Алатау-Пресс” жабық акционерлік қоғамда негізгі құралдарды іске асыру президенттің
Негізгі құралдарды біреуге берген кезде немесе сатқан кезде №НҚ-1
Дт 842 “Негізгі құралдардың істен шығуы бойынша шығыстар”
Негізгі құралдарды есептен шығарған кезде оларға есептелінген амортизацияға
Дт 132-134 “Негізгі құралдардың тозуы” Кт 123-125.
Сондай-ақ негізгі құралдарды есептен шығарған кезде жарамды бөлшектерін есепке
Жылдын аяғында негізгі құралдарды есептен шығарған кезде шығын
Материалдық емес активтердің есебі БЕС №28
Тауарлық-материалдық қорлар есебі Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есебінің №7 стандартына
Бухгалтерлік есепте сатып алынған тауарлар есебі 222 “Алынған тауарлар”
Сатып алынған тауардың құнына қосылмаған шығындар 821 “Жалпы және
Өткізу бойынша кеткен шығындар 811 “Дайын өнімді (тауарларды,
Шетелдік валютадағы ақша қаражаттарының қозғалысы Қазақстан Республикасының Бухгалтерлік есепке
“Бурда-Алатау-Пресс” жабық акционерлік қоғам “Алматы сауда – қаржы” банкінде
Заңды тұлғалардан ұсталынатын корпоративтік табыс салығы бойынша есеп БЕС
іс-сапарға кеткен шығындар;
курстық айырма;
айып пұл санкциялары.
Заңды тұлғалардан ұсталынатын корпоративтік табыс салығы шығындарға жатқызылады да
Жинақтаушы зейнетақы қоры бойынша есеп. Міндетті түрдегі жинақтаушы зейнетақы
2-тарау. ҰЙЫМДАРДАҒЫ АҚШАЛАРДЫҢ ЕСЕБІ
2.1 Ұйымдардағы касса операцияларының есебін ұйымдастыру
Әрбір кәсіпорындар мен фирмалардың, шаруашылық ұйымдардың қолда бар нақты
Яғни айтып кеткендей, ақша қаражаттарын сақтау қабылдау мен беру
Касса орналасқан үй-жайы кассалардың техникалық жағынан беріктігі және өрттен-сақтау
Кассадағы операциялар есебі 45 – “Кассадағы қолма-қол ақша” бөлімшесінің
451 – “Кассадағы ұлттық валюта түріндегі
452 – “Кассадағы шетелдік валюта түріндегі қолма-қол ақша” шоттарында
“Кассадағы ұлттық валюта түріндегі қолма-қол ақшаның” есебі Қазақстан Республикасының
Кассаға қабылдау кассаның кіріс ордерлері бойынша жүзеге асырылады, оған
Кассадан ақша беру кассаның шығыс ордерлерімен немесе басшы мен
Сенімхат бойынша берілген ақша жағдайында касса шығыс ордерінде ақшаны
Кіріс және шығыс касса ордерлері мен оның орынына жүретін
Жалақы, уақытша еңбекке қабілетсіздігі жөніндегі жәрдемақылар мен сыйлықтар төлем
Банктен ақша алғаннан кейін үш күн өткен соң, кассир
Жазылған касса ордерлері немесе олардың орнына жүретін құжаттар кіріс
Касса ордерлері бойынша ақшаны қабылдау мен беру тек
Касса операцияларының есебін кассир Касса кітабында (ү.№КО-4) жүргізеді, ол
Касса кітабының әрбір парағы тең екі бөліктен тұрады.
Есеп бланкісі операциялар аяқталғанға дейін бір күн бойы жыртылмайды.
Касса операциялары шағын болса, онда касса есебі 3-5 күнде
Кассирдің есебінде корреспонденцияланатын шоттарға белгі жасалады, содан соң оның
Касса бойынша операциялардың, яғни 451 шоттың кредиті мен
Ұйымның оперативтік кассасындағы қолма-қол ақшаның есебі. Қоғамдық тамақтандыру мен
Тыңшылық жадысы бар бақылаушы кассалық машинасының көмегімен есептеуді жүзеге
Кассалық аппараттарды міндетті түрде салық органдарында тіркеуден өткізеді. Оны
Кәсіпорын кассына түскен түсімді өткізгенде – 451 шоты дебеттеледі
Сондай-ақ кассаның кірісі бойынша операциялар №1 саныды журнал-ордердің
Мен диплом жұмысын жазу үшін материалдары пайдаланылып отырған “Бурда
2-кесте
Касса ақша қаражаты шоты бойынша
жүргізілетін операциялар
№ Операциялардың
мазмұны Дебиттеле-
тін шот Кредиттеле-
тін шот
1 2 3 4
1 Түсуге тиіс дебиторлық борыш сомасы кассаға келіп
451, 452
301
2 Алынған вексел бойынша түсуге тиіс дебиторлық борыш сомасы
451, 452
302
3 Еншілес, тәуелді серіктестіктердің берешек ақша қаражаттары ұйымның кассасына
451, 452
321-322
4 Есептелінген сыйақылар бойынша алынуға тиіс дебиторлық борыш сомасы
451, 452
332
5 Есеп беруге тиісті адамдардың бұрын аванс ретінде алған,
451, 452
333
6 Жұмысшы-қызметкерлерге артық төленген еңбек ақы сомасы ұйымның кассасына
451, 452
333
7 Заңды тұлғалар мен жеке адамдардың берешек қарызы кассаға
451, 452
333, 334
8 Алынуға тиісті жал төлемі кассаға келіп түсті. 451,
9 Қызмет көрсетушілер мен қоюшы мердігерлерге аванс ретінде берілген
451, 452
351, 352
10 Келіп түсуге тиісті жолдағы ақша қаражаттары кассаға келіп
451, 452
411
11 Банктегі арнаулы шоттардан ұйымның кассасына келіп түскен сомалар
451, 452
421-424
12 Банктегі валюталық шоттардан ұйымның кассасына келіп түскен сомалар
452
431, 432
13 Есеп айырысу шотынан ұйымның кассасына алынған сомаларға
451
441
14 Жарғылық қорды толтыру үшін үлес қосушылардан қолма-қол келіп
451, 452
511
15 Ұйымның сатып алған өз меншігіндегі акциясын қайта сатудан
451, 452
521
16 Банк және банктен тыс мекемелерден несие түрінде алынған
(үй-жай салу үшін берілген)
451, 452
601-603
17 Алдағы кезеңнің (уақыттың) табыстарына жататын сома ұйымның кассасына
451, 452
611
18 Дайын өнімдерді сатудан алынатын ақша қаражаты ұйымның кассасына
451, 452
701
19 Тауарларды сатудан алынатын ақша қаражаты ұйымның кассасына келіп
451, 452
701
20 Материалды емес активтерді сатудан алынатын сома ұйымның кассасына
451, 452
721
21 Негізгі құралдарды сатудан алынатын сома ұйымның кассасына келіп
451, 452
722
22 Құнды (бағалы) қағаздарды сатудан алынатын сома ұйымның кассасына
451, 452
723
23 Құнды (бағалы) қағаздардан алынатын дивидендт, пайыз түріндегі табыстар
451, 452
724
24 Жағымды бағамдық айырмаға байланысты алынатын табыс сомасы ұйымның
452
725
25 Атқарушы органдардың субсидия ретінде берген ақша қаражаты сомасы
451, 452
726
26 Демеушілерден көмек ретінде келген ақша қаражаты сомасы ұйымның
451, 452
727
27 Сақтандыру келісім шартына сәйкес төтенше жағдайлардың орнын толтыруға
451, 452
862
28 Сатып алынған материалды емес активтердің бағасы (құны) ұйымның
-сатылып алынған құны бойынша
-қосылған құн салығы сомасына
101-106
331
451, 452
451, 452
29 Сатып алынған негізгі құралдардың бағасы (құны) ұйымның кассасынан
-сатылып алынған құны бойынша
-қосылған құн салығы сомасына
121-126
331
451, 452
451, 452
30 Сатып алынған материалды құндылықтардың бағасы (құны) ұйымның кассасынан
-сатылып алынған құны бойынша
-қосылған құн салығы сомасына
201-206; 208
331
451, 452
451, 452
31 Сатылып алынған тауарлардың бағасы (құны) ұйымның кассасынан төленді:
-сатылып алынған құны бойынша
-қосылған құн салығы сомасына
222
331
451, 452
451, 452
32 Есеп беруге тиісті адамдарға берілетін ақша қаражаты (іс
333
451, 452
33 Жұмысшы қызметкерлерге несие ретінде берілетін ақша қаражаты ұйымның
333
451, 452
34 Қызмет көрсетушілер мен қоюшы мердігерлерге аванс ретінде ұйымның
351, 352
451, 452
35 Сатып алынған құнды қағаздардың бағасы ұйымның кассасынан төленді.
401-403
451
36 Кассаға тауарларды, дайын өнімдерді және тағыда басқаларды сатудан
431, 432
452
37 Кассаға тауарларды, дайын өнімдерді және тағыда басқаларды сатудан
441
451
38 Банк немесе банктен тыс мекемелерден алынған несиелер
601-603
451
39 Акционерлер мен үлес қосушыларға есептелінген дивидендтер сомасы ұйымның
621-622
451
40 Бюджетке есептелінген салық сомалары үшін қарыз ұйымның кассасынан
639
451, 452
41 Қоюшы мердігерлерге берешек сома ұйымның кассасынан төленді.
671
451, 452
42 Жұмысшылармен қызметкерлерге есептелінген еңбекақы, сыйақы сомалары ұйымның кассасынан
681
451
43 Ұйымның лауазымды тұлғалар алдындағы борышы кассадан төленді.
682
451
44 Жұмысшы-қызметкерлердің депонеттелген еңбек ақы сомасы ұйымның кассасынан төленді.
687
451
45 Жұмысшы-қызметкерлердің берген аванстық есебі бойынша оларға қарыз сома
687
451, 452
46 Өнімдерді сату барысында пайда болған шығындар ұйымның кассасынан
811
451
47 Ұйымның әкімшілік шығындары кассадан төленді.
821
451
48 Ұйымның қонақ күту (представительские расходы) шығындары кассадан төленді.
821
451, 452
49 Құнды қағаздарды сатуға байланысты жұмсалынатын шығындар үшін қажетті
843
451
2.2 Есеп айрысу шотындағы ақшалардың есебі
Банкі шоттары теңгемен де, шетелдік валютасымен де ашылуы мүмкін.
Банк пен Қазақстан Республикасының резиденті – заңды тұлға мен
Банкте жинақ шоттарын ашқан кезде, банктер салымдарды салушылардан қабылдауға
Егер де банк шот иесінің пайдасына жаңылыс аударылып
Банктегі шоттардың көшірмесін беру келісім – шартқа сәйкес банктер
Жаңадан ашылатын заңды тұлғалар Қазақстан Республикасының заңына сәйкес жарғылық
Есеп айырысу және басқа да шоттарды рәсімдеу үшін банкте
Қолма-қол ақша жарнасына берілетін хабарлама. Шот иесінің банктегі шотына
Есеп айрысу шоты бойынша операциялардың есебі 441 “Есеп айырысу
Көшірме атқарушының қойған қолымен және банктің “көшірме үшін” мөрінің
Көшірмелердегі әрбір түзету атқарушы мен бас бухгалтердің немесе оның
Клиент өкілінің көшірмені алғаны жөнінде бет есепте немесе
Банк көшірмелері оған қоса тіркелген құжаттармен тексеріледі. Банкінің қате
Банкі шоттары оның иесінің өтініші бойынша жабылады.
Заңды тұлға – шот иесін тарату немесе қайта ұйымдастыру
Банкідегі есепшот жабылғаннан кейін ұйым осы жөнінде он
Есепшоты жабылған кезде сондай-ақ иесінің аты немесе есепшоттың нөмірі
“Бурда – Алатау - Пресс” жабық акцонерік қоғамның
3-кесте
Есеп айырысу шоты
бойынша жүргізілетін операциялар
№ Операциялардың
Мазмұны Дебиттеле-тін шот Кредиттеле-тін шот
1 2 3 4
Сатып алушылардан жіберілген өнім, көрсетілген қызмет, істелген жұмыстар үшін
441
301
2
Еншілес (тәуелді) серіктестіктерден сатылған өнім, көрсетілген қызмет, істелген жұмыстар
441
321-323
3 Есеп айырысу шотына векселмен келіп түскен сома:
- негізгі берешектердің қарыз сомасы
- есептелінген пайыздар (проценттер)
441
441
302
332
4 Жолдағы деп есептелінген ақша қаражаттарының есеп айырысу шотына
441
411
5 Есеп айырысу шотына ұйымның жарғылық қорын толтыру мақсатымен
441
511
6 Өз акциямызды қайта сатудан есеп айырысу шотына
441
521
7 Есеп айырысу шотына жалға алушылардан пайдаланғаны үшін түскен
441 724
332 (егер бұрын есептелін-
ген болса)
8 Жалға алушылардан жалға алып пайдаланғаны үшін есептелінген пайыз
441 724
(332 егер бұрын есептелін-
ген болса)
9 Есеп айырысу шотына кассадан келіп кіріске алынған сома
441
451
10 Басқада берешектерден қарызын өтеу үшін келіп түскен сома
441
334
11 Алынған банк несиесі есеп айырысу шотына келіп кіріс
441
601
12 Есеп айырысу шотына банктегі арнайы шотынан келіп түскен
441
423
13 Есеп айырысу шотына келіп кірістелген банктен тыс мекемелердің
441
602
14 Есеп айырысу шотына келіп түскен акциялардың девидендтері
441
724
15 Есеп айырысу шотына облигациялардан пайыз (процент) түрінде келіп
441
724
16 Есеп айырысу шотына келіп түскен ұзақ мерзімге салынған
441
724
17 Есеп айырысу шотына құнды қағаздарды сатқаннан келіп түскен
441
723
18 Бюджетке төленген салық сомасының артығы есеп айырысу шотына
441
631-639
19 Есеп айырысу щотына келіп түскен атқарушы органдардың
441
726
20 Бағасы есеп айырысу шотынан төленіп сатылып алынған материялды
101-106
441
21 Бағасы есеп айырысу шотынан төленіп сатылып алынған негізгі
121-125
441
22 Бағасы есеп айырысу шотынан төленіп сатып алынған монтаждауды
126
441
23 Негізгі табынды толтыру үшін жас малдарды бағып өсіруге
126
441
24 Ағымдағы айдың қысқа мерзімді жалдық міндеттемесі есеп айырысу
441
25 Материалды қосалқы бөлшектерді сатып алу үшін алдын-ала
351
441
26 Қызмет көрсетушілерге, орындау-шыларға істейтін жұмыстары үшін алдын-ала аванс
352
441
27 Алынған құнды қағаздардың бағасы есеп айырысу шотынан төленді.
401-403
441
28 Банк және банктен тыс мекемелерден алынған неиелер есеп
601-603
441
29 Үлес қосушыларға, акционерлерге есептелінген дивиденд сомасы есеп айырысу
621-622
441
30 Заңды тұлғалар мен жеке адамдардан ұсталынған табыс салығы
631, 632, 639
441
31 Қосылған құнға салынған салық сомасы есеп айырысу шотынан
633
441
32 Кепілдік төлемі есеп айырысу шотынан аударылды.
651
441
33 Әлеуметтік салық сомасы есеп айырысу шотынан бюджетке аударылды.
635
441
34 Жабдықтаушылардан алынған тауарлар үшін берешек сома есеп айырысу
671
441
35 Ұзақ мерзімді жал төлемі есеп айырысу шотынан аударылды.
683
441
36 Құнды қағаздарды сатуға байланысты кеткен шығындар сомасы есеп
843
441
37 Еңбек ақы, зейнет ақы және тағыда басқа төлемдерді
451
441
2.3 Валюталық және банктердегі арнаулы шоттардағы ақшалар есебі
Кәсіпорындар мен ұйымдарда, мекемелерде шетелдік валютадағы ақша қаражаттарының
Резиденттер арасындағы жасалатын төлем операцияларының барлығы, нормативтік актілерде қарастырылғаннан
Валюталық операцияларды жүргізу үшін 24 желтоқсан 1996 жылғы №54-1
Қазақстан Республикасында валютаны реттеудің негізгі органы болып Ұлттық банкі
Заңды тұлғалар – резиденттері өкілетті банктердегі шетелдік валютада және
Заңды тұлғалардың өкілетті банктердегі есеп шоттарына қолма-қол ақшасыз тәртіппен
Заңды тұлға-резиденттердің экспортталған тауары (қызмет, жұмысы) үшін төлем
Заңды тұлғалар – резиденттер, резидент еместердің пайдасына төлемдер жүргізген
Өкілетті банктер валюталық заңдарды сақтауға байланысты қосымша ақпараттар мен
Резиденттер мен резидент еместер арасындағы операциялар бойынша төлемдер екі
24 желтоқсан 1996 жылғы “Валютаны реттеу туралы” Заңдарына және
Капитал қозғалысымен байланысты Қазақстан Республикасына келіп түсетін 100 мың
резидент еместерден 120 күннен астам мерзімге алынған несиелер, лизингіні
резидент еместердің экспорттық – импорттық мәмілелеріне сәйкес алған несиелері;
резидент еместердің төлем ретінде интеллектуалды меншік объектісін толық әрі
резидент еместердің төлем ретінде қозғалмайтын мүлікке қатысты мүліктік құқын
Бұл операцияларды тіркеу дегеніміз, ондағы тиесілі келісім-шарттарды тіркеу
Капитал қозғалысына байланысты қаражаттардың резидент еместерден резиденттердің пайдасына көшуін
Заңды тұлғалар – резидент еместермен шетел валютасында есеп
Заңды тұлға резиденттерінің банк шоттарында шетелдік валютасында қолма-қол ақшасынан
Заңды тұлғалар – резиденттердің үшінші жақтар үшін контракт бойынша
Өкілетті банктер мен айырбас пунктері арқылы шетел валюталарын алып-сату
Резидент – заңды тұлғалар ішкі валюталық нарығында шетелдік валютаны
Банк мөрімен және кассирдің, орындаушы мен бақылаушының қойған қолдарымен
Қолма-қол валютаны беру Тапсырмамен (валюталық шығыс ордерімен) рәсімделеді. Банк
Шетелдердегі бенефициярға (алушыға) валюта қаражаттарын аудару “Аударуға берілетін өтінішті”
Валюта шоттары бойынша операциялардың есебі 431 – “Ел ішіндегі
Аталған және басқа да құжаттардың негізінде банк валюталық шотының
Валюталық шот оның иесінің өтініші бойынша жабылады, содан соң
Валюталық бақылау. Барлық резидент еместердің валюталық операцияларды жүзеге
Валюталық бақылаудың негізгі бағыты операциялардың қолданылып жүрген заңға
Валюталық бақылау Қазақстан Республикасында валюталық бақылау органдары және
Қазақстан Республикасының заңына сай валютаны ретке келтіру міндеттерін жүзеге
Алған лицензияларына сәйкес операциялар жүргізген кезде валюталық заңының сақталуын
Валюталық бақылау органдары өз міндеттерін жүзеге асыру
Қазақстан Республикасында валюталық операцияларды жүзеге асырып жатқан резидент те,
Кәсіпорындар банкілердің арнаулы шоттарында жасалатын операцияларының есебі 42 “Банктердегі
421 “Аккредитивтегі ақша қаражаттары” шоты. Бұл шотта аккредитивтегі ақша
Аккредитивтің келесі түрлері ашылады:
Жабылатын (депоненттелген); қайтарып алынатын немесе қайтпайтын; дәлелденген және трансферабельдік
Жабылатын (депоненттелген) акккредитивті ашқан кезде банк – эмитент
Қайтарылып алынатын аккредитивті банк-эмитент бенефициармен алдын-ала келіспей-ақ жоюы немесе
Қайтпайтын (немесе қайтарып алынбайтын) аккредитивте банк – эмитенттің
Бенефициар аккредитивтің пайдалануын өз мерзімінен бұрын тоқтата алады, егер
Дәлелденген аккредитив - бұл банк-эмитент болып саналмайтын басқа
Трансферабельдік (аударма) аккредитив - бұл бенефициардың өзінен басқа
Аккредитив тек бір ғана бенефициармен есеп айырысуға арналуы
Аккредитивтің қандай түрге жататындығы анық болуы керек, яғни қайтарып
Аккредитив бойынша қаржы алу үшін бенефициар тауарларды тиеген
Бенефициар банкісі аккредитив бойынша қаржының дұрыс пайдаланылуын бақылайды,
Бенефициар банкісі (атқарушы банк) аккредитивті төлеу кезінде жабдықтаушының
Егер аккредитивтің шарттарында уәкілетті сатып алушының келісімі көзделген болса,
Сатып алуышының уәкілі жабдықтаушыдан тауарды қабылдап алар кезде шот
Жабдықтаушы арқылы банкіге реестрдің (шот-тізбесінің) үш данасы ұсынылады, олардың
Аккредитивті қолма-қол ақша түрінде төлеуге рұқсат етілмейді.
Егер аккредитивтің шарттарымен уәкілетті сатып алушының акцепті көзделген
Аккредитив есебінен төлеу үшін, акцептелінген шоттар тізбесінде немесе
Аккредитивтің мерзімінің өтуіне байланысты жабдықтаушыға қызмет көрсететін банктегі аккредитив
Егер аккредитив қысқа мерзімге беріген немесе ұзақ мерзімге берілген
Жабдықтаушылар шотын төлеу 421 шоттың кредиті бойынша және 671
Банктерге комиссиондық төлемдері төленген кезде 821 шоты дебеттеледі де,
422 “Чек кітапшаларындағы ақша қаражаттары” шоты. Бойынша есеп айрысу
Чек кітапшасы бойынша депоненттелген сомасы берілген кезде 422 дебеттеліп,
Кітапшалардағы чектерге төлем жасалуы үшін чектер чек ұстаушылар арқылы
423 “Банктердегі арнайы шоттардағы ақша” шотында айрықша сақтауды талап
424 “Банктердегі өзге де шоттардағы ақша” шотында ұйымның құрамына
2.4 Аударылған жолдағы ақшалай қаржылар есебі
Аударылған, бірақ әлі шаруашылық ұйымының шотына келіп түспеген, яғни
Саудадан немесе басқа да операциялардан түскен түсімді банкнің
Почта бөлімінің ақшаны қабылдағаны жайлы квитанциясы,
Басқа кәсіпорындардан олардың ақша аударғаны жайлы берген авизасы (бұл
Мысалы: 2002-шы жылы 28-ші желтоқсанданда “Бурда – Алатау –
28-желтоқсан 2002-жылы:
Дт: Аударылған жолдағы ақша қаражаттары шоты
Кт: Түсуге тиісті борыштар шоты
5-қаңтар 2003-жылы:
Дт: Есеп айырысу шоты
Кт: Аударылған жолдағы ақша қаражаттары шоты
Ұйымның бухгалтериясы аударылған жолдағы ақшалардың банктердегі есеп айырысу немесе
Соңғы кездерде ақша қаражаттарымен есеп айырысу операцияларын жылдамдату, қателіктерді
4 - кесте
Аударылған жолдағы ақша қаражаттары
шоты бойынша жүргізілетін операциялар
О п е р а ц и я л
м а з м ұ н ы Дебиттеле-
тін шот Кредиттеле-
тін шот
1 2 3 4
1 Ұйымның есеп айырысу шотына әзірге келіп түспеген есеп
411
333
2 Тиісті баратын жерге әзірге барып түспеген кәсіпорын кассасынан
411
451
3 Сатып алушылар төлеген, бірақ есеп беретін уақытқа дейін
441
301
4 Есеп беретін уақытқа дейін кәсіпорынға келіп түспеген, еншілес
411
641-643
5 Кәсіпорынның есеп айырысу шотына жолдағы деп есептелінген ақша
441
411
3-тарау. АҚША ҚАРАЖАТТАРЫНЫҢ ІШКІ АУДИТІ
3.1 Ұйымның ақшаларын аудиторлық
тексерудің маңызы мен мақсаты
Аудит - кәсіпорындар мен ұйымдарға шарт негізінде аудитордың көрсететін
Аудиторлық тексеру әлемдік тәжірибеде кеңінен қолданылады. Оның негізінде мемлекеттің
Нарық және бәсекенің дамуы кезінде мемлекеттік органдардың кәсіпорынның қаржылық
Аудитор және аудиторлық ұйымдар тексеру жүргізумен қатар бухгалтерлік есепті
Аудиторлық тексеру - ұзақ және күрделі процесс. Ақшаларды аудиторлық
Біріншіден: - ақша қаражаттары кәсіпорынның жылдам айналатын және тез
Екіншіден: - ақшалай операциялар кең таралған және көп орындалады.
Үшіншіден: - ақшалай қаржылардың жылдамдығы және операциялардың жиі орындалатындығы
Аудитор кәсіпорынның ақша қаражаттарын тексерген кезде оның аудиторлық бағдарламасы
баланстың көрсеткіштерінің жағдайын тексеру,
бас кітаптың мәліметтерін тексеру,
синтетикалық және аналитикалық есептің дұрыс жүргізілуін тексеру,
кассаны түгендеу және кассалық операцияларды тексеру,
банк операцияларын тексеру,
аккредитив есеп айырысу формасының жеке балансқа бөлінбеген құрылымдық бөлімшелерге
жолдағы аударылған ақша қаражаттар сомасының нақтылығын тексеру.
3.2 Ақша қозғалысын ішкі бақылау
Шаруашылық ұйымдарында ақша қаражаттарының қозғалысын ішкі бақылау:
а) активтердің түгелділігін бақылау үшін;
ә) шаруашылы ұйымдарының қаржылық саясатпен сәйкестігін қамтамасыз ету үшін;
б) бухгалтерлік есепте көрсетілген деректердің сенімділігін қамтамасыз ету үшін
Ақшалар мен басқада өтімділігі жоғары активтерге ішкі бақылау жасаудың
ақша қаражаттарының жеке есебін жүргізу мен бөлек сақталынуын бақылау;
қолма-қол есеп айырысу негізінде жүргізілген операциялардың есебін бақылау;
кассада тек қана күнделікті қажетті мөлшерде ақша сақтау;
касса қалдығын белгіленген мерзімде уақытылы тексеру;
табыс әкелмейтін ақша қаражаттарының қайтарылуын қамтамасыз ету;
ақша қаражатының сақталуына жеке тұлғаның жауап беруі.
Ақшалардың келіп түсуін бақылау кез-келген шаруашылық ұйымдарының түрлі операцияларды
кешіктірмей есептеу;
кешіктірмей жазу:
алынған ақша қаражаттарын дер кезінде депонеттеу.
Ақша қаражаттарын басқару функциялары мен оны тиісті құжаттарға тіркеп
Шаруашылық ұйымдарының өздерінің ақша қаражаттарының жұмсалынуын бақылау мақсатымен басқа
Ақша қаражаттарының түгелділігіне, сақталуына банк мекемесі толығымен жауап береді.
Банк мекемесінің тарапынан ақша қаражаттарының жеке есебі жүргізіледі.
Бұл жерде сақталатын ақша қаражаттарының ұрлануы мүмкіндігі ұйымның өзінде
3.3 Ақшалардың ішкі аудиті
Ақшаларға жүргізілетін аудиторлық тексеруді кассалық операцияларды тексеруден бастаған тиімді.
Ақша қаражаттары операциялары, әсіресе олардың сусымалы бөлігі-нақты ақшамен (еңбекақы
кассадағы ақша-қаражаттарын және басқа да құндылықтарды түгендеу және олардың
операциялар бойынша толтырылған құжаттардың дұрыс толтырылғандығын тексеру,
кассаға ақшалардың дер кезінде және толық, дұрыс кіріске алынғандығын
жұмсалған ақшалардың дұрыс шығыс етілгендігін зерттеу,
бухгалтерлік есеп шоттарында операциялардың дұрыс көрсетілгендігін тексеру,
кассалық операциялар нәтижесі бойынша қорытынды және ұсыныстар жасау.
Кассалық операцияларды аудиторлық тексеру үшін кәсіпорын кассасындағы ақша-қаражаттарының түгендеуін
Кассир соңғы күні болған кассалық операциялар туралы кассалық есеп
Ұйымның кассадағы ақша қаражаттарының қалдығы және түрлі операциялар бойынша
шаруашылық ұйымының балансында,
сондай-ақ осы балансқа қосымшаларда (ақша қаражаттарының қозғалысы туралы есеп),
бас кітапта,
№1-журнал-ордерде және №1-ведомосте.
Кассалық операцияларды тексеруді табысты жүзеге асыру үшін аудитор кассадағы
1. Нақты ақшаларды түгендеу.
2. Кассаға келіп түскен ақшаларды толық және дер
3. Жұмсалған ақшаларды дұрыс шығысқа шығарылатындығын, яғни жұмсалынғандығын тексеру.
Аудитор банктердегі арнайы шоттардағыы ақшаларды дұрыс ұйымдастырылуын тексерген кезде
аккредетивті жабу бойынша құжаттардың, банк көшірмелерінің және оған тіркелген
чек және чек кітапшалары бойынша төлемдер жасалынғанда олар үшін
әлеуметтік мекемелерді сақтауға ата-аналарынан және басқа да көздерден келіп
тұрған орны бойынша өз алдына жеке балансқа бөлінбеген құрылымдық
ағымдағы шотты есеп айырысу шотын ашуға мүмкіндік берілмеген кәсіпорындар
өндірістік құрылымдық бөлімшелер: өндірістік және ғылыми өндірістік бірлестіктер.
Ақшалардың есебіне аудит жүргізілгенде аудитордан банк операцияларын тексеруге үлкен
Банктен шот ашу және рәсімдеу тәртібі, сондай-ақ қолма-қол ақшасыз
Банк операцияларын өз бетімен реттеуге болмайды, сондықтан бұл операциялардың
Банкерде есеп айырысу, ағымдағы, валюталық және басқа да шоттардың
Банктердегі шоттардағы ақша қаражаттарының операцияларының шаруашылыққа тиімділігін, дұрыстығын және
Шоттарға келіп түскен ақша-қаражаттарының дер кезінде және толық кіріске
Талап етілген шоттарға төленген қаржылардың сәйкестігін және толықтығын, дұрыстығын
Бюджетке салықтардың және бюджеттен тыс қорларға міндетті төлемдердің дер
Банкке алынған және кассаға кіріске алынған қаражаттарды, сондай-ақ олардың
Шаруашылық ұйымының төлем қабілетін және әртүрлі несие берушілермен есеп
Шаруашылық ұйымының олардың шартта белгіленген қатынастарына сәйкес әрбір қолма-қол
Құжаттарда және жазуларда көрсетілген ақша-қаражаттарының қозғалысына және нақтылығына мәліметтердің
Банк операциялары бойынша корреспонденциялардың дұрыстығын тексеру.
Жасалған банк операцияларын құжаттары бойынша тексерген кезде күшіндегі заң
Тесттің сауалнамасын талдау жасаудың негізінде шаруашылық ұйымыдарының банк операцияларының
Есеп айырысу шоты бойынша операцияларға ерекше назар аудару қажет.
есеп айырысу шоты қандай банк мекемелерінде ашылған;
банк көшірмесінде көрсетілген сомасына, оған тіркелген бастапқы құжаттардағы сомасына
көшірмеге тіркелген бастапқы құжаттарда банк белгісінің бар екендігін, егер
банкке нақты өткізілетін ақша-қаражаттарының толық дұрыс өткізілгендігін,
төлемді табыстауға берген келісімге байланысты пошта бөлімшелері арқылы аударылған
аударылған ақшаны алушының поштадағы мекен-жайы көрсетілген тізбектің дұрыстығын,
теңгенің өтімділігіне байланысты операциялардың есепте дұрыс көрсетілгендігін,
банктегі операциялар бойынша бухгалтерлік корреспонденциялардың дұрыстығын, бұл операциялардың бухгалтерлік
бухгалтерлік есеп бойынша есеп айыру шотына соқпай өндіріс шығындарына
Банк көшірмесінің және оған тіркелген құжаттардың толықтығын, дұрыстығын олардың
Заңсыз банк операцияларына жол берілгендігін. (тексерудегі кәсіпорынға ешқандай қатысы
Дер кезінде кіріске алынып және төленген материалдық құңдылықтардың толықтығын.
Несие немесе заем алуға тапсырған құжаттардың дұрыстығын, сондай-ақ қаржылық
Есепте дұрыс көрсетілгендігін.
Қолма-қол емес есеп айырысу үшін банктен алынған чек кітапшаларының
Олар есеп беруге тиісті тұлғаларға, адамдарға қолхат алынып берілгендігін.
Чек кітапшаларын пайдаланғаны туралы есеп беруге тиісті тұлғалардың есеп
Валюталық шоттағы операцияларды аудиттік тексерген кезде мыналарды анықтау қажет:
валюталық шот қандай банк мекемелерінде ашылған. Валюталық шоттың мемлекет
банк көшірмесі бойынша сомасына оған тіркелген бастапқы құжатта көрсетілген
сыртқы экономикалық қызмет кезінде есеп айырысу формасының дұрыс қолданғандығын;
валюталық шот ашқаны үшін комиссиялық сыйақының дұрыс төленгендігін;
есепте валюталарды сатып алу және сату операцияларының дұрыс көрсетілгендігін;
курс айырмашылығын есептеу дұрыс анықталып көрсетілгендігін (курсты ұлттық банк
бухгалтерлік корреспонденциялардың дұрыс берілгендігін, банк көшірмелеріндегі жазулармен номері 2-журнал
транзитті валюталық шоттың орындалуына құқық берілген банк өкілдігі болып
шет ел банктеріндегі Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің рұқсатынсыз
меншіктік валюталық түсімді сараптауды пайдаланудың дұрыстығын, қолдағы бар шетелдік
Ұйымдар товарды импорт бойынша сатып алған кезде келіп түскен
Бұндай жағдайда салық салу мақсаты үшін келісім жасалған мезетінде
өз алдына жеке балансқа бөлінбеген құрылымдардың, бөлімшелердің шығындарын негізгі
банктен сатып алынған депозиттік сертификаттың бар екендігін,
жасалған бухгалтерлік корреспонденциялардың дұрыстығын: сондай-ақ 421-424 шоттарында көрсетілген операциялары
Егер арнайы шоттарда шетелдік валютасы көрсетілсе, онда операциялар валюталық
Аудитор жолдағы ұлттық және шеттелдік валютадағы ақша қаражаттарының
411-шот бойынша соманы есепке қабылдау үшін негіз болатын банк
3.4 Ақшалардың қозғалысың талдау
Есепті кезеңді қорытындылау сол уақыт аралығында жүргізілген операциялар бойынша
ағымдағы есеп беру кезеңіндегі заңды тұлғалардан түсетін және талап
есеп беру кезеңі бойынша заңды тұлғалардың операциялық, инвестициялық және
және тағыда басқалар жатқызылады.
Ақшалардың қозғалысы туралы есеп беру заңды тұлғалардан түсетін және
Тікелей әдіс - ақша қаражаттарының негізгі түрлерінің түсуі мен
Тікелей әдісті қолданған жағдайдағы операциялық қызметтің нәтижесінде туындайтын ақша
тауарларды сатудан және қызмет көрсетуден түскен ақша қаражаты,
тауарлық-материалдық қорларды жеткізуден және қызмет көрсетуден түскен аванстар,
түрлі сипатта сый ақы төленген дивидендтер мен роялтилердің проценттері
басқа да түсімдер,
ақша қаражатын алу,
тауарлар мен көрсеткен қызметтері үшін жеткізушілер мен мердігерлерге төлемдер,
тауарлы-материалды қорларды жеткізуге, жұмыстарды орындауға және көрсетілген қызметке берілген
жалақы бойынша төлемдер және басқа да төлемдер,
бюджетпен әлеуметтік салық және зейнетақы қорымен бюджеттен тыс қорлармен
проценттерді төлеу,
басқа да төлемде.
Жанама әдіс - таза табыс немесе шығын ағымдағы активтер
5-кесте
Таза табыс табу барысындағы түзетілетін операциялар:
1 Есептелінген тозу және амортизация (сомалардың өзгеруі) Жүргізілген мерзімді
2 Ағымдағы активтердің сомасының өзгеруі: дебиторлық қарыздардың, қорлардың, болашақ
3 Ағымдағы міндеттемелердің (қысқа мерзімді банктік несиелерін қоспағанда) салық
Инвестициялық қызмет-ұзақ мерзімді активтерді сату мен тарту, өтеген несиелерді
Инвестициялық қызметтердің нәтижесінде пайда болған ақша қаражаттары қозғалысына мыналар
1. Ақша қаражаттарының түсуі
материалды емес активтерді, негізгі қаржылар мен басқа да ұзақ
қаржылық инвестицияларды өткізуден,
басқа заңды тұлғаларға берілген несиелерді алу,
басқа да түсімдер.
2. Ақша қаражаттарын алу:
материалды емес активтерді, негізгі қаржылар мен басқа да ұзақ
қаржылық инвестициялларды сату,
басқа да заңды тұлғаларға несиелерді беру,
басқа да төлемдер болып табылады.
Инвестициялық қызметтер бухгалтерлік баланстың ұзақ мерзімді активтерді қосатын бөлімінде
Мысалы:
1) ақша қаражаттарының түсуі яғни көбейуі:
акцияларды және басқа құнды қағаздарды шығарудан,
банктік несиелерді алу,
басқа да түсімдер.
2) ақша қаражаттарының жұмсалынуы:
банктік несиелерді өтеу,
жеке акцияларды тарту,
дивидендтерді төлеу,
басқа да төлемдер болып табылады.
Заңды тұлғалар инвестициялық және қаржылық сипаттағы түрлі ақшалай емес
Ақша қаражаттарының жеткілікті екендігін бағалау айналым кезеңінің ұзақтығын анықтау
Айналым кезеңі = Ақша қаражаттарының орташа қалдығы +
Кезең ұзақтығы 1 жылға 360 күнге , 1 тоқсанда
ҚОРЫТЫНДЫ
Ақшаларды есепке алу ақша қаражатының сақталуын және олардың мақсатына
“Бурда-Алатау-Пресс” жабық акционерлік қоғам өзінің ақша қаражаттарының есебін:
431- “Ел ішіндегі валюталық шоттағы ақшалар”
441- “Есеп айырысу шотындағы ақшалар”.
451- “Кассадағы ұлттық валюта мен қолға берілетін ақша” шоттарында
“Бурда-Алатау-Пресс” жабық акционерлік қоғам “Алматы сауда – қаржы” банкінде
441-“Есеп айырысу шотындағы ақшалар” шоты бойынша операциялар сатылған өнім,
“Бурда – Алатау – Пресс” жабық акционерлік қоғам ақша
451- Кассадағы ұлттық валюта мен қолға берілетін ақша шоты
Жалпы қорыта келгенде диплом жұмысын жазуда материалдары пайдаланылған “Бурда
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
1. Қазақстан Республикасының “Бухгалтерлік есеп және қаржылық есеп беру
2. Қазақстан Республикасы Президентінің “Қазақстан Республикасындағы аудиторлық қызмет туралы”
3. “Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер
4. Қазақстан Республикасының Президентінің “Акционерлік қоғамдар туралы” 1998-жылғы 10-шілдедегі
5. Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Бухгалтерлік есеп әдістемесі және
6. Бухгалтерлік есеп шоттар кестесі. ҚР Қаржы министрлігі №438.
7. Андреев В.Д. “Практический аудит”. М: - Экономика, 1994
8. Андросов А.М. “Бухгалтерский учет”. М: - Финансы
9. Ван Хорн Дж. К. “Основы управления финансами”. М:
10. Ержанов М.С. Ержанова А.М. “Основы бухгалтерского учета и
11. Кондраков Н.П. “Бухгалтерский учет, анализ хозяйственной деятельности и
12. Кеулімжаев Қ.К. “Қаржылық есеп” Алматы: - Экономика, 2001
13. Кеулімжаев Қ.К. “Корреспонденция счетов”. Алматы: - БИКО, 2000
14. Кеулімжаев Қ.К., Тулегенов Э.Т., Байдаулетов М.Б., Кұдайбергенов Н.А.
15. Кутер М.И. ”Теория и принципы бухгалтерского учета”. М:
16. Крятова Л.А., Эргашев Х.Х. ”Бухгалтерский учет основы
17. Нидлз Б., Андерсон Х., Колдуэлл Д. ”Принципы бухгалтерского
18. Палий В.Ф., Палий В.В. ”Финансовый учет”. М: -
19. Подольский В.И. ”Аудит”. М: - Аудит, ЮНИТИ, 1997
20. Радостовец В.К., Радостовец В.В., Шмидт О.И. ”Бухгалтерский учет
21. Рахимбекова Р.М., Кеулімжаев Қ.К. Сәлменова Ә. ”Финансовый учет
22. Тасмағанбетов Т.А., Омаров А.Ш., Әлібекова Б.А., Рабатов О.Ж.,
23. Тоқсанбай С.Р. ”Толық экономикалық орысша-қазақша сөздік”. Алматы: -
24. Шишкин А.К., Микрюков В.А., Дышкант И.А. ”Учет, анализ,
25. Хорнгрен Ч.Т., Дж. Фостер. ”Бухгалтерский учет: управленческий аспект”.
26. Энтони Р., Рис Дж. ”Учет: ситуации и примеры”.
27. ”Энциклопедия общего аудита”. М: -Дело и сервис, 1999
31
Касса операцияларының есебі
Кәсіпорын кассасындағы ақша қаражатының шығысқа шығарылуы
Кассадағы ақша қаражат есебі, оның құжатталуы
Ақша қаражатының түсінігі
Касса операциялары бойынша есеп айырысу және журнал ордерлерін толтыру
Кассирдің касса есебін дайындау тәртібі және құжаттарды рәсімдеу
Кассадағы ақша қаражаттар есебі
Ақшаның мәні және оның есебін ұйымдастыру ерекшеліктері жайлы
Кассалық операциялар есебі
Кәсіпорын нысанындағы кассадағы нақты ақша есебі бойынша операцияларды ұйымдастыру қызметтері