Суреттер және сурет салудың құралдары
Мазмұны
Кіріспе 2
1.Алғашқы танысу. 3
2. Фрагменттердi бөлектеудiң жолдары 7
3.Ауыстыру буферiмен жұмыс iстеу 9
4. Алаңды қою мен қағазды таңдау 10
5. Форматтау 10
5.1. Символдарды форматтау 10
5.2. "Әрiпше" ("Буквица") 11
5.3. Абзацты форматтау 11
5.4. Негiзгi стильдер 11
5.5. Әсерлеудi құжаттың фрагменттерi арасында көшiру 12
5.6. Тiзiмдер 13
6. Масштабты өзгерту 13
7. Кестелермен жұмыс 13
7.1. Кестелердi жасау 14
7.3. Кестенi толтыру 17
7.4. Кестенi сызғыштармен және құюмен әсерлеу. 17
"Таблицы и границы" құралдар тақтасы 18
8. Суреттер және сурет салудың құралдары 19
9.Басылмайтын символдар 23
10. Құралдар тақтасымен жұмыс iстеу 24
11.Word-сервистiк мүмкiншiлiктерi 25
11.1. Автоауыстыру 25
11.2. Автотекст 26
11.3. Дұрыс жазылуы 26
11.4. Тезаурус 27
11.5. Word-тағы алаңдар 27
11.6. Беттердi нөмiрлеу 27
11.7. Мәтiннiң басына атау беру 28
12. Баспаға шығару 30
Қорытынды 31
Қолданылған әдебиеттер 32
Кіріспе
Ms Word – текстік құжаттарды дайындауға, түзетуге және
Қазіргі компьютерлік технологияда орындауға болатын кез келген операция
МӘТIНДIК ПРОЦЕССОР MS WORD
1.Алғашқы танысу
MS WORD - бұл құжатты бағдарлама тексттердi өңдейдi
Word-та жаңа құжатты жасағанда бiрнеше жолдары бар, мысалы:
1.Басты меню арқылы ("Пуск" ("Бастау" батырмасын басқан соң).
2. Егер компьютерде Microsoft Office бумасы орнатылған болса,
Word бағдарламасы жүктелген соң экранда екi бөлек терезе
бағдарламаның терезесi және құжаттың терезесi. Windows-тың әрбiр терезесi
Одан басқа, Word бағдарламасының терезесiнде құралдар тақтасының батырмалары
Word бағдарламасының жалғыз терезесiнде бiр немесе бiрнеше терезелер
Экранда төмендегi сол жақ бұрышында, айналдыру жолынан сол
Word бағдарламасында жасалатын құжатты ашу кезiнде, оған "Документ
1 - сурет. "Стандартная" құралдар тақтасының элементтерi.
1-құжатты жасау; 2-құжатты ашу; 3-құжатты сақтау; 4-құжатты баспаға
2 - сурет. "Форматтау" құралдар тақтасының элементтерi.
1-"Стиль" алаңы; 2-"Шрифт" алаңы; 3-"Размер шрифта" алаңы; 4-жартылай
Белгiлi бiр құжатпен жұмысты аяқтаған соң (теру, мәтiндi
Windows 95 үшiн Winword-та, файлдың атауын ұзын болып
225 символға дейiн, пробелдердi қоса (сонымен бiрге, кириллицаны
Бiз тура осындай нәтиженi аламыз: Меню: Файл=>Сохранить немесе
Егер құжат бұдан бұрын сақталған болса, онда "Сохранить"
Барлық сақталатын құжаттарды сақтаған соң, бiз Word бағдарламасының
Бұрын сақталған құжатпен жұмысты жалғастыру үшiн, оны шақыруда
бiрнеше жолдары бар, мысалы:
1. MS Office терезесiндегi "Открыть документ" батырмасын басу.
2. Word бағдарламасын қалаған жолмен жүктеу, мысалы, Басты
Егер тiзiмде керектi файл жоқ болса, "Открыть" пунктын
3. Word құжатын Басты Менюдегi "Документы" ("Құжатты") пунктын
3 - сурет. Соңғы қолданған файлдардың тiзiмi
2. Фрагменттердi бөлектеудiң жолдары
Мәтiннiң фрагментiн бөлектеудi, мысалы тышқанның сол жақ пернесi
Тышқанның көрсеткiшiн бөлектейтiн фрагменттiң алдына қою.
Тышқанның сол жақ пернесiн басу.
Тышқанның көрсеткiшiн кез келген жерге жылжыту, демек, фрагменттiң
Фрагменттi бөлектеудiң тағы басқа көптеген жолдары бар:
Тышқанның сол жақ батырмасымен сөзге қойып екi рет
Тышқанның сол жақ батырмасымен абзацтың iшiнде үш рет
Ctrl пернесiн басып тұрып, сөйлемнiң кез келген жерiнде
Түрлі өлшемдi фрагменттi Shift пернесiнiң көмегiмен бөлектеуге болады:
а) Тышқанның батырмасын бөлектейтiн фрагменттiң алдына қойып басу.
б) Басқанда, Shift пернесiн де басып тұру керек.
в) Тышқанның сол жақ батырмасын керектi фрагменттiң соңында
Бөлектеу алаңындағы тышқанның қолданылуы
Бөлектеу алаңы - бұл көрiнбейтiн тiк жол, құжаттың
Тышқанның курсоры бөлектеу алаңында тұрғанда:
Тышқанның сол жақ батырмасын бiр рет басқанда, бiр
Тышқанның сол жақ батырмасын екi рет басқанда, абзацты
Тышқанның сол жақ батырмасын үш рет басқанда, бүкiл
Тышқанның көмегiмен тiктөртбұрышты блоктарды бөлектеу:
а) Бөлектейтiн қойылу курсорын блоктың бұрышына қою.
б) Alt пернесiн басып, тышқанның курсорын фрагменттiң қарама-қарсы
в) Тышқанның және Alt пернелерiн жiберу.
Пернелiктiң көмегiмен бөлектеу (тышқанның көмегiнсiз)
Ең жеңiл жолы: қойылу курсорын фрагменттiң басына қойып,
Одан басқа, ±8 пернесiн де бөлектеудi үлкейткенде пайдалануға
Мәтiннiң фрагментiн бөлектеу үшiн (оны Word бiр бүтiн
Бөлектеудi үлкейту режимiнен ақпарат жолындағы "ВДЛ"-де тышқанмен екi
Бөлектеген фрагменттердi тышқанның сол жақ батырмасымен орын ауыстыруға
3.Ауыстыру буферiмен жұмыс iстеу
"Вырезать"("Қиып алу") және "Копировать" ("Көшiру") стандартты құралдар тақтасындағы
"Вырезать" батырманың көмегiмен ауыстыру буферiнiң iшiндегiсiн құжаттың
4. Алаңды қою мен қағазды таңдау
Алаң- бұл бос кеңiстiк, мәтiннiң шетiнен қағаздың шетiне
Word Меню: Файл=>Параметры страницы командалар арқылы алаңның кез-келген
Егер бiз құжатты экранда көрiп, оның қағаз беттерiне
5. Форматтау
Құжатты форматтау - бұл белгiлi бiр заңмен бүкiл
Word форматтаудың екi түрiн көздейдi:
Символдарды кез-келген тәртiппен форматтау (бiр символдан бастап, бүкiл
Абзацтарды форматтау.
5.1. Символдарды форматтау
Символдардың сыртқы түрiн, шрифттi таңдау, өлшемiн, сызылуын және
Егер мәтiнде бөлектенген фрагмент болса, онда форматтаудың (параметрлерiн)
5.2. "Әрiпше" ("Буквица")
Бiрiншi әрiптi немесе абзацты бiрiншi сөзiн форматтау үшiн,
5.3. Абзацты форматтау
Абзацтың төңiрегiнде сол жақ пен оң жақ шегiнулердi
5.4. Негiзгi стильдер
"Нормальный" шаблон арқылы жаңа құжатты жасағанда, Word-та барлық
4 - сурет. "Форматтау" құралдар тақтасындағы стильдердiң тiзiмi
Бұдан басқа, бiз Меню:=>Стиль пунктi арқылы қалаған стильдi
Абзацта берiлген стильдердiң бiреуiн қолдансақ, онда келесi әрекеттердi
Қою курсорын абзацтың iшiне қою немесе абзацты бөлектеу.
Форматтау құралдар тақтасындағы стильдер терезесiнде стильдi таңдау (немесе
Өз стилiн құрастыру үшiн, белгiлi бiр абзацқа форматтаудың
1.Форматталған мәтiндi бөлектеу.
2.Форматтау құралдар тақтасындағы "Стиль" алаңына басу (тышқанмен).
3.Жаңа стиль үшiн алаңға атау енгiзiп, пернесiн
Word жаңа стильдi, осы стильдi қолданған құжатты сақтаған
5.5. Әсерлеудi құжаттың фрагменттерi арасында көшiру
Форматтау параметрлерiнiң көшiрмесiн жасау үшiн:
Қалаған форматтау параметрлерiнiң көшiрмесiн жасайтын мәтiндi бөлектеу.
Стандартты құралдар тақтасындағы "Формат по образцу" батырмасын басу.
Форматтау параметрлерiнiң көшiрмесiн енгiзетiн мәтiндi бөлектеп, тышқанның батырмасын
5.6. Тiзiмдер
Word маркiленген тiзiмдердi белгiлi бiр символдардың көмегiмен әсерлей
Сiз, сонымен бiрге, нөмерленген тiзiмдердi жасай аласыз. Word
6. Масштабты өзгерту
Экрандағы құжаттың мазмұны көрiнетiн өлшем стандартты құралдар тақтасындағы
Стандартты құралдар тақтасындағы "Масштаб" алаңының тiзiмдерi таңдалған көру
7. Кестелермен жұмыс
Өте жиi кездесетiң құжаттардың негiзгi бөлiктерi - кестелер.
Экранда қоршалмаған кестенiң тор сызықтары көрiну үшiн, алдымен
5 - сурет. "Таблица" тобының пункттар менюi
7.1. Кестелердi жасау
Таблицаны Меню: Таблица=>Добавить таблицу команда арқылы жасау
Ол үшiн келесi әрекеттердi жасау керек:
1. Қою курсорын құжатқа кесте қойылатын жерге қойып,
Таблица=>Добавить таблицу бұйрықты таңдау. Экранда "Вставка таблицы" сұхбаттасу
2. Керек болса, жолдар мен тiк жолдардың санын
Сонымен бiрге сiзде дайын таблицаға тiк жолдарды қосуға
"Автоформат" батырмасын басыңыз. Экранда "Автоформат таблицы" сұхбаттасу терезесi
"Добавить таблицу" батырмасы арқылы кестенi жасау.
Құжаттағы қою курсорын кесте қойылатын жерге қойып, стандартты
Ұяшық көлемiндегi мазмұнын бөлектеу жай әдiстермен iстелiнедi. Бұдан
ұяшықтар - ұяшықтың сол жақ шетiмен (iшiнен)
жолдар - кестенiң сол жақ шетiмен (сыртынан)
тiк жолдар - жоғарыдағы ұяшықтардың үстiмен (сыртынан)
7.2. Кестенiң пiшiнiн өзгерту. Жолдардың (тiк жолдардың) қойылуы
Жаңа жолды (тiк жолды) кестенiң кез-келген жерiне
Қосылған жаңа жолды кестенiң соңына қою үшiн, курсорын
Кестеден жолдарды (тiк жолдарды) жою үшiн, оларды бөлектеу
Тiк жолдардың енiн өзгерту
Бiз тышқанның көрсеткiшiн тордың вертикалдық сызығына немесе кестенiң
Тышқанның көмегiмен тiк жолдың енiн өзгерткенде, келесi мүмкiндiктерi
Таңдап алынған тiк жолдың және оң жағындағы тiк
Тек таңдап алған бiр тiк жолдың енiн өзгертуге
Тiк жолдың және оң жағында орналасқан барлық тiк
Сонымен бiрге, бiз тiк жолдың енiн сәйкес оның
Ұяшықтарды бiрiктiру
Сiз жақын орналасқан бiрнеше ұяшықтарды бiр ұяшыққа бiрiктiре
"Объединить ячейки" команданы таңдау.
6 - сурет. Бiрiктiрген ұяшықтардың кестесi
Ұяшықтарды бөлу
Ұяшықты өлшемi кiшi бiрнеше ұяшықтарға бөлу үшiн, сәйкес
7.3. Кестенi толтыру
Ұяшықты мәтiнмен толтыру үшiн, оның iшiне қою курсорын
7.4. Кестенi сызғыштармен және құюмен әсерлеу.
Экранда көрiнетiн тордың күңгiрт сызықтары баспаға шықпайды. Қағазда
Керек болса, құюды және кестенiң ұяшықтарын әшекейлеуiн "Заливка"
Кестеге сызғыштарды қою үшiн форматтау құралдар тақтасындағы "Внешние
Таңдалған ұяшықтарды немесе бүкiл кестенi сызғыштармен әсерлеу үшiн,
"Таблицы и границы" құралдар тақтасы
"Таблицы и границы" тақтасы кестелердi жасау, модификациялау, форматтау
7 - сурет. "Таблицы и границы" құралдар тақтасы
1-кестенi салу; 2-өшiргiш (сызықтармен шекаларды өшiру үшiн); 3-сызықтың
8. Суреттер және сурет салудың құралдары
Графикалық элементтер құжаттың мазмұнын түсiнiктi де және шынайы
Құжатқа дайын суреттi (клипы) енгiзу үшiн, Меню: Вставка=>Рисунок
Енгiзiлген графикалық обьектiнi бөлектеу үшiн, тышқанның сол жақ
Экранға сурет салу құралдар тақтасын шығару үшiн, стандартты
8 - сурет. "Рисование" құралдар тақтасының элементтерi
1-"Действие" (iс-әрекеттер) тiзiмi; 2-обьектiлердi таңдау; 3-бос қозғалыс; 4-"Автофигуры"
Құралдардың бiреуiн таңдау үшiн, құралдар тақтасындағы сәйкес батырманы
"Автофигуры" тiзiмiнде фигуралардың бiрнеше категориялары бар: сызықтар, негiзгi
Айналу фигуралардың, бояуды қосудың немесе фигураға көлемдi эффектiлердiң
Кейбiр фигураларға тексттi қосу мүмкiндiгi бар. Ол үшiн,
"Действия" - графикалық обьектiлерге жасалатын iс-әрекеттердiң тiзiмi.
Объектiлердi түзеуге (сол жақ, оң жақ, центр бойынша),
Өлшемдердi жасау, өзгерту және графикалық объектiлердi жылжыту кезiнде
Iс-әрекет орындалуының алдында обьектiнi тышқанның сол жақ батырмасын
Топтау, топсыздау және қайта топтау
Көбiнесе бiрнеше объектiлердi топқа ("Выбор объектов" құралы) бiрiктiрiп,
Word құжаты төрт қабықшадан тұрады, оларда өздерiнiң аттары
"Линия" құралы. Бұл перненi басқанда, тышқанның
"Стрелка" құралы, сызықтың соңында бағдаршасы бар сызықты салуға
Бағдаршаны белгiлi бiр бұрышпен салу үшiн, оны салғанда
"Прямоугольник" құралы. Құралды таңдаған соң, тышқанның қою курсорын
"Эллипс" құралы. Құралды таңдап, тышқанның қою курсорын тiктөртбұрыштың,
Фигураны (эллипс немесе тiктөртбұрыш) белгiлi бiр нүктенi центр
"Надпись" құралы тiкбұрышты терезе-контейнер жасауға мүмкiндiк бередi, оның
Барлық сурет элементтерi тағы да жасалғанда, бөлектенген болып
Тура осындай әрекеттердi "Формат автофигуры" сұхбаттасу терезесi арқылы
"Добавить объект WordArt " құралы
Құжаттағы мәтiндi көркем әсерлеу үшiн, WordArt бағдарламасын қолдануға
Керек болған жағдайда, WordArt құралдар тақтасы Меню: Вид=>Панели
Мәтiндi WordArt объект түрiнде жасау үшiн:
"Добавить объект WordArt" батырманы басу;
WordArt коллекциясынан жазудың стилiн таңдап, ОК перненi басу;
Керектi мәтiндi енгiзiп, ОК батырмасын басу;
Объектiнi форматтау үшiн, ))"Формат объекта WordArt" құралын қолданамыз
Көрсетiлгеннен басқа:
мәтiннiң өзiн, оның пiшiнiн, символдар арасындағы ара қашықтықты
объектiнiң бос орын ауыстыру
объектiнi түзеу (сол жақ пен оң жақ бойымен)
9 - сурет. WordArt құралдар тақтасы
1-WordArt объектiнi қосу; 2-тексттi өзгерту; 3- WordArt коллекциясы;
Бөлектенген графикалық объектiлердi тышқанның сол жақ батырмасының көмегiмен
9.Басылмайтын символдар
Кейде басылмайтын символдарды көрсету режимiн қосуға тура келедi,
10 - сурет. Мәтiннiң фрагментi (басылмайтын символдар режимi
10. Құралдар тақтасымен жұмыс iстеу
Құралдар тақтасымен жұмыс iстегенде, келесi әрекеттердi жасауға болады:
1. Құралдар тақтасын қосу / өшiру, ол үшiн:
Меню: Вид => Панели инструментов команданы жасау;
Шыққан тақталардың тiзiмiнен керектiсiн таңдап, тышқанды атауға қойып,
Егер тақта атауының сол жағында "Ц" символ тұрса,
Егер тақта атауының сол жағында "Ц" символ бұдан
2. Құралдар тақтасын жасау / жою.
Құралдар тақтасын жасау (жою) үшiн, Меню: Вид =>
Кез келген құралдар тақтасына жаңа символды орнату үшiн,
Кез келген құралдар тақтасындағы керек емес батырманы жою
Құралдар тақтасын жою үшiн, Меню: Вид=>Панели инструментов
Сiз өзiңiз жасаған құралдар тақталарын ғана жоя аласыз.
Тақталардың орнын ауыстыру.
Тақталардың орнын ауыстыру үшiн, тышқанның курсорын құралдар тақтасындағы
11.Word-сервистiк мүмкiншiлiктерi
11.1. Автоауыстыру
Үлкен құжаттарды теру кезiнде, қателiктердi жасамау қиындыққа соғады.
Word-тағы Автоауыстыру функциясы, мәтiндi енгiзу кезiнде, көбiнесе таралған
Автоауыстыру тiзiмiне жаңа элементтi қосу үшiн, былай iстеу
Құжатқа керектi сөздердi енгiзiп бөлектеу;
Меню: Сервис => Автозамена команданы таңдау;
"Заменить" алаңындағы қате сөздi немесе аббриавиатураны терiп, "Добавить"
11.2. Автотекст
Мәтiндi және фрагменттердi сақтап, оны кейiн бiрнеше рет
Құжаттағы керектi фрагментiн бөлiктеу;
Меню: Сервис => Автозамена (Автотекст) команданы таңдау;
Автотекст сұхбаттасу терезесiндегi "Имя файла" алаңында Word берген
"Добавить" командасын басу.
Автотекст элементiн құжатқа енгiзу үшiн, пернелiкпен элементке атау
11.3. Дұрыс жазылуы
Орфографияны мәтiндерде, Word автоматты түрде енгiзiлетiн сөздердi, өз
Грамматиканы тексергенде жасыл сызықпен тыныс белгiлерi дұрыс қойылмаған
Бұдан басқа, бүкiл құжаттың, бөлектенген фрагментiн немесе бөлек
Сөздiктен табылмаған әр сөзге, сiзге мына мүмкiндiктер берiледi:
Сөздiң жазылуын дұрыстау (сонымен қатар, бағдарлама берген варианттарды
Сөздiң жазылуын өзгертпей қалдыру (сонымен қатар, осы сөздi
Сөздi дұрыстап, Автоауыстыру тiзiмiне кiргiзу.
Қателiктерден басқа, бағдарлама қатар тұрған бiрдей сөздердi, сөздердегi
11.4. Тезаурус
Құжатпен жұмыс iстегенде, керектi сөздi таңдағанда қиыншылықтар болу
11.5. Word-тағы алаңдар
Құжатта кейбiр элементтер болады, олар құжатқа өзгертулер мен
11.6. Беттердi нөмiрлеу
Құжаттың беттерiн нөмiрлеу үшiн, Меню: Вставка=>Нумерация страниц команданы
Керектi параметрлерiн енгiзген соң, ОК батырмасын басу. Word
Колонтитулдарды жасау және редактiлеу Меню: Вид => Колонтитулы
Колонтитулдар режимiнен шығу үшiн, "Закрыть" батырмасын басу.
Беттердiң қойылатын нөмiрлерi - бұл Word алаңы. Сәйкес
11.7. Мәтiннiң басына атау беру
Құжаттағы беттердiң саны көп болғанда, оған басының атауын
11.8. Құжаттарды қарау
Құжатты қарау режимiн ауыстыратын батырмалар, горизонталь айналдыру сызығынан
Келесi қарау режимдерi болу мүмкiн:
жай (құжатты енгiзедi және редактiлейдi) электронды құжат режимi
белгiлеу режимi (құжатты енгiзуге және редактiлеуге болады, бұдан
структура режимi (құжаттың структурасымен жұмыс iстеуге мүмкiндiк бередi.
Бұдан басқа:
алдын-ала көру режимi (бiрнеше беттердi бiр мезетте қарауға
Бүкiл экранға қарау режимi (меню: Вид=>Во весь экран
11 - сурет. «Предварительный просмотр» режимiнiң құралдар тақтасы
1-баспаға шығару; 2-үлкейту; 3-бiр бет; 4-бiрнеше бет; 5-«Масштаб»
12. Баспаға шығару
Бүкiл құжаттың 1 экземплярын баспаға шығару үшiн, стандартты
Егер баспаға барлық беттердi шығармау керек болса, немесе
«Печать» сұхбаттасу терезесiнде баспаға шығаратын беттердiң нөмiрлерiн немесе
Қорытынды
WORD құжаттарды белгілі бір уақыт өткен сайын автоматты
WORD редакторынан маған бір ұнаған жайт ол, мысалға,
Айта берсек, WORD редакторының мүмкіншіліктері өте көп. Ендеше
Қолданылған әдебиеттер
1. Айтхожаева Е.Ж. Информатика “КазНТУ” Алматы 1998
2. Балапанов Е., Бөрібаев Б., Мадьярова Г., Балабекова
3. Балапанов Е., Бөрібаев Б., Информатикадан 30 сабақ.
1
Суреттер және сурет салудың құралдары
Әртүрлі жас топтарында сурет салуға үйрету
Бастауыш сынып оқушыларына графикалық суреттерді салдыру жолдары
Бейнелеу өнерінің қысқаша тарихы
Бейнелеу өнерінің оқу курсы
Corel Draw графикалық редактор
Балабақшадағы бейнелеу өнері сабақтарында сәндік сурет арқылы балалардың эмоционалдық қабылдауын арттыру әдістемесі
Мектеп жасына дейінгі балалардың сурет салу қабілетін дамыту
Далаппен сурет салу
Саусақпен сурет салу әдісі