Азияны зерттеуші ғалымдардың саяхаттары мен еңбектері

Мазмұны
Кіріспе…………………………………………….....………………………..........….6
І Азияны зерттеуші ғалымдардың саяхаттары мен еңбектері
1.1 Азияны тұңғыш зерттеуші И.П.Семенов-Тянь
Шанскийдің еңбектері...................................................................................................8
1.2 Ш.Ш.Уәлиханов пен Н.М.Прежевальскийдің зертеулері...................................9
ІІ Еуропалықтардың Солтүстік Америка, Оңтүстік Американы және Африканы
2.1 Еуропалықтардың Солтүстік Америка, Оңтүстік Американы және
2.2 Африка,Американы зерттеген ғалымдардың саяхаттары
мен еңбектері...............................................................................................................28
Қорытынды………....................………………………....………………................35
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі……...................................……………............36
Кіріспе
Европалықтар Үндістан, Қытай, Монғол, Тибет жерлерін зерттеуге ертеден-ақ
Осы елшілерден кейін 1689 жылы Қытай мен Россия
Ефремов ұзақ уақыт Бұхарада тұрады. Оның соғыста көрсеткен
І Азияны зерттеуші ғалымдардың саяхаттары мен еңбектері
1.1 Азияны тұңғыш зерттеуші И.П.Семенов Тянь-Шанскийдің еңбектері
(П. П. Семенов — Тянь-Шаньский (1827—1914), Петр Петрович
Семенов жас кезінде-ақ планетамыздың ең үлкен материгі —
Семенов зерттеуіне дейін дүние жүзілік география карталарына Орталық
XII ғасырда Азия туралы Европаға тұңғыш деректер әкелген
Семеновтың Берлинге баруында мән бар еді, өйткені бұған
Семенев өзінің зерттеу жұмыстарының бірін былай деп
1.2 Ш.Ш.Уәлиханов пен Н.М.Прежевальскийдің зертеулері
Ш. Ш. Уәлиханов (1835—1865). Шоқан Шыңғысұлы Уәлихановтың балалық
Шоқан Ішкі Азияны
Қашқарияда болған кезде ІПоқан халық өмірімен танысып, алты
Сезік тудырыл алған Шоқан, көзге түспей тұрғанда, елге
Сөйтіп, ІПоқан 1859 жылы 12 апрельде Верный қаласына
Шоқан Петербургте Генералдың штабтың әскери ғылым комитетінде, Азия
П. П. Семенов — Тян-Шанский, Г. Н. Потанин,
Еуропаның прогрессивтік мәдениетіне қолы ерте жетіп, рухани қорек
Шоқанның саяси көзқарасы айқын. Ол дүниені негізінен материалистеріне
Шоқан — патшалық Ресейдің екі түрлі сипатын да
Шоқан көзқарасының қалыптасуына петрашевшілдер көбірек әсер етті. Олардың
Петербургта жүрген кездерінде Шоқан Е. П. Ковалевский ұйымдастырған
Н. Г. Чернышевский әсерінен болса керек, Шоқанның көзқарасы
„Қоғамдағы үстем таптың пікірін халықтың мұң-мұқтажына қарсы пікір
Сөз болып отырған сот реформасы туралы ұсыныс пікірлерінде
өзінің озық дүниетану қабілетін сездіреді. Ол реформаның заман
„Адам баласы өзінің өрлеу жольшда түпкілікті бір мақсатқа
Халықтың азып, тағыланып бара жатқанын, бұрықғы отырықшы елдігінен
Шоқанның қолжазба архиві түгел табылып, зерттеліп біткен жоқ.
Шоқанның достары Г. Н. Потанин және басқалар 1904
Шоқанның шығармаларын халық игілігіне толық айналдыру мүмкіндігі кейінгі
Ә. Марғұлан басшылығымен басылып шыққан Шоқанның бес томдық
Қазақтың мәдениетімен орыс жұртшылығын таныстыра түсу арқылы ол
Шоқанның қазақ ақындары мен ауыз әдебиеті туралы пікірлері
Міне, Шоқанның әдебиет зерттеу еңбектерінде осындай құнды-құнды пікірлер
Шоқанның әдеби зерттеу еңбектері көлемі жағынан шағын, олар
Шоқанның жаңашыл, демократиялық көзқараста екенін білген патша Александр
дауа болар деп ойлаған еді. Шоқан елге келген
Н. М. Пржевальский (1839—1888). Николай Михайлович Пржевальский атаңты
Пржевальский — Семенов — Тянь-Шанскийдің сүйікті шәкірті, оның
Пржевальский Орталық Азияға алғашқы саяхатқа шыққан кезде Менделеев
Пржевальскийдің экспедициялары: Уссури өлкесіне саяхат (1867—1869). Бірінші —
Саяхатшы 1870—1873 жылдардағы бірінші экспедициясында Сибирьдегі Кяхта қаласынан
Осы саяхаттан Петербургке есенсау оралған Пржевальскийді Орыс география
1876—1877 жылдары Пржевальскийдің екінші экспедициясы Орталық Азияда өзінің
Пржевальскийдің үшінші саяхаты нәтижелі болды. 1880 жылы Орыс
1883—1885 жылдары Орталық Азияда Пржевальскийдің төртінші экспедициясы зерттеу
Орталық Азияны зерттеуші саяхатшының даңқы дүние жүзіне тарап,
Саяхат кезінде Пржевальский жергілкті халықтармен достасып кетті. «Көп
Пржевальский экспедициясы дүние жүзіне Орталық Азияны дұрыс танытты,
ІІ Еуропалықтардың Солтүстік Америка, Оңтүстік Американы және Африканы
2.1 Еуропалықтардың Солтүстік Америка, Оңтүстік Американы және
Австралияны, Африканы ашулары.
Қайта өрлеу жаңа дәуірі ойлап табудың ұлы
Тарихшылар әдетте Колумбтың алғашқы саяхаттап жүрген және тегінде
Индияға шыққан португалдық екінші экспедицияның бастығы Хуан Кабраль
1519 жылы 20 қыркүйекте шағындау бес кемеден құралған,
Тынық мұхитта испан теңізшілерінің пайда болуына байланысты, осы
Магеллан бұғазы арқылы Еуропадан Азияға қарай жүзіп шығу
Мексика мен Перуды алтын, кейде
Мексиканың халқы жерді тас және ағаш құралдармен өңдеді,
1521 жылы Мексиканы бағындыру үшін Кортес басқарып шыққан
Асыл металдарды жан сала іздеген испандықтардың үмітін Мексика
Перуды жаулап алуды да авантюристердің отряды жүзеге асырды.
Перудың халқы мексикандықтарға қарағанда дамудың біршама жоғары дәрежесінде
Инкалар бағындырған халықтарды жергілікті старосталар, жүз басылар меи
Инкалардың бейнелеу өнерінің ескерткіштері біздің заманымыздың XII— XIII
1519 жылы Панама мойнағында Испанияның отары Панама негіз
Елді басып алған кезде храмдар мен сарайларда жинақталған
1550—1650 жылдардағы жоғарыда баяндалған саяхаттар мен ашылулар географиялық
Осы «Австралиялық» яғни «Оңтүстік» жер әсіресе Оңтүстік Американы
Ағылшындар мен голландықтардың Американы солтүстіктен («Солтүстік-батыс өткел») немесе
Колумбтың ашқан елдеріндегі орасан зор байлық үздіксіз ағылып
Осы сәттен бастап «Жаңа Өмірді» жаулап алуға «конкиста»
1517 жылы ақпанда Франсиско Кордева Юкатан жарты аралының
«Монтесума оларды,- деп жазады оларды үнді асы, -
«Ұлы географиялық ашу» термині XV – XVII ғ.ғ.
Африканың батыс жағалауының ашылуы. Африканың батыс жағалауындағы тиімді
1415 португальдықтардың басып алуынан кейін олардың Африка жағалауындағы
2.2 Африка,Американы зерттеген ғалымдардың саяхаттары мен
Жоғарыда аталған материктер туралы орыстарға дұрыс географиялық түсініктер
П. А. Чихачев (1808—1890). Петр Александрович Чихачев —
1823 жылы Чихачев дипломаттар дайындайтын мектепте оңыды,
зерттеп жүрген полковник М. П. Воронченкомен кездесіп, Кіші
Ғалым Италияның, оның ішінде
Отанына оралған соң ол 1842 жылы Алтайды зерттеуге
1846 жылы Кіші Азияны зерттеуге кірісті, Босфор бүғазынан
1877—1878 жылдары Чихачев өзінің соңғы саяхатында Испанияны, Солтүстік
Ғалым қартайған кезде де ғылми-зерттеу жұмыстарымен шұғылданды. 1890
Ковалевский 1811 жылы Украинада Харьков облысындағы Ярошевка селосында
1847 жылы Ковалевскийді Египет патшасы Негмет-Әлі. Африка жерінен
Біздің заманымыздың екінші ғасырында бұл жерде Птолемей болыпты,
Саяхатшы Египетте, Нубияда, Суданда, Абиссинияда және ішкі Африкада
Ковалевский 1853 жылы тағы да батыстағы Черногория ауданында
1856 жылы Ковалевскийдің қатысуымен Аргун келісімі дайындалды. Бұл
Ковалевский өз дәуірінің алдыңғы қатарлы жаңашыл азаматы еді,
1869 жылы Юнкер Исландияға саяхат жасады, содан кейін
оң жаң саласын және олардың су айырықтарын зерттеп,
лықтарды және географтар үшін оның күнделігі, ботаникалың, зоологиялық
1887 жылы 9 апрельде Орыс география қоғамы Юнкердің
Бұдан кейін саяхатшылар Үндістанға келді. Иен жатқан елді,
Бұл кезде Англия мен Ауғанстан арасында соғыс болып
ГА. И. Воейков (1842—1916). Александр Иванович Воейков дүние
Воейков жаратылыс тану ғылымының бірнеше салаларын зерттеп дамытып,
тағы басқаларымен бірге істеді. Ол өмір бойы зерттеу
мен, Каспиймен қосуға, Орта Азия шөлін,Қазақстан даласын көгалдандырып,
Ол асқаң жігермен Россия жерінің барлық түкпірінён
Шығыс Европаны аралады, Америкаға,Азияға саяхат жасап, ол жерлердің
Оны ғалымдар кейіннен «Воейков осі деп атады.
Воейков кемемен Атлант мұхитынан өтіп Нью-Йоркке тоқтады, мұндағы
Қорытынды
Дүние жүзілік мұхиттар, теңіздер қоршап жатқан Азия,
XII ғасырда Азия туралы Европаға тұңғыш деректер әкелген
XV ғасырда Оңтүстік Азияға, Африкаға, Америкаға европалыңтардан ең
Африканың алтынын іздеп табуға ХV ғасырда португальдық теңізшілер
1877—1878 жылдары Чихачев өзінің соңғы саяхатында Испанияны, Солтүстік
Ғалым қартайған кезде де ғылми-зерттеу жұмыстарымен шұғылданды. 1890
Пайдаланылған әдебиеттер
1 .Баяндин.Н:Географиялық ашулар.-Алматы,1970ү
2.И.П.Семенов-Тян-Шанский.Сборник.-Москва.1971.
3.Ш.Уалихановтың зерттеулері.-География және табиғат,№2,2002.
4.Ш.Уалиханов.Таңдамалы шағармалары,Т.1.-Алматы,1987.
5.Пржеваьскийдің жүрген жолы.-Алматы,1999.
6..Воейков А.И.Орталық Азияны зерттеулері.-Алматы,1998.
7. Орта ғасырлар тарихы, ІІ-том. –
8.Варшавский С., Колумб Австралии – М., 1970., 22б.
9.Человек открывает землю – М., 1986., 11б.
10.Открытие Индии. Перевод с английского, бенг., урду;
(Сборник// редкол.: Комаров Э.Н. и др. – М.,
11.Баяндин Н.И. Саяхатшылар ізімен – А., 1966., 25б.
12.Баландин Р.К., Сто великих географических открытий.-М.,2004., 19б.
13. Авадяева Е.Н., Зданович Л.И.
14. Магидович И.П., Магидович В.И. Очерки по истории
15. Хрестоматия по историй средних
16. Фоличев В.И. Международная торговля.-М.,1998., 61б.
17. Всемирная история.том III./под.ред./ Сидоровой
18. http://hist 1.narod.ru/LecEc htm
19. Чуктулаев В.Т. Экономическая история капиталистических.,
5

Ұқсас жұмыстар

Орыс ғалымдары ХІХ ғасырдың Қазақстан өндіргіш күштері мәдениеті мен тұрмысы

Колумбтың төртінші экспедициясы

Ш. Уәлиханов

Қазақстан және орыс зиялылары

ШОҚАН ЗЕРТТЕУЛЕРІ

Қазақстанның ХІХ ғасырдың екінші жартысындағы мәдениеті

Ш. Уәлихановтың Шығыс Түркістан халықтары туралы тарихи көзқарасы

Ш.Уалихановтың қазақ тарихындағы орны

Қазақ жері туралы ерте кездегі географиялық мағлұматтар