Лизинг шартының қолданылу мерзімі
Экономика
Дипломдық жұмыс
77
Лизинг
Мазмұны
Кіріспе 3
І-бөлім Лизингтің негізгі теоретикалық аспектілері 5
1.1 Лизинг ұғымының пайда болуы мен экономикалық мәні
1.2 Лизингтің нысандары, типтері мен түрлері 7
1.3 Лизингтік қатынастардың субъектілері мен объектілері 33
II-бөлім Қазіргі кездегі лизингтің мәселелері 35
2.1 Астана қаласында лизинг негізінде транспорттық құралдармен қамтамасыз ету
2.3 Ауыл шаруашылығындағы лизинг рөлі 37
2.3 Ауыл шаруашылығындағы лизинг рөлі 37
2.4 Өндірістік кәсіпорындардың дамуындағы лизинг рөлі 42
2.5 Әртүрлі субъектілер үшін лизингтің артықшылықтары мен
кемшіліктері 46
III-бөлім Қазақстандағы лизингтік қатынастарды дамыту бағытында жүргізілетін негізгі іс-шаралар
3.1 Мемлекеттік реттеу 52
3.3 Лизинг кәсіпкер қаруы 67
Қорытынды 75
Әдебиеттер тізімі 77
Кіріспе
Елдің қаржылық жүйесінің басты тобы болып халық шаруашылығы салаларының
Қазақстан экономикасының дағдарыстан шығуының негізгі шарты Қазақстан шаруашылығын құрылымдық
Өндіріс, айналым саласын қайта құру, шаруашылық жасаудың экономикалық жағдайын
Аталған дипломдық жұмыста лизинг арқылы инвестицияларды тарту, лизингтің
Аталған тақырыпты таңдауға бірнеше себептер болды. Біріншіден, лизингтік
Жұмыстың басты мақсаты ретінде лизингтік қатынастарға байланысты барлық әдебиеттерді
Жас, бірақ қарқынды дамып келе жатқан мемлекетіміздің экономикасын тұрақтандыру,
Жұмыста кестелер мен диаграммалар қатары көрсетілген, мерзімді әдебиет, монографиялар,
Таңдалған тақырып және «Ақша, Несие, Банктер» курсының арасында өте
І-бөлім Лизингтің негізгі теоретикалық аспектілері
1.1 Лизинг ұғымының пайда болуы мен экономикалық мәні
Қандай да болмасын күрделі экономикалық түсінік сияқты лизингтің де
Лизингтік мәміле, ең алдымен, лизинг берушімен, лизинг алушымен және
Лизингтің заты болып қандай да болсын пайдаланылмайтын заттар, соның
Типтік лизингтік мәміле мынадай болады.
1. Пайдаланушы (лизингтік қатынастарға кіргеннен кейін лизинг алушы) лизингтік
2. Лизингтік компания, жобаның таратылуына көзі жетіп, бұл жабдықты
3. Лизингтік компания (лизинг беруші), жабдықтың меншік иесі болғаннан
Үш жақты лизингтік мәміленің күрделі сызбасы №7 (34 бетте)
Аристотельдің өзі «Риторикада», байлық меншік құқығы негізінде мүлікті
Дәстүрлі лизинг америкалық тапқыштық болып саналады, лизингтік операциялардың есептеу
Лизинг туралы заңдардың алғашқыларының бірі – 1284 жылғы Уэльс
Кейде лизингті адал емес мақсаттарда да пайдаланылады, мәселен, несие
«Жалған» лизинг біздің елмен, оның көршілерінің де тәжірибесінде кездеседі.
Біздің елімізде қабылданған лизинг түрлерінен басқа, жабдық лизингінен өзге
1.2 Лизингтің нысандары, типтері мен түрлері
Лизингтің негізгі екі түрі бар: ішкі және халықаралық.
Ішкі лизингті жүзеге асырғанда лизинг беруші, лизинг алушы мен
Халықаралық лизингіні жүзеге асырғанда лизинг беруші немесе лизинг алушы
Егерде лизинг беруші Қазақстан Республикасының резиденті болса, онда лизинг
Егерде лизинг беруші Қазақстан Республикасының резиденті болмаса, онда лизинг
Оған қоса, «Лизинг туралы» заңдылық лизингтің 3 негізгі типін
ұзақ мерзімді лизинг – үш және одан көп жыл
орта мерзімді лизинг – бір жарым жылдан үш жылға
қысқа мерзімді лизинг – бір жарым жылдан кем уақыт
Қазіргі кезде дамыған елдердің шаруашылық тәжірибесінде әрқайсысы өзінің маманданым
Аса көп тарағандары:
жеделдік (сервистік) лизинг (operating lease)
- қаржылық (капиталдық) лизинг (Financial lease)
- қайтару (sale and lease bask
- үлестік лизинг (leveraged lease)
- тікелей лизинг (direct lease)
- сублизинг (sub- lease)
Осындай келісімдердің барлық барлық түрлері екі базалық лизингтің басқа
1) Оперативті (сервистік) лизинг (№1 сызба)
жеделдік (сервистік) лизинг – бұл ағымдағы жалдау туралы келісім.
Жеделдік лизингтің маңызды белгісі –лизинг алушының келісім-шартты мерзімінен бұрын
Жеделдік лизингтің негізгі объектілеріне тез ескіретін жабдықтар (компьютерлер, көшірме
Жеделдік лизинг шарты жалгер үшін өте тиімді екенін байқаймыз.
Бір жолғы жобаларды немесе тапсырмаларды жүзеге асырғанда жеделдік лизинг
Лизинг беруші не жабдық жасаушы көрсететін әртүрлі сервистік қызметті
Жеделдік лизингтің кемшліктері: лизингтің басқа нысандарына қарағанда жалға алу
Жедел лизингтік үдеріс үшін
Жалгер
4
(Лизингтік
компания)
1
Жалгер
жабдыққа тапсырыс;
жабдық үшін төлем;
жабдық;
жалгерлік төлемдер;
келісім-шарт мерзімі өткеннен кейін жабдықты қайтару.
№2 Сызба. Жедел (оперативті) лизинг
2) Қаржылық (капиталдық) лизинг (№2 сызба)
Қаржылық (капиталдық) лизинг жалға алушы салатын төлем есебінен жалға
Жеделдікке қарағанда қаржылық лизинг көбіне ұзақ мерзімдік банктік несиелерді
Қаржылық лизинг объектілеріне жылжымайтын мүлік (жер, ғимарат, құрылыс), сондай-ақ
Қаржылық лизинг ұзақ мерзімдік жалгерліктің екі – қайтару мен
Қаржылық лизингтік үдеріс үшін
Жалгер
4
(Лизингтік
компания)
Жалгер
жабдыққа тапсырыс;
жабдық үшін төлем;
жабдық;
жалгерлік төлемдер;
№3 Сызба. Қаржылық лизинг
Қаржы лизингiн құқықтық реттеу
1. Қаржы лизингi туралы заңдар Қазақстан Республикасының Конституциясына негiзделедi
2. Егер Қазақстан Республикасы бекiткен халықаралық шартта Қазақстан Республикасының
Негiзгi ұғымдар
Осы Заңда мынадай негiзгi ұғымдар пайдаланылған: қаржы лизингi (бұдан
1) лизинг нысанасын лизинг алушының меншiгіне беру және (немесе)
2) лизинг мерзiмi лизинг нысанасының пайдалы қызмет ету мерзiмiнiң
3) лизинг төлемдерiнiң лизингтің бүкiл мерзiмi ішіндегі ағымдық (дисконтталған)
лизинг бepуші - тартылған ақша және (немесе) өз ақшасы
лизинг алушы - лизинг шартының талаптарына орай кәсiпкерлiк мақсаттар
лизинг мәмiлесi - лизингке қатысушылардың азаматтық құқықтар мен мiндеттердi
лизинг қызметi - лизинг берушiнiң лизинг шартының талаптарын орындау
тұтынылмайтын заттар - пайдаланылған кезде тозатын, бiрақ пайдалану процесiнде
сатушы - лизинг берушi лизинг нысанасын сатып алу -
лизинг мүмiлесiне қатысушылар - жеке кәсiпкерлер болып табылатын жеке
лизинг мерзiмi - лизинг нысанасы лизинг шартына сәйкес лизинг
Лизингтiң нысандары мен түрлерi
Осы Заңмен лизингтiң мынадай негiзгi нысандары мен түрлерi реттеледi.
1. Лизингтiң нысандары:
1) iшкi лизинг. Iшкi лизингтi жүзеге асырған кезде лизинг
2) халықаралық лизинг. Халықаралық лизингтi жүзеге асырған кезде лизинг
2. Лизингтiң түрлерi:
1) қайтару лизингi - лизингтiң бiр түрi, ол бойынша
1-1) қайталама лизинг - лизинг берушiнiң өз меншiгiнде қалған
2) банк лизингi - лизингтiң бiр түрi, мұнда лизинг
3) толық лизинг - лизингтiң бiр түрi, ол бойынша
3-1) сублизинг - лизинг алушы (сублизинг берушi) осы Заңның
4) таза лизинг - лизингтiң бiр түрi, ол бойынша
Лизинг нысанасы
1. Үйлер, ғимараттар, машиналар, жабдықтар, құрал-саймандар, көлiк құралдары, жер
2. Бағалы қағаздар мен табиғи ресурстар лизинг нысанасы бола
3. Заң актiлерiнде заттар мен жер учаскелерiнiң жекелеген санаттарын
4. Лизинг берушiнiң меншiгiнде қалған лизинг нысанасы, лизинг шарты
Мұндай лизинг нысанасын лизингке одан әрi берген кезде сатушыны
Лизинг нысанасына меншiк құқығы
1. Лизинг алушыға уақытша иеленуге және пайдалануға берiлген лизинг
2. Лизинг алушы жойылған немесе банкротқа ұшыраған кезде лизинг
Лизинг алушы банкротқа ұшыраған кезде лизинг нысанасы конкурстық массаға
Лизинг нысанасына тыйым салуға және оны тәркiлеуге жол берiлмейдi.
3. Егер лизинг шартында өзгеше көзделмеген болса лизинг нысанасын
4. Лизинг алушы өз қаражаты есебiнен және лизинг берушiнiң
5. Лизинг алушы лизинг берушiнiң келiсiмiнсiз жүргiзген ажыратуға болмайтындай
6. Лизингке тапсырылған мүлiктiң меншiк, шаруашылық жүргiзу және оралымды
Сублизинг
1. Егер Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде немесе лизинг шартында
Бұл орайда лизинг алушының лизинг шарты бойынша лизинг төлемдерiн
2. Сублизинг шартын лизинг шартының мерзiмiнен асып кететiн уақытқа
3. Егер заң актiлерiнде немесе лизинг шартында өзгеше көзделмеген
4. Егер лизинг шартында өзгеше көзделмеген болса лизинг шартын
5. Егер лизинг шарты осы Заңда, Азаматтық кодексте немесе
Лизинг алушының құқықтарын қорғау
Лизинг алушыға оның лизинг нысанасына құқығын қорғау меншiк құқығын
Лизинг алушының лизинг шартының қолданылу кезеңiнде талап-арыз беруге және
Лизинг нысанасының лизинг алушының меншiгiне көшуi
Лизинг шартында лизинг алушының лизинг нысанасын алдын ала анықталған
Лизинг қызметiн лицензиялау
Лизинг берушi ретiнде банктердiң және банк операцияларының жекелеген түрлерiн
Жеке кәсiпкерлер болып табылатын өзге заңды тұлғалар мен жеке
Лизинг берушiнiң құқықтары мен мiндеттерi
1. Лизинг берушi:
1) өзiне тиесiлi төленбеген лизинг төлемдерiн, сондай-ақ шығынның орнын
2) лизинг шартына сәйкес лизинг алушының лизинг шартының талаптарын
3) лизинг алушы лизинг нысанасын қайтару жөнiндегi мiндеттемелерiн бұзған
4) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларда лизинг алушыдан лизинг
2. Лизинг берушi:
1) лизинг алушымен келiсiлген лизинг нысанасын лизинг шартының талаптарымен
2) сатып алу-сату шартын жасаған кезде лизинг нысанасы белгiлi
2-1) лизинг нысанасы жаңа лизинг алушының иеленуi мен пайдалануына
3) лизинг нысанасын лизинг алушыға лизинг шартында келiсiлген талаптармен
3. Лизинг шартында лизинг берушінiң Қазақстан Республикасының заң актiлерiне
Лизинг алушының құқықтары мен мiндеттерi
1. Лизинг алушы:
1) лизинг нысанасын лизинг шартының талаптарымен иеленуге және пайдалануға;
2) лизинг нысанасының сапасына және жиынтықтылығына, оны жеткiзу мерзiмiне
3) егер лизинг шартында өзгеше белгiленбесе, лизинг беруші лизинг
4) егер лизинг шартында өзгеше белгiленбесе, лизинг берушi лизинг
5) егер лизинг шартында өзгеше белгiленбесе, лизинг нысанасы жеткiзiп
6) лизинг берушi лизинг шартының талаптарын орындамаса не тиiстi
7) егер лизинг шартында өзгеше белгiленбесе, егер лизинг алушы
2. Лизинг алушы:
1) лизинг нысанасын лизинг шартында көзделген тәртiппен қабылдауға;
2) лизинг төлемдерiн дер кезiнде төлеп тұруға;
3) лизинг нысанасын лизинг шартына сәйкес оның мақсатына сәйкес
4) лизинг нысанасындағы қалыпты тозуды және тараптар келiсiп алған
5) егер лизинг шартында немесе заң актiлерiнде өзгеше көзделмеген
6) егер шартта және Қазақстан Республикасының заңдарында өзгеше көзделмеген
3. Лизинг шартында лизинг алушының Қазақстан Республикасының заң актiлерiне
Сатушының құқықтары мен мiндеттерi
Сатушының құқықтары мен мiндеттерi Қазақстан Республикасының заңдарына және сатып
Лизинг шарты лизинг берушiнiң, лизинг алушының және сатушының қатысуымен
Лизингке қатысушылардың жауапкершiлiгi
1. Лизинг берушiнiң, лизинг алушының және сатушының жауапкершiлiгi лизинг
2. Лизинг нысанасын сатушы, сатушы мен лизинг берушiнiң арасында
Сатушымен арадағы қатынастарда лизинг алушы мен лизинг берушi ынтымақтас
3. Егер лизинг шартында өзгеше көзделмеген болса, сатушыны таңдау
4. Лизинг берушi сы Заңның 11-бабы 2-тармағының 2) және
Лизинг шарты
1. Лизинг берушi лизинг шарты бойынша сатушыдан өз меншiгiне
2. Лизинг шартының мынадай елеулi талаптары болуы тиiс:
1) шарттың нысанасы;
сатушыны және лизинг нысанасын кiмнiң таңдап алғаны көрсетiлген лизинг
лизинг нысанасын лизинг алушыға берудiң шарттары мен мерзiмi;
лизинг төлемдерiнiң мөлшерi мен кезеңдiлiгi;
лизинг нысанасының құны;
шарттың қолданылу мерзiмi;
егер лизинг нысанасының лизинг алушының меншiгiне ауысуы шартта көзделген
лизинг нысанасының сипаттамасы;
9)-13) Осы талаптар болмаған жағдайда лизинг шарты жасалмаған болып
3. Тараптардың келiсiмi бойынша лизинг шартына өзге де ережелер
4. Лизинг шарты жазбаша түрде жасалуға тиiс. Лизинг шартының
Лизинг шартының қолданылуы
1. Лизинг шартының мерзiмiн осы Заңның 2-бабында белгiленген ережелердi
2. Егер заңдарда немесе лизинг шартында өзгеше көзделмеген болса,
3. Лизинг шарты тараптар өздерiнiң барлық мiндеттемелерiн орындап болған
Лизинг шартын өзгерту және бұзу
Лизинг шартын өзгерту және бұзу Қазақстан Республикасының азаматтыє заңдарында
Лизинг берушiнi немесе лизинг алушыны ауыстыру
Егер осы Заңда, лизинг шартында немесе Қазақстан Республикасының заң
Лизинг нысанасын лизинг алушыға беру
1. Егер лизинг шартында немесе сатып алу-сату шартында өзгеше
2. Егер лизинг шартында өзгеше көзделмесе, лизинг нысанасы лизинг
3. Сатушы лизинг нысанасын сатып алу-сату шарты бойынша мiндеттемелердi
4. Лизинг нысанасы лизинг шарты бойынша оны пайдалану мақсаттарына
Лизинг нысанасына байланысты мүлiктiк тәуекелдер
1. Лизинг нысанасының сақталуы үшiн, сондай-ақ оны техникалық құжаттамада
2. Лизинг шартында лизинг берушiнiң немесе лизинг алушының лизинг
3. Егер лизинг нысанасын сақтандыруға мiндеттi тарап лизинг шартының
4. Лизинг нысанасының жойылуы, жоғалуы, бүлiнуi, ұрлануы немесе лизинг
Лизинг төлемдерi
Лизинг төлемдерi - лизинг шартын жасаған кездегi баға бойынша
1) лизинг шартына сәйкес лизинг берушiге лизинг нысанасын сатып
2) лизинг бойынша сыйақы.
Лизинг есебi
Лизинг есебi бухгалтерлiк есеп жөнiндегi заңдардың талаптарына сәйкес жүргiзiледi.
Лизинг нысанасын қайтару
1. Лизинг алушы лизинг нысанасын, егер лизинг шартында лизинг
2. Лизинг нысанасы қалыпты тозуды ескере отырып, лизинг алушы
3. Қайтарылатын лизинг нысанасының жай-күйi осы баптың 2-тармағында көзделген
4. Егер лизинг нысанасы лизинг алушының дұрыс пайдаланбауы салдарынан
5. Егер лизинг алушы лизинг нысанасын қайтаруға мiндеттi болғанымен,
Лизинг нысанасын талап ету
1. Лизинг берушiнiң, егер лизинг шартында өзгеше көзделмесе, лизинг
2. Лизинг берушiнiң лизинг нысанасын мына жағдайларда:
1) егер лизинг алушының лизинг нысанасын пайдалануы лизинг шартының
2) егер лизинг алушы лизинг берушiнiң лизинг нысанасына қол
3) егер лизинг алушы белгiленген көлемдегi лизинг шарты бойынша
3. Лизинг нысанасын даусыз талап ету Қазақстан Республикасының Азаматтық
4. Сот бµйрығын шығару үшiн лизинг берушi:
1) өтiнiш;
2) лизинг шартын;
3) өтiнiш берерден кемiнде бiр ай бұрын лизинг алушыға
4) лизинг алушының лизинг төлемдерiн нақты төлегенiн растайтын құжаттарды
5. Лизинг алушы сот бұйрығының көшiрмесiн алған күннен бастап
Лизинг қызметiн жүзеге асыру режимi
Осы Заңға сәйкес жүзеге асырылатын лизинг қызметiне Қазақстан Республикасының
Қазақстан Республикасының кеден заңдарында белгiленген тауарларды уақытша әкелу мен
Осы Заңды бұзғаны үшін жауапкершiлiк
Осы Заңды бұзу Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген жауаптылыққа әкеп
3) Қайтарымдық лизинг (№3 сызба)
Қайтару лизингі екі келісімдер жүйесі, онда жиесі жабдықты басқа
Қайтарымдық лизингтік үдерісі үшін
1
Лизингтік компания
2
жабдық бағасы;
жалгерлік төлемдер;
№3 Сызба. Қайтарымдық лизинг
4) Үлестік лизинг (үшінші жақтың қатысуымен) (№4 сызба)
Үлестік лизинг – мәміледе үшінші жақтың қатысуын қарастыратын,
Үлестік лизингтік үдеріс үшін
4
Жалгер
2
1
6 1
Өндіруші
Жалгер
жабдыққа тапсырыс;
жалгерге регресс құқығынсыз 80 пайыздық несие;
жабдыққа төлем;
несие бойынша төлем;
жабдық;
несиелік төлемдер;
№4 Сызба. Үлестік лизинг
5) Тікелей лизинг (№5 сызба)
Тікелей лизингте жалгер лизингтік фирмамен талап етуші жабдықты сатып
Тікелей лизингтік үдеріс үшін
Өндіруші
(лизингтік бөлімше)
жабдық;
жалгерлік төлемдер;
№5 Сызба. Тікелей лизинг
6) Сублизинг (№6 сызба)
Сублизинг – сублизинг келісімімен рәсімделетін, лизинг затын пайдалану құқығы
Сублизингте, сублизингті жүзеге асыратын тұлға, лизинг затын лизинг берушіден
Лизинг затын сублизингке бергенде лизинг берушінің жазбаша түрдегі келісімі
Халықаралық лизингің бір түрі болып саналатын, халықаралық сублизинг, сондай-ақ
Сублизингте негізгі жалгер жалгерлік төлемді алу үшін артықшылық құқыққа
1. Егер Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде немесе лизинг шартында
Бұл орайда лизинг алушының лизинг шарты бойынша лизинг төлемдерiн
2. Сублизинг шартын лизинг шартының мерзiмiнен асып кететiн уақытқа
3. Егер заң актiлерiнде немесе лизинг шартында өзгеше көзделмеген
4. Егер лизинг шартында өзгеше көзделмеген болса лизинг шартын
5. Егер лизинг шарты осы Заңда, Азаматтық кодексте немесе
Сублизингтік үдеріс үшін
1
Жалгер
2
1
Тұтынушы
жабдық;
жалгерлік төлемдер;
№6 Сызба. Сублизинг
7) Лизбэк (Sale and Leasebask)
Лизбэк келісімі бойынша, жерге, ғимаратқа немесе жабдыққа ие фирма,
Бірақ осы кезде сатушы меншікті пайдалануға құқығын сақтайды. Несиемен
№7 Сызба
3 жақты лизингтік мәміледегі лизингтік үдерістің қорытындыланған ұйымы
Л
1. Лизинг алушыдан тапсырыс алу 2. Лизинг алушының төлеу
Қандай да болмасын лизингтік келісім-шартта бар болатын
элементтер
Объект.
Жабдықтау мерзімі.
Жалгерлік мерзімі.
Жалгердің меншік құқығы.
Қауіп-қатер, жауапкершілік, техникалық кепілдік.
Жабдықты пайдалану.
Күту, жөндеу және модификация.
Шығындар, жазатайым оқиғалар.
Сақтандыру.
Жалгерлік төлемдер, комиссиялар.
Төлемдерді уақытын асырған үшін өсімақылар
Сатып алу мүмкіндігі.
Келісімді бұзу шарты.
Жабдықты қайтару.
Салықтар, баж алымы.
Жаңа жағдайлардың пайда болуы.
Жақтардың қосымша құқықтары.
Даулар мен төреліктерді ретке келтіру.
Ұстап қалатын жағдайлар ( келісім-шарт кепілді алғаннан кейін ғана
Қажетті ақпаратты міндетті түрде ұсыну міндеттемесі (мәселен, баланс).
Кейіннен заңды мұрагері болатын жақтардың қолдары.
Жақтардың орналасқан орыны.
Қосымша (материалдары сипаттау және т.с.).
Қалдық бағаның кепілдігі
Банктердің кепілдігі.
1.3 Лизингтік қатынастардың субъектілері мен объектілері
Лизингтік мәмілеге әдетте бірнеше субъектілер қатысады:
- Лизинг беруші - тартылған немесе өз ақшалай
- Лизинг алушы – лизинг затын белгілі бір бағаға,
- Мүліктің сатушысы (жабдықтаушы) – лизинг берушімен сатып алу-сату
- Банк (немесе басқа несиелік мекеме), келісім затын сатып
Лизингтік қызмет нарығында төмендегідей арнайы субъектілерді бөліп қарауға болады:
Сақтандыру компаниялары, лизингтік мәмілелер кезінде туындаған әртүрлі қауіп-қатерден
Лизингтік Компаниялардың Ассоциациясы (лизингтік компаниялардың, банктердің және лизингпен айналысатын
а) оған кіретін ұйымның қызметін үйлестіру және олардың қаражатын
б) мемлекеттік басқармалармен бірлесіп, Қазақстан Республикасының лизингтің дамуының стратегиялық
в) заңдылық актілерінің жобаларын дайындау;
г) халықаралық ассоциативтік қоғамдық ұйымдар жұмысына қатысу.
Лизингтің қандай да болмасын субъекті Қазақстан Республикасының резиденті, резиденті
Дамыған елдерде қаржылық лизингтің жағдайын зерттеу лизингке беретін жабдықтың
Көліктік (көліктік ұшақтар, автомобильдер, теңіз кемелері, темір жол вагондары
Байланыс жабдықтары (радиостанциялары, спутниктер, пошталық жабдықтар және т.с.)
Ауылшаруашылығы жабдықтары
Құрылыстық (крандар, бетон араластырғыштар және т.с.)
және көптеген басқалары.
II-бөлім Қазіргі кездегі лизингтің мәселелері
2.1 Астана қласында лизинг негізінде транспорттық құралдармен қамтамасыз ету
Бүгінгі күні барлық мемлекеттерде несиенің лизингтік түрі өте кең
Кәсіпкерлердің несиенің бұндай түрімен кездескендегі туындайтын сұрақтарға ТӘБ өз
ТұранӘлем Банкі өзіне жабдықтаушылра таба ала ма?
ТӘБқұрал жабдықтарды әкелетін жабдықтаушылармен бірқатар келісім шарт жасасты. Бұл
Қаржыландыру шарттары?
Істеп тұрған бизнесс (басқа заңды тұлғалардың кепілдемесі негізінде бастапқы
Жобаның минималды сомасы 50 000$.
Аванстық төлем келісім шарт сомасынан жылдық пайыздамасы 20-30%
Лизинг ставкалары:
Номиналды жылдық ставкасы 18-25%
Орта нақты жылдық ставкасы 18-25%
5 жыл мерзіміне
тұтынушы сұрауы бойынша жабдықтаушын іздеп табу.
Қандай шығындар жоспарланады?
Жобаны экспертизадан өткізу шығындары (жоба сомасынан 0,3%)
Лизинг затын сақтандыру
Бұрын қолданылған немесе ерекше құралдарды эксперттік бағалаумен байланысты шығындар.
Жоғары пайыздық мөлшерлеме (номиналды)?
Басқа қарапайым несиеге қарағанда лизинг жоғары пайыздық мөлшерлемені қажет
Ставка деңгейіне не әсер ете алады?
Пайыздық мөлшерлеме деңгейі, басқа шарттар сияқты, Несиелік Комитетпен анықталады.
Қандай несиелік жеңілдіктер?
Инвестициялар туралы жаңа заңына сәйкес, Лизингалушының адресті салық және
Амортизацияға байланысты қандай артықшылықтары бар?
Егер лизингкке алынған құрал жабдық жаңа болатын болса, онда
Залогтың қажеті бар ма?
Қосымша кепілдемелермен қамтамасыз ету тек басқа өткізу нарығы жоқ,
Жобаны қарастыру мерзімі?
Жобаны қарастырудың стандартты мерзімі 2 – 3 аптаға созыла
Қарызды уақытынан ерте өтеп тастау мүмкіндігі бар ма, және
Егер Лизинг алушы өз қарызын ертерек төлеп тастағысы келсе,
Артықшылықтары
Кепілдемемен қамтамасыз етудің қажет еместігі;
Бизнес-жоспарды көрсету қажеттілігінің болмауы;
Жабдықтаушыны табудағы ықпалдастық;
Жабдықтаушылармен жұмыс істеудегі пайдалар;
Қосымша қызмет комплексі: тексерілген кедендік брокерлер, заңгерлер, есепшілер, консультанттар;
Лизинг қарапайымдылығы;
Келісімшарттарды құрудағы көмек;
Жобаларды қарастыру мерзімінің қысқартылуы;
Кепілдемені экспертті тексеруге комиссияның жоқтығы
Лизинг келісімшарты жұмыс істеу барысындағы қосымша инвестициялар жасау мүмкіндігі;
Тәуекелдің төмендеуі
Транзакциялау кезіндегі үнемділік;
Ақша қаражатына жедел қол жетуі;
Айналым қаражатының басқа жаққа бұрылып, ағып кетуінің азаюы, таза
Лизингтік төлемдерінің икемді жүйесі;
Айналым қаражатына деген «Ұзын ақша»;
Нақты ставкасы банктерге қарағанда төмендігі;
Алғашқы жылда салық салынатын пайданың төмендетілуі;
Лизингтік төлемдерге байланысты пайыздық аударымдары шығыстарға жатады, соған байланысты
2.3 Ауыл шаруашылығындағы лизинг рөлі
Ауыл шаруашылығында лизингті ұйымдастырудың 2001 жылға арналған ережесі
1. Жалпы шарттар
. Осы Ереже "2001 жылға арналған республикалық бюджет туралы"
2. Қаражат жаңа ауыл шаруашылығы техникасын сатып алып, кейіннен
3. Лизингті жүргізу үшін Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлігі
4. Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі Ауылшарминінен және Ұйыммен қаражатты
5. Пайдаланылуы Лизинг ережелерінде жүзеге асырылатын машина жасау өнімдерінің
6. Ұйым лизинг беруші ретінде әрекет етеді және қаражаттың
7. Лизинг алушыға Техниканы Лизингке берген ретте Ұйымның Қаражатты
8. Мыналар Лизинг субъектілері болып табылады:
1) лизинг беруші - Ұйым;
2) сатушылар - ауыл шаруашылығы техникасын жеткізушілер (бұдан әрі
3) лизинг алушылар - Лизинг заттарын Лизинг шарты ережелерінде
2. Лизингтік операцияларды жүргізу
9. Лизинг беруші мен лизинг алушы Лизинг ережелері, тараптардың
10. Лизинг шарты бойынша міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз ету тәсілдері
11. Лизинг беруші Техниканы лизинг алушыға бергенге дейін Сатушылар
ұсынған шот-фактураға сәйкес Техниканы өзінің бухгалтерлік теңгеріміне кіріске алады.
12. Лизинг алушы өз кезегінде, келіп түскен Техниканы Лизингке
13. Жылжымалы мүлік Лизингінің шарты жылжымалы мүлік кепілзатын
тіркеуді жүзеге асыратын органдардың міндетті мемлекеттік тіркеуіне жатады.
14. Техника бойынша Лизинг мерзімі 7 жылға дейін болады.
15. Лизинг беруші Ауылшарминімен келісім бойынша өз пайдасына сыйақы
(мүдде) ставкасын жылдықтың 5 пайызына дейінгі мөлшерде тағайындай алады.
16. Лизинг шарты өзіне мыналарды енгізуі тиіс:
1) Лизинг шартының мәнісі және оның сипаттамасы;
2) Лизинг затын Сатушының атауы;
3) Лизинг алушыға Лизинг затын беру ережелері мен мерзімі;
4) лизингтік төлемдер мөлшері және кезеңділігі;
5) Лизинг затының құны;
6) Лизинг шартының қолданылу мерзімі;
7) егер шартта Лизинг затының лизинг алушының меншігіне өтуі
8) Лизинг затын ұстау және жөндеу тәртібі;
9) Лизинг затын сақтандыру;
10) Лизинг затын лизинг берушінің атына міндетті мемлекеттік тіркеуді
11) лизинг алушының Лизинг шарты бойынша міндеттемелерін орындауына лизинг
12) тараптардың жауапкершілігі;
17. Лизинг субъектілері оны жүзеге асыру және ұйымдастыру барысында
3. Ауыл шаруашылығында Лизингті қаржыландыру үшін бөлінген қаражаттың пайдаланылуын
18. Несиелік қаражатты Ауылшарминінің бюджеттік шотынан Ұйымның шоты есебіне
9. Ұйым:
1) ай сайын есепті айдан кейінгі айдың 15-інен кешіктірмей
Ауылшарминінен және Қаржыминіне бөлінген несиелік қаражаттың пайдаланылуы туралы есеп
2) тоқсан сайын есепті тоқсаннан кейінгі айдың 15-інен кешіктірмей
лизинг алушылардан төлемдердің түсуі туралы Қаржыминінен және
Ауылшарминінен есеп ұсынады.
20. Ауыл шаруашылығында Лизинг ұйымдастыруға арнап бөлінген
Қаражаттың мақсатты пайдаланылуын және республикалық бюджетке уақытылы қайтарылуын бақылауды
Келер жылы лизинг жолымен ауыл шаруашылығына қажетті тұқым себу,
Республика Үкіметі осыдан бес жыл бұрын лизинг жүйесі арқылы
«ҚазАгроҚаржы» компаниясы басқармасының төрағасы Ибрагим Тағашевтің айтуына қарағанда, лизинг
2.4 Өндірістік кәсіпорындардың дамуындағы лизинг рөлі
Қазақстан Республикасында мемлекеттік эконоиканы көтеру мақсатында көптеген шаралар өткізіледі.
Ауыл шаруашылығын дамыту үшін отандық кәсіпкерлерге өте көп көмек
2000 2001 2002 2003 2004
өнеркәсіптің өндіріс пен кәсіпорындардың саны
14326 13343 13177 12707 12519
өнеркәсіптік өндірістің көлемі, млрд. тенге
1798,3 2000,2 2336,9 2836 3733,8
өнеркәсіптік-өндірістің персоналдың саны, мың Адам
653,8 664,5 671,2 629,6 636,4
негігі қызметінен табыс, млн.теңге
358164 298770 401087 588015 1023289
Кесте 1 Өндірістің жұмысының негізгі көрсеткіштерінің динамикасы
Қаржылық инвестициялар өте икемді шара болып табылады. Барлық мәселелерді
Негізгі капиталға жұмсалған инвестициялар 2005 жылдың қаңтар-мамыр айларында 609,4
Ауыл шаруашлығы өте әлсіз болғандықтан, оған көп кәсіпкерлер барғысы
Қазіргі кезде шаруашылықтың өзіндік жарғылық капиталынсыз техниканы алудың бірнеше
Лизинг бағасы ссуда бағасынан төмен немесе тең тек белгігі
Ауыл шаруашылық техникасын несие арқылы немесе лизингке алудың есептеулерін
А. Несие арқылы техниканы алу /1,3,5/
Шаруашылыққа өнім өндіру үшін 43 785 мың.тг. сомасына астық
Бұл жағдайда толық шығын 56 044,8 мың.теңгеге (430785+12 259,8)
Несие екі жылға және төлемдері азаю шартымен берілетін болғанда,
Бұл жағдайда астық жинау техникасына кететін шығындар 56 920,5
Қайтару жылы Несие бойынша негізгі қарыз Несие үшін төленетін
Жылдық қайтару Қайтарылмаған бөлігі
Бірінші 21 892,5 21 892,5 8 757 30 649,5
Екінші 21 892,5 0 4 378,5 26 271,0
Барлығы: 43 785 - 13 135,5 56 920,5
Кесте 2 Жылдық 20% төлемдермен несие бойынша төлемдер, мың.тг.
Ә. Техниканы лизингке алу есептеулері.
Қазақстандағы қолданылатын лизинг бойынша төлемдер, мынадан құралады:
Объект үшін алғашқы төлем – 10%;
Жалдамалық төлемдер (соңғы жылы алынбайтын, төленбеген техниканың сомасынан 3%);
Сақтандыру төлемдері (лизинг уақыты үшін 2,5%);
Лизинг объектісінің бағасынан жалдық төлемдерінен.
5 жылдық келісім шарт бойынша астық жинау техникасын алған
Алғашқы төлемдері 43 785 мың.тг * 0,10% = 4
Сақтандыру төлемі: 43 785 мың.тг. * 2,5% = 1
Қайтарылмаған (қалдық) бағасы тең: 43 785 – 7 378,5
лизинг объектісінің бағасын өтудің жыл сайынғы төлем тең: 39
Арендалық төлемдер есептеулері:
Келген кездегі: 39 406,5 * 3% = 1 182,2.
Лизингтік төлемдерінің өзгеруі 3 кестеде берілген.
Төлемдер аты Түскен сәтіндегі төлемдер Жыл сайынғы төлемдер Барлығы
1 2 3 4 5
1.Алғашқы төлем 4 378,5
4 378,5
2.Арен-далық төлем 1 182,2 945,76 709,32 472,88 236,44 -
3.Сақтан-дыру төлемдері 1 094,6
1 094,6
4.Жыл сайынғы төлемдер - 7 881,3 7 881,3 7
Барлығы: 6 655,3 8827,06 8590,62 8354,18 8117,74 7881,3 48426,2
Кесте 3. Астық жинау техникасын лизингке алғандағы жыл сайынғы
2.5 Әртүрлі субъектілер үшін лизингтің артықшылықтары мен кемшіліктері
Жағымды сәттері
Лизинг барлық лизингтің қатынастар субъектілері үшін қызықты: жабдық тұтынушысына,
Аталған кезеңде Ресейде қалыптасқан экономикалық жағдайлардың ерекшеліктерін есепке алғандағы
A) Мемлекет үшін. Қалыптасқан экономикалық жағдай мен инвестициялық
Бұл қаржылық құрал инвестициялық қызмет үшін қаржылық қаражатты жұмылдыруға
Өзінің механизмі арқылы өндірісті жабдықтау мақсатына инвестициялық ресурстарды кепілді
Мемлекет, лизингтік қызметті ынталандыра отырып, ол үшін мәселен, салықтық
B) Лизинг алушы үшін
Рентабельді жоба болғанда тұтынушы жабдықты алып, ірі, бір кездегі
Кәсіпорынның мүлкіне салықты азайту, лизинг объектісінің бағасы міндетті емес,
1995 жылы бірінші шілдеде Ресей Федерациясының Үкіметімен №1 «Өнім
«Лизинг туралы» заңға сәйкес лизингтің объектісін құрайтын және негізгі
Лизинг алушыда бухгалтерлік есеп қарпайым, себебі негізгі қаражаттар, өтелімге
Лизинг келісімінде қарызды төлеудің ыңғайлы, жеңіл сызбасын пайдалану қарастырылған.
Барлық аталған жағдайларға банктің өзі лизинг алушы болатын жағдайды
C) Лизинг беруші үшін
Инвесторлар ретіндегі лизинг компаниялары үшін лизинг төлеуге қабілеті жоқ
Соңғы төлемге дейін лизинг беруші жабдықтың заңды меншік иесі
Банкроттық жағдайында лизинг алушы міндетті түрде лизинг компаниясына
Лизинг беруші лизинг алушыға, пайдаланғанына бақылау әрқашан мүмкін бола
Үш жылдан кем емес әрекет ету мерзімідегі қаржылық лизингтің
Лизинг беруші халықаралық лизинг объектісі болып табылатын РФ аумағына
D) Лизингтік мүлікті сатушылар үшін.
Лизингті дамытуда жабдықты тұтынушы ретінде лизингті алушы ғана мүдделі
Лизинг түсінігі ресейлік ресми қаржылық лексикасына, коммерциялық банктердің
Алғашқы кезеңде банкілер үшін, онда олар тікелей лизинг алушы
Әлемдік лизингтің нарықтың дамуының жарты ғасырлық тарихының талдауы лизингті
банктер құрылымында құрылған лизингтік қызметтер;
(2) банктер құрған бесаспап лизингтік компаниялар;
өз өнімінің жартысын лизингілейтін, машина мен жабдық өндіретін ірі
жабдықтау мен техникалық қызмет көрсету мен маманданған, ірі фирамалар
Ресейлік жағдайда лизингті ұйымдастырудың тағы да екі нұсқасы бөлініп
Ішкі ведомствалық тапсырмаларды шешу үшін министрліктер мен ведомствалар құрған,
Шетел инвесторлары құрған, лизингтік компаниялар.
Алғашқы екі нұсқасы қаржылық лизинг үшін сипатты болса, соңғы
«Ақша, Несие, Банктер» пікірінше, №1, және 2, яғни қаржылық
Қазақстанда лизингті ұйымдастырғанда банк шығады, бұл кезең үшін лизингтік
Банктер үшін (негізінен орта және ұсақ) өзі де күрделі
Лизингтік қызметтің спецификасы банк қызметінің «тізіміне кіру» қиын. Арнайы
Лизингтік мүлік туралы ақпаратты толықтыруға, лизингтік мүліктің, лизингтік төлемдердің
Лизингтік мүлік коммерциялық банктің балансында бола отырып, оны ауырлатады.
Сонымен қатар, қауіп-қатерді азайтатын инвестициялық қызметті жүзеге асыру үшін
Қазір лизингтік операциялардың көлемі бойынша аса көп потенциалды аталып
Қандай да болмасын лизингтік компания шешетін, алғашқы кезектегі мәселе,
III-бөлім Қазақстандағы лизингтік қатынастарды дамыту бағытында жүргізілетін негізгі іс-шаралар
3.1 Мемлекеттік реттеу
Жылжымалы мүліктің қаржы лизингі шартын мемлекеттік тіркеу ережесі
жалпы ережелер
1. Осы Ереже жылжымалы мүлiктiң қаржы лизингi шартын (бұдан
2. Лизинг шарты мiндеттi түрде мемлекеттiк тiркеуге жатады.
Лизинг шартына өзгерiстер мен толықтырулар, егер лизинг берушiнi немесе
3. Сублизинг шарты тiркелуi тиiс:
1) лизинг шарты немесе сублизинг шарты тараптарының бiреуiнiң талабы
2) егер лизинг шартымен оның мерзiмiнен бұрын тоқтатылуы оған
4. Лизинг мәнiн уақытша иелену және пайдалану құқығы лизинг
5. Лизинг шартын мемлекеттiк тiркеу лизинг мәнiне лизинг берушiнiң
6. Лизинг шартын мемлекеттiк тiркеу Жылжымалы мүлiктiң қаржы лизингi
7. Лизинг шартын мемлекеттiк тiркеу лизинг берушiнiң не лизинг
8. Осы Ереже сублизинг шартын мемлекеттiк тiркеуге қолданылады.
Лизинг шартын мемлекеттік тіркеу үшін ұсынылатын құжаттар, олардың мазмұны
9. Лизинг шартын мемлекеттiк тiркеу үшiн өтiнiш берушi тiркеушi
лизинг шартын мемлекеттiк тiркеу туралы жазбаша өтiнiш;
екi данада лизинг шарты;
егер лизинг берушi банк немесе банктiк операциялардың жекелеген түрлерiн
егер лизинг мәнi мiндеттi түрде мемлекеттiк тiркеуге жататын жылжымалы
Бұдан басқа, жоғарыда көрсетiлген құжаттармен бiрге:
1) жеке кәсiпкер болып табылатын жеке тұлға тiркеушiге жеке
2) заңды тұлғаның өкiлi заңды тұлғаны мемлекеттiк тiркеу туралы
10. Лизинг шартын мемлекеттiк тiркеу үшiн берiлетiн өтiнiш мыналарды
1) тiркеушi органның атауы;
2) өтiнiш берушiнiң атауы және орналасқан жерi (заңды тұлға
3) өтiнiш берушiнiң жеке басын куәландыратын құжаттың, сондай-ақ заңды
4) лизинг шартының жасалған күнi және орны;
5) қоса берiлетiн құжаттардың тiзiмдемесi;
6) өтiнiш берушiнiң немесе оның өкiлiнiң қолы.
Сублизинг шартын мемлекеттiк тiркеу үшiн берiлетiн өтiнiш, жоғарыда көрсетiлген
лизинг мәнiн сублизингке беруге лизинг берушiнiң келiсiмi туралы мәлiмет,
лизинг шартының мемлекеттік тiркелуiне сiлтеме (тiркеу N және күнi).
11. Лизинг шарты мемлекеттiк тiркеуге, заңнамамен белгiленген талаптарға сәйкес
Мемлекеттік тіркеу тәртібі және мерзімі
12. Лизинг шартын мемлекеттiк тiркеу құжаттар қабылданған кезден бастап
13. Қажеттi құжаттарды алған кезден бастап тiркеушi орган мынаған
1) мемлекеттiк тiркеуге түскен құжаттардың есебiн жүргiзу журналына өтiнiштi
2) өтiнiш берушiге өтiнiштiң күнi және нөмiрi көрсетiлiп, тапсырылған
3) өтiнiштегi мәлiметтердiң дұрыстығн тексеруге;
4) Жылжымалы мүiктiң қаржы лизингi шарттарының тiзiлiмiне осы Ереженiң
5) мемлекеттiк тiркеу жүзеге асырылғаннан кейiн лизинг шартының мемлекеттiк
14. Егер лизинг шарты нотариалды түрде куәландырылмаса және лизинг
Лизинг шартын мемлекеттік тіркеу орны
15. Мәнi мiндеттi түрде мемлекеттiк тiркеуге жататын мүлiк болып
16. Мәнi мiндеттi түрде мемлекеттiк тiркеуге жатпайтын мүлiк болып
Егер лизинг алушы Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты мекемесi, филиалы
Мемлекеттік тіркеу органдарының құжаттамасы
17. Лизинг шартын мемлекеттiк тiркеу жөнiндегi қызметтi жүзеге асыру
Мемлекеттік тіркеуге түсетін құжаттардың есебін жүргізу журналы
18. Мемлекеттік тiркеуге түсетiн құжаттардың есебiн жүргiзу журналы есеп
19. Тiркеу органына келiп түскен әрбiр өтiнiшке сызықша арқылы
Өтiнiшке берiлген нөмiр өзгермейдi және лизинг шартын (өзге де
20. Мемлекеттiк тiркеуге түскен құжаттардың есебiн жүргiзу журналында мынадай
1) "Өтiнiштiң N";
2) "Өтiнiш берушiнiң атауы (Т.А.Ә.)";
3) "Өтiнiш қабылдаған күн";
4) "Құжаттың берiлген күнi, алушының тегi, аты-жөнi және қолы".
Тiркеушi органның қарауы бойынша мемлекеттiк тiркеуге түсетiн құжаттардың есебiн
Жылжымалы мүліктің қаржы лизингі шарттарының тізілімі
21. Жылжымалы мүлiктiң қаржы лизингi шарттарының тiзiлiмiнде мыналар болуы
1) лизинг шартын, лизинг шартына өзгерiстер мен толықтыруларды, сублизинг
2) лизинг алушы және лизинг берушi туралы деректер;
3) құқық белгiлеушi құжаттың (лизинг шартының, лизинг шартына өзгерiстер
4) лизинг шартының, лизинг шартына өзгерiстер мен толықтырулардың, сублизинг
5) лизинг мәнi;
6) лизинг мәнiнiң құны;
7) шарттың қолданылу мерзiмi;
8) лизинг шартының, сублизинг шартының тоқтатылуы туралы деректер.
Лизинг шартын тіркеуді тоқтата тұру және одан бас тарту
22. Мемлекеттiк тiркеудi тоқтата тұру үшiн лизинг шарты тараптарының
23. Лизинг шартын мемлекеттiк тiркеуден бас тарту үшiн мынадай
1) лизинг шартының "Қаржы лизингi туралы" Қазақстан Республикасының Заңы
2) құжаттарда ескертiлмеген тазалаулар, мәтiнде тЇүзетулер, өңделген iздерiнiң болуы;
3) тиiстi емес тұлғаның мемлекеттiк тiркеуге өтiнiш бiлдiруi;
4) осы Ережеге сәйкес талап етiлетiн құжаттардың тапсырылмауы.
24. Бас тарту жазбаша түрде ресiмделедi және құжаттар қабылданған
25. Мемлекеттiк тiркеуден бас тарту үшiн негiз болған мән-жайлар
26. Өтiнiш берушi, лизинг шартын мемлекеттiк тiркеуден бас тартуға
Мемлекттік тіркеу кезінде жіберілген, техникалық қателерді түзеу
27. Лизинг шартын мемлекеттiк тiркеу кезiнде жiберiлген жазудағы техникалық
28. Егер техникалық қатенi түзету тиiстi тiркеу жазуына сүйенген
Тіркелген лизинг шартына өзгерістер мен толықтырулар мемлекеттік тіркеу тәртібі.
29. Тiркелген лизинг шартына өгерiстер мен толықыруларды мемлекеттiк тiркеу
30. Тiркелген лизинг шарты тоқталған кезден бастап үш күн
Тiркеушi орган тiркелген лизинг шарты тоқтатылғаны туралы жазбаша хабарламаны
31. Лизинг шартын және оны мемлекеттiк тiркеудi жарамсыз деп
Лизинг шартын мемлекеттік тіркеу туралы ақпарат беру
33. Лизинг шартын мемлекеттiк тiркеу жүргiзiлгенi туралы деректердi тiркеушi
34. Құқық белгiлеушi құжаттардың (лизинг шарты және басқалар) көшiрмелерi
Дауларды шешу және мемлекеттік тіркеу тәртібін бұзғаны үшін жауаптылық
35. Лизинг шартын мемлекеттiк тiркеуге және мемлекеттiк тiркеу туралы
36. Тiркеушi орган заңнамалық кесiмдермен белгiленген тәртiпте мыналар үшiн
1) лизинг шартын мемлекеттiк тiркеу ережесiн сақтамау;
2) "Қаржы лизингi туралы" Қазақстан Республикасы Заңының нормаларына сай
3) мемлекеттiк тiркеу және Жылжымалы мүлiктiә қаржы лизингi шарттары
4) мүдделi тұлғалардың сұрауы бойынша Жылжымалы мүлiктiң қаржы лизингi
5) мемлекеттiк тiркеу үшiн тапсырылған құжаттарды және ақпаратты, сондай-ақ
6) коммерциялыє құпияны құрайтын ақпаратты жария ету.
37. Егер өтініш беруші осы Ереженің 30-тармағының талаптарын
орындамағаны салдарынан лизинг шарты туралы аєпараттың мазмұны бұрмаланса, тіркеуші
38. Мемлекеттік тіркеу, ақпарат беру тәртібін бұзумен, ақпараттың мазмұны
2) Лизингтік қорды құру
"Елдегi селоны және агроөнеркәсiп кешенiн 1996-1997 жылдары мемлекеттiк қолдау
1. Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлiгi жанынан агроөнеркәсiп кешенiн
2. Қазақстан Республикасының агроөнеркәсiп кешенiн машина жасау
өнiмiмен қамтамасыз ету жөнiндегi лизинг қоры туралы қоса берiлiп
отырған Ереже бекiтiлсiн.
3. Қазақстан Республикасының агроөнеркәсiп кешенiн машина жасау
өнiмiмен қамтамасыз ету жөнiндегi лизинг қорына мемлекеттiк бюджет
қаражаты жiберiлетiн болып белгiленсiн.
4. Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлiгi мен
Қаржы министрлiгi лизинг қоры қаражатының мақсатты пайдаланылуына
бақылау жасасын.
Қазақстан Республикасының агроөнеркәсiп кешенiн машина жасау өнiмiмен қамтамасыз ету
Қазақстан Республикасының агроөнеркәсiп кешенiн машина жасау өнiмiмен қамтамасыз ету
1. Лизинг қоры Қазақстан Республикасының агроөнеркәсiп кешенiн машина жасау
2. Лизинг қоры өз қызметiнде Қазақстан Республикасының заң актiлерiн,
3. Лизинг қорына арнайы есеп шотын ашатын Ауыл шаруашылығын
4. Лизинг қорының негiзгi қызметi:
Ауыл шаруашылығын машина жасау өнiмiмен лизингтiк негiзде қамтамасыз етудiң
конкурстық негiзде лизинг берушi қызметiн атқаратын ұйымдарды iрiктеу;
номенклатураларды және лизинг берушiлер бойынша машина жасау өнiмiнiң лизингiне
қаржыландыруға қабылданған шаралардың орындалуына және лизинг қоры қаражатының мақсатқа
5. Лизинг қорын құрудың көздерi мыналар болып табылады:
мемлекеттiк бюджеттiң ауыл шаруашылығын дамытуға бөлiнген мемлекеттiк бюджет қаржысы,
шетелдiк кредиттер;
жеңiлдiктi кредиттер, коммерциялық банктердiң капиталы;
шаруашылық жүргiзушi субъектiлердiң өз қаржысы.
6. Лизинг қорынан қаржыландыру қордың комиссиясы айқындаған тәртiппен жүзеге
7. Лизинг қорына мынадай құқықтар берiледi:
бұл мақсатқа жергiлiктi қаржы органдарының қызметкерлерiн тартып, лизинг берушiлердiң,
лизинг берушiлер мен барлық меншiк нысанындағы ауыл шаруашылығы кәсiпорындарына
8. Лизинг шараларын қаржыландыруға бөлiнген қаржының мақсатынан тыс және
Шаруашылық жүргiзушi субъектiлердiң шығынды өтеуi қолданылып жүрген заңдарға сәйкес
9. Лизинг қорының қызметiне басшылық жасау үшiн оның құрамына
Лизинг қорының комиссиясы бiр жылға жасалған жоспар бойынша жұмыс
Лизинг қорының комиссиясы:
қордың қаржысын бөлудiң негiзгi бағыттары мен шарттарын айқындайды, шығындар
лизинг қорын құрау көздерi бойынша қаржының уақтылы және толық
3) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік комитетіндегі мемлекеттік меншігін бақылау лизингтік
Өндiрiстi техникалық және технологиялық жаңарту құралы ретiнде лизингтi дамыту
1. Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк мүлiктi басқару жөнiндегi мемлекеттiк комитетiнiң
2. Лизинг жөнiндегi департамент өндiрiс саласында iрi көлемдi инвестицияларды
3. Лизинг жөнiндегi департаментке:
Қазақстан Республикасында лизингтi дамытудың негiзгi бағыттарын, перспективалық жоспарлары мен
машиналық-техникалық импортты қамтамасыз ету үшiн шет ел инвестициялары мен
жалпы республикалық және аймақтық лизинг компаниялары жүелерiнiң ұймдастырылуына жәрдемдесу;
лизингтi пайдалану және дамыту мәселелерi жөнiндегi республика министрлiктерiнiң, мемлекеттiк
лизинг мәселелерi жөнiндегi заң және басқа нормативтiк актiлердi әзiрлеуге
4. Лизинг жөнiндегi департаменттiң Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк елтаңбасы бейнеленген
5. Лизинг жөнiндегi департамент орталық аппараты қызметкерлерiнiң саны 15
6. Лизинг жөнiндегi департамент аппаратын ұстаудың шығындарын қаржыландыру мемлекеттiк
7. Департаменттi Қазақстан Республикасы Мемлекеттiк мүлiктi басқару жөнiндегi мемлекеттiк
Департамент директорына Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк мүлiктi басқару жөнiндегi мемлекеттiк
8. Қазақстан Республикасы Көлiк және коммуникациялар министрлiгi тiкелей келiсiм
9. Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк мүлiктi басқару жөнiндегi мемлекеттiк комитетi
10. Қазақстан Республикасы Мемлекеттiк мүлiктi басқару жөнiндегi мемлекеттiк комитетi
3.2 Қазақстанда инвестициялық белсенділікті көтеру
Қазақстанда инвестициялық белсенділікті көтеру бойынша шаралар кешеніндегі лизингтің орыны
Қазіргі кезде нарықтық қатынастар жағдайында инвестициялық қызметті реттейтін нормативтік
Жүйе астының өзгеруінің өтуі жолымен барлық жүйеге өзгеріс енгізуге
1. Қоса берiлiп отырған қаржы лизингi шарттары бойынша қаржы
2. Осы қаулы 2004 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне
Қазақстан Республикасы Өкiметiнiң 2004 жылғы 28 сәуiрдегi N 475
Қазақстан Республикасының Заңы. 2000 жылғы 5 шілде N 78-ІІ
АҚШ-та 90 жылдардың соңында, мәселен, инвестициялардың жалпы көлемінде лизингтік
Бірақ бұл елдерде, біздің елімізге қарағанда нарықтық экономика жағдайында
3.3 Лизинг кәсіпкер қаруы
Салықтық инспекция мен лизинг
Жыл сайынғы жалгерлік төлемнің толық төлемі салық салынатын кірістерді
1. Жалгерлік мерзімі 30 жылдан кем болмау керек, әйтпесе
Рента жалгер үшін біркелкі (тиесілі) пайда ұсыну керек; біркелкі
3. Жалгерде әртүрлі сыртқы ұсынымдар арасында таңдау болу керек.
Лизингтің фирманың баланстық есебіне ықпалы
Лизинг, баланстық есепте көрсетусіз қаржыландыру деп атайды, яғни,
1 табл. Лизингтің баланстық есепке ықпалы. (1,331)
А және В фирмалары
Қарызға алатын және сатып алатын А фирмасы Жалгерлікке алатын
Қарызы 50 $. Қарызы 150 $. Қарызы 150 $.
Акционерлік капиталы 50/100 $ Акционерлік капиталы 50/100 $. Акционерлік
Барлық активтері 100 $. Барлық активтері 200 $. Барлық
Екі фирманың да баланстық есептері ұқсас және екеуінде де
Аталған мысал екі компанияларды салыстырғанда қарыз коэффициентінің жеткіліксіздігін көрсетеді.
Несиені алудың өте жоғары мүмкіндігі
Лизингке артықшылық беретін екі мүмкін жағдай бар, әсіресе қаржылық
Біріншіден, көбіне фирмалар, белгілі жабдықты сатып алу үшін кепілдендірілген
Бағаланған қалдық құны
Атап өту керек, жалгер лизинг мерзімі біткенде ғана меншік
Осылайша, иеленуге қарағанда салыстырғанда лизингте өте жоғары немесе өте
Инвестициялық салықтық жеңілдіктер
Инвестициялық салықтық жеңілдіктер егерде фирманың пайдасы мен салығы белгілі
АСУ «Лизинг АКС»
АСУ «Лизинг АКС» бағдарламалық кешені кешенді автоматтандыру мен
Тағайындау
«Лизинг АКС» лизингтік компаниясын басқарудың автоматтандырылған жүйесі лизингтік компаниядағы
«Лизинг АКС» лизингтік компаниясын басқарудың автоматтандырылған жүйесі ол, лизингтік
«Лизинг АКС» а) қызметкерлер атқаратын типтік операцияларды авоматтандырады, б)
АСУ «Лизинг АКС» қасиеттері
Қызметтілігінің дамуы: АСУ «Лизинг АКС» лизингтік компаниялардың жұмыстарының барлық
Лизингтің қызметтің тәжірибелі қажеттілігіне сәйкес: АСУ «Лизинг АКС» жасаушысы
Басқарушылық тиімділік: «Лизинг АКС» бағдарламасы әртүрлі деңгейдегі басшыларға лизингтік
«Лизинг АКС» бағдарламасы «тапсырмалық» жасауды талап етпейді. «Лизинг АКС»
АСУ «Лизинг АКС» лизингтік бизнеспен таныс емес немесе онымен
Соңында, «Лизинг АКС» лизингтік компанияның аймақтық алыстағы офистерінің қанша
«Лизинг АКС» бағдарламасы жоғары мүмкіндігі бол тұрса да,
Бағдарламаның стандарттық негізі болғандықтан, соңынан қосылған жақсылықтар және бағдарламаның
Лизингтік компаниялардың өндірістік және басқару қызметіне автоматтандыру жүйесін енгізу
Автоматтандыру қамтамасыз етеді:
* Операцияларды орындаудың мерзімі мен еңбек шығынан азайтады.
* Орындаушылар үшін ыңғайлы жағдайлар: бағдарлама қызмететкерді өзі оның
* Компанияның мененджменті мүддесінде бизнесті жоғары басқару: операциялар
* Оның иелері үшін бизнес жағдайының 100 пайыздық
* Портфельдің құрылымы мен динамикасы туралы ақпаратты талдау бойынша
Қазір автоматтандыру лизингтік қызмет көрсетудің бәсекелестік факторына айналып келеді.
АСУ «Лизинг АКС» негізгі мүмкіндіктері
«Лизинг АКС» бағдарламасы лизингтік компанияны толық басқаруды қамтамасыз ету
Автоматтандырудың жағымсыз сәті болып, стандарттық операцияларды орындауға уақытты
Бизнес-жоспарды алгоритмдеудің тағы бір нәтижесі болып, нәтижесі бойынша да,
Бағдарлама келесі негізгі өндірістік қызметтерді автоматтандырады:
* лизингтік қызмет көрсетуді сату: клиенттерді есепке алу, сұраныстарды
* лизингтік мәмілелерді әкімшілдендіру, соның ішінде төлемдер кестесін
* мониторнг, яғни, лизингтік мәмілені жасасқаннан кейін клиент
* жоспарлау, яғни, сметалар, жоспарлар жасау және олардың орындалуын
Сондай-ақ бағдарлама түскен және жүзеге асырылып жатқан төлемдер туралы
Клиент-серверлік сәулеттік бағдарламамен байланысты, қосымша мүмкіндіктері, бағдарлама қандай да
«Лизинг АКС» лизингтік компаниясын басқарудың автоматты жүйесінің қызметтілігі туралы
Егерде сіздің компания Мәскеуде орналасса, онда жасаушы бағдарлама мүмкіндіктерінің
Сіз сондай-ақ АСУ туралы кейбір ұсынымдарды осы сайтта орналасқан
Аталған сайтта жеке АСУ «Лизинг АКС» қосылатын модулі болып
Қорытынды
Лизинг инвестицияларды тартуға қабілетті, икемді және көп үміт күтерлік
Үкімет, лизингке қолайлы жағдай саясатын декларациялар соңғы жылдары
Қорытындыда атап өту керек, лизинг несиені арзан ауыстыру болып
Осылайша, лизинг банктің «өз» клиенттерінің инвестициялық жобаларына қызмет көрсетудің
Менің ойымша, біздің елімізде көлемінде келесі элементтері бар
- өз қатарына: кәсіби мамандардың дайындығын, ұсынатын қызметтердің ақпараттық
- лизингтік мәмілердің ұзақ мерзімдік несиеленуінде (3 жылдан аса)
- лизингте 100 пайыздық кепілзаттан сақтану үшін, кепілдік жүйесін
- қабылданған шаралармен қатар (халықаралық лизинг келісім-шарттарындағы валюталық бақылаудың
Осындай бағдарлама коммерциялық банктерді күмәнді, қауіп-қатерлі пайданы қысқа мерзімнің
Бағдарламаның осындай түрі Ресейді лизингтік шудан бөліп отыр.
Қызмет көрсету лизингі немесе операциялық лизинг негізгі қаражатын ғана
Лизинг «баланстық есептен тыс» қаржыландыру болса, фирмалар егерде олар,
Әдебиеттер тізімі
Финансовое управление компанией / Общ. ред. Е.В.Кузнецовой. – М.:
Финансовые и инвестиционные показатели деятельности американской фирмы. – М.,
Черников Г.П. Фондовые биржы. – М., 1991.
Федоров Б.Г. Англо-русский толковый словарь валютно-кредитных терминов. – М.,
www.bta.kz
www.zakon.kz
www.lising.kz
www.rambler.ru
www.yandex.ru
www.esep.kz
www.natonalbank.kz
www.kazstat.kz
Закон Республики Казахстан «О финансовом лизинге» от 5 июля
Закон Республики Казахстан «Об иностранных инвестициях» от 28 декабря
Газета «Казахстанская правда» 2004г
www.bta.kz
Құжат 16.02.2005ж. жаңартылған
Құжат 16.02.2005ж. жаңартылған
Ескерту. 1-тармақ өзгерді - ҚР Өкіметінің 2002.01.23. N 87
Мамандар: Багарова Ж.А., Қасымбеков Б.А.
24.11.2004 / 10:19 Астана. Қарашаның 24-і. ҚазАқпарат.
«Краткий статистический ежегодник Казахстана 2005» Алматы, 2005, 111-бет
«Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық дамуы 5/2005» Алматы 2005ж. 20 бет
«Статистическое обозрение Казахстана, 1’2004», Қазақстан Республикасының статистика бойынша агенттігі
«Қазақстан экономикасы мен білімін реформалау: теория жене тәжірибе» Астана
Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң қаулысы 1996 жылғы 29 қаңтар N
Қазақстан Республикасы Министрлер Кабинетiнiң қаулысы 1995 жылғы 29 сәуiрдегi
Ескерту. 5-тармақтан сөздер алынып тасталған - ҚРМК-нiң 1995.07.31. N
Ескерту. 6 тармақ жаңа редакцияда берiлген - ҚРМК-нiң 1995.07.31
Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2000 ж., N 10, 247-құжат
АСУ «ЛИЗИНГ АКС» жасаушысы «Лизинг АКС» лизингтік компаниясын басқарудың
3
2
ҚР лизингтің мәселелері мен дамуы
Қазақстан Республикасының ауыл шаруашылығындағы лизингтік қатынастар
Лизингтің мағынасын зерттеу
Лизинг туралы жалпы түсінік
Лизинг нысанасын лизинг алушыға беру
Лизингтің отандық нарықтағы даму жолдары
Шарт туралы жалпы ережелер және жалдау шарты
Прокат шарты
Лизинг шартының ерекшеліктрі
Мүлік жалдау шартының ұғымы