Жанқожа Нұрмұхаммедұлы бастаған көтеріліс

«Жанқожа Нұрмұхаммедұлы бастаған көтеріліс»
Жоспар:
І. Кіріспе ...................................................................... 3 бет
ІІ. Негізгі бөлім
І. тарау. Сырдария қазақтарының Жанқожа Нұрмұхаммедұлы бастаған көтеріліске
1.1. Тарихи тұлға – Жанқожа .......................................... 5 бет
1.2. Көтерілістің алғышарттары ...................................... 9 бет
ІІ. тарау. Көтерілістің ошақтары мен тарихи маңызы.
2.1. Қоқан, Хиуа хандықтарының езгісіне қарсы күрес ...
2.2. Патша өкіметінің езгісіне қарсы күрес ....................13бет
2.3. Көтерілістің жеңілу себептері мен маңызы .............. 15бет
ІІІ. Қорытынды. ..........................................................19 бет
Сілтемелер тізімі ...........................................................20 бет
Пайдаланған әдебиет тізімі ............................................21 бет
Кіріспе
Курстық жұмыстың өзектілігі:
Қазіргі таңдағы тарихи ғылымның мақсатына орай ұлт –
Курстық жұмыстың мақсаты:
Тарих ғылымының талабына, жаңа методологиялық негізіне қарай Жанқожа
Курстық жұмыстың міндеттері:
Жанқожа Нұрмұхаммедұлы бастаған Сыр қазақ-тарының көтерілісінің себептерін ашу.
Кезеңдерін, ошақтарын, қозғаушы күштерін ашу
Көтерілістің нәтижесін айқындап ашу.
Сонымен қатар отаршылдыққа қарсы күресті әділ бағалау.
Курстық жұмыстың тарихнамасы:
Бұл тақырыпқа сәйкес әдебиеттер жеткілікті,
С.Асфендияровтың «Қазақстан тарихының очерктері» Алматыда 1994 ж. жарық
Курстық жұмыстың құрылымы:
«Жанқожа Нұрмұхаммедұлы бастаған көтеріліс» атты курстық жұмыс: кіріспе,
І тарау. Сырдария қазақтарының
Жанқожа Нұрмұхаммедұлы бастаған көтеріліске қатысуы.
1.1. Тарихи тұлға – Жанқожа
Жанқожа Нұрмұхаммедұлы 1774 жылы қазіргі
Жанқожа өзінің ерлігімен жас кезінде – ақ
«Аттанды Елекей хан жұртын
Ауыр қол жүре алмайды жолға
Бар болса, Елекей хан
Тұр екен тау алдында намазға
Жанқожа жұрттан басқан батыр
Өлтірді оны неғып көзі
Аничков В.И. Мұсабай жыраудан жазып алған дастаннан үзінді.
Қарағайға қарсы біткен бұтақтай, қасық қаны
Дастанның әдеби кейіпкері – тарихта болған адам. Ол
«Жанқожа батыр» - ХІХ ғасырдың орта шеніндегі Сыр
күресін суреттейтін жыр. Айтушысы – Мысабай (Мұсабай) жырау,
«Жанқожа батыр» жырының көлемі шағын, 161 жол. Тілі
«Қазаққа сарт та қылды үлкендікті,
Көрмедік Жәкең барда еш кемдікті,
Қаласын Бабажанның бұзып алып,
Қазаққа алып берді бір теңдікті»[6]
Алаш жұртының арын арлап, елдік туын көкке
И.В. Аничков Мұсабай жыраудың айтуынша Жанқожаның жас кезіне
1992 жылы кіндік қаны тамған оны азат
1.2. Көтерілістің алғышарттары
ХVІІІ ғасырдың соңы мен ХІХ ғасырдың
ХІХ ғасырдың 30-50 жылдары Қазақстан тарихының маңызды шебі
бекіністер салуға адамдар шығаруға және құрылыс материалдарын тасу
ІІ тарау. Көтерілістің ошақтары мен
тарихи маңызы.
2.1. Хиуа, Қоқан хандықтарының езгісіне
қарсы күрес
ХІХ ғасырдың 20 жылдарынан бастап Сыр
2.2. Патша өкіметінің езгісіне қарсы күрес.
1847 ж. Райымға келіп, бекініс сала бастаған Ресей
2.3. Көтерілістің жеңілу себептері мен маңызы
Сонымен, көтерілістің жеңілуінің
Көтерліс Сыр бойы шеңберінен аспады. Соғыс
Көтерілісті басуға қазақтың сатқын феодалдық аристократиясы қатысты.
Көтерілісті басуға кейбір қазақ феодалдары: билер, сұлтандар да
Жоғарыда аталған қазақ старшындарының қандай жағымсыз рөл атқарғанын
Иә, Жанқожа Нұрмұхамедұлы 1856-1857 жылдары болған қазақтарының көтерілісінің
Көтерілістің тарихи маңыздылығына көтерілістің басында кім тұрғандығы
Ол бүкіл өмірін Арал өңірі қазақтарының тәуелсіздігіне арнаған
Арал өңірі қазақтарының көтерілісі шағын халықтық бой көрсету
Қазақтар арасында аштық басталып, көптеген адамдар қаза тапты.
Біздер, Егеменді, Азат Қазақстанның жастарын, қазақ азаматы өткен
Бақытты жалғастыру өз қолымызда тарихтан белгілі болғанындай біздің
Қорытынды
Қорыта келгенде, «тарихты білмей өткенді, қазіргі жағдайды білу,
Өткен тарихқа көз жіберсек, ой елегінен өткізіп сараласақ,
Қазақ не көрмеді? Сулы, нулы жерінен қуылып тасталды.
Осы қорлыққа шыдамай зеңбірек оғы мен винтовка шоғына
Арал өңірі қазақтарының көтерілісі шағын халықтық бой көрсету
Біздер, Егеменді, Азат Қазақстанның жастарын, қазақ азаматы өткен
Сілтемелер тізімі
Қазақстан тарихы, ІІІ-том // Алматы, 2002 ж. 387-бет
И.В.Аничков «Қазақ батыры Жанқожа Нұрмұхаммедұлы» // Алматы, 1991
И.Кішібай «Жанқожа – халық батыры» // «Шапағат-нұр»-
Бұлда сонда, 16-бет
Г.Оралова «Жанқожа батыр» дастаны // «Ақиқат» - №
Қазақстан Ұлттық энциклопедиясы, ІІІ-том // Алматы,
У.Шәлекенов, М.Шәлекенов «XIX ғ. I жартысындағы Сыр қазақстарының
С.Оразалыұлы «Алмас қылыш» // «Оңтүстік Қазақстан»
Қазақстан тарихының очерктері // С. Асфендияров // Алматы,
Бұлда сонда, 233-бет
Қазақстан Ұлттық энциклопедиясы, ІІІ-том // Алматы, 2001
Ә.Оспанов «Жанқожа батыр-аңыз бен ақиқат» // Алматы, 1992
Т.Ж. Шоинбаев «Восстание сырдарьинских казахов
Қазақстан тарихы, ІІІ-том // Алматы, 2002 ж, 388
Бұл да сонда, 389-бет
Бұл да сонда, 340 – бет
Ғ.Ахмедов «Көркемдік шындық пен тарихи тұлға»
Ө.Ахмедов, М. Қаназов «Халқының қорған еді»
Л.Мейер «Киргизкая степь Оренбургского ведомства»
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
«Қазақстан тарихы». Көне заманнан бүгінге дейін. Алматы 2002
«Қазақ ССР тарихы» - Алматы, 1982 ж. 3
Қазақстан тарихының очерктері. С.Асфендияров Алматы, 1994 ж.
Ч.Мусин «Қазақстан тарихы» Алматы, 2005 ж.
К.Рысбайұлы «Қазақстан Республикасының тарихы» Алматы, 1999 ж.
Қазақстан ұлттық энциклопедиясы Алматы, 2001 ж.
Аничков И.В. «Қазақ батыры Жанқожа Нұрмұхаммедұлы» Алматы, 1991
Ә.Оспанов «Жанқожа батыр-аңыз бен ақиқат» 1 кіт. Алматы,
«Мәдени мұра» мемлекеттік бағдарламасын іске асыру жөніндегі қоғамдық
Г.Оралова «Жанқожа батыр» дастаны // «Ақиқат» № 10,
М.Кішібай «Жанқожа-халық батыры» // «Шапағат – нұр» №
Ө.Ахмедов, М. Қанозов «Халқының қорғаны еді» // «Ақ
Т.Ж. Шоинбаев «Восстание сырдарьинских казахов под руководством Жанхожи
Ғ.Ахмедов «Көркемдік шындық пен тарихи тұлға» // «Жұлдыз»
Л.Мейер «Киргизкал степь Оренбургского ведомства» // 1865 ж.
Б.Жүсіпов «Ақ туы төбесінде төңкерілген» // «Қазақ әдебиеті»
Б.Тоғысбаев, А.Сужикова «Тарихи тұлғалар» Алматы, 2006 ж 2-ші
Төреқұлов «Жанқожа батыр» // «Халық кеңесі» 1992 ж.
18

Ұқсас жұмыстар

Патша өкіметінің езгісіне қарсы күрес

Сырдария қазақтарының Жанқожа Нұрмұхмедұлы бастаған көтеріліске қатысуы

XVIII ғ. аяғы мен XIX ғ. басындағы ұлт-азаттық көтеріліс

Арал өңірі қазақтарының ХIX ғасырдағы хиуа хандығымен рассйге қарсы ұлт-азытық күресі

Арал өңірі қазақтарының ХIX ғасырдағы Хиуа хандығымен Ресейге қарсы ұлт-азаттық күресі

БЕЛГІБАЙ ШАЛАБАЕВ ЖАНҚОЖА БАТЫР ЖЫРЫ ЖАЙЫНДА

Қазақ батыры Жанқожа Нұрмұхаммедұлының өмір деректеріне шолу

Жанқожа Нұрмұхамедұлы (1774-1860) бастаған көтеріліс

Ұлт-азаттық көтерілісінің басшысы Жанқожа Нұрмұхаммедұлы туралы