Банктің активті операциясын талдау
Мазмұны
Кіріспе..................................................................................................................6-7
1 Коммерциялық банк балансының құрылуы мен қалыптасуының
теориялық негізі.................................................................................................8-22
1.1 Коммерциялық банктердің балансы және оның құрылымы.....................8-11
1.2 Коммерциялық банктің балансы: балансты талдау және
оның мақсаттары.................................................................................................11-16
1.3 Коммерциялық банк балансының өтімділігі және оқыту әдістемесі........17-22
2 « Темірбанк» АҚ-ның баланстық есеп берулерін талдау...............................23-43
2.1 «Темірбанк» АҚ-ның ұйымдастырылу құрылымы ....................................23-26
2.2 Банктің активті және пассивті операцияларына баға беру.........................26-33
2.3 Банктің бағалы қағаздар операцияларын талдау.........................................33-35
2.4 Банктің кірістері мен шығыстарын талдау...................................................35-41
2.5 «Темір банк» АҚ-ң өтімділігіне баға
3 Банк балансының активі мен пассивін теңгерімді басқару
өтімділікті қамтамасыз ету бағыттары................................................................44-
3.1 Банк өтімділігін басқару қызметін жетілдіру жолдары...............................44-50
3.2 Коммерциялық банктер қызметінің табыстылығын
дамыту перспективалары.....................................................................................50-57
Қорытынды............................................................................................................58-59
Қолданылған әдебиеттер......................................................................................60-61
Қосымшалар
Кіріспе
Коммерциялық банктер, ең алдымен, спецификалық ұйымдар ретінде көрінеді,
Дипломдық жұмысымның өзектілігі-бос ақша қаражаттарын неғұрлым көп жұмылдыру
Бухалтерлік баланс толық ретте банк жүргізетін операцияларды көрсетуі
Банктік баланс коммерциялық ақпарат құралдарына жатады және оперативтілік,
Банк бухгалтерлік балансы екі бөлімнен тұрады: активті және
Активті операциялар – бұл банктердің табыс алу және
Пассивтік операциялар негізінде банктің ресурстары жинақталады. Сондықтан да
Пассивтік операциялар – бұл несиелік және активтік операцияларды
Жұмыстың зерттеу объектісі болып «Темір банк» акционерлік қоғамының
1 Коммерциялық банк балансының құрылуы мен қалыптасуының
1.1 Коммерциялық банктердің балансы және оның құрылымы
Егер банктік есеп берушілік туралы толық түсінікке ие
Коммерциялық банктің қаржылық жағдайын бағалау үшін банктің қызметі
Әлемдік тәжірибеде банктің қаржылық есеп беру үлгілері (формалары)
Банктің балансы ақшалай түрде көрсетілген коммерциялық банк ресурстарының
Баланс деректері бойынша ақша ресурстарын қалыптастыру мен оны
Коммерциялық банктер жылдық баланс деректерін және пайдалар мен
Банктер балансының құрамы мен құрылымы олардың қызмет сипаты
Банк балансының базалық формасы:
Активтер=Міндеттеме+ Меншікті капитал
Банк активтері мен міндеттемелері негізі бойынша топтастырылатын баланстық
Баланс коммерциялық банк қызметінің өзара байланысты көрсеткіштерінің арақатынасын
Банктің баланстары әр елдің жүйеге келтірілген үлгісі бойынша
Коммерциялық банк балансының кәсіпорындардың балансынан өзгешелігі: күнделікті, ай,
Банк балансының мынындай бөлімдері бар:
Пассив бойынша – банктің меншікті қаржылыры мен қатыстырылған
Құндылықтар мен құжаттардың, сақтауға алынған құндылықтардың, чек банктері
Балансты әр түрлі көзқарастар тұрғысынан зерттеудің бұл жердегі
Коммерциялық банктің есеп шоттарының жоспары
ҚР екінші деңгейдегі банктерінің бухгалтерлік есебі, жалпы түрде
Есеп шоттарының жоспары сыныптар (кластар) бойынша бөлінген шоттар
1. Бірінші сынып “Активтер”
2. Екінші сынып “Міндеттемелер”
3. Үшінші сынып “Меншікті капитал”
4. Төртінші сынып “Кірістер”
5. Бесінші сынып “Шығыстар”
6.Алтыншы сынып “Шартты және болуы мүмкін
7. Жетінші сынып
Банктер балансының есеп шоттары баланстық және баланстық емес,
Есепті мерзім қорытындысының нәтижелері үшінші сынып “Меншікті капитал”
Үшінші сынып деректері бойынша банктің шартты және болуы
Есеп шоттардың бірінші саны қай сыныпқа жатушылығын, екінші,
Банктің есеп берушілік құрамындағы коммерциялық банктің қаржылық есебі
Коммерциялық есеп айырысулар жағдайындағы жұмыс кезінде банктің бүкіл
Табыс салығы, ұстап қалғандарды есепке ала отырып, банктің
Банк бір жылдағы қаржы қызметінің қорытындысы бойынша бірінші
Резервтік қорға;
Дивидендтерді төлеу қорына;
Жинақтау және тұтыну қорына аударымдар жасайды.
Банктің қорларын құру мен пайдалану тәртібі Банк Басқармасы
Пайдаларды бөлудің жобасы
1. Баланстық пайда
1.1. Табыс салығын аудару
2. Банктің иелігіне қалған пайда (100% - ға
2.1.Банк қызметін жүзеге асырумен байланысты
2.2. Дивидендтер төлеуге аударымдар жасау қоры 40%
2.3. Жинақтау қоры
2.4. Тұтыну қоры
Жоғарыда көрсетілген пайдаларды бөлу акционерлердің жалпы жиналысында бекітіледі.
Коммерциялық банк қызметін экономикалық зерттеу – арнайы білім
Зерттеу объектісі -- әрбір банк және оның топтарының
Әрбір субъект өзінің жеке мақсатын ұстайды. Осыған байланысты
Коммерциялық банкті лицензиялау төмендегідей қорытындылайды. Капиталға минималды талап
Басқару құрамының санасы – барлық басқарушылар және директорлар
Жеке құқық шектеу – банкті басқару құқықтығының көп
Мемлекеттік салық қызметін зерттеу процентінде бюджет алдындағы банктердің
Банк аудиторлары алдында банктің есеп беру дұрыстығын, сонымен
1.2 Коммерциялық банктің балансы: балансты талдау және оның
Банктің балансы комерциялық банктердің ресурсатар жағдайын ақша
Банктердің баланс құрылымының құрамы олардыңқызметтеріне, жүргізу қағидаларына, қолданатын
Банк баланстің шоттары активті және пассивті болып бөлінеді.
Пассивтік шоттарда банктің ресурстары қалыптасу көздері көрсетілуі (ағымды
Қазіргі уақытта коммерциялық банктердің қаржылық есеп беру жүйесі
Коммерциялық банктердің қаржылық есеп беруге баланстік есеп беру
Қаржылық есеп беру талдауының міндетіне өткен және ағымды
Баланстің талдауы банктік операцияларының кірістік, өтімдік жағдайын анықтайды,
Банк балансінің негізгі талаптарына мыналар кіреді: баланс өте
Банк балансының талдаудың жұмысы бірнеше кезеңнен тұрады, талдаулық
Банк балансының талдауы оның мақсаттарын міндеттерін белгілеуден басталады.
Талдаудың ең кең тараған әдіс бұл топтастыру әдісі.
Баланс статьяларының бөлімдер мен топтары арасындағы сандық өзара
Зерттеу обьектісі бойынша коммерциялық банк балансының талдауы-функционалды, құрылымдық,
Баланстың есеп беру – бұл есеп беруде белгілі
Активтер = Пассивтер + Акционерлік капитал.
Коммерциялық банктің балансі оның есеп берудің негізгі бөлімі
Баланс талдау банктердің өтімділігін бақылауға мүмкіндік жасайды. Баланс
Экономикалық талдау үшін банктік баланс ақпараттардың негізгі қайнар
Қазіргі уақытта банк қызметін комплекісті талдауға арналған бірінші
Бұдан басқа, бірыңғай мемлекеттік ауыл шаруашылығы жоспарына сай
Коммерциялық негіздегі банк жұмысы жоғары (максималды) табыс табуға
Себебі ол шаруашылықтың әміршіл - әкімшілік әдістері кезеңінде
Коммерциялық банк балынсын құрудың негізгі принциптеріне келесідегілерді жатқызуға
Банктік баланстың шапшаңдығы оны күнделікті құруда білінеді. Банктік
Коммерциялық банк балансын экономикалық талдаудың негізгі бағыттарына келесідегілерді
Пассивтік операциялар құрылымын талдау (тартылған қаражаттар бойынша банктік
Пассивтік операциялар құрылымын талдау (тартылған қаражаттар бойынша банктік
Актив операциялар құрылымын талдау(несиелік операциялар, тартылған жәнезаемдық қаражаттар,
Коммерциялық банк қызметіндегі қаржылық қорытындыларын талдау.
Пассивті операциялар банктің қаржылай байланыстары мен қайнар көздерін
Пассивті операциялардың негізгі формалары болып табылатындар:
Табыстың көбеюінен немесе құрылуына банктердің пайдасынан шегерімдер (осы
Несие, басқа да заңды тұлғалардан алынған;
Депозиттік операциялар (не талап еткенге дейінгі, немесе белгілі
Пассивті операциялардың құрылымын оқып – үйрену тартылған және
Осындай талдау қаражаттың негізгі массасының қандай мерзімге экономиканың
Пассивті операциялар құрылымын талдай отырып, банктің пассивін басқару
Мұндай мақсаттарға келесідегілерді жатқызуға болады:
Міндетті резервтердің құрылымын қамтамасыз ететін; банкке табыс әкелмейтін
Активті операциялардың дамуы және банкпен орындалатын клиенттер алдындағы
“Арзан” ресурстарды табу есебінен банкке пайда табуды қамтамасыз
Сонымен, банктің пассивті операцияларының дамуы лоардың түрлерінің қаншалықты
Банктің активті операциялар құрылымын талдау банк ресурстарын пайдалану
Ақша нарығы дамыған елдерде активтерді басқару экономика –
Коммерциялық банктің қызметі қорытындыларын қаржылық талдау баланстағы “қызметтің
1.3 Коммерциялық банк балансының өтімділігі және оқыту әдістемесі
Банк балансының ликвидтілігі және банк ликвидтілігі. «Ликвидтілік» және
Ликвидтілік термині латын сөзінен аударғанда «liguids» - сұйық,
Жедел депозитте
Талап етуге дейінгі депозиттер (мемлекеттік бюджет және бюджеттік
Баланс ликвидтілігі мен банк ликвидтілігі туралы түсініктері арасындағы
Біріншіден баланс ликвидтілігі белгілі бір мерзімге банк жағдайына
Екіншіден, коммерциялық банк балансы банктің жиынтық ликвидтілігін есептеу
Екінші шартта сақталмаған кезде мынадай жағдай пайда болады,
Банк ликвидтілігінің күйзелісіне әсер ететін негізгі себептерді қысқаша
а) Дағдарысты жағдай кездейсоқтық емес, ол экономиканың даму
б) Нақты бір банк деңгейіндегі ликвидтілік дағдарысы ссудаларды
Ликвидтілікке барлық коэфициенттерді қолдана отыра, жан-жақты баға беру
Қысқа мерзімді;
Орта мерзімді ликвидтілік коэффициенті.
Ликвидтілік – бұл банк ісінің сенімділігі мен тұрақтылығын
-банк кассасындағы нақты ақшаның болуы (теңгедей немесе шетелдіквалютамен);
-бағалы металдар;
-Қазақстан Республикасының Халық Банкінің корреспонденттік шотындағы қаражаттар қалдығы;
-Банк берген ссудалар, оны өтеу мерзімі жақынарадағы 30
Осылайша, активті және пассивті операциялардың құрылымын талдау
Банк ликвидтілігін талдаудың негізгі мақсаттары:
-Банк ликвидтілігі коэффициеттерінің жүйесін толық және дұрыс есептеуді
-Банк ликвидтілігінің жағдай туралы қорытындылар жасау;
-Банк балансы ликвидтілігінің нашарлағандығын куәландыратын нақты немесе
-Кері тенденцияларды тудыратын факторларды талдау;
-Банк балансының ликвидтілігін талдау және тексеру нәтижелері бойынша
Банк балансының ликвидтілігін талдау капиталдың жеткілікті болуын талдауға,
Қазіргі уақытта банк қызметін комплекісті талдауға арналған бірінші
Бұдан басқа, бірыңғай мемлекеттік ауыл шаруашылығы жоспарына сай
Коммерциялық негіздегі банк жұмысы жоғары (максималды) табыс табуға
Коммерциялық банк балансын құрудың негізгі принциптеріне келесідегілерді жатқызуға
Банктік баланстың шапшаңдығы оны күнделікті құруда білінеді. Банктік
Коммерциялық банктің балансын құру схемасы.
Банк балансы Т – бейнелі формада болады, яғни
1-кесте
Коммерциялық банк балансының схемасы.
Актив Пассив
Нақты ақша
Резервтер
Ссудалар
- мерзімді
- талап еткенге дейінгі Акциялар
Салымдар:
мерзімді
талап еткенге дейінгі
Заемдар
Пайда
Барлығы Барлығы
Пассивте банктің міндеттемелері мен меншік қаражаттары, ал активте
Банк балансы – бұл тартылған және меншік қаражаттарына,
Баланстағы “пассив” сөзі, яғни банк кредиторлар мен құрылтайшылардан
2-кесте
Актив=Пассив
Немесе
Актив=міндеттеме+ меншік капиталы
Баланстық шоттар активті және пассивті болады. Банк балансы
Активті шотта ескерілетіндер: банк кассасындағы нақты ақшалар, қысқа
2 «Темірбанк» АҚ-ның баланстық есеп берулерін талдау
2.1 «Темірбанк» АҚ-ның ұйымдастырылу құрылымы
«Темір банк» АҚ 1992 жылы 26 наурызда тіркелді.
Қазіргі кезде банктің 120 – дан астам Қазақстанның
Банктік өнімдерді ағымдағы жылда сату жеке тұлғаларды несиелендіру,
1998 жылдан Темірбанктің акциялары Қазақстандық қор биржасындағы арнайы
Банк халықаралық рейтингтік агенттігінде бағаланып отыр. 2006 ж.
Банк қызметінің нәтижелері халықаралық эксперттік бағалаулармен аталды.2006ж. қараша
Банктің төрт ұстамы.
Темірбанк – бұл жеке салымшылар мен қарыз алушылардың
Темірбанк – бұл корпоративті клиенттер үшін қолдау.
Темірбанк – бұл мемелекет үшін сүйемелмен көмекші.
Темірбанк – бұл инвесторлар үшін сенімді әріптес.
Банктің приоритетті мақсаты болып жеке тұлғаларды несиелендіруді жетілдіру
жеке тұлғалар мен шағын және орта бизнес үшін
1998ж.Темірбанктің акциялары Қазақстан қор биржасының арнай листинг «А»
1999ж. Бұл жылы банк халықтың қоғамдық статусын алды.
ҚР – ның бағалы қағаздар бойынша Ұлттық комиссиясы
Сондай – ақ 400 млн. теңге сома көлемінде
2000ж. Осы жылы Fitch IBCA халықаралық рейтинг агенттігі
2001 ж. Темірбанк капиталдық халықаралық нарығына белсенді. Сәуір
2002 ж. желтоқсан айында банк өзінің жарғылық қорын
Акцияларды орналастыру негізінде «Темірбанк» Ақ-ның төленген жарғылық қоры
2003 ж. Қазан айында Fitch Ratings Ltd. Халықаралық
Бұл одақтың мақсаты:
-халықаралық қаржы нарығында және ТМД нарығында стратегиялық әріптестікті
-қызмет көрсетудің түрлерін кеңейту;
-жаңа банктік технологияларды енгізу;
-банктік тәуекелдерді төмендету механизмін өңдеу.
2.2 Банктің активті және пассивті операцияларына баға беру
Банктің пассивті операциялары деп, нәтижесінде пассивті шоттардағы ақша
Пассивтік операциялар коммерциялық банктің қызмет етуінде маңызды орынды
Коммерциялық банктердің пассивті операцияларының 4 түрі бар:
1)коммерциялық банктердің бағалы қағаздарының алғашқы эмиссиясы;
2)қорларды құруға және көбейтуге банк пайдасынан аударымдар жүргізу;
3)басқа да заңды тұлғалардан несиелер алу;
4)депозиттік операциялар.
Пассивтік операциялар айналымға жіберетін банкке ақша қаражаттарын тартады.
Пассивті операциялар ққұрылымын сапалы талдау арқасында банктің меншікті
Тартылған қаражаттарды сандық талдау олардың үлес салмақтарын, басқаша
3-кесте
“Темір банк” АҚ-ның пассивіне құрылымдық талдау
Пассивтер 2006 жылға 2007 жылға 2008 жылға
Сомасы, мың тг Үлес салм,
% Сомасы, мың тг Үлес салм,
% Сомасы, мың тг Үлес салм,
%
1 2 3 4 5 6 7
Міндеттемелер
Банк қарыздары мен қаражаттары 88843 0,1 50270 0,01
Несие ұйымдарының қаражаттары 45443515 22,4 72566499 21,7
3-кестенің жалғасы
Клиент салымдары 53462803 26,3 64106388 19,2 176232067 59,7
Шығарылған қарыздық бағалы қағаздар 81804480 40,3 147991248 44,3
Туынды қаржы құралдары 33630 0.02 148868 0,04 588
Басқа да міндеттемелер 210693 0,1 624075 0,2
Міндеттеменің барлығы 181043964 89,2 285487348 85,5 250291732 84,9
Капитал
Жарғылық капитал 13433800 6,6 34461415 10,3 34461415
- жай акция 14998698 7.4 34025713 10.2 34025713
-артықшылықты акциялар 542773 0.3 542773 0.2 542773 0.2
Бөлінбеген пайда 6440691 3,2 13834240 4,1 10180761 3,4
Капиталдың барлығы 21897977 10,8 48295655 14,5 44642176 15,1
Пассив жиыны 202941941 100 333783003 100 294933908 100
Пассивті операция құрылымын талдау қорытындысында банктің меншікті және
Талдау барысында, байқағанымыз, кестенің мәліметтері бойынша банктің 2006-2007-2008
Банк өз қаражаттарының басым бөлігін ағымдағы жылы қарыздық
Баланс мәліметтері бойынша, “Темір банк” АҚ-ның меншікті капиталы
немесе 256,5%-ға өсті. Меншікті капитал көлемінің 2008
банктің жарғылық акционерлік капиталының жай акциялар сомасы 14998698
бөлінбеген пайда 6440691 мың теңгеден 10180761 мың теңгеге
1-сурет. “Темір банк” АҚ-ның пассивіне динамикалық талдау
Жүргізілген талдау жарияланған банк балансы ҚРҰБ-нің барлық нормативтеріне,
Банктің қаржы жағдайын талдау жүйесінің маңызды компоненттері болып
Шарасыз жағдайлар кезіндегі жоғалтулардың орнын толтыру кезіндегі банктің
Осы Жарғыға сәйкес, банктің меншікті капитал жеткіліктігі екі
- бірінші деңгейлі капиталдың жалпы сомасындағы бірінші деңгейлі
- арнайы резервтер (провизиялар) сомасына төмендетілген тәуекел деңгейі
Банктің меншікті капитал жеткіліклігі k1 коэффициентінің мәні 0,06
Банктің меншікті капитал жеткіліклігі k2 коэффициентінің мәні 0,06
Тәуекелдік дәрежесі бойынша алынатын активтер есебі, шартты дәне
(k1,k2) меншікті капитал жеткіліктігін есептеуде актив мөлшерінен және
Меншікті капитал банк инвестицияларын алып тастағандағы бірінші деңгейлі
Банк инвестициялары акция сомасын және туынды ұйымдардың субординациялық
- банкте қаржылық есеп берудің халықаралық стандарттарға сәйкес
жоғарыдағы аталған заңды тұлғалар Standard & Poor s
Бірінші деңгейлі капитал мына сома сияқты есептеледі:
-төленген жарғылық капитал;
-қосымша капитал;
-өткен жылдың бөлінбеген таза кіріс (оның ішінде өткен
Бұдан алынып тасталынады:
-материалдық емес активтер;
-өткен жылдың шығындары;
-ағымдағы жылдың кірістерінен ағымдағы жылдың шығындарының асып кетуі.
Екінші деңгейлі капитал мына сома сияқты есептеледі:
-ағымдағы жылдың шығыстарынан ағымдағы жылдың кірістері асып кетуі;
-негізгі құралдар мен бағалы қағаздарды қайта бағалаудың көлемі;
-тәуекел есебімен алынған актив сомасының 1,25% -нан аспайтын
-бірінші деңгейлі капитал сомасының елу пайызынан аспайтын меншікті
Банктің субординациялық қарызы – бұл келесі талаптарға сай
-талап қоюшыға депозит немесе міндеттеме болып табылмайтын;
-банк талаптары бойынша кепілдік қамтамасыз етілмеген;
-алдын-ала өтеуге жатпайтын;
-банк таратылған кездегі соңғы кезектегі қамтамасыз етілетін.
Меншікті капиталға енгізілген банктің субординациялық қарызын өтеуге дейінгі
Банктің активті операциялары – қажетті кіріс алу және
Банктің активті операциялары формалары жағынан көптүрлі. Банктің көп
Банк қызметін талдаудың негізгі міндеттері болып нормативтерді орындау
Банк қызметінің жағдайы басқару объектісі ретінде активті операциялар
Активті операция құрылымын сапалы талдау кезінде талдау жүргізілген
4-кесте
Банктің активті операциясын талдау
Активтер 2006 жылға 2007 жылға 2008 жылға
Сомасы,
мың теңге Үлес сал,
% Сомасы,
мың теңге Үлес сал,
% Сомасы,
мың теңге Үлес сал,
%
1 2 3 4 5 6 7
1.Касса және ҰБ-гі қалдық 31468249 15.5 28319371 8.5
2.Сатуға арналған активтер 14129646 6,9 23914692 7,2 22043711
3. банктерге ұсынылған қарыздар мен қаражаттар 4963277 2,4
4.клиенттерге ұсынылған ссудалар 147440477 72,6 264667193 79,3 249493464
5. Ассоцирленген компанияларға инвестициялар 1615623 0,8 796248 0,3
6.Негізгі құралдар 1769283 0,9 3200137 0,9 2571508 0.9
7.капитал салымдары бойынша дебиторлар 216991 0,1 131361 0,1
8. Пайдаға салықтар бойынша талаптар 106907 0,05 109702
9. Басқа да активтер 1165423
1567286 0.5 1575699 0.5
Активтердің барлығы 202941941 100 333934025 100 294933908 100
Екіншіден, олардың балансты жария етуі бойынша анықталуы мүмкін
Сандық талдау кезінде банктің активті операциялар құрылымы активтердің
Енді «Темір банк» АҚ-ның 2006-2007-2008 жылдарға берілген балансының
Активтердің жалпы көлемі баланс валютасы бола отырып, пассивтің
Кестеден көріп отырғанымыздай, актив көлеміндегі ең жоғарғы үлесті
Банктің баланс валютасы құрамындағы басқа активтер айтарлықтай үлеске
2-сурет. Банктің активті операциясын динамикалық талдау
Ағымдағы жылы айтарлықтай өсу темпі “ассоцирленген компанияларға инвестициялар”
2.3 Банктің бағалы қағаздар операцияларын талдау
Аталмыш банк бойынша шығарылған бағалы қағаздар операцияларын талдасам,«
брокерлік, дилерлік,депозитарлық,кастодиалдық, БҚ қоржынын (портфелін) басқару бойынша, БҚ
Брокерлік – бұл клиент есебінен, солардың мүдделері үшін
Дилерлік - өзінің есебін және өзінің атынан бағалы
Бағалы қағаздар қоржыны (портфелі) арқылы басқару қызметі –
Депозитарлық қызмет.
Бағалы қағаздар депозитарийлері – бағалы қағаздарп иегерлерінің құқығын,
Орталық депозитарий – акционерлік қоғам (АҚ) түрінде құрылатын
Депоненттер – бағалы қағаздар нарығының (БҚН) кәсіби қатысушылары
Трансферт – орталық депозитарияның агенттері.
Депозитариге бағалы қағаздармен жасалатын операцияларды жүзеге асыруға клиенттердің
Трансферт – агенттердің қызметі:
депоненттердің бұйрықтарын депозитарийге қабылдау,тіркеу және беру;
орталық депозитарияның келісімін бекітуді депонентке беру;
Ақпараттарды тіркеушіден депонентке беру;
Кастодиалдық қызмет:
клиенттердің оларға сеніп тапсырған бағалы қағаздар және ақша
қаражаттарының есебі мен сақталуын қамтамасыз ету бойынша бағалы
қағаздар нарығындағы банктердің және банктік емес қаржы мекемелері-
нің қызметі.
Бағалы қағаздармен жасалатын мәмілелерді тіркеу бойынша кастодиондардың қызметі
Кастодиялардың функциялары:
бағалы қағаздармен жасалатын мәмілелердің орындалуын бақылау;
бағалы қағаздар қоржыны және клиенттермен жасалатын мәмілеге
арналған ақша қаражаттарының есебі мен сақталуын қамтамасыз ету;
бағалы қағаздармен жасалатын мәмілелер бойынша клиенттердің төлем агенті
5-кесте
Шығарылған қарыздық бағалы қағаздар операцияларын талдау
Шығарылған бағалы қағаздар
2006 жыл
мың теңге 2007 жыл
мың теңге 2008 жыл
мың теңге
АҚШ долл.облигациялар сыйақы ставкасымен 57150000 114285000 -
Теңгемен шығ.облигациялар сыйақы ставкасымен 19763670 24161134 26336905
Теңгемен шығ.облигациялар құбылмалы сыйақы ставкасымен - 7005409 10047992
Артықшылықты акциялар 4457487 4580071 4580162
АҚШ долл. және теңгемен субордин. облигациялар 749300 725376
Теңгемен меншік облигациялар,ұсталынған (948605) (1739252) (1579820)
Амортизацияланбаған сыйақыны қосқанда 30620 24172 16319
Амортизацияланбаған дисконтты алғанда (110391) (1048406) (2266634)
Жиыны
147991248 38371233
Шығарылған бағалы қағаздар АҚШ долл.облигациялар сыйақы ставкасы бойынша
6-кесте
Жергілікті нарықтағы екінші облигациялық бағдарлама бойынша шығарылған облигациялар
Шығарылымы Шығ.уақыты Валюта Жабу уақыты Пайыздық ставка Облиг.саны
Мың\дана Номинал құны
I 14.04.2007 тг 14.04.2010 9,0 8000 8000000
II 14.04.2007 тг 14.04.2012 9,0 8000 8000000
III 14.04.2007 тг 14.04.2016 9,5 6000 6000000
IV 14.04.2007 тг 14.04.2016 9,5 6000 6000000
V 14.04.2007 тг 14.04.2017 8,5 6000 6000000
VI 14.04.2007 тг 14.04.2017 8,5 6000 6000000
Барлығы
тг
40000 40000000
Алты эмиссиялық облигациялар жергілікті нарықтағы екінші облигациялық бағдарлама
2.4 Банктің кірістері мен шығыстарын талдау
«Темір банк»АҚ-ның кірістері мен шығыстарын талдау жасасақ
Коммерциялық банктердің табыс көздеріне мынадай банктік бизнес түрлерін
- несиелік бизнес;
- дисконттық бизнес;
- сақтау бизнесі;
- банктік кепіл беру қызметі
- бағалы қағаздар мен жасалатын бизнес;
-салымдар қабылдау және клиенттердің тапсырмасы бойынша операцияларды жүзеге
- баска бантермен корреспонденттік қатынасқа негізделген бизнес;
- дәстүрлі емес қызметтерді көрсету бизнесі.
Несиелік бизнес екі элементтен тұрады: клиенттерге (жеке және
Дисконттық бизнес, төленбеген векселдерді, чектерді және талаптарды банктің
Сақтау бизнесі банктің трасталық (сенім) және агенттік қызметтеріне
Бағалы қағаздар мен бизнес мынадай элементтерді қамтиды:
банктің өзінің бағалы қағаздарын шығару;
оларды нарықта сату;
кәсіпорындарды жекешелендіруге байланысты қазмет көрсетуде басқа да элементтердің
Мұндай бизнестен түсетін табыстар мынадай көзден құралады: өзінің
Банктің кепіл беру қызметі клиенттерге есеп айырысу үшін
Салымдар қабылдау және клиенттердің тапсырмасы бойынша операцияларды жүзеге
- коммисиондық сыйақылар:
а) шот ашқаны үшін;
ә) шотты жүргізгені үшін;
- белгілі бір мерзім ішінде белгіліенген комиссия (ақша
- айналымнан алынатын комиссия (айналымнан пайыз түрінде алу):
б) шот бойынша операциялар туралы көшірме бергені үшін;
в) шотты жабу үшін;
г) қолма-қол ақша беруге немесе есеп айырысуға байланысты
Банктің барлық табысын үш топқа бөлуге болады:
-пайыздық табыстар;
-банктің қызмет көрсетуден алатын комиссиялар;
-басқа да табыстар.
Пайыздық табыс пен комиссиялар мен ұштасуы мүмкін. Мысалға,
Несиелік пайыз – пайыздық табыстың басты көзі ретінде
Комиссия – банктік операция үшін сыйақы, лаытн тілінен
Табыс көздері екіге бөлінеді:
-тұрақты, оған банктік қызметтен алынатын пайыздық және пайызсыз
-тұрақсыз, оған қайталама нарықтағы бағалы қағаздармен жасалатын
Коммерциялық банктердің қаржы нәтижелері деген түсінік – бұл
Банк табыстылығы осы бағыттағы банк персоналдары қызметіндегі бағыттың
Банк тәуекелділігін басқару, өтімділікті қолдау, олардың минималдылығы сөзсіз
Жалпы банктің қаржы нәтижелері туралы мәлімет банктің бухгалтерлік
Коммерциялық банктердің табыс көздері – ол дәстүрлі және
Банк табыстарының келесі шоттарын бөлуге болады: проценттік, комиссиондық,
Проценттік табыстарды банктер клиент талап еткенге дейінгі шоттарды
Проценттік табыстарға көптеген макро және микро деңгейлердегі факторлар
Банк шығындары – бұл актив пен пассив операцияларын
Банк шығындары ірі үш топқа бөлінеді: проценттерді төлеуге
Сонымен қатар проценттік шығындар сомасына макродеңгейде резервтік талаптар
Банк өзінің несиелерін қадағалау кезінде міндетті түрде банктік
7-кесте
«Темірбанк» АҚ-ң кірістері мен шығыстарын талдау
№ Көрсеткіштер 2007
(мың тг) 2008
(мың тг) Ауытқу
(+,-) өсу қарқыны
1 Клиенттерге заимдар 41025318 37706079 -3319239 91.9
2 Инвестициялық бағалы қағаздар 1818543 2015924 197381 110.8
3 Несие мекемелеріндегі қаражат 1765676 1373260 -1484209 77.7
4 Пайыздық табыстар 44328070 41095263
5 Шығарылған қарыздық бағалы қағаздар (11510285) (5426485) -6083800
6 Клиенттердің қаражаты (5516858) (16190418) 10673560 293.4
7 Несие мекемелеріндегі қаражаттар (6199346) (5496544) -702802 88.6
8 Пайыздық шығындар (23226489) (27113447) 3886958 116.7
9 Таза пайыздық табыс 21101581 13981816 -7119765 66.2
10 Несиелердің құнсыздануына резервтер (5555190) (8289274) 2734084 149.2
11 Құнсыздануға резервтен кейінгі таза пайыздық табыс 15546391
12 Комиссиондық алымдар түріндегі табыс 2540031 1693466
13 Комиссиондық алымдар түріндегі шығын (84175) (67857) -16318
7-кестенің жалғасы
14 Комиссиондық табыстар 2455856 1625609 -830247 66.1
5 әділетті құнмен есепке алынатын активтер бойынша табыстар
16 Шетел валютасымен операциялар бойынша шығындарды шегергендегі табыстар
17 Бағамдық айырма 715610 255762 -459848 35.7
18 Ассоциациаланған компаниялардың пайдасындағы үлес 215411 37538 -177873
19 Басқа табыстар 77257 74035 -3222 95.8
20 Пайыздық емес табыстар 457341 468135 7572
21 Персоналға жалақы (4742350) (3866433) -875917 81.6
22 Әкімшілік шығындар (4141777) (4848160) 706383 117.0
23 Салымдарды сақтандыру бойынша шығындар (244650) (136998) -107652
24 Тозу және аммортизация (666684) (1010424) 343740
25 Табыс салығынан басқа салықтар (289251) (332454) 43203
26 Еншілес ұйымды сатудан пайды (зиян) 19817 53685
27 Басқа да резервтер 323134 77746 -245388
28 Пайыздық емес шығындар (10407846) (10272215) -135631
29 Корпоративті табыс салығына дейінгі пайда 8051742
30 Корпоративті табыс салығы бойынша шығындар (660566) (231280)
31 Корпоративті табыс салығы бойынша шығындардан кейінгі таза
32 Таза пайда 7391176 (3653479) -3737697 49.4
33 Бір акцияға келетін пайда (тенге) 412,97 (204,13)
Банктің жалпы барлық операциялары белгілі бір табыс немесе
Берілген кестеден банктің инвестициялық бағалы қағаздары жоғары табысты
2.5 «Темір банк» АҚ-ң өтімділігіне баға
Ликвидтіліктің бірінші коэффициенті бағалауға арналған,
L1=
банктерден алынған +
қарыз қаражат
Бұл көрсеткіштердің min – ды мәні 0,12
max – ды мәні 0,20 немесе 20%
Енді бұл көрсеткішті «Темірбанк» АҚ балансының мәліметтері
L1 (2007 ж) = 28319371 / 72566499 +
L1 (2008 ж) = 15085407 / 35309932 +
Бұл көрсеткіштердің мәні банктің
Келесі өтімділіктің екінші коэффициенті екінші кезектегі резервтердің
L2=
банктерден алынған +
қарыз қаражат
Бұл көрсеткіштердің min – ды мәні 0,03
max – ды мәні 0,10 немесе 10%
Банктер үшін мерзімді депозиттер талап етуге
Бұл L2 – көрсеткіштерін «Темірбанк» АҚ балансы негізінде
L2 (2007 ж) =28319371+ 5515450/ 72566499 + 64106388
L2 (2008 ж) = 15085407+2260863 / 35309932+176232067= 0,08
Бұл көрсеткіштердің мәні алдыңғы көрсеткішпен
L3 – бұл банк активтерінің
L3 =
Активтердің соммасы
Бұл көрсеткіштердің min – ды мәні 0,08
max – ды мәні 0,15 немесе 15%
L3 (2007 ж) =28319371+ 5515450/ 333934025 = 0,10
L3 (2008 ж) = 15085407+2260863 / 294933908= 0,05
Бұл көрсеткіштен банктің 1 – ші
Келесі көрсеткіші L4 – банктің
L4 =
Міндеттемерінің суммасы.
L4 (2007 ж) =28319371+ 5515450/ 285638370 = 0,11
L4 (2008 ж) = 15085407+2260863 / 250291732 =
Бұл көрсеткіш үшінші көрсеткішке қарама қарсы.
Жоғары линвидтеріне жету үшін банктің активті
L5 =
Ағымдағы пассивтер
Идеалды мән болып 1 немесе 100%.
Ағымдағы активтерге: ақша қаражаттары, корреспонденттік шоттағы қаражаттар ,
Ағымдағы пассивтерге: талап етуге және мерзімді
Енді бұл көрсеткішті «Темірбанк» АҚ баланс
L5 (2007 ж) =299298262/ 284664135 = 1,05 немесе
L5 (2008 ж) = 266839734 / 249913232 =
Бұл көрсеткіштің мәні банктің ағымдағы активтері
10-кесте
«Темір банк» АҚ-ң өтімділік көрсеткіштері
пайызбен
№ Көрсеткіш 2007 ж
2008 ж
Жеткілікті мәні
1 Өтімділіктің бірінші коэффициенті 20 10 12-20
2 Өтімділіктің екінші коэффициенті 24 8 3-10
3 Өтімділіктің үшінші коэффициенті 10 5 8-15
4 Өтімділіктің төртінші коэффициенті 11 6 15-20
5 Өтімділіктің бесінші коэффициенті 105 106 80-100
3 Банк балансының активі мен пассивін теңгерімді басқару
3.1 Банк өтімділігін басқару қызметін жетілдіру жолдары
Банк өтімділігін басқару банктің қаржылық менеджменттің маңызды элементі
несиеге деген сүранысты қанағаттандыру
Қазақстандық банктер тәжірибесінде өтімді қаражаттардың ұсынысының негізгі көздеріне
клиенттердің банкттік және жинақ шоттарына түсетін қаражаттары;
клиентердің ссудалық қарыздарын қайтару;
банкаралық несиелер;
бағалы қағаздарды өтеу;
сыйақы ( мүдделендіруді ) төлеу;
банкаралық нарықтан ақшалар тарту;
депозиттік емес банктікқызмет көрсетуден түсетін табыстар;
банктің активтерін сату;
өзге дебиторлық қарыздардың отелуі.
Өтімді қаражаттардың негізгі пайдалану бағыттарына мыналар жатады:
банктерге және озге қаржы ұйымдарына несиелер беру;
клиенттерге несиелер беру;
бағалы қағаздарды сатып алу;
озге активтерді сатып алу;
Банктін төлемдік міндеттемелерінің негізгі бағыттарына мыналар жатады:
занды және жеке тұлғалар алдындағы депозиттік міндеттемелері;
банкаралық несиелер;
есептелген сыйақылар (мүдделенушілер);
есеп айырысу қызметі бойынша міндеттемелер;
бюджетке төленетін салықтар мен өзге төлемдер;
кредиторлық қарыздар.
Өтімді қаражаттар мен төлемдік міндеттемелер арасындағы айырма банктің
1-сызба. Қаражаттардың орналастырудың жалпы қор үлгісі арқылы
активтерді басқару
Қаражаттардың көздері
Банктік өтімділікті қамтамасыз етуді ішкі және сыртқы көздерге
Ішкі көздер, яғни банк активтерін қолма –қол ақшаларға
Сыртқы көздер, яғни өтімді активтерді (бағалы қағаздар, депозиттік
Әлемдік банктік тәжірибеде банктің активті басқару бірқатар әдістер
«Қаражаттардың ортақ қоры» әдісі негізіне банк ресурстарының жалпы
Берілген бұл әдіс банк басқармасынан өтімділік және табыстылық
Қаражаттарды орналастыру кезінде екінші бір мәселе бұл белгілі
Қосымша резервтердің негізгі қолданысы бұл алғашқы резервтерді толықтыру
Қаражаттардың ортақ қоры әдісі бойынша қаражаттарды орналастырудың үшінші
Ең соңынан құжаттарды алмастыру кезінде бағалы қағаздар қоржынының
Активтерді басқару бойынша қаражаттардың ортақ қор әдісін қолдану
Банк қаражаттарының «конверсиялау» әдісі бос ақша қарадаттарын тарту
2-сызба. Конверциялау арқылы активтерді басқару.
Осы әдіске сәйкес әр түрлі көздерден тартылған қарадаттарды
«Конверсиондық » әдістің «қаражаттардың ортақ қоры » әдісінен
Бұл әдістің басты артықшылығы банк табыстылығына жету болып
Отандық банктер тәжірибесінде бүгінгі түні өтімділікті басқару жоғарыда
жиынтық қор әдісі, яғни бұл әдіс басымдықтармен қолдануда;
конфверсиондық әдіс, яғни бұл әдіс жекеленген жағдайларда ғана
Жиынтық қор әдісі бұл банктін өтімді қаражаттарға деген
Алғашқы резервтер құрамына жоғары өтімді қаражаттар: касса және
Екінші әдіс, яғни конверциялау әдіс банктін қаражаттарын көздеріне
Аталған әдістін жекелеген элементтері белгілі бір бағдарламалар мен
Отандық банктер банк өтімділігін банктегі талдаушылық қызметі тікелей
Банктің өтімділік жағдайын талдауға қажетті ақпараттары ішкі және
Сыртқы көздердің ақпарат алу негізінен банктің бәсекелестері мен
Ішкі көздер жүйесі банктің қызметін байланысты жағдайлар туралы
Банктің өтімділігін бағалау. Қаржылық қаағалау агенттігінің өтімділікке және
Банк өтімділігін жеткілікті деңгейін сақтай отырып, оның активтерінің
Банктін жалпы өтімділік ұстанымы тартылған және орналастырылған қаражаттарды
Банутін талдаушылық бөліміне өтімділікті басқару барысында мынадай қызметтер
өтімділік жағдайына күнделкіті маниторинг жасау және Қазынашылық бөліміне
өтімділік коэффициенттердің орындалуына маниторинг жасау;
банктің өтімділігін терең талдауға арналған коэффициенттер жүйесін есебінің
өтімділіктің нашарлауын куәландыратын нақты немесе әлуиетті теріс үдістерді
теріс үрдіс туғызатын факторларды талдау;
өтімділікті басқару стратегиясын анықтауға арналған ұсыныстарды жасау;
мөлшері мен мерзімдері бойынша теңгерімді активтермен міндеттемелердің оңтайлы
валюталы тәуекелді және пайыздық мөлшерлемелердің өзгерісінен туындайтын тәуекелді
Банктің ағымдығы өтімділігін басқаруға байланысты қазынашылықтың қызметтері
белгілі болған және болжанған талаптарды есепке ала отырып,
артық ақша қаражат қорларын тәуекелдер бойынша стратегияда бекітілген
Қорыта айтқанда, отандық банктердің өтімді қаражаттарға деген қажеттілігін
Біздің банктеріміздің бүгінгі күні өтімділік дағдарысты басына кешіруінің
3.2 Коммерциялық банктер қызметінің табыстылығын дамыту
Қазақстанның бүгінгі экономикалық ақиқатының фактілері мен проблемалары болып,
нақты аумақтың клиентурасына қызмет көрсететін банктік емес қаржы
аталған регионның ақша қаражаттары айналымға максималды түрде тарту
толық жауапкершілік шарттарында ерікті бірігу несиелік қаражатқа қол
Несиелік бірлестіктердің артықшылықтарының бірі болып, территориалды несинің жеткіліктілігі
несиелік бірлестіктер үшін белгілі бір салықтық жеңілдіктер беру
несие бірлестіктер үшін ұйымдастырылу құжаттардың тізімін қайта қарау,
техникалық жабдықталуы жағынан талаптарды жеңілдету.
Қазіргі кезде, Қазақстан Республикасында елдің банктік жүйесінің болашақта
Кез-келген дамыған мемлекеттің ұлттық шаруашылығының ең негізгі саласы
Қазақстан Республикасының 31.08.1995 ж., №2444 «ҚР банктер және
Коммерциялық банктер осы Заң мен мемлекеттің қаржы-несиелік саясатына
Ақша массасының өсуінің тұрақтануы – құнсызданудың (инфляцияның) жылдамдығының
Коммерциялық банктер ақша жинақтарын біріктіріп, оларды ілгеріде (болашақта)
Коммерциялық банктердің негізгі функциясы тиянақты ақша алушыларға (заемщиктерге)
Осыдан шығатыны, бүгінгі күнде әсіресе аймақтың экономикалық жағдайындағы
Бастапқы ескеретініміз, «қаржылық нәтижелерді басқару» термині ғылыми және
Қазақстандық бас ғалымдар (Сейітқасымов Г.С., Хамитов Н.Н., Ильясов
Қаржылық нәтижелерді басқару – бұл табыс әкелетін операцияларды
Коммерциялық банктердің қаржылық нәтижесіне таза бөлістірілмеген табыс, алынған
Қаржылық талдау қаржылық нәтижелерді басқаруда елеулі рөлді алады.
Талдау барысында туындайтын ең қиын және ең көп
Бірақ, осы салаға аударылған көптеген назарға және де
Қаржылық нәтижелерді басқаруда техника мен технологияның дамуы, ақпараттың
Бүгінгі таңда, ҒТП жылдам темптермен даму кезінде, шешімдерді
Отандық және шетелдік зерттеушілер анықтағандай, «коммерциялық банктердің қызмет
Ресейлік экономистер (И.О. Лаврушин және басқалар) коммерциялық банктің
-банк табыстарын басқару;
-банктің пайдасының қалыптасуын бақылау;
-банктің пайдалылығы мен табыстылығының деңгейін сандық және сапалық
-банктің ішкі бөлімшелерінің рентабельділігін бағалау;
-банктің қызметінің негізгі бағыттары немесе «пайда орталықтарының» рентабельділігін
-банктік тауарлар мен қызметтердің рентабельділігін талдау.
Сонымен қоса шығындардың бақылауын да жүргізу қажет, өйткені
Отандық экономистер (Л.С. Спанкулова мен басқалар) «шығындарға бақылаудың
Тағы бір айта кететін жайт, таза табысты қалыптастырудағы
-банк табыстарының қалыптасуының заңдылығы (заңға сай келуі) аналитикалық
-банк шығындарымен байланысты операциялардың құрамы мен дұрыстығының талдауы
-табыстар мен шығындар шоттарының жабылуы бойынша операциялардың бақылауы,
-басқа да операциялардың құрамын талдау;
-төлемдер мен түсімдер көрініс табатын шоттардың жабылуын тексеру;
-шығындардың есептік жылдағы пайдалар мен шығындар шотынан есептен
Коммерциялық банктердің жеткілікті пайда көрулері керек екендігі белгілі.
Біз оқымыстылардың (Сейітқасымов пен басқалар) мынадай көзқарасымен келісеміз:
Қаржылық нәтижелердің көрсеткіштерінің қалыптасу алгоритмі ҚР ҰБ-нің орнатқан
Бүгінгі таңда қазақстандық коммерциялық банктер қаржылық есеп берудің
ҚР ҰБ-нің Басқармасының 1999 жылғы 3 шілдедегі №156
1.700-Н үлгісіндегі консолидендірілген баланс, оның құрамына барлық филиалдардың
2.700-Н үлгісіне №1 қосымша «Шартты және болуы мүмкін
3.700-Н үлгісіне №2 қосымша «Табыстар мен шығындар»;
4.пруденциалдық нормативтер мен басқа да орындалуы міндетті нормалар
5.минималды резервтік талаптарды есептеу үшін ақпараттар (минималды резервтік
Онда синтетикалық есеп шоттары қарастырылған. Ол шоттарда белгіленген
Қаржылық нәтижелерді қалыптастыру процесі банктің есепті жылдағы алған
Есепті кезең аяқталғанда қаржылық нәтижелерді анықтау үшін бұл
Жылдық бухгалтерлік балансты тапсырғаннан кейін, банк бөлінбеген таза
Залал, қаржылық қызмет нәтижесі ретінде, банктің құрылтайшыларының (акционерлерінің)
Жоғарыда айтылған есептік берілгендердің негізінде қызметтің қаржылық нәтижелері
Біздің ойымызша, кезеңдік есептің мінсіз артықшылығы (құндылығы) банк
Осы берілген үлгідегі есеп беру әдістемесі бойынша қалыптасатын
Коммерциялық банктің жалпы қаржылық есебінің «Табыстар мен шығындар»
Қорытынды
Дипломдық жұмысымды қорытындылай келе, банктің балансы ақшалай түрде
Баланс деректері бойынша ақша ресурстарын қалыптастыру мен оны
Сөйтіп осылайша, бүгінгі күні коммерциялық банктің қаржылық есебінің
Бірақ айта кететін жайт, қазақстандық заңнамалық базаның салық
Содан кейін алынған нәтиже банк қызметінің қаржылық нәтижелеріне
Бүгінгі таңда коммерциялық банктердің қаржылық нәтижелерінің көрсеткіштерін қалыптастыру
Жүргізілген талдау жарияланған банк балансы ҚРҰБ-нің барлық нормативтеріне,
Банктің қаржы жағдайын талдау жүйесінің маңызды компоненттері болып
Активтердің жалпы көлемі баланс валютасы бола отырып, пассивтің
Кестеден көріп отырғанымыздай, актив көлеміндегі ең жоғарғы үлесті
Қолданылған әдебиеттер
1. “ҚР-дағы банктер жєне банктік қызмет туралы” ҚР
2. 2002 жылы 3 маусымдағы Ұлттық банк Басқармасының
3. Ұлттық банктің 2004 ж. есебі.
4. Абдрамов М.А., Александрова Л.С. «Финансы денежное обращение
5. Банковское дело. Учебник. / Под ред.
6. Балабанова В.И. «Банки и банковское дело», Москва:
7.Бункина Д. «Деньги, банки, валюта», Москва: АО Дис,
8.Василевич И.П., Ширкина Е.И. «Сборник задач по аудиту»,
9.Долян Э.Дж. «Деньги, банковское дело и денежно-кредитная политика»,
10.Дробозиной В.И. «Финансы, деньги и кредит», Учебное пособие
11.Гащевко В.И. «Банковское кредитование, российский и зарубежный опыт»,
12.Иванов В.В. «Как надежно и выгодно вкладывать деньги
13.Жуков Е.Ф. «Менеджмен и маркетинг в банках», Москва:,
14.Жуков Е.Ф. «Денги, Кредит, Банки», Москва: Банки
15.Лаврушина О.И. «Банковское дело», Москва: Финансы и статистика
16.Коскин В.М. «Современный коммерческий банк операции и управления»,
17.Мақыш С.Б. «Ақша айналысы және несие», Алматы: Қазақ
18.Мадиярова Д.М., Мачевский В.С. «Основы современного банковского дела»,
19.Модаев В.И. «Банк изучает мнение клиентов», Москва: Деньги
20.Попов В.М. «Деловое планирование», Москва: Учебное пособие «Финансы
21.Полфреман Д., Форд Ф. «Основы банковского дела», Москва:
22.Роджер Л.М., Дэвид Д.В. «Современные деньги и банковское
23.Сейткасимов Г.С. «Деньги, Кредит, Банки», Алматы: Экономика, 1996
24.Ситкин А.В. «Управление в банке», Москва: Информ, 1999
25.Сенгалова В.К., Архипова А.И. «Финансы, денежное обращение и
26.Лапусты М.П. «Современный финансово – кредитный словарь», Москва:
27.Лопкумов Я.С. «Организация и финансирование инвестиции», Москва: Информ,
28.Касимов Ю.Ф. «Основы теорий оптимального портфеля ценных бумаг»,
29.Концептуальные основы развития экономики Республика Казахстан в период
30.Усова В.В. «Деньги, денежное обращение и инфляция», Москва:
31.Хамитов Н.Н. «Банковский надзор в Казахстане», Учебное пособие,
32.Чивцаканян А.Г. «Деньги и кредит», Янтарьный сказ, 2000
62
Талап ететін салымдар
Мерзімді салымдар
Жинақ салымдар
Өзге қарыздар
Акционерлік капитал және резервтер
Қаражаттардың ортақ қоры
Алғашқы резервтер
Қосымша зеревтер
Өзге бағалы қарыздар
Ғимараттар мен құрылғылар
Несиелер
Талап ететін салымдар
Мерзімді салымдар
Жинақ салымдар
Өзге қарыздар салымдары
Акционерлік капитал және резервтер
Ғимараттар мен құрылғылар
Несиелер
Алғашқы резервтер
Екінші реттегі резервтер
Өзге бағалы қағаздар
Банктің активті және пассивті операциялары
Коммерциялық банктердің активті және пассивті операциялары
Коммерциялық банктің пассивті операциялары
Банк және банктен тыс мекемелердің есебі
Коммерциялық банктер операциялары
Банктік тәуекелді басқару
Тәуекелдердің түрлері және қаржы менеджментінде тәуекелдерді басқару
Банктік менеджмент
Коммерциялық банктер операциялары, және олардың банк қызметіндегі атқаратын рөлі
Бос ақша қаражаты