Шарын шатқалы экскурсиясының кіріспесі
Мазмұны
Бет.
Кіріспе 3
1 Экскурсиятанудың негізгі теориялық аспектілері
1.1 Экскурсия қызметінің тарихи 5
1.2 Экскурсия және оның мәні мен мазмұны 6
1.3 Қазақстан Республикасындағы экскурсия қызметі 11
2 «Шарын шатқалы» бойынша экскурсияның технологиялық құжаттары
2.1 «Шарын шатқалы» бойынша экскурсияның кіріспесі 12
2.2 «Шарын шатқалы» бойынша экскурсия маршрутының технологиялық картасы
2.3 «Шарын шатқалы» бойынша экскурсияның қорытындысы 17
2.4 «Шарын шатқалы» бойынша экскурсияның бақылау мәтіні 18
Қорытынды 28
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 30
Кіріспе
Курстық жұмыстың өзектілігі: туризм - бұл қазіргі адамдардың
Дұрыс ұйымдастырылған және мәнді өткізілген экскурсия адамның денсаулығын
Қазіргі адамдарға демалысты қоғамдық пайдалы жұмыспен, қор-шаған ортаны
«Қазақстан 2030» стратегиялық жоспарында ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаев елдегі
Көптеген дүниежүзіндегі елдерде туризм жүйе ретінде дамып келеді,
Әр туристік кәсіпорын өзінің қару-жарақ қоймасында бірнеше экскурсия
«Экскурсиятану» пәні бойынша курстық жұмыс Шарын шатқалы бойынша
Шатқалдың жартасты жақпарлар тiзбегiнен табиғат зерттеушiлерi петроглифтердiң тұтастай
«Шарын каньоны» - жаратылысында табиғи кешен. Ол Үлкен
Біздің маршрут 1күндей уақытты алады. Дегенмен, экскурсия кезінде
Курстық жұмыстың мақсаты: экскурсиялық саяхаттарды және туризмнің барлық
Курстық жұмыстың міндеті:
Туризмдегі экскурсия түрлерін қарастыру;
Транспорт экскурсиялары бойынша бағыттарды жүріп өту әдістерін қарастыру
Экскурсия түрлерін өткізуге болатын Шарын шатқалының негізгі объектілерін
Шарын шатқалының пайда болу тарихымен экскурсанттарды таныстыру;
Шарын шатқалының көрнекті де қызықты орындарына барып, эккурсанттарды
1 Экскурсиятанудың негізгі теориялық аспектілері
Экскурсия қызметінің тарихи
«Экскурсия» (excursio) латын тілінен аударғанда «серуендеу» деген мағынаны
Негізінен бұл пән оқу үрдісіне Батыс Европа және
Экскурсиялық іс - халық арасында мәдени-ағарту жұмысының маңызды
Алғашқы экскурсияға себепші болған өткен ғасырлардың қоғамдық өмірі.
Экскурсиятанудың пән ретінде дамуы Совет Одағында педагогика, өлкетану,
«Экскурсия» сөзі латын тілінен пайда болған. Орыс тіліне
Экскурсия кезінде білім алу мақсаты 18ғ алдыңғы қатардағы
Экскурсия және оның мәні мен мазмұны
Экскурсия дегеніміз латын тілінен аударғанда серуендеу деген мағынаны
Экскурсияның уақыт бойынша ұзақтығы. Экскурсия 1 сағаттан
Экскурсанттардың болуы. Экскурсанттардың саны
Экскурсант - бір жерге, елді мекенге немесе аймаққа,
Экскурсия маршруты тақырыпты толығымен ашатын және экскурсиондық
Маршрут құрастырушы маршрутты құрастыру барысында
Экскурсияда көрсету тәсілдері
Көрсету тәсілдері 7 түрге бөлінеді:
- Экскурсиондық объектті алдын
- Панарама тәсілі. Бұл тәсілде экскурсанттар объекттерді биіктіктен
- Реконстукция тәсілі. Экскурсиялық объектілер экскурсовод алғашқы
Бұл тәсіл ескерткіштерді, ғимараттарды және мекемелерді көрсетке кезде
- Монтаж тәсілі. Бұл тәсіл реканструкция тәсіліне
- Локализация тәсілі. Бұл тәсілдің көмегімен
- Обстрагирование тәсілі. Обстрагирование тәсілдерін қолданып экскурсовод объектінің
- Салыстыру тәсілі. Салыстыру тәсілінде экскурсовод бір
Бизнес жоспар - экскурсиялық
Жаңа экскурсияның мақсаты мен міндеттері анықталады. Экскурсияның
экскурсанттарды туған аумақтың табиғатымен, тарихымен және архитектурасымен таныстыру
экскурсияның мақсатына жету және
Экскурсияның тақырыбы
потенциялдық сұраныс;
нақты экскурсия;
Тақырып бірнеше тақырыпшаларға
Экскурсиондық объектілерді таңдау.
- тарихи;
- табиғи;
- археологиялық;
- архитектуралық;
- мәдени;
- құжаттық;
Экскурсиялық объектілердің классификациясы:
Мазмұны бойынша - экскусиондық объектілер
Функциондық қызметі бойынша - экскурсиондық объектілер негізгі,
Сақталу дәрежесі бойынша - экскурсияның объектілері
толық сақталған;
өзгерістерге ұшыраған;
жоғалтылған объектілер.
Экскурсиялық объектілерді таңдап алу
Жол ақпарат дайындаудағы негізгі
жол ақпараттың мақсаты мен міндеттерін таңдалуы;
тақырыпты анықтау;
экскурсияға қажетті әдебиеттерді зерттеу;
экскурсия барысында көрсетілетін объектілерді таңдау;
экскурсовод портфелін толықтыру;
экскурсияны жүргізу техникасы;
көрсету және айтыпберу әдістемелерін таңдау;
экскурсоводтың индивидуалды текстін дайындау;
экскурсиондық ақпаратты қорғау;
жол ақпаратты бекіту.
Жол ақпаратты дайындауға қажетті құжаттар:
Тақырып бойынша әдебиеттер тізімі экскурсия бойынша қолданылатын
Объектінің құжаты қарастырылып жатқан зерттеу объектіге толық сипаттама
объектінің түрі;
атауы;
объектке байланысты оқиғалар;
қысқаша сипаттамалар;
авторы;
орналасу уақыты;
экскурсияның бақылау тексті экскурсияның тақырыбы, сұрақтары толығымен
индивидуалды текст - бақылау текстінен алынады, яғни мұнда
маршруттың схемасы -
экскурсияның портфелі ішінде: экскурсия
әдістемелік қабылдаулар көрсету
жол ақпаратқа қажетті мәліметтер (газет-журналдар, кестелер, мақалалар).
экскурсоводтың тізімі -
Жаңа экскурсияны дайындау.
Бизнес-жоспар. Бизнес-жоспар - экскурсиялық жұмыстың негізгі құжаты. Бизнес-жоспарда
Жаңа экскурсияның мақсаты және міндеттері анықталады. Экскурсияның негізгі
Экскурсияның тақырыбы мен атын таңдап алу. Қазіргі кезде
потенциалдық сұраныс;
нақты экскурсия.
Тақырып бірнеше тақырыпшаларға бөлінеді. Экскурсияның аты экскурсияның тақырыбына
4. Экскурсияға қажетті ақпаратты таңдап алу. Экскурсияға қажетті
негізгі;
қосымша.
Экскурсияға қажетті ақпараттарды кітапханалардан, музейлерден, газет-журналдардан, архивтен, интернеттен
5. Экскурсиондық объектілерлі таңдау. Экскурсиондық объектілер келесі түрлерге
тарихи;
табиғи;
археологиялық;
архитектуралық;
мәдени және т.б [7].
Экскурсиондық объектілер классификациясы:
1) мазмұны бойынша экскурсиондық объектілер бір жоспарлы және
2) функциялық қызметі бойынша экскурсиондық объектілер негізгі және
3) сақталу дәрежесі бойынша экскурсиондық объектілер: 1)толық сақталған;
4) экскурсиондық объектілерді таңдап алу принциптері. Объект атақты,
5) маршрутты құрастыру. Экскурсиондық маршрутты құрастырудың үш түрі
хронологиялық;
тақырыптық;
хронологиялық-тақырыптық.
6) Маршрутты айналып өту. Экскурсияны құрастырған кезде хронометраж
7) Контрольді текстте экскурсия бойынша жиналған мәліметтер
8) Экскурсоводтың портфелі. Портфель ішінде суреттер, көшелердің схемеалары,
9) Технологиялық карта. Оның бірінші парағында экскурсияны дайындаған
1.3 Қазақстан Республикасындағы экскурсия қызметі
Қазіргі кезеңде экскурсиялық қызметтер саудасының қарқынды дамыған халықаралық
Қазақстандағы алғашқы туристік-экскурсиялық ұйымдар 20-ғасырдың 20-30 жылдары пайда
Қазақстанда экскурсияның барлық түрлері этно, экология, денсаулық,сауықтыру балалар,спорттық,аң
Алматы облысындағы Шарын шатқалының сұлу да көркем табиғаты,
2 «Шарын шатқалы» бойынша экскурсияның технологиялық құжаттары
2.1 «Шарын шатқалы» экскурсиясының кіріспесі
Сәлеметсіздер ме, құрметті экскурсант-студенттер! Сіздерге экскурсия кезінде
Шатқалдың жартасты жақпарлар тiзбегiнен табиғат зерттеушiлерi петроглифтердiң тұтастай
«Шарын каньоны» - жаратылысында табиғи кешен. Ол Үлкен
Біздің маршрут 1күндей уақытты алады. Дегенмен, экскурсия кезінде
Табиғат жақұтын көргенде көңіліңіз керемет бір сезімге бөленбей
Шарынның ең көркем жері негізгі жолдан он шақырым
Шарын шатқалы Алматыдан шығысқа қарай 200 шақырым жерде,
Саяхатшылар үшiн Шарын шатқалы, әсіресе, оның төменгi бөлiгi
Шарын шатқалы Қазақстан табиғатының інжу-маржаны болып есептеледі, оның
Егер де сіздерде тақырыпқа қатысты сұрақтар туындаса, мен
Мен үшін сіздермен жұмыс істеген өте қызықты болады.
Топтың алдын ала бекітілген маршрут бойынша жүрген кезде
Ендеше, ғажайып экскурсиямызды бастайық!
2.2 «Шарын шатқалы» бойынша экскурсия маршрутының технологиялық картасы
СХЕМА
маршрут жолы
- аялдама
- маршрут бағыты
- Алматы қаласы
- Құлжа трассасы
- Көкпекті
- Сөгет жазығы
- Шарын шатқалы
1-кесте – «Шарын шатқалы» экскурсиясының технологиялық картасы
Маршрут Аялдама Көрсету объектілері Уақыт (мин) Экскурсия
Алматы қаласы Сол жерде Орталық Стадионға дейін, жол
Кіріспе.
Тақырыпша. Алматы – әсем қала.
Алматы қаласы және оның тарихы, маңызды даталары. Топты
Құлджа трассасы
Сол жерде
Жол бойындағы табиғат, табиғи көрініс
30
Тақырыпша.
Құлджа трассасы
Объект туралы мағлұмат.
Автобуста келе жатып, қысқаша шолу жасағаннан кейін, далаға
Объектті көрсету кезінде алдын-ала бақылау әдісін қолдану керек,
Көкпекті
Сол жерде Базар, табиғаты, жолы
60 Тақырыпша.
Тау арасындағы ғажайып дүние.
1. Объекттің қысқаша тарихы.
2. Көкпекті аудан туралы ақпарат.
Экскурсанттарды жол бойында орналасқан базарға шығарып, тамақтандырып, кішкене
1-кестенің жалғасы
Сөгет жазығы Сол жерде
Жазық табиғаты,
тарихы 30
Тақырыпша. Сөгеті жазығы.
Объект туралы мағлұмат.
Автобуста келе жатып, қысқаша шолу жасағаннан кейін, далаға
Экскурсанттар тобына локализация және салыстыру әдістерін қолдана отырып,
Шарын шатқалы
Сол жерде
Шарын өзені, шатқалдар, табиғатын тамашалау
120 Тақырыпша.
Шарын – Колорадоның кіші бауыры.
1.Объекттің тарихы,табиғаты, туралы мағлұмат.
Автобустан экскурсанттарды шығарып, түгендеп, жүру аймағын көрсетіп, шатқалдарға
Экскурсанттарға локализация және салыстыру тәселдерін қолдана отырып объектті
«Шарын шатқалы» экскурсиясының қортындысы
Сонымен, біздің экскурсиямыз аяқталайын деп қалды. Бірақта сіздер
Менің мақсатым сіздерді еліміздің ең сұлу табиғатымен толығымен
Біздің маршрутымыз көптеген қызықты объектілерді қамтыды, соның ішінде
Алматы - Еуразиялық контитенттің маңызды және ыңғайлы жерінде
Туризм саласының дамуы арқасында шетел туристердің саны көбеюде.
Мамандардың айтуы бойынша, қала 300 000 астам туристерді
Шарын шатқалына саяхат жасау кезінде біздер, Шарын
Шарын шатқалы Қазақстан табиғатының інжу-маржаны болып есептеледі, оның
Егер де сіздерде тақырыпқа қатысты сұрақтар туындаса, мен
Мен үшін сіздермен жұмыс істеген өте қызықты болды.
Келесі кездескенше, құрметті достар!
2.4 «Шарын шатқалы» экскурсиясының бақылау мәтіні
Сәлеметсіздер ме, құрметті экскурсант-студенттер! Сіздерге экскурсия кезінде
Шатқалдың жартасты жақпарлар тiзбегiнен табиғат зерттеушiлерi петроглифтердiң тұтастай
«Шарын каньоны» - жаратылысында табиғи кешен. Ол Үлкен
Біздің маршрут 1күндей уақытты алады. Дегенмен, экскурсия кезінде
Алматы. Алматы - Еуразиялық контитенттің маңызды және ыңғайлы
Шетел мемлекеттерінің Қазақстанға қызығушылығы, туристік фирмалардың ішкі және
Алматы қаласын 2020 жылға дейінгі кезеңге дамытудың Бас
Қосамын әнге атыңды
Тосамын әр хатыңды
Сағындым алма бағын
Арайлы Алматымды
Сағындым аққу үнді
Сағындым ақ гүлімді
Алматым, сайладың сен
Шабытты шаттығымды
Еске алу Көктөбені
Жаныма от береді
Алғашқы махаббатқа
Куәгер - Көктерегі
Әкелген бар бағымды
Сағындым таңдарыңды
Алматым, сені ойлаумен
Жалғадым арманымды, - деп Алматы қаласы
бойынша экскурсиямызда біртіндеп аяқтаймын да, ары қарай жолды
Алматы қаласын дамытудың Бас жоспарының басты мақсаты -экологиялық
1 - Сурет - Алматы қаласы
Құлжа қаласы. Қытайдың Шинжяңындағы бау-бақшалы қала Құлжаның жері
Құлжа қаласының «бау-бақшалы қала» деген аты бар. Құлжа
Қытайдың Батыс бөлегіндегі бау-бақшалы қала – Құлжа 2005
Құлжа қаласы көп ұлт қоныстанған жер. Ұзақ уақыт
Құлжа қаласы - Батыс пен Шығысты тұтастыратын құрылық
Құлжа қаласы - ІҚАО-ның орталығы, ежелден Іле аңғарындағы
Құлжа қаласында саяхаттық көрініс нүктелері мол: қаланың батысында
Құлжа қаласының шығысында ХVІІІ-ғасырдың басында салынған Алтын төбелі
Құлжа қаласынан солтүстік-батысқа 19 ш келетін жерде Баяндай
Құлжа қаласының оңтүстік тұсынан Іле өзені өтеді. 1975
Құлжа қаласынан терістік-шығысқа қарай 16 ш жерде Құлжа
Құлжа ауданының терістік-шығысындағы Мазар ауылында Шыңғысханның 11 ұрпағы
Құлжа қаласы шекара саудасындағы маңызды кент деген атымен
Құлжа қаласы тау етегіндегі жазықты негіз етеді. Жерінің
2 - Сурет - Құлджа трассасы
Көкпек. Бұрын Көкпекті өзенінің сол жақ жағалауында қалың
3 - Сурет - Көкпекті
1997 жылы Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығымен Көкпекті
Ауданның аумағы 14,6 мың шаршы метрге тең. Ауданның
Ауданда 18 селолық округ бар, соның ішінде 66
Ауданның табиғи-климаттық жағдайы әртүрлі. Ауданның сотүстік және батыс
Аудандағы мықты экономикалық шаруашылықтардың бірі болып «Өрнек» жауапкершілігі
Ауданда «Құсайынұлы» шаруашылығында фирмалық дүкендері бар. Оның басшысы
Біздің мақтанышымыз деп - 2 балық зауытын айта
Мұнда өнімнің 14 түрі игерілген, оның негізгі бөлігі
Көкпекті жері өзінің таланттарымен, дарынды тұлғаларымен әйгілі. Жазушы
Сөгет жазығы. Сөгет жазығы батыстан шығысқа қарай 50
4 - Сурет - Сөгет жазығы
Аңғарда жаз өте ыстық және кұрғақ, температура +40
Бұл аймақта сонымен қатар, жоғалып бара жатқан өсімдіктер
Сөгет жазығында сонымен қатар әр түрлі жәндіктер мекендейді
Шарын шатқалы. Табиғат жақұтын көргенде көңіліңіз керемет бір
Шарынның ең көркем жері негізгі жолдан он шақырым
Шарын шатқалы - ең ірі экзотикалық орындардың бірі.
Саяхатшылар үшiн Шарын шатқалы, әсіресе, оның төменгi бөлiгi
Шатқалды аралай жүріп, сіз осыдан 12 миллион жыл
Миллиондаған жылдар бойы табиғаттың өзі осынау ұлы қорған
Шетен тоғайы Шарын шатқалындағыдай шоқ болып әлемнiң тек
Шарын шатқалындағы жер бедерi жаратылысының алуандығы жануарлар мен
Шатқалдың жартасты жақпарлар тiзбегiнен табиғат зерттеушiлерi петроглифтердiң тұтастай
5 - Сурет - Шарын шатқалы
Қорытынды
«Экскурсиятану» пәні бойынша курстық жұмыс Шарын шатқалы бойынша
Бұл экскурсияның мақсатын - экскурсанттарды өз елінің табиғатын
Дұрыс ұйымдастырылған және мәнді өткізілген экскурсия адамның денсаулығын
Қазіргі адамдарға экскурсияны қоғамдық пайдалы жұмыспен, қоршаған ортаны
Бүгінгі таңда туризмнің кең тараған түрлерінің арасында экскурсияның
Қазақстанның ұшы-қиырсыз кең даласында экскурсияның саналуан түрін дамытуға
«Экскурсиятану» пәні туризм саласы бойынша тек қана теориялық
Экскурсия жасағаннан кейін мен мынандай қорытынды жасадым:
Ең бірінші экскурсияның мақсаты мен міндетін анықтап алу
Тақырыпты таңдаудан алдағы экскурсияның тақырыбын ашу көзделеді;
Экскурсиялық объектілерді таңдау мен талдау менің көп уақытымды
Әдебиеттерді таңдау және библиографиялық тізім жасай білу;
Экскурсия маршрутын құрастыра білу;
Келесі кезең маршрутты айналып шығу, маршрут салынған объекттердің
Бақылау мәтінін дайындау білу;
Және соңғысы, әдістемелік құралды құрастыру - осы экскурсияны
Әр туристік кәсіпорын өзінің қару-жарақ қоймасында бірнеше экскурсия
«Экскурсиятану» пәні бойынша курстық жұмыс Шарын шатқалы бойынша
Шатқалдың жартасты жақпарлар тiзбегiнен табиғат зерттеушiлерi петроглифтердiң тұтастай
«Шарын каньоны» - жаратылысында табиғи кешен. Ол Үлкен
Біздің маршрут 1күндей уақытты алды. Дегенмен, экскурсия кезінде
Алматы облысындағы Шарын шатқалының сұлу да көркем табиғаты,
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
«Экскурсиятану негіздері», Өскемен: С.Аманжолов атындағы Шығыс Қазасқтан Мемлекеттік
Емельянов Б.В. «Экскурсоведение. Учебное пособие». Мәскеу, 2002;
М.В.Соколова «История туризма», М:«Академия», 2008;
Савина Н.В., Горбылева З. «Экскурсоведение. Учебное пособие», Мәскеу,
Геңевич Н.А.
Ягофаров Г.Ф., Тынчерова З.В., Саипов А.А.
Савина Н.В. «Экскурсоведение. Учебное пособие». Мәскеу, 2009;
Емельянов Б.В. Экскурсионное обслуживание населения. М., 1983;
www.kondor-tour.kz/charyn_kazakh сайты;
www.kz.nomad-kazakhstan.kz/816.html ;
http://almaty.gba.kz ;
Мақала авторы Екпін Сабырұлы, http://russian.xjts.cn;
http://kokpekti.vko.gov.kz ;
http://dmk.kz ;
http://www.silkroadadventures.info/ru/Kazakhstan;
http://kazgid.ru/?p=64
29
Экскурсиондық объектілерді таңдау
Экскурсиызық іс-әрекеттің теориялық астары мен жүргізу әдістеріне талдау
Блок экскурсиятану
Балалар - жасөспірімдер туризмінің XIX ғасырдағы даму тарихы
Қазақстандағы балалар мен жасөспірімдер туризмінің тарихы
Алматы қаласының туристік фирмаларының экскурсиялық қызметін зерттей отырып, оны дамыту жолдарын ұсыну
Балалар мен жасөспірімдер туризмінің қалыптасу кезеңдері
Колорадо үстіртіндегі Колорадо өзенінің аңғары
Экскурсия маршрутын құрастыру
Қайыңды көлі