Бірінші дүниежүзілік соғыс
Бірінші дүниежүзілік соғыс
Алматы – 2005
Мазмұны
Кіріспе 3
1-тарау. Бірінші дүниежүзілік соғыстың себептері мен сипаты 4
2-тарау. Бірінші дүниежүзілік соғыстың өту барысы 8
3-тарау. Бірінші дүниежүзілік соғыстың қорытындылары 18
Қорытынды 23
Пайдаланылған әдебиеттер 24
Кіріспе
Адамзат тарихындағы соғыстардың ең үлкені, әлемнің ірі мемлекеттерін
Бірінші дүниежүзілік соғыстың тарихы туралы ғылыми зерттеулер жетерлік.
Жұмыста бірінші дүниежүзілік соғысқа қатысты зерттеулер жүргізген тарихшылар
1-тарау. Бірінші дүниежүзілік соғыстың себептері мен сипаты
Бірінші дүние жүзілік соғыс (1914—18)— Австрия, Германия блогы
Капиталистік мемлекеттердің отарларды жедел басып алуы нәтижесінде 19
Капиталистік елдердегі экономикалық дамудың секірмелігі, монополия, қаржы капиталының
Ал енді бірінші дүниежүзілік соғысқа қатысушы ірі мемлекеттердің
Герман империалистері жаулап алу бағдарламасында Ресейден көп жер
Австро-Венгрия болса Сербияны аннекциялауды, Балканда австро-венгер үстемдігін орнатуды,
Патшалық Ресейдің империалистері, помещиктері, ірі буржуазиясы біріншіден соғыстың
Ағылшын буржуазиясы өте күшті қарқынмен дамып келе жатқан
Францияның империалистері де жоғарғылар сияқты Германияның әскери-экономикалық күшін
Енді соғыстың басталуына ұйытқы болған Германияға жеке тоқталып
Бірінші дүниежүзілік соғыс қарсаңында Германияда жұмысшы қозғалысы жаңадан
Соғысқа дайындала отырып, герман үкіметі француз-орыс одағын бұзып,
Жоғарыда айтқанымыздай, бірінші дүниежүзілік соғыстың негізгі себебі шаруашылық
1-кесте. 1913 жылғы басты капиталистік елдердің экономикалық көрсеткіштері,
Елдер Өндіру Құйма Машина өнеркәсібі өнімінің құны млн.
Көмір мұнай Темір кені шойын болат
Англия 292 — 16,3 10,4 9,0 742
Франция 41 — 21,5 5,2 4,7 122
Россия 36 9,2 9,2 4,6 4,9 220
Барлығы
Антанта 369 9,2 47,0 20,2 18,6 1084
Германия 277 0,1 28,6 16,8 15,7 1296
Австро-Венгрия 54 1,1 5,3 2,4 2,6 213
Барлығы
Негізгі державалар 331 1,2 33,9 19,2 18,3 1509
* М. Б. Вольф и В. С. Клупт.
2-тарау. Бірінші дүниежүзілік соғыстың өту барысы
1914 ж. 15 (28) июньде Сараевода серб ұлтшылдары
1914 ж. 23 тамызда Жапония Германияға соғыс жариялады.
Бірінші дүние жүзілік соғыс (1914—18) соғысушы екі жақ
Герман үкіметі соғысты тез бітіреміз деп дәмеленді. Бірақ
Жалпы Антанта елдерінің материалдық-техникалық соғыс базасы 1916 жылы
2-кесте. 1915 жылғы қарулану өндірісі *
Елдер Винтовкалар Пулеметтер Қару ұңғылары Ұшақтар
Германия 1 155 000 8 000 4 000
Австро-Венгрия 900 000 2 500 1 585 338
Жиынтығы 2 055 000 10 500 5 585
Франция 800 000 6 000 1 200 4
Англия 613 000 6 064 3 400 4
Россия 740 000 4 250 2 106 870
Жиынтығы 2 153 000 16 314 6 706
* “Мировая война в цифрах” стр. 39 —
Бірінші дүниежүзілік соғыста жаяу әскердің негізгі қаруы –
Басты еуропа мемлекеттері әскерінің жарақтары
Жүйе Калибр, мм Ең жоғары қашықтығы, м
Россия
Магазинді винтовка 1891 ж. үлгіде 7,62 3000
Максим жүйелі станкалық пулемет 7,62 3000
Франция
1896 ж. үлгідегі винтовка 8,0 2500
Гочкис станкалы пулеметі 8,0
Англия
1903 ж үлігілі пулеметі Ли — Энфильд 7,7
Максим жүйелі станкалық пулемет 7,7
Германия
1898 ж. үлгілі Маузер винтовкасы 7,9 3000
Максим жүйелі станкалық пулемет 7,9 3000
Австро-Венгрия
1895 ж. үлгілі Манлихер винтовкасы 8,0 3000
Шварцлозе станкалық пулеметі 8,0
1916 жылы Германия қайтадан батысқа бар күшін жұмылдырды.
1916 жылдың басында Антанта Орталық державалардан басымдық иеленді.
Антанта елдері Дивизиялар саны Орталық блок елдері Дивизиялар
Франция 99 Германия 159
Англия 80 Австро-Венгрия 63
Россия 136 Болгария 12
Италия 38 Түркия 52
Бельгия 6
Сербия 6
Барлығы 365 286
1916 ж. июньде орыс әскерлері Австрия-герман майданын бұзып
2 Интернационалдың партияларының реакцияшыл басшылары жұмысшы табына сатқындық
Бірінші дүниежүзілік соғыста Германия Еуропада үстемдік aлy мақсатымен
1916 жылдың аяғыңдағы кезеңдерде соғысқа барлық дамыған капиталистік
Майданда да, тылда да соғысқа қарсы пиғылдар күшейді.
1917 жылға қарай соғыс қарсы соғысушы тараптардың экономикасын
Россиядағы 1917 ж. Февр. революциясы Германияда жұмысшы қозғалысының
1917 ж. апрельде Антанта соғыс блогына АҚШ қосылды.
Бірінші дүниежүзілік соғыс Ресейдегі революциялық қозғалыстардың сүзгісі болды.
1918 жылдың басына қарай әскери-саяси жағдай елеулі өзгерді.
Жапон империалистері Ұлы Октябрь Советтік социалистік революциясы туралы
Россиядағы Ұлы Октябрь революциясының ықпалымен Германияда жұмысшы қозғалысы
Брест-Литовскідегі (қ. Брест бітімі, 1918) келіссөздер кезінде герман
Қазанның басында Германияның жағдайы мүлдем нашарлап кетті. Германияның
9 ноябрьде Берлинде болған көтеріліс жеңіске жетті; іріпшіріген
Германия Австрия блогы құрамында 3,5 млннан астам адамы
Бірінші дүние жүзілік соғыс (1914— 18) Ұлыбритания үшін
Бірінші дүние жүзілік соғыстан Ұлыбритания жеңімпаз державалардың
Ұлы Октябрь социалистік революциясы жеңгеннен кейін Ұлыбританияның
3-тарау. Бірінші дүниежүзілік соғыстың қорытындылары
Бірінші дүниежүзілік соғыс 4 жылға созылды (1914 жылдың
Бірінші дүниежүзілік соғыстың аса маңызды саяси қорытындысы —
Жоғарыда айтқандай бір елдер соғыста байыды. Ол елдерге
Халықтың кедейленуімен қатар ірі монополиялардың экономикалық саяси күші
Соғыстың әкелген ауыртпалықты ауызбен айтып жеткізу оңай емес.
1918 жылы 4-қарашада депутат Эрцберг бастаған әскери топ
Бірінші дүниежүзілік соғыс адамзатты бұрын көрмеген қайғы-қасіретке, аштық
Өткен көзеңдегі соғыстармен салыстырғанда бірінші дүниежүзілік соғыс техникалық
1919 ж. 28 июньде Версальда (Франция) Бірінші дүниежүзілік
1919 ж. 28 июньде Версальда соғыста жеңіп шыққан
Антанта мемлекеттері Версаль бітім шарты қойған шектерге қарамастан,
1922 ж. 16 апрельде Рапалль шартына қол қойылып,
Қорытынды
Ағылшын империалистеpi мен герман империалистерінің арасындағы қайшылық соғыстың
1914-1918 жылдардағы соғыс аралығында монополистік капитализм соғыстық-мемлекеттік монополистік
Жалпы мұндай әлемдік ауқымдағы мәселелерді қарастыру арқылы тағлым
Пайдаланылған әдебиеттер
1. История дипломатии. 2-том. – М., 1993.
2. История первой мировой войны. 1914-1918, 1-2-томдар, М.,
3. Первая мировая война. 1914-1918, (сборник статей),
4. Ленин В. И., Соч., 4 изд. (см.
5. Ленин В. И. Алыстан жазылған хаттар, Шығ.,
6. Ленин В. И. Европа мен Америка жұмысшыларына
7. Тарле Е. В., Европа в эпоху империализма
8. Ротштейн Ф. А., Международные отношения в конце
9. Полетика Н.П., Возникновение первой мировой войны (июльский
10. Фей С, Происхождение мировой войны, т. 1,
11. Совет Одағы Коммунистік партиясының тарихы, толықт. 2
24
Бірінші дүниежүзілік соғыс
Бірінші дүниежүзілік соғыстың алғышарттары
Бірінші дүниежүзілік соғыстың тарихын зерттеу
Бірінші дуние жүзілік соғыстың себептері
Ұлыбританиядағы Бірінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі ахуал
9-сынып. Қазіргі дүние жүзі тарихынан сабақ жоспарлары
Бірінші дүниежүзілік соғысты жан-жақты талқылап, тарихи мәнін ашу
Екінші дүниежүзілік соғыстың қорытындылары
Бірінші дүниежүзілік соғыстың себептері мен мақсаты
Бірінші дүниежүзілік соғыстың қортындысы