Инвестиция тиімділігінің дисконтталғанбелгілері
Мазмұны
Кіріспе ………………………………………………………………………..... 4
1 Инвестиция түсінігі және оның экономикалық
тиімділігі …..............................................................................……… ………..7
1.1 Инвестиция және оны бағалаудың ғылыми- теориялық
1.2 Инвестициялық жоба тиімділігін бағалау әдістері мен негізгі
принциптері …..................................................……………………………..16
1.3 Инвестициялық саясатты реттеудегі шетелдік тәжірибе ……………….
2. "қазақстан темір жолы ҰК" АҚ-ның инвестициялық саясатын
2.1 "Қазақстан темір жолы ҰК"АҚ-ның қызметіне сипаттама …...............40
2.2 "Қазақстан темір жолы ҰК"АҚ-ның инвестициялық саясатын және
2.3 Кәсіпорынның инвестициялық саясатындағы кедергілер ...……….......72
3 Қазақстан республикасының кәсіпорындарының инвестициялық саясатын жетілдіру жолдары………....................................75
3.1 Кәсіпорындағы инвестициялық қызметті жетілдіру
жолдары .............................……………………………………………......75 3.2 Қазақстан Республикасының инвестициялық саясатының негізгі
Қорытынды .………………………………………………………………90
Қолданылған әдебиеттер..………………………………………… 91
Кіріспе
Қазақстан Республикасы нарықтық экономикаға көшу жағдайындағы экономикалық реформалардың
Қазіргі уақытта болып жатқан нарықтық қатынастар кәсіпорынның шаруашылықты
Бүгінгі күні өнеркәсіп салаларының басты міндеті импорт алмастырушы
Қандай да болмасын мемлекеттің тұрақты экономикалық дамуы -
Әрбір келген инвестициялық қаржы белгілі бір инвестициялық жобаны
Осыған орай кәсіпорындардың инвестициялық саясатының маңыздылығын нарық жағдайында
Дипломдық жұмыстың зерттеу объектісі – «Қазақстан Темір Жолы
Ал зерттеу пәні – кәсіпорынның инвестициялық саясатын тұрақтандыру
Берілген дипломдық жұмыстың мақсаты – кәсіпорынның инвестициялық саясатын
Инвестиция түсінігі және оның экономикалық тиімділігін білу;
«Қазақстан Темір Жолы ҰК» АҚ-ның инвестициялық іс -
Кәсіпорын инвестициялық саясатын реттеудің мәселелерімен және жетілдіру жолдарымен
Дипломдық жұмыстың теориялық және методологиялық негізі болып,
инвестиция теориясы саласында қазақстандық, Г.Ө.Жолдасбаева, А.Қ.Мейірбеков, М.Б.Бисенғазиев және
Е.М. Четыркин, Уилям Ф.Шарп ғалымдардың еңбектері, Қазақстан Республикасының
Дипломдық жұмыс үш тараудан тұрады. Бірінші тарауда инвестиция
1 ИНВЕСТИЦИЯ ТҮСІНІГІ ЖӘНЕ ОНЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ТИІМДІЛІГІ
1.1 Инвестиция және оны бағалаудың ғылыми-теориялық
аспектілерінің негіздері
Кеңестік экономикалық әдебиеттерде «инвестицияны» тармағынада «капитал салу» сөзімен
Инвестицияның қайтарымы белгілі
Инвестиция нәтижесі
Инвестициялар - кәсіпкерлік қызметтің және нәтижесінде пайда (табыс)
Барлық инвестицияларды екі негізгі топқа бөлуге болады: нақты
Нақты инвестициялар - өндіріс процесіне қатысатын инвестициялар немесе
Портфельді (қаржы) инвестициялар мемлекеттен, басқа да кәсіпорындардан,
Тікелей инвестициялар - республиканың тәуелсіздік кепілдігіне байланысты және
Жанама инвестициялар - қоржындағы инвестициялар, басқаша айтқанда құнды
Сурет 1- Инвестициялар құрылымы
Кез-келген кәсіпорынның іс-әрекетінің маңызды бір бөлігі -инвестициялық операция
нақты активтерге инвестициялар;
ақша активтеріне инвестициялар;
материалдық емес активтерге инвестициялар.
Нақты активтерге инвестициялар ендірістік ғимараттар мен кұрылымдар, қызмет
Ақша активтеріне инвестициялар - басқа да жеке және
Материалдық емес активтерге инвестициялар - кәсіпорынның, фирмалардың немесе
Нақты активтерге байланысты инвестициялар мынадай топтарға бөлінеді:
Тиімділікті арттыруға бағытталған инвестициялар. Олардың негізгі мақсаты жабдықтарды
Өндірісті кеңейтуге бағытталған инвестициялар. Бұл кездегі басты мақсат
Жаңа өндіріс орындарын ашуға бағытталған инвестициялар. Жаңа өнімдер,
4. Мемлекеттік басқару ұйымдарының талаптарын орындауға
бағытталған инвестициялар. Бүл инвестициялар кәсіпорынның, мемлекеттік
уйымдардың экологиялық стандарттар
жағдайларға байланысты талаптарын орындау жағдайда қолданылады.
Бұл инвестициялардың түрлері инвестицияның тәуекелділік деңгейіне тікелей байланысты
Кесте 1- Инвестиция түрлері мен тәуекел деңгейлерінің
Жаңа өндірісті салуға бағытталған инвестициялар өндірісті кеңейтуге инвестиция
Тәуекелділік деңгейі жоғары Тәуекелділік деңгейі төмен
Сонымен бірге инвестициялар салыну обьектісіне
түрлерге жіктеледі:
Мүліктік инвестициялар.
Материалдык емес инвестициялар.
Қаржы инвестициялар.
1. Мүліктік инвестициялар - бұл нақты инвестициялар.
2. Материалдық емес инвестициялар - инвестициялық жоба тиімділігін
3. Қаржы инвестициялар - бұл каржылық мүлікке салынатын
1. Бастапқы инвестициялар немесе нетто-инвестициялар. Олар кәсіпорындарды негіздеуге
2. Өндірістік потенциалды ұлғайтуға бағытталған кеңейту инвестициялары (экстенсивті
3. Қайта инвестициялау, яғни кәсіпорынның негізгі қорының
бар обьектілерді жаңа обьектілермен ауыстыруға бағытталған ауыстыру инвестициялары;
рационализациялауға арналған
шығару бағдарламасын өзгертуге жұмсалатын инвестициялар;
диверсификациялауға арналған инвестициялар, олар өнімнің номенклатурасының өзгеруіне, өнімнің
болашақта кәсіпорынның қалыпты жұмыс істеуін қамтамасыз етуге бағытталған
Қазақстан Республикасының заң, құқықтық - нормативтік актілерге байланысты
• ішкі шаруашылық резервтер және өзіндік қаржылық ресурстар;
• несиелік қаржылық ресурстар;
• бюджет аралық қор құралдары;
• республикалық бюджет құралдар есебінен;
• шетелдік инвестиция құралдары;
• заңды және жеке тұлғалардың қайырымдылық жарналары;
• тартыгған қаржылық ресурстар.[8].
Өзіндік қаржылык ресурстары кәсіпорынның алғашқы жинақталу және құрылушы
Кесте 2- Қаржыландыру көздерінің жіктелуі
Қаржылық ресурстар Кәсіпорын инвистиция көздері Ескерту
1. Өзіндік
1.1.амортизациялы төлемдер Неігзгі құралдар және материалдық емес активтер
1.2. тауар және қызмет айналымдағы табыс Айналымдағы табыс
1.3. ішкі айналым сальдо нәтижесі Ішкі айналыстағы
1.4. резервтік және жөндеу қоры өзіндік құн
1.5. сақтандыру қоры өзіндік құн және таза
2. Несиелі Кредиторларға
2.1. банк несиесі -
2.2. қаржылық институттар несиесі
Лизинг
2.3. бюджеттік несие - Салықтық несие
2.4. коммерциялық несие - Вексельдік несие және т.б.
2.5. басқа да көздер -
3. тартылған. Кредиторларға тиісті ресурстар.
3.1. ағымдағы инвестициялық қатысу құралдар үлесі
3.2. бағалы қағаздар эмиссиялы құрал
Жергілікті бюджет және т.б. көздер
3.3. сақтандыру төлемдері
Сақтандыру жарна және мерзімі
4 бюджеттік бөлінулер Бюджет қаржыландыру көздері Дотация, субсидия
5. ішкі бюджет қорлары Ішкі бюджет қорлары құралдары
Сонымен қатар кәсіпорынның өзіндік қаржылық ресурстарына пайданың алатын
Несиелік құралдар көзі несиелер болып табылады. Несие қарыз
Операциялық лизинг барлық келісімдерді білдіреді, яғни
жылжымайтын мүлікті белгілі бір мерзімге беру болып табылады.
Операциялық лизинг типтері:
а) рентинг - мүлікті қысқа мерзімге жалға беру;
б) хайринг - мүлікті орта мерзімге беру.
Қаржылық лизинг. Бүл жерде қаржыландыру мүлікті жалға алуға
жеңіп өнеркәсіпте;
қара және түсті металлургияда;
ауыл шаруашылық өнімдерін өңдеуде;
фармацептикалық өнімдерде.
Тартылған құралдар - ағымдағы қызметке қатысушыларға, бағалы қағаздар
Бюджеттік бөлінулер - бұл бюджеттік қаржыландырудың құралдары. Қазақстан
1.2 Инвестициялық жоба
негізгі принциптері
Барлық дамыған елдер үшін қабылданып, бүгінгі таңда қолданылып
Инвестициялық жобалардың тиімділігін
Бухалтерлік баланс
Қаржы-шаруашылық қызметінің нәтижесі туралы есеп
Ақша қаражаттардың қозғалысы туралы есеп
«Бухалтерлік баланс» кәсіпорынның белгілі бір уақыт арасындағы нақты
«Қаржы-шаруашылық қызметінің нәтижесі туралы есеп» кәсіпорынның белгілі бір
Басқаша айтқанда, бұл есептен кәсіпорыннын өзінің негізгі қызметін
Бұл есеп кестесін жасау үшін сату жоспарының мәліметтері,
Кәсіпорынның операциялық
«Инвестициялық қызметтен болатын
Сурет 2- Инвестициялық жобалардың тиімділігін талдаудың құжаттары және
көрсеткіштері
3. «Ақша
Инвестициялық жобаның тиімділігін
1. Өндірістік қызметтің тиімділігінің және
отырған кәсіпорынның ағымдық және болашақтағы қаржылық жағдайының
көрсеткіштері.
2. Инвестиция тиімділігінің
дисконтталғанбелгілері. Өндірістік қызмет тиімділігінің көрсеткіштеріне барлық активтер мен
Жобалардың қаржылай бағалауының пайдалылығының критерийлері келесі талаптарға
жобаның даму сатыларының деңгейін қамтамасыз ету;
тиімділіктің минималды дәрелсесі жетілгенін хабарлау;
жобаның капитал салым деңгейінің тәуекел деңгейін анықтау;
жобаның жүзеге асқаннан
Бұл жобалардың жүзеге асуына байланысты жобаның критерийлері келесі
жобаның экономикалық маңызды критерийі, ол жобаның жузеге асқаннан
капитал салым көлемін анықтау;
материалдық өндіріс, еңбек лсәне қарсы ресурстарынын қамтамасыз
уақыт факторын есептейтін критерийлер(жоба мерзімі);
сыртқы экономикалық критерийлер.
Қазіргі кезде дүниежүзі инвестициялық
таза дисконтталған табыс (NPV);
ішкі табыстылық нормасы (IRR);
қайтарым уақыты (РВР);
табыстылық индексі (РІ).
Инвестициялық жоба тиімділігі ол инвестициялық жобаның күтілу нәтижесімен
• жобаның мақсатты тиімділігі;
• жобаның қатысушы тиімділігі.
Жобаның мақсатты тиімділігі жобаның потенциалды мүмкіндігімен анықталып, жобада
• жобаның қоғамдық тиімділігі немесе әлеуметтік-экономикалық;
• жобаның коммерциялык тиімділігі.
Жобаның мақсатты тиімділік көрсеткіші негізгі шығындар мен табыстармен
Жобаның коммерциялық тиімділік көрсеткіштері
жобаға кәсіпорын катысу тиімділігі;
кәсіпорынның акциясына инвестиция құю тиімділігі;
жобаға қатысушы тиімділік қүрлымы инвестициялық жобамен қатысушы
• инвестициялық жобаның бюджеттік тиімділігі.
Инвестициялық жоба тиімділігін бағалаудың негізгі принциптеріне тоқтала өтсек.
- инвестициялауда басынан аяғына дейін терең зерттеу қажеті;
- ақша ағымдарын модельдеу, оның ішіне жобадағы барлық
- жекелеген жобалар мен қызметтік салыстыру;
- максимум және жоғарғы
- уақыт факторын есептеу.
Жоба тиімділігін бағалауда жекелеген уақыт аспектілер факторы ескеріледі,
- шығын мен табыстың міндетті
- «жобамен» немесе «жобасыз» салыстыру. Инвестициялық жоба тиімділігін
- жобаға қатысушылардың жекелеген есептеулері, капитал
- көп кезеңді бағалау. Жоба
стадиялардағы бағалаулар, тиімділіктерін анықтау (инвестиция көзі,
техника-экономикалық негіздеме, қаржыландыру схемасын талдау,
экономикалық мониторинг);
-
- жобаға көптеген валюталарды пайдалану жолдарын қатыстыру мүмкіндігі
- жоба жүзеге асыру тәуекел әсерлерінің есебі.
Тиімділікті бағалауда жобаның қоғамдық мазмүны анықталады. Жобаның тиімділігін
• инвенстициялық ұсынысты өңдеу және декларациясын жасау;
• инвестиция негіздемесін жасау;
• жобаның техника-экономикалық негіздемесін өңдеу;
• инвестициялык жобаны экономикалық мониторингтеу.
Инвестициялық жобаның тиімділігін бағалау
Инвестициялық жобаның экономикалық мониторинг
Инвестициялық жоба тиімділігі ағымды есептік мерзімде бағаланады,
онда жоба басталғаннан аякталғанға дейінгі уақыт интервалына байланысты.
Есептік мерзімнің басталуы инвестициялық жоба тиімділігінің
кіріс, тең мөлшерлі қаржылық кіріс (өзіндік құн нәтижесі);
шығыс, әрбір қадамдағы тең төлем;
сальдо, кіріс пен шығыс арасындағы мөлшер.
Қаржылық ағым жекелеген қызмет түрлер ағымынан тұрады:
қаржылык ағымның инвестициялық қызметі φi(t) ;
каржылық ағымның операциялық қызметі φ0(t)
• қаржылық ағымның қаржылық қызметі φф(t)
Қаржылық қызметтің инвестициялық қызметі үшін:
капитал салымының шығыстары: жұмыстан босату шығындары, жобаның соңғы
кірістер, жоба іске асыру мерзіміндегі және ағымдағы активін
Қаржылық қызметтің операциялық қызметі үшін:
• айналыс қордағы кірістерге кіретіндер: ішкі айналым және
да табыстар, қосымша қор салымы және құрал түсім
• шығыстар-өндірістік шығындар мен салықтар.
Қаржылық қызметтің қаржылық қызметі үшін:
кірістерге кіретіндер: өзіндік капитал салымы және тартылған курал,
шығыстарға кіретіндер: қарыздарды қайтару және акциялар үшін дивиденд
Қаржылық ағымдар ағымдағы, болжамды немесе дефляцияланған бағаға байланысты
Инвестициялық жобаның тиімділігін талдауда пайдаланатын көрсеткіштердің бірі -
коммерциялық дисконт нормасы;
жобаға қатысушылық дисконт нормасы;
әлеуметтік дисконт нормасы;
бюджеттік дисконт нормасы.
Коммерциялык дисконт нормасы - жоба тиімділігінің коммерциялық бағалау
. Жобаға қатысушылық дисконт нормасы - жобадағы қатысушы
Әлеуметтік дисконттық нормасы - қоғамдық тиімділік көрсеткіші есебі
Бюджеттік дисконт нормасы - бюджеттік тиімділік көрсеткіштер есебінде
Инвестициялық жобаның коммерциялътқ тиімділігіне әсер ететіндер:
жалпы инфляция - экономикадағы өндіріс ресурстарына (шикізат, капитал,
инфляцияның әртектес болуы, яғни әртүрлі көлемі өнім түрлері
Бюджеттік тиімділіктің көрсеткіштері - жобаны жүзеге асыру нәтижелерінің
жобаны бюджеттік қаржыландыруға тікелей бөлінген қаражаттар.
ұлттық, аймақтық, басқа да банктердің жобаны жүзеге асыруға
• отын және энергия тасымалдаушылардың нарықтық бағасына қосымша
• жобаны іске
: жәрдемақы төленуі;
• мемлекеттік бағалы қағаздар бойынша төлемдер;
шетелдік және
жобаны іске асыру барысында
Бюджеттің кірістерінің құрамына кіретіндер:
жоба жүзеге асқаннан кейінгі шетел және отандық инвесторлардың
кәсіпорындардың қаржылық жағдайына тиімді әсер етуі;
жоба бойынша өнімдерден түскен кедендік баж алымы мен
• жер, су, тағы басқа табиғат
орындау барысынды геологиялық-барлау жұмыстарын жүргізуге берілетін
лицензия үшін түскен түсімдер;
зейнетақы қорларына, жұмыспен
• жоба бойынша жұмысшылардан алынған, яғни
Экономикалык тиімділіктің көрсеткіштерін халық шаруашылығы бойынша есептегенде жобаның
Қандай да болмасын инвестициялық жобаны жүзеге асыруда, соңғы
экономикалық заңдылыктар мен ағымдағы экономикалық жагдайлардың турақсыздығынан пайда
әртүрлі сауда операцияларымен жеткізушілерге тиым салу мүмкіндігінен, шекараның
елдегі саяси жағдай тәуекелі;
баға динамикасы, техника мен технология параметрлері' лсайлы а;спараттардың
нарық коньюнктурасы, валюта курсьшың, несие беру жагдайларьшың тағы
өндірістік технологиялық тәуекелділік жабдықтың істен шығуы. әкдірістік авариялар,
• қатысушы кәсіпорындардың каржы жағдайлары.
Нарықтық экономикасы дамыған
1. Өндірістік тәуекел - бұл өнім өндірумен, қызмет
басқа да өндіріс қызметін жүзеге асыруға байланысты болады.
болу себептері: өндіріс көлемінің төмендеуі, материалдық шығындардың
өсуі; қызметкерлердің наразылығы, менеджерлердің қатесі, көтеріңкі
аударым сомалары мен салықтарды төлеу тағы басқалар;
2. Коммерциялық тәуекел - кәсіпорын ендірген немесе сатып
қызмеітерді және тауарларды өткізу процесінде пайда болады.
Коммерциялык тәуекелдің
3. Қаржылық тәуекел - кәсіпорынның банктермен, басқа да
Нарықтық экоңомика жағдайында кез-келген кәсіпорын қызметінің бес негізгі
Тәуекелсіз аймақ. Ол операция жүргізген кезде кәсіпорын ешқандай
Аз тәуекелді аймақ. Бұл кездегі қызмет нәтижесінде кәсіпорын
Жоғарғы тәуекелді аймақ. Кәсіпорын бұл жағдайда барлық шығындарын
Қауіпті тәуекелді аймақ. Кәсіпорын есепті табысты ғана емес,
Жарамайтын тәуекел. Кәсіпорын қызмёті банкроттыққа әкеледі,
барлық инвестициялық жобалардың жүзеге асыру процесі төмендейді.
Жүйелілік амал тұрғысынан инвестициялық тәуекелдерді 2топқа бөлуге
болады: жүйелі және жүйесіз. Жүйелі тәуекел инвестицияның барлық
түрлеріне қатысты және макроэкономиканың мүмкін болатын өзгерістеріне
байланысты жалпы нарық жағдайымен анықталады. Олардың пайда болу
себептері: инфляция, экономикалық құлдырау, жоғарғы пайыздық
мөлшерлеме, әскери-саяси жағдай және басқалар. Жүйесіз тәуекелге
бәсекелестік тәуекелмен байланысты барлық тәуекелдер жатады. Олардың
пайда болу себептері: фималар мен кәсіпорындардың өз міндеттемелерін
орындамауы, сатып алушылардың тәуекелі, бәсекенің тәуекелі, келісім
шарттардың бұзылуы және қабылдануы басқалар. Инвестициялық жобалау
тәуекелділігін тоқтатуына әсер ететін 2 жолы бар: алдын
мумкіндігі. Сондықтан инвестициялық жобаны іске асыру схемасында
инвестициялық жобаны орындау кезеңдердің және тағы басқа ақпараттардың
Кесте 3 - Инвестиция түрі мен тәуекел деңгей
Жаңа өндіріс жасау инвестициясы Өндірісті кеңейту инвестициясы Тиімділікті
Инвестициялық жобаны жүзеге асыру барысында тәуекелдердің әсерін көңілге
Инвестициялық жоба тиімділігінің есеп көрсеткіштерінің негізгі принциптері келесідей:
жобада өнімдер, қызметтер немесе материалдық ресурстар алдын-ала ағымдағы
жобада ресурс және өнім төлемі алдын-ала анықталады және
операциялық шығындар
жобаның мерзімінің анық
• салық және салықтан басқа да төлемдер есебі
жүргізіледі, салық жеңілдіктері арнайы нормативтік-құқықтық актілермен
белгіленеді;
егер жобада бір уақытта бірнеше операциялық шығындар түрлері
қарсылық ағым тиімділіктерінің есебі.
1.3 Инвестициялық саясатты реттеудегі шетелдік тәжірибе
Көптеген шетелдік
Тікелей шетелдік инвестиция Орталык және
Нарықтық экономика дамыған елдер шетелдік инвесторлармен қатынаста келесі
Батыс Европада шетелдік инвесторлар қызметі негізгі ұлттық заңдармен
Батыс елдерінде шетелдік инвестиция үшін арнайы заңдар мен
кодекстер жоқ, бірақ әкімшілік шешімдер және жекелеген заңдарда
Нарықтық экономикасы дамушы елдерде шетелдік инвесторлар назарына
және мемлекеттік кепілдік құқығын 3деңгейге құжатталған:
• осы елдің
• шетелдік инвестицияны
мемлекетаралық келісімдер арқылы;
• конвенцияға
азаматтарын инвестициялық келіспеушіліктерін реттеу.
Батыс елдердің
Көптеген батыс елдерінде шетелдік инвесторлармен жүргізілетін қызметпен ұлттық
Барлық мемлекеттердің кейбір салаларға шетелдік капитал салымына шек
Экономикалық және қаржылык дағдарыстың нәтижесінде 1982 жылы елдің
• экономикалық
• жеке
• инфляция
• макроэкономикалық түрақтылық, ішкі және сыртқы
Инвестиция тартудағы шетелдік тәжірибелерге сүйенсек, олардың бірі
Кесте 4 - Шетелдік инвестицияға жеңілдіктер
Елдер Жеңілдіктер (салық қүралдарына
%) Комментарий
Сауд Аравиясы 130 10 жылдық салық каникулы
Бельгия 100 Инвесторлар үшін жеңілдіктер
Польша 100 Салық несиесі
Ирландия 75 Салық каникулы 11 жыл
Қытай 60 Корпаративті
Англия 30 Қысқартылған амортизациялық салық,
Ресей 20 Кеден салыгы
Өзбекстан 75 Салық каникулы 7 жыл
ТМД елдері бойынша 2010жылғы мәліметтерге сүйенсек. Негізгі
Тікелей инвестициялардың негізгі формалары келесідей болып табылады: шетелдік
Келесі 5 - кестеде 2010 жылы инвестиция
Кесте 5 - Инвестиция импорттаушы
Импорттаушылар Млн$ Экспорттаушылар Млн$
АҚШ 564637 АҚШ 705570
Англия 244141 Англия 319009
Франция 162423 Жапония 305545
Германия 132002 Германия 235003
Қытай 134654 Франция 200902
Испания 128959 Нидерланды 158615
Канада 116788 Канада 110388
Австралия 104476 Швейцария 108253
Көптеген дамыған елдер
1. Қаржылық құралдардың пайдалану әдісі: жеделдетілген
амортизация, салық жеңілдіктері, субсидия беру, несиеге кепілдік беру
сақтандыру;
2. Қаржылық емес әдістер: қажетті инфрақүрылымдармен қамтамасыз
ету, техникалық көмек көрсету, жер үлесін жалға беру
Инвестициялық саясаттың әлеуметтік-экономикалық салдарын ескере отырып, Қазақстан экономиканың
• үкіметтік несиелер мен кепілдемелерді шектеу (өйткені
үкіметтік несие алдын-ала ақы төлеуді; кепілдемелерді ұсынуды
және белгілі сомалардың процентімен қайтарылуын талап етеді).[23]
Мұндай жағдайда елге келіп жатқан шетел инвесторларын көбейтуге
• тікелей шетел инвесторлары донордың ұзақ мерзімдік
мүдделерінің жүзеге асуына мүмкіндік береді;
донордың өндірістік процесті басқаруға қатысу мүмкіндігі болуы тиіс;
елеулі көлемде қаржылық ресурстардың ағылып келуін қамтамасыз етеді,
тікелей шетел инвестициялары іскерлік және шаруашылық белсенділікті қамтамасыз
Мұның барлығы Үкіметтің орта мерзімдік инвестициялық бағдарламасын қабылдау
2 "қазақстан темір жолы ҰК" АҚ-ның инвестициялық саясатын
2.1 «Қазақстан Темір Жолы ҰК» АҚ – ның
ҚР Үкіметінің 1997 жылғы 31 қантардағы №129 Қазақстан
«Қазақстан Темір Жолы ҰК» АҚ тасымалдайтын жүктердің көпшілік
Кесте 7 - Қазақстан Республикасындағы темір жол тасымалдауларының
2008ж. 2009ж.
2010 ж. 2011 ж.
Тасы малдау көлемі, мың т. Қоры-
тынды,
% Тасы малдау көлемі, мың т. Қоры-тын-ды, %
тыңды,
% Тасы-малдау көлемі, мың т. Қоры-
тынды,
%
1 2 3 4 5 6 7 8
Ішкі тасымалдар 78 075 57,0 89 291 51,8
көмір 40 838 29,8 46 205 26,8 47
Кен 16 501 12,1 17 785 10,3 17516
Кесте 7 жалғасы
1 2 3 4 5 6 7 8
мұнай
кұрылыс жүктері 5 160 3,8 6 737 3,9
Астық 988 0,7 1 470 0,9 1434 0,8
Басқа да жүктер 9 061 6,6 11 039
Экспорт (шыгару) 48217 35,2 69 954 40,6 69
көмір 18 690 13,6 28 686 16,7 29
Кен 6 539 4,8 11 704 6,8 11244
мұнай
кұрылыс жүктері 585 0,4 1 148 0,7 1
Астық 3 186 2,3 4 900 2,8
Басқа да жуктер 9 129 6,7 10912 6,3
импорт (экелу) 5 746 4,2 7 396 4,3
өтпек (транзит) 4 889 3,6 5 641 3,3
барлығы 136 927 100,0 172 282 100,0 178315
Кесте «Қазақстан Темір Жолы ҰК» АҚ -ның мәліметтері
Бүгінгі таңда Қазақстанның темір жол көлігі тасымалдарының көлемін
Кесте 8 - Қазакстан Республикасы темір жол көлігінін
Көрсеткіштері Көрсеткіштердің көлемі
1 2
пайдалану ұзақтыгы, км: 13 597,1
екі жолды телім 4 706,1
электрлендірілген телімдер 3 813,8
1 2
автобұғаттау кұрылғысымен жабдыкталған телімдер 9996,0
жайма ұзындығы, км: басты жолдар 18 400,0
станциялық және арнайы жолдар 6 293,0
Бөлек пункттер, бірл.: 721
жүк станциялары 364
сұрыптау кұрылғыларымен жабдыкталған станциялар 40
автоматтандырылған баскару жүйелері станциялары 28
пневматикалык поштамен жабдыкталған станциялар 6
локомотив паркі, бірл.: 1 913,0
электровоздар 617,5
тепловоздар 1241,5
паровоздар 54
Жүк вагондарының паркі, бірл.: 77 029
үсті ашык вагондар 28 334
жабык вагондар 13 263
платформалар 10 275
цистерналар 10 399
рефсекциялар 1 177
баскалар 13 581
Жолаушылар вагондары, бірл. 2 094
Жұмыскерлердің тізімдік саны, адам 100 262
Кесте «Қазақстан Темір Жолы ҰК» АҚ -ның мәліметтері
2011 жылғы пайдаланымдык қызметтің негізгі көрсеткіштері және техникалык
Сонымен бірге Қазақстан темір жолы желісінің инфрақұрылымы көп
мөлшерде орталық және солтүстік өңірлерде дамыған, олар темір
пайдаланылатын ұзындығының 5719 км қамтиды, ал республиканың
шығыс, батыс және оңтүстік облыстарында бұл көрсеткіш тиісінше
мен Қырғызстанның аумағында орналасқан.
Темір жол көлігінің тарифтік саясаты баға құралуының теориялық
Темір жол тарифтері: түсінігі, мәні, түрлері. Өзінің экономикалық
Темір жол тарифтерінің негізгі
Көліктік (тасу) қызметін тұтынушылардың әр түрлі болуы (айырмашылығы)
Темір жол көлігі қызмет етуінің ерекшелігі төмендегідей, темір
Темір жол көлігі қызметінің баға құрылуының қиыншылықтары бірнеше
Темір жол тарифтерінің
- республикалық қатынаста (республика ішіндегі тасымалдаулар) «Темір
- халықаралық (экспорттық-импорттық) қатынаста (кіргізу, шығару) -экспорттық-импорттық темір
- халықаралық өтпек қатынаста - «Қазақстан Республикасы темір
№10-01 бағанамасы бойынша жүк тасымалдауларға қатысты тарифтік жүйелерді
Тасымалдау үшін төленетін бағаны белгілеу кезіндегі негізгі кұрастырушылар
Қазақстандағы халықаралық қатынастағы темір жол тасымалының кірепұлы жүктің
Әлемдік нарықтағы бағалардың өсуінің, ұлттық валюта - теңгенің
Тарифтік саясаттағы ТМД елдерінің темір жолдары жариялаған мөлшерлемелер
Тарифтік Келісім шеңберінде жүргізілетін тарифтік саясат әлемдік нарық
Республиканың темір жол көлігінің құрылымы мен экономикасындағы түрлендірулердің
өзгеруінен туындайды.
Жүйе тауарлық нарығындағы көліктік тарифтердің реттеу рөліне сәйкес
Темір жол көлігін
Әрекеттегі тарифтік жүйенің жетілдірілмегендігінің жоғарыда аталған себептері көліктік
Тарифтік саясатқа қойылатын қазіргі талаптар. «Қазақстан темір жолы
Кәсіпорынның тарифтік саясатты
- тасымалдаудың технологиясы мен географиясына, тасымалдау удерісіне жұмсалатын
- қызмет сатушыларын қызмет көрсетудің сапасын
- тасымал үдерісіне қатысушылардың, қызметті тұтынушылар мен
- темір жол көлігі қызметін түтынушылардың
Жүктік тарифтер Қазақстан жағдайында темір жол пайдасының негізгі
- тасымалдаудың өзіндік құны (тариф әдетте өзіндік құннан
болуы тиіс);
- бір жағынан қажетті пайданы жүзеге асыруға жеткілікті
тиіс тиімділік, екінші жағынан ҚР Табиғи монополияларды реттеу
- тасымалдауга сұраныс туғызатын көлік нарығында
- жекелеген жүктерді
Егерде тарифтерді көтеру үдерісі экономикада тұракты сипатқа ие
Жоғарыда аталған барлық факторлар мен салдарының өзара әрекеттесу
Өзіндік құнның тарифтік саясатқа әсер етуі шығындардың деңгейімен,
- өндіріс факторларының нарықтық бағаларының;
- кәсіпорын қуаттылығын жүктемелеу дәрежесінің;
- тасымалдау мен өнімділік көлемінің;
- тасымалдау үдерісін
Көліктік нарық субъектілерінің тарифтерді қалыптастыруға қатысуын сипатттайтын
Тасымалдау тиімділігінің әсері көліктік қызмет көрсетулерді тұтынушыларының төлеуге
қозғалыс түрі (жүк жэне жолаушы);
қатынас түрі (республикалык, экспорттық, импорттық, өтпек);
жүктің түрі.
Тарифтік саясаттың ұсынылатын тұжырымдамасында бұл факторлар баланстық деп
Салада жүргізіліп жатқан
Темір жол саласының тарифтік саясатын реформалау стратегиясы төмендегі
темір жол қызмет көрсету нарығы субъектілерінің қызметтерін, олардың
тасымалдау үдерісінің қатысушылары көрсететін қызметтін өлшем бірлігіне бағаларды
темір жол нарығының субъектілері көрсететін қызметтердің құнын белгілеу
Тарифтік саясатты реформалау мәселелерін шешу ісі темір жол
Қызмет құнын есептеу әдісінің таңдамасын негіздеу ісі қызметті
2.2 "Қазақстан темір жолы ҰК"АҚ-ның инвестициялық саясатын және
Инвестициялық менеджменттің әдіснамасына сәйкес инвестициялық шешімдердің тиімділігі мен
тәуелді болады.
Инвестициялық талдаудың практикасында инвестициялық жоба тиімділігінің негізгі өлшемі
Жалпы алғанда, инвестициялардың тиімділігін бағалау ақшаның уақытша құны
1.Инвестицияланатын капиталды пайдаланудың тиімділігін бағалау инвестициялық жобаның және
2.Ақша ағыны сияқты, инвестицияланатын капитал да осы шаққа
3.Күрделі қаржы салымдарын және ақша ағындарын дисконттау үдерісі
Инвестициялық жобалау практикасында инвестициялық үдерістердің тиімділігін бағалау үшін
ағымдағы таза қүн;
пайдалылық индексі;
тиімділіктің шығынға қатынасы;
табыстылығының ішкі нормасы;
өтімділік кезеңі.
Инвестициялық талдауда ең жиі қолданылатын NPV, IRR және
Егер NPV>0 болса, онда РІ>1 және IRR>г;
егер NPV
Кәсіпорынның инвестициялық саясатындағы кедергілер
Коммерциялық банктің инвестициялық операциялық теориялық негіздері
Кәсіпорынның инвестициялық қызметін қаржыландырудағы тартылған ресурстардың рөлі
Инвистицияның тиімділігін бағалау және кәсіпкерлік жобаны негіздеу
Инвестициялық жобаның тиімділігін бағалау әдістері
КЕҢҚИЯҚ МҰНАЙ КЕН ОРНЫНЫҢ ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ СИПАТЫ
Инвестициялық жобаларды бағалаудың статистикалық әдістері
Кәсіпорынның инвестициялық қызметін басқару
Кәсіпорынға инвестиция тартуды басқару
Капиталдың мәні