Дивиденд акция құны
Жоспар
Кiрiспе 2
1. Бағалы қағаздар нарығындағы негiзгi түсiнiктер 4
2. Қазақстан Республикасындағы бағалы қағаздар нарығының қазiргi жағдайы
3. Бағалы қағаздармен келiсiмдердi тiркеу және бағалы қағаздар
Қорытынды 29
Пайдаланған әдебиеттер тiзiмi. 31
Кiрiспе
Бағалы қағаздар нарығы дегенiмiз қаржы қорларындағы сатушылар мен
Республикада бағалы қағаздар нарығының қалыптаса бастағанына 10 жылдан
Экономиканы тек өзінің қаражаты бар тұлғалар басқара алатындығын
Қандай нарық болмасын онда ұсыныс пен сұраныс болатыны
Республика тұрғындары өз қаржыларын бағалы қағаз сатып алу
Бағалы қағаздар нарығының негізгі міндеті кәсіпорындарға инвестициялар тарту
Мемлекеттік бағалы қағаздар нарығы ұлғайған сайын вексельдермен жасалатын
Курстық жұмыс Қазақстан Республикасындағы бағалы қағаздар нарығының қазiргi
1. Бағалы қағаздар нарығындағы негiзгi түсiнiктер
Бағалы қағаз дегеніміз белгілі нысанды сақтай отырып жасалған
Бағалы қағаздар нарығы – қаржы қорларын тұтынушылар мен
Бағалы қағаздарға мыналар жатады: мемлекеттік облигациялар, вексельдер, чектер,
Қаржыны қайтару немесе процент төлеу формасына қарай бағалы
Бағалы қағаздар әрқайсысы өзiнiң ерекшелiктерiне қарай және елдегi
- дивиденд түрiнде төленетiн табыс бөлiгiн алуға;
- бағалы қағаздар нарығында акцияларды сатуға;
- акционерлiк қоғамды басқаруға қатысуға;
- мүлiктiк құқық.
Акция қарапайым немесе артықшылығы бар акция болып екi
Сонымен қатар ол меншiк иесi құқығын да бередi.
Бұл тәсiл бойынша кез-келген акциялар компанияның
Акциялар сатып алу немесе сату лоттар бойынша жүргiзiледi.
Қарапайым акциялар құны бiрнеше тұрғыда анықталады.
1. Қарапайым акцияның номинальды құны акцияның жарияланған құнын
2. Акционерлiк компанияның капиталын өлшеуге қажеттi алынған құн
3. Ликвидациялық құн компанияны жабуға тура келген жағдайда
4. Нарықтық құн акцияның нарықтағы курсын көрсететiн бағасы.
5. Инвестициялық құн акция бағаларының iшiндегi ең бiр
Акцияның екiншi түрi артықшылықтары бар акциялар. Артықшылығы бар
Акцияның бұл түрiнде ағымдағы табыс үлкен болып келедi.
Артықшылығы бар акциялардың құнын анықтау келесi тәсiлдермен жүргiзгiледi.
1. Ағымдар табыстылығы акциялардың жылдық табыстылығын акция курсына
2. Баланстық құны барлық төлемдер төленгеннен кейiн қалатын
Облигация дегеніміз эмитенттiң мiндеттемесiн растайтын бағалы қағаздың бiр
Варрант дегенiмiз – ұзақ мерзiмдi опцион. Олар 20
Бағалы қағаздар нарығындағы көлемдi қаржы құралдары болып фъючерстiк
1. Спецификалық ерекшелiктерiнен айырылған қатал бiрыңғайландырылған биржалық тауарлар
2. Тауардың жеткiзуге рұқсат етiлген санының қатал ережеленуi
3. Нақты тауар нарығымен жанама байланыс .
4. Фъючерстiк операциялар контрдинттерiнiң ауысуы, клиринг палатасы арқылы
Фъючерстiк сауда тауарды тез сатуға ғана емес, сонымен
Фъючерстiк сауда резервтiк қаржыларды үнемдеудi қамтамасыз етедi.
Фъючерстiк сауда артықшылығы :
өзгеру қатерiнен қамсыздандыру;
бағамен легалды саудаға мүмкiндiк жасау ;
пайдалы жағдайда несие алу;
келiсiм бойынша есеп айырысу уақытын қысқарту;
Фъючерстiк биржалық сауда – бұл әлем шаруашылығының
Биржалық сауда соғыстан кейiнгi кезеңде өте үлкен қарқынмен
1. Брокерлiк фирма фъючерстiк келiсiм-шартты сату және сатып
2. Келiсiмдер брокерлiк фирмасы атына тiркеледi – клиринг
3. Биржалық күн аяғына жабылған келiсiм—шарт есебiне брокерлiк
4. Фъючерстiк келiсiм–шарт қайта келiсiм жасау жолымен кез—келген
Биржалық фъючерстiк саудаға көптеген факторлар әсер етедi. Бұл
Осыған сәйкес фъючерстiк биржалар сатуға қызмет ететiн өзiндiк
Алайда, фьючерстiң опционнан айырмашылығы, ең алдымен, сату-алу актiсi
Фьючерстiк келiсiм-шарт бағасы биржалық аукциондағы сұраныс пен ұсыныс
1. Спекулятивтi келiсiмдер. Мақсаты биржалық котировкалардан пайда түсiру.
2. Котировканың өзгерiстерiнен пайда болатын залалдан сақтандыру келiсiмдерi.
Вексель – алыс-беріс, бағалы қағаз түрі, ақшалай міндет,
Сертификаттар деп егер бағалы қағаздар қолма қол ұстап
Жекешелендіру купондары. Бұл мемлекеттік бағалы қағаздар Қазақстанада мемлекеттік
Бұл бағалы қағаздардың жекешелендіруде атқарған ролі және жекешелендірудің
Биржалар қарамағындағы клиринг палаталары немесе бюролар әр түрлi
Клиринг палатасының негiзгi қызметi:
1. Биржалық күн iшiнде iстелетiн бағалы қағаздармен жасалатын
2. Сатушылар мен алушылар арызы бойынша қор құралдарына
3. Бағалы қағазбен жасалған биржалық келiсiм бойынша тараптармен
Клиринг палатасында депозиттермен бiрге келiсiмдi алдын-ала төлеуге ендiрiлген
2. Қазақстан Республикасындағы бағалы қағаздар нарығының қазiргi жағдайы
Республикада бағалы қағаздар шығарыла бастағанына 10 жылдан астам
Көрсеткiштiң аты Шамасы
1. бағалы қағаздар эмиссиясы 4605
2. бағалы қағаздар құны млн. тг
3. акционерлiк қоғамдар саны 8191
4. бағалы қағаздар саны дана 3496754289
5. регистраторлар саны 34
6. кастодиандар саны 9
7. зейнетақы қорлары 12
8. брокер-дилер саны
оның iшiнде банкiлердегi
басқа кәсiпорындардағы. 73
28
45
9. депозитарлық салымдар көлемi млрд тг
10. жылдық валюта айырбас көлемi млрд тг
11. орташа дивиденд деңгейi %
акция құнына шаққанда . 1.1
12. ашық акционерлiк қоғамдар % 90
13. жабық акционерлiк қоғамдар% 10
14. акция түрлерi 33
15. ұйымдастырылмаған бағалы қағаздар
нарығы % 95
ҚР бағалы қағаздар нарығы.
Бағалы қағаздардың сала аралық үлестерi келесi кестеде көрсетiлген.
Сала аты Үлесi%
өнеркәсiп
ауыл шаруашылық
көлiк
құрылыс
сауда
банктер
жабдықтау 72.5
1.4
10.1
3.1
0.8
7.2
4.1
Өндiрiс саларының бағалы қағаздар шығарудағы үлестерi мен ВВП
1. сауда ж/е жабдықтау 4.9 17.7
2. құрылыс 3.1 2.3
3. көлiк 10.1 9.9
4. ауыл шаруашы-ы 1.4 3
5. өнеркәсiп 72.5 25.3
2001 жылы төленген дивиденд көлемi келесi кестеде көрсетiлген.
Дивиденд көлемi. (Сала бойынша)
Сала аты Шамасы
млн. тг Дивиденд
акция құны %
1. өнеркәсiп 725940 0.5
2. ауыл шаруашылық 81 0.01
3. көлiк 29313 1.03
4. құрылыс 46888 0.63
5. сауда 7365 2.6
6. банктер 44478 0.36
7. жалпы дивиденд көл-i 1799647 1.1
Республикада бағалы қағаздар нарығы ставкiлерiнiң табыстылығы басқа салымдар
1.1% 2.8%
1.1 % - орташа дивиденд ставкасi.
2.8% - $ курсының жылдық өсiмi
11.2% - инвенция
11.8 % - банкi аралық нарық ста- ы
13% - мемлекеттiк бағалы қағ-р
18.5% - ұлттық банктiң қайта қаржыландыру ставкасы.
Республикадағы бағалы қағаздарының өтiмдiлiгi жоғары кәсiпорындар саны
Акционерлiк қоғамдар Акциялар көлемi
1. ШНОС тг
2. Қазақтелеком 148648001
3. Қазцинк 125566665
4. Жезқазған 90695875
5. Ақтөбемұнайгаз 33107294
6. Маңғыстаумұнайгаз
7. Қазкоммерцбанк 23027176
6828832
Бағалы қағаздар нарығының алғашқы айналымдағы дивиденд
Бағалы қағаздар сатып алғаннан гөрi банктерге депозиторлық салымдарға
- дивиденд көлемi өте төмен болуы ;
- бағалы қағаздар нарығының жеткiмсiз қозғалғандығы ;
- бағалы қағаздар нарығының көпшiлiкке қиын жетуiнде;
- бағалы қағаздар сенiмсiздiгi;
- нарық жайлы деректердiң жетiмсiздiгi ;
- өндiрiстiң дағдырыстан шыға алмауы.
115 млрд. теңге бағалы қағаздарға салғанша халық шетелдiк
ҚР бағалы қағаздардың екiншi нарығының жағдайы мынадай.
Екiншi бағалы қағаздардың нарығы
Көрсеткiштiң аты Шамасы
1. қор нарығының көлемi
2. канаталдың көлемi млн. тг 121314.9
3. екiншi парақтағы элементтер саны 18
4. акция түрлерi 33
5. листингтен өткен акциялар құны 8
6. листингтен өткен акция түрлерi 165129.9
7. ұйымдаспаған нарық көлемi
барлық нарықтан
АҚШ-та
РҚ-да
5%
95%
Биржалық бағалы қағаздар үлесi /12/
Биржаның сауда көлемi млн $ Биржадан тыс айналым
қатынасы %
Қазақстан 0.014 0.528 2.5
АҚШ 7896 4116 191.8
Қазақстан бағалы қағаздар айналымының екiншi нарығының құрылымы келесi
Екiншi нарық динамикасы.
Көрсеткiш аты 1997 2001
1-квартал 2001-дiң 97-ге
қатынасы.
Бағалы қағ-р көлемi 1077897 13693074 26.9
Сатылуы 388182 1024960 264
Сатып алынды 2861374 885729 31
Қазақстан Республикасындағы бағалы қағаздар нарығы қазiргi жағдайын дамымаған
Ал инвестиция негiзгi осы бағалы қағаздарды тартуда жатыр.
Мемлекеттік бағалы қағаздар нарығы қалыптаса басқанын осының мысалы
3. Бағалы қағаздармен келiсiмдердi тiркеу және бағалы қағаздар
Бағалы қағаздарды шығару, тiркеу, тарату, дивиденд төлеу, бағалы
Бағалы қағаздар нарығына қатысушылар: эмитенттер, инвесторлар.
Эмитенттер дегеніміз өздерінің ағымдағы және күрделі шығыстарын қысқа
Эмитенттер негізінде өз міндеттемелерін бағалы қағаз ретінде өздері
Инвесторлар дегеніміз пайда не табыс табу үшін өз
Бағалы қағаздарды шығарғаннан кейiн эмитент оларды номиналды
- клиенттердiң бағалы қағаздармен келiсiмдерiн тiркеу және алыну
- клиенттердiң бағалы қағазға құқығын кепiлдеу;
- клиенттердiң бағалы қағаздарының нақты саудада болуын және
- төлем агенттерiнiң функциясын атқару ;
- сақтауға берiлген бағалы қағаздар жайлы деректермен клиенттердi
- келiсiм бойынша көрсетiлген басқа функцияларды атқару.
Бағалы қағаздарды тiркеудi номинал ұстаушылардың регистраторы жүргiзедi.
Регистратор бағалы қағаз ұстаушылардың реестрiн тiркейдi және бағалы
- бағалы қағаздарды жинақтау
- бағалы қағаздарды тiркеу
- оларды өңдеу
- сақтау
- бағалы қағаздар жайлы деректер базасын жасау
- эмитент жайлы деректер
- номинал ұстаушы жайлы деректер
- бағалы қағаздар эмиссиясы.
Бағалы қағаздар реестрi белгiлi бiр кезеңдерге жасалады. Реестр
Бағалы қағаздар ұстаушыларының реестрi қағаз жүзiнде де, электронды
Бағалы қағаздарда тiркеу, сақтау жұмыстары мен айналысатын органдар
Кастодиан қызметiн көрсетуге клиент сұрамасы бойынша келiсiм жасалады.
Бағалы қағаздарды тiркеуге қатысатын келесi топтағы тұлғалар брокер-дилер
Брокер-дилер номинал ұстаушы болып саналады, ол үшiн ол
Клиринг дегенiмiз сатылған бағалы қағаздарға нақты ақшасыз есептесу
Бағалы қағаздармен жасалған келiсiмдердi тiркеуге негiз болып келiсiмге
Қорытынды
Жоғарыда айтылған нәтижелер мен көрсеткiштердi пайдалана отырып төмендегiдей
Бұл қарастырып отырған тақырып өте күрделі әрі мұны
1997 жылы Қазақстан қор биржасы Алматы Қаржы құралдарының
1998 жылдан бастап Ұлттық Банк дамыған елдердің бағалы
- өтімділігі жоғары;
- пайда табу деңгейі де біршама оңтайлы;
- бағалы қағаздар нарығының құралдарымен және бағалы металдармен
Бағалы қағаздар саласында алға жылжу бар екені даусыз,
Пайдаланған әдебиеттер тiзiмi.
1. Идрисов А.Б. “Стратегическое планировние и анализ эффективных
2. Шапиро В.Д. и др. “Управление проектами” .
3. Уткин Р.М. и др. “Инновационный менеджмент”. М.1996-стр.175.
4. Статистичекий сборник “Социально-экономическое положение Республики Казахстан”. -
5. Мерсер Д. ИБМ. Управление в самой процветающей
6. Ансофф И. “Стратегическое управление” Москва, “Экономика,1989
7. Шамғанов А., Аханова Г. “Нарықтық қатынастар жағдайындағы
8. Сәбденов О. “Экономикалық басқарудың жаңа жүйесi қандай
9. Абдразақов Т. “Нарық және басқару проблемалары” //Ақиқат,
31
Құнды қағаздар
Қарызға алынған қорлар
Құнды қағаздар
Құнды қағаздар
Туынды құнды қағаздар
Үлесті қорлар
Қарызға алынған қорлар
Акциялар және оның түрлері
Акциялар мен облигациялар түрлері
Бағалы қағаздар нарығын реттейтін жүйелер
ҚҰНДЫ ҚАҒАЗДАР ТУРАЛЫ ТҮСІНІК
Варранттар мен конвертацияланатын бағалы қағаздары бар акционерлер осы бағалы қағаздарды қарапайым акцияларға айырбастауына құқылы
Акция және Облигация
Акционерлік қоғамның бағалы қағазы
Бағалы қағаздарды нарығының құрылымы
Бағалы қағаздардың пайда болуы
Бағалы қағаздар нарығының объектілері