Кәсіпорында еңбекке ақы төлеу шығыстарының аудиті
Жоспар
Кіріспе .....................................................................................................................3
1. Еңбекақы есебінің теориялық негіздерін ұйымдастыру
1.1 Еңбекақы есебінің экономикалық мазмұны...................................................6
1.2 Еңбекақының түрлері, жүйелері мен нысандары...........................................8
1.3 Еңбекақының нормативтік – құқықтық реттеуі...........................................12
2. ЖШС– тің қаржы – шаруашылык жағдайын талдау.
2.1 Кәсіпорынның қысқаша экономикалық мінездемесі..............................21
2.2 Кәсіпорынның каржылық жағдайын талдау (актив пен пассивтің талдауы).......................................................................................................32
2.3 Істелінген жұмыс уақытының тиімділігін талдау және еңбекақы төлеудің
3. ЖШС – тің бухгалтерлік есебі мен талдауы.
3.1 Кәсіпорындағы еңбекақы есебінің ұйымдастырылуы................................53
3.2 Басқа төлемдердің есебі ................................................................................60
3.3 Кәсіпорындағы кәсіпкерлердің еңбек ақы есебінің ұйымдастырылуы....66
Қорытынды............................................................................................................79
Қолданылған әдебиеттер тізімі............................................................................82
Кіріспе
Созылып қалған дағдарыстан Қазақстан экономикасын шығару проблемасын өзара байланысты
Еңбекті ұйымдастыру және жалақыландырудың экономикалық құрал ретінде маңызы өте
Қалыптасқан нарықтық қатынастар жағдайында еңбек ұйымдастыру мен ақы төлеу
Не Қазақстан, не шетелдің қандай-да болмасын кәсіпорынның бухгалтерлік
Жоғарыда айтылғанның бәрі таңдалынған “Еңбекақы бойынша персоналдармен есеп айырысу
Дипломдық жұмыстың зерттеу объектісі ретінде «МКО»КаzMicrofinance» ЖШС алынды. Қойылған
Бірінші бөлімде еңбек ақы экономикалық категория ретінде, сондай-ақ, еңбек
Екінші бөлімде «МКО»КаzMicrofinance» ЖШС мысалында еңбек ақы төлеудің есептеуі
Үшінші бөлімде аудиттік тексерістің әдістемесі мен еңбек ақыны есептеудің
Дипломдық жұмыстың мақсаты - нақтылы бір кәсіпорында еңбек
Қойылған мақсатты жүзеге асыру үшін келесі мәселелерді шешу қажет:
еңбек ақыны экономикалық категория ретінде қарау;
қазіргі таңда қолданылып келе жатқан еңбек ақының төлеу үлгілері
еңбек ақы төлеудің ұйымдастыруында негізгі талаптарды қарастыру;
«МКО»КаzMicrofinance» ЖШС шаруашылық қызметіне мінездеме беру;
еңбек ақы шығыстарына ықпал ететін динамика мен факторларды, еңбек
еңбек ақы қаржысын тиімді пайдалану жөнінде негізгі бағыттарды әзірлеу
Дипломдық жұмысты дайындау барысында автор еңбек ақы төлеудің проблемалары
Дипломдық жұмыс кіріспе, үш бөлім, қорытынды, библиографиялық тізім мен
1. Еңбекақы есебінің теориялық негіздерін ұйымдастыру.
1.1 Еңбекақы есебінің экономикалық мазмұны.
Нарықтық қатынастарға көшу еңбек ақы төлеу деген экономикалық категорияның
Еңбек ақының кең мағынасы - бұл істелген жұмыстың
1.2 Еңбекақының түрлері, жүйелері мен нысандары.
Еңбек төлемінің нысаны. Жалақы – бұл еңбек үшін төлем,
Еңбек тиімділігін арттырудың әртүрлі ынталандыру жолдары бар, атап айтанда:
Бұл жағдайда жұмыс берушінің белгілеген жалақысының деңгейі заңда белгілеген
Іс жүзінде еңбек ақыны ұйымдастырудың екі негізгі нысаны пайдаланылады
Мерзімді еңбек ақысы деп, нақты істеген уақыты үшін еңбек
Жай мерзімділік жүйесінің кезінде өзіне берілген тарифтік мөлшерлемесінемесе нақты
Тариф мөлшерлемесін және бюджет сферасындағы еңбеккерлердің қызмет иесінің айлығын
Тариф сеткасының
бірыңғай разряды Тарифтік коэффициент
(1 разрядқа қатынасы) Тариф сеткасының
бірыңғай разряды Тарифтік коэффициент
(1 разрядқа қатынасы)
1
2
3
4
5
6
7
8
9
1
11 1,0
1,07
1,15
1,24
1,33
1,43
1,54
1,66
1,78
1,91
2,05 12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
2,20
2,37
2,55
2,74
2,95
3,17
3,41
3,67
3,94
4,24
Жұмыс мамандығы негізінен бірішіден сегізінші разрядқа дейін жіктеледі, ал
Тарифтік мөлшерлемесін және әртүрлі машықтық – мамандандырылған топтарындағы қызмет
Тарифтік – мамандандырылған анықтама жұмысшылардың жұмысын тарификациялауға және оларға
Ал мамандандырылған анықтама қызметкерлердің жұмысының күрделілігін, мамандығының деңгейі бойынша
Ал меншік нысанына тәуелді кәсіпорындар еңбек ақы туралы мәселесін
Кесімді еңбек ақы төлеген кезде алдын – ала
Тікелей кесімді еңбек ақы жүйесі әрбір өнім бірлігі бойынша
Кесімді сыйлық – бұл қосымша марапаттау төлемін қарастырады, белгіленген
кесімді прогрессивті (үдемелі) еңбекақы төлемі. Еңбек төлемінің бұл жүйесі
жанама кесімді еңбек ақы төлемі. Мұнда қосалқы және басқа
еңбек ақы төлемінің аккордтық жүйесі. Бұл жүйеде жұмысшылардың еңбек
Болашақта өндірісті кешенді түрде механикаландыру мен автоматтандырудың дамуы, мамандықтарының
Мысал. Еңбекақы төлеудің әртүрлі жүйесін пайдаланған кезде жалақыны есептеудің
Мерзімді еңбек ақы төлеу жүйесі. Кәсіпорында 200 адам жұсмыс
он адам (маман)
он бес адам (маман)
бес адам (маман)
бес адам (маман)
үш адам (маман)
екі адам (маман)
Айлық жалақысын есептеу үшін әртүрлі разрядтар бойынша мына формуланы
Айлық
жалақысы
(оклады)
= Ұйымның 1 разрядқа
белгіленген
мөлшерлемесі
* Тарифтік коэфициенттің 1 разрядқа
қатынасы (бірыңғай тарифтік
сеткасының разрядтарына сәйкес)
1 – ші разрядтың мөлшерлемесін ұжымдық келісім – шартта
9 - шы разрядтағы мамандардың жалақысы
11 - шы разрядтағы мамандардың жалақысы
жүмыс істемеген, сондықтан оларға нақты істеген күні
үшін жалақы есептелген
16 - шы разрядтағы мамандардың жалақысы
19 - шы разрядтағы мамандардың жалақысы
21 - ші разрядтағы мамандардың жалақысы
Мерзімді еңбек ақы нысаны кезінде,
еңбеккерлерге есептелген жалақысының жиыны
2.Кесімді прогрессивтік төлем ақысының жүйесі. Сату бөлімінің он жұмыскеріне
Енді біз ағымдағы айда тауарды сатумен айналысқан еңбңккерлердің жалақысын
230 тауар бірлігін сатқан
еңбекерлердің жалақысы
190 тауар бірлігін сатқан
еңбекерлердің жалақысы
160 тауар бірлігін сатқан
еңбекерлердің жалақысы
Тауар сатумен айналысқан
еңбеккерлердіңжалақысының жийыны =218000 теңге.
3.Тікелей кесімді төлем ақысының жүйесі. Негізгі өндіріс цехында жұмыс
Сонымен, негізгі өндіріс цехында жұмыс істейтін еңбеккерлердің жалақысының жиынтығы
4. Аккордты төлем жүйесі. Жөндеу цехында (көмекші өндіріс цехында)
Атқарған жұмысы үшін еңбеккерлердің жалақысы мынаны құрайды:
Ағаш ұстасы
жалақысы – 42857 теңге (85714/2) )
дәнекерлеуші
электрик
штукатурщик
слесарь
Жөндеу цехы
еңбеккерлерінің жалақысының
жиыны
Кәсіпорында жұмысшы – жөндеушіге негізгі өндіріске қызмет көрсеткені үшін
Сонымен, көмекші өндіріс еңбеккерлерінің жалақысы 606 000 теңге (300
Ынталандыру сипаттағы төлемдер. Өндіріс тиімділігін және орындалатын жұмыстың сапасын
Сыйлық еңбеккерлердің жеткен жетістігі үшін ақшалай қолдап дем беру
Жұмысшыларға жұмыстың негізгі нәтижелері үшін сыйлық беру мынадай көрсеткіштері
Басшы қызметкерлерге, мамандарға және қызметкерлерге сыйлық беру. Бұл категорияларға
Сыйлықтардың жазу үшін басқару аппаратының басшы қызметкерлеріне бухгалтерлік және
Еңбек жағдайының өзгерген кезде жасалатын қосымша төлемдер. Бірнеше қызметті
Мысал. 5 разрядтағы слесарь өзінің негізгі жұмысымен қоса, жөндеушінің
Слесарь ағымдағы айда 168 сағаттың орнына 132 сағат жұмыс
15000*1,33=19950 теңге – айлық тарифтік мөлшерлемесі,
19550 : 168 *132=15675 теңге – нақты жұмыс істеген
15675 + 15 675 х 45% = 22 729
Тнгі уақыттағы жұмыс үшін еңбек ақы. Түнгі уақыт кегшкі
Нормадан артық жұмыс істегені үшін еңбек ақы. Нормадан артық
Демалыс және мереке күндеріндегі жұмыс істегені үшін жасалатын төлемі.
Мерекелік күндерде жұмыс істегені үшін жұмысшыларға екі еселенген кесімді
Тоқтаусыз жұмыс істейтін ұйымдарда (немесе олардың кейбір бөлемшелерінде), сондай-ақ
Мысал. Мерзімдік еңбек ақы бойынша жұмыс ңстейтін 9-шы және
9-шы разряд үшін сағаттық тарифтік мөлшерлемесі
15000 х1,78: 168 = 159 теңге
11-ші разряд үшін сағаттық тарифтік мөлшерлемесі
- 15000 х 2,05:168 = 183 теіге
Түңгі уақытта жұмыс істегені үшін ( 8 мамырда жұмыс
9-ші разрядтағы еңбеккерлері үшін
1590 (159 х 2 х 5)
11-ші разрядтағы еңбеккерлері үшін
1830 (183 х 2 х 5)
Мереке күндері үшін:
9-шы разрядтағы еңбеккерлері үшін:
Мейрам күндері жұмыс істеген уақыты үшін
- 159 х 2 х 8 = 1544 теңге
Нормадан артық істеген күндері үшін - 159 х 2
11-шы разрядтағы еңбеккерлері үшін:
Мейрам күндері жұмыс істеген үшін
- 183 х 2 х 8 = 2928 теңге
Нормадан артық жұмыс істегені үшін - 183 х 2
Айрықша жағдайда төленетін еңбек ақы. Жеке және ұжымдық келесімшарттарда
Жұмыс уақытында орны алған тоқтатуларды төлеу жеке және ұжымдық
Сонымен қоса, жұмыс берушілер жеке не ұжымдық келесім-шартында вахталық
2. ЖШС– тің қаржы – шаруашылык жағдайын талдау.
2.1 Кәсіпорынның қысқаша экономикалық мінездемесі.
«KazMicroFinance» МКҰ» ЖШС– әлеуметтік бағытталған ұйым, орталық азия аймағының
Құрылтайшысы – «Қазақстан несиелеу қоры» МКҰ
KazMicroFinance-тің Алматыда орналасқан Бас офисі, Астанада, Алматыда, Талдықорғанда, Шымкентте,
Қызметі: микрокредиттер түрінде қаржылық қызмет көрсету болып табылады.
Негізгі мақсаты микрокредиттеу бағдарламалары арқылы халықтың әл ауқатын көтеру
- микро және шағын
- халық өмірінің сапасын
- ауыл шаруашылығын
Бүгіннің өзінде:
- 6 облыста
- 22 қалада
- 28 ауданда
- 464 селода, поселкеде және ауылда
Қызмет барысында мынадай әдістерді қолданады:
- Клиенттерге бейімделу;
- Адами тілектес
- Клиенттердің өсуі
- Сапалы қызмет
- Несие алудың
KazMicroFinance микрокредиттік ұйымның тарихы оның бас компаниясын - Қазақстан
1997 жылғы 20 қарашада Талдықорғанда қала кәсіпкерлеріне алғашқы несиелер
ҚНҚ Қазақстан Республикасының нарығындағы жұмысы кезеңінде клиентке бейімделген тұрақты
Қазақстан несиелеу қорының көзге түсер жетістіктері:
2002 жылы біз әлемдегі USAID-тің 15 ең үздік қаржы
MixMarket (микроқаржы ұйымдарының қаламдық бүкіл әремдік желісі) бағасы бойынша
2 сыртқы рейтингтен өтіп, «Альфа» деген жоғары бағаны алды;.
2006 жылы Қазақстан несиелеу қоры «Қазақстан несиелеу қоры» микрокредиттік
Қазақстан несиелеу қорының заңды мирасқоры болып табыла отырып, «KazMicroFinance»
Сапалы микрокредиттік қызметтерді пайдалану мүмкіндігін беру арқылы клиенттердің жағдайын
Мақсаты:
Қазақстанда бірінші микроқаржы банкі және Орталық Азияда көшбасшы болу
Міндеттері:
· Ауылдық
· Микроқаржы
· Табыс
Мақсаты:
· Қоғамның
· Кәсіпкерліктің
· Сапалы
Құндылықтары:
· Әлеуметтік
· Персонал
· Корпоративтік
· Командалық
Қызмет қағидаттары:
· Адалдық,
· Клиентке
· Инновациялық
· Клиенттер
· Сапалы
· Шешім
Әлеуметтік жауапкершілік
Әрбір ұйымның қоғам алдында, адамдарды алдында және мемлекеттің алдында
Біздің әлеуметтік жауапкершілігіміз өз көрінісін сыртқы және ішкі көріністерде
• Қаржы қызметтері арқылы
• Мемлекеттік органдармен үздіксіз
• Адал ниетті іскерлік
• Экологиялық бағдарламалар
• Салықтар мен жалақыны уақтылы төлеу
• Жаңа жұмыс орындарын ұсыну
• Қызметкерлердің оқуына, жұмыс істеуіне, демалуына және
Кәсіпкерліктің дамуына ықпал ете отырып, «KazMicroFinance» МКҰ «Бизнес» БАҒДАРЛАМАСЫН
Микрокредиттерді келесі мақсаттар үшін пайдалана аласыз:
тауарлар сатып алу;
жабдықтар сатып алу;
жаңа сауда орындарын ашу;
бизнестің жаңа түрін ұйымдастыру (жұмыс істеп тұрған бизнесіңіз болған
өндірісті ұйымдастыру;
тұтынушылық мұқтаждықтарды қаржыландыру;
«БИЗНЕС» БАҒДАРЛАМАСЫНЫҢ ыңғайлылығы, Сіздің икемді шартта, жекеше немесе топ
«БИЗНЕС» бағдарламасының микрокредиттері:
• Микробизнеске арналған: 2 000
Топтылық микрокредит
«Бизнес GROUP» несиеледірудің шарттары
Жеке микрокредиттер
«Бизнес СТАРТ» несиеледірудің шарттары
«Бизнес ПРОГРЕСС» несиеледірудің шарттары
• Кіші бизнеске арналған: 8 000
Жеке микрокредит
«Бизнес ПРОФЕССИОНАЛ» несиеледірудің шарттары
Микрокредиттер мыналарға беріледі:
жиһаз бен тұрмыстық техникасын сатып алуға
оқуды төлеуге
медициналық қызметтерді төлеуге
тұрғын үйді жөндеуге және құрылысын салуға
басқа тұтынушылық мұқтаждықтарға
Өзіңіздің сұраныстарыңыз бен мүмкіндіктеріңізге байланысты, өзіңіз үшін неғұрлым ыңғайлы
«Тұтынушылық Несиелендіру» БАҒДАРЛАМАСЫНЫҢ артықшылықтары:
Кеңес алу үшін офиске келудің қажеті жоқ, Несиелік Сарапшылар
Сізге қажетті құжаттарды Сіздің тікелей бизнес жасайтын жеріңізде ТЕГІН
Құжаттар топтамасы – барынша аз
Тұрақты клиенттерге қолына алған несиелеріне қатар қосымша микрокредиттер беріледі
Кеңес алуыңыз үшін қажеттісі:
Өз талаптарыңызға сай келетін микрокредитті таңдап алу
Төменде көрсетілген кез-келген телефон нөмері бойынша қоңырау шалу
Несиелік Сарапшымен кездесу туралы уәделесу
«Тұтынушылық Несиелендіру» БАҒДАРЛАМАСЫНЫҢ микрокредиттері:
2 миллион. теңгеге дейін:
Топтылық микрокредит
"Потреб GROUP" несиелендірудің шарртары
Жеке микрокредиттер:
«СТАНДАРТ» несиелендірудің шарртары
«ОПТИМАЛЬНЫЙ» несиелендірудің шарртары
«УЮТ» несиелендірудің шарртары
«АвтоБУМ» несиелендірудің шарртары
«Семейный» несиелендірудің шарртары
2 миллион теңгеден астам:
Жеке микрокредит
"Microтека" несиелендірудің шарртары
ауыл шаруашылық қызметінің келесі түрлерін қаржыландырамыз:
Мал шаруашылығында:
· ірі
· шошқа
· сүт
· құстарды
· жем-шөп
· омарташылық
· өзгелер
Егін шаруашылығында:
· ауыл
· тұқымдар
· жер
· шаруашылықта
· жылыжайлар
· көкөніс
· бағбаншылық
· егіншіліктің
Сонымен қатар, біз ауыл шаруашылық техникасы мен оларға қосалқы
Өзіңіздің сұраныстарыңыз бен мүмкіндіктеріңізге байланысты, өзіңіз үшін неғұрлым ыңғайлы
«АГРО» БАҒДАРЛАМАСЫНЫҢ артықшылықтары:
Сізге кеңес алу үшін офиске келудің қажеті жоқ, Несиелік
Сізге қажетті құжаттарды Сіздің тікелей бизнес жасайтын жеріңізде ТЕГІН
Құжаттар топтамасы – барынша аз
Сіздің заңды тұлға (ЖК, ДК, ЖШС) құратын кәсіпкер болуыңыз
Тұрақты клиенттерге қолына алған несиелеріне қатар маусымға байланысты қосымша
«АГРО» бағдарламасының микрокредиттері:
• 500 000 теңгеге
Топтық микрокредит
«Агро GROUP» несиедендірудің шарттары
• 8 000
Индивидуальный микрокредит
«Фермер» несиедендірудің шарттары
Микроқаржыландыру 20 ғасырдың 70-ші жылдары оны алуға өзгелей алуға
Тұрмыс жағдайы төмен адамдарға арналған формалды қаржы қызметтері несиелеудің
Қолданылған «субсидияланған» нобай табысты болмады, өйткені алынған қаражат кедей
Осы бағдарлама өз қолданылуын тұрмысы нашар адамдарға несие берудің
1980-90 жж. микрокредиттеу бағдарламалары жетілдірілген болатын: тиісті әдістеме әзірленді,
Микроқаржыландыру қағидаттары
Микронесиелеудің негізгі қағидаттарына мыналар кіреді: біріншіден – бұл кең
Дүние жүзілік Банктің бағасы бойынша, қазіргі уақытта әлемде микроқаржыландыру
Қазақстандағы микроқаржыландыру
Қазақстан Республикасында микроқаржыландыру 20 ғасырдың 90-шы жылдары Микрокредиттеу бағдарламалары
ҚР микрокредиттік бағдарламалардың негізгі критериилері:
• несие мөлшері – үлкен емес
• мақсатты пайдаланушылар –шағын кіріс деңгейі бар үй шаруашылықтары
• несие берілетін мерзім – негізінен қысқа мерзімді
• несиені пайдалану – кіріс алу мен бизнесті дамыту
• несие шарттары – көп жағдайда сол не басқа
Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасында қолданылатын микрокредиттеу нобайларын екі негізгі
Жеке несиелеу – банктік несиелеудің стандартты рәсіміне сай болатын
Топтық несиелеу – осы нобай «Грэмин банкінің үлгісі» деп
Қазақстан Республикасында Қазақстанның Микроқаржы ұйымдарының қауымдастығы (ҚМҚҰҚ) бар, оның
2.2 Кәсіпорынның каржылық жағдайын талдау (актив пен пассивтің талдауы).
«KazMicroFinance» АҚ Қазақстан Республикасының Қаржы нарығы мен қаржылық ұйымдарды
Сондай-ақ Компания Қазақстан Республикасының Халық Банкі берген лицензия шеңберінде
2007 жылғы 1 сәуірдегі ахуал бойынша:
Компанияның жарияланған жарғылық капиталы – Т 3,6 млрд.
Компанияның жеке капиталы – Т 3,6 млрд.
Компанияның активтері – Т 55,2 млрд.
Компанияның несие қоржыны – Т 30,2 млрд.
Компанияның акциялары мен облигациялары Қазақстандық Қор биржасының «А» санаты
«KazMicroFinance» АҚ-ға Moody’s Investors Service халықаралық рейтингтік агенттігінен Ва1
Fitch Ratings халықаралық рейтингтік агенттігі «KazMicroFinance» АҚ-ға тұрақты болжамы
Компанияның мынадай мемлекеттік лицензиялары бар:
Қазақстан Республикасының Қаржы нарығы мен қаржылық ұйымдарды реттеу және
Қазақстан Республикасының Қаржы нарығы мен қаржылық ұйымдарды реттеу және
Қазақстан Республикасының Халық Банкі теңгеде және шетелдік валютада банктік
Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің жылжымайтын мүлікті және заңды
Компанияның мақсаттары:
- қаржылық сервис пен көрсетілетін қызметтердің спектрін кеңейту, қаржылық
- Қазақстанның жетекші компанияларының деңгейінде эмиссиялық рейтингін қолдау
- бизнесті әртараптандыру және қайта құрылымдау
- компания қызметінің тиімділігін арттыру
- көшбасшылық ұстанымдарды жеңіп алу
Компанияның басты саясаты – Корпоративтік басқарудың айрықша жоғары
Негізгі міндеттер:
ұсынылатын қызметтер кешенін кеңейту
жаңа өнімдерді әзірлеу және енгізу
бағалы қағаздар нарығында және кредиттік нарықта операцияларды одан әрі
жаңа жобаларды жүзеге асыру
қызметінің негізгі бағыттары:
делдалдық қызмет көрсету
бағалы қағаздарды шығару және орналастыру
заемдік операциялар – кредиттерді ақша нысанында (теңгеде және шетелдік
мүлікті бағалау
меншікті жалға берушінің жалға берілетін мүлікке шарттың (лизинг)
факторингілік операциялар: төлемеу тәуекелін қабылдай отырып, тауарларды (жұмыстарды, қызметтерді)
есепке алу операциялары: заңды және жеке тұлғалардың вексельдері мен
кепілдемелер мен кепілгерлікті ұсыну
Шешуші бәсекелі артықшылықтар:
Бағалы қағаздар нарығындағы көп жылдық тәжірибе
Астананың көптеген бағдарламалары мен жобаларын іске асырудың табысты тәжірибесі
Қызметтердің ауқымды және әртүрлі корпоративтік желісінің болуы
Жоғары басқарушылық дағдыларына ие және жұмысты мәртебелі тәжірибесі бар
Астананың нарығындағы тұрақты қалыптасқан байланыстар мен қатынастар
Компания қызметінің кезеңінде акцияларының бес эмиссиясын жүзеге асырды. Бірінші
Бұдан әрі стратегиялық дамыту мақсатында Компания 2006 жылы Акционерлердің
Акциялар эмиссиясының жалпы көлемі 2007 жылғы 31 желтоқсанға 3,7
2008 жылғы 1 қаңтардағы ахуал бойынша Компанияның акцияларды ұстаушылар
2007 жылғы шоғырландырылған қаржылық есептіліктің деректері бойынша акционерлік капиталдың
Дивиденттерді төлеу туралы шешімдер Акционерлердің жалпы жиналысында таза табысты
Компания негізгі қаржылық көрсеткіштердің жоғары қарқынды өсуін көрсете отырып,
мың.теңге
Қаржылық көрсеткіштері 01.01.2006 01.01.2007 01.01.2008
Активтері 21 388 463 31 404 227 43 538
Оның ішінде несие қоржыны портфель 6 105 034 10
Жеке капитал 2 447 162 2 633 586
Оның ішінде жарғылық капитал 1 876 343 2 200
міндеттемелері 18 516 178 28 247 825 37 630
Аздығының үлесі 425 123 522 816 260 919
Таза пайда 249 907 324 110 1 078 077
Активтердің табыстылығы (ROA) 1,36 1,23 2,88
Капиталдың табыстылығы (ROE) 10,76 12,76 26,04
Активке табыс, теңге 133 173 478
Компания тобы жұмысының тиімділігі активтердің кірістілігі мен капиталдың кірістілігінің
2007 жылдың қорытындысы бойынша акцияға пайда 478 теңгені құрады
2007 жылы Компания топтары активтерінің құрылымында елеулі өзгерістер болды
«KazMicroFinance» АҚ Компания Топтарының активтері
мың.теңге
Қаржылық көрсеткіштері 01.01.2006 01.01.2007 01.01.2008
Активтері 21 388 463 31 404 227 43 538
Ақша қаражаттары 717 711 887 011 1 038 791
Берілген несиелері, барлығы 6 105 034 10 687 650
Жылжымайтын мүлікке инвестициялар
1 126 671 1 102 795 1 078 919
Ұзақ мерзімді қаржылық инвестиции 69 960 193 404 95
Құрылыс объектілері 4 932 473 6 894 011 315
Саудаға арналған активтер
6 639 905
Негізгі қаражат, барлығы 3 020 430 4 650 242
Сауда қарыздары мен аванстары выданные, нетто 4 359 778
Тауар-материальдық қорлар 538 713 625 434 530 165
Өзге де активтер, барлығы 517 693 859 756 724
2008 жылғы 1 қаңтарға Компания топтарының несиелік қоржынының көлемі
Есептік жылы Компания 2008 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша
Активтер млн. Теңге
Еншілес кәсіпорындарды сату құрылыс объектілері бойынша
Компания топтары активтерінің көрсеткіштерін 2006 жылмен салыстырғанда 95% және
Компания Топтары активтерінің құрылымы
2007 жылғы активтердің балама өсуіне Компания Топтарының пассивінде өзгерістер
Компания Топтарының пассивтері
мың.теңге
Қаржылық көрсеткіштер 01.01.2006 01.01.2007 01.01.2008
Жеке капитал 2 447 162 2 633 586 5
Жарғылық капитал 1 876 343 1 828 675 3
Еншілес компаниялар сатып алған акциялар
-371 325 -20
Эмиссиялық кіріс
231 228
Бөлінбеген пайда 570 819 804 911 1 816 988
Міндеттеме 18 516 178 28 247 825 37 630
Мемлекеттік ұйымдарға төлемдер 3 229 215 3 086 056
Банктердің кредиттері 3 485 361 9 424 880 13
Борыштық бағалы қағаздар 5 195 150 7 505 470
Алынған аванстар 3 185 549 4 032 308 531
Бағынышты борыш 2 219 839 2 219 839 8
Өзге де міндеттемелер 1 201 064 1 979 272
2004 2005 2006 2007
Компания топтарының жеке капиталы 20008 жылғы 1 қаңтарға 5,6
20007 жылы Компания Топтарының міндеттемелері 33%-ға өсті және
2007жылы 2006 жылмен салыстырғанда Компания борыштық бағалы қағаздарды
2007 жыл ішінде Компания қазақстандық және халықаралық банктердің кредиттерін
Компания Топтары міндеттемелерінің құрылымы
2005 2006 2007
2007 жылғы нәтижелер бойынша компания топтарының міндеттемелерінің құрылымында ең
2006 жылмен салыстырғанда алынған аванстар бойынша үлестердің маңызды төмендеуі
2007 жылғы нәтижелер бойынша Компанияның таза табыс көрсеткіші 1078
Қаржылық нәтиже
мың.теңге
2005 2006 2007
Пайыздық кіріс 1 052 872 1 364 909 2
Пайыздық шығыс 610 910 1 067 490 1 994
Қалыптасқан резервтерге дейінгі таза пайыздық кіріс 441962 297 419
Резервтер 101 826 -189 599 -240 779
Таза пайыздық кіріс 340 136 107 820 683 332
Пайыздық емес кірістер 2 235 731 1 113
Пайыздық емес шығыстар 1 934 396 1 388
Қауымдастық компанияларға атысудан шығын 610
Резервтер -140 848 89 741 -209 381
Тоқтатылған операциядан кіріс
554 485 708 051
Табыс салығы 212 161 55 532 150 444
Азшылық үлесі 945 97 584 -62 432
Таза табыс 249 907 324 110 1 078 077
2007 жылғы пайыздық кіріс 2006 жылғы 1365 млн.теңгемен салыстырғанда
Кредиттік қызмет спекторының кеңеюі және кредиттеудің пайдалы
Несиелік қоржын және пайыздық кіріс динамикасы, млн.теңге
2007 жылғы пайыздық шығыстар 2006 жылмен салыстырғанда 87%-ға ұлғайды
2007 жылы пайыздық активтер бойынша мүмкін болатын шығасыларға арналған
2007 жылы банктердің қарыз алу көлемдерінің ұлғаюы тиісінше банктер
Таза пайыздық емес кірістер еншілес компаниялардың негізгі қызметінен түсетін
Компания Топтары кірістерінің құрылымдық өзгерістерін талдау 2006 жылғы
Есептік кезеңде пайыздық емес шығыстардың ұлғаюы сондай-ақ еншілес кәсіпорындарда
Орташа активтерге операциялық шығыстардың пайыздық ара қатынасы
2007жылы Компанияның операциялық шығыстары 613 млн.теңгені құрады және 2006
2005 2006 2007
Операциялық шығыстардың орташа активтерге ара қатынасының көрсеткіші 2006 жылғы
Операциялық шығыстар құрылымында анағұрлым көлемді 2007 жылдың қорытындылары бойынша
Компанияның кредиттік саясатының негізгі басымдығы 2007 жылы клиенттердің салылық
2007 жыл ішінде Компания нақты өндіріс саласында жұмыс істейтін
Берілген кредиттердің құрылымы мынадай: бизнес кредиттеу, ипотекалық кредиттер және
2008 жылғы 1 қаңтардағы өнімдер бойынша несие қоржынының құрылымында
2007 жылы Компания экономика, ауыл шаруашылығы, құрылыс, сауда, жалға
Несие қоржынының құрылымындағы ауыл шаруашылығындағы кредиттердің үлесі 2007 жылғы
Экономика секторлары бойынша несиелік қоржынның құрылымы
2005 2006 2007
Компанияның заңды және жеке тұлғаларға берілген негізгі көлемі есептік
2007 жыл ішінде Компания 15,8 млрд.теңге сомасындағы кредиттер берді,
· 7,9 млрд. теңге бизнес-кредиттеуге;
· 2,7 млрд. теңге ипотекалық кредиттеуге;
· 5,2 млрд. теңге лизингтік операцияларға.
Коммерциялық микрокредиттік ұйымдарға толық серіктестік, командиттік серіктестік, жауапкерлігі шектеулі
Микрокредиттік ұйымның жарғылық капиталының ең кіші мөлшері Заңмен айқындалған
Коммерциялық емес микрокредиттік ұйымдар үшін Заң бір ғана жалғыз
Микрокредиттер беру жөніндегі кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын барлық микрокредиттік
Қазақстан Республикасының резиденттерінен және резиденттері еместерден займдарды (кәсіпкерлік қызмет
уақытша бос активтерді мемлекеттік бағалы қағаздарға, корпоративті бағалы қағаздарға,
микрокредитті қамтамасыз ету ретінде алынған кепілге берілген мүлікпен Қазақстан
жарғылық капиталда басқа да заңды тұлғалардың қатысуы;
жеке мүлікті іске асыру;
микрокредиттерді беру жөніндегі қызметпен байланысты мәселелер жөніндегі консультациялық қызметтер
жеке мүлікті жалға беру;
лизингтік қызметті жүзеге асыру;
өтеусіз негізді оқыту сияқты қызметтің қосымша түрлерін жүзеге асыруға
Микрокредиттік ұйымдарға бағалы қағаздар шығаруға және микрокредиттік ұйымдарды басқарудың
2.3 Істелінген жұмыс уақытының тиімділігін талдау және еңбекақы төлеудің
Персоналды толық пайдалануды бір жұмыскердің жұмыс істеген күнін және
Жұмыс уақытының қоры жұмысшы санына, жыл бойы атқарған орташа
Көрсеткіш Көрсеткіш мәні өзгеруі (+,-
То Т1
Орта жылдық жұмысшылар саны (ЖС) 160 164 +4
Бір жұмысшының бір жыл ішінде жұмысын өтеу күні (К)
Бір жұмысшының бір жыл ішінде жұмысын өтеу сағаты (С)
Орта жалғастырылған жұмыс күні (Ж), с. 7,8 7,5 0,3
Жұмыс уақытының жалпы қоры (ҚЖУ), адам-с. 280800 264450 16350
Талдау барысында, нақтылы жұмыс уақытының қоры жоспардан 16350 сағ.
а) жұмысшылар саны:
ЖУҚжос=(ЖОС1ЖОС0)*К0*Жұ0 =(164-160)*225*7,8= +сағ.,
ә) бір жұмысшының жұмыс атқарған күні
ЖУҚқ=ЖОС1*(К1-К0)*Жұ0=164*(215-255)*7,8=-12792сағ.;
б) жұмыс күнінің ұзақтығы:
ЖУҚжұ=ЖОС1-К1*(Жұ1-Жұ0)=164-215*(7,5-7,8)=-10 578 сағ.
Осы көрсетілген мәліметтер негізінде кәсіпорын еңбек ресурстарын
Ауысым (смена) бойынша жұмыс уақытын босқа оздыру: бір
Жалпы жұмыс уақытын босқа оздыруы -23370 сағат (12792+10578 немесе
Бір күндік және аусым бойынша жұмыс уақытын босқа оздыру
Жоспарда қарастырылмаған әкімшілктің рұқсатымен қызметкерлердің қосымша демалыс алуы, уақытша
Кесте 1 Жұмыс уақытының қорын талдау
Көрсеткіш Бір жұмысшыға Өзгеруі
То Т1 Бір жұмысшыға Барлық жұмысшыға
1 2 3 4 5
Күнтізбелік күндер саны 365 365
Сонымен қатар, мейрам мен демалыс күндері 101 101
Жұмысуақытының нақтылы қоры, күндер 264 264
Жұмысқа келмеген күндер 39 49 +10 1640
Сонымен қатар, әр жылғы депалыс 21 24 +3 +492
Оқуға байланысты демалыс 1 2 +1 +164
Екіқабат болуына және босануына байланысты берілетін демалыс 3 2
Әкімшілік рұқсатымен берілетін қосымша демалыс 5 8 +3 +492
Ауыруына байланысты 9 11,8 +2,8 +459
Себепсіз жұмысқа келмеу - 1,2 +1,2 +197
Еріксіз тұрып қалу - 4 +4 +656
Жұмысқа шыққан кісілердің жұмыс уақыт қоры, күндер 225 215
Жұмысшы ауысымының ұзақтығы, сағат 8 8 - -
Жұмыс уақытының бюджеті, сағ. 1800 1720 -80 -13120
Мейрам алдында қысқартылған күндер, сағ. 20 20 - -
Жасөспірімге берілген жеңілдік уақыты, сағ. 2 2,5 +0,5 +82
Емізулі аналарға берілетін үзіліс, сағ. 3 5 +2 +328
Ауысым кезінде тұрып қалу, сағат. 20 80 +60 +9840
Жұмыс уақытының пайдалы қоры, сағ. 1755 1612,5 -142,5 -23370
Белгіленген уақыттан артық жұмыс істеу, сағ. - 8 +8
Берекесіз жұмсалған жұмыс уақыты, сағ. - 10 +10 +1640
Бұл мысалда келтірілген зиян (492+197+656)*7,8+9840=20330) сағат әкімдік рұқсатымен
Бұл кәсіпорында жарамсыз жұмысты атқаруға және технологиялық үдерістің ауытқуын
Еңбек ұжымына қарасты себептерден тапқан зияндарды азайту еңбектің тиімділігін
Еңбек тиімділігін арттырудың әртүрлі ынталандыру жолдары бар, атап айтанда:
«KazMicroFinance» АҚ іс жүзінде еңбек ақыны ұйымдастырудың екі негізгі
2.6. Жұмыс уақыты қорын пайдалану мен еңбек өнімділігіне талдау.
Жұмыс күшімен қамтамасыз етуді талдаудағы ең маңызды тұсы –
жұмысқа қабылдау айналымы = барлық қабылданғаны қызметкерлердің орташа
жұмыстан шығу айналымы = барлық шығарылғаны
қызметкерлердің орташа тізімдегі саны
жалпы айналым = барлық қабылданғаны+ барлық шығарылғаны
қызметкерлердің орташа тізімдегі саны
қадрлар ауысымы = өз еркімен және тәртіп бұзғаны үшін
қызметкерлердің орташа тізімдегі саны
кадрлар тұрақтылығы = бір жыл жұмыс істегендер саны
қызметкерлердің орташа тізімдегі саны
Кадрлардың қозғалыс коэффициенті жоспарланбайды, сондықтан оның талдауы есепті жылдағы
3. ЖШС – тің бухгалтерлік есебі мен талдауы.
3.1 Кәсіпорындағы еңбекақы есебінің ұйымдастырылуы.
Атқаратын шаруашылық қызметтеріне байланысты АҚ жұмыс атқарушылар мынадай топтарға
-
мамандар;
қызметкерлерге жататанын жұмысшылар.
АҚ өздігінен құрылған, олардың санына, біліктілігіне қарай жұмысшылардың қажеттілігіне
АҚ еңбекақының жалпы фондын өздігінен бөледі, жұмысшылардың
АҚ мерзімдік еңбек ақы төлемі олардың біліктілігіне сәйкес
Бухгалтерлік есепте еңбекақы төлеудің екі нысаны бар:
1 – нысаны –мерзімдік;
2 – нысаны – кесімді.
Мерзімдік нысан кезінде еңбекақы төлеу жұмыспен өтелген уақыттағы тарифтік
Мерзімді еңбекақы жай және мерзімді сыйақылар болып бөлінеді.
Жай мерзімдік еңбекақы тек жұмыспен өтелген уақытпен және қызметкердің
Сағаттық ақы;
Күндік ақы;
Айлық ақы;
Мерзімдік – сыйақылық еңбекақы кезінде тек нақты жұмыспен өтелген
АҚ өз еркімен жұмысшылардың керектігіне, олардың санына, кәсіпқойлық және
АҚ жұмысшылар еңбек ақыларының төлеуі мекемеде іс жүзінде
атауы Мамандығы (лауазымы) Штаттық
бірліктің
саны Алық
(тарифтік ставка) Қосымша Еңбек
Ақының айлық фонды
11 Басқару аппараты Директор 1 100 000
100 000
22
Директордың орынбасары 1 80 000
80 000
33 Бухгалтерия Бас бухгалтер 1 70 000
70 000
44
бухгалтер 1 50 000
50 000
55 Кадр бөлімі Бөлім бастығы 1 70 000
70 000
66
Маман 1 45 000
45 000
77 Отдел менеджера Бөлім бастығы 1 75 000 5
88
Менеджерлер 2 90 000 4 000 94 000
9 Барлығы
Кестеде көрсетілгендей мерзімдік нысанмен еңбек ақы төлеу түрі көрсетілген.
Кәсіпорындар еңбек ақы туралы мәселесін ұжымдық – шарттың негізінде
Кәсіпорында жұмысшылардың орташа тізімдік саны 2008 жылдың 1
Кестеде тұтынуға бағытталған қаражатты пайдаланудың талдауы көрсетілген.
Кесте 1 Тұтынуға бағытталатын қаражаттар (2005-2007 жж.)
Төлемдер түрі Сомасы, мың. теңге
2005ж 2006ж 2007ж Жоспардан ауытқушылық
жоспар факті
1. Еңбекке ақы төлемнің қоры 7463 9119 11856 11739
1.1.Шарттар бойынша 2988 3658 4878 4770 -108
1.2. Айлықақылар бойынша 2033 2340 3040 3060 +20
1.3.Өндірістік нәтижелер үшін сыйақылар 1450 1939 2520 2490
1.4.Кәсіби шеберлігі үшін қосымша ақы 174 254 325
1.5.Бөлімшелерде басшылықтар үшін қосымша ақы 20 21 30 30
1.7.Үстеме жұмысқа ақы төлеу 304 327 423 429 +6
1.8.Жылдық және қосымша демалыстарды төлеу 484 566 630 622
1.9.Орташа деңгейге дейін ақы төлеу 4 6
10 +10
1.10.Қоса атқаратын жұмыс істеушілердің еңбегін төлеу 6 8 10
2. Таза табыс есебінен төлеу 66 86 134 132
2.1.Ақшалай көмек 66 86 134 132 -2
3. Әлеуметтік сипаттағы төлем 124 191 229 225 -4
3.1.Уақытша жұмысқа жарамсыз бойынша жәрдемақылар төлеу 81 121 147
3.2. Санаторий-курорттық емдеуді төлеу 43 70 82 80 -2
Тұтынуға бағытталған қаражаттардың нәтижесі 7653 9396 12219 12096 -123
Жалпы сомадағы еңбекке ақы төлеу қорындағы мөлшерң, %
97,5
97,1 97,0 97,0
-
Таза табыстан төлем 0,9 0,9 1,1 1,1 -
Әлеуметтік қорғау қорының есебінен төлем
1,6 2,0 1,9 1,9 -
Кестеден көргеніміздей, тұтынуға қолданылған қаражаттардың ішінен үлкен үлес салмағын
Жоспарланғаннан фактілі мөлшерінің қатынасты және абсолютті ауытқуын есептеп шығарайық.
∆ФЗПабс = ФЗПср - ФЗПпл (1)
Есептеуден шығатыны абсолюттік ауытқу – 117 мың теңге.
Қатынасты ауытқу еңбек ақының фактілі аударылған соммасы мен жоспарлы
Жоспарды орындау пайызы 104% (43586,8 ч 41892,7) құрайды.
2.4. Персонал санын және жасалған жұмыстың есебі
Персонал санын және жасалған жұмыстың есебі бойынша қойылған
Кадрды есепке алу бойынша: «Жұмысшыны жұмысқа қабылдау туралы (өкім)
Жұмыс уақытын есепке алу және еңбекке ақы төлеу бойынша
2.5. Еңбекке ақы төлеуге шығындардың құрамы, есептеу және есепке
2.5.1. Оклад
Бекітілген еңбек ақы мөлшері және шарт бойынша жұмысшыларға еңбекке
Еңбек ақы төлеу жүйесі, окладтардың ставкаларының мөлшері, төлемдердің
Осылайша, 2007 жылы бекітілген, еңбек ақы төлеу туралы ережеге
-ұйымға білікті персоналды тарту;
-компаниядағы қызметкерлерді сақтау;
- қызметкерлердің өндірістік іс-әрекетін ынталандыру.
Оклад бөлімі
№ санаты санатына б/ты талаптар Санаттарды ауыстыруға негіз Оклад
1 0 Сынақ мерзімі Жұмысқа қабылдау 40000
2 I Біліктілік нормаларына сәйкес Сынақ мерзімінің аяқталуы +
3 II
аттестация 60000-65000
4 III
аттестация 70000-80000
Окладтың өз ішіндегі өзгеруі тоқсанына бір рет 2500 теңге
Топ жетекшісі лауазымын алу үшін үміткердің 3 санаты болуы
Кәсіпорындағы мөлшерден артық жұмыс жұмыстың алғашқы 2 сағатына бір
Мереке күндеріне ақы төлеу мына тәртіппен жүргізіледі:
Оклад жүйесімен алатын жұмысшыға – сағатына немесе күніне екі
Айлық оклад жүйесімен алатын жұмысшыға – окладының үстіне сағатына
Жұмыс жасаушының келісімімен ақшалай көтерме қосымша демалыс күнімен ауыстырылуы
Мереке күндеріндегі артық жұмыстарға қосымша еңбекақы төленбейді, себебі барлық
3.2 Басқа төлемдердің есебі
Еңбекке белсенділігін арттыру сипатындағы келесі төлемдер жатады: тарифтік ставкаға
«МКО КазМикроФинансы» АҚ-ның қызметкерлеріне сыйақы төлеу жүйесі сыйақы беру
шаруашылық қызметтің негізгі нәтижелері үшін басшыларды, мамандарды және қызметкерлерді
арнайы сыйақы – жоғары жауапкершілікті талап ететін жұмыстарды атқарғаны
Бас директордың немесе бөлім басшылары қорларынан бір мәртелік сыйақы.
Сыйақы тағайындау жүйесіне өзгерістер мен толықтырулар енгізілуі мүмкін, жекелеген
Нақты қызметкерге қосымша немесе үстеме ақы тағайындау құрылымның негізгі
Мысалы:
Кредит бойынша менеджер 2006 жылдың қазан айында 15 күн
А) окладты қазан айыны жұмыс күніне бөлу арқылы орташа
120 000 : 23 жұмыс күні = 5217,39
Б) негізгі жалақысының жұмыс жасаған уақытына мөлшері анықталды: 5217,39
В) айлық сыйақысының сомасы есептелді: 78260,85 теңге х 40%
Орташа жалақы есептегенде сыйақының есептелген сомасы толығымен ескерілді.
Еңбек демалысының төленуі. Еңбек демалысының ақысын және жұмыстан шыққан
Еңбек демалысы – заңмен белгіленген күнге берілетін жұмыстан бос
Жыл сайын штаттағы қызметкерлерге кезекті демалыс беріледі. Біріншісі –
Жыл сайынғы ақылы негізгі және қосымша демалыстар күнтізбе күнімен
Жыл сайынығ ақылы демалыстың жалпы уақытын есептегенде негізгі демалыс
Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі жұмыстан шыққан қызметкермен толық есеп
Мысалы:
Қызметкер 2007 жылдың 19 қаңтарында келісім мерзімі бітуіне орай
Сыйақы тағайындау туралы 2007 жылға Ережеге сәйкес, қызметкерлерге
Жұмыстан шығарылған 19 қаңтарға дейін қызметкерге мынадай еңбекақы төленген:
1. оклад – 31578,95 теңге (60000 теңге / 19
2. жұмыс өтіліне байланысты үстемеақы – 4736,84 теңге (31578,95
3. айрықша жағдайдағы жұмыстары үшін үстемеақы – 12631,58 теңге
4. сыйақы – 24473,68 теңге ((31578,95 + 4736,84 +
5. 2007 жыл қорытындысымен көтермеақы - 10526,31 ((4
Жұмыстан шығудағы барлық есептелген жалақысы – 83947,36 теңге.
Бұл есептелген ақшадан тиісті ұсталынымдар ұсталады.
Мұндай ұсталынымдардың жалпы көлемі 50 пайыздан аспау керек.
Егер орындаушы құжаттар бойынша кәмселетке толмаған балаларға алимент алынатын
Жеке тұлғаның табысына салынатын салықтарды есептеуде, қызметкердің өзіне және
Жұмыстан босаушы қызметкерге есептелген табыстар мен ұсталатын салықтар
Егер жұмыстан босаушы қызметкер өзінің ағымдағы жылға еңбек демалысын
Жұмыстан шығудағы есептелген өтемақыдан жеке табыс салығы ұсталады. Бұл
Қазіргі еңбек заңдылығында өтемақы төленетін күндерді дөңгелектеу қарастырылмаған.
Қазақстан Республикасының еңбек заңдылығы өтемақылардың көптеген түрлерін қамтиды. Өтемақы
Төмендегідей түрдегі кепілдер мен өтемақылар бар:
қызметтік іссапарлар;
басқа жерге жұмыс ауыстыру;
мемлекеттік немесе қоғамдық міндеттемелер орындау;
жыл сайынғы еңбек демалысы;
қызметкердің кінәсінен емес жағдайда жұмысты тоқтатуға мәжбүрлік.
Еңбек демалысы жайлы тақырыпты жалғастыра отырып, пайдаланылмаған еңбек демалысы
Өтемақы есептеу үшін ҚР Еңбек заңдылығына сәйкес, орташа жалақы
Және өтемақы қызметкердң кінәсінен емес жағдайларда келісім шарты бұзылған
Мұндай өтемақы төлеу талаптары:
Орташа айлық жалақы көлемінде – қызметкер «ұйымның тартылуына байланысты»
Мұнымен бірге, мұндай себептермен жұмыстан босап қалған уақытына қызметкердің
Алдыңғы келтірілген мысалға қарап, есептеп көрейік. Қызметкер ұйымның қызметкерлер
Есеп жасалған кезеңде (1.01.2006 – 31.12.2006) қызметкерге 1260000 теңге
Жәрдемақы мөлшері 12600 теңге.
күндік орташа еңбекақысы – 5478,26 теңге (1260000 теңге/230 күн);
жәрдемақы сомасы – 126000 теңге (5478,26 теңге х 23
Бұл есептелген жәрдемақы табыс салығын, міндетті әлеуметтік сақтандыру жарналары
3.3 Кәсіпорындағы кәсіпкерлердің еңбек ақы есебінің ұйымдастырылуы
Қазіргі жағдайлардағы ішкі бақылаудағы қажеттілік менеджерлер мен есеп қызметтері
Әдебиетте көрсетілген ішкі бақылаудың түсінігін анықтау және әрекет аясын
Ішкі бақылау жүйесін дәйекті түрде В.Бурцев қарастырады.Ғалым ішкі аудитті
Біз кәсіпорынның ішкі бақылауын жеке меншік иелерінің мұдделеріне ұйымдастырылған
Ішкі бақылауды ұйымның субъектілері оның қызметінің мақсаты мен спецификасына
Қарастырылып отырған кәсіпорында ішкі бақылау қызметі жоқ. Бақылаушы функцияларды
Есеп саясаты біріншіден, мамандар атап өткендей мазмұнның нысан алдында
Кәсіпорында 2006 жылы ішкі бақылау қызметін жасау кезінде ұйымда
Бақылау саласындағы өзекті элементтер: ұйымдастырушылық құрамның тиімділігі; басшылықтың ролі;
Кәсіпорынның есеп саясатында бас бухгалтердің (бухгалтерлік қызметтің) ұйымның басқа
3.2. Еңбекке ақы төлеуге арналған шығыстар аудитінің мақсаттары, міндеттері,
«Аудиторлық қызмет туралы» Заңға сәйкес, аудиттің мақсаты аудиттелген тұлғалардың
Сонымен, ұйымдағы ішкі аудиттің негізг мақсаттары мен міндеттеріне мыналарды
- бір жағынан шаруашылықты жүргізу шарттары өзгергендіктен, бақылау ұйымды
- басқа жағынан, - ішкі аудит ұйымның бухгалтерлік
Біздң пікіріміз бойынша, мұндай әдіс кезінде аудиттің әрекет ету
Жоғарыда жазылған ережелерге сәйкес еңбекке ақы төлеу шығыстарының аудиті
Еңбекке ақы төлеу аудитінің тікелей міндеттерінің қатарына мыналарды жатқызуға
- Қоғамның ішкі құжаттарына оның еңбекке ақы төлеу саласындағы
- еңбекке ақы төлеу бойынша персоналмен есеп айырысуға байланысты
- бастапқы құжаттардың негізінде есептілікті құрастыру тәртібіне бақылау;
- салық аспектісінде персоналмен есеп айырысу бойынша операциялардың дұрыс
- еңбекке ақы төлеуге арналған қаражаттарды жарату саласында бұзушылықтарды
- еңбек қатынастарының тараптарын материалдық жауапкершілікке тарту тәртібін бақылау;
- персоналдық санын оңтйаландыру бойынша ұсыныстарды штаттық кестедегі өзгерістерге
- еңбекке ақы төлеу және сыйақы беру нысандары
Еңбекке ақы төлеу бойынша жұмысшылар және қызметкерлермен есеп айырысуды
Аудитті ұйымдастыру әдістері мыналарды қамтиды: жаппй тексеру, іріктеме тексеру,
Операцияларды, шоттардың сальдосын тексерудің нақты әдістері мыналарды қамти алады:
3.3. Персоналдың еңбегіне ақы төлеуге арналған шығысардың аудитін жоспарлау
Аудитор өзінің жұмысын бухгалтерлік және қаржылық есептің аудитін уақытылы
Аудитті жоспарлау кезінде аудиторлық қызмттің негізгі элементі аудиторлық тәуекелді
Аудиторлық тәуекел – бұл өз қорытындысында клиенттің бухгалтерлік есеп
Аудитті жүргізудің нақты жоспарын дайындау үшін аудиторлық тәуекелді есептеу
Еңбеке ақы төлеу бойынша шығыстарды есептеуді тексеру ұйымның есептік
Бұдан әрі «Еңбекке ақы төлеу бойынша персоналмен есеп айырысу»
Бұдан әрі еңбекке ақы төлеу бойынша қарыздарды жиынтық ведомостармен,
Содан кейін, бастапқы құжаттардың дұрыстығы зерделенеді, оларды толтыру дұрыстығы,
Жұмыс уақытын есепту табелдерін және еңбекке ақы төлеу бойынша
Сонымен қатар, бұрын есептелген бастапқы құжаттар (табельдер, нарядтар, жинақы
Еңбекті есептеу бойынша едерктерді қорытындылау және топтастыру дұрстығына ерекше
әр жұмысшы бойынша еңбекке ақы төлеу есептерін жүргізу үшін:
шығындарды есепке алу объектілері бойынша өтініште көрсету үшін.
Тексеру кезінде еңбек ақысынан ұсталған сомалардың дұрыстығын анықтау керек,
Текесудің келесі сатысында, еңбекке ақы төлеудің дұрыстығын іріктеп тексеру
Аудитордың ерекше назарын мыналар қажет етеді: жұмысшыға бұдан бұрын
Талдау және синтетикалық есепті ұйымдастыру және жүргізу, еңбекке ақы
Аудитор кәсіпорынның басшылығына жалған немесе қателік фактілер туралы хабарлау
Тексеру аяқталғаннан кейін аудитор аудиторлық қорытыды жасайды.
Стандарттардың қазақстандың жобаларына сәйкес аудитор тексеріліп отырған ұйымның бухгалтерлік
3.4. Кәсіпорында еңбекке ақы төлеу шығыстарының аудиті
«МКО «KazMikroFinance» АҚ-да еңбекке ақы төлеу шығыстарына аудитті ұйымдастыру
Тексеру барысында мыналар анықталды. «МКО «KazMikroFinance» АҚ-ның 2007 жылға
бухгалтерлік есеп шоттарының жұмыс жоспары;
бастапқы есеп құжаттарының үлгілік нысандары көзделмеген шаруашылық қызметтер
ұйымның активтері мен міндеттемелерін инвентаризациялауды жүргізу тәртібі;
активтер мен міндеттемелерді бағалау әдістері;
құжат айналымының ережелері мен есептік ақпаратты өңдеу технологиясы;
шаруашылық операцияларға бақылау тәртібі (ішкі бақылауды ұйымдастыру);
бухгалтерлік есепті ұйымдастыру үшін қажетті бақа да оперциялар.
Кәсіпорында еңбек ақысын төлеуге арналған шығындардың құрамы мен есебі
70 «Еңбекке ақы төлеу бойынша персоналмен есеп айырысу» шотының
Сондай-ақ «Еңбекке ақы төлеу бойынша персоналмен есеп айырысу» шот
Кәсіпорындағы резервтелген шығыстар ағымдағы және жаппай сипатта. Қазақстандық бухгалтерлік
Болжамдық шығыстар мен төлемдер резервтерінің түрлері:
жұмысшылар демалыстарына ақы төлеу;
еңбек өтілі үшін жыл сайынғы сыйақы төлеуге;
жыл қорытындысы бойынша сыйақы төлеуге;
жөндеу қоры немесе негізгі құралдарды жөндеуге резерв.
Яғни резервтердің үш түрі еңбекке ақы төлеу резервтеріне жатады.
Мәселен, жұмысшылардың кезекті (жыл сайынғы) және қосымша демалыстарына ақы
Кәсіпорынға материалдық зиян келтірген адамдарды жауапқа тарту тәртібін тексеру
Жалпы ағанда, жұмысшыларға еңбек ақысын төлеу кәсіпорында заңнамада және
3.5.Кәсіпорында еңбекке ақы төлеу бойынша есептердің аудиті нәтижелері бойынша
«Бухгалтерлік есеп туралы аудиторлық қорытынды жасау тәртібі» аудиторлық қызмет
Егер аудит нәтижесінде аудитор экономикалық субъектінің мүліктік және қаржылық
Экономикалық субъектінің бухгалтерлік есептілігіне жүргізілген аудиттің нәтижелері бойынша аудитор
«МКО «KazMikroFinance» АҚ-да жүргізілген аудиттің қорытындылары бойынша экономикалық субъект
«МКО «KazMikroFinance» АҚ құжаттамасын тексеру барысында аудитор мыналарды зерделеп
кәсіпорынның мердігерлік құжаттары;
кәсіпорынның Есептік саясаты;
Сыйықы төлеу туралы ереже;
Еңбек ақысын төлеу туралы ереже;
Еңбекті есептеу және оны төлеу бойынша бастапқы есептік құжаттаманың
«Еңбекке ақы төлеуге арналған шығыстар» бабы өнеркәсіптік көрсеткіштерүшін сыйақыларды,
Айналымның шығындар құрамына Кәсіпорын Шығындар құрамы туралы ережеге және
Бұл ретте, айналымның шығындарына заңнамада белгіленген тәртіппен «Еңбекке ақы
Нормаланатын шығыстар (іссапарлық, өкілеттік, жеке жеңіл автомобильдерін қызметтік қажеттіліктер
Кәсіпорындағы ішкі бақылау деңгейін бағалау кәсіпорында ішкі бақылаудың арнайы
Ішкі бақылау қызметінің негізгі міндеттері мыналар болып табылу қажет:
Көрсеткіштері бар құжаттардың кіріс (қазіргі уақытта бухгалтерлік есепте пайдаланылатындарды
Кезеңділік (тоқсан сайын, ай сайын, жыл сайын) жетіспеушіліктерді жою
Қоғам бухгалтерясының жұмысын жалпы алғанда оң бағалауға болады. Ол
Қорытынды
«МКО «KazMikroFinance» АҚ-тың еңбекке ақы төлеу бойынша бухгалтерлік есеп
Басшылардың, мамандардың және қызметкерлердің негізгі жалақысы лауазымдық жалақылар жүйесін
Кәсіпорындарда қолданылатын жалақы нысандары мен жүйелері мынадай негізгі талаптарға
Сауда кәсіпорындарында бухгалтерлік есепті ұйымдастыру өнеркәсіптік кәсіпорындармен салыстырғанда едәуір
«МКО «KazMikroFinance» АҚ кәсіпорнында бухгалтерлік есеп пен аудитті талдау
Сонымен бірге, кәсіпорында ішкі бақылау жүйесі жоқ екендігі анықталды.,
Сондай-ақ кәсіпорынға жалақыны есепке алу процесінде «1С Жалақы және
Функционалдық аспектіде бухгалтерлік жүйелер кем дегенде қатесіз арифметикалық есептеулер
Көрсетілген мұмкіндіктерді жүзеге асыру үшін, кәсіпорында бухгалтерлік есептің мән-жайы
Жүйенің компьютерлік жоспардағы сенімділігі оның кез-келген ауытқулардан қорғалуын және
«1С Жалақы және кадрлар 7.7» жүйесі жалақыны есептеуді автоматтандырып
Бағдарламаның бастапқы конфигурациясын өзгерту мен толықтыру мұмкіндігі оны кез-келген
Сонымен, біздің кәсіпорынымыздың бухгалтериясының жұмысын одан әрі жақсарту үшін:
1) барлық бухгалтерлер мен экономисттердің жұмыс орындарын дербес ЭЕМ-дермен
2) ішкі талдауды жүргізу үшін уақытты босату мақсатында АЕО-да
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
Басқару есебі [Мәтін]: Оқулық/ Авт.:В.Л.Назарова, М.С.Жапбарханова, Д.А.Фурсов, С.Д.Фурсова; Т.Рысқұлов
2. Бірімжаров Ә. Өндірістік бөлімшелердегі ішкі шаруашылық есеп.- Алматы:
3.Баймуханова С.Б., Балапанова Ә.Ж. "Бухгалтерлік есеп".
4. Бычкова С.М. «Аудиторская деятельность», Алматы 2000г
5.Бабаев Ю.А. «Теория бухгалтерского учета», г.Москва, 2004 год
6."Бухучет на практике" №4(5), апрель 2004г.
7."Бухгалтерский учет" 2'2005.
8."Бухгалтер бюллетені" №18, мамыр 2004 ж.
9."Библиотека бухгалтера и предпринимателя" №4(117), апрель 2000
10. Барсукова И.В. «Основные методы аудиторской проверки»,
11.Крейлина М.И. «Финансовое состояние предприятия» М.2001г
12. Кондраков Н.П. "Бухгалтерский учет": учебное пособие. М:1996
13. "Досье бухгалтера" №1, январь – февраль 2000 г.
14. Қазақстан Республикасының «Еңбек туралы заңы» № 439-І, 10.12.1999
15. Қазақстан Республикасының қаржы министрлігінің Бухгалтерлік есеп әдістемесі және
16. Мамыров, Нұрғали Құлшыманұлы ж.б. Микроэкономика [Мәтін]: оқу құралы/Мамыров,Нұрғали
17. Макальская М.Л. «Основы аудита» М..2000г.
18. Мамонова И.Д. «Аудит кредитных организаций», М.2005г.
19. Назарова В.Л. "Бухгалтерский учет хозяйствующих субъектов". Алматы: Экономика
20. Нидц В. «Принцип бухгалтерского учета», род редакцией Соколова
21.Оразтаева, З. Б. Кәсіпорында өндірісті ұйымдастыру [Мәтін]: оқу құралы/
22.Родостовец В.К., Ғабдуллин Т.Ғ., Родостовец В.В., Шмидт О. И.
23.Сәтмырзаев, А.А. Басқару есеп жүйесінде калькуляция әдістерінің кейбір
24.Сүйіндікова, А. Нарықтық экономика жағдайында басқару есебінің теориялық және
25.Тасмагамбетов Т.А. «Организация финансового учета» учебное пособие, Алматы 2000г.
26.Терехов А.А., Терехов М.А. «Контроль и аудит», М.2001г.
27. Сейткасимов Г.С. «Становление и развитие аудиторской деятельности», Караганда
28. Хендриксен Э.С., Ван Бреа М.Ф. «Теория бухгалтерского учета»
4
Персоналмен еңбек ақы бойынша есеп айырысулардың аудиті
Қызметкерлермен есеп айырысу аудитінің теориялық негіздері
Еңбек ақы төлеудің есебі
Еңбекақы формалары мен жүйелері
Шығындар есебі және аудиті
Ынталандыру сипаттағы төлемдер
Еңбекақы бойынша есеп айырысу аудиті
Кәсіпорынның корпоративтік табыс салығын есептеу
Нарықтық экономикаға көшу барысында бухгалтерлiк есеп және аудит қызметiнiң алатын орны және қажеттiлiгi
Кәсіпорынның негізгі өндіріс шығындарының есебі мен аудиті