Жеке автономия факторы
user
Admin
58
МАЗМ¦НЫ
КІРІСПЕ 3
1 ЌАРТ АДАМДАРМЕН ЄЛЕУМЕТТІК Ж¦МЫСТЫЊ ТЕОРИЯСЫ 6
1.1 Ќарт адамдардыњ жалпы мєселесі 6
1.2 Ќарт адамдардыњ єлеуметтік - психикалыќ жєне жастыќ ерекшеліктері
1.3 Ќарт адамдармен ж‰ргізілетін єлеуметтік ж±мыстыњ маѓынасы 15
2 ЌАРТ АДАМДАРМЕН ЄЛЕУМЕТТІК Ж¦МЫС ПРАКТИКАСЫ 23
2.1 Ќазаќстандаѓы ќарт адамдармен ж‰ргізілетін єлеуметтік ж±мыстыњ жаѓдайы 23
2.2 ¤скемен ќаласындаѓы «Ульба» орталыѓындаѓы ќарт адамдардыњ іс -
2.3 Шетелдердегі єлеуметтік ќызмет кµрсету мекемелерініњ ерекшеліктері 47
2.4 Ќарт адамдармен ж‰ргізілетін ж±мыстыњ сапасын жаќсартуѓа арналѓан ±сыныстар
ЌОРЫТЫНДЫ 52
ПАЙДАЛАНЃАН ЄДЕБИЕТТЕР 56
КІРІСПЕ
Ќазіргі тањда кай мемлекетті алмасаќта єлеуметтік мєселесі алѓашќы орында
Кµп жылдар бойы елімізде экономикалыќ к‰йзеліс салдарынан жєне таѓы
Ќазаќстан Республикасында 90-шы жылдары ќ±рылѓан єлеуметтік ќызмет кµрсету ж‰йесі
Єлеуметтік ќызмет кµрсету ж‰йесініњ єрекеті, µмірдіњ киын жаѓдайларына душар
Кез - келген ќоѓамда µмірде єрт‰рлі ќиыншылыќќа тап болѓан
Єлеуметтік ж±мыстыњ негізгі маќсаты єлеуметтік ќызмет кµрсету -т±рѓындарды єлеуметтік
Ќазіргі жаѓдайда ќандай мемлекетті алып карасаќта, єлеуметтік ќызмет кµрсету
Б‰гінгі тањда єркім єрт‰рлі жаѓдайларѓа байланысты ќиыншылыќќа тап болады.
Солардыњ арасында т±рѓындардыњ кейбір санаттарына єлеуметтік ќызмет кµрсетуге зєру
Ќазіргі заманда басына т‰скен ауыртпалыкпен к‰ресуге єрбіреуініњ к‰ш -
Єсіресе ќарт адамдардыњ ќал - жаѓадйы м‰шкіл. Олардыњ ќартаюына
Ќарт адамдардыњ ќоѓамѓа бейімделуін ќамтамасыз ету олардыњ толыкканды µмір
Осындай жаѓдайларда б±л адамдарѓа біреулердіњ кµмектесуі ќажет. М±ндай жаѓдайда
Яѓни, єлеуметтік ж±мыстыњ клиенттерін аныктап, оларѓа ќажетті кµмек дењгейін
Ќарт адамдардыњ ќоѓам µміріне араласып кетуін ќамтамасыз ететін ±йымдардыњ
Ќарт адамдар ‰шін ењ мањыздысы олардыњ к‰тімдерін ќамтамасыз ету.
Кез — келген шараныњ ж‰зеге асуы ‰шін, ењ алдымен
Дипломдыќ ж±мыстыњ зерттеу маќсаты: ќарт адамдармен єлеуметтік ж±мыстыњ маѓынасын
Дипломдыќ ж±мыстыњ тапсырмасы:
1. Ќарт адамдардыњ проблемаларын аныќтау.
2. Ќарт адамдармен ж‰ргізілетін єлеуметтік ж±мыстыњ маѓынасын ашу.
3. Ќарт адамдармен ж‰ргізілетін єлеуметтік ж±мыстыњ сапасын жаќсартуѓа ±сынылатын
Дипломдыќ ж±мыстыњ зерттеу объектісі: ќарт адамдар
Дипломдыќ ж±мыстыњ зерттеу болжамы: егерде ќарттар мєселелерін аныќтап, олардыњ
Дипломдыќ ж±мыстыњ зерттеу кµзі: єлеуметтік ж±мыс, психология, геронтология салалары
Дипломдыќ ж±мыстыњ зерттеу пєні: ќарт адамдармен єлеуметтік ж±мыс
Дипломдыќ ж±мыстыњ зерттеу ќ±рамы: кіріспе, екі бµлімнен, ±сыныстардан, корытынды
1 ЌАРТ АДАМДАРМЕН ЄЛЕУМЕТТІК Ж¦МЫСТЫЊ ТЕОРИЯСЫ
1.1 Ќарт адамдардыњ жалпы мєселесі
Ќарт адамдардыњ проблемасы XX ѓасырдыњ єсіресе, соњѓы онжылдыњ єлеуметтік
Статистикалыќ мєліметтерге с‰йенсек, егер Батыс елдерде 1990 жылдары зейнеткерлік
Кµршілес Ресей елініњ статистикалыќ мєліметтері бойынша, 1939 жылы карттар
Біріккен ¦лттар ¦йымыныњ топтамасына с‰йенсек, мемлекеттегі 65 - тен
Т±рѓындардыњ ењбекке ќабілетті ќабатына т‰сетін к‰ш кµбейеді, µйткені олар
Дамыѓан мемлекеттерде 65 жастан асќан ќарт адамѓа 4-5 ж±мыс
Міне, сондыќтан кездейсоќ емес 1991 жылы Б¦¦ ќарт адамдарѓа
Жер бетіндегі т±рѓындардын козѓалыс тенденциясы олардыњ кењістіктегі жєне уаќыттаѓы
Ќазіргі замманныњ атаулы µзгерісі ретінде, ол демографиялыќ ќатынастардыњ жања
Д‰ниеж‰зі халыќ т±рѓындардыњ демографиялыќ ќ±рылымыныњ тамырыныњ ќозѓалысы, яѓни «демографиялыќ
Европада µткен ѓасырдыњ 70 - жылдарынан бастап, ќоѓамныњ ќартаюы
2001 жылы д‰ние ж‰зіндегі т±рѓындар саны 6,2 млрд. адамѓа
Ќоѓамныњ ќартаюы салдарын кµптеген ќоѓамныњ мамандарыныњ жєне ќоѓам кайраткерлерініњ
Олардыњ кµпшілігін мына с±раќтар мазалайды: ќоѓамныњ ќартаю ‰рдісі ќоѓамѓа
Ењ алдымен аталѓан мєселе ќоѓамныњ єлеуметтік дамуына тікелей ыќпал
Сонымен, ќоѓамныњ ќартаюы жеке адамдардыњ дамуымен ќатар жалпы барлыќ
Соњѓы екеуініњ арасындаѓы шекара шартты т‰рде деп айтуѓа болады.
Ќоѓамныњ ќартаюынын белгісі ењ алдымен, оныњ к±рылымына олардыњ ќатысуы,
Ќоѓамдыќ - экономикалыќ ќоѓамныњ зерттеулерінде ќоѓамныњ жалпы ќ±рылымындаѓы зейнеткерлік
Россет бойынша, т±рѓындардыњ ќартаю ‰рдісі, 60 жас жєне одан
1) демографиялыќ ќартаюдыњ белгілерініњ болмауы - 8% - дан
2) демографиялыќ жастыќ пен ќарттыќ арасындаѓы ерте µтпелі к‰й
3) демографиялыќ жастыќ пен ќарттыќ арасындаѓы кеш µтпелі к‰й
4) демографиялыќ ќартаюдыњ к‰йі - ќоѓамдаѓы жалпы адамдардыњ 12%
жєне одан артыќ.
Соњѓы статистикалыќ мєліметтер, дамыѓан елдер мєліметтерінен алынѓан, осы ‰рдістіњ
Біріккен ¦лттар ¦йымыныњ мєліметі бойынша ќарттыќ жас тек 65
1.2 Ќарт адамдардыњ єлеуметтік - психикалыќ жєне жастыќ ерекшеліктері
Ќазіргі дамыѓан єлеуметтік ѓылымда ќарттыќ жайлы ‰ш баѓытты бµліп
-ќартыќты биологиялыќ жєне психологиялыќ µлшемдермен ‰рдіс ретінде зерттеу;
- ќартайѓан адамдардыњ єлеуметтік рольдер мен єлеуметтік -экономикалыќ мєртебесі
- ќарттыќ туралы єр халыќтарѓа тєн єрт‰рлі тарихи -
Осы баѓыттар шењберінде єлеуметтік - геронтологиялык білімнін модельдер жасалуда,
Ќарттыќты µмірдіњ соњѓы мєресі ретінде карастыру µзгеріссіз калып отыр.Тек
- 60 - 75 ќарттайѓандар;
- 75 - 90 кєрілер;
- 90 - жастан жоѓары ±зак µмір с‰рушілер.
¤ркениет орташа µмір с‰ру жасын - 70 жаспен ќамтамасыз
Ќоѓамдаѓы ќартаю мєселелерін геронтология ѓылымы зерттейді, ол ќарттыќты биологиялык,
Биологиялыќ т±рѓыдан ќарстырѓан кезде, карттыќтыњ физиологиялыкќ жаѓы, ал психологиялыќ
Б±л µлшемдер, µз кзезегінде ‰ш єрт‰рлі баѓытты иемденеді:
- ќартайѓан адамдардыњ жеке бастыќ ќобалжуы, (б±л жерде ќарттыќ
- ќарттайѓан адамдардыњ ќоѓамдаѓы ±мтылыс дєрежесін аныќтау;
- мемлекеттіњ єлеуметтік саясаты дењгейінде карттыќ проблемалары мен оларды
Ќарттыќќа ќатысты єлеуметтік экспектация, ќарањѓы т‰стерге боялып. ќарттыќ кедейілікпен,
Мєселен К.Винтор ќартайѓан адамдар жайлы стереотипті пікірлер жинаѓын атап
1) барлык карттар бір - біріне ±ксас;
2) картайѓан адамдар єлеуметтік т±рѓыдан ескерусіз ќалады;
3) олардыњ кµпшілігініњ денсаулыѓы єлсіз;
4) ж±мыстан босатылу єйел адамдарѓа караѓанда, ер адамдарды ќатты
5) кµптеген ќарт адамдар µз отбасыларын шектелген;
6) ќарт адамдар жыныстыќ µмірге ќызыѓушылыќ танытпайды жєне оѓан
7) ќарт адам оќуѓа ќабілетті емес;
8) жас келген сайын аќыл - ойлыќ сапа тµмендей
Біріншіден, б±л мына сипаттамаларды ќозѓайтын демографиялыќ жєне
макроэкономикалыќ проблемалар:
- тууды кµрсететін кµрсеткіштер;
- µмір с‰ру ±заќтылыѓы, єсіресе, ±заќ µмір с‰рудіњ жоѓары
- єрт‰рлі ±рпаќтар арасында материалдыќ ресурстарды тарату;
- ќартайѓан адамдар зейнеткерлердіњ µмір сапасын жаќсарту жєне ќажетті
- ењбек ету µнімділігініњ дењгейі.
Екіншіден, єлеуметтік ќатынастар сферасында атаулы µзгерістер болады:
- отбасылыќ - туыстыќ ќарым - ќатынас к±рылымында:
-єрт‰рлі ±рпактардыњ бірін - бірі ќолдау ќ±рылымында;
-болашак мамандыкты тањтау сипатында;
- потенциалдыќ ењбекпен камтамасыз ету к±рылымында:
‡шіншіден, демографиялыќ к±рылымныњ µзгеруі ењбек нарыѓына ыќпал етеді:
-саналы жєне дене ењбегі ќатынастарында µзгеріс болады жєне ќоѓамныњ
- ќартайѓан шаќта ењбек етушілерді кайтадан мамандандыру ќажеттілігі туындайды;
- ќартайѓан ењбек адамдарыныњ ќарым - ќатынасы µзгереді жєне
- ќартайѓан шаќта адамдардыњ кєсіби баѓыттылыѓы мєселесі туындайды;
- ер адамдар мен єйел адамдар арасындаѓы тепе -
- бастауыш жєне орта білім беру ±заќтылыѓы кµбейеді, яѓни,
- ж±мыссыздыќќа ќатысты єлеуметтік пробелмалардыњ сипаты µзгереді жєне оны
- зейнеткерлікке шыѓудыњ жастыќ шекарасы артады.[15],[16]
Тµртіншіден, µзгерістер ќартайѓан адамдардыњ функциональды ќабілеттерін жєне денсаулыќтарыныњ к‰йін
- ќартайѓан адамдардыњ алынѓан білімдерініњ функциональды т‰рде ±сталады, ќарта
-ќарт адамдар ењбек нарыѓында жєне макро - немесе микродењгейлерде
-ќарт адардарѓа кµмек кµрсету мен оларѓа єлеуметтік ќызмет кµрсетудіњ
- ќарт адамдарѓа єлеуметтік жєне медициналыќ ќызмет кµрсетудіњ тиімділігі
Єрине біз атап µткендеріміз, ќоѓам µмірініњ объективті µзгерсітерініњ толык
Ѓалымдардыњ басќа топтары, керісінше, ќарт адамдардыњ бар болуы ќазіргі
Кейбір аймаќтарда ж‰ргізілген «ќарт адамдардыњ єлеуметтік ±станымдары» атты зерттеулер
-µмірлік жетістіктерге деген, пессимистік кµзќарастар, сананыњ фрустациясы;
-ќазіргі билік басыларына деген негативті ќатынас («б±рын жаќсы болып
-мемлекет саясатына деген субъективтік ќызыѓушылыќтыњ жоѓарлыѓы жєне оѓан ыќпал
-µмірге кµњілдіњ толмаушылыѓы;
-µмір стандарттарыныњ тµмендеу: кедейшілік, маргинальдылыќты кєдімгі д‰ниедей ќабылдау.
Адамдардыњ б±л санаттарына жататындарда, жалпы жєне топтыќ нормаларѓа, дєст‰рлерге
Ќарт адамдардыњ м‰мкіндіктері мен ќабілеттіліктері ќоѓамѓа материалдыќ жєне рухани
Осы т±рѓыда мынандай мањызды с±рактыњ туындауы м‰мкін: жања жаѓдайлардаѓы
Д‰ниеж‰зілік бірлестіктіњ ќарт адамдар орны мен рольдеріне ќатысты концептуалды
Ќарт адамдар µміріне жаќсы жаѓдай жасау мыќты єлеуметтік дамудыњ
Соныњ ішінде, ќарт адамдарды олардыњ ќ±ќыќтары жайлы ќ±лаќтандыру, соныњ
Соњѓы жылдары ќарттар к‰нініњ аталып µтуі жасырын емес. Жыл
Ќарт адамдарды ќолдау маќсатындаѓы тиімді шаралар іздеу мен ж‰зеге
Б±л мыналарды µзгертуден туындайды:
-ќартаюдын калыпты, патологиялыќ жєне оптимальды ‰рдістерін айыра білу;
-жеке т±лѓалык єрг‰рлілікті есепке алу (ќарт т±рѓындардыњ гетерогенділігі);
-ќарт адамдардыњ потенциалды кор ќабілеттіліктерініњ ыњѓайлысын есепке алу;
-ќорлыќ ќабілеттіктердіњ жастыќ жаму м‰мкіндіктері мен ќоршаѓан ортаѓа µзгешіліктерін
-пысыќталѓан теория мен практиканы есепке алу, сонымен ќатар жеке
-жастыќ негативтік µзгерістерді есепке алу;
-ќарт адам психикасыныњ ыњѓайлылыѓы мен созылмалылыѓы.
1.3 Ќарт адамдармен ж‰ргізілетін єлеуметтік ж±мыстыњ маѓынасы
Ќарт адамдардыњ єрт‰рлі болуы олармен єлеуметтік ж±мыс істеудіњ єрт‰рлілігін
Б‰гінгі тањда єлеуметтік саясаттыњ стратегиясы ќарт адамдармен єлеуметтік ж±мыс
Енді осы аталѓандарѓа жеке — жеке тоќталып µтеміз.
Ресей ѓалымдарыныњ пікірінше, селекция ќарт адамдардыњ жасы келген сайын
М±нда жеке бас с±раныстары наѓыз шындыкпен сєйкестендірілуі ќажет, б±л
Оптимизация єлеуметтік ж±мыс бойынша мамандардыњ кµмегімен ќарт адамдар µздерініњ
Компенсация - б±л ќосымша кµздерді жасау, бейімделу ‰рдісінде жастыќ
Осылайша, егер ќоѓам ќарт адамдарѓа єлеуметтік практика стратегиясын ќабылдауѓа
Ќарт адамдармен єлеуметтік ж±мыс жасаудыњ- мєні неде? Жалпы ќарт
Ењ алдымен єлеуметтік ќызмет кµрсету мекемелері тораптарын жасау, т±рѓындар
Єлеуметтік ж±мыс «‰шінші жастаѓы» адамдардыњ жаѓымды потенциалдарын шыѓаруѓа ыќпал
Ќарт адамдармен ж±мыс істеудіњ арасында мњызды орынды ќарт адамдармен
1) ‰йде єлеуметтік ќызмет кµрсету бµлімі;
2) к‰ндізгі бµлімдегі єлеуметтік ќызмет кµрсету;
3) жедел єлеуметтік кµмек кµрсету бµлімі.
‡йде єлеуметтік кµмек кµрсету мыннадай ќызметтерді ж‰зеге асырады:
- ‰йге азыќ – т‰лік, ыстыќ таѓам жєне алѓашќы
- т±рѓын - ‰й тµлемдерін, коммуналдыќ жєне басќа да
- ‰й - жайында пайдаланган заттар мен нєрселерді жууѓа,
- медициналыќ кµмек алуѓа єрекеттесу, соныњ ішінде сауыќтыру -
- єлеуметтік - медициналыќ экспертизадан µтуге єрекеттесу;
- санаториялыќ - демалу мекемелеріне жолдама алуѓа, соныњ ішінде
- зейнеткерлік камсыздандыру с±рактарын шешуге жєне басќа єлеуметтік тµлемдерді
- ‰йді жµндеуді, отынмен ќамтамасыз етуді, ‰й алдындаѓы телімдерді
- кітаптармен, газет - журналдармен камтамасыз ету жєне концерттерге,
- хат жазуѓа, ќ±жаттарды толтыруѓа соынн ішінде ‰йді айырбастау
Ќазіргі тањда мыњдаѓан жалѓыз ќарт адамдарѓа ‰йден ќызмет кµрсетіледі.
‡йде ќызмет кµрсетлітін ќызметтердіњ кµпшілігі тегін аткарылады, кейбір ќызметтерді
Ќызмет кµрсетуден т‰скен ќаржы, орталык есебіне т‰седі де, оны
Єлеуметтік ќызмет кµрсету орталыктарыныњ кµпшілігінде стационарлыќ, бµлімдер ж±мыс істейді.
К‰ндізгі бµлім ќарттардыњ жалѓыздыѓымен, момындыѓымен к‰реседі. М±нда дєрігерлік алды
Ал осы кµрсеткіштер біздіњ елімізде де осындай дењгейде емес
Єлеуметтік ќызмет кµрсету орталыќтары зейнеткерлердіњ т±рѓылыќты жерлеріне байланысты, олардыњ
Жедел єлеуметтік кµмек кµрсетудіњ басты міндеті - ќажетсінетіндерге жедел
Осы аталѓан єрекеттіњ негізгі баѓыттары мынандай:
- ыстыќ таѓаммен немесе азыќ - т‰лікпен камтамасыз ету;
- аќшалай жєне заттай кµмек кµрсету;
- медициналыќ - єлеуметтік бµлімдерге жіберу;
- т±рмыстыќ, зањгерлік, психологиялык кµмек кµрсету, ж±мыс іздеу жєне
- т±рмыстыќ техника мен шаруашылыќ б±йымдарын прокатка алуын ±йымдастыру;
- µзара кµмектесу кассасын жєне т.с.с к±ру.
¤з т±рмыс жаѓдайын ±йымдастыруда, шаруашылыѓын ж‰ргізуде киыншылыќќа ±шырайтындарѓ, ќандай
Ресейде єлеуметтік кµмектіњ т‰рлерімен жылына 6-7 млн пайдаланады. Ќазаќстан
Сонымен ќатар, Тащев тобы ж‰ргізген єлеуметтік зерттеулер нєтижесі, ќарт
Республикамызда жєне кµршілес Ресей елінде факті т‰рінде 2-4 т‰рлі
Мєселен, ыстыќ таѓамды жеткізіп беруде ќарт адамдардыњ 24 пайызы
Т±рѓындардыњ ќартаюына байланысты туындап отырѓан, єлеуметтік проблемелардыњ кµпт‰рлігі мен
Міне сондыктан. психологиялык - педагогикалык, єлеуметтік - мєдени, реабилитациялыќ,
Ќарт адамдарѓа єлеуметтік ќызмет кµрсету мекемелері арасында т±рѓындарды єлеуметтік
Ќазірі тањда аталѓан мемлекет ќызметіне зєру адамдар саны артпаса,
¤кінішке орай, ќарттардыњ барлыѓын ‰й - интернаттармен ќамтамасыз ету
Соњѓы жылдары елімізде Ресей жєне басќа да дамыѓан елдер
Ќарт адамдарды ‰й - интернаттармен ќамтамасыз ету еліміздіњ аймаѓында
Ќарттардыњ ‰й - интернаттарѓа деген ќажеттіліктерін ќанаѓаттандыру даулы мєселе.
Осы ќажеттіліктер дењгейі, мемлекеттіњ єлеуметтік - экономикалыќ факторына байланысты
Соњѓы жылдары ‰й- интернаттар ж±мысын ±йымдастыруѓа койылатын талаптар к‰рт
- осы мекемелерге т‰сетін контингенттердін бірден картаюы, ењ алдымен
-олардыњ арасындаѓы ауыр наукастардын кµбеюі:
-т‰скендердіњ єлеуметтік ќ±рамын ыњ µзгеруі, олардыњ кµпшілігі -зйнетакы алады;
-медициналыќ жєне єлеуметтік, сонымен ќатар басќа да ќызмет т‰рлеріне
Ќарт адамдардыњ ‰й — интернаттарѓа т‰су себептері де, µзгерді.
‡й - интернаттардыњ кµпшілігінде ќарт адамдар жылдар бойы т±ратын
Шаѓын ‰йлерді карттар µздері ‰йренген пєтерлік ‰йлер жаѓдайына жаќындату
Сонымен ќатар, ќарт адамдарѓа арналѓан уй - интернаттардыњ орналасќан
Карт адамдарды ‰й - интернаттарѓа орналастырудыњ таѓы бір ењ
Ќарт адамдарды єлеуметтік ќызмет кµрсету орталыѓына дайындау, сол орталыќ
2.1 Ќазаќстандаѓы ќарт адамдармен ж‰ргізілетін єлеуметтік ж±мыстыњ жаѓдайы
Соњѓы жылдары басќа елдердегі сияќты біздіњ елімізде де жалѓыз
Планетамыздыњ халкы ќартаюда. Сонымен ќатар ол ‰рдіс жылдам ж‰руде.
Ќазаќстан Республикасы бойынша ќарт адамдар саны, яѓни зейнеткерлер саны
Ќазіргі к‰рделі кезењде зейнеткерлерді ауызѓа алсак, олардыњ б‰ѓан дейін
«Атања не істесењ, алдыња сол келер» демекші, біз ата
¤кінішке орай, казіргі кезде ќазаќ санасына сыйлайтынын «карттар ‰йлері,
Осындайда Жан Жак Руссоныњ «Жастыќ шаќ - даналыќты мењгеруге
¤ткен жылдар легін ой елегінен µткізер болсаќ, ќарттардыњ т±рмыс
Єр жылдыњ 1 - ќазаныныњ Халыкќралыќ егде адамдар к‰ні
Тек мойындап кою аз, сол ‰шін, оларды к±рметтеу де
Ќазаќстанда 1 млн. 629 мыњ зейнеткер бар десек, соныњ
Ќамќорлыќќа м±ќтаж жалѓызбасты ќариялар саны к‰н санап кµбейіп келеді.
Жалѓызбасты карттарѓа ‰йле ќызмет кµрсетіледі. ‡йде єлеуметтік ќызмет кµрсетудіњ
Єлеуметтік ќызметкерлер аптасына екі рет жалѓызбасты жанныњ ‰йіне барып,
Ќазаќстан єлеуметік ќызмет кµрсетудіњ бірден - бір - жолы
Ќарттарѓа єлеуметтік ќызмет кµрсетудіњ мањызды жолы - б±л ќарттарды
«Алтыѓа дейін бала ерке, алпыстан кейін ќарт ерке» дейді
¤мірдіњ к‰зі – кєрілік єр адам баласыныњ басына т‰сетін
Шет елдермен салыстырѓанда Ќазаќстанда ќарттардыњ ±йымы немесе бірлестігі санаулы.
Батыстыњ µзімшіл психологиясы казіргі жастарѓа єсер етпей койѓан жоќ.
Арнайы медициналыќ кабинеті, к‰зеті жєне бос уаќыттарында шахмат, ‰стел
Ќазір м‰ндай ‰йде т±рѓысы келетін ќарттар саны жоќ жалѓызбастыларѓа
Елімізде «Ќазаќстан Республикасыныњ ардагерлер ±йымынан» басќа ќарттар ±йымы немесе
Кесте 1
Ќарттар мен м‰гедектерге арналѓан интернат ‰йлер
2000 2001 2002 2003 2004
Ќарттар мен м‰гедектерге арналѓан интернат ‰йлерініњ саны (‰лкендерге, барлыѓы)
Б±ныњ ішінде: орын, мыњ 14,5 13,5 13,4 13,4 13,9
М‰гедек балаларѓа
арналѓан интернат ‰йлерініњ саны, барлыѓы 18 17 17 17
Б±ныњ ішінде: орын, мыњ 3,3 3,2 3,1 3,1 3,1
¤мір с‰ретін м‰гедек балалар, мыњ, адам 3,1 2,9 2,7
Ќазаќстан Республикасы ењбек жєне єлеуметтік ќорѓау министрлігініњ мєліметі бойынша
Осы Ќарттар мен м‰гедектерге арналѓан жалпы ‰лгідегі мемлекеттік медициналыќ-єлеуметтік
МЄ¦ денсаулыѓыныњ жай-к‰йі бойынша басќа адамныњ т±раќты к‰тіміне жєне
Мамандандырылѓан медициналыќ ±йымдарда стационарлыќ емдеуді талап ететін ауру процесініњ
МЄ¦ зањды т±лѓа болып табылады жєне к±рылтайшысы оны колданыстаѓы
МЄ¦ µз ќызметін к±рылтай к±жаттарына сєйкес медициналыќ ќызметке арналѓан
МЄ¦ µз ќызметінде Казакстан Республикасыныњ колданыстаѓы зањнамалыќ жєне µзге
МЄ¦-ныњ негізгі міндеттері ќамќорлыќтаѓы адамдарѓа ‰й жаѓдайларына жаќындатылѓан жаѓдайлар
МЄ¦ функциялары:
1) ќамќорлыќтаѓы адамдардыњ дербес ќ±кыќтылыѓын жєне ќауіпсіздігін ќамтамасыз ету;
2) єлеуметтік ќызметтер кµрсету;
3) медициналыќ, єлеуметтік жєне кєсіби оњалтуды ж‰ргізу;
4) ќолайлы моральдік-псхологиялыќ ахуал жасау;
5) ќамќорлыктаѓы адамдарды олардыњ ќ±ќыќтары, єлеуметтік ќызметтіњ кµлемі мен
6) келушілерді ќабылдау ‰шін ќажетті жаѓдайларды ќамтамасыз ету;
7) ќамќорлыктаѓы адамдардыњ саќтауѓа тапсырѓан жеке заттарыныњ жєне ќ±ндылыќтарыныњ
8) ќамќорлыќка м±ќтаж адамдарѓа ќатысты МЄ¦ єкімшілігіне ж‰ктелген функцияларды
Ќамќорлыќтаѓы адамдардыњ м‰ліктік м‰дделерін ќорѓау ‰шін ќажетті жаѓдайларда жєне
9) ќызметшілер ењбегін ±йымдастыруды жетілдіру жєне оныњ біліктілігін арттыру;
10) ќамќорлыќтаѓы адамдарѓа ќызмет ќµрсетудіњ жєне оларды ±стаудыњ сапасын
11) МЄ¦-ныњ ќаржы-шаруашылыќ ќызметін ж‰зеге асыру;
12) МЄ¦ Жарѓыларына сєйкес µзге де функциялар.
Мемлекеттік медициналыќ-єлеуметтік мекемелерде (б±дан єрі - ММЄМ) зањ бойынша
Ерекше жаѓдайларда Ардагерлер кењесініњ, м‰гедектер істері жµніндегі кењестердіњ шешімі
¦лы Отан соѓысыныњ м‰гедектері, ќатысушылары жєне соларѓа тењестірілген адамдар
Зейнеткерлер мен бірінші, екінші, ‰шінші топтаѓы м‰гедектер ќатарындаѓы т±ру
ММЄМ-ге єлеуметтік ќызмет кµрсетуге жіберуді облыстыќ (республикалыќ мањызы бар
Адамдарды єлеуметтік ќызмет кµрсетуге ќабылдау мынадай к±жаттардыњ:
1) µтініш
2) уєкілетті органнын жолдамасы (ММЄМ єлеуметтік ќызмет кµрсетуге ќабылдау
3) жеке басы куєлігі;
4) салык тµлеушініњ тіркеу нµмірі берілгені туралы куєлігі;
5) єлеуметтік жеке код берілгені туралы куєлігі;
6) медициналыќ карта
7) амбулаториялыќ картадан ‰зінді кµшірме;
8) зейнеткерлік куєлігі (зейнеткерлік жастаѓы аламлар ‰шін);
9) ¦ОС м‰гедектерініњ, ќатысушыларыныњ жєне соларѓа. тењестірілген адамдардыњ мєртебесін
м‰гедектер ‰шін ќосымша:
10) м‰гедектігі туралы аныќтамадан ‰зінді кµшірме;
11) м‰гедекті жеке оњалтудыњ баѓдарламасынан ‰зінді кµшірме негізінде ж‰зеге
Ќамќорлыќтаѓы адамдарды ±стау жаѓдайлары санитарлыќ-эпидемиологиялыќ нормаларѓа, ќауіпсіздік талаптарына, оныњ
МЄ¦ ѓимараты оѓан кедергісіз баруды, онда болудыњ, ѓимараттыњ ішінде
МЄ‡ ѓимаратыныњ ішкі ‰й-жайлары кµлемі, орналасуы жєне конфгурациясы жаѓынан
Ќ±рылтайшы МЄ¦-ды казіргі заманѓы техникалыќ жараќтандырылуын камтамасыз етеді.
МЄ¦-да ±стаудыњ беск‰ндік (алты к‰ндік) режиміне р±ксат етіледі.
Ќамќорлыќтагы адамдар бµлмелер бойынша денсаулыѓыныњ жай-к‰йі. жынысы жєне жеке
МЄ¦-да т±ратындар ќатарындаѓы ерлі-зайыптыларѓа бірге т±ру ‰шін окшауланѓан ‰й-жай
Єлеуметтік ќызмет т‰рлері єлеуметтік ќызмет кµрсетудіњ мемлекеттік стандарттарында кµзделгеннен
Єлеуметтік ќызмет кµрсету кезінде ќамќорлыктаѓы адамныњ жасы мен денсаулыѓыныњ
Ќамќорлыќтаѓы адамѓа кµрсетілетін єлеуметтік ќызмет т‰рлепінін кезењділігі мен т‰рлерін
МЄ¦-да т±рудыњ тєртібі, уєкілетті орган немесе к±рылтайшы бекітетік Ішкі
Ќамќорлыќтаѓы адамдардыњ баѓалы заттары жєне к±нды каѓаздары, оларды иесі
Егер денсаулыќ жаѓдайы бойынша осы ж±мысты істеуге тыйым салынбаса,
Ќамќорлыќтаѓы адамдарѓа зейнетакылар, жєрдемаќылар жєне µзге де єлеуметтік тµлемдер
Ќамќорлыќтаѓы адамды МЄ¦-нан шыѓару:
1) ќамќорлыќтаѓы адамныњ µтініші бойынша;
2) м‰гедекке ‰шінші топ м‰гедектігі таѓайындалѓанда (ММЄМ-де т±ратын адамдар
Ќамќорлыќтаѓы адамныњ жеке уєждемесі бойынша уаќытша (‰ш айѓа дейінгі
Туыстарына (µзге де адамдарѓа) барып-келу сапарына байланысты шыѓыстар µтелмейді.
Ќамкорлыќтаѓы адамдарды МЄ¦-нан психоневрологиялык медицималыќ-єлеуметтік мекемеге ауыстыру медициналыќ ±йымныњ
Бір µњірде орналасќан МЄМ-нен µзге µњірде орналасќан МЄ¦-ѓа ауыстыру
Єлеуметтік ќызмет кµрсетуге ќарсы айѓактамалар болѓан кезде ќамќорлыктаѓы адамдар
Ќамќорлыќтаѓы адамдар мынадай жаѓдайларда:
1) Ішкі тєртіп ережесін т±раќты (‰ш реттен артыќ) т‰рде
2) ќамќорлыќтаѓы адам соттыњ шешімі бойынша ішімдікке салынудыњ немесе
єрекет ету кабілетініњ шектеулілігі соттыњ шешімі бойынша жойылѓан жаѓдайда
3) камќорлыќтаѓы адам, МЄ¦ єкімшілігін хабардар етпей, МЄ¦ аумаѓынан
МЄ¦ аумаѓынан шыѓып кеткен адам жалпы неѓізде ѓана ќайта
МЄ¦ єкімшілігі ќамќорлыќтаѓы адамды шыѓарѓан, ауыстырѓан немесе шыѓарып жіберген
Ќамќорлыќтаѓы адамныњ шыѓарылуы, уаќытша шыѓарылуы, ауыстырылуы немесе біржола шыѓарылуы
Камќорлыќтаѓы адамды шыѓару, уаќытша шыѓару, ауыстыру немесе біржола шыѓару
МЄ¦ директорын уєкілетті орган немесе к±рылтайшы ќызметке таѓайындайды жєне
Директор МЄ¦ ж±мысын ±йымдастырады жєне МЄ¦ санитарлыќ-гигиеналыќ жєне техникалык
Директор сенімхатсыз МЄ‡ атынан єрекет етеді, мекемелер мен ±йымдарда
Ќ±рылтайшы штат санын єлеуметтік ќызмет кµрсетудіњ мемлекеттік стандарттарында кµзделгеннен
Директор медициналыќ жєне µзге де кадрларды іріктеуді жєне орналастыруды
Директор МЄ¦ ќызметіне ќатысты б±йрыќтар шыѓарады, ењбек зањнамасына сєйкес
МЄ¦ єкімшілігі мен ќызметшілері ќамќорлыѓындаѓы адамдардыњ ќ±ќыќтары мен м‰дделеріне
МЄ¦ жанында ќамќорлыќтаѓы адамдар арасынан мєдени-т±рмыстыќ комиссия (б±дан єрі
МТК МЄ¦ директоры бекітетін Мєдени-т±рмыстыќ комиссия туралы ереже негізінде
МТК туралы ереже уєкілетті органмен немесе к±рылтайшымен келісілуге тиіс.
МЄ¦-де міндетті т‰рде МТК тµраѓасында немесе МЄ¦ єкімшілігінде саќталатын
Шаѓымдар мен ±сыныстар кітабы камќорлыќтаѓы адамдардыњ, олардыњ туыстары мен
МЄ¦ директоры Шаѓымдар мен ±сыныстар кітабын апта сайын, ал
МЄ¦ єкімшілігі, Ќ±рылтайшы мен уєкілетті орган µтініштер мен ±сыныстарѓа
Зањды жєне жеке т±лѓалардан ќаражат аудару ушін МЄ¦-ныњ демеушілік,
Ќамќорлыќтаѓы адамдарды ±стаудыњ, ќамсыздандырудыњ, оларѓа єлеуметтік ќызмет кµрсетудіњ сапасын
Жалѓыз басты адамдар єлеуметтік ж±мыстыњ мањызды объектісі саналады.
Жоѓары бµлімдерді нарыктыќ экономиканыњ кезењінде жеке т±лѓаѓа єлеуметтік, экономикалыќ
Єлеуметтік ќызметкер жалѓыздык терапиясынын єдістемеснін жаќсы мењгеру ќажет. Єрбір
Жалѓыздыќ терапиясы мына ‰ш принципті канаѓаттандыру ќажет:
1. жеке адамды ортаѓа ‰йрету;
2. жеке т±лѓаныњ психоєлеуметтік жасалуын µмірлік ‰рдіс ретінде т‰сіну;
3. жеке адамдныњ калыптасуыныњ єлеуметтік - мєдени факторларын есепке
Жалѓыздыктын алдын алу оѓан диагноз ќоюмен тікелей байланысты. Жалѓыздыќтыњ
Ќазіргі тањдаѓы жалѓыздыкты тудыратын факторлар ќатарын сипаттап кµрелік.
1. «Жеке автономия» факторы
Біз тєуелді болып отырѓан б‰гінгі µркениет, єркімніњ бойында µзіндік
2. Урбанизация факторы - бірнеше моменттерге таралады. Солардыњ екеуін
3. Кµпшілік коммуникация факторы. Кµпшілік коммуникация к±ралдары ( радио,
4. «Аќпараттык жарылыс» факторы. Б‰гінгі тањдаѓы аќпараттардыњ артык болуы,
Сонымен адамдарды толыкканды ќарым - ќатынас жасауѓа калай шаќырамыз?
Осы баѓыттаѓы кµп ж±мыстардыњ арасында мањызды орынды адамдармен психологиялыќ
«Дискоммуникация синдромымен» к‰ресу ‰шін жаќсы койылѓан жєне тармакталѓан психологиялык
Ќарым - ќатынас адамдардыњ кєсіби єрекетініњ т‰рлерініњ бµлінбес бµлігі.
Ќарым - ќатынас жасауда мањызды орныды серіктесіње кызыѓушылыќ таныту,
Ќарым - ќатынас ќарт адамдарды жалѓыздыќтан ќ±тќарудыњ ќаруы ретінде
Соњѓы жылдары елімізде, Ресейде жєне де баска да елдерде
Жалѓыздыктыњ алдын алудыњ келесі факторы жеке болѓысы келетін адамныњ
Аталѓан проблеманы єлеуметтік ќызметкерлер ж‰йеллілік єлеуметтік т±рѓыдан ќарастырады.
Халыќты ж±мыспен ќамтамасыз ету, кедейшілікке ќарсы к‰рес, кемтарлар мен
Ескіден ќалѓан бір таѓылым - аќсак Темір Ќожа Ахмет
Ќазіргі заманда кайырымдылыќ пен мейірімділік мєселерше жањаша карау -
«Ќайырымдылыќ» республикалыќ акциясын µтуі Батыс Ќазаќстан облысында жалѓызбасты карттарѓа
Шымкент каласында 40 коммерциялыќ н‰кте, 85 жалѓызбасты карттар мен
М‰гедектерге кайырымдылыќ кемек коры: т‰рмьісы тµмен азаматтарды ќолдау жалпы
Рухани ќорлар: «Шапаѓат» ќайырымдылыќ ќоры; «Иман» ќайырымдылыќ коры; «Ќазыѓ±рт»
Т±рмысы тµмен азаматтарѓа ќайырымдылыќ кµмек ќорлары: т±рмысы тµмен азаматтарды
2.2 ¤скемен ќаласындаѓы «Ульба» орталыѓындаѓы ќарт адамдардыњ іс -
¤скемен калалыќ аймаќтыќ медико - єлеуметік «Ульба» зейнеткерлік ќоѓамы
Негізгі функционалдыќ міндеті - жалѓызбасты жєне жаслѓызбасты ќартайѓан адамдар
«Ульба» орталыѓынын єрекеті Республикалык кедейшілікке карсы стратегиялык жоспар, Республикалык
Ќазіргі тањда «Ульба» орталыѓында ќызмет атќаратындар:
1. Зейнеткерлер мен м‰гедектерге ‰йден ќызмет кµрсету бµлімі, онда
2. К‰ндізігі бµлім, онда жалѓызбасты адамдар ГУСЗН жолдамаларымен
- 30 адамнан 15 к‰нге жєне 3 балалардыњ демалатын
3. «Ќ±рдастар» клубы, онда 35 зейнеткерлер єр т‰рлі ќызыѓушылыќтары
4. «Рябинушка» атты ќалалыќ ардагерлер хоры. Хордыњ м‰шелері 30
5. 5 мамыр 2003 жылдан бастап м‰мкіншілігі шектеулі балаларѓа
«Ульба» орталыѓында барлыѓы 149 адам ењбек етеді.
‡йге ќызмет ету 770 жалѓызбасты жєне жеке т±ратын зейнеткерлер
Кесте 2
‡йге ќызмет ету саны
Баќыланатын кезењ Кµмек кµрсетілетін адамдар саны Саны бойынша
2001 760 10,2
2002 762 10,0
2003 770 10,0
Ењбек жєне т±рѓындарды єлеуметтік ќорѓау Министрлігініњ №57 Жарлыѓын ескере
Аталѓан орталыќта баќыланатын м‰гедектер м‰гедектігіне байланысты топтарѓа былайша бµлінеді
Кесте 3
М‰гедектер тобы
М‰гедектер 2001ж 2002ж 2003ж
саны % саны % саны %
Барлыѓы 327 323 320
I топ
м‰гедектері 61 18,6 60 18,57 50 16,6
II топ
м‰гедектері 217 66,3 214 66,25 197 61,6
III топ
м‰гедектері 17 5,2 15 4,64 15 4,6
Бала кезден м‰гедектер 14 4,3 17 5,3 16 5,0
Соныњ ішінде ИОВ жєне УВОВ м‰гедектер 18 5,6 17
Жалѓызбасты енбекке ќабілетсіз
адамдар 433 439 470
Осы аталѓандарды сараптай отырып, м‰гедектер арасында негізгі топты II
Кесте 4
Ќарт адамдардыњ жасына ќарай топтасуы
Жасы 2001ж 2002ж 2003ж
саны % саны % саны %
30-жасќа дейін 1 0,13
50- жасќа дейін 10 1,3 8 1,1 9 1,1
60-жасќа дейін 34 4,4 23 3,1 20 2,5
70-жасќа дейін 101 13,5 104 13,6 123 15,9
80-жасќа дейін 419 55,1 423 55,5 380 49,6
80-жастан асќан 196 25,7 203 26,6 238 30,8
«Ульба» орталыѓында ќарт адамдар тµмендегідей баќыланады (жастары бойынша топтастырылады):
- 60- 74 - ќарттыќ жас
- 75-89-кєрілік жас
- 90 жєне одан да ±зак µмірсуретіндер - 22
- Кєрілік жастаѓы адамдардыњ барлыѓы - 55,5%
Жыл сайын аталѓан жаѓдай да сакталып отырады. (Ќосымша 2)
Кесте 5
Жынысы бойынша топтастыру
Жасы 2001ж 2002ж 2003ж
саны % саны % саны %
єйелдер 632 83,2 638 83,78 658 85,4
Ер адамдар 128 16,8 124 16,3 112 14,5
Ќараудаѓы адамдар арасында баќыланѓан кезењде єйелдер басым, 83,2 пайыздан
Жыл сайын барлыќ жалѓызбасты жєне жалѓызт±ратындардыњ 90,8 пайызы орыс
Ауырлыќ тобына ќарай, біздіњ баќылауымыз келесідегідей болады:
Кесте 6
Ауырлыќ тобы
Ауырлыќ
тобы 2001ж 2002ж 2003ж
саны % саны % саны %
2 ауырлык тобы 165 21,7 151 19,8 155 20,1
3 ауырлыќ тобы 375 49,0 108 53,6 376 48,8
4 ауырлык тобы 197 25,9 191 25,0 228 29,6
5 ауырлыќ тобы 16 2,1 12 1,6 11 1,4
«Ульба» Орталыѓында негізінен µз пєтерлері аймаѓында ѓана козѓала алатын
Осындай контингент 49,0% пайыздан 53,6% - ды к±райды да,
Жыл сайын аталѓан орталыќта аз камсыздандырлыѓын ќарт адамдарѓа да
Кесте 7
Аз ќамсыздандырылѓан ќарт адамдар
Зейнетаќы кµлемі 2001ж 2002ж 2003ж
тењге % тењге % тењге %
5000 тењгеге дейін 327 43,0 462 61,7 28 4
5000-7000 тењге 240 31,4 197 25,9 219 28
7000-10000 477 61,9
10000 тењгеден жоѓары 46 5,9
‡кіметтіњ зейнетакы кµлемін кµбейтуге байланысты жасап жатќан баѓдарламалары зейнетакылык
Кесте 8
Кµмек кµрсетілетш адамдар саны
2001ж 2002ж 2003ж
саны % саны % саны %
Ќызмет кµрсетуге алынѓандар 166 157
142
Ќызмет кµрсетуден босатылѓандар 167 171 111
-кайтыс
болѓандар 61 36.5 55 32,1 56 50,4
-кетіп ќалѓандар 20 12,0 41 23,9 27 24,4
-арыз бойынша 73 43,7 75 44,0 20 18
‡й -интернатка 13 8 7,2
Тізімнен алынатындардыњ арасында 13 адам ‰й -интернатка; 61-каптыс болѓандар;
Ќазіргі тањда колдауѓа алынатын адамдарѓа ‰йде ќызмет кµрсету Ењбек
2002 жылы - 984 тексеру актісі, соныњ ішінде ‰йде
Кесте 9
Емделуге жататын адамдар саны
жыл Жатќызуѓа зєрулер Жатќызыл ѓандар Соныњ ішінде Болотов клиникасына
ішінде
ХОСПИС Басќа
Стационарлар
2000 107 89(83,6%) 4 6 79
2001 156 156(100%) 3 17 136
2002 176 176(100%) 4 9 163
2003 169 169(100%) 1 31 137
Жаткызылѓандардыњ ењ кебі 2002 жылы 176 адам. Хосписте 9
¤скемен каласындаѓы медико - єлеуметтік с»Ульба» оталыѓында єлеуметтік ќызметкер
Меніњ негізгі ж±мысым жалѓызбасты жєне м‰гедек зейнеткерлерге кµмек кµрсету.
2.3 Шетелдердегі єлеуметтік ќызмет кµрсету мекемелерініњ ерекшеліктері
Республикамыздаѓы єлеуметтік ќызмет кµрсету мекемелері мен µндірі терініњ ж±мыстарыныњ
Дамыѓан елдерде єлеуметтік ќызмет кµрсету муниципалитет аркылы, єлеуметтік кµмекке
Муниципальді бµлім мынандай мањызды ќоѓамдыќ міндеттерді шешетін мемлекеттік мекеме:
- накты адамдарѓа, отбасыларѓа µздерін материалды ќолдау ‰шін, басќа
- Балаларды ќажетті нєрселермен жабдыќтау ‰шін, ‰шін ата –
- Нашакорлар мен ішімдікке єуес адамдарѓа єр т‰рлі кµмектер
Ењбекке жарамсыз немесе ќартайѓан адамдарѓа, отбасыларына ќосымша тµлемаќылар мен
Єлеуметтік ќызмет кµрсету мекемелері онша ‰лкен емес, оларда 10
Єлеуметтік ќызмет кµрсету мекемелерінде ж±мыс істейтін ќызметкерлер мынандай ж±мыстарѓа
- ата - аналар мен балаларѓа баќылау ж±мыстары;
- ќатты ауырѓан адамдармен, м‰гедектерге жєне олардыњ отбасына єлеуметтік
- ќарттарѓа єлеуметтік ќолдау кµрсетеді;
- ішімдікке єуес жєне нашакорларѓа єлеуметтік ќызмет кµрсету.
Єлеуметтік ќызмет кµрсету мекемелерінін «Єлеуметтік кµмек туралы» зањѓа с‰йене
- адамдарды µмір с‰ру дењгейін жаќсарту баѓытында экономикалыќ жєне
- м‰кіншілігі шектеулі адамдардыњ ќоѓамда калыпты µмір с‰руі ‰шін,
Зањныњ басты кµњіл аударатыны, адамныњ ќоѓамда µмір с‰руі ‰шін
Єлеуметтік ќызмет кµрсету мекемесініњ мамандары арызданушыныњ ќиыншылыќтарына жалпылама сипаттама
Сонымен ќатар єлеуметтік ќызмет кµрсету мекемелері µздері кµмек жасаѓан
Дамыѓан елдер єлеуметтік ќызмет кµрсету баѓдарламасы бойынша адам мынандай
1. арызданушыныњ µзін камтамасыз ететін ќоры болмаѓан жаѓдайда;
2. арызданушыѓа к‰тім немесе баќылау ќажет болѓан жаѓдайда. Єлеуметтік
Дамыѓан елдер практикасында атап айтќанда, Германия, Америка, Англия жєне
2.4 Ќарт адамдармен ж‰ргізілетін ж±мыстыњ сапасын жаќсартуѓа арналѓан ±сыныстар
Б‰гінгі тањда планетамыздаѓы µзекті мєселелердіњ бірі, планетадаѓы т±рѓындардыњ ќартаю
Ќарт адамдар мєселесін шешуде, єр т‰рлі ѓылым салалары ат
Осылардыњ зерттеулеріне с‰йенетін болсак, б±л проблеманыњ одан єрі етек
Ќарт адамдар ќоѓамымыздаѓы кез келген т±лѓа сияќты, ќолайлы µмір
Осы т±рѓыда, ќарт адамдарѓа єлеуметтік ќызметкерлер кµмекке келеді.
Біздіњ пікірімізше, Ќазаќстандаѓы ќарт адамдармен ж‰ргізілетін єлеуметтік кµмектіњ жаѓдайы
Б±ныњ себептері, елімізде б±л к‰ндерге дейін єлеуметтік ж±мыс аясында
Осыѓан орай осы ж±мысымызда шетелдік тєжірибеге с‰йенуді жµн кµрдік.
¤скемен ќаласында орналасќан «Ульба» орталыѓыныњ жаѓдайы, шетел єлеуметтік ќызмет
Сондыќтан ±сынатынымыз біріншіден, ќарт адамдарѓа кµрсетілетін єлеуметтік ќызмет орталыќтары
Екіншіден, мамандардыњ білім дењгейін одан єрі кµтеру, олардыњ да
‡шіншіден жалѓызбасты адамдарѓа арналѓан орталыќтар жеке сипатта болѓаны абзал.
Казакстан Республикасындаѓы карттарѓа єлеуметтік кµмек кµрсетуді єлемдік денгейле кµтеру
ЌОРЫТЫНДЫ
Дипломдыќ ж±мысымды «Ќарт адамдармен ж‰рігізілетін єлеуметтік ж±мыс» таќырыбта зерттеу
Дипломдыќ ж±мысымыздыњ бірінші бµлімінде ќарт адамдардмен єлеуметтік ж±мыстыњ теориясы
Дипломдыќ ж±мысымыздыњ екінші бµлімінде ќарт адамдармен ж‰ргізілетін єлеуметтік ж±мыс
Осы ж±мысты т±жырымдай отырып, мынандай ќортындыѓа келеміз.
Ќазаќстан Республикасындаѓы єлеуметтік іс- єрекет - басќа да мемлекеттердегі
Єлеуметтік ќызмет кµрсету ж‰йесініњ клиенттеріне т±рѓындардыњ єлеуметтік кµмекке зєру
Казакстан Респубикасы территориясында кабылданѓан єрт‰рлі зањдар мен нормативтік -
Єлеуметтік ќызмет кµрсету ж‰йесініњ объектілеріне жататын барлыќ т±рѓындар ќатарына,
Єлеуметтік ќызмет кµрсету объектілеріне єлеуметтік кµмекке зєру жеке адамдар,
Єлеуметтік ќызмет кµрсету ж‰йесініњ ж±мысы тиімді болуы ‰шін, єлеуметтік
Єлеуметтік ќызмет кµрсету ж‰йесінде объектлерден, яѓни єлеуметтік ќызмет кµрсету
Єлеуметтік ќызмет кµрсету ж‰йесініњ ж±мысы «оњѓа» басуы ‰шін объектілік
Єлеуметтік ќызмет кµрсету объектілерініњ біріне жєне бастысына ќарттар жатады.
Єлеуметтік ќызмет кµрсетудіњ баѓыты мен маќсаттары ќарт адамдардыњ ењ
Ќазаќстан Республикасында ќарт адамдарѓа єлеуметтік кµмек кµрсетудіњ бірнеше баѓыттары
1) камќорлыќтаѓы адамдардыњ дербес к±кыктылыѓын жєне ќауіпсіздігін камтамасыз ету;
2) єлеуметтік ќызметтер кµрсету
3) медициналыќ, єлеуметтік жєне кєсіби оњалтуды ж‰ргізу;
4) ќолайлы моральдік-психологиялыќ ахуал жасау;
5) камќорлыќтаѓы адамдарды олардыњ ќ±кыќтары, єлеуметтік ќызметтіњ кµлемі мен
6) келушілерді ќабылдау ‰шін ќажетті жаѓдайларды ќамтамасыз ету;
7) ќамќорлыќтаѓы адамдардыњ саќтауѓа тапсырѓан жеке заттарыныњ жєне ќ±ндылыќтарыныњ
8) ќамќорлыќќа м±ќтаж адамдарѓа ќатысты МЄ¦ єкімшілігіне ж‰ктелген функцияларды
Ќамќорлыќтагы адамдардыњ м‰ліктік м‰дделерін ќорѓау ‰шін ќажетті жаѓдайларда жєне
9) ќызметшілер ењбегін ±йымдастыруды жетілдіру жєне оныњ біліктілігін арттыру;
10) ќамќорлыќтаѓы адамдарѓа ќызмет кµрсетудіњ жєне оларды ±стаудыњ сапасын
11) МЄ¦-ныњ ќаржы-шаруашылыќ ќызметін ж‰зеге асыру;
12) МЄ¦ Жарѓыларына сєйкес µзге де функциялар.
Мемлекеттік медициналыќ-єлеуметтік мекемелерде зањ бойынша оларды ±стауѓа жєне ќамкорлыќ
Ерекше жаѓдайларда Ардагерлер кењесінін, м‰гедектер істері жµніндегі кењестердіњ шешімі
¦лы Отан соѓысыныњ м‰гедектері, ќатысушылары жєне соларѓа тењестірілген адамдар
Зейнеткерлер мен бірінші, екінші, ‰шінші топтаѓы м‰гедектер ќатарындаѓы т±ру
тізбесін мемлекеттік емес медициналыќ-єлеуметтік ±йымдардыњ єкімшілігі дербес белгілеуі м‰мкін.
ММЄМ-ге єлеуметтік ќызмет кµрсетуге жіберуді облыстыќ халыќты єлеуметтік ќорѓау
Адамдарды єлеуметтік ќызмет кµрсетуге ќабылдау мынадай ќ±жаттардыњ:
1)µтініш
2) уєкілетті органныњ жолдамасы (ММЄМ єлеуметтік ќызмет кµрсетуге ќабылдау
3) жеке басы куєлігі;
4) салыќ тµлеушініњ тіркеу нµмірі берілгені туралы куєлігі;
5) єлеуметтік жеке код берілгені туралы куєлігі;
6) медициналыќ карта
7) амбулаториялыќ картадан ‰зінді кµшірме;
8) зейнеткерлік куєлігі (зейнеткерлік жастаѓы адамдар ‰шін);
9) ¦ОС м‰гедектерініњ, ќатысушыларыныњ жєне соларѓа тењесгірілген адамдардын мєртебесін
м‰гедектер ‰шін ќосымша:
10) м‰гедектігі туралы аныктамадан ‰зінді кµшірме;
11) м‰гедекті жеке оњалтудыњ баѓдарламасынан ‰зінді кµшірме негізінде ж‰зеге
Ќамќорлыќтаѓы адамдарды ±стау жаѓдайлары санитарлыќ-эпидемиологиялыќ нормаларѓа, кауіпсіздік талаптарына, оныњ
МЄ¦ ѓимараты оѓан кедергісіз баруды, онда болудыњ, ѓимараттыњ ішінде
ПАЙДАЛАНЃАН ЄДЕБИЕТТЕР
1. Закон РК от 21 июня 1991г№ 692-ХІІ О
2. Закон Республике Казахстан от 30 июня 1992г,№ 1468-ХII
3. Закон Республике Казахстан от 18 декабря 1992г,№ 1787-ХII
4. Закон Республике Казахстан от 20 июня 1997 года
5. Постановление Правительства Республики Казахстан от 9 апреля 1999
6. Анатомия человека., М, 1973
7. Анатомия и физиология человека., М,1978
8. Анатомия человека., М, 1973
9. Анатомия и физиология человека., 1978
10.Городская программа по социальной защите населения.. Усть -
Каменогорск, 2002ж
1І.Ж±маѓ±лов Ќ. Єлеуметтік ќамсыздандыру А., 2006ж
12.Право социального обеспечения / учебное пособие. Буянова М.О., Кондратеьева
13.Сонина В,А, Государственная политика в сфере бесплатного обслуживания: уроки
14.Сансызбаева Г.Н Система Социальной защиты населения и ее проблемы
15.Теория социальной работы Под редакцией Е.И.Холостовой М., 1999г.
16. Социалъная защита —М , 1998
17. Социальная защита инвалидов в Республике Казахстан А., 2006
18. Методическое указание по социальному работу Территориально - медико
19.Проблемы старения под ред.Фирсова.В.А. М., 1984
20.Фирсов М.В., Студенова Е.Г. Теория социальной работы М., 1999
21.Аймауытов Ж. Психология А., 1995
22. Амосев Н.М.Преодоление старости М., «Будь здоров» - 1996
23.Курбатов В.Н. Социальная работа М., - 1999.
24.Павленюк П.Д. Основы социальной работы Учебное пособие М.,1995
25.Государственный стандарт РК., Астана 2006
АННОТАЦИЯ
Дипломдыќ ж±мысымыздыњ таќырыбы: «Ќарт адамдармен ж‰ргізілетін єлеуметтік ж±мыс».
Дипломдыќ ж±мыстыњ зерттеу объектісі ретінде ќарт адамдарды алдыќ.
Дипломдыќ ж±мыстыњ зерттелу пєні ќарт адамдармен єлеуметтік ж±мыс.
Ж±мысымыз ѓылыми - єдістемелік єдіс - тєсілдер сипат алады.
Ж±мысымызда мынандай эмпирикалыќ єдістер, яѓни єњгімелесу, баќылау, сараптау, талдау
Дипломдыќ ж±мыстаѓы негізгі сµздер: ќарт адамдар, єлеуметтік ж±мыс, єлеуметтік
Дипломдыќ ж±мыстыњ болжамы бойынша, егерде ќарттар мєселелерін аныќтап, олардыњ
Ж±мыс барысында отандыќ ќарт адамдармен ж‰ргізілетін єлеуметтік ж±мыс жаѓдайы
Дипломдыќ ж±мыс кіріспе, екі бµлім, ±сыныстар, корытынды жєне пайдаланѓан
Жас отбасындағы қақтығыстар
Халықаралық қауіпсіздік
Функционалды біліктілік
Қытайда ұлтаралық қатынастарды басқару мәселелері
Қазіргі кездегі Күрд мәселесін жүйелі және кешенді түрде зерттеу мәселелері
Қазақ қайраткерлерінің көзқарасына әсер еткен қоғамдағы саяси процестер мен саяси қақтығыстарды заман тұрғысынан сараптамадан өткізу
Жаңа формацияда білім беру саласы
Әлихан Бөкейханов пен Мұстафа Кемал Ататүріктің ұлт топтастырудағы саяси қызметтері арқылы саяси лидерлік феноменін талдау
ЖШС «Құрылыс Консалтинг» қаржылық-экономикалық жағдайын талдау
Нарықтық экономика жағдайында кадрлардың еңбек нәтижелілігін бағалаудың теориялық негіздері