Лизингке алу мерзімі
МАЗМҰНЫ:
Кіріспе......................3
1. Лизинг туралы жалпы түсінік........... ... 4
1.1.Лизингтің шығу тегі, пайда болуы.........4
1.2.Лизингтің негізгі түрлері.........................5
2. Лизинг инвестицияларды орта мерзімді қаржыландыру әдісі........... 8
2.1. Лизингтің инвестициялық операциялар есебі .............8
2.2. Лизинг инвестицияларды орта мерзімді қаржыландыру келісімшарты....................... 17
3. ҚР лизингтің сыртқы жағдайы............ 19
3.1.ҚР лизингтің даму жолдары................. 19
3.2. Лизингтік қызметтер нарығының сегменттері........20
3.3.Лизингтің артықшылықтары мен кемшіліктері.......26
Қорытынды............28
Пайдаланған әдебиеттер...........30
Кіріспе
Менің курстық жұмысымның тақырыбы «Лизинг инвестицияларды орта мерзімді қаржыландыру
Лизинг түсінігі үш негізгі аспектілерді қамтиды:
1. Лизинг маркетингтің белсенді бөлігі ретінде қызмет атқарады:
а) машина –техникалық өндіріс ретінде ұйымдастырылады;
б) материалдық – техникалық өндірісті қамтамасыз етеді;
2. Лизинг – ішкі нарыққа капитал салу және инвестициялық
а) банктік қызметтің жаңа формасы ретінде көрінеді;
б) лизинг – лизингтік компанияларды несиесіз қаржыландыру көздері.
3. Лизинг – экономикалық жоспардың ұйымдастыру формасы:
а) ұлттық экономикада сыртқы нарықтық бәсекелестікті көтеру;
б) мемлекеттің сыртқы қарыздарының көбеюіне жол бермеу.
Бірінші бөлімде, лизингтің қалай пайда болғаны және оның түрлері,
Екінші бөлімде, лизингтің артықшылықтары мен кемшіліктері және лизингтік келісімшарт
Үшінші бөлімде, Қазақстан Республикасындағы лизинг бизнесі, оны дамыту жолдары
1. Лизинг туралы жалпы түсінік.
1.1.Лизингтің шығу тегі, пайда болуы.
Лизинг сөзі «to lease» ағылшын етістігінен аударғанда “жалға беру”
Лизинг – бұл лизинг берушінің (жалға берушінің) өзіне тиесілі
Банктердің лизингтік операциялары несиелік операциялармен ұқсас болып келеді. Алайда,
Тарихта лизингке ұқсас операцияның б.э.2000 жылдай бұрын ертедегі Вавильонда
Лизинг бұйымдарына: ғимараттар, қондырғылар, машиналар, құрал-жабдықтар, транспорт құралдары, жер
Лизинг лизингтік мәмілеге қатысушылардың қарастырған жағдайына байланысты және
- қайтарылатын лизинг – лизингтің бұл түрі, онда сатушы
- банк лизингі – лизингтің бір түрі, онда лизингті
- толық лизинг – лизингтің бір түрі, онда лизинг
- таза лизинг – лизингтің бір түрі, онда лизинг
1.2.Лизингтің негізгі түрлері
Лизингтік мәмілелердің бірнеше түрлері бар. Барлық лизингтік операциялар екі
1. Шұғыл лизинг – бұл мүліктің қызмет ету мерзіміне
2. Қаржы лизингі – бұл уақытша пайдалануға берген лизинг
Осы лизингтердің отандық және халықаралық тәжірибеде қолданылатын мынадай түрлері
Ішкі лизинг – бұл өзінің қатынасушыларының бір елден болып
Халықаралық лизинг – бір тарап немесе барлық тараптардың әр
Банктердің лизингтік операциясы несиелік операциялармен ұқсас болып келеді. Алайда
Қаржылық лизинг – бұл мүліктің толық құнын төлеп алатын
- лизинг беруші(жалға беруші);
- лизинг алушылар(жалға алушылар) болып табылады.
Басқаша сөзбен айтқанда, қаржылық лизинг – бұл инвестициялық қызметтің
- лизинг беруші сатып алушыдан лизинг бұйымын лизинг келісім
- лизинг алушы келісімшартқа сәйкес төленуге жататын төлемдерді кезеңімен
Лизинг бұйымдарына: ғимараттар, қондырғылар, машиналар, құрал-жабдықтар, транспорт құралдары, жер
Лизинг лизингтік мәмілеге қатысушылардың қарастырған жағдайына байланысты және
- қайтарылатын лизинг – лизингтің бұл түрі, онда сатушы
- банк лизингі – лизингтің бір түрі, онда лизингті
- толық лизинг – лизингтің бір түрі, онда лизинг
- таза лизинг – лизингтің бір түрі, онда лизинг
Лизинг өз нысаны бойынша ішкі және халықаралық болып бөлінуі
Лизинг бойынша марапаттау өз кезегінде екі әдісте пайдаланады: не
Бухгалтерлік есепте қаржылық лизинг бойынша жасалатын операциялар онда қарастырылған
2. Лизинг инвестицияларды орта мерзімді қаржыландыру әдісі
2.1. Лизингтің инвестициялық операциялар есебі.
Бухгалтерлік есепте лизинг беруші банктің алынған мүлікті қаржылық лизингке
Лизинг келісім жасалып, мүлік мемлекеттік тіркеуден өткен соң, сатушыдан
Лизинг берушінің лизинг затын сатушыдан алу және лизинг келісімінің
Негізгі құралды алу:
Дт 1656 «Жалға беруге арналған негізгі құрал – жабдықтар»
Кт 2856 «Күрделі қаржы салымы бойынша кредиторлар».
Алынған негізгі құралдар үшін төлем:
Дт 2856 «Күрделі қаржы салымы бойынша кредиторлар»
Кт 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары».
Лизинг затын лизинг келісімшарттарына сәйкес, лизинг алушыға уақытша
ұстауға және кәсіпкерлік мақсатта қолдануға беру:
Дт 1305 «Басқа банктерге қаржы лизингі»
1420 «Клиенттерге берілген қаржы лизингі»
Кт 1656 «Жалға беруге арналған негізгі құрал – жабдықтар».
Ай сайын айдың соңғы жұмыс күнінен кешіктірмей лизинг беруші
Дт 1730 «Басқа банктерге берілген қарыздар және қаржы лизингі
1740 «Клиенттерге берілген қарыздар және қаржы лизингі бойынша есептелген
Кт 4305 «Басқа банктерге берілген қаржы лизингі бойынша сыйақы
4420 «Клиенттерге берілген қаржы лизингі бойынша сыйақы алуға байланысты
Егер лизинг алушы өз қаржысы есебінен және лизинг берушінің
Бұл кезде келесі бухглтерлік жазба жасалады:
Дт 5922 «Банктік емес қызметтен өзге шығыстар»
Кт 2860 «Банктік қызмет бойынша өзге кредиторлар».
Лизинг келісімімен қаралған төлемдерді мерзімінде алғанда лизинг беруші келесі
а) Лизинг бойынша қосылған сыйақыны өтеу бойынша:
Дт 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары»
Кт 1730 «Басқа банктерге берілген қарыздар және қаржы лизингі
1740 «Клиенттерге берілген қарыздар және қаржы лизингі бойынша есептелген
ә) Лизинг затын алу, жеткізу және оны лизинг келісімін
Дт 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары»
Кт 1305 «Басқа банктерге қаржы лизингі»
1420 «Клиенттерге берілген қаржы лизингі».
Лизинг алушы сыйақы бойынша төлемдерді, сондай – ақ қаржылық
а) Есептен сыйақы сомасына:
Дт 1731 «Басқа банктерге берілген қарыздар және қаржы лизингі
1741 «Клиенттерге берілген қарыздар және қаржы лизингі бойынша мерзімі
Кт 1730 «Басқа банктерге берілген қарыздар және қаржы лизингі
1740 «Клиенттерге берілген қарыздар және қаржы лизингі бойынша есептелген
ә) Негізгі борыш сомасына:
Дт 1306 «Банктің қарыздары бойынша басқа банктердің мерзімі өткен
1424 «Банк қарыздары бойынша клиенттердің мерзімі өткен берешегі»
Кт 1305 «Басқа банктерге қаржы лизингі»
1420 «Клиенттерге берілген қаржы лизингі».
б) Негізгі борыш сомасы бойынша Ұлттық банктің нрмативтік –
Дт 5452 «Басқа банктерге берілген қарыздар және қаржы лизингі
5455 «Клиенттерге берілген қарыздар және қаржы лизингі бойынша арнайы
Кт 1339 «Басқа банктерге банктерге берілген қарыздар және қаржы
1439 «Клиенттерге берілген қарыздар және қаржы лизингі бойынша арнайы
Есептелген сыйақы мен негізгі борыш уақтылы бір кезде төленбесе
Дт 1860 «Банк қызметі бойынша өзге дебиторлар»
Кт 4900 «Тұрақсыздық айыбы (айыппұл, өсімпұл)».
Лизинг алушыдан мерзімі ұзартылған төлемдер қайтарылғанда, келесі бухгалтерлік жазба
а) Айып, өсімақы және тұрақсыздық сомасына:
Дт 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары»
Кт 1860 «Банк қызметі бойынша өзге дебиторлар».
ә) Мерзімі ұзартылған сыйақы сомасына:
Дт 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары»
Кт 1731 «Басқа банктерге берілген қарыздар және қаржы лизингі
1741 «Клиенттерге берілген қарыздар және қаржы лизингі бойынша мерзімі
б) Негізгі борыш сомасына:
Дт 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары»
Кт 1306 «Банктің қарыздары бойынша басқа банктердің мерзімі өткен
1424 «Банк қарыздары бойынша клиенттердің мерзімі өткен берешегі».
в) Алдын ала құрылған мәжбүрлі шығындар сомасына:
Дт 1339 «Басқа банктерге банктерге берілген қарыздар және қаржы
1439 «Клиенттерге берілген қарыздар және қаржы лизингі бойынша арнайы
Кт 5452 «Басқа банктерге берілген қарыздар және қаржы лизингі
5455 «Клиенттерге берілген қарыздар және қаржы лизингі бойынша арнайы
Лизинг келісімінің әрекет ету мерзімі аяқталған соң лизинг заты
а) Егер лизинг заты толық амортизацияланса, онда лизинг беруші
ә) Егер лизинг заты толық амортизацияланбаса, қалдық құн сомасына
Дт 1652 «Жер, үйлер мен ғимараттар»
1653 «Компьютерлік қондырғылар»
1654 «Басқа да негізгі құралдар»
1655 «Қаржылық лизингке алынған негізгі құрал – жабдықтар»
1658 «Көліктік құралдар»
Кт 1305 «Басқа банктерге қаржы лизингі»
1420 «Клиенттерге берілген қаржы лизингі».
Егер лизинг келісімінің шарты бойынша лизинг заты қайтарылмаса және
Лизинг алушының меншікті қаржысы есебінен жүргізген жақсарту құнын қалпына
Дт 2860 «Банктік қызмет бойынша өзге кредиторлар»
Кт 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары».
Жаңадан құрылған мәжбүрлі шығындар есебінен қаржылық лизинг бойынша негізгі
а) Негізгі борыш сомасына:
Дт 1339 «Басқа банктерге банктерге берілген қарыздар және қаржы
1439 «Клиенттерге берілген қарыздар және қаржы лизингі бойынша арнайы
Кт 1306 «Банктің қарыздары бойынша басқа банктердің мерзімі өткен
1424 «Банк қарыздары бойынша клиенттердің мерзімі өткен берешегі»;
Кт 1305 «Басқа банктерге қаржы лизингі»
1420 «Клиенттерге берілген қаржы лизингі».
Сол кезекте кіріс 7130 «Шығынға шығарылған борыштар».
ә) Мерзімі ұзартылған сыйақы сомасына:
Дт 4305 «Басқа банктерге банктерге берілген қаржы лизингі бойынша
4420 «Клиенттерге берілген қаржы лизингі сыйақы алуға байланысты кірістер»
Кт 1731 «Басқа банктердің ұсынған қарыздары мен қаржылық лизингтері
1741 «Клиенттердің ұсынған қарыздары мен қаржылық лизингтері бойынша мерзімі
б) Айып, өсімақы және тұрақсыздық сомасына:
Дт 4900 «Тұрақсыздық айыбы (айыппұл, өсімпұл)» бір кезекте, шығын
ә) Сыйақы сомасына:
Дт 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары»
Кт 4305 «Басқа банктерге банктерге берілген қаржы лизингі бойынша
Кт 4420 «Клиенттерге берілген қаржы лизингі сыйақы алуға байланысты
б) Негізгі борыш сомасына:
Дт 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары»
Кт 5452 «Басқа банктерге берілген қарыздар және қаржы лизингі
5455 «Клиенттерге берілген қарыздар және қаржы лизингі бойынша арнайы
Қаржылық лизинг бойынша берешекті өтеу келесі жылы жүргізілетін болса,
а) Айып, өсімақы немесе тұрақсыздық жне сыйақы сомасына:
Дт 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары»
Кт 4921 «Банк қызметінен өзге кірістер» бір кезекте, шығын
ә) Шығындар шотында (мәжбүрлі шығындар бойынша) қаржы боған кезде,
Дт 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары»
Кт 5452 «Басқа банктерге берілген қарыздар және қаржы лизингі
5455 «Клиенттерге берілген қарыздар және қаржы лизингі бойынша арнайы
б) Шығындар шотында (мәжбүрлі шығындар бойынша) қаржы жеткіліксіз боған
Дт 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары»
Кт 4921 «Банк қызметінен өзге кірістер» бір кезекте, шығын
Лизинг алушы банкіде операциялар келесі ретпен жүргізіледі:
Жасалған лизинг келісіміне сәйкес, лизинг алушыға лизинг заты барлық
Дт 1655 «Қаржылық лизингке алынған негізгі құралдар»
Кт 2057 «Басқа банктерден алынған қаржы лизингі»
2227 «Алынған қаржы лизингі».
Ай сайын айдың соңғы жұмыс күнінен кешіктірмей лизинг алушы
Дт 5057 «Басқа банктерден алынған қаржы лизингі бойынша сыйақыны
5227 «Алынған қаржы лизингі бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығындар»
Кт 2705 «Басқа банктерден алынған қарыздар және қаржы лизингі
Егер лизинг алушы өзінің меншікті қаржылары есебінен және лизинг
Дт 1860 «Банк қызметі бойынша өзге дебиторлар»
Кт 4922 «Банктік емес қызметтен өзге кірістер».
Лизинг келісімімен құралған төлемдерді мерзімінде төлегенде, лизинг алушы мынадай
а) лизинг бойынша есептелген сыйақыны өтеу бойынша:
Дт 2705 «Басқа банктерден алынған қарыздар және қаржы лизингі
Кт 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары».
ә) лизинг затын алу, жеткізу және лизинг келісімін жасау
Дт 2057 «Басқа банктерден алынған қаржы лизингі»
2227 «Алынған қаржы лизингі».
Кт 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары».
Тозу құны банктің есеп саясатына сәйкес есептеледі. Егер жалдау
Дт 5784 «Қаржы лизингі бойынша алынған негізгі құрал –
Кт 1695 «Қаржы лизингі бойынша алынған негізгі құрал –
Лизинг алушы сыйақы бойынша төлемді, сондай – ақ қаржылық
а) Есептелген сыйақының сомасына:
Дт 2705 «Басқа банктерден алынған қарыздар және қаржы лизингі
Кт 2741 «Алынған қарыздар және қаржы лизингі бойынша мерзімі
ә) Негізгі борыш сомасына:
Дт 2057 «Басқа банктерден алынған қаржы лизингі»
2227 «Алынған қаржы лизингі»
Кт 2058 «Басқа банктерден алынған қарыздар және қаржы лизингі
2225 «Банктің клиенттермен жасалған өзге операциялары бойынша мерзімі өткен
Есептелген сыйақы мен негізгі борыш уақтылы бір кезде төленбесе
а) Айып, өсімақы және тұрақсыздық сомасына:
Дт 5900 «Тұрақсыздық айыбы (айыппұл, өсімпұл)»
Кт 2860 «Банктік қызмет бойынша өзге кредиторлар».
ә) Мерзімі ұзартылған сыйақы сомасына:
Дт 2741 «Алынған қарыздар және қаржы лизингі бойынша мерзімі
Кт 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары».
б) Негізгі борыш сомасына:
Дт 2058 «Басқа банктерден алынған қарыздар және қаржы лизингі
Кт 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары».
Лизинг келісімінің әрекет ету мерзімі аяқталған соң лизинг заты
Есепелген амортизация сомасына:
Дт 1695 «Қаржы лизингі бойынша алынған негізгі құрал –
Кт 1655 «Қаржы лизингіне қабылданған негізгі құрал – жабдықтар»
Қалдық құнына:
Дт 2057 «Басқа банктерден алынған қаржы лизингі»
2227 «Алынған қаржы лизингі»
Кт 1655 «Қаржы лизингіне қабылданған негізгі құрал – жабдықтар».
Егер лизинг келісімінің шарты бойынша лизинг заты қайтарылмаса және
Қалдық құн сомасына:
Дт 1652 «Жер, үйлер мен ғимараттар»
1653 «Компьютерлік қондырғылар»
1654 «Басқа да негізгі құралдар»
1655 «Қаржылық лизингке алынған негізгі құрал – жабдықтар»
1658 «Көліктік құралдар»
Кт 1655 «Қаржы лизингіне қабылданған негізгі құрал – жабдықтар».
Есептелген сыйақы сомасына:
Дт 1695 «Қаржы лизингі бойынша алынған негізгі құрал –
Кт 1692 «Үйлер және ғимараттар бойынша есептелген амортизация»
1693 «Компьютерлік жабдықтар бойынша есептелген амортизация»
1694 «Өзге негізгі қрал жабдықтар бойынша есептелген амортизация».
Егер бұл заңда немесе лизинг келісімінде қарастырылмаса, лизинг алушы
а) Лизинг затының баланстық құнына:
Дт 1655 «Қаржылық лизингке алынған негізгі құрал – жабдықтар»
Қосалқы лизингке жолдаған лизинг заты құнының есебі үшін жеке
Кт 1655 «Қаржылық лизингке алынған негізгі құрал – жабдықтар».
Лизинг заты қосалқы лизингке берілген әрбір клиент бойынша 1655
ә) Есептелген амортизация сомасына:
Дт 1695 «Қаржы лизингі бойынша алынған негізгі құрал –
Кт 1695 «Қаржы лизингі бойынша алынған негізгі құрал –
1695 шотта қосалқы лизингке жолданған әрбір лизинг заты бойынша
Ай сайын айдың соңғы жұмыс күнінен кешіктірмей лизинг алушы
Дт 1860/1 «Банк қызметі бойынша өзге дебиторлар»
Кт 4801 «Жал бойынша кірістер».
Сонымен қатар 1860/1 шотында лизинг заты қосалқы лизингке берілген
Лизинг алушы қосалқы лизингке жолданған лизинг заты бойынша есептелген
Дт 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары»
Кт 1860/1 «Банк қызметі бойынша өзге дебиторлар».
Клиент мерзімі ұзартылған сыйақы сомасына қосалқы лизинг бойынша төлемдерді
Дт 1860/2 «Банк қызметі бойынша өзге дебиторлар»
Кт 1860/1 «Банк қызметі бойынша өзге дебиторлар».
Сонымен қатар, 1860/2 шотта қосалқы лизинг бойынша мерзімі өткен
Сол уақытта лизинг алушы айыппұл, өсімақы және тұрақсыздық сомасын
Дт 1860/3 «Банк қызметі бойынша өзге дебиторлар»
Кт 4900 «Тұрақсыздық айыбы (айыппұл, өсімақы)».
1860/3 шотында әрбір клиент бойынша айыппұл, өсімақы немесе тұрақсыздық
Дт 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары»
Кт 1860/2 «Банк қызметі бойынша өзге дебиторлар».
Мерзімі ұзартылған сыйақы сомасына:
Кт 1860/3 «Банк қызметі бойынша өзге дебиторлар».
Айыппұл, өсімақы, тұрақсыздық сомасына.
Лизинг затын қосалқы лизингке алған клиентпен қосалқы лизинг келісімшарттарын
а) Баланстық құн сомасына:
Дт 1655 «Қаржылық лизингке алынған негізгі құрал – жабдықтар»
Кт 1655 «Қаржылық лизингке алынған негізгі құрал – жабдықтар».
Қосалқы лизингке берілген лизинг затының құнын есептеуге арналған жеке
ә) Есептелген амортизация сомасына:
Дт 1695 «Қаржы лизингі бойынша алынған негізгі құрал –
Қосалқы лизингке берілген лизинг затының амортизациясын есептеуге арналған жеке
Кт 1695 «Қаржы лизингі бойынша алынған негізгі құрал –
Клиент мерзімі ұзартылған сыйақы және айып, өсімақы немесе тұрақсыздық
а) Айыппұл, өсімақы, тұрақсыздық сомасына:
Дт 4900 «Тұрақсыздық айыбы (айыппұл, өсімақы)»
Кт 1860 «Банк қызметі бойынша өзге дебиторлар». Бір кезекте,
ә) Мерзімі ұзартылған сыйақы сомасына:
Дт 4801 «Жал бойынша кірістер»
Кт 1860/2 «Банк қызметі бойынша өзге дебиторлар». Бір кезекте,
Клиентпен мерзімі ұзартылған сыйақы және айып, өсімақы немесе тұрақсыздық
Дт 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары»
Кт 4922 «Банктік емес қызметтен өзге кірістер». Бір кезекте,
2.2. Лизинг инвестицияларды орта мерзімді қаржыландыру келісімшарты
Лизингтік келісімшарт. Лизинг – бұл ұйымдастырылуы біршама күрделі операция.Көптеген
1) лизинг беруші мен лизинг алушы арасында;
2) лизинг беруші мен жабдықтаушы арасында;
3) лизинг алушы мен банк арасында.
Әдетте мәмілеге келу алдында клиентті толық талдаудан өткізеді.Лизингте ең
Іс жүзінде кез келген лизингтік келісімшарт мынадай элементтерді қамтуға
1.Объектісі.
2.Жабдықтау мерзімі.
3.Лизингке алу мерзімі.
4.Лизингке берушінің меншіктік құқы.
Лизинг өз нысаны бойынша ішкі және халықаралық болып бөлінуі
Лизинг бойынша марапаттау өз кезегінде екі әдісте пайдаланады: не
Бухгалтерлік есепте қаржылық лизинг бойынша жасалатын операциялар онда қарастырылған
3. ҚР лизингтің сыртқы жағдайы.
3.1.ҚР лизингтің даму жолдары.
Кәсіпкер өзіне қажетті құрылғыларды лизингке алу үшін келесідей екі
Еліміздегі лизингтік қызметтер нарығында бүгінгі күні қалыптасып отырған жағдайларды
1-белгі
2-белгі
Лизингтік келісімдер:
Сегмент №1-шағын
Сегмент №2-орта
Сегмент №3-ірі
Лизингтік қызметтер нары-
ғының сегменттері
Лизингке алушылар:
Сегмент №1-шағын
Сегмент №2-орта
Сегмент №3-ірі
лизингтік компаниялар құрылғыларды тиімді басқаруды ұйымдастыру арқылы өз тәуекелділіктерін
3.2. Лизингтік қызметтер нарығының сегменттері.
Лизингтік қызметтер нарығы сегментердің бір белгісі ретінде лизингтік келісімдердің
Енді, осы суретте көрсетілген лизингке алушы тұлғалардың әрбір типіне
Қаржыгерлердің үшінші Конгресінде ҚР-ң Елбасы Н.Ә.Назарбаев ҚР-ң Үкіметіне және
маңызы бар салаларды нақты анықтауды және оларды қаржыландыру механизмін
Міне осы шағын кәсіпкерліктің дамуына әсер ететін факторлардың бірі
көптеген кәсіпорындар үшін маңызды мәселелердің бір қосымша қаражаттарының көзін
Шағын кәсіпкерлік субъектілеріне коммерциялық банктерден бөлінген несиелер млн
12.99 12.00 12.01 12.02 11,03
Банктік несиелер
оның ішінде:
Шағын кәсіпкерге
- қысқа мерзімді
- ұзақ мерзімді 148830
39857
20423
19434 276218
74222
40115
34107 489417
121954
60153
61801 672407
146515
63048
83467 924283
210623
80953
120718
Осы кестеден көріп отырғанымыздай, соңғы бес жылда коммерциялық банктерден
Осы сегментке тән сипаттық белгілердің бірі-шағын кәсіпорындарды қаржыландыру күрделі
1.Шағын кәсіпорындардың көбісінің кепілге қоятын өтімділігі жоғары мүліктері жоқ.
2.Шағын кәсіпорындарда біліктілігі жоғары мамандардың аздылығы немесе жоқтығы.
3.Қарызға алынған қаражаттардың өз мақсатына пайдалануына бақылау жүргізудің нақты
Осы себептерге сәйкес шағын бизнеспен жұмыс істеуге шешім қабылдаған
1.Көптеген экономикалық қаржылық ақпараттарды талдаудағы және шағын кәсіпорындардың осы
2.Шағын кәсіпорындардың пайдаланатын құрылғылардың көп түрлілігі.
Осындай қаржылық инвестициялардың тәуекелділігінің жоғарлылығы шағын кәсіпорындар үшін банктерден
Ал, лизингтік қатынастар осындай тығырықтан шығудың бір жолы болып
Біздің ойымызша, бүгінгі күні лизингтік компаниялар шағын бизнес сегментін
Міне осы стратегия осы сегментте белгілі бір жетістікке қол
Сонымен біздің ойымызша, шағын кәсіпкерлер сегментімен лизингтік қатынастар орнатудың
Осындай тығырықтан шығудың бір жолы біздің ойымызша, лизингтік қатынастарға
Сонымен бірге,лизингтік компаниялар құрылғыларды тиімді басқаруды ұйымдастыру арқылы өз
1-кезең дайындық жұмыстарын жүргізу,яғни шағын кәсіпорындар үшін перспективті құрылғыларды
Егер осындай бағалау білікті түрде жүргізілсе, онда нарықтан өз
Әрине, бұндай қызмет (қосымша қызметтер көрсету) лизингтік компанияның міндетіне
Сондықтан олар лизингтік компаниялар үшін мейлінше толық ақпараттар бере
Осындай механизмді пайдалану кезінде лизингтік компанияға төмендегідей сипаттамаларға жауап
- құрылғының стандарттылығы;
- құрылғыны өндіріс процесндебірнеше рет қайталап пайдалану мүмкіндігі, яғни
- құрылғының өтімділігі.
Осындай сипаттамалардың барлығы мүліктік тәуекелділіктерді төмендетуге және құрылғының белгілі
Сонымен, осы кезеңде жүргізілетін жұмыстарды жүйелеу үшін лизингтік компанияларда
II-кезеңді лизингке алушыларды таңдау кезеңі деп те атауға болады.
Содан кейін лизингке алушылардан өтініштер жинақталынады. Өтініштер жинақталып болғаннан
Бірақ осы кезеңнің өзіндік ерекшеліктерінің бірі, егер лизингке берілетін
- ұсынылатын лизингтік төлемдер саны ( лизингтік маржа);
- кәсіпорынның ағымдық экономикалық жағдайы;
- кепіл немесе кепілдемелердің т.б. түрлерінің пайдалануы;
- персоналдың тәжірибесі мен біліктілігі және т.б.
Перспективті клиенттер анықталған кейін лизингтің құны бекітіледі және сәйкесінше
Сонымен, осындай схема белгілі бір құрылғылар үшін жетістікпен іске
3.3. Лизингтің артықшылықтары мен кемшіліктері
Лизингтің артықшылықтары мен кемшіліктері. Лизингтің кеңінен таралуының басты себебі
Лизинг көмегімен кепілге беретін мүлкі жоқ ұсақ кәсіпорындарды несиелеуге
лизинг объектісі лизингке берушінің меншігінде қалады да, лизинг алушы
банкротқа ұшыраған жағдайда несиелік тәуекел деген болмайды (нақтырақ
айтқанда, несиелік тәуекел бұл сол құрал-жабдықты жалға алуды жалғастыратын
Лизинг 100%-ға дейін несиелеуді ұсынады, яғни кәсіпорынға қысқа мерзім
Кәсіпорынға мүлікті несиеге сатып алғаннан, лизинг бойынша алған қолайлы,
Құрал-жабдықтың лизинг берушінің меншігінде болатындығына байланысты салықты жалға берушінің
Несие берушінің көзқарасымен қарағанда,несиенің мақсатты пайдалануына ешқандай да қадағалау
Лизинг операцияларына тән кемшіліктер мыналар:
- жалға алушы құрал-жабдықтың қалдық құнының жоғарылауынан(әсіресе
инфляциядан) ештеңе ұтпайды;
- ұйымдастырудың күрделілігі;
- лизинг құны несиеге қарағанда жоғары, бірақ та ескірген
Қорытынды
Қорыта айтқанда, лизингтік компаниялардың қосымша қызметтер атқаруын дамытумеханизмі арқылы
Әсіресе, шағын кәсіпорындар біліктілердің жеткіліксіздіктерінен жобаның инвестициялық мүмкіндіктерін тиімді
Бұл схема белгілі бір түрдегі шағын кәсіпорындарды қаржыландырудың базалық
Лизингке алушылардың келесі бір типі орта және ірі кәсіпорындар
Сонымен, лизингтік қызметтер нарығын жоғарыда көрсеткендей белгілі бір белгілері
Пайдаланылған әдебиеттер
1. "Бухгалтерлік есеп туралы және қаржылық есеп беру туралы".
2. "Бухгалтерлік есеп туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің заң күші
3. "Бухгалтерлік есептің стандарттары және әдістемелік үсынымдары". 2006 ж.
4. "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер
5. "Субъектінің қаржы-шаруашылық қызметінің бухгалтерлік ессп бас шоттар жоспарын
6. "Методические рекомендации о порядке выдачи доверенности на получение
7. Абдиманапов А.Н. "Учетная политика предприятия (рекомендацтия)". Бухгалтерлік есеп
8. "Аудит предприятия". Москва, 2005. Издательство "Дело".
9. Міржақыпова. Банктегі бухгалтерлік есеп Алматы. 2009 ж.
10 Безруких "Бухгалтерский учет". М., "Бухгалтерский учет", 2009.
29
Қаржылық лизинг – инвестиция қызметін қаржыландыру нысаны
Қазақстанда енді ғана қалыптасып келе жатқан лизинг нарығының бүгінгі жағдайына талдау жасау
Лизингтік операциялар есебі
Қазақстан Республикасындағы лизинг бизнесі
Лизингтік қатынастардың экономикалық мәні
Қазақстан Республикасындағы коммерциялық банктердің лизингтік операциялары
Қаржылық лизингке алынған негiзгі құрал жабдықтар
Лизингтік операциялар есебі туралы
Лизинг шартының орындалу тәртібі
Қазіргі ҚР-ның индустриалды – инновациялық кезеңіндегі лизингтің орны