Қоғамдық өндірістің құрылымы
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ
Қ.И. СӘТБАЕВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ
ТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
«Экономика және минералды ресурстарды басқару кафедрасы
курстық жұмыс
Тақырыбы: Қоғамдық өндіріс және кәсіпорынның өндірістік
Тексерген:
Ашықбаева А.И.
Студент Демеуова
Мамандығы: 520830
Тобы: ЭКБ-03-4к
Алматы 2005
Жоспар:
Кіріспе
1. Өндіріс, оның мәні және факторлары
2. Қоғамдық өндірістің натуралды және тауарлы түрлері
3. Қоғамдық өндірістің құрылымы
4. Өндірістік құрылым және оның түрлері
5. Өндірістік құрылымның негізгі көрсеткіштері және оларды
6. Өндірістік процестерді ұйымдастырудың негізгі принциптері
7. Өндірістік қуатты қарқынды пайдаланудың факторлары
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Өндіріс – бұл қоғамның дамуы мен өмір
Өндіріс бір мезгілде тұтыну процесінде
Жұмыс күші – бұл адамның дене және
1. Өндіріс оның мәні және факторлары
Әрбір адам жеке жұмыс істейді, бірақ барлық
Өндіргіш күштер бұл өндіріс құрал
Келтірілген өндіріс факторының классификациясы мәні
Мысалы, маржинализм теориясының топтауынша
Жер табиғи фактор ретінде қарастырылады.
Еңбек адамының интелектуалды және дене
Кәсіпкерлік қабілеттілік арнайы өндіріс факторы
Батыстың қазіргі экономикалық теория мектептері,
Өндіріс процесінде адамдар бір-бірімен
Ресурстардың шектеулілігі және оларды талдау мәселелері
Теоретикалық экономикада «экономикалық ресурстар деген ұғым бар.
Планетамыздағы барлық экономикалық ресурстар шектеулі мөлшерде
1 кесте
Өндірістің балама мүмкіндіктері:
Мүмкіндіктер Автомобильді өндіру (мың дана) Танкті өндіру
А 15 0
В 14 1
С 12 2
D 9 3
E 6 4
E 0 5
Ресурстардың жеткіліксіздігі оларды үнемдеу таңдау
Автомобиль саны, мың дана
Өндіріс мүмкіндіктерінің қисығында көрсетілгендей, автомобиль
Осының арқасында өндірістегі туындаған балама
Басқаша айтқанда әңгіме мынада: барлық ресурс
2. Қоғамдық өндірістің натуралды
Ғылыми әдебиеттерде және оқулықтарда
а) натуралды шаруашылық;
б) тауарлы шаруашылық.
Натуралды шаруашылық қоғамдық өндірісті ұйымдастырудың
Натуралды шаруашылық алғашқы қауымдық,
Тауар өндірісі капиталистік өндіріс әдісінде өзінің дамуының жоғарғы
Өндірісті ұйымдастырудың натуралды түрі қазіргі жағдайда да
Қазіргі қоғамда өндіріс – бұл дамыған тауар
Тарихи тағлымның көрсеткендей, тауар өндірісінің пайда болуы төмендегідей
- бірінші ең ірі қоғамдық
- алғашқы тұрмыстық қауымдастық
- тауар өндірушілердің экономикалық оқшаулануы (отбасының
Тауар өндірісінің екі түрі бар: жай (дамымаған) және
Сөйтіп, казіргі нарықтық қатынастар тек қана кәсіпорын, шаруашылықтың
3 Қоғамдық өндірістің құрылымы
Адам қоғамының дамуы негізін материалдық өндіріс жатады.
Материалдық өндірістер саласы - халық шаруашылығы салаларының
Сурет 3-2. Қазіргі қоғамдық өндірістің құрылымы
Қазіргі коғамдық өндіріс құрылымына материалдық өндіріс салаларынан
Ғылыми зерттеудің көрсеткеніндей, білім, денсаулық сақтау, өнер, мәдениет
Бүгінгі кезде қазіргі қоғамдық өндірістің алдында төмендегідей
4. Өндірістік құрылым және оның
Кәсіпорындарды құру және олардың құрылымдық бөлімшелерінің негізіне өндірістік
Айтылғандарды есеппке алсақ, өндірістік бөлімшелер өнімді өндірудегі
Кәсіпорын құрылымы өндірістік және ұйымдық болып бөлінеді. Өндірістік
Өндірістің құрылымына ықпал ететін негізгі факторлар мыналар болып
• шығарылатын өнімнің және оның номенклатурасының
• өндірістің ауқымы;
• кооперациялау деңгейі.
Шығарылатын өнімнің сипаты және оны дайындаудың тәсілі
Ұйымдық-техникалық факторлардың жетекші тұрғыда кәсіпорындардың кейбір бөлімшелерінің
Кәсіпорындардың ұйымдық құрылымы – бұл құрамда
Еңбек бөлінісінің деңгейлестік шекарасы басқарушының өз ісінің
Өндірістің ауқымы, технологиялық процестердің
Өндіріс немесе цех кәсіпорынның ұйымдық,
Кәсіпорындардың цехтар, учаскелер және басқа
5. Өндірістік құрылымның негізгі көрсеткіштері және оларды жетілдірудің
Кәсіпорын құрылымын толық сипаттау үшін
оның құрамына кіретін бөлімшелердің жалпы
бөлімшелер қызметкерлерінің саны;
жабдықтардың қуаты;
өндірістік қорлардың құны;
өнім шығару көлемі;
мамандандыру және механикаландыру;
күрделі қаржының құрылымы.
Кәсіпорынның құрылым көрсеткіштерін дұрыс
Келтірілген бірқатар көрсеткіштерді пайдалану цехқа қатысты
Салалық құрылымдарды жетілдіру көзінің бірі –
Өндіріспен қатар ғылыми-өндірістік бірлестіктер құрылады.
Ғылыми-өндірістік бірлестіктер бірыңғай
Ғылыми-өндірістік бірлестіктердің құрылуы ғылым мен
6. Өндірістік процестерді ұйымдастырудың
Өндіріс процесінің бірқалыпты жұмыс істеуі үшін ең
Өндірістік процестерді ұтымды ұйымдастыру
өнімдерді дайындау немесе шығарудағы үздіксіздігі;
кейбір бөлісулердің өндіріс учаскелері қуаттылығының
өндірістің барлық бөлісу қызметінің
өңделетін материалдар мен бұйымдар қозғалысының
өндірістің ырғақтылығы, яғни тең аралық
Өндірісті ұйымдастырудың негізгі үлгілері:
Жеке дара өндіріс - шығарылатын өнімнің
Сериялы өндіріс – жеткілікті көп мөлшерде шығарылатын
Жаппай өндіріс - ұзақ уақыт
Жаппай өндірістің экономикалық артықшылығы мына төмендегілерден
мамандандырылған жоғары өнімді жабдықтарды және өндірістік
жабдықтарды қайта құру және оларды жетілдіруге
өндіріс процестерінің ұзақтылығын қысқарту, еңбек
өндірістік қуаттарды едәуір тиімді
7. Өндірістік қуатты қарқынды
Кәсіпорынның өнім шығарудағы әлеуетті мүмкіндіктері олардың
Сонымен, өндірістік қуат экономикалық
Барлық жағдайлары бірдей кәсіпорындарда өндірістік
нақты жағдайларда ең жоғары экономикалық тиімділікті қамтамасыз
қажетті құрал-жабдықтардың қолайлы құрамын табу.
Қазіргі кезде қандай да болмасын қолайлы құрамын
Кәсіпорынның өндірістік қуаттарын пайдалануды ұйымдастыру
Төменде кәсіпорынның өндірістік қуатын
Өндірістік қуаттың мөлшеріне ықпал ететін
Машиналар саны (жұмыс орны) және олардың техникалық деңгейі.
Өндіріс алаңдарының мөлшері
Машиналар топтары арасындағы өткізу мүмкіндігінің үйлесімдік деңгейі.
Үйлесімді технология
Механикаландыру және автоматтандыру
Материалдардың сапалы-лығы, бұйымдарды жетілдіру-дің конструкциясы,
Жұмысшылардың техника-ларды игеру дәрежесі. Өнімді қажетсіну
Кәсіпорынды материалдық-техника-лық жабдықтау
Жаңа қуаттарды кешенді түрде іске асыру
Энергетикалық ресурстармен қамта-масыз етілуі
Жабдық жиынтығының құрылымы
Жабдықтардың жөндеуде тұрған-дағы нормативтен тыс бос
Жабдықтаудың ауысымдық жұмысының артуы
Өндірістік қызмет етуді ұйым-дастыру
Өндірісті және жабдықтарды жүктемелеуді жоспарлауда
Еңбекті ұйымдастыру және оны ынталандыру
Қуаттарды пайдаланудағы коопера-циялауды ұйымдастыру.
Қорытынды
Кәсіпорынның өндірістік құрылымы оның бөлімшелері, кооперациялары арасындағы
Кәсіпорынның өндірістік құрылымы оның жұмыс істеуін
Кәсіпорынның өндірістік құрылымының басты элементі жұмыс
Кәсіпорнның құрылымын қалыптастыру сыртқы
Кәсіпорынның ұйымдық құрылымы – бұл құрамы және
Өндірістік процесс шикізаттар мен материалдардың дайын өнімге
Өндірістік процесті оңтайлы ұйымдастыру принциптері – мамандандыру,
Шығарылатын өнімнің сұрыпталымына өндірістің көлеміне,
23
F
A
B
C
D
E
15
14
12
9
6
0
1
2
3
4
5
Танктер саны, мың дана
Қоғамдық өндіріс
Материалдық
Материалдық емес
Материалдық игіліктерді өндіру
Материалдық қызметтерді өндіру
Материалдық емес игіліктерді өндіру
Материалдық емес қызметтерді өндіру
Қызметтер саласы
Қоғамдық өндірістің құрылымы
Қоғамдық өндіріс туралы мәлімет
Жүйе ретіндегі Ұлттық экономика
Ұдайы өндірістің түрлеріндегі негізгі шарттары
Өндіріс және өндірістік құрылымы
Ұлттық экономиканың мәні мен ерекшелігі
Қоғамдық өндірісті ұйымдастыру жолдары
Ұлттық экономика және экономикалық жүйелер
Ұдайы өндіріс процесінің құрамдас бөлігі
Өндіріс оның мәні және факторлары