Республикалық бюджет
Кiрiспе...................................................................................................................... 3
1 Бюджеттің теориялық аспектілері...................................................................... 5
1.1 Бюджет ұғымы пайда болу алғышарттары........................................5
1.3 Шетел тәжірибесіндегі бюджеттің қалыптасу ерекшеліктері.............10
2 ҚР мемлекеттік бюджеті: құрылымы және қазіргі кездегі жағдайы
2.1 ҚР бюджет жүйесі және құрылымы .........................................................23
2.2 ҚР республикалық бюджетінің орындалу жағдайына талдау................ 31
2.3 ҚР жергілікті бюджеттердің мемлекеттік бюджеттегі алатын орны
3 ҚР мемлекеттік бюджетті дамытудағы негізгі тенденциялар........................ 52
Қорытынды.................................................................................................. ..........60
Қолданылған әдебиеттер......................................... ............................................62
Кіріспе
Мемлекеттік бюджет – бұл мемлекеттік аппаратты, қарулы күштерді қаржыландыруға,
Бюджет – қайта өндіру процесінің жүзеге асырылуының аса маңызды
Тақырыптың өзектілігі. Қазақстан Республикасы өз тәуелсіздігіне қол жеткізгеннен кейін
Курстық жұмыстың мақсаты – нысанаға алынып отырған тақырыпты жан
Міндеттері:
«Мемлекеттік бюджеттің экономикалық мәні және рөлі» атты тақырыпты жан
Бюджет ұғымы пайда болу алғышарттарын қарастыру;
Бюджеттің экономикалық мәні мен мазмұнын ашып көрсету;
Шетел тәжірибесіндегі бюджеттің қалыптасу ерекшеліктерін қарастыру;
ҚР бюджет жүйесі және құрылымымен танысу;
ҚР республикалық бюджеттің орындалу жағдайына талдау жасау;
ҚР жергілікті бюджеттердің мемлекеттік бюджеттегі алатын орны туралы қарастыру;
ҚР мемлекеттік бюджетті дамытудағы негізгі тенденцияларын қарастыру;
1 Бюджеттің теориялық аспектілері
1.1 Бюджет ұғымы, пайда болу алғышарттары
Бюджет (ағыл. budget – қоржын) – орталықтандырылған ақша қорының
Мемлекеттің заңмен немесе жергілікті өкілді органдардың шешімдерімен бекітілетін, мемлекеттің
Бюджеттің пайда болуы мемлекеттің дамуы мен оның қаржы ресурстарына
Мемлекеттік бюджеттің "кірісінің" ең қомақты бөлігі салықтық түсімдерден, ал
Мемлекеттік бюджетте жалпы ішкі өнім көлемінің 2-3% шамасындағы тапшылыққа
1.2 Бюджеттің экономикалық мәні мен мазмұны
Жалпы қоғамдық өнімді құндық бөлудің айрықша саласын мемлекеттің шаруашылық
Экономика дамуының қазіргі кезеңінде орталықтандырылған қаржылық ресурстар мемлекетке қоғамдық
Сөйтіп, құндық бөліністің айрықша бөлігі ретінде мемлекеттік бюджет аирықшалықты
Қаржылық қатынастардың белгілі бір жиынтығы ретіндегі мемлекеттік бюджетке ең
Мемлекеттен жалпы коғамдық өнімнің бір бөлігін окшауландырумен және оны
Құнды жасау және оны тұтыну үдерісін шарттастыратын материалдық өндіріс
Қоғамдық өнімнің оның тауар нысанындағы козгалысымен тікелей байланысты емес
Мемлекеттік бюджет, кез келген басқа экономикалық категория сияқты, өндірістік
Экономикалық қосалқы категория ретінде мемлекеттік бюджет мемлекеттің ақшалай қаражаттарының
Мемлекеттік бюджет тұтас алғанда мемлекет қаржысының функцияларына сәйкес функцияларды
Негізгі қаржы жоспарының кірістері мен шығыстарының айрықшалықты баптары мемлекеттің
Мемлекеттік бюджет - ұлттық экономиканы басқарудың басты меха- низмдерінің
Сөйтіп, бюджетті осы жоғарыда айтылғандардың жиынтығы ретінде қараған жөн(сурет
Сурет 1 Мемлекеттік бюджеттің сапалық сипаттамасы
Қоғамдық ұдайы өндірісте мемлекеттік бюджеттің рөлі ең алдымен мемлекеттік
Букіл ұлттық шаруашылықтың бюджеті ретінде болатындықтан мемлекеттік бюджет жалпы
1.3 Шетел тәжірибесіндегі бюджеттің қалыптасу ерекшеліктері
Ресейдің қаржы жүйесі және оның буындары
Қаржы жүйесі – бұл мемлекет пен кәсіпорынның орталықтандырылған
Ресей Федерациясының қаржы жүйесі (сурет 2 – де көрсетілген)
мемлекеттік бюджет;
сақтандыру қорлары;
қор нарығы;
мемлекеттік несие;
шаруашылық жүргізушілердің субъектілерінің қаржылары;
бюджеттен тыс қорлар.
Жоғарыда келтірілген қаржы қатынастарын екі жүйеге бөледі. Шаруашылық жүргізу
Қаржы жүйесін буындарға бөлу себебі: әр буынның міндетіне байланысты
Экономикалық - әлеуметтік дамудағы мемлекеттің маңызды рөлі, оның қол
Ақша қорларының басқа да формаларын пайдалану қаржы жүйесінің несиелік
Орталықтандырылмаған ақша қорлары кәсіпорынның өздерінің жинақтарынан және ақша пайдасынан
Жалпы мемлекеттік қаржылар халық шаруашылығының дамуын қамтамасыз ету, қаржы
Бір жағынан, бюджет пайдасының басты көзі ұлттық пайда болса,
Сурет 2 Ресей Федерациясының қаржы жүйесі
Қаржы жүйесі арқылы орталықтандырылған және орталықтандырылмаған ақша, жинақ қорларына
Мемлекеттік бюджет – қаржы жүйесінің басты саласы. Ол мемлекеттің
Бюджеттен тыс қорлар – федеративтік және жергілікті үкіметтің қаржылары.
Қоғамның сан алуан қажеттерін үздіксіз қанағаттандырып отыру мақсатында мемлекет
Ресей Федерациясының ішкі қарызы ұзақ мерзімді міндеттемені білдіреді. Яғни,
Ресейдің негізгі әлеуметтік – экономикалық көрсеткіштері
Ресей Федерациясының соңғы жылдарда макроэкономикалық көрсеткіштеріне қысқаша шолу жасайтын
Халық саны – 145,2 млн адам
Жұмыссыздар саны – 6153 мың адам
Халықтың ақшалай табыстары (орташа жан басына шаққанда бір айға)
Халықтың ақшалай шығындары (орташа жан басына шаққанда бір айға)
Экономика саласында еңбекпен қамтылғандардың жылдық орташа саны – 65359
Жалпы ішкі өнімі (ЖІӨ) - 10863,4 млрд рубль
Жалпы ішкі өнім жан басына шаққанда – 75497,0 рубль
Өнекәсіптік өнім көлемі – 6867,9 млрд рубль
Негізгі капиталға күрделі салымдар – 175807 млн рубль
Бюджет табыстары – 3519,2 млрд рубль
Бюджет шығындары – 3422,3 млрд рубль
Экспорт – 106154,3 млн доллар
Импорт – 461530 млн доллар
Ал, күрделі салымдар мәселесі бойынша Ресей бірнеше ірі дамыған
Ресейге салынған күрделі салымдардың (кесте 1)барлығы 2009 жылы 14258
Кесте 1 Ресейге салынған күрделі салымдар
2009 2010
АҚШ – ң млн долл. % АҚШ –
Барлық күрделі салымдар 14258 100 19780 100
Германия 1237 8,7 4001 20,2
Кипр 2331 16,3 2327 11,8
Ұлыбритания 1553 10,9 2271 11,5 Швейцария 1341 9,4
Франция 1201 8,4 1184 6,0
Нидерланды 1249 8,8 1168 5,9
АҚШ 1604 11,2 1133 5,7
Жапония 408 2,9 441 2,2
Австрия 423 3,0 376 1,9
Швеция 72 0,5 139 0,7
Басқа да елдер 2839 19,9 5391 27,3
Кесте 2 Ресей Федерациясының бюджет құрылымы
2009 2010
млрд рубль ЖІӨ - ге % млрд рубль
1 2 3 4 5
Табыстар 2683,7 29,7 3519,2 32,4
Оның ішінде:
Салықтық табыстар 2345,0 25,9 3136,8 32,4
Олардан:
Кәсіпорын пайдасына салынатын салық 513,8 5,7 463,3 4,3
Жеке тұлғалардың табысына салынатын салық 255,8 2,8 358,1 3,3
Қосылған құнға салынатын салық 639,0 7,1 752,7 6,9
Акциздер 243,3 2,7 264,1 2,4
Мүлікке салынатын салықтар 89,6 1,0 120,5 1,1
Табиғи ресурстарды пайдалану үшін төлемдер 135,7 1,5 330,8 3,0
Сыртқы сауда мен сыртқы экономикалық операцияларға салынатын салық 331,3
Бірыңғай әлеуметтік салық 0,0 0,0 339,5 3,4
Салықтық емес табыстар 198,7 2,2 266,4 2,4
Олардан:
Сыртқы экономикалық саладан 51,5 0,6 65,4 0,6
Мемлекеттік немесе муниципалды меншік иелігіндегі мүліктерден түскен табыстар 115,8
Қайтарымсыз аударымдар -15,0 - -56,7 -
Мақсатты бюджеттік қорлардың табыстары 146,7 1,6 160,3 1,5
Кәсіпкерлік саладан табыстар 8,3 0,1 12,4 0,1
Шығыстар: 2419,4 26,8 3422,3 31,5
Оның ішінде
Мемлекеттік басқару және жергілікті өзін - өзі басқару 111,0
Халықаралық іс 23,8 0,3 34,2 0,3
Ұлттық қорғаныс 247,7 2,7 295,4 2,7
Құқық қорғау және мемлекет қауіпсіздігін қамтамасыз ету 183,9
өнеркәсіп, энегетика және құрылыс 237,4 2,6 324,5 3,0
Ауыл шаруашылығы және балық аулау 67,4 0,7 59,8 0,6
Ресейдің бюджет жүйесі мен бюджет құрылымы
Қандай мемлекетте болмасын, оның қаржы жүйесінде басты орынға ие
Ресей Федерациясының жаңа Бюджет заңы бюджет туралы анықтаманы төмендегідей
Мемлекет өз қызметі мен міндеттерін жүзеге асыру мақсатында қолданатын
Дегенмен, 80 – 90 жылдардағы Ресейдегі саяси өзгерістер Ресей
Мемлекет қаржыларын модернизациялаудың басты бағыты болғаны – дамыған социализмнен
федералды бюджет;
федерация субъектілерінің бюджеті;
жергілікті бюджеттер.
Сондай – ақ, бюджеттің басты табыс көзі ретіндегі салықтар
Осылайша бүгінде Ресей Федерациясының бюджет жүйесі жоғарыда аталып кеткендей,
Бірінші деңгей – Ресей Федерациясының федералды бюджеті мен мемлекеттік
Екінші деңгей – Ресей Федерациясының субъектілер бюджеті және аумақтық
Үшінші деңгей – жергілікті бюджеттер.
Ескере кететін бір жәйт, Ресей Федерациясының БК – сі
Ресей Федерациясының бюджет заңдылығы бойынша осы бюджеттер жиынтығы –
Федералды бюджет – федералды жиналыс арқылы бекітілген мемелекеттің басты
Мемлекеттік бюджеттен тыс қорлар – федералды бюджеттен тыс қалыптасқан
Мемлекеттік бюджеттен тыс қорлар, негізінен, міндетті аударымдар есебінен құралады.
Мемлекеттік бюджеттен тыс қорлар бюджетінің орындалуы Ресей Федерациясының федералдықазыналығымен
Ресей Федерациясының Бюджет Кодексіне сәйкес мемлекеттік тыс қорлар қатарына
Ресей Федерациясының зейнетақы қоры;
Ресей Федерациясының әлеуметтік сақтандыру қоры;
Федералды міндетті медициналық сақтандыру қоры;
Ресей Федерациясының халықты еңбекпен қамту қоры;
Ресей Федерациясының жол қоры;
Ресей Федерациясының экономикалық қоры;
Мемлекеттік қылмысқа қарсы күрес қоры;
Ресей Федерациясының шекара қызметін дамыту қоры;
Ресей Федерациясының атом энергиясы министрлігінің қоры;
Ресей Федерациясының кеден жұмысын дамыту қоры;
Ал, мемлекеттік салық қызметінің федералды қоры жаңа заңдылық бойынша
Осылайша, Ресей Федерациясыныңбюджеттен тыс қорлары жүйесіндегі реформалау екі бағытта
Осылайша мемлекет қолындағы қалып ресурстарын орталықтандыру процесі қызу қарқынмен
Ресейдің салық жүйесі
Қазіргі кездегі Ресейдің салық жүйесінің қалыптасу кезеңі 1991 жылдың
Ресей Федерациясының салық жүйесі мемлекеттің Конституциясымен қадағаланады. Барлық салықтар
Ресей Федерациясы Салық Кодексінде қалыптасқан салық жүйесінің негізгі қағидалары:
Салық төлеуші болып табылатын әрбір тұлға салық заңнамасымен бекітілген
Салықтар саяси, идеологиялық, этникалық, конфессионалдық және т.б. осындай критерийлер
Ресей Федерациясы салық жүйесін бұзатын салықтарды енгізуге болмайды.
Салық мөлшерлемелерін, яғни дифференциалданған мөлшерлемелерді көтеруге, немесе салықтар енгізуге
Ресей Федерациясы субъектілерінің салықтары мен алымдары:
Жергілікті салықтар мен алымдар.
Федералдық салықтар Салық Кодексімен бекітіліп, елдің барлық аумағында төленеді.Оған
қосылған құнға салынатын салық;
акциздер;
жеке тұлғалардың табысына салынатын салық;
бағалы қағаздармен жасалатын операцияларға салынатын салық;
кеден баждары;
ұйымдардың пайдасына салынатын салық;
мұра мен сый ретінде келген мүліктерге салынатын салық;
ойын бизнесіне салынатын салық;
пайдалы қазбаларды өндіргені үшін салынатын салық;
жер қойнауын пайдаланғаны үшін төлем;
мемлекеттік баж;
су объектілерін пайдаланғаны үшін салынатын салық.
Қосылған құнға салынатын салық Ресейдің қазіргі салық жүйесіндегі салықтарлдың
ұйымдар;
жеке кәсіпкерлер;
Ресейдің Кеден Кодесіне сәйкес, Ресейдің кеден шекарасынан тауарлар өткізетін
Салық агенттері есептелінген табыстан салық сомасын есептеп ұстап қалуға
Францияның қаржы және бюджет жүйесі
Франция, США және Германияға қарағанда унитарлы мемлекет және бюджет
Мемлекеттік бюджет;
Жергілікті бюджет;
Елде бюджеттік жүйенің бірлігі жоқ. Барлық бюджеттер формалды оқшауланған.
Францияда бюджет түсінігінің өзі 1862 жылы Декрет «қаржы туралы
Мемлекеттік бюджет
Франция бюджеті – мемлекеттік қаражаттарды басқарудың маңызды инструменті. Мемлекет
Орталық бюджет екі бөлімнен тұрады:
I. 90% - соңғы сипаттағы операциялар (қайтарымсыз қаржыландыру), яғни
II. 10% - уақыт сипатындағы операциялар (несиелер).
Орталық бюджет шығындары тағы екі бөлікке бөлінеді:
ағымдағы, бұл өз кезегінде әскери әлеуметтік және т.б. болып
капиталдық, бұл әскери (әскери объекттердің құрылысы, әскери техникаларды сатып
2010 жылы Францияның мемлекеттік бюджет шығындардың негізгі баптары келесідей
орта және жоғарғы білім – 27,8;
қорғаныс – 19,8;
әлеуметтік министерстволар (жұмысбастылық, соғыс ардагерлері) – 17,6;
құрал - жабдық, транспорт, үй – 10,4;
қаржылық қызметтер – 3,9;
ғылыми зерттеулер және технологиялар – 3,3;
ауыл шаруашылығы, балық кәсіпшілігі – 3;
әділеттілік – 2,1;
шетел істері және қызметтестік – 1,7;
өнеркәсіп -1,4;
мәдениет пен байланыс -1,3;
басқа да министрліктер -1,4;
Мемлекеттік бюджетте ерекше орынды ірі ғылыми-зерттеулер және экономикалық бағдарламаларды
Соңғы он жылдықта мемлекет экономика өміріне араласуды күшейте түсті.
Мемлекеттік бюджет кірісі 90% салық есебінен құрылады, яғни қару
1975 жылдан бастап Францияның орталық бюджеті теңестірілмеген болды және
Мемлекеттік шығынның айрықша бөлігі міндетті аударымдар – салықтар және
Бюджеттік процесс
Францияның бюджеттік процесі 1959 жылғы декреттер, регламенттер, нұсқаулар, бюджеттік
Француздық бюджеттік процестің бірінші сатысы бюджет жобасын жасау –
Бюджеттік процестің екінші сатысы – бюджеттік қабылдау өз кезегінде
Егер бюджеттік жоба парламент екі палатасының біріккен талқылауынан кейін
Үшінші саты – бюджеттік атқарылу. Кассалық атқарылу Франция банкінде
Бюджеттік атқарылуын бақылау үш түрге бөлінеді: әкімшілік, соттық және
Әкімшілік бақылау. Есеп жүйесі иерархиялық құрылымы бойынша жүргізіледі, яғни
Соттық бақылау – ұйымның есеп және есеп беру жағдайын
Парламенттік бақылау – бюджеттік атқарылуды қамтамасыз ететін шот палатасының
Францияда бюджеттік (қаржылық) жыл колендарлық жылмен сәйкес келеді, яғни
2 ҚР мемлекеттік бюджеті: құрылымы және қазіргі кездегі жағдайы
2.1 ҚР бюджет жүйесі және құрылымы
Бюджет жүйесі дегеніміз экономикалық қатынастар мен заңды нормаларға негізделген
Бюджет құрылысы - бұл бюджет жүйесін құрудың кағидаттары, оның
Қазақстан Республикасында жиынтығында мемлекеттік бюджетті құрайтын бекітілетін, атқарылатын және
Сурет 3. Қазақстан Республикасының бюджет жүйесі
Қазақстан Республикасында талдамалық ақпарат ретінде пайдаланылатын және бекітуге жатпайтын
Мемлекеттік (республикалық) және жергілікті (муниципалдық) бюджеттер кез келген басқа
1991 жылдан бастап Қазақстан Республикасының бюджет жүйесі түбірлі өзгерістерге
Рыноктық экономикаға көшумен байланысты экономикалық және саяси сфералардағы өзгерістер,
1997 жылы кірістер мен шығыстардың жаңа бюджеттік сыныптамасы енгізілді,
1999 жылдың сәуірінде «Бюджет жүйесі туралы» үшінші заң кабылданды.
2002 жылы Стратегиялық жоспарлау агенттігін, Экономика және сауда министрлігін,
Бұл әдіске сәйкес мұнайлық кірістерден түсетін түсімдер түгелдей Ұлттық
2009 жылы қолданысқа енгізілген Бюджеттік кодекстің жаңа нұскасы бюджет
Бюджеттік заңнама бюджеттік, бюджетаралық қатынастар, бюджет жүйесінің жұмыс істеуінің,
Бірлік қағидаты бюджет жүйесін ұйымдық-экономикалық орталықтандырудың дәрежесін білдіреді. Бірлік
Алайда бюджеттердің бірлігі бюджет жүйесін құрудың маңызды қағидаты болып
Бюджеттің толымдылығы кағидаты Қазақстан Республикасы заңнамаларында көзделген барлық түсімдер
Реалистік қағидаты - бекітілген (нақтыланған, түзетілген) бюджеттік көрсеткіштердің әлеуметтік-экономикалық
Транспаренттілік қағидаты мемлекеттік немесе заңмен қорғалатын өзге құпия болып
Дәйектілік қағидаты деп мемлекеттік органдардың бюджеттік қатынастар сферасында бұрын
Нәтижелілік қағидаты мемлекеттік органдардың стратегиялық жоспарларында көзделген тура және
Сабақтастық қағидаты - өткен кезендерде бекітілген әлеуметтік-эконо-микалық даму мен
Негізділік қағидаты - бюджет жобасына кандай да болсын түсімдерді
Касса бірлігінің қағидаты - бюджетке түсетін барлық түсімдерді бірыңғай
Уақтылық қиғидаты - республикалық және жергілікті бюджеттерге, Қазақстан Республикасы
Тиімділік қағидаты - бюджеттік қаражаттардың бекітілген көлемін пайдаланып, ең
Жауапкершілік қағидаты - тура және түпкілікті нәтижелерге колжетімділікке және
Бюджеттік қаражаттардың атаулық және нысаналық сипаты қағидаты - бюджеттік
Бюджет жүйесін құрудың барлық қағидаттары өзара үйлестірілген және бірін-бірі
2005 жылы бюджетті қалыптастырудан бастап, оны атқарумен және бақылаумен
Стратегиялық және бюджеттік жоспарлауды үйлестіру үшін үш жылдық кезеңге
Бюджет деңгейлері жүйеленілді, әрбір деңгейдің кала мен аудан бюджетіне
Заңнамада бюджеттердіңитек екі деңгейі - республикалық және облыстық денгейі
Шығыстарды бөлудің негізгі уәжі шығыстардың үлкен бөлігін жергілікті деңгейге
Республикалық және жергілікті бюджеттерді ішкі бақылаудың сатылас сызбасы енгізілді:
Қазақстан Республикасының Ұлттық қорына қаражаттарды аударудың жаңа механизмі енгізілді.
2.2. ҚР республикалық бюджетінің орындалу жағдайына талдау
Республикалық бюджет — бюджет жүйесінің дербес бөлігі; мемлекеттік бюджет
2012 жылдың 1 жарты жылында республикалық бюджеттің атқарылуы туралы
Республикалық бюджеттің атқарылуы бірінші жартыжылда республикалық бюджеттің атқарылуы экономиканың
Қазақстанның 2012 жылғы 1 жартыжылында әлеуметтік-экономикалық дамуының түйінді индикаторларын
Кесте 3 Қазақстанның 2012 жылғы 1 жартыжылында әлеуметтік-экономикалық дамуы
Атауы 2010 жыл
1 2 3 4
Жалпы ішкі өнім, млрд.теңге 21 815,5 27 334,1
өткен жылға нақты есептеудегi %-бен 107,3 107,5 105,6
Өнеркәсіптік өнім өндірісінің жалпы өнімінің көлемі, млрд.теңге 12 105,5
өткен жылға %-бен 109,6 103,5 101,6
Ауыл шаруашылығының жалпы өнімінің көлемі, млрд.теңге 1 442,6 2
өткен жылға %-бен 88,3 126,7 93,7
Көліктің барлық түрлерімен жүк тасмалдау, млн.тонн 2 439,4 2
өткен жылға %-бен 114,3 116,6 118,7
Байланыс қызыметының көлемі, млрд.тенге 479,9 555,9 286,3
өткен жылға %-бен 105,0 118,7 112,8
Тұтыну бағаларының индексі
өткен жылдың желтоқсан айына, %-бен 107,8 107,4 102,7
орташа есеппен жыл бойы өткен жылға тиiстi кезеңiндегi кезге
Халық саны, мың адам 16 441,9 16 675,4 16
Орташа айлық атаулы жалақы, теңге 77 611,0 89 959,0
өткен жылға %-бен 115,3 116,1 117,6
Экспорт, млн. АҚШ долл. 60 270,8 88 272,6 46
өткен жылға %-бен 137,1 146,5 110,8
Импорт, млн. АҚШ долл. 31 126,7 37 940,1 19
өткен жылға %-бен 104,8 121,9 123,2
Сауда балансының сальдосы, млн. АҚШ долл. 28 669,9 47
Теңгенiң АҚШ долларына қарағандағы ресми айырбас бағамы:
кезеңнiң аяғындағы 147,4 147,9 149,2
орташа жылдық 147,5 146,6 148,9
Мұнайға әлемдік баға Brent сорты 79,6 110,9 113,7
өткен жылға %-бен 128,7 139,3 102,4
Дерек көзі:
Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі
Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі
Қазақстан Республикасы Ұлттық банкі
ҚР Статистика агенттігінің алдын ала бағалауы бойынша өткен
өткен жылдың осыған ұқсас кезеңімен
салыстырғандағы %
Сурет 4 2011-2012 жж. ІЖӨ
Дерек көзі:
Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі
Қысқа мерзімді экономикалық индикатор (сурет 5) (ҚЭИ) – алты
өткен жылдың осыған ұқсас кезеңімен
салыстырғандағы %
Сурет 5 ҚЭИ-дің 2011-2012 жж. өзгеру серпіні
Дерек көзі:
Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі
Есепті кезеңде сыртқы жағдаяттың тұрақтануына байланысты Қазақстан экономикасының дамуына
Экономиканың дамуының негізгі сыртқы факторы болып әлемдік нарықта мұнайға
Дүниежүзілік банктің мәліметіне орай Brent сортты мұнайдың орташа
2012 жылдың қаңтар-мамырында тауарларды шетке шығару (Ресей
Сурет 6 2011-2012 жж. қаңтар-маусымдағы Дүниежүзілік мұнайдың бағасы
Ішкі фактор болып экономиканың жоғары қарқын өсуіне мемлекеттік және
Экономикада сұранымның негізінің бірі және инвестицияның белсенділігін қолдау болып
Экономиканың өсуінің маңызды факторы болып тауарайналымының жеке саудасының өсуіне
2012 жылдың қаңтар-маусымында 2011 жылдың қаңтар-маусым айларына жеке сауда
өткен жылдың осыған ұқсас кезеңімен
салыстырғандағы %
Сурет 7 2011-2012 жж. қаңтар – маусымдағы жеке сауда
Дерек көзі:
Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі
Сондай ақ сұранымның көбеюіне тауарлардың импорттық көлемінің өсуі
Тұтынушылардың сұранысының ұлғаюына халықтың табысы мен еңбек ақысының өсуі
Орташа айлық номиналдық еңбек ақы 17,2 %-ға өсті және
Ағымдағы жылдың 27 қаңтардағы Мемлекет басшысының Қазақстан халқына Жолдауын
2012 жылға арналған республикалық бюджеттің түсімдері 5 236,9 млрд.
Қазақстан Республикасы Ұлттық қорынан кепілдік берілген трансфертті
Президенттің экономикалық өсуді және халықты жұмыспен қамтуды қамтамасыз етпейтін
Бұдан басқа, бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің ұсыныстарының негізінде, қаражатты неғұрлым
Нәтижесінде, 2012 жылға арналған республикалық бюджеттің шығыстары бекітілген (5
Мемлекет басшысының Қазақстан халқына Жолдауын iске асыру мақсатында берілген
1. Жұмыспен қамту 2020 бағдарламасы – 11,8 млрд. теңге,
2. «Қол жетімді тұрғын үй – 2020» бағдарламасы –
3. Өңірлерді дамыту – 66,9 млрд. теңге, оның ішінде:
аумақтарды, қалалық агломерациялар мен моноқалаларды дамытуға.
4. Ауыл шаруашылығы – 5 млрд. теңге, оның ішінде:
жергілікті атқарушы органдарға (446 ветеринария мамандарына) тұрғын үй сатып
5. Индустриялдық-инновациялық даму – 15,1 млрд.теңге, олардың ішінде: индустриялдық
6. Қазақстандағы адам капиталының сапалық өсуі – 39,1 млрд.
білім беруге – 13,1 млрд. теңге, олардың ішінде:
Жоғарғы оқу орындары мен колледждерге жатақхана салуға, 73 техникалық
денсаулық сақтауға – 18,6 млрд. теңге, оның ішінде:
Қазақстанда онкологиялық көмекті дамыту бағдарламасын әрі қарай іске
«Назарбаев Университеті» Дербес білім ұйымын дамытуға қосымша 6,8 млрд.
«Болашақтың госпиталін» құруға, «Назарбаев Университет» базасында инновациялық-зияткерлік кластерді қалыптастыру
7. Халыққа мемлекеттік қызметтер көрсету сапасын арттыру – 5,2
8. Туризм және көпшілік спорт саласын дамытуға - 3,6
9. Сыртқы саясат – 2 млрд. теңге, оның ішінде
Әртүрлі шұғыл және жедел іс-шараларға уақытылы ден қою үшін
2012 жылғы 1 шілдеге нақтылауды есепке алғанда республикалық
Кесте 4 2012 жылдың бірінші жарты жылдығындағы республикалық бюджет
млрд.теңге
Жоспар Іс жүзінде Ауытқуы Өсу қарқыны, %
Түсімдер 2 796,9 2 748,6 -48,3 98,3
Кірістер 2 787,8 2 740,0 -47,8 98,3
Салықтық түсімдер 1 576,7 1 482,7 -94,0 94,0
Салықтық емес түсімдер 175,9 201,5 25,6 114,6
Негізгі капиталды сатудан түсетін түсімдер 0,8 0,6 -0,2 77,2
Трансферттердің түсімдері 1 034,4 1 055,2 20,8 102,0
Бюджеттік кредитті өтеу 8,8 8,5 -0,3 96,6
Мемлекеттің қаржылық активтерден түсетін түсімдер 0,3 0,1 -0,2 40,1
Салықтық түсімдер жоспардағы 1 576,7 млрд.теңгенің орнына бюджетке 1
Салықтық емес түсімдер бойынша есепті кезеңде 175,9 млрд.теңге жоспарда
Жоспарлық көрсеткіштердің негізгі асыра орындалуы жоспарланбаған айыппұлдардың 3,7 млрд.теңге
Негізгі капиталды сатудан түсетін түсімдер есепті кезеңге арналған жоспардағы
Мемлекеттік материалдық қордан тауардың сатылуы мемлекеттік материалдық резервтен
Трансферттердің түсімдері есепті кезеңге арналған жоспардағы 1 034,4 млрд.
Өткен жылдың осыған ұқсас кезеңімен салыстырғанда 2012 жылғы бірінші
Кесте 5 2012 жылдың бірінші жарты жылдығында республикалық бюджеттің
млрд.теңге
2011 ж. 1-жарты жылдығы іс жүзінде 2012 ж. 1-жарты
Түсімдер 2 200,6 2 748,6 548,0 124,9
Кірістер 2 183,5 2 740,0 556,5 125,5
Салықтық түсімдер 1 430,2 1 482,7 52,5 103,7
Салықтық емес түсімдер 58,0 201,5 143,5 347,4
Негізгі капиталды сатудан түсетін түсімдер 8,6 0,6 -8,0 7,0
Трансферттердің түсімдері 686,7 1 055,2 368,5 153,7
Бюджеттік кредитті өтеу 17,2 8,5 -8,7 49,4
Мемлекеттің қаржылық активтерден түсетін түсімдер 0,1 0,1 0,0 100,0
2012 жылдың бірінші жарты жылдығында Қазақстан Республикасының Ұлттық қорына
Қаржы министрлігінің қарастырған кешенді шараларының нәтижесінде 2012 жылдың 1
Республикалық бюджеттің игерілмеген қаражатының сомасы 41,8 млрд.теңгені құрады немесе
Бюджеттік қаражаттың атқарылмауына әсер еткен себептер:
0,7 млрд.теңге – мемлекеттік сатып алулар бойынша үнемдеу;
5,6 млрд.теңге – курстық айырмашылық, бос лауазымдық орындардың бар
2,5 млрд.теңге – мемлекеттік сатып алулар бойынша үнемдеу;
28,5 млрд.теңге – шарттардың ұзақ мерзімде бекітілуіне, тауарларды жеткізу
0,9 млрд.теңге – қаражатты негізсіз жоспарлау;
3,6 млрд. теңге – бюджеттік бағдарламаларды іске асыру жөніндегі
Республикалық бюджеттің шығыстары есепті кезеңде Мемлекет басшысының «Әлеуметтік экономикалық
Ағымдағы жылда жаңа өңір саясатын іске асыру шеңберінде азаматтарға
2012 жылы республикалық бюджеттен берілетін субвенциялар 880,6 млрд. теңгені
Сонымен қатар 2012 жылы 69,6 млрд.теңге сомасында бюджеттік кредиттер
Кесте 6 Жалпы сипаттағы трансферттердің атқарылуын талдау
млн.теңге
Атауы Бір жылға жоспар Атқарылуы Атқарылуы %-бен
Бюджеттік алулар, млн.теңге 102 114,8 47 189,8 46,2
оның iшiнде:
Атырау облысы 39 468,0 19 960,7 50,6
Маңғыстау облысы 16 076,2 6 721,5 41,8
Алматы қ. 46 570,6 20 507,6 44,0
Субвенциялар, млн.теңге 880 645,5 491 216,9 55,8
оның iшiнде:
Ақмола облысы 53 579,9 26 707,1 49,8
Ақтөбе облысы 31 721,5 15 166,5 47,8
Алматы облысы 103 882,8 54 429,7 52,4
Шығыс Қазақстан облысы 89 595,5 51 799,8 57,8
Жамбыл облысы 85 094,2 48 683,9 57,2
Батыс Қазақстан облысы 17 113,1 13 746,2 80,3
Қарағанды облысы 61 399,3 41 014,7 66,8
Қызылорда облысы 71 593,5 37 437,9 52,3
Қостанай облысы 52 272,9 34 269,2 65,6
Павлодар облысы 28 929,4 16 816,6 58,1
Солтүстiк Қазақстан облысы 50 717,3 28 049,2 55,3
Оңтүстiк Қазақстан облысы 216 436,3 112 802,9 52,1
Астана қ. 18 309,9 10 293,1 56,2
2012 жылдың бірінші жарты жылдығында республикалық бюджеттен өңірлерге 390,8
Кесте 7 2012 жылғы 1 шілдедегі республикалық бюджеттен бөлінген
млрд. теңге
Атауы Жылға арналған жоспар РБ-тен бөлінген ЖАО төленген
Барлығы 889,1 390,8 363,8 -27,0
оның ішінде:
Жамбыл облысы 48,6 25,0 21,4 -3,6
Астана қ. 157,2 77,1 73,8 -3,3
Оңтүстік Қазақстан облысы 77,8 34,2 30,9 -3,3
Павлодар облысы 31,9 11,5 8,3 -3,2
Ақмола облысы 46,4 21,5 18,4 -3,1
Қызылорда облысы 35,5 15,1 12,8 -2,3
Шығыс Қазақстан облысы 67,8 30,3 28,1 -2,2
Маңғыстау облысы 37,2 14,2 12,1 -2,1
Солтүстік Қазақстан облысы 26,4 10,6 9,5 -1,1
Қостанай облысы 32,4 13,9 13,1 -0,8
Батыс қазақстан облысы 42,1 17,9 17,2 -0,7
Алматы қ. 104,5 48,3 47,9 -0,4
Атырау облысы 36,8 20,4 20,0 -0,4
Алматы облысы 63,4 24,8 24,4 -0,4
Қарағанды облысы 45,5 13,2 13,1 -0,1
Ақтөбе облысы 35,5 12,7 12,6 -0,1
Мемлекеттік бюджет тапшылығы 2012 жылдың 1 шілдесіне 147,8 млрд.теңгені
Мемлекеттік бюджет тапшылығын қаржыландыруға 147,8 млрд.теңге пайдаланылды, оның ішінде
Ішкі қарыздардың түсуі 434,4 млрд.теңгені құрады, өтеу – 137,6
2012 жылдың бірінші жартыжылдығында Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі
43,8 млрд.теңге сомаға немесе қарыз алудың жалпы көлемінің 10,1%-ы
79,2 млрд.теңге сомаға немесе қарыз алудың жалпы көлемінің
208,2 млрд.теңге сомаға немесе қарыз алудың жалпы көлемінің 47,9%-ы
103,2 млрд.теңге сомаға немесе қарыз алудың жалпы көлемінің 23,8%-ы
Сыртқы қарыздардың түсімі 5,3 млрд.теңгені құрады, оның ішінде:
халықаралық қаржы ұйымдарынан – 5,1 млрд.теңге;
шет мемлекеттерден – 0,2 млрд.теңге.
Сыртқы қарыздарды өтеу 6,6 млрд.теңгені құрады.
2012 жылдың бірінші жартыжылдығында 2 916 бақылау іс-шаралары жүргізілді,
Кесте 8 2012 жылдың бірінші жарты жылдығында Қаржылық бақылау
Тексерілген шаралардың саны 2 916
Бюджеттік заңнамаларды бұзушылық
оның ішінде – қаржылық бұзушылықтар
- процедуралық сипаттағы бұзушылықтар 84,9млрд. теңге
61,2 млрд.теңге
23,7 млрд.теңге
Барлығы қалпына келтірілгені және қайтарылғаны 10,6 млрд. теңге
Заңнамалық бұзушылықтармен өткізілген мемлекеттік сатып алу процедурасы
Сомасы
7 630
92,7 млрд. теңге
Құқық қорғау органдарына берілген бақылау материалдарының саны
Сомасы
456
51,3 млрд. теңге
Салынған әкімшілік жаза қолдану,
айып-пұлдың сомасы 857
180,4 млн.теңге
Тәртіптік жауапкершілікке тартылған адамдардың саны 2 600
Бұзушылықтарды жою туралы шығарылған ұсынулардың саны 2 561
Бақылау шараларының қорытындылары бойынша есепті кезеңде қалпына келтіріліп, бюджетке
2012 жылдың бірінші жартыжылдығында бақылау нәтижелері бойынша
Кесте 9 ҚР республикалық бюджетінің орындалуына талдау
ҚР республикалық бюджетінің орындалуына талдау
Атауы 2009 2010 2011 Ауытқу
жоспар іс жүзінде жоспар іс жүзінде жоспар іс жүзінде
млн. тг млн. тг млн. тг
I. Кірістер 2 768 742,9 2 779 227,6 3
Салықтық түсімдер 1 381 278,6 1 451 007,5 1
Салықтық емес түсімдер бойынша 89 630,4 114 295,8 61
Негізгі капиталды сатудан түсетін түсімдер бойынша 5 458,0 4
Трансферттер түсімдері бойынша 1 292 375,8 1 209 386,4
II. Шығындар 3 178 048,4 3 118 646,0 3
III. Таза бюджеттік кредит беру 18 736,4 25 035,9
Бюджеттік кредиттер 46 201,9 45 539,5 128 990,0 138
Бюджеттік кредиттерді өтеу 27 465,5 20 503,6 113 194,1
IV. Қаржы активтерімен жасалатын операциялар бойынша сальдо 145 538,0
Қаржы активтерін сатып алу 147 083,0 147 083,1 78
Мемлекеттің қаржы активтерін сатудан түсетін түсімдер 1 500,0 591,5
V. Тапшылық -573 624,9 -510 945,9 -721 000,0 -554
VI. Бюджет тапшылығын қаржыландыру 573 624,9 510 945,9 721
ҚР республикасының бюджетінің орындалуына талдау(кесте 9).
2011 жылы Қазақстан Республикасының шоғырландырылған бюджетіне – 7 546,3
Республикалық бюджет кірістері бойынша жоспар 102,4%- ға орындалған. Кірістердің
Салықтың міндетті төлемдер мен алымдардың сегіз түрі бойынша жоспарлы
2010 жылмен салыстырғанда ірі салық төлеушілерден республикалық бюджетке түскен
2011 жылғы республикалық бюджет шығыстары 4 605,1 млрд.тг болды.
2011 жылға арналған республикалық бюджетті нақтылау кезінде бюджеттік кредит
Республикалық бюджет шығыстарының серпіні қаржы активтерін сатып алуға бағытталған
2011 жылы республикалық бюджет тапшылығы 602,4 млрд.тг мөлшерінде бекітілген.
2.3. ҚР жергілікті бюджеттердің мемлекеттік бюджеттегі алатын орны
Жергілікті бюджет — мемлекеттегі әкімшілік-аумақтық бөліктердің өз әлеуметтік-экономикалық бағдарламасын
әрбір жергілікті бюджеттен қаржыландырылатын әлеуметтік-экономикалық бағдарламаны анықтау және олар
жергілікті бюджетке толықтай түсетін салық және басқадай түсімдер түрін
кейбір салықтан түсетін түсімді жергілікті бюджетке тұрақты нормативпен төлеп
жергілікті бюджетке мақсатты жәрдем беру механизмі;
жергілікті бюджеттен мемлекеттік бюджетке қаржы алу механизмі;
жергілікті бюджетке субсидия беру механизмін әрі қарай жетілдіру, жергілікті
Жергілікті бюджеттің жергілікті әлеуметтік проблемаларды шешудегі орны ерекше. Олардан
Жергілікті бюджет (облыстық, республикалық маңызы бар қаланың, ауданның (облыстық
Жергілікті бюджеттердің құрылымы мен бөлімдері республикалық бюджеттің құрылымы мен
Жергілікті бюджеттерден берілген кредиттерді өтеуден, коммуналдық меншіктегі мемлекеттің қаржылық
Дамудың қазіргі кезеңінде Қазақстан Республикасы жергілікті бюджеттері кірістерінің негізін
Қазақстан бойынша орта есеппен жергілікті бюджеттерге түсетін түсімдердің жекелеген
Бұл аспектіде республикалық бюджет арқылы бюджеттік алынымдар мен субвенциялар
Жергілікгі бюджеттерде тиісті қаржы жылына арнаған оларды әзірлеу кезінде
Аудан деңгейінің атқарушы органдарының резерві тетенше резервті, шұғыл шығындар
Жергілікті бюджеттердің шығыстары да республикалық бюджеттің шығыстары сияқты негізінен
жалпы сипаттағы мемлекеттік қызметтер көрсету;
қорғаныс, коғамдық тәртіп және кауіпсіздік;
білім беру, денсаулық сақтау; әлеуметтік көмек және әлеуметтік қамсыздандыру;
тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы;
мәдениет спорт, туризм және ақпараттық кеңістік;
ауыл, су, орман, балық шаруашылығы және қоршаған ортаны қорғау;
өнеркәсіп және құрылыс;
көлік және байланыс;
экономикалық қызметті реттеу (кәсіпкерлік қызметті қолдау);
басқа да бағыттар: аудандар (облыстық маңызы бар калалар) бюджеттеріне
Жергілікті бюджеттерден кадрларды қайта даярлауды және мемлекеттік мекемелер қызметкерлерінің
Республикалық маңызы бар қала, астана бюджеттерінің құрамында каладағы ауданның,
каладағы ауданның, аудандық маңызы бар қаланың, кенттің, ауылдың (селоның),
азаматтық хал актілерін тіркеу жөніндегі қызметті қамтамасыз ету;
мектепке дейінгі тәрбие беру мекемелерін материалдықтехникалық қамтамасыз ету;
ерекше жағдайларда сырқаты ауыр адамдарды дәрігерлік көмек көрсететін ең
мұқтаж азаматтарға үйінде әлеуметтік көмек көрсету;
елді мекендердің санитариясын қамтамасыз ету;
жерлеу орындарын күтіп-ұстау және туысы жоқ адамдарды жерлеу;
елді мекендерді абаттандыру және көгалдандыру;
мәдениет мекемелерін материалдық-техникалық қамтамасыз ету және басқа да бағдарламалар.
Жергілікті бюджеттердің шығыстарында әлеуметтік инфрақұрылымдарды - білім беруді, денсаулық
Трансферттерде - жоғарғы бюджетке (бұл жерде республикалық бюджетке) беру
Басқа топтар бойынша шығыстардың көлемдері айтарлықтай әжептеуір: басқару (жалпы
өндірістік объектілердің болуы;
табиғи ресурстар;
әлеуметтік және тұрмыстық инфрақұрылым объектілері;
бөлініс мәртебесі;
халықтың жиілігі;
табиғат-климат жағдайлары және т.с.с.
Кесте 10 2012 жылдың 1-ші қазанға жергілікті бюджеттердің атқарылуы
Атауы кассалық атқарылуы %
I. КІРІСТЕР 2 267 614,30 100
САЛЫҚТЫҚ ТҮСІМДЕР 810 319,60 35,7
Салықтық түсімдер 810 319,60 35,7
САЛЫҚТЫҚ ЕМЕС ТҮСІМДЕР 22 402,70 1,0
Салықтық емес түсiмдер 22 402,70 1,0
НЕГІЗГІ КАПИТАЛДЫ САТУДАН ТҮСЕТІН ТҮСІМДЕР 22 497,80 1,0
Негізгі капиталды сатудан түсетін түсімдер 22 497,80 1,0
ТРАНСФЕРТТЕРДІҢ ТҮСІМДЕРІ 1 412 394,20 62,3
Трансферттердің түсімдері 1 412 394,20 62,3
II. ШЫҒЫНДАР 2 126 602,20 100
Жалпы сипаттағы мемлекеттiк қызметтер 57 109,70 2,7
Қорғаныс 11 271,50 0,5
Қоғамдық тәртіп, қауіпсіздік, құқықтық, сот, қылмыстық-атқару қызметі 76 137,10
Бiлiм беру 682 874,10 32,1
Денсаулық сақтау 307 910,20 14,5
Әлеуметтiк көмек және әлеуметтiк қамсыздандыру 78 056,60 3,7
Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық 293 902,90 13,8
Мәдениет, спорт, туризм және ақпараттық кеңістiк 110 407,90 5,2
Отын-энергетика кешенi және жер қойнауын пайдалану 76 529,70 3,6
Ауыл, су, орман, балық шаруашылығы, ерекше қорғалатын табиғи аумақтар,
Өнеркәсіп, сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі 10 229,90
Көлiк және коммуникация 177 763,40 8,4
Басқалар 45 588,20 2,1
Борышқа қызмет көрсету 1 052,60 0,0
Трансферттер 106 655,90 5,0
3 ҚР мемлекеттік бюджетті дамытудағы негізгі тенденциялары
Бюджет саясаты - заң шығарушы (өкілдікті) және атқарушы органдар
Бюджет саясаты — халықтың әл-ауқатының жақсара түсуіне қызмет етеді
Президент Нұрсұлтан Назарбаев өзінің биылғы “Қазақстан халқының әл-ауқатын арттыру
Ел экономикасының жоғары деңгейде дамуына, халықтың әлеуметтік жағдайының жақсаруына,
Жаңа Бюджет кодексінің негізгі мақсаты – мемлекеттік жоспарлаудың жаңа
Сонымен, Қазақстанның үш жылдық бюджетке көшу себебі неде, енді
Жоғарыда айтқанымыздай, үш жылдық бюджет орта мерзімдік жоспарлауға жатады.
Үш жылдық бюджеттегі басты мәселелердің бірі деп бюджеттік бағдарламалар
Әлеуметтік-экономикалық басымдықтарға сәйкес үш жылдық бюджеттің шығындары төмендегі бағдарлар
әлеуметтік сала мен адам капиталын инвестицияландыруды дамытуға;
елдің индустриялық-инновациялық дамуын қамтамасыз ететін серпінді жобаларға;
елді азық-түлікпен қамтамасыз ету қауіпсіздігін сақтау үшін ауыл шаруашылығы
стратегиялық инфрақұрылымды дамытуға, соның ішінде мемлекеттік органдар дамуының стратегиялық
Халықтың денсаулығын және жалпы орта білім беру ісін қолдауды
Жергілікті бюджеттерге тұрмысы төмен отбасылардың 18 жасқа дейінгі балаларына
Мәдениет пен ақпараттық кеңістік саласында да үш жылдық бюджетте
Жалпы айтқанда, үш жылдық бюджет шығындарының негізгі сипаттары осындай.
Президент Жолдауын іске асыруға бөлінген бюджет қаражатын нысаналы және
Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі еліміздің экономикалық өсуіне жәрдем беру
Бюджеттің толық және уақтылы орындалуын қамтамасыз ету мақсатында Қаржы
Қаржы министрлігінің Қаржылық бақылау комитеті орталық атқару органының құзыреті
Президенттің Жолдауын іске асыру бойынша Жалпыұлттық жоспарға сәйкес осындай
«Жұмыспен қамту-2020» бағдарламасы бойынша ағымдағы жылы бірқатар мемлекеттік органдар
Атап айтқанда, Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі бойынша,
Жалпы, қаржылық бұрмалаулар нысаналы трансферттерді пайдаланудың тікелей және соңғы
2011 жылы оқытудан өткен адамның жалпы санынан 31 491
Білім және ғылым министрлігі бойынша жүргізілген бақылау барысында жергілікті
Бұдан басқа, жабдықты алуға бөлінген қаржыны тиімсіз пайдалану, әлеуметтік
Құрылыс және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық істері агенттігі бойынша бақылаумен
Индустрия және жаңа технологиялар министрлігінің Геология және жер қойнауын
Іздеу-барлау жұмыстарын орындамау салдарынан тиісті өзара әрекет етуді ұйымдастыру
Соның салдарынан, бақылау кезінде 341 ауылдық елді мекенді жер
Ауылдық елді мекен жерлерін Индустрия және жаңа технологиялар министрлігінің
Жіберілген ұсыныстардың негізінде анықталған бұрмалаушылықтарды жою, лауазымды адамдарды тәртіптік
Бюджет қаржысын пайдаланудың нәтижелілігі мен тиімділігін қамтамасыз ету, оларды
Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің бюджеті туралы жалпы ақпарат
Қазақстан Республикасы Әділет министрлігі өз құзыреті шегінде мемлекеттің қызметін
Министрліктің мемлекеттік мекеменің ұйымдастырушылық-құқықтық нысанындағы заңды тұлға болып табылады,
Министрліктің қызметін қаржыландыруы республикалық бюджеттен жүзеге асырылады.
Қазақстан Республикасы Әділет министрлігі – бюджеттік бағдарламалардың әкімшісі және
Бюджеттік бағдарламасының нәтиже көрсеткіштері және бюджет шығыстарын қаржыландыру көлемі
Бюджеттік бағдарламаларды Әділет министрлігі әзірлейді және олар мемлекеттік органның
Бюджеттік бағдарламалар өзінің мазмұны бойынша мемлекеттік функциялармен, өкілеттіктермен және
Бюджеттік бағдарламада оны іске асыруды бағалау үшін тікелей және
Сапа көрсеткіштері көрсетілетін мемлекеттік қызметтердің оны алушылардың талабына және
Тиімділік көрсеткіштері бюджет қаражатының бекітілген көлемін пайдалана отырып, ең
«2012-2014 жылдарға арналған республикалық бюджет туралы» Қазақстан Республикасының 2011
Қорытынды
Курстық жұмысымды қорыта айтқанда, мемлекеттік бюджет еліміздің басты звеносы
Бюджеттің пайда болуы мемлекеттің дамуы мен оның қаржы рессурстарына
Бюджеттің толық және уақытылы орындалуына Қаржы министірлігі жауапты болса.
Қоғамдық ұдайы өндірісте мемлекеттік бюджеттің рөлі ең алдымен мемлекеттік
Қазақстан Республикасының бюджет жүйесі бюджет құрылымының унитарлық типімен анықталады,
Курстық жұмысымның екінші бөлімінде республикалық бюджеттің орындалу жағдайын талдау
Ал жергілікті бюджетті жергілікті маслихаттар бекітеді. Жергілікті бюджет шоғырланған
Мемлекеттік бюджеттің экономикалық мәні және рөлі бойынша бюджеттің теориялық
Қолданылған әдебиеттер
1. Орысша-қазакша заңдык түсіндірме сөздік-анық тамалық. - Алматы: Жеті
2. Құлпыбаев С., Ынтыкбаева С.Ж., Мельников В.Д. Қаржы: Оқулық
3. Құлпыбаев С., Ынтыкбаева С.Ж., Мельников В.Д. Қаржы: Оқулық
4. 1. Қазақ энциклопедиясы,3 том. 2. Қаржы-экономика сөздігі. -
5. 1. Қазақ энциклопедиясы,3 том. 2. Қаржы-экономика сөздігі.
6. 1. Нәдіров М. Н., Қалыбекова Д. Б.
7. 1. Доғалова Халықаралық экономика. Алматы, 2002 ж.
8. Қаржы-экономика сөздігі. - Алматы: ҚР Білім жэне
9. http://www.egemen.kz
2
НЕГІЗГІ ҚАРЖЫ ЖОСПАРЫ
ҚОНДЫРМА БӨЛІМІ
(СУБЪЕКТИВТІК ЖАҒЫ)
МЕМЛЕКЕТ ЗАҢЫ
ӘЛЕУМЕТТІК – ЭКОНОМИКАЛЫҚ ДАМУДЫ БАСҚАРУ МЕХАНИЗМІ
БАЗИС БӨЛІГІ
(ОБЪЕКТИВТІК ЖАҒЫ)
МЕМЛЕКЕТТІК БЮДЖЕТ
МЕМЛЕКЕТТІҢ ОРТАЛЫҚТАНДЫРЫЛҒАН АҚША ҚОРЫ
РЕСУРСТАР
ЭКОНОМИКАЛЫҚ КАТЕГОРИЯ
ҚАТЫНАСТАР
Ресей Федерациясының қаржы жүйесі
Жалпы мемлекеттік қаржы
Шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржылары
Мемлекеттік бюджет
Бюджеттен тыс қорлар
Мемлекеттік несие
Сақтандыру қорлары
Мемлекеттік бюджет
Мемлекеттік
Муниципалдық
Дербестік
Арендалық (жалдық)
Қоғамдық
Қазақстан Республикасының бюджет жүйесі
Мемлекеттік (төтенше мемлекеттік) бюджет
Ұлттық қор
Республикалық бюджет
Жергілікті бюджет
Облыстық бюджет
Республикалық маңызы бар қала бюджеті
Астана бюджеті
Республиклық маңызы бар қала ауданының бюджеті
Астана ауданының бюджеті
Ауылдық округтер мен кенттердің бюджеті
Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджеті
224,2
104,0
0,0
50,0
100,0
150,0
200,0
250,0
2012.01.01 жағдайында
2012.01.07 жағдайында
млрд. теңге
2012 жылдың бірінші жарты жылдығында салықтар және басқа
міндетті төлемдер бойынша берешек
Сурет 8
2012 жылдың бірінші жарты жылдығында республикалық
бюджеттің шығыстар құрылымының орындалуы туралы
Сурет 9
Денсаулық сақтау
9,4%
Мәдениет,спорт,туризм
Және
және ақпараттық
кеңістік
2,0%
Қоғамдық тәртіп,
қауіпсіздік, қылмыстық
орындау қызметі
7,9 %
Кәсіпорын,
архитектура,
0,2 %
Басқа
2,4%
Жылу-
энергетикалық
комплекс және
табиғи байлықты
пайдалану
1,7 %
Тұрғын-үй құрылыс
шаруашылығы
3,4%
Әлеуметтік көмек
және әлеуметтік
қамсыздандыру
23,6 %
Білім беру
8,0%
Ауыл шаруашылық,
су, орман, балық
шаруашылығы, жер
қатынастары
3,4 %
Көлік және
коммуникация
4,7%
Берешекті өтеу
2,6%
Трансферттер
20,0%
Жалпы сипаттағы
мемлекеттік қызмет
4,6%
Қорғаныс
6,0%
Қалпына келтірілуі және қайтарылуы тиістен
15 464,3 млн. теңге
Қалпына
келтірілмегені және
қайтарылмағаны
4896,9 млн.теңге
немесе 31,7 %
Қалпына
келтірілгені және
бюджетке
қайтарылғаны
10 567,4 млн.теңге
немесе 68,3%
Сурет
10
2012
жылдың
бірінші
жарты
жылдығындағы
бақылау
іс
-
шаралардың
қорытындылары
бойынша
қабылданған
шаралар
Мемлекеттік бюджеттің экономикалық мәні мен ролі туралы
Бюджет жүйесі туралы
Мемлекеттік бюджет жүйесі және бюджет құрылысы
Бюджет баланысы. Бюджет тапшылығы
Бюджет жүйесі және бюджет құрылысы
Мемлекеттік бюджеттің кірістері мен шығыстарының құрамы мен құрылымы
Бюджет жүйесі және бюджет құрылымы
Мемлекеттік бюджет жүйесі және оның теориялық негіздері
Мемлекеттік бюджетті жоспарлау мен болжаудың теориялық және методологиялық негіздері туралы
Республикалық және жергілікті бюджеттердің жобаларын қарау және бекіту рәсімі