Кедендік баж
МАЗМҰНЫ
беттер
КІРІСПЕ……………………………………………………………………………..3
1 МЕМЛЕКЕТТІҢ СЫРТҚЫ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ҚЫЗМЕТІН ҚАЛЫПТАСТЫРУ МЕН РЕТТЕУДІҢ
Сыртқы экономикалық қызмет және сыртқы сауда түсінігі..................5
Халықаралық валюта-қаржы және несие қатынастары жүйесіндегі
Қазақстанның орны.........................................................................................12
Мемлекеттің сыртқы-экономикалық қызметін реттеу..........................23
2 ҚАЗАҚСТАННЫҢ СЫРТҚЫ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ҚЫЗМЕТІНІҢ ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙЫН ТАЛДАУ……………………………………………….35
2.1. ҚР-ның сыртқы экономикалық қызметінің қазіргі жағдайы................35
2.2. Халықаралық экономикалық ұйымдар және олардың Қазақстандағы қызметі..............................................................................................................46
2.3. Кедендік одақ және оның Қазақстан экономикасының дамуына ықпалы..............................................................................................................55
3 МЕМЛЕКЕТТІҢ СЫРТҚЫ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ҚЫЗМЕТІН ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ.......................................................................................65
3.1. Қазақстан Республикасындағы сыртқы экономикалық саясаттың
3.2. Қазақстан Республикасындағы сыртқы экономикалық саясаттың даму жолдары мен
Қорытынды..............................................................................................................78
Қолданылған әдебиеттер тізімі.............................................................................81
КІРІСПЕ
Дипломдық жұмыс тақырыбының өзектілігі. Қай елдің болмасын экономикасының дамуын
Жаһандану жағдайында әлемдік экономиканың үрдістерінен сыртта қалу елдің экономикалық
Сыртқы экономикалық қатынастарды ырықтандыру, ең алдымен елдің сыртқы саудасында
Қазақстан Республикасы сыртқы сауда саясатын жүзеге асыруда мемлекеттің орнына
Біріншіден халықаралық сауда қатынастарында әрбір ел өз мүдделерін жүзеге
ХХ ғасырдың 90 жылдары әлемдік сахнада болған үлкен өзгеріске
Сонымен қатар, Қазақстан өзінің транспорттық жүйесін, яғни теңіз, өзен,
Сыртқы сауда операцияларын кеден тарифтік реттеу әлемдік экономикада маңызды
Қазақстанның сыртқы сауданы реттеуде әлемдік тәжірибемен танысуы, одан сабақ
Ал, қазір Қазақстанның егеменді ел ретінде қалыптасуы барысында халықаралық
Дипломдық жұмыстың мақсаты. Мемлекеттің сыртқы экономикалық қызметі және оны
Міндеттері:
Сыртқы экономикалық қызметтің қалыптасуы мен реттеудің ғылыми-теориялық негіздерін
Қазіргі кездегі ҚР-ның сыртқы экономикалық қызметінің дамуына талдау жүргізу.
Зерттеу нәтижесінде аталған үрдісте қалыптасқан теоремаларды анықтау.
Сыртқы экономикалық қызметті жетілдіру жолдарын анықтау.
Дипломдық жұмыстың зерттеу нысаны. Қазақстан республикасының сыртқы экономикалық қызметін
Дипломдық жұмыстың пәні. Сыртқы экономикалық қызметті жүзеге асырудағы экономикалық
Ғылыми жаңалығы. Дипломдық жұмысты орындау нәтижесінде сыртқы экономикалық қызметті
Диплом жұмысының құрылымы: кіріспеден, үш бөлім, қорытынды және пайдаланған
1 МЕМЛЕКЕТТІҢ СЫРТҚЫ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ҚЫЗМЕТІН ҚАЛЫПТАСТЫРУ МЕН РЕТТЕУДІҢ
Сыртқы экономикалық қызметі және сыртқы сауда түсінігі
Мемлекеттер өзара неге сауда жүргізеді? Осыған деген талпыныс жауапты
Австралияда ауылшаруашылық өнімдерін өндіруге жақсы жағдай қалыптасқан. Оның ішінде
Бразилияда табиғи-климаттық жағдайдың өзі кофе өндіруге бейімделген. Ал АҚШ,
Халықаралық өзара сауда кейбір елдердің белгілі өнімді өндіруге мамандануын
Қазақстан Республикасында дұрыс қалыптасқан табиғи-климаттық жағдай ТМД елдеріне астық,
Бүгінгі жағдайда барлық елдердің экономикасы халықаралық саудамен байланысты. Тіпті
Бір сөзбен айтсақ, сыртқы сауда — екі жақты қозғалысы
Сыртқы сауда - тауарды әкелуден (импорт) және шығарудан (экспорт)
Қазақстанның сыртқы сауда айналымы (экспорт пен импорттың қосындысы) және
Кесте1- Сыртқы сауда айналымы
Сыртқы сауда айналымы 2003 2005 2008
Экспорт 3277,0 4974,4 5338,9
Импорт 3685,8 3781,0 4241,7
Сальдо (актив +, пассив -) -408,8 + 1193,4 +
Ескертпе: [4] мәлімет көзі негізінде құрастырылған
Қазақстаннын сыртқы сауда динамикасының күрт өзгеруіне мұнай өнімдері, қара
Сауда балансы пассивті болғанда мемлекет айырманы алтынмен жабуы керек
Сауда кедергілерінің ауқымы көп және бүған мыналар енеді: сырттан
Халықаралық нарық қазіргі жағдайда үш негізгі бағытты құрайды:
— тауар мен қызмет көрсету (ақпарат нарығын қосқанда);
— жұмыс күші;
— қарыз капиталы.
Халықаралық нарықта тауарлар интернационалдық құнның негізімен байланысып, ал орташа
Халықаралық жұмысшы күші нарығы жұмыс күшінің сырттан келуімен (эмиграция)
Миграция — бір елден екінші елге жұмыс күші ауысуының
Қазіргі жағдайда жүмыс күші миграциясының жаңа бағыты пайда болды.
Сыртқы сауда айналымы – сыртқы сауда дамуының жинақталған көрсеткіші,
Жалпы сауда саясаты бұл – ұлттық өнеркәсіпті шетелдік бәсекелестерден
Сыртқы экономикалық қызмет – сыртқы экономиканың байланыстарды реттеу тәртібін
Сыртқы экономиканың негізін құраушыларға жататындар:
- сыртқы сауда саясаты (құрамына экспорттық және импорттық саясат
- шетел инвесторларын тарту және шетелдегі ұлттық капитал салымдарын
- Валюталық саясат.
Сонымен бірге, сытқы экономикалық саясат жекелеген мемлекеттермен,
аймақтармен сыртқы экономикалық операцияларды жүргізудің географиялық теңестірілуі міндеттерін де
Сыртқы экономикалық саясат – сыртқы экономикалық қасиетті де (СЭҚ)
- тауарлар мен қызметтердің халықаралық сауда саттығы.
- Материалдық, ақша, еңбек және интеллектуалдық ресурстардың
Сыртқы экономиканың құраушыларының бірі болып сыртқы сауда саясаты табылады.
саудалық эмбарго;
кедендік одақтар және еркін сауда аймағы;
валюталық қатынастар саласын: валюталарды сатып алу – сату операциялары,
Төлемдік қатынастар мен несиелік саясат сферасында займдар (қарыз) экспорттық
Қазақстан Республикасының қазіргі кездегі дамуы өзара бағыныштылық және өзара
Қазіргі кезде жалпы экономикалық бірігудің әртүрлі жолдары бар екені
Мемлекеттік жоғарғы билік органдарының кеден саясаты мен сыртқы экономикалық
Сыртқы саудадағы кеден статистикасы ережелерін жүйелеу мақсатында Қазақстан Үкіметімен
Сыртқы экономикалық қызмет деп сыртқы экономикалық байланыстың белгілі бір
Сыртқы экономикалық қызметтің әрбірі белгілі бір түрде іске асырылады.
- экспорт;
- импорт;
- тауарлар мен қызметтің кері экспорты мен кері импорты.
Сыртқы экономикалық қызмет барлық елдерде бірнеше функциялар атқарады:
- ұлттық және әлемдік экономикалық дамудың деңгейін теңестіруге әсер
- ұлттық және әлемдік өндіріс шығындарын салыстыруға мүмкіндік береді;
- халықаралық еңбек бөлінісінің артықшылықтарын іске асырады және соның
Бұл функциялар ҚР-ң сыртқы экономикалық қызметіне де тән. Сонымен
Сыртқы экономикалық қызмет елдің экономикасының дамуына мына жолдар арқылы
-экспорттан валюталық түсім алу жолымен;
-инвестициялық ынтымақтастықты дамыту жолымен шетел инвестициясын тартуға жағдай жасайды;
- осы заманғы техника мен технологияны импорттау жолымен өндірістің
-ұзақ мерзімді өндірістік ынтымақтастық және шетелдік әріптестермен бәсекеге қабілетті
Бұндай импортты мемлекет тарапынан қолдау күшейіп келеді. Сыртқы экономикалық
Сыртқы экономикалық қызмет субъектісі- ол шетел инвесторы. Шетел инвесторы-
шетел заңды тұлғалары;
шетел азаматтары, азаматтығы жоқ адамдар, шекарадан тыс жерлерде тұрғылықты
шетел мемлекеттері;
халықаралық ұйымдар;
заңды тұлғаларға қатысты шешім қабылдауын анықтайтын ҚР заңды тұлғалары.
Шетел инвестициялары - Қазақстан Республикасының заңды тұлғаларының жарғылық капиталына
Шетел инвестициялары кез келген, ҚР заңнамасына қайшы келмейтін, объектілері
Инвестор:
а) өзінің қызметінен түскен, барлық салықтар мен басқа да
б) ҚР аумағындағы банктерде есеп айырысу шоттарын ұлттық немесе
Инвесторларға заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу, олардың жарғысы, берілген лицензиялары
Инвестордың құқығы Қазақстан Республикасының Конституциясымен, ҚР "Шетел инвестициялары туралы"
Кесте 2- Салықтық жеңілдіктер
Экономиканың маңызды секторлары
Салықтық жеңілдіктерді алуға қажетті инвестициялардың минималды сомасы ( млн.
Салықтық жеңілдіктердің мерзімі
Табыс салығының уақыты
(жыл)
Мүлік салығының уақыты (жыл)
Жер салығының уақыты (жыл)
Өндірістік инфрақұрылым 10- ға дейін 4 5 4
10-нан жоғары 5 5 5
Өңдеуші өнеркәсіп
1-ге дейін 2 3 3
1 – 5 дейін 3 4 4
5- тен жоғары 5 5 5
Астана қаласының объектілері 10- ға дейін 3 4 4
10- нан жоғары 5 5 5
Тұрғын-үй, туризм мен әлеуметтік сфера объектілері 4- ке дейін
4 – 10 дейін 4 4 4
10-нан жоғары 5 5 5
Ауыл шаруашылығы 1-ге дейін 3 4 5
1-ден жоғары 5 5 5 Ескертпе: [6] мәлімет
Шетел инвесторларының ҚР-ң заңды тұлғалар қызметіне қатысуы шетелдің қатысуымен
Шетелдің қатысуымен құрылған кәсіпорындар ҚР заңнамасына қайшы келмейтін
Халықаралық валюта-қаржы және несие қатынастары
Қазақ елі тәуелсіздігін жариялап, Қазақстан Республикасы мәртебесін алғанына бас-аяғы
Ал осы тұжырымды пысықтау үшін егемен еліміздің Президенті Нұрсұлтан
Мұның барлығын тізіп баяндауымыздың негізгі түйіні – сол жылдары
Әлемнің қандай елі үшін де халықаралық қатынастары мен мемлекеттік
1991 жылдың желтоқсанында сайланған Президент келесі күні шетелдік және
Ал тәуелсіз Қазақстанның сыртқы саясатындағы тұңғыш шара 1991 жылдың
Сыртқы саясат стратегиясын қалыптастырудың алғашқы шараларында еліміздің БҰҰ-мен және
Жаңа тұрпаттағы мемлекеттің сыртқы саясатының алғашқы қадамдары бұрынғы КСРО
Қазақстан Достастық құрамындағы мемлекеттермен қатынастарын бастапқы кезден әлем тәжірибесінде
Халықаралық саясат бір сәттік іс еместігіне әлемнің талай тарландарының
Түйіп айтқанда, еліміздің экономикалық-әлеуметтік дамуының сан тарау жолдарын тиімділік
Әлемдік экономика немесе дүниежүзілік шаруашылық дегеніміз – ұлттық шаруашылықтың
Халықаралық экономикалық байланыстарды зерттеу жұмысымен А. Смит, Д. Рикардо,
Дүниежүзілік шаруашылықты өзара байланысты екі жүйеден - ұлттық шаруашылықтың
Дүниежүзілік шаруашылық дегенде, тек бір ғана қарапайым байланысты ғана
Қазіргі жағдайда кез–келген мемлекеттің экономикасының дамуы дүниежүзілік шаруашылық байланыс
Бүгінгі таңда аталған мәселелер уақыт ағымынан кейін артта қалып
ХХ ғасырдың соңында әлемдік экономиканың негізгі бағыты оның ғаламдық
Ұлттық экономиканың дүниежүзілік шаруашылықпен қосылуының өзіндік ерекшеліктері бар. Кез
Қазіргі кезде кез келген мемлекеттің сыртқы зкономикалық байланысы, оның
Дегенмен, өндірістің классикалық капиталистік әдісі өзінің даму заңдылықтарында ұлттық
Әрине, дүниедүзілік шаруашылықтың бұл екі түрі күрделі байланыста дамыды.
Бұл заңдар ұлттық шаруашылықты дүниежүзілік шаруашылыққа, ХЭБ –ге кіруге
Әрине, әр ұлттық шаруашылық өзіне табыс әкелетін айырбас түріне
Экономикалық байланыстардың даму қарқынының күшеюі: саяси, мәдени, әскери, экономикалық
ТМД елдердің әлемдік нарықа шығуы, сондай-ақ шетелдік копорациялардың жаңадан
Әлемдік шаруашылық және оның бір бөлігі болып саналатын ХЭК
Қазақстанның дүние жүзілік шаруашылыққа интеграциялануға ұмтылысы оның халықаралық валюта-қаржы
Қазақстанда қазірдің өзінде теңгенің ел ішінде еркін ауысуына (внутренняя
90-жылдардың ортасына қарай теңгенің ішкі ауысуының тұрақсыздығы экономиканың, сонымен
Қазақстанның дүниежүзілік шаруашылыққа интеграциялануға ұмтылыстары қарыз капиталының дүниежүзілік рыногына
Қазақстанның валюта саясатының маңызды бағыттарының бipi ТМД елдермен экономикалық
Қазақстанның Халықаралық валюта Қоры (МВФ) сияқты халықаралық қаржы
1997 жылдан бастап Қазақстан үкіметі өз жұмысының басты бағыттарының
Шетелдік инвестициялар рыногындағы ахуал оларға деген Шығыс Еуропа және
Қазақстанға шетелдік инвестицияларды тарту бағдарламасын әзірлеу қажет, ол мынадай
1. Біздің елімізге шетелдік бизнесмендердің келуіне байланысты барлық
2. Инвестицияларға немесе кредиттерге салық үзілістердің жеңілдікті ставкаларды, салық
Импортты алмастыру және бәрінен бұрын халық тұтынатын тауарларды, тағам
Ақыр соңында, аймақтық басымдықтарды әрі ең алдымен халықты жұмыспен
3. Жер мен жылжымайтын мүлікке берілетін құқық түріндегі гранттар,
4. Үкіметтің капиталды сыртқа шығаруға, әр түрлі қызметтер мен
5. Үйлестірілген және оралымды жұмыс жүргізу үшін тікелей шетелдік
Шетелдік инвестицияларды тарту бағдарламасымен қазірдің өзінде мамандар жұмыс icтeп
Дүниежүзілік шаруашылық бір-бірімен тауарларлы - ақша қатынастарымен байланысқан егеменді
Дүниежүзілік шаруашылықтың даму ерекшеліктерінің бірі тұйықталған ұлттық шаруашылықтың жүргізу
Дүниежүзілік шаруашылықтың болашағына және оның дамуына әсер ететін себептер:
ғылыми-техникалық прогрестің жылдамдадауы, жаңа технологияның тарауы;
қоршаған ортаның проблемаларындағы ғаламдық өзгерістер;
халықаралық өсу мен қоныстаудың қозғалысы;
бай және кедей елдердің арасындағы алшақтықтың өсуі.
Халықаралық сауда - әртүрлі мемлекеттердің ұлттық шаруашылықт-арының арасында жүретін
Әлеуметтік жағрапиялық факторлар – жағрапиялық орналасу, халықтың құрылымы саны,
Табиғи экономикалық факторлар – табиғи климаттық жағдайлар, жер шаруашылығы
Техникалық экономикалық факторлар – жеке елдердің экономикалық және ғылыми
Ғылыми техникалық процесс. Халықаралық еңбек бөлінісі өнімдердің тұрақты түрде
Халықаралық сауданың тиімділігін бағалау мынадай теориялар арқылы жүргізледі:
Абсолюттік артықшылық теориясы – басқа мемлекетпен салыстырғанда климаттық, жағрапиялық,
Салыстыру артықшылық теориясы (Д.Рикардо ХІХ ғ.)- мамандандырылған өндіріс пен
Мемлекеттің сыртқы сауда саясаты екі типте жүргізіледі.
Протекционизм - жергілікті тауар өндірушілерді шетелдік бәсекелестерден қорғау саясаты.
- Кеден, баж салығы немесе тарифтік
- Тарифтік емес кедергілер (импортқа тыйым салу
- Экспортты қолдау. Артықшылықтары: Төлем балансын теңдестіреді, демпингтен қор-ғайды.
2. Фритредерство немесе еркін сауда саясаты, яғни ішкі нарықта
Мемлекеттің сыртқы экономикалық байланыстарын сипаттауға төлем балансы қолданылады. Төлем
белгілі бір елдің басқа елдер арасындағы тауарлық, қызметтік, табыстық
меншіктегі өзгерістер және сол елдің қаржылық талаптар мен міндеттемелеріндегі
бір жақты аудармалар.
- Төлем балансына сыртқы саудадан, тасымал құралдары төлемінен, шетелге
Халықаралық несие – бұл қайтарымдылық, жеделдік, процент төлеу шарты
1.Өзінің мақсатты пайдаланылуына байланысты халықаралық несие байланысқан және қаржылық
- байланысқан несие несиелік келісімде бекітілген қатаң түрдегі мақсатты
- қаржылық несиелер қарыз алушының кез келген мақсатына сәйкес
2.Ұсынылу формасы бойынша тауарлық және валюталық деп бөлінеді.
3.Берілу мерземі бойынша қысқамерзімді, орта мерзімді, ұзақ мерзімді, онкольдік
4.Несие берушінің кім екендігіне байланысты жекеше, үкіметтік, халықаралық ұйымдар
5.Валюталық несиелер берілу валюта бойынша бөлінеді.
Валюталық курс – бір елдің ақша бірлігінің басқа елдердің
Алтын стандарты негізінде 1879-1934 жылға дейін: ақша бірлігінде алтын
Бреттон Вуд жүйесі 1944-1971 ж. ақша айналымына алтын девиза
1971 жылдан бастап дүниежүзілік ақша міндетін алтын емес, ұлттық
Валюталық курсты реттеу үшін 4 негізгі тәсіл қолданылады:
Валюталық интервенция валюталық нарыққа мемлекеттің араласуы. Валюталық сұраныспен ұсынысты
Валюталық бақылау жүргізу, яғни егер елде шетелдік валютаның көлемі
Сыртқы сауданы бақылау арқылы валюталық сұраныс пен ұсынысқа жанама
Ішкі макроэкономикалық реттеудің әртүрлі шаралары бойынша валютаның айырбас пропорциясына
Кесте3- Мемлекеттің сыртқы сауда саясаты
Протекционизм Фритредерство
Мағынасы Шетел өнімдерін ішкі нарыққа кіргізуді ұлттық өндірісті қорғау
Артықшылықтары Төлем балансын теңдес-тіреді, демпингтен қорғайды. Жаңа салаларды қорғайды,
Кемшіліктері Өндіріс тиімділігі төмендейді, бағалар өседі, тауарды таңдау мүмкіндігі
Ескертпе: [9] мәлімет көзі негізінде құрастырылған
Соңғы уақытта әлемдік шаруашылықта күрделі өзгерістер байқалады. Олардың ішінде
Еркін экономикалық зона (ЕЭЗ) - кейбір аймақтағы аудандарға экономикалық-әлеуметтік
ЕЭЗ-ның негізгі мақсаттары: Осы аймақты дамыту; Әлемдік тәжірибе алу;
Мақсаттың нақты түріне байланысты ЕЭЗ-ның әртүрлі түрлері болуы мүмкін:
- еркін кедендік зона;
- еркін сауда зонасы; өндіріс экспорты зонасы;
- ғылыми-техникалық зона (технопарк, технополис т.б.);
- ашық аудандар мен қалалар.
Ғаламдық проблемалар дегеніміз - жер шарындағы көкейкесті мәселелер ауқымын
1.3. Мемлекеттің сыртқы-экономикалық қызметін реттеу
Халықаралық экономикалық қатынастың дәстүрлі және ең кең дамыған нысанына
Американ ғалымы Дис Сакстың пікірнше: «Қандай бір ел болмасын,
Халықаралық сауда – еңбек бөлінісі негізіңде әр түрлі елдердің
Сыртқы саудада «фритретерствоны» (еркін сауда) немесе «протекционизмді» өз тауар
Соңғы онжылдықтарға сыртқы сауда динамикасының әркелкілігі біліне бастады. Бұл
Мамандардын болжауы бойынша ХХІ ғ. алғашқы жылдарында бәсекеге ең
Дамушы елдердің өз экспортын диверцификациялауға (шаруашылық қызметіне жаңа өріс
Өнеркәсібі дамыған елдер арасындағы халықаралық еңбек бөлінісінің тереңдеуі, олардың
Қазіргі уақытта негізгі тауар тасқыны «үлкен үштік»: АҚШ –
Ұлттық экономика дамуының, оны реформалаудың кезек күттірмес мәселелері Қазақстанның
Мемлекеттің кезеңдікке қарсы немесе шаруашылық жағдаятын реттеу саясатынын мәні
Мемлекет экономиканы ұйымдастыруымен айналысуы қажет, бірақ сонымен бірге кәсіпкерге
Мемлекеттік кәсіпкерлік кейде шаруашылық жүргізу жеке фирманың табиғатына қарама-қайшы
Қазақстанның экономикалық мүлделерінің күрделілігі және көптүрлілігі дүниежүзілік қоғамдастықтың даму
Елдің экспортқа бейімділігі салыстырмалы артықшылықтары бар өндірістер мен құрылымдарды
Қазақстан мен дамушы елдер экономикаларының бірін-бірі толықтыру мүмкіндіктері жеткілікті.
Мамандардың айтуынша дамушы елдердің рыногы Қазақстан экономикасына қажетті құрылымдық
Қазақстан экспортын дамыту жөнінде сөз болғанда, ең алдымен елдің
Импорттық саясатта мемлекеттің өмір сүруіне қажет өнімдерден өзгелеріне икемді
Әрине, рыноктық экономиканың заңдылықтарынан жасырынып, бұғып қалу ешкімнің қолынан
Дамушы елдермен экономикалық қатынастарды қалыптастырып, жандандыруды ол елдерден халық
90-жылдардың тәжірибесі көрсеткендей, дамушы елдерден, әсіресе “жаңа индустриалды елдермен"
Дамушы елдермен экономикалық қатынастарды кеңейтуде екі жақты және көп
Дамушы елдермен экономикалық байланыстарды нығайту үшін жүйелі әрі ғылыми
Қазақстанның Елбасы Н.Ә. Назарбаев ұсынған ЕАО жобасы ТМД-ның басым
Қазақстан Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев 1993 жылы Біріккен Ұлттар Ұйымының
Еуразиялық Одақ - бұл кеңес дәуірінен кейінгі кеңістікте
тұрақтылыкты және міндеткерлікті, әлеуметтік-экономикалық жақсартуларды нығайту мақсатына бағытталған интеграцияның
Тәуелсіздік Мемлекеттер Достастығы саяси, әлеуметтік-экономикалық мақсаттарды шешу барысында ғана
Қазақстан да дәл Ресей секілді Еуразияның орталығы, ендеше, ол
Н.Ә.Назарбаевтың “Қазақстан-2030” кітабында, сыртқы сауда қызметі төлем және сауда
Үкімет импортты ауыстыратын бағдарламаны өңдеп, өткізуге таратады, оған тез
Сыртқы экономикалық статистикаға қатысты қызмет көрсетулер бойынша тексеру формалары
Сыртқы сауда саясатының стартегиялық курсы Кедендік одақтың елдерімен бірге
ТМД елдерімен экономикалық саясат еркін сауда негізінде құрылатын болады.
Қазақстандық тауарлардың алдыңғы қатардағы әлемдік тауарлар нарығына жеткізілуіне квоталарды
Сырқы саудаға сыртқы саудалық айналым; тауарлар экспорты; тауарлар импорты;
Бүгінде Қазақстан Республикасы 100 астам елдермен сауда - экономикалық
Мемлекет өз экономикасына қолайлы жағдай туғызу үшін осы екі
Былтыр болған девальвацияны (Девальвация – ұлттық валютаның шетел валютасына
Ал нанды алсақ, бұның бағасы бір қалыпта тұр, себебі
Мемлекет девальвацияны сыртқы сауданы реттейтін протекционистік құрал ретінде қолданды,
Былтыр мемлекеттің қаулысымен сыртқы саудамызда тағы бір таң қаларлық
Айта кететін жайт, Ресей өзінің территориясына 7 жылдан асқан
Қазақстанның егемен ел ретінде Біріккен Ұлттар Ұйымына және басқа
Қазақстан экономикасының бүгінгі жағдайын талдап қарасақ, онда біз мынадай
1. Теңгенің тұрақтылығының нығаюы. Егер 2006 жылы теңге
2. Инфляция деңгейінің төмендеуіне байланысты Ұлттық банктің қайта
3. Өндірістің құлдырауы тежеліп, макроэкономикалық ахуал барынша тұрақтанып, келешегіне
4. Экспорт өнімдері тұрақты түрде ұлғаюда, егер 2006 жылы
Қазіргі кезде Қазақстанда қолданылып отырған сыртқы сауда режимі, баға
Солардың ішінде:
облыстардың лицензиялар беру құқығын жойып, сыртқы экономикалық байланыстар министрлігінен
арлық лицензиялар мен квоталарды (үлестерді) аукциондарда сатуды заңдастыру керек.
Экспорттық салалар мен өндірістің дамуын жетілдіре беру мен ынталандыру
Қазақстанның сыртқы экономикалық байланыстар саласындағы орнын тұрақтандырып, рөлін мейлінше
Экспорт мүмкіндіктерін ұлғайта беру үшін интенсивті ауыл шаруашылығын, жеңіл
Аталған салалар мен өндірістерді шұғыл дамыту мемлекеттің экспорттық потенциалын
Қазақстанның халықаралық саудадағы рөлін күшейту үшін оған тән ерекшеліктерді
Қазақстанды дамыған елдер қатарына қосатын факторларға халқының жаппай сауаттылығы,
Экономикасының шикізаттық бағыты, шетел инвестициялары мен жаңа технологияларға деген
2007 жылдың басында Мәскеуде Интеграциялык комитетте Беларусьтің, Қазақстанның, Қырғызстанның
2006 жылы Беларусь, Қазақстан, Қырғызстан және Ресей үкіметтері делегацияларының
“Төрттік" елдердің БСҰ-ға қосылу туралы қужаттарды дербес жасайтыны және
Қазақстан дербес сыртқы экономикалық саясатты жасау мәселесінде халықаралық саудада
Ұлттық экономика дамуының, оны реформалаудың кезек күттірмес мәселелері Қазақстанның
Дамушы елдермен экономикалық байланыстарды нығайту үшін жүйелі әрі ғылыми
Дамушы елдердің жалпы көрсеткіштерінің сыртында жекелеген мемлекеттердің экспорттык, мүмкіндіктері
Дүниежүзілік экономикадағы дамушы елдердің жалпы сипаттамасына қарасақ, онда ең
Мұндай қорытындыға сауда және даму жөніндегі Біріккен Ұлттар Ұйымы
Дүниежүзілік саудадағы шикізат пен азық-түлік үлесінің азаюы оларды өндіруге
Халықаралық сауданың даму тенденциясы соңғы онжылдықта әртүрлі қызмет көрсетулер
Көптеген дамушы елдер үшін туризм шетелдік валютаны келтіретін негізгі
2. ҚАЗАҚСТАННЫҢ СЫРТҚЫ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ҚЫЗМЕТІНІҢ ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙЫН ТАЛДАУ
2.1. ҚР-ның сыртқы экономикалық қызметінің қазіргі жағдайы
Қазіргі таңда Қазақстан әлемдік шаруашылықтың толық қанды мүшесі болып
Инвестициясыз ішкі және сыртқы рыноктардағы тауар өндірушілердің бәсеке қабілеттілігін
Қазақстан Республикасының экономикасының дамуы отандық және шет елдік инвестициялаудың
Қазақстанның белсенді сыртқы экономикалық қызметті табандылықпен және мақсаткерлікпен жүзеге
Ақпанның 20-сы күні Астанада Премьер-Министр Кәрім Мәсімовтың жетекшілігімен сыртқы
Онда күн тәртібіне қойылған мәселелер жөнінде баяндама жасаған еліміздің
Министрдің сөзіне қарағанда, бұл мақсатта Қазақстанның ауыл шаруашылығы саласындағы
Қазақстан Республикасының сыртқы саясаты белсенділігімен, тепе-теңдік сақтауға ұмтылысымен, прагматизмдігімен,
Бұл тұрғыда 2006 — 2009 жылдары аталмыш мемлекеттермен және
Кесте4- Экспорттың құрылымы
2011 жылғы қаңтар-ақпандағы негізгі тауар топтары бойынша Қазақстан
Тауар тобының атауы Экспорт, млн. АҚШ доллары
Экспорт, қорытындыға, %-бен
барлығы соның ішінде елдеріне
барлығы соның ішінде елдеріне
ТМД
әлемнің басқа елдеріне
ТМД
әлемнің басқа елдеріне
Барлығы,
соның ішінде: 18 306,8 3 085,1 15 221,7 100,0
Мал және өсімдіктер өнімдері, дайын азық-түлік тауарлары 339,3 244,3
Минералдық өнімдер, соның ішінде 14 119,4 1 949,2 12
Отын-энергетикалық тауарлар 13 291,9 1 462,0 11 829,8 72,6
Химиялық өнім және олармен байланысты өнеркәсіп салалары (каучуктерді және
Кестенің жалғасы
Былғары шикізаттар, аңтерісі және одан жасаған бұйымдар 12,0 1,0
Ағаш, орман
материалдары және целлюлозды-қағаз бұйымдары 8,7 6,3 2,4 0,0 0,2
0,0
Тоқыма және
тоқымалар бұйымдары 51,1 25,4 25,7 0,3 0,8 0,2
Аяқ киім, бас киім бұйымдары және галантереялық тауарлар 0,4
Құрылыс
материалдары 4,9 3,9 1,0 0,0 0,1 0,0
Металлдар және олардан жасалған бұйымдар 2 542,8 621,0 1
207,0
94,0
113,0
1,1
3,0
0,7
Өзге тауарлар 447,7 39,1 408,6 2,4 1,3 2,7
Ескертпе: [26] мәлімет көзі негізінде құрастырылған
2011 жылғы қаңтар-ақпандағы негізгі тауар топтары бойынша Қазақстан Республикасы
Кесте5- Импорттың құрылымы
Тауар тобының атауы Импорт, млн АҚШ
Импорт, қорытындыға, %-бен
барлығы соның ішінде елдеріне
барлығы соның ішінде елдеріне
ТМД
әлемнің басқа елдеріне
ТМД
әлемнің басқа елдеріне
Барлығы,
соның ішінде: 6 745,3 3 703,6 3 041,7 100,0
Мал және өсімдіктер өнімдері, дайын азық-түлік тауарлары 918,6 594,6
Минералдық өнімдер, соның ішінде 1 174,1 1 127,5 46,6
Отын-энергетикалық тауарлар 1 095,5 1 056,2 39,2 16,2 28,5
Химиялық өнім және олармен байланысты өнеркәсіп салалары (каучуктерді және
Былғары шикізаттар, аңтерісі және одан жасаған бұйымдар 6,8 0,8
Тоқыма және тоқымалар бұйымдары
100,8
32,8 68,0 1,5 0,9 2,2
Кестенің жалғасы
Аяқ киім, бас киім бұйымдары және
галантереялық тауарлар 24,1 5,4 18,7 0,4 0,1 0,6
Құрылыс материалдары
89,0
45,2 43,8 1,3 1,2 1,4
Металлдар және олардан жасалған бұйымдар 826,3 540,4 285,9 12,3
Машиналар, жабдық, көлік құралдары, аспаптар және аппараттар 2 223,4
Өзге тауарлар 696,2 374,2 321,9 10,3 10,1 10,6
Ескертпе: [26] мәлімет көзі негізінде құрастырылған
Орталық Азия мемлекеттерімен ынтымақтастық
Қазіргі кезде Қазақстанның көп ғасырлар бойы туысқандық, мәдени, саяси
Ресей Федерациясымен ынтымақтастық
Қазақстанның сыртқы саясатының басты бағыттарының бipi Ресеймен қарым-қатынас болып
Кытай Халық Республикасымен ынтымақтастық
Біздің мемлекетіміздің тағы да бір көршілес елмен қарым-қатынасы серпінді
Америка Құрама Штаттарымен ынтымақтастық
Оған қоса Қазақстанның Америка Құрама Штаттарымен байланысы жылдан жылға
Мұсылман елдерімен ынтымақтастық
Қазақстанның ислам әлемімен қарым-қатынасының тереңдей түcyi турасында 2006-2009 жылдар
Еуропа Одағымен ынтымақтастық
Соңғы жылдары Казақстан Еуропа Одағына мүше елдер арасындағы қарым-қатынас
ТМД мемлекеттерімен интеграциялық процестері
Республиканың сыртқы саясаты стратегиясында бұрынғы кеңес кеңістігінде болып жатқан
Халықаралық ұйымдармен ынтымақтастық
Халықаралық коғамдастықтағы еліміздің позитивті образының қалыптасуы және оның халықаралык
Өйткені ЕКЫҰ-на төрағалық ету - бұл Қазақстанның Еуропа қауіпсіздігі
Бұл басқосулар халықаралық деңгейде үлкен бағаға ие болды. 2009
Осындай ұйымдардың бipi Шанхай Ынтымақтастық Ұйымы болып табылады
Сарапшылар көз-қарасы бойынша Қазақстанның қарқынды дамып жатқан экономикасы «тұрақтылық
Сурет-1 1995-2010 жылдардағы Қазақстан Республикасының экспорты және импорты [26].
Жоғарыда айтып кеткен фактілер Қазақстанның тәуелсіздік жылдар ішінде сыртқы
2.2 Халықаралық экономикалық ұйымдар және олардың Қазақстандағы қызметі
Халықаралық үкіметаралық ұйымдар (ММПО) қазіргі халықаралық қатынастарда маңызды рөл
Мемлекеттер бұл ұйымдарға мүшелігін өздерінің сыртқы экономикалық саясаттары мен
Халықаралық үкіметаралық ұйымдардың қатарынан экономикалық мәселелермен шұғылданатын ұйымдардың қызметін
БҰҰ-ға мүше елдердің қатары өскен сайын экономикалық сектордың салмағы
Егер БҰҰ-ның маманданған мекемелері жөнінде айтатын болсақ, олардың қатарынан
Кесте 5-Сыртқы сауда айналымы
млн. АҚШ доллары
Айлар Сыртқы сауда айналымы Экспорт Импорт
жылдар
2008 2009 2010 2008 2009 2010 2008 2009 2010
қаңтар
7 482,9 4 373,5
4 373,5 5 180,1 2 562,8 4 259,4 2
ақпан 7 409,2 4 735,6 5 896,2 5 109,7
наурыз 7 983,0 4 892,7 7 186,4 5 490,7
сәуір
8 717,9
5 239,6
7 135,5 5 735,1 2 788,9 4 829,3 2
мамыр 10 003,2 5 421,0 8 526,9 6 496,5
маусым 10 544,0 5 706,0 8 063,9 7 034,9
шілде 10 938,1 6 246,5 8 132,8 6 975,4
тамыз 11 060,3 6 475,2 7 040,0 7 570,4
қыркүйек 10 033,0 6 807,9 7 972,0 6 526,4
қазан 9 507,9 6 690,2 7 390,8 6 255,0
қараша 7 530,4 6 396,2 7 306,6 4 575,6
желтоқсан 7 862,6 8 620,0 8 579,0 4 233,7
Ескертпе: [14] мәлімет көзі негізінде құрастырылған
Қазақстан БҰҰ-ға оның 164-ші ұлттық мүшесі болып 1992 жылдың
Əлемдік экономикада дағдарысқа қарсы шаралардың əсер етуі жəне əлемдік
Өнеркəсіп өндірісі мен сауда осы кезеңде сəйкесінше 15%-ға жəне
Қазақстандық өкілдіктің БҰҰ-ның көмекші органдарындағы іс-қимылдары айтуға тұрарлық. Соңғы
БҰҰ-ның даму Бағдарламасы (ПРООН) 1965 жылы құрылған. Бұл Бағдарлама
Қазіргі уақытта халықаралық ұйымдарға мүше болу және олардың қызметтеріне
Халықаралық ұйымдардың қызметіне тиімді түрде қатысу үшін олардың іс-қимылдарын
Қазіргі халықаралық қатынастардың ерекше белгісінің бірі халықаралық ұйымдар рөлінің
Қазіргі халықаралық қатынастарды тек қана екі жақты қатынастармен шектеуге
Халықаралык, ұйымдардың пайда болып, дамуы халықаралық қатынастардың ұзақ мерзімді
Халықаралық ұйымдардың пайда болып дамуына дүниежүзілік сауда, сондай-ақ, діни
Халықаралық үкіметаралық ұйымдар (ММПО) қазіргі халықаралық қатынастарда маңызды рөл
Мемлекеттер бұл ұйымдарға мүшелігін өздерінің сыртқы экономикалық саясаттары мен
Халықаралық үкіметаралық ұйымдардың қатарынан экономикалық мәселелермен шұғылданатын ұйымдардың қызметін
БҰҰ-ға мүше елдердің қатары өскен сайын экономикалық сектордың салмағы
Егер БҰҰ-ның маманданған мекемелері жөнінде айтатын болсақ, олардың қатарынан
Қазақстан БҰҰ-ға оның 164-ші ұлттық мүшесі болып 1992 жылдың
Қазақстандық өкілдіктің БҰҰ-ның көмекші органдарындағы іс-қимылдары айтуға тұрарлық. Соңғы
БҰҰ-ның даму Бағдарламасы (ПРООН) 1965 жылы құрылған. Бұл Бағдарлама
Халықаралық валюталық қор (МВФ) 1945 жылы құрылған. Штаб-пәтері Вашингтонда
Халықаралық қайта құру және даму банкі (МБРР) 1945 жылы
Халықаралық даму ассоциациясы (MAP) — (МБРР)-дың филиалы. 1960 жылы
Халықаралық қаржы корпорациясы (МФК) 1956 жылы экономикасы нашар дамушы
Инвестицияларға кепілдік беретін көп жақты агенттік (МАГИ) — МБРР-дың
Қазақстан МВФ пен МБРР-ге 1992 жылы мүше болды. Аталған
1993 жылдан бастап Қазақстан Үкіметі экономикада түбегейлі реформаларды жүзеге
Азия даму банкі (АБР) — Азия, Тынық мұхиты аймағындағы
Еуропаның қайта құру және даму банкі (ЕБРР) 1990 жылдың
Еуразиялық экономикалық қоғамдастық 2000 жылғы 10 қазанда Астана қаласында
Қол жеткізілген уағдаластықтарды іске асырудың ұйымдастыру-құқықтық құралдары және жасалған
1 Мақсаттары мен міндеттері
2 Мүшелер
3 Бақылаушылар
4 Құрылымы
5 Қызметі
Мақсаттары мен міндеттері
Еркін сауда режимін толық көлемде ресімдеуді аяқтау, біртұтас кеден
Мүшелер
Қазақстан Республикасы;
Беларусь Республикасы;
Қырғыз Республикасы;
Ресей Федерациясы;
Тәжікстан Республикасы;
Өзбекстан Республикасы.
Бақылаушылар
Армения Республикасы;
Молдова Республикасы;
Украина.
Құрылымы
Мемлекетаралық Кеңес;
Интеграциялық Комитет (штаб-пәтерлері Алматы және Мәскеу қалаларында);
Парламентаралық Ассамблея (штаб-пәтері Санкт-Петербург қ.);
Қоғамдастық соты (штаб- пәтері Минск қ.)
Мемлекетаралық Кеңес – мемлекеттер және үкіметтер басшылары өкілдік ететін
Қызметі
Еуразиялық экономикалық қоғамдастық – ТМД кеңістігіндегі ең дамыған аймақтық
Осы баяндама негізінде Тараптар ЕурАзЭҚ-қа мүше мемлекеттер басшыларының 2004
Осылайша, Қоғамдастықта Өзбекстан секілді тағы бір қатысушы мемлекет пайда
Бұдан басқа валюта саясаты, капиталдың еркін қозғалысы және инвестициялық
2.3. Кедендік одақ және оның Қазақстан экономикасының дамуына ықпалы
Еркін сауда аймағын осы аймақтан шығатын тауарларға қатысты құрамына
Еркін сауда аймағының қатысушы-мемлекеті келісімге қатыспаған жағдайда әрқайсысы жеке
Еркін сауда аймағының үлгісі ретінде Қазақстан мүшесі болып табылатын
Кедендік одақ - екі немесе бірнеше мемлекеттердің өз
Басқаша айтқанда, Кедендік одақ үшінші елдерге қатысты бірыңғай кедендік
Кедендік одақ мысалы болып Еуропалық Одақтың Түркиямен Ассоциациясы, МЕРКОСУР,
Елдер арасындағы өзара сауда ғана емес, жұмыс күші мен
Ортақ нарық мысалы ретінде әлемдік тәжірибеде Араб жалпы нарығын,
Экономикалық одақ жоғарыда аталған бірігу шараларына қосымша қатысушы-елдердің бірыңғай
Қазіргі уақытта мұндай бірігу сатысына тек Еуропалық Одақ ғана
Дүниежүзілік кеден ұйымының мәліметтері бойынша нотификациядан өткен Кедендік одақ
Олардың қатарына Еуропалық одақ, Орталық Америкалық жалпы нарық, Кариб
Кедендік одақтың қалыптасуына байланысты Қазақстан үшін мемлекеттермен неғұрлым тығыз
Кедендік одақ комиссиясы кедендік одақтың реттеуші органы болып табылады.
Кедендік одақ комиссиясының шешімі Қазақстан – 21,5, Беларусь –
Кесте 4-Қазақстанда әрекет етуші баж.
Тауар
Көшу кезеңі Қазақстанда әрекет етуші баж Бірыңғай кедендік тариф
Дәрі-дәрмек құралдары 5 жыл 0% 10-15%
Медициналық құрал-жабдықтар 4 жыл 0% 10-15%
Қалайыдан жасалған жеке өнімдер (сым темірлер, тақтайлар, фитингтер) Жарты
Қалайы фольгасы 3 жыл 0% 20%
Теміржол вагоны 3 жыл 0% 10%
Химия өнеркәсібі үшін шикізат, полимерлер 4 жыл 0% 10%
Целлюлоза 4 жыл 0% 5-10%
Көшірме қағазы 4 жыл 0% 15%
Пневматикалық құралдар 3 жыл 0% 10%
Электромагниттер және қорғауыштар 3 жыл 0% 15%
Жылыжай 3 жыл 0% 20%
Ескертпе: [14] мәлімет көзі негізінде құрастырылған
Қазақстандық тауар өндірушілер үшін еркін сауда аймағы келісіміне сәйкес
Осыған орай баждың өсуі азық-түлік өнімдері бағасының өсуіне әсер
Жоғары деңгейдегі баждың бір уақытта қолданылуы қазақстандық кәсіпорындардың шаруашылық
Бұл норма бізге өнім тапшылығының пайда болуына және сәйкесінше
Оның үстіне ҚР «Инвестициялар туралы» Заңы аясында жүзеге асыру
Сөйтіп, бұл норма қазақстандық кәсіпорындарға жаңарту және жабдықтау үшін
Жеңілдік Кедендік одаққа мүше елде өндірілмеген шикізатқа немесе Кедендік
Тарихи деректерге сәйкес, кедендік одақ 19 ғасырда орныға бастаған.
Ресей, Қазақстан және Белорусия арасындағы КО
2010 жылдың 1 қаңтарынан бастап үш ел - Ресей
Одаққа бірігудің негізгі мәні одаққа мүше мемлекеттер ішіндегі кедендік
Еліміздің сауда-экономикалық құрылымы үшін жаңа бағыт болып табылатын кедендік
Екіншіден, Кедендік одақ аясындағы өнеркәсіптік әлеует 600 млрд. доллар
Қазір жұрт арасында Кедендік одаққа қосылғаннан Қазақстанның ұтары қайсы,
Премьер-Министрдің бағалауынша, қазіргі күні еліміздің салық саясаты Кедендік одақ
Шындығында, мемлекеттік кірістің негізгі өзегі салық екендігі рас. Дегенмен,
Мәселен, Салық комитетінің төрағасы Дәулет Ерғожиннің айтуынша, елордадағы мейрамхана
Ал Кедендік одаққа келетін болсақ, бұл бағытта Қазақстанда салықтық
Кедендік одақты құру, Біртұтас экономикалық кеңістікті қалыптастыру бұл тек
Кедендік одаққа бірігу Қазақстан, Ресей және Беларусь елдерін ДСҰ-нан
Әлемнің ақпарат құралдары Қазақстан, Ресей және Беларусь кедендік одақ
«Интерактив инвестор» сайты Қазақстан, Ресей және Беларустің Дүниежүзілік
Бұл елдер енді ДСҰ-ның мүшесі болу жөніндегі келіссөздерді бөлек-бөлек
Сонымен қатар, бұл үш мемлекет кедендік одақты құру туралы
«Едитпресс» сайты Ресейдің ДСҰ-ның мүшесі боп, осы ұйымға
Себебі, Грузия ДСҰ-ның мүшесі болып табылады. Ал бұл халықаралық
«Тайвань ньюс» сарапшылардың енді ДСҰ мүшелігіне өтудің Ресей
Кедендік одақ жұмысын шілде айынан бастайды, біртұтас экономикалық кеңістікті
"ЕурАзЭҚ-ның 10 жылдық тарихындағы басты жетістік Кеденік одақты қалыптастырудың
Ол Кедендік одақ аясында біртұтас кеден тарифы жұмыс істейтінін
"Сонымен бірге, интеграцияның келесі сатысы Біртұтас экономикалық кеңістіктің құқықтық
Кеден тарифтік жүйесі көптеген элементтерді қамтиды. Кедендік тарифтік шаралар
Кеден тарифтік реттеу дамуындағы жаңа кезең – «Кеден тарифтері
Кеден тарифтері механизмді пайдалану барысында келесі негізгі мақсаттарда шешілені:
Қаулысы жатады.
Қазақстан Республикасында мынадай кедендік төлемдер қолданылады:
1. Кедендік баж
2. Кедендік алымдар
3. Алымдар
4. Алдын ала шешім үшін төлемақы.
— Төлеушілер, кедендік төлемдерді есептеу, төлеу, қайтару және өндіріп
— Қазақстан Республикасының кеден органдары демпинге қарсы, қорғау және
— Төлеушілер, салықтарды есептеу және төлеу тәртібі ҚР-ның салық
— Жеке тұлғалар тауарларды оңаңтылған тәртіппен өткізу кезінде кедендік
Кедендік төлемдер ставкаларының мынадай түрлері бар:
1. Салық салынатын тауарлардың құнына процентпен есептелінетін – адваларлық
2. Салық салынатын тауарлардың бірлігі үшін белгіленген мөлшерде есептелінетін
3. Кедендік төлемдер ставкаларының аталған екі түрін де ұштастыратын
Қазақстан Республикасының кедендік төлемдеріне толықтай тоқталып өтетін болсаң:
1. Кедендік баждар тауарларды кедендік режимдерде декларациялау кезінде төленеді,
2. Кедендік алымдарға:
Кедендік ресімдеу үшін кедендік алым; кедендік ілесіп алып жүру
Көрсетілген іс-әрекеттерді орындағаны үшін кеден органдары шығындарының құны кеден
3. Алымдар Кеден органдары алатын алымдарға: лицензия бергені үшін
Осы белгіленген алымдардың бірінші тармағын алымдар мөлшерін ҚР-сы Үкіметі
4. Алдын ала шешім үшін төлемақы. Тауарлардың жіктемесіне, шығарылған
Күрделі кеден тарифі – айрықша жеңілдік салығы болып табылады,
Кедендік тариф – тариф ретінде өзінің экономикалық мағынасы мен
Кедендік ресімдеу үшін кедендік алым.
Тауарлармен көлік құралдарын негізгі кедендік ресімдеу кезінде кедендік ресімдеу
Тауарларды сақтай үшін кедендік алым.
Иелері кеден органдары болып табылатын кеден қоймалары мен уақытша
Тариф – түрлі қызметтер ресми түрде белгілейтін ақы төлеу
Кеден тарифтік дамуындағы жаңа кезең – « Кеден тарифтері
Қазақстанның кедендік тарифтік механизмдерін пайдалану барысында келесі негізгі мақсаттар
Кедендік тарифтердің қолданудың нақты мақсаттарына мыналар жатады:
- ҚР тауар енгізудің тауарлы құрлымын реттеу;
- ҚР тауарлар, валюталық табыстармен шығындарды кіргізу және оны
- ҚР тауарлар өндірісімен тұтыну құрлымында озық өзгерістер жасауға
- ҚР әлемдік экономикаға тиімді шоғырлануына жағдай жасау;
-ҚР кеден тарифі Қазақстан Республикасының кеден шекарасынан өткізілетін тауарларға
Сыртқы экономикалық қызметтің тауарлы номенклатурасы ҚР Үкіметімен халықаралық тәжірибеде
Кеден баж салығы мөлшерлемесі ортақ және жеке тұлғалар, мәміле
3 Мемлекеттің сыртқы экономикалық қызметін жетілдіру жолдары
3.1. Қазақстан Республикасындағы сыртқы экономикалық саясаттың
Мемлекеттің сыртқы экономикалық жетістігін анықтау үрдісінде еліміздің бәсекеге
Тәуелсіздік алған жылдары Қазақстан Республикасы экономиканы қай бағытта дамыту
Ол кезде Малайзия сияқты дамушы елдің мысалын зерттеу біздің
Олай болса, қазіргі таңда, яғни, ХХІ ғасырдың басында әлемдегі
Бәсекелестік пен бәсекеге қабілеттілік, экономиканың тұрақты дамуы сияқты
Олардың еңбектерінде нарықтық шаруашылықтың классикалық қалыптасуы кезеңіндегі ұлттық экономиканың
Өтпелі экономика жағдайындағы бәсекеге қабілеттілік және ондағы басқару мәселесінің
Осы негізде Қазақстан экономикасын бәсекеге қабілетті етуге, экономиканы басқару
жетекші елдердің сала экономикасын басқаруды жетілдірудің тәжірибелерін талдау және
алдыңғы қатарлы елдердегі ғылыми-техникалық жетістіктердің экономикалық тиімділігін зерттеп, бәсекеге
Қазақстан экономикасын бәсекеге барынша қабілетті етуде озық тәжірибелердің маңызын
Зерттеу нысанасы ретінде Қазақстан экономикасының анағұрлым бәсекеге қабілетті салаларын
Зерттеудің теориялық және әдістемелік негізі. Қазақстан мен дамыған елдер
Бәсекелестік теориясы мен экономикалық даму теориясы пайдаланылып, ұлттық экономика
Еңбекте отандық және шетелдік экономистердің (оның ішінде ағылшын және
Зерттеудің ақпараттық негізі ретінде келесілер қолданыс тапты:
әлемдегі экономикалық басқару саласындағы озық тәжірибелер және Қазақстанның мемлекеттік
ҚР Индустрия және сауда министрлігінің, ҚР Экономика және бюджетті
ашық баспада жарық көрген экономикалық және әлеуметтік зерттеулер нәтижелері;
Нәтижелердің негізділігі мен шынайы-нақтылығы. Еңбектің негізділігі мен шынайы-нақтылығы жүргізілген
Жұмыстың ғылыми жаңалығы дамыған елдердің экономика салаларын басқаруды жетілдірудегі
Зерттеу жұмысының ғылыми-тәжірибелік маңыздылығы ұлттық экономика, Қазақстан өнеркәсіптерінің салалары
Й.Шумпетер бойынша, сыртқы экономикалық дамудың басты себебі адамның шығармашылығымен
Экономика тепе-теңдік күйден шығуы, әдеттегі траекториясынан тайып кетуі үшін,
Аталған қызмет түрлерін Шумпетер экономикалық новаторлыққа жатқызады. Новаторлық
Қазіргі таңда Қазақстанда стратегиялық жоспарлау да, қаржылық бағдарламалау да
Бұл саясаттың Қазақстан экономикасын дамыту мен оны бәсекеге барынша
Зерттеу нәтижесінде ауыл шаруашылығын дамыту мәселесінде Жапонияның, Беларусь Республикасының
ХХІ ғасыр табалдырығындағы бүгінгі күнгі экономикадағы ғылыми зерттеулердің басты
Жоғарыда қарастырылып, талданған теориялар ұлттық экономиканың бәсекеге қабілеттілігін арттыру,
Қазақстан ауылшаруашылығының өзіне тән ерекшелігі дамыған елдердегідей, оған қызмет
3.2 Қазақстан Республикасындағы сыртқы экономикалық саясаттың даму жолдары мен
Қазақстан шет мемлекеттермен тең дәрежелі әрі өзара тиімді достық
Сыртқы әлеммен орнықтырған ұтымды байланысының арқасында Қазақстан Еуропадағы Қауіпсіздік
Қазақстан дүниежүзі бойынша ең шапшаң дамып келе жатқан елдердің
Экономиканың қарқынды дамуы отандық компаниялардың өсу преспективасын жандандырды. Ал
Қазақстан Республикасының экономикасы Жаңа Заңды әзірлеу кезінде Қазақстан Республикасы
-әлемдік білім беру кеңістігіне интеграциялану;
-педагогикалық қызметкердің мәртебесін арттыру;
-сапалы білімге қол жетімділік кепілін күшейту;
-басқару жүйесі мен білімді қаржыландыруды одан әрі жетілдіру.
Осы себептен де бүгін мен еліміздің экономикасын дамыту жөніндегі
Соңғы жеті жылда Қазақстанда ЖІӨ өсу қарқыны орташа алғанда
Орташа мерзімді бағдарламаға сәйкес, Үкімет қызметінің стратегиялық мақсаты еліміз
Осы ретте біз Үкіметте елдің бәсекеге қабілеттігі деңгейіне, экономиканың
Бұл – мемлекеттік қызметті одан әрі реформалау: еңбекақы төлеу,
Қазіргі заманғы кезеңдегі маңызды міндет мемлекеттік қызмет көрсетудің сапасын
-тұтынушыларға бағытталған, сондай-ақ оларды қанағаттандыратын
-мемлекеттік қызметтің сапа стандартын әзірлеу және енгізу;
-тиісті ақпарат алу және арыз айту рәсімдері қызметіне халықтың
-халықтың арызының шешімін табуының тиімді жағдайларын қамтамасыз ету.
Аталған блок аясында сондай-ақ «Электронды Үкімет» қалыптастыру жөнінде жұмыстар
Аталған блок өз мақсаты ретінде денсаулығы мықты, рухы күшті,
Сіздер аталған сала бойынша Үкімет жұмыс жүргізіп келе жатқан
«Мемлекеттің технологиялық дамуы» Бұл кешенді шара іс жүзінде елімізде
Әлемдік тәжірибе көрсеткендей, белгілі ғалымдар мен инженерлердің шығуы қоғам
Үкімет отандық бизнеспен бірлесіп жұмыс істеуге дайын, ғылыми-зерттеу тәжірибелік-конструкторлық
Әлемнің жетекші елдерінде мемлекеттің экономикалық дамуының белгілі рейтингісімен қатар
Қазақстан Республикасының Президенті «Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан» атты Жолдауында
Бұлар - басқарушылар, инженерлер, геологтар мен тау-кен инженерлері, экологтар,
Қазақстан Республикасының экономикасына тікелей шетелдік инвестицияларды тартудың қазіргі жағдайы
Қазіргі таңда Қазақстан әлемдік шаруашылықтың толық қанды мүшесі болып
Инвестициясыз ішкі және сыртқы рыноктардағы тауар өндірушілердің бәсеке қабілеттілігін
Қазақстан Республикасының экономикасының дамуы отандық және шет елдік инвестициялаудың
Инвестицияларды әр түрлі қаржы құралдарын шығара отырып тарту бүгінгі
Оған елдегі қолайлы инвестициялық климат өз әсерін тигізуде. Қай
Инвестициялық климат мемлекетте, аймақта және қалада инвестицияның қызмет жағын
Шетел инвесторлары инвестициялық климаттың бұл көрсеткіштерін бағалап мемлекеттегі инвестициялық
Қазақстан ұзақ мерзімге бағытталған “Қазақстанның 2030 жылға дейінгі даму
Қазақстан еліміздің экономикасына шетел инвесторларын тарту саласы бойынша көптеген
Қазақстан экономикасының саясатының алғашқы даму кезеңдерінде тікелей шетелдік инвестицияларды
Сонымен қатар, Қазақстанда экспорттік бағытталған экономиканы жәнеде бәсекеқабілетті, жоғары
Шетел фирмаларының тікелей инвестициялары тек ішкі капитал салымдарының қосымша
Шетел инвесторларының пікірі бойынша, Қазақстан инвестициялық салымдар жасау үшін
Тікелей шетелдік инвестицияларды елімізге тарту бір жағынан еліміздің өндірістік
Шетелдік инвестицияларды тарту жаңа технологияларды ендіруге, сонымен қатар менеджмент
Биылдан бастап еліміз үш жылдық бюджет жоспарымен жұмыс істейді.
Сонымен қатар, мемлекет басшысы әлемдік дағдарыстан Қазақстан экономикасын сауықтыру
Қазақстан Республикасында ағымдағы жылы көптеп күткен жұмыстар қолға алына
Соңғы жылдары жаһандану үрдісінің символына айналған БЭФ-ке Елбасы алғаш
Елбасы кездесуде сөйлеген сөзінде дүние жүзінің ірі іскер топтарының
Қорытынды
Сыртқы экономикалық қызмет деп сыртқы экономикалық байланыстың белгілі бір
Қазақстан Республикасы үшін экономикалық тұрғыда бәсекеге барынша қабілетті болу
Қазақстан Республикасының сыртқы саясаты белсенділігімен, тепе-теңдік сақтауға ұмтылысымен, прагматизмдігімен,
Президент Қазақстан халқына өзінің Жолдауында еліміздің және оның экономикасын,
Бiздiң елiмiз "Қазақстан-2030" ұзақ мерзiмдi бағдарламасына және онжылдық стратегиялық
қоғамдастыққа да танылып отыр. Ұлттық қауiпсiздiк пен iшкi саяси
Әр елдегі кедендік қызметтің ұйымдастырушылық құрылымы – елдің экономикалық
Кедендік тарифтер қазіргі кездегі сыртқы сауданы реттеудің негізгі элементі
Әлемдік тәжірибеде сыртқы сауданың реттеудің экономикалық әдістері болып тарифтік
1991 жылғы 16-желтоқсаннан бастап тәуелсіз мемлекет деп жарияланған Қазақстан
Бірақ әлемдік кеңістіктегі кез-келген сыртқы экономикалық және ел ішіндегі
Сондықтан тауар өндіріген елді анықтаудағы мақсат – Қазақстан Республикасы
Қорыта айтқанда Қазақстан Республикасында кеден саласы – сыртқы сауданың
Пайдаланған әдебиеттер
1. «Транзитная экономика» 2008№1,2. 31-34 беттер.
2. Жылқыбай Жағыпарұлы “Мақсат – сын сәттен қысылмай шығу”
3. Жылқыбай Жағыпарұлы “Альпі биігінен көрінген ел мүддесі” //
4. А.С.Жарқынбаева «Привлечение иностранных инвестиций в экономику Казахстана: современное
5. Т.Батизева «Горнарудный сектор соседних стран начинает конкурировать с
6. А.Мусин «Влияние корпоративного управления на улучшение инвестиционного климата
7. Д.Т. Бохаев «Инвестициялық жобалардың тиімділігін бағалау әдістері» //
8. Күмісжан Байжан “Кәсіпкерліктің кемелдену кезеңі” // Егемен Қазақстан
9. Алжанова Н.Ш. «Инвестициялық жоба» / Қазақ Университеті. А.
10. О.Фаминских «Сила притяжения» // Капитал. Инвестиция. Технология. №20
11. Послание Президента страны к народу Казахстана. Стратегия "Казахстан-2030".
12. Андреещев Р.Ю. «Проблемы торгово-экономических отношений России и Казахстана»
13. WWW.WTO.KZ.
14. WWW.KEDEN.KZ .
15. «Заң газеті» 2007 15-шілде. 4 бет.
16. «Инвестициялар туралы» Қазақстан Республикасының Заңы. 2003ж.
17. Назарбаев. Н. Н. «Жүз жылға татитын он жыл»
18. Назарбаев Н.Ә. Президенттің Қазақстан халқына Жолдауы. //Қазақстан экономикалық,
19. Тоқсейітов Р.Қ. Экономикалық сөздік –анықтамалық // Қарағанды, 1999жылы.
20. Алшанов Р. Қазақстан экономикасы дамудың жаңа кезеңінде //
21. Назарбаев Н.Ә. Жаңа кезең –жаңа экономика //Егемен
22. Сағадиев К.С. Бәсекеге қабілеттілікті өзіміз жасауымыз керек.//Егемен Қазақстан,
23. Сағадиев К.С. Жедел жаңару жолында //Егемен Қазақстан, 23
24. Шөкенов Қ. «Шетел инвесторларының жалпы мақсаттары»//Егеменді Қазақстан -2003жылы,
25. http://altyn-orda.com
26. www.stat.kz
6
Кедендік-тарифтік саясат
Әлемдік кедендік тарифтік реттеу
Қазақстан Республикасының сыртқы сауда саясаты
Кедендік тариф сауда саясатының құралы ретінде
Қазақстанның сыртқы экономикалық қызметі
Сырқы экономикалық сауда
Еркін сауда саясаты
Сыртқы және халықаралық сауда саясаты
Кедендік-тарифтік реттеу
Кедендік төлемдерді алу