Торговля людьми
Кіріспе
Қазақстан Республикасы Конституциясының 1 бабында мемлекеттің жоғары құндылықтары адам,
Соған қарамастан, біз адамның жалпыға танымал құқықтарының бұзылу мәселесінің
Қай заманда болмасын адамды қанау, зорлық-зомбылық жасау ең сорақы
Әр жыл сайын дүние жүзі бойынша 4 миллионға жуық
Тақырып өзектілігі. 1990 жылдардың бас кезінде пайда болып, бүгінгі
Шетелдерде үй күтушісі, даяшы, бала бағушы жұмыстары ұсынылады. Қыз-келіншектерге
Адам саудасымен күрес мәселелері бойынша Америка Құрама Штаттары Мемлекеттік
Адам саудасының жолын кесу әзірге мүмкін емес. Қоғам, билік
Жоғарыда көрсетілген жағдайды ескере отырып, осы дипломдық жұмыстың негізгі
Еңбектің әдістемелік негізі. Жұмысты жасау барысында келесідей ғылыми әдістер
Осы зерттеу жұмысының ғылыми-теориялық негізін мынадай ғалым-құқықтанушылар, мамандар мен
Зерттеу жұмысының мақсаты. Осы зерттеу жұмысының мақсаты – адам
адам саудасы және құлдық қылмыстарына сипаттама беру;
адам саудасы және құлдық қылмыстарының пайда болу себептерін көрсету;
адамды сатумен күрес саласындағы халықаралық актілерді таңдау;
адам саудасы және құлдық қылмыстарын түрлер мен нысандарға бөлу;
адам саудасы және құлдық қылмыстарымен күрес бойынша халықаралық ынтымақтастық.
Зерттеу жұмысының пәні – адам саудасы мен құлдық қылмыстарының
Зерттеу жұмысының объектісі – адам саудасы мен құлдық қылмыстары.
Дипломдық жұмыстың құрамы. Дипломдық жұмыс Кіріспеден, Негізгі бөлімнен, негізгі
Адамды сату және құлдық қылмыстарымен күрестің халықаралық реттелуі
Адамды сату және құлдық қылмыстарына сипаттама және оларды реттейтін
Халықаралық дәрежеде біз қылмыстылықтың жаһандануымен қақтығысамыз, ал қоғамдық салттың
Халықаралық қылмыс ұйымдарының кірістері көптеген ірі елдердің мемлекеттік бюджетінен
Трансұлттық қылмыстың бір түрі халықаралық сипаттағы қылмыстың бірнеше
Халықаралық қауымдастық құлдық және құлдарды сатуды халықаралық қылмыс деп
"Адамдарды сату" пайдалану мақсатында адамдарды арбау, тасымалдау, тапсыру, жасыру
Құлдық дегеніміз меншік құқығының атрибуттары немесе олардың кейбіреуі қолданылатын
Қазіргі құлдарды сатудың тигізетін зардаптарының ішінен мыналарды бөліп айтуға
- Ұлттық аспектіде адам саудасы және соның ішінде әйелдер
- Халықаралық аспектіде адам саудасына әсер ететін басты элементтер
- Психологиялық-құқықтық аспектіде адамды сату басқа себептер ішінде, бірінші
Қазіргі таңда халықаралық қауымдастықпен қабылданған адамды сату және құлдық
халықаралық актілердегі мынадай түсініктердің қолданылуы: «адам саудасы», «құлдарды сату»,
онда нормативтік ережелердің, яғни бірнеше рет қолдануға арналған жүріп-тұру
Сонымен бұл дипломдық жұмыста база ретінде адамды сатумен күреске
Адамды сатумен күреске бағытталған халықаралық құқық нормаларының пайда болу
Ең алғаш рет, нақтырақ айтсақ, африкандық негрлерді сатуға халықаралық
Құлдық пен құлдарды сатумен күрес бойынша алғашқы тәжірибелік шаралар
1885 жылы 16 мемлекет Берлин конференциясының Бас актісіне қол
Келесі маңызды акт – бұл 1890 жылғы Брюссель конференциясының
Жоғарыда аталған халықаралық құқықтық актілер құлдықты толығымен жоюға емес,
Ұлттар Лигасының Кеңесі 1924 жылы 12 маусымда даярланған баяндама
Адам саудасымен күреске бағытталған нормалары бар әрбір халықаралық шарттың
шегінде екі жағдай ескеріледі:
адам саудасымен күрес саласындағы құқықтық саланың құрылуына әсер ететін
мемлекеттердің халықаралық міндеттемелерінің мазмұны мен көлемі, себебі заңды міндеттемелер
стандарттар ретінде анықтайды .
Қазіргі таңда адамды сату мен құлдық қылмыстарымен күреске, оларды
Осы аталған бірнеше конвенцияларға сипаттама берейік.
1926 жылғы 25 қыркүйектегі Құлдыққа қатысты БҰҰ конвенциясы (1953
Осы конвенцияда мынадай түсініктердің анықтамасы берілген:
«құлдық» (1 б. 1 т.), «адамның үстінен меншік құқығы
«еріксіздерді сату» - «құлдыққа сату мақсатымен адамды жаулап алу,
Конвенцияға қол қойған мемлекеттердің мынадай міндеттемелері бар:
еріксіздерді сатуға жол бермеу және алдын кесу (2
құлдықтың барлық нысандарын ақырындап және мүмкіндігінше қысқа мерзімде толық
мүмкіндігінше қысқа мерзімде еріксіздерді сату туралы жалпы конвенция қабылдау
еріксіздерді сату және құлдықты жоюға қол жеткізу үшін басқа
осы құқықбұзушылықтар қатаң жазалануы үшін қажетті заңды шаралар қабылдау
осы Конвенция ережелерін орындау мақсатында қабылданған заңдар мен
1949 жылғы 2 желтоқсандағы Үшінші тұлғалармен жезөкшелікті пайдалану және
Үшінші тұлғалармен жезөкшелікті пайдалану және адам саудасымен күрес туралы
Үшінші тұлғалармен жезөкшелікті пайдалану және адам саудасымен күрес туралы
Сол бір мезгілде Конвенцияның мынадай сөздерден басталатыны маңызды: «Жезөкшелік
Үшінші тұлғалармен жезөкшелікті пайдалану және адам саудасымен күрес туралы
кез-келген тұлғаға жаза тағайындау, екінші тұлғаның тән құмарлығын қанағаттандыру
жезөкшелікпен айналысатын немесе оған күдікті деп саналатын тұлғаларға
Конвенциядағы қылмыстарды тергеу қорытындыларын орталықтандыру мен үйлестіру жөніндегі органды
Жезөкшелікпен күрестің және жезөкшелік құрбандарын білім беру, денсаулық
Жезөкшелік мақсатын көздейтін халықаралық адам саудасын ескерту мақсатында келесідей
жезөкшелікпен айналысатын барлық шетелдіктер туралы, олардың жеке басын куәландыру
1956 жылғы 7 қыркүйектегі Құлдық, құлдарды сату және құлдыққа
1956 жылғы 7 қыркүйектегі Құлдық, құлдарды сату және құлдыққа
1) ең алғаш құл және еріксіз жағдайдағы тұлға түсінігі
2) құлдықтың түрлі нысандарын көрсететін, құлдыққа ұқсас әдет-ғұрыптар мен
«қарыздық езу», яғни қарыз адамның қарызды қамтамасыз етуі үшін
«басыбайлы күй», яғни заң, әдет-ғұрып немесе келісім бойынша
«кез-келген әдет-ғұрып немесе институт», мынадай жағдайды көздейді:
1) ата-аналары, қамқоршысы, жанұясы немесе кез-келген тұлға немесе тұлғалар
2) әйелдің күйеуі, күйеуінің жанұясы немесе күйеуінің ағайындары әйелді
3) әйел күйеуі қайтыс болған соң басқа тұлғаға мұрагерлікпен
4) 18 жастан кіші жасөспірім немесе бала өз ата-аналарымен
3) ең алғаш «құлдарды сату» түсінігіне анықтама беріледі, яғни
Жоғарыда аталған құлдыққа ұқсас әдет-ғұрыптармен қатар Құлдық, құлдарды сату
құлдарды көлік құралдарымен бір мемлекеттен екінші мемлекетке тасымалдау
құлға немесе еріксіз жағдайдағы басқа тұлғаға күйдіру арқылы таңба
басқа тұлғаны құлға айналдыру немесе өзін құл етуге итермелеу,
1.2. Адамды сату және құлдық қылмыстарымен күрес саласындағы халықаралық
Құқықтың жалпы теориясының доктринасында құқықтық нормаларды бірінші орында оның
1) тыйым-нормалары немесе тыйым салушы (белгілі әрекет немесе әрекетсіздікті
2) рұқсат-нормалары немесе құқылық (белгілі әрекетті жасауға мүмкіндік беретін);
3) міндет-нормалары немесе міндеттеуші нормалар (яғни, белгілі әрекетті жасаудың
Адам саудасы мен құлдық саласындағы халықаралық құқық нормаларының арасында
1) құлдыққа оның барлық түрлерінде тыйым (Адам құқықтарының жалпыға
2) құлдарды сатуға оның барлық түрлерінде тыйым (Адам құқықтарының
3) міндетті немесе мәжбүрлі еңбекке тыйым (Міндетті немесе мәжбүрлі
Осы аталған тыйым-нормаларын салыстыра келе, алдыңғы екі норманың айырмалық
Демек, құлдыққа және құлдарды сатуға тыйым абсолютті болып табылады
Халықаралық актілерде толық немесе шамамен жасалған құлдық пен құлдарды
Сол уақытта халықаралық-құқықтық актілерде құлдыққа тыйым құлдыққа немесе «еріксіз
«Еріксіз жағдай» терминінің өзі құлдыққа ұқсас әдет-ғұрыптар мен институттар
Еріксіз жағдай құлдыққа қарағанда құлдың жағдайы немесе күйі емес.
Егер Құлдық, құлдарды сату және құлдыққа ұқсас әдет-ғұрыптар мен
1) бұл жағдай тек қылмыс нәтижесінде ғана емес, сонымен
2) құл емес тұлға мынадай жағдайда бола алады: қарыз
3) осындай жағдайға ұшыраған тұлға басқа тұлғаға нақты жұмыс
4) осындай жағдайға ұшыраған тұлға өзі бұл жағдайды өзгерте
Құлдыққа тыйымды еріксіз жағдайға да қолдану арқылы халықаралық-құқықтық актілер
Сонымен құлдыққа тыйымды халықаралық құқықтың жалпы танылған нормасы ретінде
1) тыйым салу үшін адам құлдық күйінде немесе оған
2) тыйым құлдықтың барлық түрлеріне, сонымен қатар құлдыққа ұқсас
3) құлдыққа ұқсас жағдай ненің нәтижесінде пайда болғаны тыйым
Бұл жағдайда құлдыққа оның барлық түрлерінде тыйым-нормалары туралы халықаралық-құқықтық
Демек, халықаралық құқықта берілетін құлдықтың түрлеріне мыналарды жатқызуға болады:
Демек, адам саудасымен күрес саласымен қатысты адам саудасымен күрес
Егер адамды сату құлдарды сатумен, құлдыққа ұқсас институттар мен
Мәжбүрлі немесе міндетті еңбек құлдыққа ұқсас жағдайдың бір түрі
Жалпы ереже бойынша мәжбүрлі немесе міндетті еңбекке еріксіз сипаты
Сонымен қатар халықаралық құқықта осындай еңбек түрлерінің тізімі берілген,
Халықаралық-құқықтық актілерде мәжбүрлі немесе міндетті еңбектің нақты түрлеріне тыйым
1) саяси әсер ету немесе тәрбиелеу үшін, немесе саяси,
2) экономикалық даму қажеттіліктері үшін жұмыс күшін қолдану және
3) еңбек тәртібін қолдау құралы ретінде мәжбүрлі немесе міндетті
4) нәсілдік, әлеуметтік және ұлттық қатысы немесе сенімі белгілері
5) жеке тұлғалар, компаниялар немесе қоғамдар пайдасына мәжбүрлі немесе
6) балалар еңбегінің ең жаман нысандары, сонымен қатар баларды
1.3. Адамды сату және құлдық қылмыстары мәселелерін шешудегі халықаралық
Адамды сату және оны құрайтын жүйелермен күрес жөніндегі мәселелерді
Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымы (ЕҚЫҰ)– бұл Еуропа, Орталық
Адам трафигі мәселесін ЕҚЫҰ 90-жылдардың басында, Мәскеу қаласында 1991
Аталған құжат тек әйелдерді шеттетуге қатысты, ал ЕҚЫҰ ратификациялаған
болды және «үңілген назар аударуды қажет ететін қауіпсіздікке жаңа
деп саналды. Солай 1996 жылы Стокгольм декларациясында адам трафигінің
Бұл мәселелерді шешуге Адам құқықтары мен демократиялық институттар жөніндегі
ЕҚЫҰ қызметінде мүше-мемлекеттердің заң базасын жетілдіру маңызды, себебі трафикпен
Қылмыстық полицияның халықаралық ұйымы (ИНТЕРПОЛ) заңсыз адам саудасымен күрес
2004 жылы наурыз айында осы топпен Шығыс Еуропа елдерінде
Интерполдың адам саудасымен күрес бойынша бөлімімен басқа да
Бұдан басқа Интерполда әлемдегі көптеген құқық қорғау органдарын қызықтыратын
Интерполдың И-24.7 глобалды коммуникациялық жүйесінің пайда болуымен шыққан жаңа
Халықаралық миграция жөніндегі ұйымның (ХМҰ) адам саудасына қарсы
Адам саудасына қарсы іс-әрекеттердің басым бағыттардың бірі – ол
Қазіргі таңда адам саудасына қарсы ХМҰ жобаларының шегінде Орталық
Осындай ыстық желілердің жұмысының нәтижесінде алдымен құрбандардың туыстары, ал
ХМҰ өкілдері сарапшы ретінде заңдарды жасау бойынша әр түрлі
Құлдықтың қазіргі нысандары бойынша БҰҰ ерікті салымдарының мақсатты қоры
Мәселен, Африкадағы ерікті салымдар қоры Тогода адам саудасының құрбан-қыздарына
1.4. Адамды сату және құлдық қылмыстарының пайда болу
және таралу себептері мен оған қарсы мемлекеттердің әрекеттері
Қазіргі таңда адам саудасы мен құлдық глобалды масштабты иеленуде
Адам саудасының себептері өте көп. Бұл себептер қиын және
Ұсынысты жәбірленушілерге көптеген факторлар жасайды, оларға кедейшілік, басқа жерде
оқусыз қалады, ал экономикалық жағдайға деген үміт орындалмай қалады.
Адам саудасының таралу себептері – бұл ішкі және сыртқы
Кедей аймақта туылу немесе өмір сүру. Адамды сату феномені
Кетуге шешіміне мейірімсіз ортаның әсер етуі: жас адамның эмоциялық
Білім дәрежесі. Жастардың адам саудасы феноменінің алдында осалдығы білімі
Материалды тәуелсіз болуға ынта. Материалды тәуелсіз болуға ынтасы бірінші
Табысты миграцияның моделі, яғни белгілі бір тұлғаның өзін шетелде
- өмір сүрудің төмен дәрежелігі және жұмыссыздық;
- заңнаманың жетілмегендігі;
- жұмысқа тұрғызу агенттіктері, неке конторалары мен саяхат фирмаларының
- жоғары жалақыға уәде беретін және жұмыс тәжірибесін
- тұрғындардың көп бөлігі шетелге миграциясын өзінің әлеуметтік және
- өз елінде өзін тұрақтандыруға мүмкіндіктің болмауы;
- адамгершілік қасиеттерінің өзгеруі көп адамдарды бөтен аумақта ақша
- адам саудасы – бұл өте пайдалы қылмыстық бизнес,
Бұл құбылыс таралуының себептері туралы сөз қозғағанда, бұл мәселенің
Қазақстандағы адам саудасы тұрақты кеңеюге тенденциясы бар. Адам саудасының
Әйелдерді жеңсік құмарлыққа пайдалану таралуының себептерін зерттеу қажет деген
Бұрынғы Кеңес Одағы мемлекеттерінде бұл феноменнің таралу көлемін зерттей
Адамдарды жалдаудың тәсілдерінің алуан түрлілігі мен осы салада дәстүрлі
а) жеке тұлғалардан тікелей ұсыныстар; көбінесе көңіл көтеру, сауық
ә) «жеке» жүйелер арқылы тікелей ұсыныс – отбасында және
б) бұқаралық ақпарат құралдарында шетелде жұмысқа орналасу туралы, оқу
в) шетелге саяхаттау, күйеуге шығу, оқуға бару, жұмысқа
Ондай хабарландырулар азаматтарға жұмыс ұсынатын барлық газеттерде басылып шығады.
Сондай-ақ газеттердің 80%-ға жуық хабарландырулары ерлерге жұмыс ұсынулармен баспаға
Шетелге жұмысқа орналастырушы агенттіктер мен фирмалар Еңбек Министрлігінен лицензия
Жеңсік құмарлық құлдықтың құрбан-әйелдерімен сауалнама және сарапшылардың куәліктері
Әйелдерді шетелге шығарудың тағы бір тәсілі – неке хабарландырулары
Бүкіләлемдік «қалыңдықтар жүйесі» - Интернет арқылы да жеңсік құмарлық
Көптеген адамдар миграциялық заңнамамен таныс емес, олардың ойынша, шетелдіктер
Талдау бойынша саудагерлердің ең басты мақсаты – мүмкіндігінше көп
Қарыздық езу арқылы мәжбүрлеу. Бұл механизм адам саудасы мәселесінде
Идентификациялық құжаттарды тәркілеу арқылы оқшаулау. Келуші мемлекетке жеткен соң
Саудагерлер сонымен манипуляция жасап, құрбандарға полицияға жүгінулеріне болатынын және
Сонымен қатар өкінішке орай, құлдық саудасы деректерінің көбісі сотқа
Аталған қылмыстармен күрес жүргізуде дүниежүзілік қауымдастық бірігіп, ынтымақтасу арқылы
- Алдын алу және түсіндіру жұмыстарын жүргізу (адам саудасы
- адам саудасының ұйымдастырушыларына қарсы бағытталған заңнаманы жетілдіру;
- адамдардың әлеуметтік және экономикалық мәртебесін қатайту үшін жағдайлар
- жұмысқа орналасу мәселесін шешуде білім беру және ақпараттық
- қауіп тобына кіретін адамдарға тұрақты альтернативалар құру және
- келуші мемлекетте құлдық саудасымен күрестің шараларын қатайту және
- құлдық саудасымен күрес жүргізуші үкіметтік емес ұйымдардың әлеуетін
- заңсыз еңбек миграциясын ескерту мақсатында халықты еңбек, салық,
Сонымен қатар елдерде адам саудасы деректерін жинау және оның
2. Адамды сату және құлдық қылмыстарының халықаралық қылмыстық жіктелуі
2.1. Адамды сату және құлдық қылмыстарының
қылмыстық жіктелуі
Халықаралық құқықта адам саудасы мен құлдық қылмыстары туралы мәселе
Адамдарды саудалау мақсатында алдап-арбап, азғыртып-көндіру, күш қолдану, қорқыту, не
Адам саудасы мен құлдық қылмыстарын түрлерге қарай бөлетін болсақ:
1) оның объектілеріне қарай - әйелдерді сату, балаларды сату
2) адам саудасының нысандарына қарай: а) еріксіз еңбекке тарту;
3) халықаралық-құқықтық актілерде берілетін адамдар саудасы мен құлдар саудасының
а) 1956 жылғы 7 қыркүйектегі Құлдық, құлдарды сату және
ә) 1989 жылғы 20 қарашадағы БҰҰ Балалар құқығы туралы
балаларды пайдалану балаларға қамқорлық жасайтын ата-аналары, заңды қамқоршылары мен
б) 1999 жылғы 17 маусымдағы Балалардың еңбегінің ең жаман
1) құлдықтың барлық нысандары немесе құлдыққа ұқсас тәжірибе, мәселен
4) Адам саудасы бірнеше фазалар мен кезеңдерден тұрады. Сонымен
а) болашақта сату мақсатымен (қайта сату);
ә) тікелей пайдалану мақсатында .
Адам саудасы мен құлдық қылмыстарының ең көп тараған түрі
Балалар саудасының жағдайына талдау жасағанда, бұл жағымсыз құбылыстың көпқырлылығы
Бүгінде аналардың өз туған баласынан бас тартуы жиі кездесетін
Қазіргі заманда балаларды саудалаудың негізгі түрлері мынадай: 1) заңсыз
АҚШ-тың Мемлекеттік департаментінің деректері бойынша, жыл сайын мемлекеттік шекара
АҚШ мемлекеттік хатшысы К.Пауэлдың 2003 жылғы 11 маусымдағы баяндамасына
Стивен Р. Галстер, Тірі қалудың Жаһанды Жүйесінің директоры, жеңсік
- алдаумен және дөрекі күштеумен тартылған;
- болашақ қызметі туралы жартылай немесе нақты емес хабардар
- қызметінің типі туралы толық хабардар етілген, бірақ қарыздық
- дұрыс хабардар етілген және өз міндеттерін орындауда ешбір
1997 жылғы 24-26 сәуірде Гаагада Нидерландық басшылықтың бастамашылығымен Еуропалық
Бұл декларация әйелдерді сату «әйелдерді пайда табу мақсатында жеңсік
Әйелдерді сатудың белгілеріне мынадай жағдайларды жатқызуға болады:
- егер әйел жезөкшелікпен айналысатыны туралы білмеген немесе қандай
- егер әйел жезөкшелікпен айналысуына жеке шешімін қабылдауға еркіндігі
- егер әйелді тапқан ақшасын беруге мәжбүрлейтін болса;
- егер әйел өз табысын иелене алар алдында бірінші
- егер әйел тұрақты басқа тұлғалардың бақылауында болса;
- егер әйелге еркін жүріп-тұруына немесе басқа тұлғалармен қатынаста
- егер әйел кейбір клиенттерді қабылдамауға немесе кейбір жеңсік
Сонымен қатар әйелді сату – бұл зорлық көрсетудің нысаны
2.2. Адамды сату және құлдық қылмыстарын жасаған айыптыларға қатысты
Соңғы жылдары адам саудасы, әсіресе әйелдер мен балаларды саудалау
Адамды сату мен жасырын тарату тек азиялық мемлекеттердің (Қытай,
Жоғарыдағы айтылған мәліметтерге қарағанда дүниежүзінде адамды сату мен құлдық
Адам саудасы мен құлдық қылмыстарын халықаралық қылмыс түріне жатқызуға
1) халықаралық қауымдастық үшін аса қауіпті. Халықаралық қылмыстың халықаралық
2) ескілік мерзімі болмайды (Рим статутының 29 б.);
3) қылмыстық жауапкершілік қылмыстың жасалу жеріне тәуелсіз пайда болады;
4) қылмыстық жауапкершілік халықаралық құқық күшіне қылмыс жасалған мемлекеттің
5) халықаралық қылмыс жасады деп айыпталушы тұлғаға баспана берілмейді
6) оларды жасауға жауапкершілікке нақты жеке тұлға тартылады, бірақ
Мемлекет қылмыстық емес, өз юрисдикциясы шегіндегі халықаралық құқық нормаларын
Кейбір мемлекеттердің қылмыстық кодекстеріне шолу жасап көрейік.
Көбінесе, адам саудасымен қатысты қылмыстар тұлғаға қарсы қылмыс түрінде
Қазақстанның ҚК (128 б.) және АҚШ-тың «Адам саудасы мен
ҚХР ҚК адам саудасымен байланысты қылмыстарды азаматтардың өмірге құқығына
Кейбір мемлекеттердің қылмыстық кодекстері адам саудасымен байланысты қылмыстардан балалар
Голландиялық қылмыстық кодекс құлдар саудасы мен адам саудасын
Түркияның ҚК адам саудасын еңбек және еңбек қызметі еркіндігіне
Федеративтік Германия Республикасының (ФГР) ҚК-не сәйкес адам саудасы жыныстық
Мемлекеттердің қылмыстық кодекстеріндегі адам саудасымен байланысты қылмыстардың рулық объектілеріне
Ал, егер дүние жүзінде кейбір мемлекеттердің қылмыстық кодекстерінде аталған
әртүрлілігін көре аламыз. (Олар Б, В қосымшаларда көрсетілген).
Белоруссияның ҚК-нің 128, 181, 187 баптары адам саудасымен байланысты
Швейцарияның ҚК-ның 196 бабы адам саудасы деп аталады, ондағы
Біз көріп отырғанымыздай, әрбір мемлекеттің жазалауға тарту мерзімі мен
Сонымен адамды сату мен құлдық қылмыстарының түрлері мен нысандары
3. Адамды сату және құлдық қылмыстарымен ұлттық дәрежеде күрестің
3.1. Адамды сату және құлдық қылмыстарымен күресте
Қазақстан Республикасының ролі
Қазақстан Республикасының адам саудасы мен құлдық қылмыстарына қарсы заңдарына
Сонымен қатар Қазақстан Республикасы Қылмыстық Кодексінің келесідей жазалауға жататын
Сонымен қатар өз мақсаттарына жету үшін ұйымдасқан қылмыстық топ
Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексінің 125 бабына ескертпенің маңызды теориялық
Бала саудасына ҚР «Бала құқығы туралы» 08.08.2002 жылы қабылданған
40 б. - баланы жезөкшелік пен порнографиядан қорғау, 42
Қазақстан Республикасының «Неке және отбасы туралы» Заңына сай әрбір
Қазақстандық балаларды шетел азаматтарының асырап алуы жиілеп барады. Бала
Осылайша шетел азаматтарына бала асырап алуына рұқсат бергеннен бері
Бұдан, АҚШ-тың бізден бала асырап алуға аса ынталы екені
Тағы да айта кететін жайт - бұл біздің Қылмыстық
Капиталистік қоғамда адамдар ақша табудың қандай жолынан да жиіркенбейтін
Мәселен, 2004 жылы елімізде ҚК-тың 128-бабы (азғырып өндіру, әр
Қазақстандық құқық қорғау органдары Қырғызстанның Адам құқықтары жөніндегі уәкілі
Бұл проблеманы шынында да жоққа шығаруға болмайды. Бүгінде құқық
қайта тексеру мүмкін болмай қалады. Сондықтан, өкінішке қарай, мәселен,
Қазақстан Республикасы Қылмыстық Кодексіне 2006 жылғы 2 наурыздағы адам
2006 жылы Қазақстан Республикасының аумағында талданып жатқан категориядағы 16
Қазақстан Республикасының заңнамасында адам саудасы қылмысы көзделген және жазалауға
Адамды сату және құлдық қылмыстарымен күрес мәселелерін реттеудегі халықаралық
Қазақстандық (мемлекет ішілік) және халықаралық құқықтың өзара қатынасы
Қазіргі таңда Қазақстан аталған қылмыстар бойынша біршама конвенцияларға қосылған,
Бала құқығы туралы конвенцияның баланы саудалау, бала жезөкшелігі мен
«Трафик» деп ат қойып, айдар таққан адам саудасы бүгінде
Бұл мәселеге Қазақстан мемлекетінің үлкен мән бере бастауының айғағы,
Комиссияның атқарған елеулі жұмыстарының бірі адам сату бойынша қылмыстарды
Адамды сатуға қарсы күрестің маңызды құралы - халықтың
Комиссия отырысында аталмыш мәселені шешу мақсатында үкіметтік емес ұйымдармен
Комиссия отырысында осындай қылмыстың құрбаны болғандарды елімізге қайтаруды қаржыландыру
Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің Қазақстан Республикасындағы АҚШ Елшілігіне адам
Қазақстан Республикасы Үкіметі жанындағы адам саудасымен күрес жөніндегі Ведомствоаралық
Қазақстан Республикасының «Қылмыстық іс жүргізуге қатысатын тұлғаларды мемлекеттік қорғау
Құқық қорғау органдарының қызметкерлеріне қылмыстармен күрес бойынша мемлекет ішінде
Қазақстан Республикасы дүниежүзілік басқа мемлекеттермен қылмыстармен күрес, қылмыстық істер
Аталған іс-шаралармен танысу арқылы, біз Қазақстан адамды сату және
Қорытынды
Жоғарыда айтылғандарды қорытындылай келе, адам саудасы мен құлдық қылмыстары
Адам саудасы және құлдық қылмыстарымен күрес жүргізу және оның
Адам саудасы және құлдық қылмыстарымен күрес жөніндегі халықаралық конвенцияларды
Адам саудасы және құлдық қылмыстарымен, сондай-ақ жалпы адамгершілікке және
Аталған қылмыстармен күрес жүргізудегі ең бастапқы мәселелері мынадай: біріншіден,
Алдын алу және түсіндіру жұмыстарын жүргізу (адам саудасы қаупі
Адам саудасының ұйымдастырушыларына қарсы бағытталған заңнаманы жетілдіру;
Адамдардың әлеуметтік және экономикалық мәртебесін қатайту үшін жағдайлар жасау;
Жұмысқа орналасу мәселесін шешуде білім беру және ақпараттық көмекті
Қауіп тобына кіретін адамдарға тұрақты альтернативалар құру және жанжақты
Келуші мемлекетте құлдық саудасымен күрестің шараларын қатайту және транзит
Құлдық саудасымен күрес жүргізуші үкіметтік емес ұйымдардың әлеуетін қатайтуға
Заңсыз еңбек миграциясын ескерту мақсатында халықты еңбек, салық, кеден,
Қазақстан Республикасына қатысты Қылмыстық Кодекске тиісті толықтырулар мен өзгертулер
- адамдарды, әсіресе әйелдер мен балаларды саудалауға қарсы күрес
- Қазақстан Республикасында адам саудасымен және адамдарды заңсыз әкету,
- Трансұлттық қылмыстылыққа қарсы конвенцияны және оның факультативтік хаттамаларын
- коммерциялық мақсатта бала асырап алғаны үшін Қылмыстық Кодекске
- иммиграция мен эмиграция процестерін бақылау, шекара бекеттерінен шетелге
- жұртшылықты адам саудасы, оның түрлері, әдістері, құрбандардың
- осы мәселе бойынша орын алған барлық фактілерді зерттеу,
Сонымен қатар 1926 жылғы 25 қыркүйектегі Құлдық туралы конвенцияны,
Жеңсік құмарлық бизнесіне, мәжбүрлі еңбекке пайдалану мақсатында шетелдерге күш
Жоғарыда аталғандай іс-шараларды және жұмыстарды жүргізсек, бұл адамды сату
Қолданылған әдебиеттер тізімі:
Нормативтік-құқықтық актілер тізімі:
Қазақстан Республикасының Конституциясы. Алматы, 1995ж.
Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 16 шiлдедегі № 167 Қылмыстық
Қазақстан Республикасының «Қылмыстық іс жүргізуге қатысатын тұлғаларды мемлекеттік қорғау
Шетелдiктердiң құқықтық жағдайы туралы Қазақстан Республикасының 1995 жылғы 19
ҚР «Бала құқығы туралы» 08.08.2002 жылы қабылданған Заңы.
Қазақстан Республикасының «Неке және отбасы туралы» 17.12.1998 ж. №
Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң адамдарды сатуға байланысты қылмысқа қарсы күрес,
Адамдарды сатумен күреске байланысты Тәуелсіз Мемлекеттер достастығы мүше-мемлекеттерінің 2007-2010
1926 жылғы 25 қыркүйектегі Құлдыққа қатысты БҰҰ конвенциясы.
1930 жылғы 28 маусымдағы № 29 ХЕҰ-ның мәжбүрлі және
1948 жылғы 10 желтоқсандағы БҰҰ-ның Адам құқықтары жөніндегі жалпыға
1949 жылғы 2 желтоқсандағы Үшінші тұлғалармен жезөкшелікті пайдалану және
1956 жылғы 7 қыркүйектегі Құлдық, құлдарды сату және құлдыққа
1957 жылғы 25 маусымдағы мәжбүрлі еңбекті жою туралы №
1966 жылғы 19 желтоқсандағы Азаматтық және саяси құқықтар жөніндегі
1989 жылғы 20 қарашадағы Балалар құқығы туралы конвенция.
1990 жылғы 18 желтоқсандағы Барлық еңбек етуші-мигранттар мен олардың
1998 жылғы 17 шілдедегі Халықаралық қылмыстық соттың Рим статуты.
1999 жылғы 17 маусымдағы Балалардың еңбегінің ең жаман нысандарының
2000 жылғы 25 мамырдағы Балаларды сату, бала жезөкшелігі мен
2000 жылғы 15 қарашадағы Трансұлттық ұйымдасқан қылмысқа қарсы конвенция,
Оқулықтар мен мақалалар тізімі:
Қазақстан Республикасы Конституциясының түсіндірме сөздігі. - Алматы, 1996.
Мыңбаев М.А. Еріксіз еңбекті құқықтық реттеу. Алматы, 2004.
Искатова С.Т. Жезөкшелікпен айналысуға тартқаны және осы іс-әрекеттерге арналған
Е.Б. Мизулина. «Торговля людьми и рабство в России». М.,
Международное уголовное право / Под общ. Ред. В.Н. Кудрявцева.
Общая теория государства и права / Под ред. В.В.
Теория государства и права. Курс лекций / Под ред.
Черданцев А.В. Теория государства и права. М., 2003.
Кудрявцев В.Н. Преступность и нравы переходного общества. М.,
Лунеев В.В. Преступность ХХ века. М., 1997.
Торговля людьми. Социокриминологический анализ. Центр по изучению транснациональной преступности
Габов Ю.А. «Незаконная миграция и торговля людьми». Миграционные потоки
Н.М. Римашевская. Разорвать круг молчания. О насилии в отношении
Миграция в Центральной Азии: проблемы и перспективы. А.: Дайк-пресс,
Милевский А.И. Уголовно-правовая борьба с торговлей несовершеннолетними. Дисс. к,
Нарикбаев Т.М. Криминологические проблемы борьбы с транснациональной преступностью. Астана,
Тлегенова Г.А., Токтыбаева К.А. Трафик людей: информация как предупреждение.
Омашева А. «Адамдарды саудалауды халықаралық сипаттағы қылмыс ретінде қылмыстық-құқықтық
Кенжебеков Б. «Бала асырап алудың сыртында сату тұрған жоқ
Әділ Қ. «Бала тауарының бағы ашалап тұр». Заң газеті,
Б. Сәрсембина. Ақтөбеде адам саудасы қызып тұр. Жас алаш.
Қалкөз Жүсіп. Адам саудасы асқынып барады. Заң газеті. №4,
Айхан Шәріп. Айқын газеті. 18 қаңтар 2005.
Найденова Л. Торговля людьми – одна из форм современного
Шабатова А.М. Торговля людьми - как один из видов
Бидаулетова А.Д. Роль ОБСЕ в предупреждении и борьбе с
Гридчин А.А. «О борьбе международных полицейских организаций с торговлей
Сарсембаев М.А. Борьба с контрабандой мигрантов, незаконной миграцией в
Ахметова С.Н. Нет работорговле. Юридическая газета, 25 января 2007.
Н. Балабаева. Унесенные в неволю. Мысль. №3, 2006.
Мукашева А.А. Когда обещания ложь. Огни Алатау. 8 февраля
Сейдинов Е. Правовой анализ национального законодательства в борьбе с
Бадикова Е. Торговля людьми как транснациональноая организованная преступная деятельность.
Алжанкулова С.А. Причины возникновения и распространения торговли людьми. Вестник
Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің Қазақстан Республикасындағы АҚШ Елшілігіне адам
Первый доклад Государственного Департамента США о торговле людьми в
Victims of Trafficking and Violence Protection Act of 2000:
http:/ usinfo.state.gov.
http: / SlaveryFund/ un.org/ russian.
Қазақстан Республикасының Конституциясы. – Алматы, 1995.
Қазақстан Республикасы Конституциясының түсіндірме сөздігі. – Алматы, 1996. 77-б.
Найденова Л. Торговля людьми – одна из форм современного
Б. Сәрсембина. Ақтөбеде адам саудасы қызып тұр. Жас алаш.
http:/ usinfo.state.gov
http: / SlaveryFund/ un.org/ russian
Н.М. Римашевская. Разорвать круг молчания... О насилии в отношении
Шабатова А.М. Торговля людьми - как один из видов
Кудрявцев В.Н. Преступность и нравы переходного общества. М.,
Лунеев В.В. Преступность ХХ века. М., 1997 г. 311
Нарикбаев Т.М. Криминологические проблемы борьбы с транснациональной преступностью. Астана,
Международное уголовное право. Под общ. ред. В.Н. Кудрявцева М.,
2000 жылғы 15 қарашадағы Трансұлттық ұйымдасқан қылмысқа қарсы конвенция,
1953 жылғы 7 желтоқсандағы хаттамамен енгізілген өзгертулермен қоса, Женевада
Н.М. Римашевская. Разорвать круг молчания... О насилии в отношении
Лукашук И.И., Наумов А.В. Международное уголовное право / Под
Барнашов А.М. Международное уголовное право / Под общ. ред.
Лукашук И.И., Наумов А.В. Международное уголовное право / Под
Международное уголовное право / Под общ. ред. В.Н. Кудрявцева.
Бұл туралы қараңыз: Общая теория государства и права /
«Тәжірибе» термині Балалар еңбегінің ең жаман нысандарының тамыр жаюы
Бидаулетова А.Д. Роль ОБСЕ в предупреждении и борьбе с
Гридчин А.А. «О борьбе международных полицейских организаций с торговлей
Бадикова Е. Деятельность по противодействию торговле людьми в Центральной
http: / SlaveryFund/ un.org/ russian
Н. Балабаева. Унесенные в неволю. Мысль. 2006 г., №3,
Тюрюканова Е.В. Торговля людьми. Социокриминологический анализ. – М., 2000.
Мукашева А.А. Когда обещания ложь. Огни Алатау. 8 февраля
Н. Балабаева. Унесенные в неволю. Мысль. 2006 г., №3,
Омашева А. «Адамдарды саудалауды халықаралық сипаттағы қылмыс ретінде қылмыстық-құқықтық
Е. Тюрюканова. Торговля людьми. Социокриминологический анализ. Центр по изучению
А. Репецкая. Торговля людьми. Социокриминологический анализ. Центр по изучению
Милевский А.И. Уголовно-правовая борьба с торговлей несовершеннолетними. Дисс. к.
Первый доклад Государственного Департамента США о торговле людьми в
Торговля людьми. Социокриминологический анализ. Центр по изучению транснациональной преступности
Габов Ю.А. «Незаконная миграция и торговля людьми». Миграционные потоки
Тлегенова Г.А., Токтыбаева К.А. Трафик людей: информация как предупреждение.
Ахметова С.Н. Нет работорговле. Юридическая газета, 25 января 2007
Габов Ю.А. «Незаконная миграция и торговля людьми». Миграционные потоки
Международное уголовное право / Под общ. ред. В.Н. Кудрявцева.
Международное уголовное право / Под общ. ред. В.Н. Кудрявцева.
Лукашук И.И., Наумов А.В. Международное уголовное право. / Под
Сонда қараңыз. 70- б.
Е.Б. Мизулина «Торговля людьми и рабство в России». М.,
Е.Б. Мизулина «Торговля людьми и рабство в России». М.,
Сонда қараңыз. 249-б.
Қазақстан Республикасының 2006 жылғы 2 наурыздағы N 131 Заңымен
Сейдинов Е. Правовой анализ национального законодательства в борьбе с
Шабатова А.М. Торговля людьми - как один из видов
Кенжебеков Б. «Бала асырап алудың сыртында сату тұрған жоқ
Әділ Қ. «Бала тауарының бағы ашалап тұр». № 19
Қалкөз Жүсіп. Адам саудасы асқынып барады. Заң газеті. 14
Айхан Шәріп. Айқын газеті. 2005 жыл 18 қаңтар.
Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің Қазақстан Республикасындағы АҚШ Елшілігіне адам
Қалкөз Жүсіп. Адам саудасы асқынып барады. Заң газеті, 14
Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің Қазақстан Республикасындағы АҚШ Елшілігіне адам
Н. Балабаева. Унесенные в неволю. Мысль. 2006 г., №3,
Омашева А. Адамдарды саудалауды халықаралық сипаттағы қылмыс ретінде қылмыстық-құқықтық
69
63
Адамды сату және құлдық қылмыстарымен күрестің халықаралық реттелуі
Бас бостандығынан заңсыз айыру және адамды саудаға салу
Кәмелетке толмағандар саудасына қарсы қылмыстық құқықтық күрес
ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚҰҚЫҚТАҒЫ АДАМ САУДАСЫНЫҢ МӘСЕЛЕСІ
Адам саудасы қылмыстарына қарсы күрес мәселелерін теориялық тұрғыдан қарау, әсіресе, Қазақстандық және халықаралық дәрежеде осы мәселенің шешілу жолдарын көрсету, адам саудасы қылмыстарының пайда болуының себептері мен олармен күрес жолдарын көрсету
Адам саудасымен күресудің халықаралық құқықтық механизмдері
Адам саудасы қылмысыбойынша жазалау мәселесі
Халықаралық қылмыстардың топтастырылуы
АДАМ САУДАСЫ ҚЫЛМЫСТАРЫНЫҢ СИПАТТАМАСЫ
Кәмелетке толмаған адамды қылмыстық құқықбұзушылық іске тарту