Тау жолдары
>
Жоспар
КІРІСПЕ 3
1НЕГІЗГІ БӨЛІМ 5
1.1 Тау жолы туралы түсінік 5
1.2 Бұрылыстардан өту. Тау жолдары 7
1.3 Тау жолдары, көтерілу мен түсуді жеңу 18
1.4 Таулы орманды жолдар 19
1.5 Таулы жерлердің ерекшеліктері 24
1.6 Биік таулардың жалпы климаты 28
1.7 Таулы жерлердегі табиғи қауіптер 29
ҚОРЫТЫНДЫ 33
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 34
КІРІСПЕ
Адам сапарға аттанған жерінен өзін қалдырады. Ең
Кез келген жол белгілі бір сюжеттің оры болады.
Егер түзелу жолына түсетін болсаң, онда қозғалыс жылдам
Дара нақтылықтың нүктесі болып тек сен өзін
1НЕГІЗГІ БӨЛІМ
1.1 Тау жолы туралы түсінік
Тау жолдары - жол жүруші мен ландшафтың
Түрлі жолдар түрлі кеңістіктің өлшемді ұсынады.
Тау жолдары, әдетте өздерінің құрамына әр түрлі
Алып жолдары өздерінің үлкен бүгілістерімен ерекшеленеді. Жол әдете,
Өзендердің су бөлімдерінен өтетін асу телімдері, кейде
Асу арқылы қозғалыс алдымен созылмалы кқтеріліспен сипатталатын болса,
Тастар түсетін және сельдік ағындар болатын жерлерде, сонымен
Кей кездері қорғаныс галлереялары арка түрінде болуы мүмкін.
Көлік жоғары биіктікте үлкен жылдамдықпен жүрген кезде және
Ауа тығыздығының азаюы, жану сұйықтығының қайта
2000 м биіктікке көтерілу кезінде атмосфералық
Бұдан да жоғары қыздыруға майлау жүйесіндегі
Өте биік көтерілген кезде, двигательдің жұмысқа қабілеттілігін
1.2 Бұрылыстардан өту. Тау жолдары
Тау жолдары көптеген созылмалы көтерілістер мен
Жалпы алғанда, жол көліктік апаттардың салыстырмалы
Жүргізушіге міндетті түрде таулы жағдайлардағы аттмосфералық қысымның
Құлама тік және жабық бұрылыстарда, (93 сурет)
Құлама тік түсу кезінде накатты қолданған дұрыс емес,
Жолдың бұрылысына жақындаған кезде, ең алдымен оның
Егер қаралған бұрылыстан кейін түсу басталатын
Әсіресе серпантин-жолмен жүрген кезде жүргізушінің шеберлігін талап етіледі.
94 а суретінде шектелген көрінісі бар серпантинмен
94, б суретінде шектелген көрінісі бар серпантинмен
95 суретінде жақсы көрінісі бар серпантинмен жоғары
Шектелген шолуы бар серпантинмен төмен қарай түсу
а- дұрыс емес, б дұрыс.
96 суретте а- дұрыс емес шектелген шолуы бар серпантинмен
Жақсы көрінісі бар серпантинде төмен қарай түсу қозғалысы
96 б. Суретінде шектелген көрінісі бар серпантинде
97. суретінде жақсы көрінісі бар серпантинмен төмен қарай
Көптеген тау жолдары, артқа қарай бұрылатындар құламаның
Серпантинде сол бұрылыстарын жасау өңай болып табылады. Көлік
Су және мұзбен қатқан жолдарда акселератор педалімен және
Қауіпсіз қозғалыс үшін таулы жерлерде
тормоздардың, рульдің, двигательдің, приборлар көрсеткіштерінің дүрыс жұмысын алдын
созылмалы жоғары көтерілім алдында алдын ала
ең алдымен двигательмен тоқтауға, ал содан кейңін тормозбен
таулы жерлерде төменге түсуді, көтерілім жүзеге асырылған передачада іске
Жабық бұрылысты өткен кезде қарама қарсы көліктің шығуын
- таулар бұл қала емес, сондықтан
1.3 Тау жолдары, көтерілу мен түсуді жеңу
Көтерілістер мен төмен түсулер кезінде ең алдымен төменгі
Шиналар сцеплениясының мұздалған жолдарындағы күшін, сырғанауға қарсы
Тааулы жерлердегі қозғалыс бұл таулы көтеріілстер мен төменгі түсімдерді
Таулы жолдар құздар мен жарлар арасынан өтеді.
Тау жолдарында көліктермен жүрген кезде келесі ережелерді орындау
- көтеріліс кезінде көлікті двигательдің тұрақты қызметін
- көліктер арасындағы дистанцияны немесе арақашықтықты 75-100
- шектелген көрінісі бар бұрылыстарда дауыстық сигналдарды, ал
- ақырын ғана қосылу, тар жолда
- төменге түсу кезінде азайтылған передачада жүру,
- тежеуді бұрылыста емес, бұрылыс алдында
Биік таудан жазықтыққа түскен кезде, мұндай жұмысқа үйренбеген
1.4 Таулы орманды жолдар
Таулы - орманды жолдар орманды дайындау үрдісінде
СССР дің таулы жағдайларында сортименттердің, жартылай хлыстардың,
Грунттық жағдайлар,а байланысты таулы жолдарды алыптар, террасалар,
Магистральды жолдар шығару немесе тасымалдау көлемі бойынша
ІІІ - бір млн куб метрге дейін
ІVА – 500 мың, 1 млн. метр куб;
ІVВ – 150-500 мың куб метр;
V – 150 мың куб метрге дейін.
Орман шаруашылығы үнін жол торабының таулы жағдайларындағы
Жолдың категориясы мен түрі Есептік жылдамдық
жер төсемі өту жолы жолдың бойы ағаштар сортименттер
ІІІ 40 10,50 7,5 1,5 60 60 80
ІVА 40 9,00 7 1 60 60 80
ІVВ 30 8,5 6,5 1 50 30 80
V 20 5 3,5 0,75 40 20 90
Бұтақтар 15 4,5 3,5 0,5 30 20 80-90
жадыналар 10 4 3 1,5 30 15 80-91
60% тіктігі созылмалы көтерілімдер кезінде көліктердің тоқтатылымы үшін
- жартылай қуыс түрінде;
- жартылай салу түрінде;
- екеуінің қосындысы немес үйлесімі.
Төселімдердің негізгі типтері:
Магистральдар мен бұтақтарда:
қиыршық тас және ұсақ тас
жадыларда:
- топырақты немесе ұсақ топырақты
Алыпты жолдар үлкен иірімдермен ерекшеленеді. Жол әдете, бір
Өзендердің су бөлімдерінен өтетін асу телімдері, кейде
Мұндай телімдер үшін мүмкін болатын еңістер жоғарлатылған: ІІ
Асу арқылы қозғалыс алдымен созылмалы кқтеріліспен сипатталатын болса,
Тастар түсетін және сельдік ағындар болатын жерлерде, сонымен
Кей кездері қорғаныс галлереялары арка түрінде болуы мүмкін.
Жолдың ашық телімдерінде, шағын опырылу болжанатын жерлерде,
Көлік жоғары биіктікте үлкен жылдамдықпен жүрген кезде және
Ауа тығыздығының азаюы, жану сұйықтығының қайта
2000 м биіктікке көтерілу кезінде атмосфералық
Сондықтан двигательдің қайнап кетуін болдырмау үшін, салқындату жүйесіндегі
Бұдан да жоғары қыздыруға майлау жүйесіндегі
Өте биік көтерілген кезде, двигательдің жұмысқа қабілеттілігін
Көптеген тау жолдары, артқа қарай бұрылатындар құламаның
Сондықтан бұрылыс кезінде таралудан қашқақтау керек.
Тауға көлік жоғары көтерілген сайын, шинадағы ауаның
Таулы жерлер, шиналардың, тормоздың, рульдік бақылау
Көтерілімдер немесе жолдардың құламылығы пайыздармен сипатталады. Егер
Тау жолдары үзіліссіз бұрылыстарға толы болғандықтар, жүргізуші
Егер көлік толық таулы жерде жүруге дайын болмаса,
Сонымен қатар көліктің дөңгелектеріне ескі немесе жөнделген
Камералар дұрыс жөнделмей немесе дербес болмаса, мүлдем жолға
Таулы жерде міндетті түрде оң жақтан жүріп оң жақты
Таулы жерлерде негізгі тәртіптің ережелерін ұстанудың маңызы өте
Көрінбейтін бұрылысқа шыққан кезде алдын ала алдыңғы жақтан
Кейбір тік бұрылыстар мен таулы серпантиндер
Таулы бұрылыстардан өту ережелері 56 және 57
Тауларда қозғалған кезде, бұрылыс кезіндегі көлік дөңгелектерінің
Бұл әсіресе бірінен кейін бірі жүріп келе жатқан
Егер двигательмен немесе тормоз педалімен тоқтау іске асырылмаса,
Таудан түскен кезде міндетті түрде жазықтық жолмен салыстырғанда ертерек
1.5 Таулы жерлердің ерекшеліктері
Таулы жерлер соғыс әрекеттерін жүргізгенде де, сонымен қатар
Таулы жерлер - жол жүруші мен ландшафтың
Жоталардың , ойпаттардың, алқаптардың және сайлардың орналасуынан таулардың
Облыстық орталықтарды байланыстыратын жолдар бойынша, губернаторлардың
Дара нақтылықтың нүктесі болып тек сен өзін
Орташа өтімділігі бар таулы жолдар, көбінесе жоталары көлденең ойпаттарға
Шамалы ғана өтімді таулы аймақтар бұл
Таулар жалпы келесі түрлер бойынша ажыратылады:
- төменгі таулар
- орташа таулар
- биік таулар
Төмен таулардың биіктігі 800-1000 м дейін жетеді.
Сурет 1
Биіктігі орташа таулардың көрінісі
Орташа таулардың биіктігі 1000-2000 метрге дейін жетеді. Жоталарындағы асулар
Биік таулар – бұл күрт және терең
Сурет 2
Биік таулардың жалпы көрінісі
1.6 Биік таулардың жалпы климаты
Биік таулардың жалпы климаты түрлі және тұрақты болмайды.
Таулы жерлерде бір тәулік ішінде және бір биіктікте
Таулы жерлердегі кенеттен суық температура жылдамдығы 10-12
Таулы аймақтардағы жаңбырлар жауын түрінде түседі. Жергілікті рельефтің
Таулы жерлердегі бұлдыр күндер әсіресе қыс мезгілінде,
Таулы жерлерде, жоғары биіктікте адамдардың ағзасы кейде
Биік таулы жерлер мен аймақтарда, көлікпен жүру мүлдем қарастырылмайды,
Таулы аймақтардағы ауа райының жақсаруының негізгі себептері:
- кешкі сарғылт таң,
- алыптардағы кешкі уақыттағы салқындау,
- кешкі бұлдыр,
- суық түндер.
Нажағайдң жақындап келу белгілері басталғанға дейін 2-3 сағатта,
1.7 Таулы жерлердегі табиғи қауіптер
Таулы жерлерде әсіресе биік жерлер мен аймақтарда
- тас түсімдері;
- опырылыстар
- қар көшкіндері.
Бұл құбылыстар аса қауіпті болып табылады. Сондықтан таулы
Тас түсімдер, опырылыстармен қар көшкіндері олардың қайдан және
Тас түсімдері. Әр түрлі факторлардың әсерінен біртіндеп
Өздерінің қозғалысы барысында тастар тұрақсыз жыныстарға құлап,
Қар көшкіндері – бұл тау баурайларынан үлкен
Таулы жерлерде жол саны шектелген. Бар жолдар күшті
Өтімділік кенттен метрологиялық жағдайларға байланысты өзгеріп отырады.
Таулы жолдармен жүрген кезде барлау құрамының құрылымы
Таулы жолдардың жағдайы жыл мезгіліне, ауа райына
Таулы жерлердегі өзендер мен ағындар барлау тобына елеулі
Көптеген тау өзендері бірнеше ттармақтарға бөлінеді: Олардың біреуі
Орташа өтімділігі бар таулы жолдар, көбінесе жоталары көлденең ойпаттарға
Таулы жерлерде негізгі тәртіптің ережелерін ұстанудың маңызы өте
Таулы жерлерде көліктің жүруін шапшаңдататын бірқатар жағдайлар мен
Таулы аймақтар температураның күрт өзгеруімен және атмосфералық
Бұдан да жоғары қыздыруға майлау жүйесіндегі
Өте биік көтерілген кезде, двигательдің жұмысқа қабілеттілігін
Егер ресивердегі ауа қысымы 4,5 кгс\см2 дейін
ҚОРЫТЫНДЫ
Көлік жолдарындағы қозғалыстың қауіпсіз жағдайларының маңызды шарты
Таулы жерлерде көліктің жүруін шапшаңдататын бірқатар жағдайлар мен
Таулы жерлерде негізгі тәртіптің ережелерін ұстанудың маңызы өте
Тау жолдарында көліктермен жүрген кезде келесі ережелерді орындау
- көліктер арасындағы дистанцияны немесе арақашықтықты 75-100
- шектелген көрінісі бар бұрылыстарда дауыстық сигналдарды, ал
- ақырын ғана қосылу, тар жолда
- төменге түсу кезінде азайтылған передачада жүру,
- тежеуді бұрылыста емес, бұрылыс алдында
Тау жолдары үлкен созылмалы көтерілістер мен
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Лесная энциклопедия: В 2- томах /Гл ред. Воробьев
Grienshields B.D. study of traccie cgdjgyek\\ Proc (uS) highway
Grenberg H. An anflitic jf traffic flow\\ Operations Resesrch
Nagel K. Wagner R, Wasler R.
Nagel K Particle hopping models and traffic
3
Таулы орманды жолдар
Карьер жолдарының құрылысы
«Алматы-Гүлшад» автомобиль жол бөлігінің құрылысын жобалау
Вагонның бірлік жинақтарының белгіленуі, құрылысының негізгі бөлшектері және техникалық белгілері
Бурақай тауының табиғатының ерекшеліктері
Тау-кен жұмыстарын жер асты тәсілімен жүргізу
Магматизмнің геологиялық қызметі
Солтүстік Американың физикалық – географиялық жағдайы
Ыстықкөл облысындағы туризм түрлерін дамыту мүмкіндіктерін бағалау
Кен қабатының стратиграфиясы