Қоғамдағы ұдайы өндіріс құрылымы
Мазмұны
Кіріспе..........................................................................................................................6
І.Қоғамдағы ұдайы өндіріс теориясы.
1.1 Қоғамдағы ұдайы өндіріс құрылымы............................................................7
1.2 Қоғамдық ұдайы өндірістің экономикадағы құрылымдық
өзгерістері.................................................................................................................9
ІІ.Ұдайы өндіріс теориясының кибернетикалық тәсілдері.
2.1Жай үдайы өндіріс тәсімі ...............................................................................11
2.2Кеңейтілген ұдайы өндіріс тәсімі..................................................................15
ІІІ.Қоғамдағы ұдайы өндірісті талдау.
3.1Ұлғаймалы ұдайы өндірістің типі мен көрсеткіштері.............................22
3.2Комуналдық меншік ұдайы өндіріс процесі жүйесінде..........................24
3.3Жай ұдайы өндіріс кезіндегі өткерілу шарттары....................................29
Қорытынды..........................................................................................................33
Әдебиеттер...........................................................................................................35
Кіріспе.
Қоғамдық ұдайы өндірістің пропорциялары өндірістің әр қилы элементтері
Қоғамдық ұдайы өндіріс пропорцияларының құрылуы объективті экономикллық заңдар
Экономикалық процестердің арасындағы байланыс белгілі бір сандық
1. Жалпы экономикалық қоғіамдық ұдайы өңдірістің макро құрылымының
2. Салааралық — қоғамдық өндірістің әр килы
3. Ішкі салааралыққа - сала мен
4. Мемлекетаралыққа- ұлттық шаруашылықтар мен әр қилы
Ұлттық экономиканың құрылымы жалпы
І.Қоғамдағы ұдайы өндіріс теориясы.
1.1 Қоғамдағы ұдайы өндіріс құрылымы.
Ғылым мен техниканы ауыл шаруашылығына кеңінен енгізу,
Екінші. Салалық өзгерістерді сипаттайтын бір ерекше жағдай өндіруші
Үшінші, 60-жылдардан бері өнеркәсіптің үлес салмағының біртіндеп азаюы.
Төртінші. Материалдық өндірістің тиімділігінің өсуі өндірістік емес
Ұдайы өндіріс процесінің түпкі нәтижесі тұтыну. Ол өндірістік
Айырбас процесінде әлеуметтік институттар қатыса алмайтын жағдай орын
1.2 Қоғамдық ұдайы өндірістің экономикадағы құрылымдық өзгерістері.
Ұлттық экономиканың салалық құрылымы негізгі салалар арасында
Сонымен, макроэкономикалық дәрежеде құрылымдық өзгерістерді қарастырудан мынадай заңдылықтар
Ұдайы өндіріс процесінің бөлу кезеңінде коммуналдық меншікте тұрған
Бөлу кезеңінде «субъектілік-объектілік» қатынастар барынша күрделенеді. Оның негізінде
Ұдайы өндіріс процесінде «субъектілік-субъектілік» қатынастарға байланысты проблемалар айырбас
ІІ.Ұдайы өндіріс теориясының кибернетикалық тәсілдері
2.1Жай үдайы өндіріс тәсімі
Ұдайы өндіріс тәсімінің кибернетикалық талдамы мен түсіндіруін қарайық.
X жалпы табысының күндық шамасы үш қосылғыш ретінде
(1)
мұнда
мұнда с~Х~ өнімін жасауға қажетті өндіріс құрал -жабдықгарының
(2)
Өндіріс құрал -жабдықгары мен нақты еңбектің шығын коэффициентін
Онда 1-ден аламыз
немесе
бұдан
Құн жасау үрдісін сипаттайтын (З)-формуладан көрінетіні бұл үрдісте
1-суреттен нақты еңбек ү+т Х өніміне түрленетіні шығады,
Шаруашылық екі бөлімшеден тұрсын делік:
1 бөлімше (өндіріс -құрал жабдығын өндіру) және 2
(4)
мұнда а1с-1~бөлімшедегі өвдіріс кұрал-жабдығы шығыны коэффициенті , а2(v+m)
Жай ұдайы өндіріс үрдісінің тепе-тендік шарты белгілі:
Бұл 2-бөлімшесінің 1-шіден алатын өндіріс құрал-жабдығының кұны, яғни
(4)-ден:
(5)-ті ескеріп және
өрнегінен
шығады.
Бұдан
Бұл тәсімге келесі экономикалық пайымдау беруге болады.
Біз Х2 тұтыну заттарын өңдіргіміз келеді делік және
(7)-ге ұқсас алатынымыз:
бұдан
Хгөндіріс құрал-жабдығын өндіру жоспарлансын және бұл жосларды орындау
операторымен реттеуші жүйе пайда болады. Бағаға байланысты туындайтын
2.2Кеңейтілген ұдайы өндіріс тәсімі
Маркстің кеңейтілген ұдайы өндіріс
Бұл формулалардың бірінші бөлігіндегі тс және т2у,өндіріс құрал-жабдығының
(9)-формуланың сол жағын мына түрде топтау ыңғайлы:
Бірінші формуладағы с1+т10 қосындыеы 1-бөлімшенің өңдіріс құрал-жабдығындағы жалпы
Кеңейтілген ұдайы өндіріс тепе -теңдігінің шарты:
ол 2-бөлімшенің өндіріс құрал-жабдығына қажетсінуі сг+т2сі
(9а) формуласына 1 бөлімшедегі өндіріс құрал-жабдығы
қорланымының коэффициентін (яғни жұмыс күшінің өсіміне деген тұтыну
Осыдан алатынымыз:
10- ересек және
өрнегінен
шағады
Бұдан
Мынаныанықтау қиын емес
Жай ұдайы өндіріс формуласы кеңейтілген ұдайы өндіріс формуласының
N саланы шаруашылық жағдайдағы ұдайы өндіріс үрдісінің кибернетикалық
Бұл кестеде жеке салалардын жалпы өнімдерінің құны; і
Салааралық ағындар кестесі негізінде кестенің жолдарын қосу арқылы
және кестенің бағаны бойынша
екенін аламыз, яғни Маркс тәсіміндегі сияқты тендік аламыз.
Оң жақтары теңестірсек, Маркс келтірген ұдайы өндіріс үрдісінің
Одан әрі
және (15) шығын балансын жазамыз
Бұдан
деп белгілесек, онда
Өнімді үлестірудің баланстық
немесе
Өнімді үлестіру мен шығынның баланстық теңдеуінің матрицалық нысаны
Шығындар коэффициенттерін пайдаланып, салааралық ағындар кестесін былай жазуға
теңдеулер жүйесінен:
мұнда
А — өндіріс құрал-жабдықгарының шығын коэффициенттерінің матрицасы,
х — жалпы өнімдер векторы,
у - түпкілікті өнімдер векторы, яғни
Мұндағы 1- бірлік матрица. (1-А) матрицасы салааралық баланс
- өнім үшін шығындары балансының теңдеуі үшін
x-Ax+(v+m)
немесе
x-(I-A)+(v+m)
I-A-(I-A) екенің байқаймыз
ІІІ.Қоғамдағы ұдайы өндірісті талдау.
3.1Ұлғаймалы ұдайы өндірістің типі мен көрсеткіштері
Жай және ұлғаймалы ұдайы ондірісті қарастыра отырып мынаны
Өндіріс ауқымын қарқындату жұмыс істейтіндер санының осу, жұмыс
Ұлғаймалы ұдайы өндірістің интенсивті түрі принципті тұрғыдан мүлде
Нақты өмірде интенсивті және экстенсивті факторлар бірін-бірі толықтыра
Интенсивті ұлғаймалы ұдайы өндірісте өте өнімде техника мен
АҚШ-да жеке кәсіпорындардың жұмыскерлер біліктілігін котеру мен оқытуға
Ұдайы өндірістің интенсивті жолы жұмыс күшінің бір болігін
Сондықтан да ұдайы өндірістің интенсивті жолы тауар мен
Интенсификацияның ірі резервтері - өндірістік тұтыну және өндірістік
техниканы жаңалау мен өндірісті модернизациялау;
ресурстарды дұрыс қолдану және үнемдеу;
өндірістің салалық құрылымындағы прогрессивтік қозғалыстар;
кадр біліктілігін көтеру және оны үнемдеу;
еңбек тәртіптілігін күшейту, еңбекке мотивацияны күшейту;
табиғатты қорғау шаралары;
Игіліктің жоғары пайдалылығы, егер әлеуметтік институттар мен заң
Жалпы, коммуналдық меншікті қоғамдық ұдайы өндіріс процесі кезеңдеріндегі
3.2Комуналдық меншік ұдайы өндіріс процесі жүйесінде
Коммуналдық меншік жалпы-халықтық немесе қоғамдық меншіктің құрамдас бөлігі
Осыған орай біздің мақсатымыз коммуналдық меншікке байланысты экономикалық
Өндіру кезеңіндегі меншік қатынасы өндіріс құрал-жабдықтарымен жұмысшы-қызметшілерді белгілі
Осыған байланысты, дәлірек айтсақ, өндірілетін игіліктердің ерекшелігіне қарай
Коммуналдық меншіктің арнаулы өндіріс құрал-жабдығы, маңызды объектісі жер
Өндіріс құрал-жабдықтарымен бірге коммуналдық меншіктің объектісіне шаруашылық жүргізудің
Қызмет көрсету саласы материалдық және материалдық емес игіліктерді
Коммуналдық меншікке барынша тән жергілікті басқару, білім беру,
Коммуналдық меншіктің қызмет кәрсету объектілерін теориялық тұрғыдан негіздеу
Біріншіден, бұл объектілер коммуналдық құрылым субъектілерінің мүддесін өткізетін
Екіншіден, әлеуметтік-қоғамдық маңызы зор материалдық және материалдық емес
Үшіншіден, ең бастысы, мұндай объектілердің экономикалық және құқықтық
Көп жағдайда қоғамдық игіліктерді өндіретін мекемелердің тиімді жұмыс
Коммуналдық меншік субъектілері және объектілері
Коммуналдық меншік объектілері болып табылатын көптеген әлеуметтік-мәдени салалар
3.3Жай ұдайы өндіріс кезіндегі өткерілу шарттары
Ұлғаймалы ұдайы өндірістегі бастаудың негізі жай ұдайы өндіріс
I (с + V +т) = Іс +
Екіншіден, екінші болімшенің өнімі екі болімшедегі жаңадан құрылған
II(c+ v+m)=I(v+m)+II (v+m).
Үшіншіден, бірінші бөлімшенің жаңадан құрылған құны екінші белімшенің
I(v+m)=II c
Ұлғаймалы ұдайы өндіріс кезіндегі өткерілу шарттары. Біріншіден, бірінші
I(c+v+m)>Ic+IIc.
Екіншіден, екінші бөлімшенің өнімі екі бөлімшедегі жаңадан құрылған
II(c+v+m)IIc.
Тек осы шарттарды жүзеге асырғанда ғана ұлғаймалы ұдайы
Осыдан мынандай қорытынды жасаймыз:
а) екінші белімшенің ұлғая дамуы бірінші бөлімшеге байланысты;
б) пропорциялардың бұзылуы қоғамдық өнімнің өткерілуін қиындата түседі
Қоғамдық ұдайы өндірістің бірінші және екінші бөлімшелері
Бірінші бөлімшенің — артығымен өсу экономикалық заңы —
Дамыған елдерде II дүниежүзілік соғыстан кейінгі жылдары инвестициялық
Бұл ҒТП қарқынының арқасында жүзеге асып, ресурсты сақтау
Бүгінгі қоғамдық өндіріс тек қана материалдық өндірісті (I
I, II, III және ІУ-ші бөлімшелердің арасындағы баланстылық
ІІІ-ші және ІV-ші бөлімшенің жалпы сомасы 600 құрылса,
Барлығы:2000
Барлығы Σ(І+ІІ)+Σ(Ш+ ІV)=2000
Бұл берілген мәліметтен бірінші бөлімше өнімін қаншалықты өндеуге
I(c+v+m)=Ic+IIc+IIIc+IVc
II(c+v+m)=I(v+m)+II(v+m)+III(v+m)+IV(v+m)
Егер IIc+IIIc+IVc, яғни 300с+200с+100с= 600,
Онда I (c+v+m)= 400c+300v+300m=1000,
I(v+m)+II (v+m)+III(v+m)+IV(v+m)=1400,
600+700+200+100+1600,
II(c+v+m)=300c+400v+300m=1000
I(v+m)=Iic+IIIc+IVc.
Қоғамдық өндірістің күрделенген қүрылымын ескере отырып, үдайы ондіріс
І(400c+300v+300m)= 1000
II(300c+400v+300m)=1000
І-ші және ІІ-ші бөлімшелер арасындағы негізгі функционалдық тәуелділік
I(v+m)>Iic
Демек, қоғамдық өндіріс құрылымы ұдайы өндірістің қаркына мен
Қорытынды.
Жоғарыда біздер ұдайы өндіріс процесінің өндіру кезеңінде коммуналдық
Бірақ меншік объектісі меншік қатынастарының пассивті жағы екенін
Осы тұрғыдан алғанда меншік қатынасы «субъект-объект», «субъект-субъект болып
Коммуналдық меншік субъектілерінің ұдайы өндіріс процесіне қатысу ұстанымы
Коммуналдық меншік субъектілеріне байланысты экономикалық қатынастар жүйесін біржақты
Соған сәйкес Қазақстандағы «субъектілік-объектілік» қатынастар сұлбалы түрде былай
Шын мәнінде коммуналдық меншік субъектілерінің құрылымына мемлекеттік биліктің
Әдебиеттер.
1.Қазіргі заманғы нарық табиғаты және дамуы Э.
2.Кулигин П. Социалистік экономикадағы нарық. - "Вопросы экономики",
3. Алехин Б. И. Рынок цснных бумаг: Введение
4.Кабдиев Д. К. Развитие экономической мысли в Казахстане
(конец XIX - нсчало XX века) - Алма-Ата,
5.Жунусов Б. А., Мамбетов У. Е., Байжомартов. Нарықты
6.Аяпова Ж. М., Арынов Е. М. Русско-казахской толковой
7.Сабырбаев Б. Экономикалық терминдердің орысша-қазақша
түсіндірме сөздігі - Алматы, Қазақстан, 2000.
8.Современная экономическая мысль: / Пер. с англ., М.:
9.Эрхард Л. Благостроение для всех - М., Начало
10 Кондратьев Н. Д. Проблемы экономической динамики. М.
11. Фсодоров Б. Г. Современные вамотнокрсдитные рынки -
35
Экономика ілімі классиктерінің еңбегіндегі ұдайы өндіріс теориясы
Ұдайы өндіріс
Ұдайы өндіріс процесінің құрылыс бөлігі
Қоғамдық ұдайы өндіріс тұжырымдалары
Ұдайы өндіріс процесінің құрамдас бөлігі
Қоғамдық өндіріс туралы мәлімет
Ұдайы өндіріс теориясы
Өнідірс оның мәні және факторлары
Ұдайы өндірістің түрлеріндегі негізгі шарттары
Экономикалық жүйе мәні, элементтері, даму сипаты. Экономикалық жүйенің дамуы үшін қажетті алғы шарттар мен жағдайлар туралы ақпарат