Жерге меншік
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ......................................................................................................................3
ЖЕР ҚҰҚЫҚ ҚАТЫНАСТАРЫНЫҢ ҚҰҚЫҚТЫҚ НЕГІЗДЕРІ...................................................................................................................6
1.1 Жер құқық қатынастарының түсінігі және түрлері..........................................6
1.2 Жер құқығы қатынастарының объектілері......................................................20
1.3 Жер құқығы қатынастарының субъектілері.....................................................23
ЖЕР ҚҰҚЫҚ ҚАТЫНАСТАРЫН МЕМЛЕКЕТТІК РЕТТЕУ МЕХАНИЗМІ.............................................................................................................33
2.1 Жер құқық қатынастарын мемлекеттік реттеудің мақсаты мен
2.2 Жер құқық қатынастары саласындағы жергілікті атқарушы органдардың
2.3 Жер құқық қатынастары саласындағы жергілікті атқарушы органдардың
ҚОРЫТЫНДЫ...........................................................................................................54
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ.........................................................56
КІРІСПЕ
Курстық жұмыстың өзектілігі. Ата- Бабамыз «найзаның ұшы, білектің
ҚР Жер Кодексінің 12-бабында жер – ҚР егемендігі
Мемлекетiмiзде жер қатынастарының дұрыс дамуы елiмiздiң әлеуметтiк-экономикалық, құқықтық
Елбасы тапсырмасын іске асыру мақсатында үш жылға (2012-2014
Қазiргi нарықтық қатынастарға байланысты, жердiң мемлекет меншiгiнен жеке
Бұл дамыған нарықтық қоғамның талабынан туындаған заңды құбылыс
Жер ресурстарын тиімді пайдалану және қорғаудың стратегиялық бағыттарын
Зерттеудің мақсаттары мен міндеттері. Зерттеудің мақсаты өркениет заманындағы
Аталған мақсатқа жету мынадай міндеттерге көңіл бөлуді қажет
жер қатынастары аясында облыстың, республикалық маңызы бар қаланың,
жер құқық қатынастары объектілері мен субъектілерінің құқықтық жағдайының
Зерттеудің әдістемелік және теориялық негіздері. Ғылыми зерттеудің
1 ЖЕР ҚАТЫНАСТАРЫНЫҢ ҚҰҚЫҚТЫҚ НЕГІЗДЕРІ
1.1 Жер құқық қатынастарының түсінігі және түрлері
Қазіргі жаһандану кезінде, адамзат табиғатқа араласу белсенділігін арттырған
Б.Ж Абдраимов, жер дегеніміз – мемлекет пен халықтың
А.Х. Хаджиевтың пікірі бойынша – жердің табиғи қасиеті
Жер – барлық адамзат баласының өмір сүруінің негізі
Қазақстан Республикасының 12-бабы 7-тармағына сәйкес, жер – Қазақстан
Жер ерекше белгілерге ие.
Н.А. Сыроедовтың пікірі бойынша, жердің қайта қалыптаспаушылық, орны
А.Х. Хаджиев, жердің айрықша белгілері ретінде келесі белгілерді
жердің құнарлы қабатының болуы;
жердің өндірістік қабілеті мен тұтынушылық бағалығын қалпына келтіру
кеңістіктік шектеулік;
орнынан қозғалта алмайтындық, орналасқан жерінің тұрақтылығы.
Сонымен, жердің келесі белгілерін бөліп көрсетуге болады:
Біріншіден, жер құнарлыққа ие. Құнарлық табиғи және жасанды
Табиғи құнарлық мелиорация және агротехника арқылы адамның топырақтың
Екіншіден, жер – табиғи табиғаттың өнімі, өзге өндіріс
Үшіншіден, жер айырбасталмайды. Жерді еш нәрсеге айырбастай
Төртіншіден, жерді пайдалану жердің тұрақтылығымен ерекшеленеді. Жерді өзге
Бесіншіден, жер беті шектеулі. Жерді өзге өндіріс құралдары
Жаратылысынан, табиғи объект ретінде таныла отырып, жер бір
Жерді шаруашылық айналымда қолдану қатынастары, ең
Жер мүлікті жылжымайтын және жылжитын мүлік ретінде бөлудің
Жер учаскелерінің меншік иелері сатуға, мұрагерлік бойынша беруге,
Сол себептен, нарықтық экономика жағдайындағы жер учаскелері
Ескеретін жағдай, жер жылжымайтын мүліктің ерекше нысаны
Жердің мүлік ретінде, келесі ерекшелігі бағасы немесе құны
Жер - тек қана өндірістік-экономикалық емес, сонымен бірге,
Аумақ - мемлекет билігі және егемендігі таралатын мемлекеттің
Қазақстан аумағының ұғымы Қазақстан Республикасы Конституциясында оның
Біздің пікіріміз бойынша, шетелдік субъктілермен жер
Өзге де пікірлер бар:
Мысалы, А.А. Ивановтың айтуы бойынша, жер құқығында жер
Осы айтылған пікірге, А.Х. Хаджиевта қосылады. «Қазақстан Республикасының
Жер құқық қатынастарының құқықтық реттеудің пәні ретінде
Қазіргі кезде жер құқық қатынастары айтарлықтай өзгеріске ұшыраған.
Жерге тек мемлекеттік меншік құқығын жоюына байланысты жер
Қазіргі кезде жер қатынастары дегеніміз – жер құқық
Бірақ, бұл анықтама толық емес, себебі бұл анықтамада
Жер қатынастарының табиғаты бойынша бірнеше пікірлер бар.
А.Х. Хаджиевтың пікірі бойынша, жер қатынастары экономикалық сипатағы
Біздің көзқарасымыз, бойынша жер қатынастарын нақты жіктеу шегінде
Қазіргі уақыттағы ғалымдар барлық жер қатынастарын мүліктік деп
Сонымен бірге, жер қатынастарының мүліктік қатынастар емес екендігі
Кеңес уақытында көптеген заңгерлердің айтуы бойынша, жер азаматтық
Бірқатар авторлар жермен байланысты туындайтын қатынастар тек жер
ҚР Жер Кодексінің 5-бабына сәйкес Қазақстан Республикасының жер
Ілгеріде көрсетілген мақсаттарға сәйкес, жер қатынастары заңи реттеу
Құқықтық қатынас – қатысушылары құқықтар мен міндеттерге ие
Жүріс-тұрыс көлемі оның шегі мен шекарасын бекітуді білдіреді.
Жер құқық қатынастары – ол жер заңдарымен реттелген
Жер құқық қатынастары мемлекет пен жер пайдаланушылар және
Жер құқық қатынастарының обьектілеріне: Қазақстан Республикасы аумағының шегіндегі
Жер құқық қатынастарының субьектілері болып, жерге құқықтың иесі
Жер құқық қатынастарының субьектілері құқықтарға ие, оның көлемі
Жер құқық қатынастары субьектілерінің шеңбері әлеуметтік-экономикалық формацияның өзгеруіне
Елдің нарықтық экономикаға көшуі және жерлерді нарықтық айналымға
Осылайша, Қазақстан осы уақытқа дейін жерге меншік қатынастарының
Жер құқық қатынастарының жіктелуі қосымша келесідей негіздер бойынша
Жер құқық қатынастарының мазмұнына байланысты:
жерді табиғи объект ретінде қорғаумен байланысты қатынастар;
жерді өндіріс құралы ретінде пайдаланумен байланысты қатынастар;
жер ресурстарын мемлекеттік басқарумен байланысты қатынастар;
жер заңдарын бұзғаны үшін жауапкершілік қолданумен байланысты қатынастар;
Жер құқық қатынастары қатысушыларының құқықтары мен міндеттерінің мазмұнына
жерге меншік құқығын жүзеге асырумен байланысты қатынастар;
жерге меншік құқығынан туындайтын өзге құқықтарды жүзеге асырумен
Жер құқық қатынастарының мерзіміне байланысты: тұрақты қатынастар; тұрақты
Жер құқық қатынастарының туындау негіздеріне байланысты:
бастапқы жер құқық қатынастары;
туынды жер құқық қатынастары;
Жер құқық қатынастары нормаларының мазмұнына байланысты:
материалдық қатынастар;
процессуалдық қатынастар.
Жоғарыда атап өткеніміздей, жер құқығы қатынастарының түсінігінің мәні
Жер құқығы қатынастарының түсінігі, құрылымы, объектілері, субъектілері және
Жер құқығы қатынастары ең алдымен жер, экологиялық және
Жер қатынастары экономикалық болып табылады, өйткені, жер мемлекет
Жер құқығы қатынастарының жоғарыда аталған барлық экологиялық және
Жер құқығы қатынастары бір жақты (мысалы, жеке меншік
Жер құқығы қатынастары өз мазмұны бойынша күрделі әрі
Жер құқығы қатынасы, бұл ең алдымен, жер құқығын
Басты заңшығарушы актілерінде құқық олқылықтары болмауы керек. Жер
Мемлекет жер құқығы қатынастарын құқықтық реттеуді ұйымдастырушы ретінде
Сонымен қатар, реттеуші және қорғаушы құқықтық қатынастардың тек
Жер құқығы қатынастарын түрлерге бөлу жер туралы заңнаманың
Материалдық нормалар – бұл меншік, басқару, бақылау обьектілерін,
Іс жүргізушілік нормалар – бұл жер туралы
Жер құқығының іс жүргізуші нормалары осы құқықтың материалдық
Жер құқығында жер қорын басқару мемлекеттік басқарудың дербес
Жер процесінің құрылымы келесі процедуралардан тұрады:
1) құқыққолданушы жер құқығы процедуралары;
2) ұйымдастырушы жер құқығы процедуралары;
3) жер құқығының билікке ие емес субьектілерінің заң
Жер процесінің әрбір құрылымы заңды мәні бойынша жер
Сонымен, жер процесі – бұл жер құқығының материалдық
Жалпы қорытынды: жер құқығы қатынастары – құқық нормаларымен
Жер құқық қатынастары обьектілері мен субьектілері бойынша да
Жер қатынастарының барлық мәселелері жер және басқа да
Жер құқығы қатынастарын олардың объектілері, субъектілері және мазмұны
Жер құқығы нормаларын жүзеге асыру механизміндегі басты мәселе
Қазақсатан Республикасының Жер кодексі жер қатынастары объектісінің анықтамасын
Бұл анықтамада жер қатынастары жер құқығы қатынастары ретінде
Қазақстан Республикасы Жер кодексінің 1-бабында көзделген жер қоры
Жер қоры мен оның жекелеген санаттарының барлық жер
1. Жер қоры – Қазақстан Республикасындағы жер құқығы
Аумақ та жер, бірақ оның шектері болады. «Жер
Жерлерді аймақтарға бөлудің мақсаттары болып мыналар табылады: жерлерді
Аумақтарды қолданудың нысаналы режимі туралы көрсеткіштерден тұратын жерді
Жердің аумағын оны пайдаланудың нысаналы режимін орнықтыра отырып
Ауыл шаруашылығы жерлерін аймақтарға бөлу мынадай қағидаларға сүйенеді:
Ауыл шаруашылығы мақсатандағы жерлердің басымдығы;
Ауыл шаруашылығы алқаптарының ерекше қорғалуы;
Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлердің нысаналы пайдаланылуы;
Ауыл шаруашылық алқаптарын ауыл және орман шаруашылығын жүргізумен
Елді мекен жерлерін, өнеркәсіп, қорғаныс және ауыл шаруашылығынан
Орталық атқарушы орган (Жер ресурстарын басқару жөніндегі агенттік)
Аумақты пайдаланудың жерлерді аймақтарға бөлу кезінде анықталған нысаналы
Жерді аймақтарға бөлу жергілікті атқарушы органдардың шешімі бойынша
Жер қоры жерге меншік құқығының, жекелеген жер учаскелеріне
2. Жерге меншік. Қазақстан Республикасы Конституциясының 6-бабына сәйкес,
Жер қорының құрамына барлық жер санаттары, сонын ішінде,
3. Жер пайдалану құқығы. Бұл институт жер құқығы
Жер пайдалану құқығының түсінігі аталған анықтамамен шектелмейді. Жер
Жеке меншік құқығын жүзеге асырудың нысандары Қазақстан Республикасы
Жер пайдалану құқығы үздіксіз сипатқа ие, себебі ол
5.Сервитут. Сервитут жер құқығының және Қазақстан Республикасында 1995
Сервитут жер құқығы қатынастарының дербес объектісі болып
6. Меншік құқығы мен жер пайдалану құқығын қорғау
Қазақстан Республикасы Жер кодексінің 139-бабының 1-тармағына сәйкес, жерді
Бұл ережеден көргендей, жерлерді қорғау дегеніміз - жерлердің
Қазақстан Республикасы Жер кодексінің 12-бабының 16-тармағына сәйкес, жер
Жер құқығы қатынастарындағы құқықсубьектіліктің негізгі белгілері болып
1) субьектінің жер құқығы қатынасына қатысуы;
2)осы құқықтық қатынаста құқықтар мен міндеттерді иеленуі.
Құқықсубьектіліктің мұндай белгілерінен мынадай қорытынды шығады: жер
Қазақстан Республикасы Жер кодексінің 43-бабының 12-тармағына сәйкес,
Заң әдебиетінде құқықтық қатынастардың, соның ішінде, жер құқығы
Жер құқығы қатынастарының субьектілері обьектіні иелену,
Жер туралы заңнама жер құқығы қатынастары субьектілерінің басқа
Бұл мысалдан көрініп тұрғандай, жер құқығы қатынастары субьектілерінің,
Жер туралы заңнамада және басқа да заңдарда бекітілген
Сонымен, жер құқығы қатынастарының мазмұны ретінде осы құқықтық
Жер құқығы қатынастарының негізгі мазмұнын жер құқығы
Осы құқықтық қатынастарға қарай олардың субьектілерінің құқықтары мен
1.2 Жер құқық қатынастарының объектілері
Қазақстан Республикасының Жер кодексі жер қатынастары объектісінің анықтамасын
Бұл анықтамада жер қатынастары жер құқығы қатынастары ретінде
1995 жылғы 22 желтоқсандағы «Жер туралы» жарлық [12]
Жер туралы заңнамада әртүрлі жер қорлары бар: арнайы
Қазақстан Республикасы Жер кодексінің 1-бабында көзделген жер қоры
Егер ол біртұтас болмаса қалай бөлінуі мүмкін. Сол
Жер қоры мен оның жекелеген санаттарының барлық жер
Жер қоры – Қазақстан Республикасындағы жер құқығы қатынастарының
Аумақ та жер, бірақ оның шектері болады. «Жер
Жерлерді аймақтарға бөлудің мақсаттары болып мыналар табылады: жерлерді
Қазақстан Республикасындағы барлық жер санаттары аймақтарға бөлінуі тиіс.
Аумақтарды қолданудың нысаналы режимі туралы көрсеткіштерден тұратын жерді
ҚР ЖК 12 бабының 21 тармағында жер учаскесінің
ҚР Жер кодексінің 51 бабына сәйкес жер учаскелерінің
Өзiнiң нысаналы мақсатын өзгертпей және өртке қарсы, санитарлық,
Жер учаскесiнiң бөлiнбейтiндiгi сәйкестендіру құжатында көрсетiледi.
Жер учаскесінің бөлінетін бөлігімен мәмілелер жасаған кезде, бұл
1.3 Жер құқығы қатынастарының субъектілері және олардың мазмұны
Қазақстан Республикасы Жер кодексінің 12-бабының 16-тармағына сәйкес, жер
Жер құқығы қатынастарындағы құқықсубьектіліктің негізгі белгілері болып
1) субьектінің жер құқығы қатынасына қатысуы;
2) осы құқықтық қатынаста құқықтар мен міндеттерді иеленуі.
Құқық субьектіліктің мұндай белгілерінен мынадай қорытынды шығады:
Қазақстан Республикасы Жер кодексінің 43-бабының 12-тармағына сәйкес,
Жер құқығы қатынастары субьектілерінің түрлерін жер қатынастарының обьектілеріне
1. Жер қорының субьектісі болып Қазақстан Республикасы (мемлекет)
Меншік құқығының субьектілері:
- республика аумағындағы жерге мемлекеттік меншік құқығының субьектісі
- Жер кодексінде белгіленген негіздерде, шарттар мен шектерде
3. Жер құқығы қатынастарының басқару саласындағы субьектілер болып
4. Жер құқығы қатынастарының жер пайдалану саласындағы
1) мемлекеттік және мемлекеттік емес субьектілер;
2) ұлттық және шетелдік субьектілер;
3) жеке және заңды тұлғалар;
4) тұрақты және уақытша субьектілер:
5) бастапқы және кейінгі субьектілер.
Мемлекеттік жер пайдаланушыларға мыналар жатады: мемлекеттік заңды тұлғаларға
Мемлекеттік емес жер пайдаланушылар болып азаматтар және (немесе)
Ұлттық жер пайдаланушыларға Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес
Шетелдік жер пайдаланушылар – бұл шет мемлекет азаматтары,
Тұрақты жер пайдаланушылар – жер пайдалану құқығының мерзімі
Бастапқы жер пайдаланушылар – жер пайдалану құқығын Жер
Кейінгі жер пайдаланушылар өзінің бастапқы жер пайдаланушы мәртебесін
Жер пайдалану құқығының ерекше субъектісі болып қызметтік жер
Қызметтік жер телімін пайдалану құқығына қатысты қандай да
5. Сервитутқа қатысты жер құқығы қатынастарының субъектілері болып
6. Жерді қорғау мен меншік иелері мен жер
Бір немесе бірнеше тұлғаның иелігіндегі жер учаскесі оларға
Қазақстан Республикасының заң актілерінде өзгеше көзделмесе, ортақ үлестік
Сонымен, жер құқығы қатынастарының субъектісі болып тек жеке
Жер учаскелеріне ортақ үлестік меншік пен ортақ үлестік
Бірнеше тұлғаның ортақ меншік құқығы мен ортақ жер
Жер құқығы қатынастарының ерекше бөлімі субъектілерінің құқықтық мәртебесі
а) Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлердің субъектілері. Оларға жеке
Шаруа (фермер) қожалығының субъектілері ретінде заңды тұлғаны құрусыз
Шаруа (фермер) қожалықтарының келесі нысандары болады:
1) кәсіпкерлік қызметі ортақ бірлескен меншікке негізделген бірлескен
2) бірлескен шаруашылық қызмет туралы шартқа сәйкес ортақ
3) өзіндік кәсіпкерлікті жүзеге асыру үшін құрылған фермерлік
Әрбір жер учаскесіне қатысты тұрақты жер пайдалану құқығына
Шаруа (фермер) қожалығының басшысы ретінде Қазақстан Республикасының 18
Қазақстан Республикасы Жер кодексі жеке меншік құқығы мен
Қазіргі кезде шаруа (фермер) қожалығын жүргізу үшін жер
Өзіндік қосалқы шаруашылық жүргізу үшін жер учаскелеріне құқықтың
Нақты бір қызмет түріне және бағбандыққа, саяжай құрылысына
Бағбандық және саяжай құрылысы үшін жер учаскелерінің субъектілері
Меншік иелерімен құрылған ұйымдастырылған құрылымдардың жер учаскелерінің құқықтық
Бақшалық үшін уақытша жер пайдаланудың субъектісі болып Қазақстан
Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерде жер қатынастарының басқа да
Жекешелендірілетін мемлекеттік ауыл шаруашылығы ұйымдары қызметкерлерінің сондай-ақ зейнеткерлер
Жер кодексінде ұжымдық шаруашылықтардың қайта құрылуы немесе таралуы
Шартты жер үлесін алу құқығына ие тұлғалардың тізімі
ә) Елді мекендер жері субъектілері. Қазақстан Республикасы Жер
Елді мекендер жерінің құрамының құқықтық жағдайы мен сипатына
Елді мекендер жерінде жылжымайтын мүлікке меншіктің ерекше нысаны
Бірнеше пәтері (көп пәтерлі тұрғын үй) және (немесе)
Кондоминиумның бұл түрінің субъектілерінің құқықтары мен міндеттері Қазақстан
б) Өнеркәсіп, көлік, байланыс, қорғаныс жері және ауыл
Көлік, байланыс, қорғаныс, өнеркәсіп және ауыл шаруашылығынан өзге
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1997 жылғы 27 қаңтардағы №
в) Ерекше қорғалатын табиғи аумақ жерлерінің субъектілері. Бұл
Бұл заңды тұлғалардың ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды қорғау
г) Орман қоры жерлеріндегі жер пайдалану субъектілері. Орман
Орман қоры жеріндегі орман шаруашылығының қажеттілігіне пайдаланылмайтын ауыл
д) Су қоры жерлеріндегі меншік құқығының субъектілері. Суқоры
Су айдындары (өзендер және олармен теңестірілген каналдар, мұздықтар,
Ауданаралық (облыстық) және шаруашылықаралық (аудандық) маңызы бар су
Жер кодексінің 133-бабының 3-тармағында аталған, жер учаскелерінің екі
е) Босалқы жерлердің субъектілері. Босалқы жерлер ауылшаруашылығы, өнеркәсіп
Ядролық қарудың сынақтары өткізілген жер учаскелері субъектілерге жер
Жоғарыдан көрініп тұрғандай, жер құқығы қатынастарының субъектілері өз
Заң әдебиетінде құқықтық қатынастардың, соның ішінде, жер құқығы
Сондықтан да, жер құқығы қатынастары субьектілерінің өкілеттерінің мазмұнын
Жер құқығы қатынастары субьектісінің құқықтарын анықтаушы құқықтық
Жер туралы заңнама жер құқығы қатынастары субьектілерінің басқа
Сонымен, жер құқығы қатынастарының мазмұны ретінде осы құқықтық
Жер құқығы қатынастарының негізгі мазмұнын жер құқығы
2 ЖЕР ҚҰҚЫҚ ҚАТЫНАСТАРЫН МЕМЛЕКЕТТІК
2.1 Жер қатынастарын мемлекеттік реттеудің мақсаты мен міндеттері
Кең мағынада басқару деп бір нерсеге немесе біреуге
Экологиялық басқару – бұл күрделі де көп салалы
қоршаған ортаны қорғау мен табиғатты пайдалануды бақылау қызметтерінен;
қоршаған ортаны қорғау мен табиғатты пайдалану механизмдерінің тиімділігінің
заңдылықты қамтамасыз ету тәсілдерінен.
Кең мағында экологиялық басқару ретіндегі мемлекеттік және басқа
1. қошаған орта мен оның шаруашылық және басқа
2. қоғамның барлық заңды тұлғалары мен азаматтарының қоршаған
3. қоршаған орта мен оның жеке объектілерін, адамны
Тар мағынада экологиялық басқару – қоршаған орта мен
Жердің, жер қойнауы мен орманның, судың пайдалануға берілуі
Жалпы экологиялық басқару мына мәселерді жүзеге асырады:
экологиялық заң талаптарының тексерумен қатар қоршаған ортаны қорғау
қоршаған ортаның сапалық нормативтері мен зиянды әрекеттердің лимиттерін
экологиялық зиянды іс - әрекеттерді тоқтату;
кінәлі адамдарға әкімшілік жолмен шаралар қолдану.
Қорыта келгенде, қоршаған табиғи ортаның тиімділігі мен сапасын
Екіншіден, мемлекет барлық ұлттар мен халықтардың қалауын, мүдделерін
Қоғамдық қатынастардың көрінісі ретінде, табиғатты тиімді пайдалануды мемлекет
Табиғи ресурстарды пайдалану мен қорғаудағы қоғамдық қатынас саласындағы
Айналасып жүрген қызметінің сипаты мен мазмұнына сәйкес қайсыбір
Бірақ, бір тұлға бір қоғамдық қатынаста бір мезгілде
Жалпы басқару объектісі мен субъектісін бөліп қарастырудың теориялық
Мұнда басқару субъектілері мен объектілері арасындағы тығыз байланысты,
Бұл жағдайдың табиғатты тиімді пайдалануға тікелей қатысы бар.
Табиғат объектілерін қорғау мен пайдаланудағы қоғамдық қатынастардың субъектілері
Екіншіден, мемлекет табиғи байлықтардың иесі болғандықтан, басқарудың жақсаруы
Өзінің көп салалы қызметінде мемлекет әртүрлі қатынастар жасады,
Қазіргі кезеңде біздің қоғам дамуында мемлекеттік басқару, жеке
Мемлекеттік басқарудың негізгі міндеті – барлық мемлекеттік органдардың,
Заң әдебиеттерінде мемлекеттік басқару ұғымы әрқалай түсіндіріледі. Кейде
Келтірілген анықтамалар, жалпы алғанда, басқарудың мазмұнын дұрыс айқындайды.
Табиғи ресурстарды қорғау мен пайдалану саласындағы мемлекеттік басқару
Қоршаған табиғи ортаның сапасы – кез келген табиғи
Сонымен, табиғи ресурстарды пайдалану мен қорғау саласындағы мемлекеттік
Табиғи байлықты қорғау мен пайдалану саласындағы басқару, мемлекеттік
Әдебиетте айтылған табиғи байлықтарды пайдалану мен қорғау саласындағы
Табиғи ресурстарды қорғау мен пайдалану саласындағы мемлекеттік басқарудың
Сонымен бірге, нақтылы объектілерді алғанда, негізгі мақсаты әртүрлі
Жеке объектілерге байланысты басқарудың басты міндеттері тиісті нормативті
Қоршаған ортаны қорғау мен пайдалану саласындағы басқару субъектілері
Табиғатты қорғауда мемлекеттік басқарудың тәжірибелік, ұйымдастырушылық қызметі белгілі
Қызметтің мазмұны табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану мен қорғауды
Жер қатынастарын мемлекеттік реттеу дегеніміз – ҚР аумағының
Бұл қызмет мемлекет тарапынан жүзеге асырылады. Мемлекет атынан
Бұл қызмет әрқашанда билікті, себебі жер ерекше объект,
Мемлекет билігін тек заң ғана шектей алады;
Нарықтық жағдайда мемлекет экономикалық ынталандыру әдістерін көбірек қолданады.
Жер қатынастарын мемлекеттік реттеудің түрлері:
заң шығарушылық;
заң орындаушылық; заң орындалуын қамтамасыз ету қызметі;
құқық қорғау қызметі; яғни кінәлі тұлғаны жауапкершілікке тарту.
Жер қатынастарын мемлекеттік реттеудің әдістері дегеніміз – жер
жерді қорғау шараларын жоспарлау және қаржыландыру;
жерді ластағаны және пайдаланғаны үшін ақы төлеу;
жер меншік иелерінің мүдделерін сақтандыру; 2004 жылы 09
жерді ұтымды нысаналы пайдаланғаны үшін экономикалық ынталандыру;
Қазақстан Республикасында мемлекеттік жер кадастрын жүргізудің тәртібін бекіту
Бұл құжат жер кодексінің 157-бабының (мемлекеттік жер кадастырын
Жерге орналастыру қызметінің бір түрі - жер кадастрын
“Кадастр” сөзі латынның “caput” сөзінен шыққан. ол “берілген
Кадастр сөзінің экологиялық сөздікте берілген анықтамасында адамзаттың қызметі
Кадастр ұғымына байланысты заңгерлердің берген анықтамалары жол өткен
Он жыл өткеннен кейін ресей заңгері М.М. Бринчук
Жер кадастры өзге табиғи ресурстар кадастрынан ертеректе пайда
Жер кодексінде мемлекеттік жер кадастры институттарына 7 бап
Қаралып отырған тәртіптің мазмұнын Жер кодексінің баптарымен және
Тәртіп, жалпы, Жер кодексінің мемлекеттік кадастр жөніндегі баптарының
Сонда да болса, Жер кодексінде көрсетілген кейбір нормалар
Аталған тәртіптің мұндай келісімдерді Жер кодексіне кадастрлық нөмірлер
Сонымен біргі, тәртіпте Жер кодексінің мемлекеттік кадастры
Жер кадастры жөніндегі жер құқықтық нормалар, жер процессуалдық
Жалпы алғанда мемлекеттік кадастр туралы нормалар Жер кодексінде
Жерді қорғау шараларын жоспарлау және қаржыландыру. Экономикаға әсер
Жер реформасын жүзеге асыру бойынша шаралар жоспарлық және
Мысалы, облыстардың дамуының әлеуметтік-экономикалық жоспарларында жер ресурстарын
Берілген саладағы жоспарлаудың ерекшелігі болып, жер реформасының шараларын
Жер қорғауға бағытталған шараларды қаржыландыру экономикалық механизмнің маңызды
Қазақстан Республикасының 24 сәуір 2004 жылы қабылданған Бюджеттік
Жерді ластағаны және пайдаланғаны үшін ақы төлеу. Жерді
Себебі, жоғарыда қарастырылған жер төлемдерінің түрлері экономикалық сипаттағы,
Жерді ластағаны үшін (эмиссия) үшін төлемақы. Жерді ластағаны
Жерді ластағаны үшін ақы төлеу дегеніміз – арнайы
Табиғи ресурс ретіндегі жерлерді ластағаны үшін төленетін ақылар
Біріншіден, нысаналы мақсаты. Жер салығы ең алдымен фискальді
Екіншіден, салық салу объектілері әр түрлі. Жер салығын
Үшіншіден, есептеу тәртібі әр түрлі. Жер салығының базалық
Жергілікті өкілді органдар жерлерді аймақтарға бөлу жобалары (схемалары)
Жерді ластағаны үшін төлемақылардың ставкаларын қоршаған ортаны қорғау
Төлемақы сомасын салық төлеушілер қоршаған орта ластанылуының және
Төртіншіден, төлемақының есептелуінің дұрыстығын және олардың уақтылы төленуін
Жер меншік иелерінің мүдделерін сақтандыру. Сақтандырудың бұл түрі
Онда экологиялық сақтандыру қоршаған ортаға, басқа адамдардың өміріне,
Шаруашылық және өзге де қызметтің экологиялық жағынан қауіпті
Жер кодексінде жер учаскелері меншік иелерімен жер пайдаланушылардың
Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексіне сәйкес, жылжымайтын мүлік қатарына
Аграрлық заңдарда ауыл шаруашылық тауарларын өндірушілер өздерінің жерде
Жерді ұтымды және нысаналы пайдаланғаны үшін экономикалық ынталандыру.
«Ынталандыру» термині (латынның stimulus деген сөзінен) сөзбе сөз
Соңғы жылдары ынталандыруға көп көңіл бөлінеді, өйткені тек
Жерді қорғау жөніндегі іс-шараларды экономикалық жағынан ынталандыру жерді
Экономикалық ынталандыру іс-шараларын жүзеге асыруға азаматтардың көпшілігін тарту
Сонымен қатар, қолданыстағы Жер Кодексінде ең алғаш заңнамалық
Қазақстан Республикасының Салық кодексіне сәйкес қызметінің негізгі түрі
Мәселен, Ресей мемлекетінде жерді ұтымыды пайдалану мен қорғауды
Жалпы, жер меншiк иелерiмен жер пайдаланушылардың жерді
Мысалы: жердi ұдайы ұтымды, тиiмдi және нысаналы пайдаланатын
2.2 Жер қатынастарын мемлекеттік реттеу органдарының жүйесі
Жер қатынастарын реттейтін мемлекеттік органды бірнеше топқа бөлуге
1. Жалпы құзіреті бар органдар. Олардың қатарына: Парламент,
2. Арнайы құзіреті бар органдар. Қазақстан Республикасының Жер
3. Функционалды құзіреті бар органдар. Бұларға келесі органдар
Үкімет құзіреті Жер кодексінің 13-бабында қарастырылған. Жер кодексіне
Республиканың жер қорын пайдалану мен қорғау саласындағы мемлекеттiк
қоршаған ортаны қорғау жөнiндегi басқа да iс-шаралардың кешенiнде
республикалық маңызы бар ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды құру
жер учаскесiне меншiк құқығына және жердi пайдалану құқығына
облыстық өкiлдi және атқарушы органдардың аудандар мен облыстық
жердi ерекше қорғалатын табиғи аумақтарға жатқызу және жердi
мемлекеттiк жер кадастры мен жер мониторингiн жүргiзу тәртiбiн
жердi пайдалану мен қорғауды мемлекеттiк бақылауды жүзеге асыру
облыстардың және астананың, республикалық маңызы бap қалалардың арасындағы
Жергілікті өкілді органдар мен жергілікті өзін-өзі басқару органдарының
басқа да табиғат қорғау iс-шаралары кешенiнде жердi ұтымды
ауылдық (селолық) атқарушы органдардың қарамағына берiлген ауыл шаруашылығы
жергiлiктi бюджеттер құрамында жер ресурстарын қорғау және топырақ
4) жергiлiктi атқарушы органдар мен ұйымдар басшыларының жер
Қазақстан Республикасыныѕ заң актiлерiнде белгiленген құзыретi шегiнде әкiмшiлiк-аумақтық
Жергілікті атқарушы органдардың құзіреттері Жер кодексінің 16, 17,
1) жер учаскелерiн жеке меншiкке және жер пайдалануға
2) жер учаскелерiн мемлекеттiк қажеттiктер үшiн алып қою,
3) басқа да табиғат қорғау шараларының кешенiнде жердi
4) ауылдық (селолық) атқарушы органдардың құзырына берiлген ауыл
Жер ресурстарын басқару жөніндегі орталық атқарушы органның қарауына
Сонымен, Қазақстан Республикасының Жер ресурстарын басқару агенттігі арнайы
Агенттіктің негізгі міндеттері:
1 жер ресурстарын басқару, жер қатынастарын реттеу, геодезия
2 жер ресурстарын басқару жөніндегі жұмыстарды ұйымдастыру және
3 мемлекеттік геодезиялық қадағалауды жүзеге асыру және тиісті
Агенттік заңнамада белгіленген тәртіп пен мынандай функцияларды жүзеге
1) мемлекеттік саясатты қалыптастыруды қамтамасыз ететін стратегиялық функциялар;
2) мемлекеттік саясатты іске асыруды қамтамасыз ететін
3) мемлекеттік саясаттың іске асырылуын бақылау жөніндегі
4) экономикалық қызметтің мемлекеттік реттелуін қамтамасыз ететін функциялар:
Агенттіктің өз функцияларын жүзеге асыру мақсатында заңнамада белгіленген
1) мемлекеттік органдардан, өзге де ұйымдардан, лауазымды адамдардан
2) заңнамалық келісімдерде көзделген негіздемелер бойынша жер учаскелеріне
3) жергілікті атқарушы органдардың жер заңнамасына қайшы
Бұл Ереженің бұрынғы Ережелерден айырмашылығы жер ресурстарын басқару
- мемлекет саясатының қалыптасуын қамтамасыз ететін стратегиялық функциялары;
- мемлекет саясатының жүзеге асырылуын қамтамасыз ететін функциялары;
- мемлекет саясатының жүзеге асырылуын бақылау функциялары;
- экономикалық қызметті мемлекеттік реттеуді қамтамасыз ететін функциялары.
Мемлекттің табиғи ресурстарға, соның ішінде, жерге
1) Жер учаскелерін меншік құқығына немесе жер пайдалану
2) Жер туралы заңнамамен көзделген тәртіпте азаматтар мен
3) Мемлекеттік басқару.
Мемлекеттік басқарудың жер қатынастары саласындағы құзыреті басқарудың бұл
4. Жер пайдалану құқығы. Бұл институт жер құқығы
Жер пайдалану құқығының түсінігі аталған анықтамамен шектелмейді.Жер пайдалану
Жеке меншік құқығын жүзеге асырудың нысандары Қазақстан Республикасы
Жер пайдалану құқығы үздіксіз сипатқа ие, себебі ол
5.Сервитут. Сервитут жер құқығының және Қазақстан Республикасында 1995
Сервитут жер құқығы қатынастарының дербес объектісі болып
6. Меншік құқығы мен жер пайдалану құқығын қорғау
Қазақстан Республикасы Жер кодексінің 139-бабының 1-тармағына сәйкес, жерді
Бұл ережеден көргендей, жерлерді қорғау дегеніміз-жерлердің барлық санаттарын,
2.3 Жер қатынастарын мемлекеттік реттеудегі жергілікті атқару органдарының
Жер ресурстарын кешендік басқару мәселелері Қазақстан Республикасының Үкіметі
Бүгінгі күнде мемлекеттік билік органдарының атқарушы билікті жүзеге
Нарықтық жер қатынастарының қалыптасуы мен дамуын жүзеге асыру
Егер өкілді және атқарушы органдарының өкілеттіктерін салыстырсақ, атап
Қазақстан Республикасы Президентінің «Ішкі және сыртқы саясаттың
Олар жергілікті мемлекеттік басқарудың аумақтық даму, төменгі деңгейлерде,
Көріп отырғанымыздай, әкімдердің сайланбалылығы – бірден орындалатын мақсат
ҚОРЫТЫНДЫ
Қазақстан Республикасының нарықтық қатынастарға өту кезеңінде жер реформасын
Жерге иелік және жеке меншіктену мәселесі нарықтық қатынасқа
Сондықтанда, жоғарыда айтылғандарды ескере отырып, курстық жұмысының тақырыбын
Негізінен алғанда курстық жұмыста жердің жалпы сипаттамасы, жер
Сонымен елімізде жүргізіліп жатқан жер реформасы кеңестік жоспарлы
Яғни жер дегеніміз:
- еліміздің егемендігін білдіретін аумақтық кеңістік;
- қайталанбас табиғи ресурс;
- жалпыға ортақ шаруашылық және өндіріс құралы;
- тіршіліктің көзі ретінде еңбек процесінің аумақтық негізі.
Бұл жерде қайталанбас табиғи ресурс деп отырғанымыз –
Республикада жүзеге асырылып жатқан әлеуметтік-экономикалық реформалар кезеңінде жер
Курстық жұмысын жазу барысында мынадай мақсаттарды негіз етіп
Қазақстан Республикасының жаңа Жер кодексіндегі объектілер мен
жер құқығының негізгі теориялық ережелерін түсіндіру;
жер туралы заңнаманың елдің нарықтық экономикасының қалыптасуы
жер туралы заңнаманың қазіргі кездегі жағдайы мен
жер қатынастары саласында пайда болатын кез келген
жер туралы заңнаманың нормаларын түсіндіруде орын алатын
Қорыта айтқанда, Қазақстан Республикасы Жер Кодексінің нарықтық экономикаға
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1 Абдраимов Б.Ж. Земельное законодательство и судебная практика//
2 Хаджиев А.Х. Земельное право Республики Казахстан
3 Сыроедов Н.А. Земля как объект гражданского
4 Сыроедов Н.А. Земля как объект гражданского оборота
5 Иванов А.А. Права на землю в Российской
6 Алимжанов Б.Р. Правовые факторы рынка земли /Абдраимов
7 Еренов А.Е., Мухитдинов Н.Б., Ильяшенко Л.В. Предмет
8 Алимжанов Б.Р. Правовые факторы рынка земли /Абдраимов
9 Юридический энциклопедический словарь. - М, СЭ, 1987.
10 Қазақстан Республикасы. Жер кодексі : 20 маусым
11 Қазақстан Республикасы Президенті. Жер туралы: 22
12 Қазақстан Республикасы. Жер туралы : 24 қантар
13 Қызметтiк жер үлесiне құқығы бар қызметкерлер санатының
14 Қазақстан Республикасы. Шаруа (фермер) қожалығы туралы :
15 Қазақстан Республикасы Үкіметі.Шаруашылық ұйымдардың құрылуы және таралуы
16 Қазақстан Республикасы. Автомобиль жолдары туралы: 2001
17 Қазақстан Республикасы. Үкіметі бекітілгенПайдалы қазбалардың кен
18 Қазақстан Республикасы. Экологиялық кодекс. 9 қантар 2007
19 Қазақстан Республикасы. Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар туралы.
20 Қазақстан Республикасы. Орман кодексі. 8 шілде 2003
21 Қазақстан Республикасы. Су кодексі. 9 шілде 2003
22 Алехин А.П., Козлов Ю.М. Административное право РФ.
23 Бектұрғанов Ә.Е. Қазақстан Республикасындағы жер құқық қатынастары.Алматы:
24 Еренов А.Е., Мүхитдинов Н.Б. Правовое обеспечение рационального
25 Есеналиев А.Е. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемлееттік
26 Краснов Н.И. Земельное право. Общая теория советского
27 Қазақстан Республикасы Үкіметі. Мемлекеттік жер кадастрын жүргізудің
28 Қазақстан Республикасы. Міндетті экологиялық сақтандыру туралы.
29 Қазақстан Республикасы Үкіметі. Жер ресурстарын басқару жөніндегі
57
Жерге меншік
Ресей Федерациясындағы жерге меншік және жер пайдалану құқығы
Жерге меншік құқығының жалпы сипаттамасы
ҚР жерге жеке меншік құқығы
Жерге жеке меншік құқығын жүзеге асыру
Қазақстан Республикасындағы жерлерге меншік қатынастарын құқықтық реттеу
Қазақстан Республикасында жерге меншік қатынастарының құқықтық реттелуі
Жерге меншік құқығы
Ресей Федерациясындағы жерге жеке меншік пен жер пайдалану құқығының жалпы сипаттамасы
Жерге жеке меншік құқығы және оны пайдалану