Мемлекеттік билік органдары
М А З М Ұ Н Ы
Кіріспе .................................................................. 3-6
1-тарау. Мемлекеттік аппараттың сипаттамасы
1.1 Мемлекеттік аппараттың түсінігі және оның нысандары....................
1.2.Аппараттың негізгі міндеттері мен функциялары............... ................ 14-17
1.3.Қазақстан Республикасы Конституциялық Кеңесінің аппараты..........
2-тарау. Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдардың түрлері және қызметі
2.1. Мемлекеттік билік органдары.......................................... 32-37
2.2. Мемлекеттік атқару органдары........................................ 38-45
2.3. Сот және сот төрелігі……………………………………………………
3-тарау. Қазақстан Республикасының мемлекеттік аппаратын жетілдіру.
3.1.Мемлекеттік аппарат қызметінің және ұйымдастырылуының принциптері............................................... 59-68
3.2.Мемлекеттік басқарудың шетелдік тәжірибесі және мемлекеттік басқаруда саяси құралдарды
Қорытынды..................................................... 73-76
Қосымшалар........................................................
Қолданылған әдебиеттер ...................................................... 77-79
КІРІСПЕ
Тақырыптың өзектілігі.
Тәуелсіз Қазақстан халқының алдында ұлттың тарихи болмысын, рухани
Қазақстан Республикасының 1995 жылы 30 тамызда қабылданған жаңа Ата
Қарастырып отырған дипломдық жұмыстың тақырыбы «Қазақстан Республикасының мемлекеттік аппаратын
Тақырып Қазақстан республикасының басқару аппаратына байланысты болғандықтан тақырып қай
Дипломдық зерттеу жұмысының мақсат-міндеттері: – мемлекеттік аппарат ұғымы, нысандары,
Мемлекеттік аппарат мемлекеттік органдардың жүйесін өзімен байланыстырады және
Дипломдық жұмыстың тақырыбының мазмұнын толығымен ашып көрсету мақсатында төмендегідей
- мемлекеттік аппараттың жалпы сипаты, нақтырақ айтқанда
- мемлекеттік аппараттың құрамын құрайтын мемлекеттік органдардың
- мемлекеттік аппарат қызметінің және ұйымдастырылуының негізгі
Жалпы мемлекеттік аппарат өзінің мақсаты бар және оны орындау
Мемлекеттік билік органдарының тамыр тартқан тереңі мен дамуы,
көптен күткен тәуелсіздігіміздің арқасында қазақ топырағында мемлекеттік билік атқарушы
олардың әкімшілік-құқықтық мәртебесі — атқарушы билік органдары қызметінің атқарушы
Бұл жөніндегі еңбектерден Ғ.Сапарғалиевтың Қазақстан Республикасының конституциялық құқығын, өскен,
Қазақтың азат мемлекет турасындағы ата-бабаларымыз Төле би, Қазыбек би,
Әрине, елдің шын мәніндегі тәуелсіздігі Елбасының 1991 жылғы желтоқсандағы
Нәтижесінде 1995 жылы 30 тамызда Қазақстандық бағыт-бағдарды анықтаған Конституция
Сонымен қатар, осы Ата заң-Конституцияда, азаматтардың заң мен
Соттың қызметі мен мәртебесі осылайша заңды түрде бекітілгеннен кейін,
Нәтижесінде Елбасының судьялар сьезінде айтқан: «Ел тәуелсіздігі тек реформалар
Қазақстан Европа Қауіпсіздік және Ынтымақтастық Ұйымына төрағалық етуге міндетті.
Судьяларды кәсібилендіру нақтылы қолға алынып, олардың білімін жетілдіру, соған
Сонымен қатар, Егемендік жылдарында Конституция талаптарына сай қамау жұмысына
Келешекте барлық санкцияны мүлікке, хат-хабарларға тоқтам салу сот құзырына
Халықтық демократияны білдіру нысаны ретіндегі өкілді билік қазақстандық қоғамға
Қазіргі Қазақстан Парламенті бір палаталы өкілді органның –
Жоғарғы Кеңес өзі жұмыс істеген кезде он үш рет
Ол уақытта депутаттар корпусын құру баламасыз негізде Коммунистік партияның
Дипломдық зерттеу жұмысының практикалық мәні: Педагог, студенттерге, мектеп оқушыларына
Дипломдық зерттеу әдістері: Зерттеу жұмысының алға қойған мақсаттары мен
Дипломдық зерттеу жұмысының құрылымы:
кіріспеден, екі бөлімнен, қортынды, пайдаланған әдебиеттер тізімі және қосымшылардан
1-тарау. МЕМЛЕКЕТТІК АППАРАТТЫҢ СИПАТТАМАСЫ
Мемлекеттік аппараттың түсінігі және оның нысандары.
Басқару ерте заманнан адамдар пайда болған кезден бастап белгілі.
Осыдан алты мың Бұл жағдайлардан сол кездегі мысырлықтардың көршісі
Алексеев С.С. Мемлекеттік басқару өзара тығыз байланысқан басқару сатыларынан
Мемлекеттік құрылыс және құқық саласының белгілі ғалымы Г. В.
Сонымен қатар мемлекеттік басқару жүйесінің мына әрекеттер мен элементтерді
мемлекеттік басқарушы ықпалдарға тікелей бағынатын қоғам жүйесінің элементтері;
Осы жүйе басқаруға байланысты әрекеттерде, қатынастарда міндетті үш элементтің
Алғашқылардың бірі болып басқару ісіне жеткілікті деңгейде көңіл бөлген
Адамдардың бірігіп жасаған әрекеттері, іс-қимылдары ұйымдастыруға әкеліп саяды. Ұйымдастыру
Сонымен басқару субъектісі мен объектісінің арасындағы белгілі бір байланыс
Билік жүргізу басқарудың белгісі ретінде әртүрлі нысанда болады. Үкімет
Сонда басқару деп өктем-ұйымдастырушы функцияларды жүзеге асыруды айтамыз. Әлеуметтік
Мемлекеттік басқарудың нақты әдістері екі топқа бөлінеді:
экономикадан тыс ықпал ету әдістері, яғни басқарылушы объектілерге міндетті
Осыған орай басқарушы сипаттағы қоғамдық қатынастарға әсер ететін жалпы
Мемлекеттік басқарудағы саяси құралдарды талдау сатысында әлеуметтанушылармен, заңгерлермен және
Саяси шешімдерді қабылдау технологиялары – бұл әр түрлі топтар
Демократиялық қоғамда саяси проблемаларды талқылау, Н.Ә.Назарбаевтың сөзімен айтқанда, жариялаумен
Сонымен, ең ақырында алдын ала дайындық кезеңінің қорытындысы: проблемалық
Жасалған күн тәртібіне сәйкес шешімдер қабылдау кезеңінде саяси шешімдер
Саяси шешімдер жеке адамның – саяси лидерлердің және мемлекеттік
Саясаттың топтық субъектісі үшін алдын ала дайындық сатысында қабылданатын
Консенсус – бұл жалпы келісім негізінде шешім қабылдау әдісі.
Гегомония – билеуші топ немесе қауымдастық өзінің шешімін басқа
шешім қабылдау әдістері шешілуге тиісті міндеттердің ерекшелігімен қоса басқару.
Сонымен, нақты мәселелерді реттеу үшін жалпы теориялық және ұтымды
Консерватизм орнықты құндылықтарды арқау етеді. Билік қызметінің консервативтік саясаты
Мемлекеттік аппарат – бұл қоғамды басқару үшін арнаулы құрылған
Қазақстан Республикасының «Мемлекеттік қызмет туралы» Заңының 2-бабында: «Мемлекеттік
Мемлекеттік аппаратың ерекше ішкі құрылысы бар: олардың арасындағы қатынастар
Әдетте заң әдебиеттерінде «мемлекеттік аппарат» және «мемлекет механизмі» түсініктері
Мемлекет аппаратының, оның барлық бөлімшелерінің мазмұнын қоғамдық өмірдің барлық
Бұл қызметтің нысандары көп жағдайда басқарудағы заңдар мен құқықтық
1) тікелей басқарушылық – бұл ғылыми ұсыныстар жасаумен,
2) құқықтық нысандар – бұл құқықтық заңды сипаттағы
а) құқықшығармашылық қызмет – бұл нормативтік актілер жобаларын дайындауға,
б) құқыққолданушы қызмет – бұл құқықтық нормаларды жүзеге асырумен
в) құқыққорғаушы қызмет – бұл заңдардың сақталуын бақылаумен және
Осы жерде мемлекеттік аппараттың жалпы сипаттағы белгілеріне тоқталып өтелік.
Біріншіден, мемлекеттік аппарат арнайы басқарумен шұғылданатын адамдардан тұрады (заң
Екіншіден, мемлекеттік аппарат органдардың және мекемелердің қиын жүйесі, өздерінің
Үшіншіден, мемлекеттік аппарат бөліктерінің барлық қызметтері ұйымдастыру және қаржы
Қазақстан Республикасының Мемлекеттік аппаратының жалпы ережелеріне келетін болсақ:
1. Қазақстан Республикасы Аппараты (бұдан әрі — Аппарат)
2. Аппарат қызметінің құқықтық негізін мыналар құрайды: Қазақстан Республикасының
3. Аппарат өзінің міндеттері мен функционалдық уәзипаларына сәйкес өз
4. Аппараттың құрылымы мен штат санын бөлінген бюджет қаражаты
Қазақстан Республикасының мемлекеттік аппаратының құрылымына мыналар жатады:
1) өздерінің тікелей биліктік функцияларын жүзеге асыру барысында
2) биліктік өкілеттіктерге ие емес, алайда, экономика, білім беру,
3) басқарумен арнайы айналысатын мемлекеттік қызметшілер;
4) мемлекеттік аппараттың қызметін қамтамасыз ету үшін
1.2.Аппараттың негізгі міндеттері мен функциялары
Мемлекеттік аппараттың өздерінің қызметтерін жүзеге асыруға бағытталған мемлекеттік органдардан
Мемлекеттік орган дегеніміз – бұл мемлекеттік міндеттерді орындаушы және
Мемлекеттік органдар бірнеше топқа бөлінеді, олар атқаратын қызметтеріне сәйкес
-
-
-
Республика Президенті мемлекеттік аппаратта ерекше орын алады. Бірақ
Жоғарғы өкілеттік органдарды халық сайлайды. Парламент – заң шығару
Сенат облыстардан, республикалық маңызы бар қаладан және астанасынан
Мәжіліс Республиканың әкімшілік-аумақтық бөлінісі ескеріле отырып, құрылатын және
Парламент кейбір заңдарды қабылдау құқығын Президентке береді, оны делегаттық
Қазақстан парламентінің ерекшелігін жоғарғы палатасының құрылуы және оның қызмет
Президент мемлекеттің жоғарғы қызметкерлерін тағайындағанда парламент келісімін береді,
Қазақстан Республикасының Конституциясының 54-бабына сәйкес, Парламент палаталарының бөлек отырысында
1) заңдар қабылдайды;
2) республикалық бюджетті және оның атқарылуы туралы есептерді, бюджетке
3)Қазақстан Республикасының әкімшілік-аумақтық құрылысының мәселелерін шешу тәртібін белгілейді;
4) мемлекеттік наградаларды тағайындайды, Республиканың құрметті, әскери және өзге
5) мемлекеттік заемдар мен Республиканың экономикалық және өзге де
6) азаматтарға рақымшылық жасау туралы актілер шығарады;
7) Республиканың халықаралық шарттарын бекітеді және олардың күшін жояды
Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасының Парламенті және оның депутаттарының мәртебесі
8)Палаталар әр Палатада саны жетіден аспайтын тұрақты комитеттер құрады.
Комитеттер мен комиссиялар өз құзырындағы мәселелер бойынша қаулылар шығарады.
9) Комитеттер мен комиссияларды құру, олардың өкілеттігі және қызметін
10)Аппаратты мемлекеттік саяси қызметші болып табылатын, Төраға қызметке тағайындап,
11)Аппарат басшысы:
1)Төраға айқындайтын іс-шаралардың іске асырылуын қамтамасыз етеді, оның актілері
2)Аппаратқа басшылық жасайды, оның бөлімшелерінің жұмысын ұйымдастырады, үйлестіреді және
3)Конституциялық Кеңестің қызметі ақпараттық-анықтамалық, ұйымдастыру-құқықтық, материалдық-техникалық және қаржылық қамтамасыз
4) Қазақстан Республикасының Аппараты туралы ережені Төрағаның бекітуіне ұсынады,
5) Төрағаға Аппараттың мемлекеттік әкімшілік қызметшілерін ауыстыру тәртібімен немесе
6) Аппараттың бөлімдері туралы ережені, бөлімдердің жұмыс жоспарларын бекітеді;
7) Төрағаның бұйрықтары, өкімдері және өзге де шешімдері орындалуын
8) Төрағамен келісе отырып еңбек демалыстары кестесін, Қазақстан Республикасының
9) Төрағаға Аппарат қызметкерлерін көтермелеу және оларға тәртіптік жаза
10) Мемлекеттік аппараттың тәртіптік, аттестациялық және конкурстық комиссияларының жұмысына
11) Қазақстан Республикасының мемлекеттік сатып алу саласындағы қолданыстағы заңнамасына
12) Аппараттың жылдық жұмыс жоспары әзірленуін қамтамасыз етеді және
13) Мемлекеттік аппараттың тапсырысы дайындалуын және оны Республикалық бюджет
14) Мемлекеттік аппараттың қаржыландыру жоспары және қаржылық есебі әзірленуін
15) өз құзыреті шегінде нормативтік құқықтық актілердің жобалары әзірленуін
16) Төраға тарапынан тиісті қаржы-шаруашылық, жоспарлық, есептік және өзге
17) өз өкілеттігі шегінде мемлекеттік органдармен, азаматтармен және мекемелермен
18) өз құзыреті шегінде азаматтар мен заңды тұлғалардың өтініштеріне
19) заңнамада және осы Ережеде көзделген, сондай-ақ Төраға тарапынан
12. Ішкі қаржылық бақылау бөлімі:
1) Мемлекеттік аппарат жұмысының сапасы мен өнімділігін арттыру мақсатында,
2) Мемлекеттік аппаратты басқару жүйесінің жұмысын бағалайды, оны жақсарту
3) Қазақстан Республикасының бюджеттік және өзге де заңнамасы сақталуын
4) есеп пен есептіліктің шынайы әрі дұрыс жүргізілуін бақылайды;
5) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес республикалық және (немесе) жергілікті
6) тауарларды, жұмыстар мен қызметтерді мемлекеттік сатып алу ұйымдастырылуы
7) бақылау объектілеріне жіберілетін ұсыныстардың және бақылау нәтижесі бойынша
8) бақылау жүргізуге байланысты мәселелер бойынша бақылау объектілерінен қажетті
9) құпиялық режимі, қызметтік, коммерциялық немесе заңмен қорғалатын өзге
11) ішкі бақылау қорытындысы бойынша ішкі бақылау объектісіне ұйғарым
12) ішкі бақылау қорытындысы туралы Төрағаға есеп және ұсыныстың
13) Төрағаның ішкі қаржылық бақылау мәселелері бойынша өзге де
13. Құқықтық сараптау бөлімі:
1) конституциялық іс жүргізу нысаны болып отырған нормативтік-құқықтық актілерге,
2) Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілері мен халықаралық шарттарына
3) соттарда және өзге де мемлекеттік органдарда Конституциялық Кеңестің
4) Мемлекеттік аппараттың шешімдерінің орындалуы туралы Төрағаның атына жарты
5) бөлімнің қорытындысын дайындай отырып, келіп түскен нормативтік құқықтық
6) Қазақстан Республикасының Бас прокуратурасынан, Адам құқықтары жөніндегі ұлттық
7) Ай сайын Төрағаны Парламенттегі заң шығармашылығы процесі туралы
8) Мемлекеттік аппараттың Төрағасын, мүшелерін және Аппарат басшысын өз
9) Мемлекеттік аппарат шетел конституциялық бақылау органдарымен және халықаралық
10) Конституциялық Кеңес Төрағасы мен мүшелерінің, сондай-ақ аппарат қызметкерлерінің
11) Конституциялық Кеңестің мемлекеттік сатып алу өткізу жөніндегі іс-шараларын
12) «Қазақстан Республикасы Конституциялық Кеңесі Жаршысының» мерзімді басылымдарын жариялауға
13) мерзімді баспасөзге жазылу, ғылыми, анықтамалық және өзге де
14) Қазақстан Республикасының орталық мемлекеттік органдарымен байланысты іске асырады;
15) Төрағаның, Кеңес мүшелерінің және Аппарат басшысының өзге де
14. Талдау бөлімі:
1) Республикадағы конституционализмнің жай-күйі және даму болашағы жөнінде талдамалық
2) Кеңес Төрағасы мен мүшелерін конституциялық заңнаманың даму мәселелері
3) ТМД елдері мен өзге мемлекеттердің конституциялық бақылау органдары
4) бөлім құзыретіндегі мәселелер бойынша Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдарымен
5) Кеңес Төрағасы мен Аппарат басшысының тапсырмасы бойынша Конституциялық
6) конституциялық іс жүргізуге дайындық істеріне қатысады, келіп түскен
7) Конституциялық Кеңес мүшелері — өтініш бойынша баяндамашылардың құзыретіне
8) Конституциялық Кеңестің қызметін бұқаралық ақпарат құралдарында, Конституциялық Кеңестің
9) Конституциялық Кеңес Төрағасының тапсырмасы бойынша Кеңестің қорытынды шешімдеріне
10) Кеңес Төрағасының, мүшелерінің және Аппарат басшысының өзге де
15. Ұйымдастыру және кадр жұмысы бөлімі:
1) құрылымдық бөлімшелердің жұмыс жоспарлары негізінде Аппараттың жылдық жұмыс
2) Конституциялық Кеңесте құжаттау және құжаттаманы басқару ережесін әзірлейді
3) құжаттаудың, құжаттармен жұмыс істеуді ұйымдастырудың, ақпараттық-іздестіру жүйесін құру
4) Конституциялық Кеңестің бланкілерін, мөрлері мен мөртабандарын есепке алады
5) жиынтықты іс номенклатурасын әзірлеп, жетілдіреді;
6) ведомстволық мұрағатты жүргізеді;
7) жеке және заңды тұлғалардың өтініштері бойынша іс жүргізеді;
8)Аппараттың мемлекеттік әкімшілік қызметшілері Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасында мемлекеттік
9) Конституциялық Кеңестің қызметін кадрлық қамтамасыз ету;
10)Конституциялық Кеңес аппаратының мемлекеттік қызметшілерін оқытуды, қайта даярлауды (қайта
11) әскери есеп жүргізеді;
12) мемлекеттік органдармен кадр мәселелері және іс жүргізу бойынша
13) шетелдік делегациялар мен халықаралық ұйымдар өкілдеріне Конституциялық Кеңесте
14) Конституциялық Кеңестің отырыстары мен өзге де іс-шараларды ұйымдастыру-техникалық
15) бөлім меңгерушісінің орынбасарына жүктелетін қосымша функционалдық міндет ретінде,
16) Конституциялық Кеңесте ақпараттық қауіпсіздік қамтамасыз етілуін бақылайды;
17) Конституциялық Кеңесте мемлекеттік тілді енгізудің және оны дамытудың
18) Төрағаның, Кеңес мүшелерінің және Аппарат басшысының өзге де
16. Қаржы-шаруашылық бөлімі:
1) әрбір бюджеттік бағдарлама бойынша шығыстардың түрлерін есептей және
2) Республикалық бюджеттің атқарылуы бойынша бухгалтерлік есеп, бюджеттік есеп
3) бюджеттік бағдарламалар деңгейінде бюджеттің атқарылуы бойынша шығыстардың функционалдық
4) Қазақстан Республикасының мемлекеттік сатып алу саласындағы қолданыстағы заңнамасына
5) тауарларды, жұмыстар мен қызметтерді мемлекеттік сатып алу шарттарының
6) тауарларды, жұмыстар мен қызметтерді мемлекеттік сатып алу туралы
7) Конституциялық Кеңестің белгіленген тәртіппен енгізілген өзгерістерді ескере отырып
8) бірыңғай бюджеттік классификацияға, жасалған азаматтық-құқықтық мәмілелерге, бюджет қаржысы
9) қаржыландыру жоспарын орындау барысында кәсіпорындармен, мемлекеттік мекемелермен және
10) Конституциялық Кеңестің құрамы мен аппарат қызметкерлеріне жалақыны және
11) фискалды органдарға қаржылық есепті, Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің
12) Төрағаның қарауына қаржы мәселелері жөнінде ұсыныстар енгізеді;
13) Конституциялық Кеңестің құрамы мен аппарат қызметкерлерінің жұмысына қажетті
14) активтердің, құны төмен және тез тозатын заттардың және
15) үй-жайдың, жиһаздың және ұйымдастыру техникасының ағымдағы жөндеуін қамтамасыз
16) Конституциялық Кеңеске тауар-материалдық құндылықтар сатып алуды, есепке алуды
17) Аппараттың құрылымы мен штат саны жөніндегі құжаттардың жобасын
18) ішкі қаржылық бақылау бөлімінің өз функционалдық міндеттерін орындау
19) Кеңес Төрағасы мен мүшелерінің, Аппарат басшысының өзге де
1.3.Қазақстан Республикасы Конституциялық Кеңесінің аппараты.
Қазақстан Республикасы Конституциялық Кеңесінің Аппараты (бұдан әрі — Аппарат)
Аппараттың құрылымы:
Конституциялық Кеңес Аппаратында мынадай құрылымдық бөлімшелер бар:
1) ішкі қаржылық бақылау бөлімі;
2) құқықтық
МЕМЛЕКЕТТІК БИЛІК ОРГАНДАРЫ
Заң шығарушы билік органдары
Атқарушы билік органының ұғымы және негізгі белгілері
ҚР атқарушы билік органдарының жүйесі. Шетел мемлекеттерінің заңнамасымен салыстырмалы анализ
ҚР жергілікті атқарушы билік
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК БИЛІКТІҢ АТҚАРУШЫ ОРГАНДАРЫ
Құқық қорғау органдары
Жергілікті атқарушы билік органдары
Мемлекетті басқару органдарының жіктелуі
Атқарушы билік органдарының түсінігі