Өндіріс шығындарының өсуі
Аннотация
Курстық жұмыс үш бөлімнен тұрады. Бірінші бөлімде инфляцияның
Курстық жұмыс машиналық мәтінде 39 бетте мазмұндалған,
Мазмұны
Кіріспе...........................................................................................................................4
1. Инфляцияның теориялық аспектілері мен Әдістемелік негіздері.......................................................................................................................5
1.1. Инфляцияның мәні және оны сипаттайтын концепциялары................................5
1.2. Инфляцияның пайда болу салдары және оған әсер
1.3. Инфляцияның түрлері............................................................................................13
2. Қазіргі кезеңдегі инфляцияның экономикаға Әлеуметтік экономикалық аспектілер
2.1. Инфляцияның экономикаға және саясатқа тигізетін әсерін талдау..................17
2.2. Қазақстандағы инфляцияның қалыптасуына экономикалық талдау жасау................................................................................................................................21
3. Қазақстандағы инфляция ерекшеліктері жӘне инфляцияға қарсы
3.1. Инфляция кезінде мемлекет іс-қимылының нұсқалары, сұраным және
3.2. Қазақстандағы инфляцияға қарсы мемлекеттік саясат.......................................31
Қорытынды.............................................................................................................38
Қолданылған Әдебиеттер тізімІ..............................................................39
Кіріспе
Инфляция ең алдымен тауар бағаларының өсуі және шетел
Инфляция дегеніміз күрделі де көп факторлы құбылыс; ол
Қағаз ақша қазына сақтау қызметін толық атқара алмайды.
Батыс елдерінде 10%-ке дейінгі баяу инфляция қауіпті деп
1. Инфляцияның теориялық аспектілері мен Әдістемелік негіздері
1.1. Инфляцияның мәні және оны сипаттайтын концепциялары
Инфляцияның мәні- ол тауарлар мен көрсетілген қызметтердің бағасының
Инфляцияның басты ерекшелігі- қоғамдық ұдайы өндірістің барлық факторларына
«Инфляция»- қабару, көтерілу, ісу деген мағынаны білдіретін- латын
Инфляциядан өндірісте біраз зардап шегеді. Инфляцияның деңгейінің көтерілуіне
Қазіргі инфляцияға тән біраз ерекшеліктер бар. Олар:
егер бұрын инфляция бір жердің шеңберінен аспаса, қазіргі
егер бұрын инфляция бір мезгілде ғана жүрсе, қазіргі
егер бұрын инфляция тек ақшаның әсерінен туындаса, қазіргі
1.2. Инфляцияның пайда болу салдары және оған әсер
Қағаз ақшаның құнсыздануы және тауар бағаларының өсуі инфляцияға
Жаңа қоғамда инфляцияда көрінетін байланыс қиындады: қағаз ақшаның
Нәтижесінде ақша құнсызданады, баға өседі, сосын барлық шаруашылық
Қазіргі заманғы инфляция – бұл ұсыныс пен сұраныс
Инфляция ашық және басыңқы деп ажыратылады. Біріншісі –
Басыңқы инфляция жағдайында бағаны мемлекет реттейді, бұл КСРО-да
Қажет тауарды іздеуде сатып алушы сатушыға қажетінен көп
Ашық инфляция жіктеу үшін бірнеше белгі қажет:
1. Бағаның өсу қарқыны
2. Әр түрлі тауар
3. Инфляцияның күтілуі және
Бірінші белгі тұрғысынан баяу (ползучий, умеренный) инфляцияны ажыратады,
Екінші белгі тұрғысынан инфляцияның екі түрін ажыратады: тең
Үшінші белгіден күтілетін және күтілмейтін инфляцияны бөледі. Күтулі
Инфляцияны сұраныс жәе ұсыныс инфляциясы деп екі түрге
Сұраныс инфляциясында сұраныс пен ұсыныс тепе-теңдігі сұраныс жағынан
Ұсыныс инфляциясын сонымен қатар шығын инфляциясы деп те
Шығынның өсу қайнар көздері және экономика дисбалансының факторлары:
1. Мемлекет. Ол бағалы қағазды шығару арқылы
2. Кәсіподақтар. Олар жалақының өсуін талап етеді, бұдан
3. Ірі фирмалар. Олардың монополиялық жоғары баға қоюға
Инфляция салдары бір мағыналы емес. Кейнс біркелкі инфляция
-
-
-
Экономикалық саясатты инфляцияға қарсы екі тәсіл бар: бірі-тнфляцияға
Бейімділік шаралары: табыс индексациясы және баға деңгейін бақылау.
Екінші әдіс (жою) – экономикалық құлдырау мен жұмыссыздық
Тәжірибеде көр елдер инфляциямен күрес ретінде «келісімді» жолды
Демек, үкімет жұмыссыздықты немесе инфляцияны таңдауы тиіс. Алғашқы
Бірақ тәжірибеде көрсеткендей, бұл қорытынды қысқа мерзімге тән
Статистика дәлелдегендей, инфляция 1%-ға түсу үшін, жыл бойына
Өндіріс станциясымен ере жүріп, жұмыссыздықтың жоғарғы деңгейі және
Инфляцияның іс-әрекетін қаржы проблемаларымен байланыстырып отыру қажет, өйткені
белгілі бір салық нысандары мен әдістерін қолдану;
инфляциялық сипаттағы шараларды мемлекеттік бюджет арқылы қаржыландырудың ауқымы;
мемлекеттік бюджеттің тапшылығын жабудың әдістері;
мемлекеттік берешектің көлемі.
Нарықтық экономика кезінде қаржы инфляциялық процеске бірқатар факторлар
Бірінші фактор - мемлекет шығыстарының өсуі, бұл ерекше
Сызба 1. Қаржы мен инфляцияның өзара іс-әрекеті
Екінші фактор - табысқа (пайдаға) салынатын салықтың көбеюі.
Үшінші фактор- бюджеттердің ұзақ уақытты тапшылықтары (өндірістік емес
Инфляция қаржы қатынастарын да өзгерістерге ұшыратады.
Біріншіден, инфляция тауарлар мен қызметтерге бағаның өсуі салдарынан
Екіншіден, инфляция қаржы ресурстарынын құнсыздандырады және салық түсімдерін
Үшіншіден, инфляциялық процесс мемлекеттің берешегі проблемаларын шиеленістіреді.
Инфляцияны бағалау және өлшеу үшін бағалар индексінің көрсеткіші
Iσ 1- I σ 0
Инфляция қарқыны = ------------ * 100
I σ 0
Сөйтіп, қаржы мен инфляция өзара тәуелді болып келеді
Қазақстанда тұтыну тауарларының бағасы мен қызметтер көрсетудің тарифтері
Дүниежүзілік практикада егер инфляцияның қарқыны жарты жыл ішінде
Инфляция-бағалардың жалпы өсуі, табыстардың құнсыздануы. Елдегі тауар рыноктарының
Сызба 2. Инфляцияға әсер ететін факторлар
Инфляцияның түбегейлі себептері тауар айналымы және тауар өндірісі
Шын мәнінде екі топтағы факторлар бірімен-бірі тығыз байланысып,
Мысалы, 40-70 жылдарда АҚШ-та айналымдағы ақша массасы бір
Инфляция кезінде капитал өндіріс аясынан айналысқа құйылады, себебі
Инфляция- өндіріс процесінің бұзылуы, шаруашылық салаларының бір-бірімен үйлесімсіз
1.3. Инфляцияның түрлері
Инфляцияның себептері сан қилы, бірақ әр кезде олардың
«Сұраным инфляциясы» жалпы сұраным мен ұсыным арасындағы тепе-теңдіктің
табыс инфляциясының себебі ретінде көрінуі мүмкін.
Шет ел мамандары инфляцияның өту қарқынына байланысты оны
б) қарқынды инфляция;
в) ұшқыр немесе гиперинфляция.
Баяу инфляция кезінде баға жай өседі де (жылына
Шет ел нарықта болатын инфляциялық тепе-теңдік нысандарына байланысты
Жасырын инфляция деп аталатын басылыңқы инфляция реттелмелі бағалар
Сызба 3. Инфляциялық шиыршық
Басылыңқы инфляция өнім сапасының төмендеуімен, ақшаның амалсыз жиналуымен,
Инфляция баға индексі арқылы өлшенеді. Ағымдағы жылдық инфляция
Ра-Рө
U=--------------- × 100%
Рө
Мұндағы U- инфляция деңгейі;
Ра- ағымдағы мерзім бағасы;
Рө- өткен мерзімдегі баға.
Инфляция деңгейі, әдетте бір жылға есептеп шығарылады. Тіпті
Нақты экономикалық өмірде инфляцияның бұл түрлері және оларға
2. Қазіргі кезеңдегі инфляцияның экономикаға Әлеуметтік-экономикалық аспектілері
2.1 Инфляцияның экономикаға және саясатқа тигізетін әсерін
Инфляцияның философиясы мынада: бірте-бірте теңдеуіне байланысты экономиканы уақытша
Өнеркәсібі дамыған елдерге жылжымалы инфляция тән, яғни жылдан
Бірінші топтағы елдерге Латын Америкасының дамушы мемлекеттері жатады,
Екінші топқа Колумбия, Эквадор, Венесуэла, Бирма, Иран, Египет,
Үшінші топқа жататын елдер- Сингапур, Малайзия, Оңтүстік Корея,
Төртінші топқа дамушы мемлекеттер әлемін теңгерілген бұрынғы социалистік
Инфляцияның салдары өте күрделі де көп қырлы. Қарқыны
Инфляция қоғамда ақшадан қашу белсенділігін арттырады, бұл процесс
Экономиканың интернациялануы (ұлттық шеңберден шығуы) инфляцияның бір елден
Қазақстандағы инфляция барлық ТМД елдері сияқты ел экономикасының
Жұмыссыздық пен инфляцияның өсу қарқыны арасында тұрақты өзара
Филипс қисық сызығы экономикадағы жұмыссыздықпен инфляция деңгейінің өзара
Сызба 4. Филлипс қисығы ( инфляция мен жұмыссыздықтың
Батыс елдерінде жұмыссыздық деңгейімен инфляция деңгейінің арасындағы өзара
ХХ ғасырдың екінші жартысында жұмыспен толық қамту, еркін
Қазақстандағы инфляция барлық ТМД елдері сияқты ел экономикасының
Қазақстандағы қазіргі инфляцияның себептерін нарыққа өтуге дейінгі инфляцияны
ұлттық өнімді жинақтау қорына және тұтыну қорына бөліп,
құрал- жабдықтарды өндіру және тұтыну тауарларын өндіру салаларында;
мемлекеттік баға белгілеу жүйесінде;
мемлекеттік бюджеттің кірісі мен шығысында;
несиелік және қаржылық ресурстарды қалыптастыруда байқалды.
Қазіргі инфляцияның бар көрінісі- тауар тапшылығы, біздің экономикада
біріншіден, бұрынғы КСРО-ның 20-жылдар аяғынан бастап бұрынғы нарықтық
екіншіден, бұрынғы КСРО-ның экономикасында көп жылдар бойы үйлесімсіздік
үшіншіден, бұрынғы КСРО-ның ұлттық табысының жартысынан жуығы жинақтау
төртіншіден, бұрынғы КСРО-да ұлттық жиынтық өнімнің (ҰЖӨ-нің) 25-30%
2.2. Қазақстандағы инфляцияның қалыптасуына экономикалық талдау жасау
Сөйтіп, біздің елде (бұрынғы КСРО-ның бір республикасы болғандықтан)
Негізгі тауарлар мен қызметтерге бағаларды ұстап қалу халықтың
халықты еңбекпен қамту;
халықтың табысын арттыру;
көп түрлі өндірілген отандық тауарлармен ішкі рынокты толтыру.
Егер өз уақытында осы бағытта өкіметтің материалдық құралдары
1995жылы өндірістік тауарларға бағалар 40%-ке өсіп, 1994жылы 20
түсті және қара металлургия;
тау-кен және мұнай-химиялық салалар өндірісі бар.
Осы процесс инвестициялық әрекетті көтерді, еңбек ақыны төлеу
Тұтыну тауарлардың тапшылығы және ақшаны көптеп шығару бағаның
Қорланған ақша көлемінің өсуіне әсер ететін факторлар (%
1993 жылы қарашаның соңынан 1998 жылы қыркүйектің аяғына
1996 жылы және 1997 жылы инфляция деңгейі сәйкесінше
1997жылы инфляция деңгейіне халықтың ақылы қызметінің тарифіне баға
ішкі өндірістің құлдырауы;
жұмыссыздық деңгейінің өсуі;
халықтың табыстарының азаюы;
кәсіпорынның инвестициялық әрекетінің әлсіз белсенділігі;
тауарлардың бәсекеге түсе алмауы байқалды.
Өткен 2002 жылы Қазақстанда инфляция 6,6% құрады. Ал
Тұтыну бағаларының өсуінде маңызды орынды күріш, қант, бензин
2004 жылдың қыркүйегінде бағаның маусымдық төмендеуі көкөністерге 5,7%
Көптеген өңірлерде инфляция 0,1-0,7% құрады. Тауарларға және қызметтерге
2005 жылдың желтоқсанында тұтыну бағаларының индексі 2004 жылғы
Азық-түлік тауарлары рыногында өткен айда жұмыртқа 7,8%-ға, күріш
Азық-түлік емес тауарлар тобында киім мен аяқкиімнің бағасы
2005 жылдың қыркүйегінде Қазақстан Республикасындағы инфляция 0,8% құрады
1-Кесте
пайызбен, өсуі +, кемуі -
2005 жылдың қыркүйегі 2005 жылдың қаңтар- қыркүйегі 2004
2005 жылдың тамызына 2004 жылдың желтоқсанына 2004
Барлық тауарлар мен қызметтер 0,8 5,0 7,9 7,5
Азық-түлік тауарлары 0,4 4,8 8,2 8,1
Азық-түлік емес тауарлар 1,0 4,0 6,0 6,4
Ақылы қызметтер 1,3 6,2 9,3 7,6
Білім беру мекемелерінің қызметтеріне ақы төлеу 10,4%-ға өсті.
2005 жылдың қарашасында Қазақстан Республикасындағы инфляция 0,6% құрады
2-Кесте
пайызбен, өсуі +, кемуі -
2005 жылдың қарашасы 2005 жылдың қаңтар-қарашасы 2004
2005 жылдың қазанына 2004 жылдың желтоқсанына 2004
Барлық тауарлар мен қызметтер 0,6 6,6 7,5 7,6
Азық-түлік тауарлары 1,3 6,8 8,0 8,1
Азық-түлік емес тауарлар -0,6 5,2 5,5 6,3
Ақылы қызметтер 0,4 7,6 8,4 7,8
Азық-түлік тауарлары рыногында өткен айда жұмыртқа 9,9%-ға, сүт
Азық-түлік емес тауарлар тобында киім және аяқкиімнің бағасы
Жолаушылар көлігі қызметтеріне ақы төлеу 1,1%-ға, білім беру
2006 жылдың қаңтарында Қазақстан Республикасындағы инфляция 0,9% құрады
3-Кесте
пайызбен,өсуі +, кемуі -
2006 жылдың қаңтары
2005 жылдың желтоқсанына 2005 жылдың қаңтарына
Барлық тауарлар мен қызметтер 0,9 7,7
Азық-түлік тауарлары 1,3 8,5
Азық-түлік емес тауарлары 0,4 6,3
Ақылы қызметтер 0,7 7,7
Азық-түлік тауарлары рыногында өткен айда жемістер мен көкөністер
Азық-түлік емес тауарлар ішінде киім және аяқкиімнің бағасы
Байланыс қызметтеріне ақы төлеу 2,9%-ға, жолаушылар көлігі қызметтеріне
Азық-түлік тауарлары рыногында өткен айда қант 19,7%-ға, жемістер
2006 жылдың ақпанында Қазақстан Республикасындағы инфляция 1,5% құрады
4-Кесте
пайызбен, өсуі +, кемуі -
2006 жылдың ақпаны 2006 жылдың қаңтар-
ақпаны 2005 жылдың қаңтар-ақпанына
2006 жылдың қаңтарына 2005 жылдың желтоқсанына 2005
Барлық тауарлар мен қызметтер 1,5 2,4 8,7 8,2
Азық-түлік тауарлары 2,4 3,7 10,1 9,3
Азық-түлік емес тауарлар 0,4 0,8 6,6 6,5
Ақылы қызметтер 1,1 1,8 8,5 8,1
Азық-түлік емес тауарлар арасынан киім мен аяқкиімнің бағасы
Жолаушылар көлігіндегі жол ақысы 4,7%-ға өсті. Тұрғын-үй коммуналдық
2006 жылдың наурызында Қазақстан Республикасындағы инфляция 0,8% құрады
5-Кесте
пайызбен, өсуі +, кемуі -
2006 жылдың наурызы 2006 жылдың қаңтар-наурызы
2005 жылдың қаңтар-наурызына
2006 жылдың ақпанына 2005 жылдың желтоқсанына 2005
Барлық тауарлар мен қызметтер 0,8 3,2 8,9 8,4
(5-кесте жалғасы)
Азық-түлік тауарлары 0,9 4,6 10,2 9,6
Азық-түлік емес тауарлар 0,5 1,2 6,8 6,6
Ақылы қызметтер 0,9 2,7 8,9 8,4
Азық-түлік тауарлары рыногында өткен айда көкөністер мен жемістер
Азық-түлік емес тауарлар ішінде киім мен аяқкиімнің бағасы
Жолаушылар көлігіндегі жол ақысы 2,2%-ға, денсаулық сақтау мекемелері
ҚР-да инфляция динамикасы.
Соңғы айларда Қазақстан Республика бойынша инфляция деңгейін келесі
Инфляция деңгейін сипаттайтын тұтыну бағасының индексі халықтың жеке
3. Қазақстандағы инфляция ерекшеліктері жӘне инфляцияға қарсы мемлекеттік
3.1 Инфляция кезінде мемлекет іс-қимылының нұсқалары,
Инфляцияның өсуі елде экономиканы ырықтандырумен қоса қатаң монетарлық
Үкімет «Стратегия -2030» сәйкес инфляция қарқынының жыл ішінде
Мұндай нәтижеге жету үшін Үкімет:
ақшалай-несиелік және бюджеттік саясатты қаталдандырады;
ішкі инвестициялық мүмкіндіктерді өрістетуге көмектесетін қаржылық механизмді дамытады;
жинақтаушы зейнетақы қорларға ақшалай қаржылардың айтарлықтай бөлігін қауіпсіз
бюджеттік жетіспеушілікті қаржыландыруға құнсызданбайтын көздерді пайдаланады;
мемлекеттік құнды қағаздардың айналым мерзімін ұзартады және т.б.
Инфляция зардаптарын бейтараптандыру мақсатымен мемлекет инфляцияға қарсы саясат
жаңа ақша жүйесін құру- ол алғашқы металл ақша
ақша жүйесінің кейбір элементтерін өзгерту, яғни жаңа ақша
Нулификация- ол құнсызданған ақшаны жойып, орнына жаңа валютаны
Реставрация- бұл ақша өлшемінің бұрынғы алтын құрамын қалпына
Девальвация- ақша өлшемінің алтын құрамын төмендету. Ол Екінші
Деноминация- ол «нольдерді сызу» әдісі, яғни баға масштабын
3.2. Қазақстандағы инфляцияға қарсы мемлекеттік саясат
Инфляцияға қарсы саясатты сипаттағанда, екі әдістемені бөліп айтуға
сұранымға ықпал жасау мақсатында мемлекеттік шығындар мен салықтар
Екінші әдістемені жаңа классикалық бағыттағы экономистер ұсынады. Олар
Батыс елдерінде жинақталған тәжірибе көрсеткендей, инфляцияға қарсы ұзақ
Қысқа мерзімдік саясат инфляция қарқынын уақытша төмендетуге бағытталады.
Инфляцияның өрістеп, күшеюі экономикалық және әлеуметтік қарама-қайшылықтарды асқындырып
Инфляция кезінде мемлекет іс-қимылының екі нұсқасы болады:
бейімделу саясатын жүргізу немесе инфляцияға бейімделу; бұл кезде
инфляцияны төмендету немесе басу жөнінде инфляцияға қарсы шаралардың
Инфляцияны жою жөніндегі шаралардың кешені қоғамның іс-әрекет етуінің
Инфляцияға қарсы саясат- инфляциямен күреске бағытталған экономиканы мемлекеттік
Дефляциялық саясат- мемлекеттің шығындарын азайту, кредит үшін пайыздық
Кірістер саясаты- бағаға және жалақыға оларды толықтай матау
Инфляцияға қарсы саясат ақшалай ұсынымды шектеудің әр түрлі
Орталық банктің нақты ақша эмиссиясын қысқарту арқылы айналыстағы
Барлық кредит ресурстарын қымбаттату және оларға қол жететіндігін
Кредит мультипликаторын қысу және коммерциялық банктердің кредит экспансиясын
Сондай мақсаттарда Орталық банктің кредиттерін тікелей қысқарту.
Инфляцияға қарсы фискалдық саясат салықтарды көбейту, мемлекеттің шығыстарын
біріншіден, мемлекеттік бюджеттің теңдестігіне жету және тапшылығын жою
екіншіден, экономиканың бастапқы буындарында- өндіріс пен айырбас сферасында
Инфляцияға қарсы салық саясаты жанама салық салуды қысқартуда
Мемлекеттің шығыстарын қысқарту бұл процесті бюджет сферасына да,
Бюджет шығыстарын шектеуге мыналар арқылы жетуге болады:
а) тура әдістермен- шектеумен (рестрикциялармен), яғни заңнамалық актілер
ә) секвестрлеу әдісімен- барлық шығыстарды әр түрлі факторлармен
б) қолда бар кірістердің деңгейін бақылаумен,
в) мемлекеттік бюджет тапшылығының деңгейін шектеумен.
Кез келген жағдайда шығыстарды қысқарту дамудың көптеген ұлттық
Мыналардың нәтижесінде инфляцияның екінші типін- шығындардың (өндірушілер инфляциясының)
жалақыны көбейту;
ұйымдық сипаттағы себептер бойынша шаруашылық механизмінің бұзылуына байланысты
шикізат және энергетикалық ресурстар иелерінің инфляциялық тосулары, осыған
Өндіріс шығындарымен байланысты болатын инфляцияны жою өзара байланысты
Сызба 5. Инфляцияны басқару
Инфляцияға ықпал етудің ең түбегейлі құралы экономиканы мемлекеттік
Сыртқы экономикалық қызметті қамтып көрсететін төлем балансы тарапынан
Ақша реформасы- ақша айналысын ретке келтіру және нығайту
Өршімелі инфляция кезінде бірқатар елдер пайдаланған инфляциямен күрестің
Қорытынды
Қорыта айтқанда, қазіргі инфляция сан қилы, көп факторлы
Біздің экономиканың ерешеліктеріне ұллтық өнім көлемінің, жұмыспен қамту
Экономистер сұраныс және ұсыныс инфляцияларын айыра біледі. Шығын
Жалақы төлемінің көбеюінен пайда болған инфляция;
Ұсыныс механизмінің бұзылуы нәтижесінде пайда болған инфляция.
Инфляция пайда алушыларға, қарыз берушілерге және жинақ- ақша
Сұраныс инфляциясының концепциясы бойынша, егер экономика өндірістің және
Х1Х ғасырдың екінші жартысында экономикасы дамыған елдердің бәрінде
Қолданылған Әдебиеттер тізімі:
«Инфляция- хроническая болезнь бумажных валют» Журнал: Финансы Казахстана.
Аубакиров.Я. «Экономикалық теория негіздері» Алматы, 1998ж. 152-157б.
Брю.С.Л. «Экономикс» Бишкек, 1998ж. 1том. 78-81б.
Жүнісов.Б.А. «Нарықтық экономиканың негіздері» Ақтөбе, 2002ж. 92-101б.
Иманғозин.О.Қ. «Экономикалық саясат» Алматы,2002ж. 105-110б.
Көшенова.Б. «Ақша, несие, банктер, валюта қатынастары» Алматы, 2000ж.
«Иффляция-хроническая болень бумажных валют»Журнал: Финансы Казахстана. 1995 ж.
Кривко.Н. « О факторах инфляции в Казахстане» Журнал:
Мақыш.С.Б. «Ақша айналысы және несие» Алматы,2004ж. 84-89б.
Мәдешов.Б. «Нарықтық экономика теориясына кіріспе» Алматы,1995ж. 133-138б.
Осипова.Т.М. «Экономикалық теория негіздері» Алматы,2002ж.
Шеденов. « Жалпы экономикалық теория» Алматы,2002ж.
Ілиясов Қ.Қ., Құлпыбаев С. «Қаржы» Алматы, 2003 ж.
Управление исследованиями и инноваций. – М.: Наука, 1993
Добрынин А.И. и др. Общая экономическая теория: учеб.
Уткин Э.А. Морозова Г.И. Инновационный менеджмент –М., 2002
Иохин В.Я. Экономическая теория. М., Юрист, 2000 г.
Курс экономической теории. Науч. Ред. А.В.Сидрович. М., 2000г.
Кэмпбелл Р. Макконел, Стенли Л.Брю, Экономикс. Т.2,
Мамыров Қ. т.б. Макроэкономика, Алматы, 2004 ж.
Мэнкью Н.Принципы экономики: Учебник XXI века. СПб., Питер
Экономика: Учебник., М., 2002г.
Экономика и бизнес. М., 1993 г.
Инвестиционный процесс на предпрятий Г.А. Маховиков, В.Е. Кантор
Экономическая теория. Под ред. А.И.Добрынина, СПб, Питер, 2002
Организация и финансирование инвестиций. И.В.Сергеев, И.И.Веретенникова, В. Яновский
Д.А.Ендовицкий, Л.С.Коробейников, Е.Ф.Сысоева. Практикум по инвестиционному анализу М.:
Организация и финансирование инвестиций Я.С.Мелкумов М.: 2001
Кейнс Дж.М. Общая теория занятости, процента и денег.
www.stat.kz
4
Өндірістік емес қажеттіліктерді шамадан тыс қаржыландыру
Жанама салықтардың басым болуы
Мемлекеттік бюджет тапшылығы
Мемлекетік бюджет тапшылығын ақша эмиссиясымен жабу
Ү
Й
Л
Е
С
І
М
С
І
З
Д
І
К
Мемлекет кірістерінің көбеюі
Мемлекеттік борыштың өсуі
ИНФЛЯЦИЯ
Бағалардың өсуі
Қаржы ресурстарының өсуі
Өндіріс шығындарының өсуі
Кредит үшін пайыздық мөлшерлемелердің көбеюі
Салық түсімдердің жетімсіздігі
ҚАРЖЫ
Инфляцияға әсер ететін факторлар
Ақшалы факторлар
Ақша айналысы заңы талаптарының бұзылуы
Халық шаруашылығындағы несие ақшаларының көптігі
Ұлттық валютаның қозғалысын шектеу
Ақшалы емес факторлар
Қоғамдық ұдайы өндіріс құрылымының үйлеспеушілігі
Шаруашылық механизмінің шығындылығы
Мемлекеттің салық және баға саясаты, сыртқы экономикалық іс-шаралары
Жалақы
Өндірістік құрал-жабдықтардың құны
Өнімнің қызметтер көрсетудің бағасы
Жалақы
Өндірістік құрал-жабдықтардың құны
Жалақы
Баға
Өндіріс факторларының бастапқы жай-күйі
Өнімнің , қызметтер көрсетудің бағасы
және т.т.
Инфляция %
Жұмыссыздық деңгейі %
БЕЙІМДЕЛУ САЯСАТЫ
ИНФЛЯЦИЯҒА ҚАРСЫ САЯСАТ
Индекстеу
Жеке тұлғалардың қосымша кіріс көздерін іздестіруі
Қысқа мерзімді пайыздарды өткізу
Қарыз қаражаттарының көбеюі
Жалақыны
Пайыз мөлшерлемесін
Инвестицияларды
Салықтарды, алымдарды
Ұлттық валютаның құнсыздануы
ЖІӨ-нің қисынды өсуі
Бағалардың өсуі
Өндірістің құрылымын жетілдіру
Сұраным инфляциясы
Ұсыным
инфляциясы
Ақша массасының көлемін азайту
Орталық банктің мөлшерлемелері мен резервтік талаптарын өсіру
Кредиттерді тікелей реттеу
Мемлекеттік бюджеттің шығыстары мен тапшылығын қысқарту
Салықтық реттеу
Өндіріс шығындарын қысқарту
Еңбек өнімділігін арттыру
Монополияға қарсы заңнама
Бәсекені дамыту
Бағалар мен жалақыны бақылау
Ұлттық валютаның бағамын көтеру
ЖҰӨ-ні тұрлаулау
Бағалардың төмендеуі
Шығындар және өнімділік
Құрылыс ұйымдарының өзіне түсетін құның төмендету резервтері
Ішкі және сыртқы шығындар туралы жалпы түсінік
Өндіріс шығындары. Өндіріс шығындарының классификациясы
Инфляция деңгейін өлшеу
Өндірістік шығындар туралы концепциялар
Өндіріс шығындары және фирма табысы
ПРОМТЕХМОНТАЖ ААҚ КӘСІПОРЫН ШЫҒЫНДАРЫН ТАЛДАУ
Қазақстандағы инфляция жағдайы және онымен күресу әдістері
Қазіргі кездегі экономикадағы шығындар