Коммерциялық банктер
ЖОСПАР
КІРІСПЕ 3
1. Несие жүйесінің қалыптасуы 5
1.1 Несие жүйесінің маңызы және оның қалыптасуы 5
1.2 Несие беру кезеңдері және оның экономикадағы ролі
2. Қазақстан Республикасындағы несие жүйесінің дамуы 12
2.1 Қазақстандағы несие жүйесінің даму принциптері 12
2.2 Қазақстан Ұлттық банктің ақша-несие саясаты 14
2.3 Қазақстан Республикасындағы ипотеканың дамуы 17
3. Әлемдегі банктік несие жүйесі дамуының қазіргі ерекшеліктері
ҚОРЫТЫНДЫ 25
Қолданылған әдебиеттер тізімі 27
КІРІСПЕ
Шарушылық құрылымдардың дамуында кәсіпорындар, ұйымдар мен халықты несиелеуді
Несиелеу операцияларын құқық-ұйымдастыру формаларын жүзеге асырылуынан, несиеледің формалары
1987 жылға дейін СССР несиелеу жүйесін үш монополистік
Несиелік жүйені жүзеге асыру 1987 жылдан басталды. Несиелеу
Ақша-несие реттеу жүйесін құру керек болды. Сондықтан, қалыптасып
І дәрежесі - Қазақстанның Ұлттық Банкі;
ІІ дәрежесі – Коммерциялық банктер және басқа да
Тағы бір назар аударарлық жай, несиелеу және қаражат
Бұл курстық жұмыстың мақсаты оқырманның назарын аудара отырып,
1. Несие жүйесінің қалыптасуы
1.1 Несие жүйесінің маңызы және оның қалыптасуы
Нарықтық экономикада несие-банк жүйесі маңызды роль атқарады. Ол
Өндіріске қатысты алғанда, екінші кезекте саналатын несие жүйесі
Несие жүйесінің ролі мен маңызы келесідей болады: несиелік
Несие жүйесінің өз қызметтерін орындау барысында несиелік қатынастар
Несие жүйесінің өз қызметтерін орындауы барысында несиелік қатынастар
Несиелік қатынастар екі нақты сипатқа ие және шаруашылық
Екі жақты қатынас: шаруашылық ұйымдары мен несие жүйесі,
Несиелік қатынастар мен несие формаларының және несиелік мекемелердің
Ал, несие жүйесі тармағында – бұл несиелік есеп
Басқаша айтқанда, несие жүйесі банктік және басқа да
Экономиканың әрбір экономикалық-тарихи даму кезеңіне несие-ақшалай қызмет көрсетудегі
Егер де несиелік мекемелердің өз клиенттеріне көрсететін қызметтерінің
Орталық (эмиссиялық) банк;
Коммерциялық банктер;
Мамандандырылған несиелік мекемелер (сақтандыру, жинақтық,
ипотекалық, сенімгерлік (трастовый) және т.б.).
Функционалдық мамандауына, шаруашылық буындарға несие-қаржылық қызмет көрсету көлемі
Орталық банк – бірінші деңгейдегі мемлекеттік банк, сондай-ақ
Банктік мекемелерге қатысты Орталық банк тікелей әрекет ету
Коммерциялық банктер қарыз капиталы нарығының әртүрлі секторларында қызмет
Олар үкіметтің, іскерлер мен миллиондаған жеке тұлғалардың салымдарын
Мамандандырылған несие мекемелері нарық экономикасындағы несие жүйесіне қажетті
Парабанктік мекемелер көбінесе белгілі бір клиенттер типіне несие
Мұндай мекемелер екі жақты бағыныштылықта болады: бір жағынан,
1.2 Несие беру кезеңдері және оның экономикадағы ролі
Қажет жағдайларда банк қарыз алушыдан несиені қайтаруын қамтамасыз
Тапсырылған құжаттарды оқып үйрену барысында банк қарыз алушының
І- кезең. Қарыз алушының несиелік қабілетін қабылдау кезеңі.
Қарыз алушының несиелік қабілеті – қарыз алушының суммасы
Қарыз алушының несиелік қабілетіне талдау жасау барысында мынадай
Ссудаға қатысты қабілеттігі. Қарыз алушыға ссуданы бере
отырып, қарыз алушының атынан шығатын тұлғаның құықтық қуатын
Қарыз алушының іскерлік беделі;
Табыс алу қабілеті.
ІІ- кезең. Несиелік келісім-шарт жасау. Қазіргі несиелеудің басты
Несиелеуге байланысты барлық сұрақтардан банк пен қарыз алушы
Несиелік келісім-шарт екі жақтын өзара міндеттемелерін және жауапкершіліктерін
Несиелік келісім-шарттың мазмұныңда несиелеу механизмі, оның негізгі элементтері
ІІІ- кезең. Несие беру кезеңі.
Бұл кезең ссудалық шот формасын, ссуданы беруді құжаттау
VІ- кезең. Несиені қайтару және оған сыйақы төлеуіне
Жәй шоттар бойынша банкте қарызы есеп айырысу шотындағы
Арнайы ссудалық шот бойынша банкке қарызы тікелей осы
Ссуданың қайтарылуына бақылау үшін банкте ссудалар бойынша мерзімді
Сыйақы мөлшері оны төлеу мерзімі және тәртібі, сондай-ақ
Банктік тәжірибеде ссуда бойынша жәй және күрделі сыйақы
Жәй сыйақы есептеу формуласын келесідей түрде беруге болады:
мұндағы: i – сыйақы мөлшері;
P – қарыз қалдығы;
n – сыйақы есептелетін кезеңдегі күндер саны;
J – ссуданың барлық мерзіміне есептелетін жәй сыйақы
Несие бойынша есептелетін күрделі сыйақыны есептеу формуласы төмендегідей:
мұндағы: i – сыйақы мөлшері;
P – несиенің бастапқы сомасы;
n – аймен берілген несиенің ұзақтығы;
J – несиенің барлық мерзіміне есептелетін сыйақы сомасы.
Егер де несиелеу мерзімі кезеңінде қарыз қалдығының бір
мұндағы: Jg - мерзімі өткне қарыз бойынша
Q - мерзімі өткне қарыз сомасы;
ig - мерзімі өткне қарыз бойынша сыйақы
t1- несие бергеннен бастап мерзімі өткен қарызға байланысты
t2 - несие бергеннен бастап мерзімі өткен қарыз
Пайызды есептеу барысында шартты түрде айдағы күндер саны
Несиелік келісім-шартқа байланысты өз міндеттемелерін орындамаған қарыз алушыларға
Несиелеу процесіне жасалатын бақылау банктің несиелік портфелін мерзімді
Банктік несиенің оның экономикадағы, мемлекеттегі және халықтағы қолданыс
Несиелік қатынастарға қаражатты пайдаланғаны үшін төлеген құны мен
Белгіленген несиелік қатынастардың ерекшелігі бюджеттік қаржыландырудың сомасының кемуінде
Белгіленген ерекшеліктер, әсіресе, қайтарылымдығы, жеделдігі және ақылылығы ресурстарды
Несиенің пайдалану нәтижелері маңызды және алуан түрлі. Қаражаттың
Несиенің рөлі коммерциялық, банктік, мемлекеттік, тұтыну және ипотекалық
Несиелік қатынастарделік, қатынастардиелеу операцияларын орындау үшін қаражатты тарту
Негізінде материалдық ресурстарды қайта бөлу мемлекеттік, тұтынушы және
Бірақтан бұл ресурстарды орынды пайдалану деңгейіне жететін несиелік
Несие өндірістің мерзімділігі мен өнімнің белгілі түрлерін өткізуімен
Сонымен бірге, әртүрлі қарыз алушылардың арасында қаражатты қайта
Өндірісті кеңейтуде несиенің рөлі зор. Өндірісті кеңейту мен
Өндірістің үздіксіздігімен оның дамуына әсер ететін несиенің экономикалық
2. Қазақстан Республикасындағы несие жүйесінің дамуы
2.1 Қазақстандағы несие жүйесінің даму принциптері
Несиелік жүйенің ұйымдастыруы мен жұмыс істеу кезінде белгілі
Банк ісіне мемлекеттік монополия ұңымы мемлекеттің банктердің құрылуымен
Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі (бұдан әрі Ұлттық Банк)
Несие жүйесін құрудың маңызды принципі несиелік мекемелер торабының
Бүгінгі таңда Қазақстан аумағында шамамен 77 банк және
Бүкіл ақша айналымының несие жүйесінде жинақталуы – несиелік
Мемелекеттік валюталар монополия принципіне ерекше маңыз береді. Қазақстан
Қазақстан Республиксының Ұлттық банкі – Қазақстан Республиксының валютасын
«Валюталық реттеу» түсінігіне нормативті актілерді жасап шығару, ақпарат
Бұл принцип – ел тәуелсіздігін сақтау шарттарының бірі,
Орталық банктің автономиясы егемен елдер заңдарымен бекітілген. Банктер
Ұлттық банк тек Қазақстан Республиксы Президентіне ғана есеп
Орталық банк елдегі ақша-несие саясатының жүргізілуіне толық жауап
Қазақстан Республиксы Ұлттық банкінің біршама тәуелсіздігінің негізгі жағдайы
Президенттің «Қазақстан Республиксы Ұлттық банкі туралы» заң күші
а) Қазақстан Республиксы Қаржы министрлігіне заем алушының
ә) Осы шарттар бойынша үкімет жәрдемімен ашылған Қазақстанның
Осылайша Үкімет, Ұлттық банктің басқа да клиенттері тәрізді
Үкімет әрбір несие бойынша нарықтық пайыздық мөлшерлері бар
2.2 Қазақстан Ұлттық банктің ақша-несие саясаты
Ұлттық банктің ақша-несие саясаты деп оның айналымдағы ақша
Ол саясаттың мақсаты-ақша айналымы мен несие жағдайына әсер
Ел экономикасының жағдайы ақша-несие жүйесіне тығыз байланысты. Несие
Орталық банк ақша-несие аясына ықпал ету үшін ең
Орталық банктің ақша-несие саясатының әдістері сан алуан, олардың
Коммерциялық банктерге берілетін несиеге пайыздық төлем
мөлшерін өзгерту (ресми есеп мөлшері, қайтадан қаржыландыру мөлшері,
Банктердің міндетті қорларының мөлшерін өзгерту;
Ашық нарықтағы операциялар, яғни векселдерді мемлекеттік
облигацияларды және басқа бағалы қағаздарды сатып алу, алу-сату
Валюта курсының саясаты, немесе курстық саясат.
Бұл айтылған ақша-несиелік реттеу әдістірі барлық коммерциялық банктердің
Кейбір банктерге банктік несиенің мөлшерін қарызды тікелей
шектеу (несиенің шегіне жету деп аталады);
Несиенің белгілі бір түрінің белгілеуіне тәртіп белгілеу, атап
айтқанда, марка мөлшерін белгілеу, (яғни берілуге тиіс сомамен
Реттеудің дәстүрлі әдісіне орталық банктің пайыздық мөлшерін өзгерту
Пайыз мөлшерін жоғарлату елге қысқа мерзімді шетел капиталын
Ресми пайыз мөлшерін өзгерту барлық қарыз капиталы нарығына
Коммерциялық банктердің резервтеріне, демек олардың қарыз беру мүмкіндіктеріне
Ақша-несие саясатының маңызды әдісінің бірі – валюта курсының
Орталық банктің валюта курсын валютаның интервенциямен (яғни шетел
Валюта курсын реттеу мақсатында ресми пайыз мөлшерін дәл
Енді макро экономикалық тұрақтылыққа жетуіне байланысты 2002 жылдан
Қазақстан Ұлттық Банкінің қаржы несие саясатындағы негізгі бағыты
2002-2004 жыл қаржы несие саясаты Ұлттық Банкпен жүргізіледі.
Бұдан басқа, Ұлттық Банк халықтың банктерге және сақтандыру
Қазақстанның экономика саласында халықаралық деңгейге көтерілуі, үлкен жетістіктің
2.3 Қазақстан Республикасындағы ипотеканың дамуы
Қазіргі коммерциялық банктердің басты мәселесі көбіне несиелеу процесіндегі
Ипотека – бұл жылжымайтын мүліктің (жер, үй және
«Ипотека» термині алғаш рет біздің эрамызға дейін VI
Ресей елінде революцияға дейін ипотекалық несиелеу операцияларымен қалалық
Әлемдік банк шаруашылығының даму заңдылықтары тұрғысынан қарағанда ипотекалық
Біріншіден, ипотекалық несие – бұл қатаң түрде анықталған
Екіншіден, ипотекалық несиелердің басым бөлігінің көздеген мақсаты болады.
Ипотекалық несиелеу елдің экономикалық және әлеуметтік дамуын қолдайтын
Ипотека дағдарысты жоюға екі жолмен ықпал етеді.
Біріншіден, ипотекалық несиелеудің позитивті дамуы экономиканың нақты секторында
Екіншіден, ипотекалық несиелеудің дамуы экономикалық дағдарыстан туындайтын әлеуметтік
Бір жағынан, ипотекалық несиелеудің дамуы жұмыссыздық зардаптарына тосқауыл
Екінші жағынан, әлеуметтік тұрақтылыққа қол жеткізудің ең маңызды
Ипотекалық несиелеудің дамуының әлеуметтік және экономикалық ролінен басқа
Ипотекалық несиелеу ең төменгі тәуекелді банктік операцияны білдіреді.
Ипотекалық несиелеу сөзсіз банктік қызметтің перспективалық бағытына жатады.
Қазіргі кезде Германияда қорлану (құрылыс қаражаттары) механизмімен нақты
- қаржыландыру капиталдар нарығына тәуелді емес;
- ссуда бойынша пайыз мөлшері басында төменгі мөлшерде
- төленетін соманы ссуданы беруші басында тура белгілейді;
- ссуда бойынша пайыз мөлшері басында төменгі мөлшерде
- төленетін соманы ссуданы беруші басында тура белгілейді;
- басқа елдерге қарағанда ссуда бойынша пайыз мөлшері
- ссудалардың жинақ кассалардан көбірек берілуі тұрғын үй
Құрылыс қаражаттарын жинақтау жүйесіне мемлекет тарапынан қолдау көрсетіледі.
Елімізде нарықтық қатынастардың дамуы ипотекалық несиенің даму қажеттілігін
Бүгінгі таңда ипотеканың дамуын бірқатар факторлар тежейді. Соның
Бұл жүйенің біздің тәжірибеде дами алмауының және қолданылуының
Сонымен біздің елімізде ипотекалық несиелеудің ауқымын ұлғайту үшін
- «Ипотекалық несиелеу жүйесін мемлекеттік реттеу туралы» Заңмен
- жеке сұрақтарды реттейтін жекелеген заңдарды ғана емес,
Заңдылықтар базасын жетілдіру өз кезегінде жылжымайтын мүлікпен жасалатын
Келесі бір айтатын жәйт, қазіргі таңда Қазақстанда тек
Сондай-ақ ипотекалық банктерге лицензиялармен айналысатын ранайы лицензиялау жүйесі
Тек ипотекалық несиелеу институттары мен олардың клиенттері құқықтық
Ипотекалық несиелеу жүйесін құру еліміздегі нарықтық қатынастардың дамуында
3. Әлемдегі банктік несие жүйесі дамуының қазіргі ерекшеліктері
Бүгінгі таңдағы несие жүйесі соңғы жылдары біршама өзгеріске
Соңғы жылдары банктер мен басқа арнайы қаржы-несие мекемелері
Бұрын коммерциялық банктер халық жинақтарын тартудағы депозиттер бойынша
Ірі банктік мекемелерге ортақ әмбебаптану тенденциясы олардың мамандануын
Өзгерген экономика жағдайларына сәйкес банктік қызметтің өзінің, дәстүрлі
Банктік қызметті бейреттеу активтік те пассивтік те операцияларға
Несиелеу объектілерін ірілендіру жүзеге асады. Коммерциялық банктер өз
Банктер басшылығы өз активтерінің сапасына, жаңа несиелерді беруге
Ұзақ мерзімді несиелеу де даму үстінде. Коммерциялық банктердің
Нәтижесінде тартылған қаражаттар құрылымы күрт өзгерді: егер 1950
Банктердің пассивтік операцияларының инавациясы сонымен бірге қосымша ақша
Банктік операциялардың дамуында ерекше рөлді ақпарат пен коммуникацияның
Банк жүйесі дамуындағы маңызды құбылыс ретінде несиелік мекемелердің
Сондықтан кейінгі кезең нарықтық қатынастарды дамыған елдер экономикасындағы
Бұл тек дамыған нарықты экономикалы елдердегі қазіргі несие
ҚОРЫТЫНДЫ
Қазіргі кезде банктер несиелік ресурстарды пайдалану әдісіне бағытталады.
Болашақта банктердің коммерциялық несиелеудің жүйесін ұйымдастырудың ерекшеліктері болып:
1.Ссуда беру кезінде техникалық (сандық) емес, экономикалық (сапалық)
Қолданыста бұл кәсіпорынның қоғамға қажетті, сапасы халықаралық стандарттарға
Егер ұзақ мерзімді несиелеу туралы айтатын болсақ,
Өнім түрінің қажеттілігінде индикатор қызметін халық сұранысы ғана
2. Ауданаралық бәсеке мен қайта реттеу нәтижесінде қаржылық
3. Елде мемлекеттік емес мекемелердің пайда болуына –
Қолданылған әдебиеттер тізімі
1. Қазақстан Республикасындағы Ұлттық банк туралы «ҚР Президентінің
2. «Қазақстан Республикасының банктері және банктік қызметтер туралы»
3. ҚР-ның экономикасын қысқа мерзімде несиелеу ережесі.
4. Программа дальнейшего реформирования банковской системы РК в
5. Ганова ГС кредитная политика коммерческого банка м-98.
6. Банковское дело (под ред. Т.С Сеиткалиева -А)
7. М.Блауг “Экономическая мысль рестроспиктиве” стр. 183-184
8. “Инфармационный- аналитический сборник Казахстана” 1994-2001
Султанбеков 408 бет
9. “Ақша, несие, банктер” оқулық жалпы редакциясын басқарған
10. С. Б. Мақыш ‘Коммерциялық банктер операциялары”
11. Шаров ”Производства потребительских кредитов” 1990 №10
3
Коммерциялық банктер
Коммерциялық банктер. Коммерциялық банк туралы ұғым және оның типтері
Коммерциялық банктер операциялары, және олардың банк қызметіндегі атқаратын рөлі
Банктердің қызметтері және операциялары
Коммерциялық банктер операциялары
Сыртық экономикалық банкі
Қазақстан Республикасының банк жүйесiнің қалыптасуы мен дамуы
Коммерциялық банктердің қызметі
Коммерциялық банктердің құқықтық негіздері
Екінші деңгейлі банктердің түрлері