Кәсіпорындар ұйымдардың қаржы қорлары
Мазмұны:
Кіріспе..........................................................................................................3
І Тарау. Коммерциялық негізде жұмыс істейтін кәсіпорындардың қаржысы
1.1 Коммерциялық кәсіпорындардың қаржысын ұйымдастырудың көздері…………………………………………………………………………...5
1.2 Кәсіпорындар ұйымдардың қаржы қорлары……………………….12
1.3 Өндірістік капиталдар және кәсіпорындардың қызметінің қаржы нәтижелері……………………………………………………………………..15
ІІ Тарау. «Самұрық-Қазына» Ұлттық әл-ауқат қорын талдау.
2.1 «Самұрық-Қазына» Ұлттық әл-ауқат қорының қызметін талдау………………………………………………………………………......22
2.2 «Самұрық-Қазына» Қоры 2010 жылдың қорытындысы…………..26
2.3 «Самұрық-Қазына» Қорының құрамындағы даму институттары қызметтерінің
ІІІ Тарау. «Самұрық-Қазына» Қорының маңызды мәселесін шешу жолдары
3.1 «Самұрық-Қазына» мәселелерін шешу жолдары………………….33
3.2 Индустриялық-инновациялық даму стратегиясын іске асыру…....37
Қорытынды…………………………………………………………………..39
Қолданылған әдебиеттер тізімі................................................................41
Кіріспе
Шаруашылық жүргізуші субъектілердің экономикалық қызмет сферасындағы өндірістік қатынастардың
Коммерциялық кәсіпорындар мен ұйымдардын, қаржысы қаржы жүйесінің маңызды
Кәсіпорындар мен ұйымдардың қаржы тәжірибесінде кәсіпорындардың, жеке саланың
Коммерциялық қызметтің мақсаты табыс алу болып табылады. Коммерциялық
Өндірістік емес сфера мекемелерінің едәуір бөлігі: мемлекеттік басқару,
Курстық жұмысымның мақсаты – Коммерциялық кәсіпорын қаржысының негізгі
Коммерциялық ұйым болып табылатын заңды тұлға мемлекеттік кәсіпорын,
Менің курстық жұмысымның тақырыбымның аты «Коммерциялық кәсіпорындардың қаржысы»
Дайындаған курстық жұмысым үш бөлімнен тұрады. Бірінші бөлімінде
1 КОММЕРЦИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕ ЖҰМЫС ІСТЕЙТІН КӘСІПОРЫНДАРДЫҢ
1.1. Коммерциялық кәсіпорындардың қаржысын ұйымдастырудың көздері
Коммерциялык кәсіпорындар мен ұйымдардың қаржысы деп өндірістік капиталдарды
Мұндай экономикалық қатынастарды жиі ақша немесе қаржы қатынастары
Коммерциялық кәсіпорындар мен ұйымдардың қаржысын ұйымдастыру белгілі бір
жоспарлылык,;
меншіктің барлық нысандарының тендігі;
қаржы резервтерінің болуы.
1. Коммерциялық (шаруашылык) есеп —- кәсіпорындар мен ұйымдардың
Коммерциялық есеп қағидаты кәсіпкерлік нысанында іске асырылады. Нарықтық
Коммерциялық есептің айқындаушы қағидаттары өзін-өзі өтеушілік пен өзін-өзі
Өзін-өзі өтеушілік—- шаруашылық жүргізудің негіз қалаушы қағидаты, ол
кесте. Шаруашылық жүргізуші субъектілер сыныптамасы
Материалдық Материалдық емес
(өндірістік емес)
Тауарлар, жұмыстар Қызметтер
Коммерциялық
Коммерциялық емес
Мемлекеттік меншік
Жеке меншік
Қоғамдық ұйымдардың меншігі
Шетелдік субъектілердің меншігі
Аралас
Шаруашылық серіктестіктер Мемлекеттік Кооперативтік Қоғамдық ұйымдар Өндірістік емес
Шаруашылық жүргізу құқығындағы Жедел басқару құқығындағы
Толық серіктестік Жауапкершілігі бар серіктестіктер Акционерлік қоғам Қосымша
Жеткізушілер, банктер, бюджет, әр түрлі несиегерлер тарапынан кәсіпорынға
Өзін-өзі қаржыландыру — нарықтық экономика жағдайында кәсіпорындардың шаруашылық
Нарықтық экономика мен жекешелендіру процестерінің дамуы жағдайыңда өзін-өзі
Бюджеттік және салалық қаржы көздсрі өзінің маңызын жоғалтты
Өзін-өзі қаржыландыру кәсіпорындардың толық қаржы дербестыігімен және жауапкершілігімен
Кәсіпорындардың қаржылық жауаптылығы бюджет, қорлар алдындағы міндетті орындамағаны
Кәсіпорындардың қаржылық жауаптылығы кәсіпкерлік тәуекелді сақтандыру жүйесімен жәнс
Нарықтык экономика және меншіктің әр түрлі түрлеріне негізделген
Шаруашылық қызметінің нәтижелігіне мүдделік бірдей дәрежеде кәсіпорындар мен
Қаржылық жауапкершілікк пен мүдделік — бір процестің —
Сөйтіп, екі экономикалық категорияның — экономиканың негізгі буыны
Кәсіпорын ірірек шаруашылық құрылымға — бірлестік, ассоциация, концерн
Кәсіпорындар мен ұйымдар меншігінің барлық нысандарының теңдігі қағидаты
Кәсіпорындардың қаржысын ұйымдастырудың қажетті — басқарудың барлық деңгейлеріндегі
Нарықтық экономика жағдайында кәсіпорындардың қаржысын ұйымдастыруда елеулі өзгерістер
1.2. Кәсіпорындар мен ұйымдардың қаржы қорлары
Шаруашылық-қаржы қызметі процесінде кәсіпорын мен ұйымдар қаржы қорларын
Кәсіпорындар мен ұйымдардың қаржы тәжірибесінде кәсіпорындардың, жеке саланың
Қаржы қорларында кәсіпорындар мен ұйымдар мүлкінің қозғалысы бұл
Кәсіпорындар мен ұйымдардың жұмыс істеуі үшін неғүрлым маңыздылылары
Жарғылық капитал мемлекет, басқа меншік иесі немесе қүрылтайшы
Кәсіпорындардың қарамағында қалатын қаражатгардың негізінде, яғни салықтар мен
Тұтыну қоры мыналарды қамтиды:
бүкіл қызметкердің (өндірістік жәнс өндірістік емес) еңбегіне ақы
ақшалай төлемдер, соның ішінде жылдың қорытындысы бойынша сыйақылар;
еңбегі үшін ынталандырудың басқа түрлеріне жіберілетін ақша және
материалдық көмек:
еңбек және әлеуметтік жеңілдіктерді белгілеуге жұмсалатын қаражаттар;
қызметкерлердің акциялары мен салымдары бойынша мүлікке төленетін табыстар
оңтайландырғыштық ұсыныстар, өнер табу және жаңалық ашу үшін
Жарғылық капиталдың мөлшері шаруашылық қызмет процесінде өзғеріп отырады:
Акционерлік қоғамның жарғылық капиталы құрылтайшылардың жарнасы (үлестік жарнасы)
1.3 Өндірістік капиталдар және кәсіпорындардың қызметінің қаржы нәтижелері
Кәсіпорындарда өңдірістік кұрал-жабдықтар өндіріс процесінің материалдық-техникалық негізі болып
Негізгі құрал-жабдықтар — қызмет көрсету мерзімі бір жылдан
ұзақ мерзімді инвестициялар жолымен негізгі капиталдарды сатып алу;
жарғылық (акционерлік) капиталға салым есебіне акционерлік қоғамдардың құрылтайшыларының
мемлекеттік органдардан, заңды және жеке тұлғалардан алынған негізгі
Қазіргі жағдайда ұзақ пайдалану айналымынан тыс активтсрдің жаңа
Кәсіпкерлік қызметте ұзақ уакыт мерзім пайдаланылатын заңды
Кәсіпорынның меншікті және ұзақ мерзімді қарыз қаражаттары материалдық
Кез келген шаруашылық жүргізуші субъектіге оның қалыпты жұмыс
Айналым капиталдары түрлі сфераларға — өндіріс пен айналысқа
Өндірістік айналым капиталдары деп заттық мазмұны жағынан еңбек
Айналыс капиталдары өндіріс процесіне тікелсй катыспасада өндіріс пен
Коммсрциялық кредит вексель жүзінде жасалады. Вексель — бұл
Негізгі өндірістік капиталдар мен материалдық емес активтердің ауыспалы
негізгі капиталдар мен материалдық емес активтердің тозығы; амортизацияны
толық қалпына келтірудің қаражаттарын қордалау; нақтылы (тура) инвестициялар
Айналым қаражатгарына авансталған ақшалай шығындардың орнын толтыру (өтеу)
Өндірістік капиталдардың ауыспалы айналымының жоғарыда баяндалған процестері жұмыс
Негізгі капиталдар мен материалдық емес активтерді жәй және
Ұлғаймалы ұдайы өндіріс негізі капиталдар мен матсриалдық емес
Ұзақ мерзімді инвестициялардың мүмкін болатын көздеріне мыналарды жатқызуға
шаруашылық жүргізуші субъектінің меншікті қаражаттары; республикалық жәнс жергілікті
шетелдік инвесторлардың қаражаттары; банктердің кредиттері.
Шаруашылық жүргізуші субъектілердің меншікті қаражаттарына құрылтайшылардың алғашқы жарналары,
Мемлекеттік кәсіпорындарда өндіріске жұмсалған инвестициялардың бастапқы көзі қызметін
Тартылган қаржылық қаражаттар ақшаларды орналастырудан, еңбек ұжымы мүшелерінің,
Қарыз қаражаттарын коммсрциялық банктсрдің ұзақ мерзімді несиелерді, негізгі
Сөйтіп, өндірістік капиталдарды жасау мен оның өсімін қаржыландырудың
Түсім-акшаның ауқымы кәсіпорынның (ұйымның), фирманың өнім өндіру мен
Кәсіпорынның негізгі капиталын қалыптастыруға, кеңеюуге және қалпына келтіруге
айналым капиталның айналымында қатысатын тауар-материалдық құндылықтарын сатьш алуға
кәсіпорынның ішкі жәнс сыртқы берешектсрін төлеугс байланысты шығындары;
күрделі жәнс күрделі смес сипаттағы бір жолғы шығындар;
Өнім өткізуден алынған түсім-ақша (қосылған құнға салынатын салық
Өнім өткізуден алынған табыс пен оның өзіндік құны
жалпы және әкімшілік шығындары (жалпышаруашылық және әкімшілік арнальшы
өткізуге (тауар-материалдык босалқы қорларды сатуға) байлаиысты шығыстар;
пайыздар (алынған кредиттер, мүлікті жалдау үшін жопе пайыздар
Жалпы табыс пен кезең шығыстары арасындағы айырым негізгі
Негізгі емес қызметтен алынған табыс (немесе зиян) —
Сметалық қаржыландыру бюджеттің қаражаттарын пайдалануды қатаң қадағалайды, тек
Бюджеттік қаржыландырудың мынандай нысандары қолданылуы мүмкін: жәрдем қаржы
Жәрдем қаржы (дотация) кезінде бюджеттен ақшалай қайтарусыз тәртіппен
Субвенциялар — халықты әлеуметгік қамтамасыз ету жөніндегі бағдарламалар
Субсидиялар — белгілі бір шараларды үлестік негізде қайтарусыз
Жоғарыда аталған нысандар (оларды қалыпты жүзеге асырған жағдайда)
ІІ Тарау. «Самұрық-Қазына» Ұлттық әл-ауқат қорын талдау.
2.1 «Самұрық-Қазына» Ұлттық әл-ауқат қорының қызметін талдау.
Әлемдiк қаржылық дағдарыстың алғашқы кезеңiнде қазақ Үкiметi ел
Билiктiң дағдарысқа қарсы түзген бағдарламасын жүзеге асыру барысында
1 сурет. Отандық экономиканы тұрақтандыруға жұмсалған қаржы –
2009 жылдың күзiне дейiн инвестиция салуға өте тартымды
сурет. 2009 Үкiмет «Самұрық-Қазына» қоры арқылы 455
млрд теңге
Осының нәтижесiнде, Алматы мен Астана қалаларындағы 4538 пәтерлi
Бүгiнде Экономиканы жаңғырту жөнiндегi мемлекеттiк комиссияның шешiмiне сәйкес,
Әлемдiк экономикалық дағдарыстың кесiрiнен Жер шары қаржы тапшылығына
Экономиканы жаңғырту жөнiндегi мемлекеттiк комиссия түзбек. Ұлттық компаниялардың
Каспий теңiзiнiң қазақ жерiне тиесiлi бөлiгiндегi кен орындарын
(3 сурет) «Самұрық-Қазына» еліміздің ірі екінші деңгейдегі банктердің
Үстiмiздегi жылдың соңына дейiн Альянс банкiне тиесiлi капиталды
«Самұрық-Қазына» арқылы бөлiнген қаражаттың арқасында қазiр екiншi деңгейлi
2.2 «Самұрық-Қазына» Қоры 2010 жылдың қорытындысын талдау.
Астанада ҚР Премьер-министрі К.Мәсімовтың қатысуымен «Самұрық-Қазына» Қорының кеңейтілген
Былтыр «Самұрық-Қазына» Қоры Үкіметтің дағдарысқа қарсы бағдарламасын шын
Қордың қатысуымен елдің БТА Банкі, Альянс Банкі және
2 кесте. «Самұрық-Қазына» Қорының қатысуымен елдің БТА Банкі,
БТА банк Альянс банк Темірбанк
Үлесі (+) Үлесі (-) Үлесі (+) Үлесі (-)
Сыртқы борыш 12 млрд 3,7 млрд 4,5 млрд
Былтыр халықаралық рейтинг агенттіктері үш банктің де несиелік
Қаржылық сектордың тұрақтануына Ұлттық Қордан экономиканың нақты секторына
Жылжымайтын мүлік нарығындағы проблемаларды шешу үшін «Самұрық-Қазына» АҚ
Қазіргі уақытта Қордың тетіктері арқылы 6 955 үлескердің
2008 жылдан бері жүзеге асырылып келе жатқан маңызды
Осыған байланысты, алдыңғы тұрақтандыру транштары шеңберінде қаражаттың негізгі
Бұдан басқа, 2010 жылы «Даму» қоры арқылы «Бизнестің
2010 жылдың ақпанынан бастап қарашасы аралығында елдің барлық
Қор экономикалық даму жөніндегі мемлекеттік бағдарламалардың операторы ретінде
Қазіргі күні Қордың еншілес компаниялары жалпы құны 240
Қорға Қазақстан Республикасын үдемемелі индустриялық-инновациялық дамытудың мемлекеттік бағдарламасын
Қор энергетикадағы барлық инвестициялардың 93%-ын, мұнай өңдеу мен
4 сурет. Қор жалпы сомасы 22 млрд.долларға 21
Қазіргі уақытта даму институттары 146 жобаны қаржыландырылуда, 96
Қазақстан Даму банкінің жылдық инвестициялық қызметінің қорытындылары бойынша
Мәселен, ҚДБ, Қор құрамына енетін негізгі даму институты
2010 жылы ҚДБ экономиканың шикізаттық емес секторларына 1
2.3 «Самұрық-Қазына» Қорының құрамындағы даму институттары қызметтерінің
«Самұрық-Қазына» қорында қазір елімізде сегіз даму институты бар.
2009 жылғы қаңтардың 1-інде «Самұрық-Қазына» қоры құрамындағы даму
5 сурет. Самұрық-Қазына» қоры құрамындағы даму институттарындағы портфелдік
Даму институттары жұмысын жетілдіру үшін Қордың жасаған шаруалары
- ҚДБ-ның несиелік қоржынында 1,5 млрд. теңге (
- «Дамудың» несиелік қоржынында - 1 млрд. теңге
- Экспортты сақтандырудың Мемлекеттік корпорациясы сақтандыру қоржынында -
ІІІ Тарау. «Самұрық-Қазына» Қорының маңызды мәселесін шешу жолдары
3.1 «Самұрық-Қазына» мәселелерін шешу жолдары
ҚР экономикасын тұрақтандыру мақсатында «Самұрық-Қазына» қоры бес маңызды
Қордың өз жауапкершiлiгiне алған жобалары арасында Екiбастұз ГРЭС-2
Президент Н.Назарбаевтың пәрменiмен, сондай-ақ, Аумақтық даму стратегиясына сәйкес,
«Сарыарқа» ӘКК (Қарағанды, Акмола облыстары, Астана қ.);
«Батыс» ӘКК (Ақтөбе және Батыс Қазақстан облыстары);
«Ертiс» ӘКК (Шығыс Қазақстан және Павлодар облыстары);
«Жетiсу» ӘКК (Алматы облысы және Алматы қ.);
«Каспий» ӘКК (Маңғыстау және Атырау облыстары);
«Оңтүстiк» ӘКК (Жамбыл, Қызылорда және Оңтүстiк Қазақстан облыстары);
Қордың Халықаралық ынтымақтастық департаментi ТМД, Үндiстан, Қытай, бiрқатар
Үстiмiздегi жылдың 1-шiлдесiнен бастап «Самұрық-Қазына» қоры ауыл шаруашылығы
Әрине, судың да сұрауы барын ескерсек, Қордың қоржынындағы
3.2 Индустриялық-инновациялық даму стратегиясын іске асыру
Экономиканы жаңғырту және әртараптандыру жөніндегі міндеттерді шешу
Инвестициялық белсенділікті ынталандыру минералдық-шикізат кешенінің, мұнай-химия саласының, машина
Осы міндеттерді іске асыру шеңберінде Қазақстанның батыс өңірінде
Әртараптандыру үдерістерін жеделдету үлкен мультипликативтік әсері бар жаңа
«Қазына» орнықты даму қоры шетелден өндірісінің бір бөлігі
Ақпараттық технологияларды, биотехнологияларды, нанотехнологияларды, жаңа материалдарды, ғарыш индустриясын
Шетелдік және отандық инвестицияларды тартудан басқа, шет елдердің
Экономиканы әртараптандыру және жаңғырту проблемаларын шешуге Үкімет ауқымды
Үкімет тұрғын үй құрылысының әлеуметтік бағдарланған саясатын іске
Бұл үшін тұрғын үй-коммуналдық саладағы заңнаманы жетілдіру, құрылыс
Қорытынды
Сөйтіп, шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржысы деп өнім өндіріп,
Нарықтық экономика жағдайында кәсіпорындардың қаржысын ұйымдастыруда елеулі өзгерістср
Кәсіпорындардың ұйымдық-құқықтық нысандары мен олардың мөлшерін ажырата білген
Үкімет энергия үнемдеуші технологияларға өтуді ынталандыратын болады. Нысаналы
Үкімет Индустриялық-инновациялық даму стратегиясын салалар бөлінісінде іске асырудың
Сондай-ақ Қазақстанның қор нарығының белсенділігін арттыру жөніндегі тетік
Қолданылған әдебиеттер тізімі:
С.Б. Мақыш, А.Ә. Ілияс «Банк ісі» - Алматы:
Ғ.С. Сейітқасымов «Ақша, несие, банктер» - Алматы: Экономика,
С.Б. Мақыш «Ақша айналысы және несие» -
Б.А. Көшенова «Ақша, несие, банктер» - Алматы: Экономика,
С.Б. Мақыш «Коммерциялық банктер операциялары» - Алматы: ИздатМаркет,
Банковский сектор Украины: главные тенденции 2007 года. //
Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің сайты /http: www. nationalbank.kz/
/http:www. google.kz/
Қазақстан Республикасы Қаржы Қадағалау Агенттігінің сайты /http:
С.Б. Мақыш «Банк Ісі» - Алматы: Экономика, 2007ж.
К вопросу конкурентоспособности банковской системы РК // ж.
Тенденции развития банковского сектора Казахстана и их влияние
Текущее состояние банковского сектора на 1 февраля 2008года
Қазақстан Республикасы екінші деңгейлі банктердің проблемалық активтерін басқару
«Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі туралы» Заң //http: www.
«Қазақстан Республикасының қаржылық қадағалау агенттігі туралы» Заң //http:
ҚР Қаржылық Қадағалау Агенттігінің жылдық есебі, 2007жылға арналған
Управление рисками в банковском секторе Республики Беларусь //
«Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қоры акционерлік қоғам. www.samruk-kazyna.kz
41
Кәсіпорындар ұйымдардың қаржы қорлары
Кәсіпорындар мен ұйымдардағы қаржы және валюта қоры
Коммерциялық шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржысын ұйымдастырудың негіздері. Кәсіпорындар мен ұйымдардың қаржы қорлары
Фирмалар мен фирма қаржысы
Кәсіпорындар мен ұйымдар қаржысының мәні мен маңызы
Кәсіпорындар мен ұйымдардың қаржы қорлары
Коммерциялық шаруашылық
Тұтыну қоры, қалыптастыру және пайдалану
Коммерциялық негіздегі қызмет ететін кәсіпорынның қаржысы
Айналым қаржысы және оның қалыптасу көздері